බුද්ධිය යනු කුමක්දැයි යන ප‍්‍රශ්නය අතීත ප‍්‍රාඥයන් අතර ද සංවාදයට හා විවාදයට ගැනුණුනු ගැටලූවක් වෙයි. ගෞතම බුදුන්වහන්සේ මෙන්ම ජෛන, සොක‍්‍රටීස්, ප්ලේටෝ වැනි දාර්ශනිකයන් මේ සදහා විවිධ පිළිතුරු සපයා ඇත. කෙසේ නමුත් අද වන විට බුද්ධිය යනු තර්කණයේ, අවබෝධයේ, ස්වයංපරීක්ෂාකාරීභාවයේ, ඉගෙනුමේ හා සැලසුම් ඇති කිරීමේ හැකියාව ලෙස නිර්වචනය වී තිබේ. මානවයා නොවන අනෙක් සතුන්හට ද ඉහත කී කාරණා එක දෙකක් හෝ ඊට වැඩි ගණනක හැකියාව ඇත. එ් අතුරින් ක්ෂිරපායී සත්තු ප‍්‍රමුඛ වෙති. චිම්පන්සින්, ගොරිල්ලන් වැනි ප‍්‍රයිමේටාවන් පමණක් නොව සුනඛයන් හා ගවයන් වැනි ක්ෂීරපායීහුද සරල බුුද්ධියක් ඇතිව කටයුතු කරති. එසේම පක්ෂීන්, උරගයන් මෙන්ම කෘමීහුද යම්කිසි බුද්ධිමත්භාවයක් පෙන්නුම් කරති.
ඔවුන්ගේ බුද්ධි ඵලය ගණනය කිරීමේ නිශ්චිත ක‍්‍රමවේදයක් නැතද, මානවයාගේ බුද්ධි ඵලය මැනීමේ නිශ්චිත ක‍්‍රමවේදයක් තිබේ. ඒ ( Intelligence Quotient- IQ )* ලෙස නම් කෙරන ප‍්‍රශ්න මාලාවකට මුහුණදීම මගිනි. තම බුද්ධිමත්භාවය කොතරම්දැයි මැන ගැනීමට අද දවසේ ඕනෑම අයෙකුට හැකිය. බුද්ධිඵලය 130 හෝ ඊට වඩා වැඩි නම් ඔහු/ඇය සුපිරි බුද්ධිමතකු සේ නිර්ණය වේ. සාමාන්‍ය වශයෙන් 90-109 අතර අගයක් ලබාගැනීම බුද්ධිමතෙකු වශයෙන් කටයුතු කිරීමට ප‍්‍රමාණවත්ය. සමාජයේ වැඩි දෙනෙකු මේ බුද්ධි මට්ටමේ සිටින්නේ නම් එම සමාජය බුද්ධිමත් සමාජයක් සේ සැලකේ.
අමෙරිකානු සමීක්ෂණයකදී ජනගහනයෙන් 60%ක ආසන්න ප‍්‍රමාණයක් ස්ත‍්‍රීන් සිටින්නේ මෙම පරාසයේ බව හෙළිදරව් වී තිබේ. බුද්ධිය වර්ධනය වන්නේ ඉගෙනුම/අධ්‍යාපනය මගිනි. අදින්් අවුරුදු බිලියන 4.5කට පෙර දී ලෝකය බිහිවුණ අතර ජීවය බිහිවීමට තවත් අවුරුදු බිලියනයක් පමණ ගතවී ඇත. මේ එ්කෙසෙලික ජීවය වසර බිලියන ගණනක පරිණාමයෙන් බහුෙසෙලික, විශාල මොළයක් සහිත නූතන මානවයා පරිණාමය වී ඇත. එ් අනුව නූතන මානවයා අප‍්‍රිකානු වනාන්තරවල පරිණාමය වී ගෙවී ඇත්තේ යම්තමින් අවුරුදු මිලියන 20කි. එසේ පරිණාමය වූ සත්වයාගේ බුද්ධිය අනෙකුත් ක්ෂිරපායී සත්වයන්ගේ බුද්ධියට වඩා වෙනස් නොවීය. එහෙත් එ් නිර්මාණාත්මක චින්තනයේ හෙවත් බුද්ධියේ ආරම්භයයි. අප‍්‍රිකානු වනවදුලේ පරිණාමය වී ආසියාවට සංක‍්‍රමණය වූ නූතන මානවයා අවුරුදු ලක්ෂයක් යන විට දඩයම් ආයුධ තැනීමට ඉගෙනගෙන ඇත. මේ උගැනුම හුදකලා මානවයෙකුගේ උගැනුමක් නොව මානව කණ්ඩායමක සමූහ චින්තනයක ප‍්‍රතිඵලයකි. ඒ ආකාරයෙන්ම සතුන් හඹා යමින් දවස පුරා දඩයමේ ගිය මානවයා ධාන්‍ය වගාව හා සතුන් හීලෑ කිරීම ඉගෙන ගන්නේ අදින් අවුරුදු දසදහසකට පෙරදීය. තැනින් තැන ඇවිද ගිය ජීවිතය නැවතී ස්ථාවර කෘෂිකාර්මික ජීවිතයක ආරම්භය වූ මේ අවධිය මානව පරිණාමයේ ඉතා වැදගත් කඩඉමක් ලෙස සැලකේ. එදිනෙදා දඩයමින් උපයාගත් ප්‍රෝටීන මාංශය වෙනුවට සැලසුම් කරමින් ආහාර නිෂ්පාදනය කිරීමට ඔහු පුරුදු පුහුණු විය. වැඩි වැඩියෙන් ධාන්‍ය වගාකිරීම හේතු කොට ගෙන ඇතිවන කාබෝහයිඩ්‍රේට සපිරි ධාන්‍ය ආහාරයට ඔහු ක‍්‍රමයෙන් හුරුවිය.
කාබෝහයිඩ්‍රේට මගින් ඔහුගේ මොළය වඩාත් පුඵල් විය. එසේම දැන් ඔහුට දිනපතා දිවීමක් නැති නිසා සිතන්නට හා අදහස් හුවමාරුවට අතිරික්ත කාලයක් ඇතිවිය. ඒ අනුව සංස්කෘතික යුගයට මානවයා පරිණාමය වෙමින් බුද්ධියෙන් කළ යුතු දේ ක‍්‍රමයෙන් එකතු වන්නට විය. මානවයාගේ සමූහ චින්තනය මගින් එකිනෙකාගේ බුද්ධිය ඔවුනොවුන් අතරම සුපෝෂණය විය. ගලෙන් ගල ඝට්ටනය කොට නිපදවා ගත් ගිනිපුපුරු මෙන්ම 5ජී තාක්ෂණය ද පොදු මානව බුද්ධියේ ප‍්‍රතිඵල වන්නේ එම නිසාය.
මානවයා නොවන සතුන්ගේ ජානමය බුද්ධිය ස්වභාවයෙන්ම පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට සම්පේ‍්‍රෂණය වෙයි. මානවයා තම ජානමය බුද්ධිය මෙන්ම, ඉගෙනුම මගින් ලබාගන්නා බුද්ධිය ද පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට සම්පේ‍්‍රෂණය කරයි. එකී පරම්පරාව, එම බුද්ධිය මෙන්ම නව ඉගෙනුම මඟින් ලබාගන්නා බුද්ධිය ද භාවිත කරමින් මානවයා සම්පතක් බවට පරිපූර්ණ කරයි. එ් අනුව මානව කණ්ඩායම් තම නිර්මාණාත්මක බුද්ධිය භාවිත කරමින් සාහිත්‍යය, කලාව, සංගීතය, නර්තනය, ගීතය පමණක් නොව විද්‍යාව හා තාක්ෂණයද, ගණිතය හා ජ්‍යාමිතිය ද බිහි කර ඇත. අවසාන විනිශ්චයේදී මේ නිර්මාණ බිහිකළ මානවයන් පමණක් නොව මුඵමහත් මානව සමාජයම එම නිර්මාණ භුක්ති විදිනු ඇත. එය සීසාන නඟුල නිර්මාණයේ සිට අභ්‍යවකාශ චන්ද්‍රිකාව දක්වා වූ දීර්ඝ ගමන් මඟක් අපට පෙන්නුම් කරයි.
මානව බුද්ධිය විසින් කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය නිර්මාණය කෙරෙනුයේ තවත් සුවිශේෂ මානව විජයග‍්‍රහණයක් ලෙසය. කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය AI-Artificial Intelligence අයත් වන්නේ මානව බුද්ධිය විසින්ම නිර්මාණය කරන ලද පරිගණක විද්‍යාව නම් විෂය පථයට ය. මෙම කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය හෙවත් බුද්ධිමත් යන්ත‍්‍ර, ක‍්‍රියා හා ප‍්‍රතික‍්‍රියා දක්වන්නේ මානවයාගේ අනුරුවක් ලෙසය.
රුසියානු ජාතික Garri Kimovich Kasparov ලෝක චෙස් ශූරයා ලෙස කිරුඵ පළඳින්නේ 1986 දීය. එතැන් සිට ඔහු තම ක‍්‍ර‍්‍රීඩාවෙන් සමුගන්නා තුරු එනම් 2005 දක්වා පුරා වසර 19ක් හෙතෙම ලෝක චෙස් ශූරයා විය. අමෙරිකානු ෂඊඵ සමාගම ෘැැච ඊකමැ නම් පරිගණකය 1989දී නිර්මාණය කිරීම ආරම්භ කරන්නේ චෙස් ක‍්‍රීඩාව සඳහා වූ දත්ත හෙවත් ඉගෙනුම ලබාදෙමිනි.
මේ නිර්මාණය සඳහා විද්වතුන් රැුසකගේ දැනුම ලබාගත් අතර IBM iud.u Deep Blue අතර ප‍්‍රමුඛය. මා ඔබට මේ විද්වතුන්ගේ නම් සඳහන් කළේ මන්දැයි සිතා බලන්න. කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය නිර්මාණය කිරීමේදී එය පොදු මානව සමූහ නිර්මාණයක් ලෙස එකලස් වූවා මිස ජාති ආගම් හෝ භාෂා භේදයන්ගෙන් සැලසුම් නොවීය.
ත්‍ැබට චීන ජාතිකයකු වන අතර ඔයදප්ි ඉන්දීය ජාතිකයෙකි. ඵමරර්හ කැනේඩියානු ජාතිකයෙකි. ෂඊඵ අමෙරිකානු සමාගමක් වෙයි. මොවුන් ඇතුඵ සියයකට ආසන්න කණ්ඩායම පොදු මානව දැනුම භාවිත කරමින් නිර්මානය කළ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය චෙස් ක‍්‍රීඩාවට ගැළපෙන ලෙස නිර්මානය කරන ලදි. 1997 මැයි 11 වෙනිදා ජාත්‍යන්තර චෙස් තරග නීතිරීතිවලට එකඟව ණ්ිචැරදඩ මානවයා සමග ෘැැච ඊකමැ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය චෙස් ක‍්‍රීඩාවේ යෙදුණි. ෘැැච ඊකමැ කෘති‍්‍රම බුද්ධිය, තරග වට එකකදී පමණක් පරාජය වී අනෙකුත් වට සියල්ලම මානව බුද්ධිය යටපත් කරමින් ජයගත්තේය. එ් අදින් දශක 2කටත් වඩා එහා අතීතයකදී ය. මේ සිදුවීම මානව වංශ කථාවේ සටහන් වන්නේ මානව බුද්ධිය, කෘති‍්‍රම බුද්ධියකට පරාජය වූ ප‍්‍රථම අවස්ථාව ලෙසය.
එදා සිට ගෙවීගිය කාලය තුළ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය ඉතා වේගයෙන් සංවර්ධනය වී ඇත. එ් අනුව කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය ආකාර 4කට වර්ග කොට, බුද්ධිමත් යන්ත‍්‍ර නිර්මාණය කිරීමට පරිගණක ඉංජිනේරුවන් සමත්වී ඇත.
මූලික ආකාරයේ කෘති‍්‍රම බුද්ධිය සහිත ප‍්‍රාථමික යන්ත‍්‍ර එ් අතුරින් පැරණිතම නිර්මාණය වේ. මේවාට අතීත මතකයන් හෝ පැරණි දත්ත විශ්ලේෂණය මගින් තීන්දු ගත නොහැකිය. නිර්මාණයේ දී ඉගෙනුම ලැබූ දත්ත මත පමණක් කටයුතු කරයි. ලෝක චෙස් ශූරයා පරාජයට පත් කරන ෘැැච ඊකමැ එවැනි ප‍්‍රාථමික හෙවත් ඊ්ිසජ දෙරප කෘත‍්‍රිම බුද්ධියකි. මෙම බුද්ධිය තමාට පවරන විශේෂිත කාර්ය එකකට හෝ කීපයකට පුහුණු කර ඇත.
දෙවැනි කාණ්ඩයට ගැනෙනුයේ සීමාසහිත මතකය ( Limited memory * සහිත කෘත‍්‍රිම බුද්ධියයි. පැරණි දත්ත විශ්ලේෂණය කරමින් එ් අනුව අනාගතය පුරෝකථනය කිරීමේ හැකියාව එයට ඇත. ීැකෙ ාරසඩසබට ජ්රිහි කටයුතු කරන්නේ මෙම කෘත‍්‍රිම බුද්ධියයි.
සාමාන්‍ය මානවයකු සිතන ආකාරයට කටයුතු කළ හැකි කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය සහිත යන්ත‍්‍රවලට මානව හැඟීම් අවබෝධ කරගත හැකිය. මෙම යන්ත‍්‍ර ‘ Self Aware AI ලෙස නම් කෙරෙයි. දැනට ඉහත ආකාරයේ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය සහිත යන්ත‍්‍ර විද්වතුන් නිර්මාණය කර ඇත. Self driving carsys යනු ස්වයංසංවේදී කෘත‍්‍රිම බුද්ධියයි. අනාගත රොබෝ තාක්ෂණය මගින් මෙම බුද්ධිමත් යන්ත‍්‍රය ද හෙට හෝ අනිද්දා වන විට මානව සමූහ බුද්ධිය භාවිතාවෙන් ලොව කොතැනකදී හෝ එළිදකිනු ඇත. ආතර් සී ක්ලාක් චින්තකයාගේ මතය වී ඇත්තේ මෙම නිෂ්පාදන තරගයේදී චීනය ජයගන්නා බවයි.
කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය පහළ වීම මානව පරිණාමය තවත් එක් ඉහල ඵලයක් වනු ඇත. අද ද ඔබ භාවිත කරන ී Siri, Gmail, Tesla, Amazon, Google now ආදිය කෘත‍්‍රිම බුද්ධියයි. එසේම ස්මාර්ට් ෆෝන්, ඩ්‍රෝන, සමාජ ජාලා, ෆෝන් බෑන්කින් ආදිය කෘත‍්‍රිම බුදධියෙන් ඔබ ලබන ප‍්‍රතිලාභයි.
මානව බුද්ධිය මෙන් නොව කෘත‍්‍රිම බුද්ධියේ දී සිදුවන වැරදි ඉතා අවමය. එසේම විශ්වසනීයත්වය හා අතිශය නිවැරදිභාවයෙන් මානව බුද්ධියට වඩා ඉහළය. එසේම වේගවත්ය. අතිශය දුෂ්කර තත්වයක් යටතේ වුවද කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය මැසිවිලි නොනගා තම කටයුත්ත සඳහා ඉදිරියට යයි. බෝම්බ නිෂ්ක‍්‍රිය කිරීම, ගිනි නිවීම ආදිය සඳහා කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය යොදවා ගැනීම අද සාමාන්‍ය කාරණාවකි.
කෙසේ නමුත් කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය වැරදි අත්වලට පැවරුණහොත් එය මානව සමාජයේ අවසානය විය හැකිය. තුන්වැනි ලෝක යුද්ධයක් තීන්දු වුවහොත් කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය හිමි දෑත්වල ක‍්‍රෑරත්වය බිලියන 7ක ජනයා වෙත නිසැකයෙන්ම එල්ල වනු ඇත.
කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය සංවර්ධනයේ උපරිම ඵලයේදී ඔවුන් විසින් මානවයා පාලනය කරනු ඇති බවට ද මතයක් වේ. එ් වෙනුවෙන් විද්වතුන් පෙනීසිටින්නේ එවැන්නක් විය හැකි නමුත්, එසේ වීමට ඇති සම්භාවිතාව ඉතා අවම බව පෙන්වා දෙමිනි.x
