ඔක්තෝබර් මාසයේ ලංවිමට රුපියල් කෝටි 200ක ලාභයක්

November 10, 2023

විදුලි ගාස්තු වැඩි කිරීමේදී ඔක්තෝබර් මාසය සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පුරෝකථනය කළ වියදම් අඩු වීම නිසා එම මාසයේදී පමණක් රුපියල් බිලියන 20ක් හෙවත් රුපියල් කෝටි 200ක ආසන්න ලාභයක් එම මණ්ඩලයට ලැබෙන බව මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාවේ තාක්ෂණික කාර්ය මණ්ඩලය විසින් ගණනය කර තිබේ.

එම ගණනය කිරීම්වලට අනුව ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ඔක්තෝබර් මාසයේදී විදුලිය විකිණීමෙන් උපයන ආදායම ආසන්න වශයෙන් රුපියල් බිලියන 50.66ක් වන අතර එය රුපියල් කෝටි 506ක ආසන්න අගයක් ගනී. එමෙන්ම එම මාසයේ විදුලිය උත්පාදනය කිරීම වෙනුවෙන් එම මණ්ඩලය දරා ඇති වියදම රුපියල් බිලියන 22.54ක් හෙවත් රුපියල් කෝටි 225ක ආසන්න අගයක් ගනී. එමෙන්ම එම මාසයේ විදුලි සම්ප්‍රේෂණය සඳහා රුපියල් මිලියන 1426.06ක්ද, විදුලිය බෙදා හැරීම සඳහා රුපියල් මිලියන 5789.89ක්ද, මූල්‍ය වියදම් වශයෙන් රුපියල් මිලියන 2489.43ක්ද ඊට අමතරව ලංවිමට වැයවන බව ගණනය කර ඇති අතර ඒ අනුව ඔක්තෝබර් මාසයේ ලංවිම සම්පූර්ණ වියදම රුපියල් බිලියන 32.24ක් හෙවත් රුපියල් කෝටි 322ක් වශයෙන් ගණනය කර තිබේ. එම ආදායමේ හා වියදමේ පරතරය හෙවත් ලංවිම ලාභය රුපියල් බිලියන 19.16ක් හෙවත් රුපියල් කෝටි 200ක් බව ආසන්න වශයෙන් ගණනය කර ඇත.

පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසයේදී ගිගාවොට් පැය 1303ක විදුලිය උත්පාදනය කිරීමට සිදුවනු ඇතැයි ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පුරෝකථනය කර ඇතත් ඔක්තෝබර් මාසයේදී ඇත්තටම උත්පාදනය කර ඇත්තේ ගිගාවොට් පැය 1265ක විදුලියක් පමණය. එසේම එම මාසයේදී පුරෝකථනය කළ ගිගාවොට් පැය 432ක් වෙනුවට ගිගාවොට් පැය 548ක් ප්‍රධාන ජල විදුලි බලාගාරවලින් ජල විදුලිය නිපදවා ඇති අතර අඟුරුවලින් ගිගාවොට් පැය 494ක් විදුලිය උත්පාදනය කිරීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් උත්පාදනය කර ඇත්තේ ගිගාවොට් පැය 356ක් පමණී.

මීට අමතරව නොවැම්බර් සහ දෙසැම්බර් මාස සඳහා ලංවිම පුරෝකථනය කර ඇති දත්ත සම්බන්ධයෙන්ද ගණනය සිදු කිරීම් කර ඇති අතර ඒ මගින් පෙන්නුම් කර ඇත්තේ එම මාස දෙකේ පිළිවෙලින් රුපියල් බිලියන 15ක් හෙවත් රුපියල් කෝටි 150ක හා රුපියල් බිලියන 18ක් හෙවත් රුපියල් කෝටි 180ක ආදායම් වියදම් පරතරය අනුව ලංවිම ලාභ ලබන බවයි.

මුස්ලිම් දෙමළ සිංහල සමගිය බිඳින කූරගල ක්‍රියාන්විතය

සංස්කාරක

November 8, 2023

මුස්ලිම් කඩ වෙළඳාම් කළ යුත්තේ මුස්ලිමුන්ට පමණයි. සිංහලයන්ට සිංහල කඩ.
ජාතිවාදී විෂබීජ පතුරුවන හැටි මෙන්න…!

කොළඹින් කිලෝමීටර් 143ක් පමණ දුරින් පිහිටි බලංගොඩ නගරයේ සිට විනාඩි 45ක් පමණ ගිය තැන “තැන්න” නම් ගම්මානය සහ කූරගල කඳුවැටිය හමුවෙයි. අප කූරගලට ළඟාවන විට තරමක් අඳුර වැටී අවසන්ය. මාර්ගයේ ඉදිකිරීම් තවමත් අවසන් නොමැති නිසාත් අඳුර මකන්නට විදුලි ආලෝකයන් නොමැති නිසාත් ගමන තරමක් දුරට පමා විය.

හිමිදිරි හිරු එළිය එබෙන මොහොතෙහි මීදුම් සළුවලට මුවා වී අවි අමෝරාගෙන සිටින හමුදා සෙබළුන් එකා දෙන්නා මතුවෙමින් ඇත. ඒ අසලම හමුදා කඳවුරකි. එදා ඉරිදා දවසක් වීම හේතුවෙන් හිමිදිරි පාන්දර සිටම වන්දනා නඩ පැමිණීම ආරම්භ වී ඇත. කූරගල සුප්‍රසිද්ධ සිංහයා ළඟින් නැවක හැඩේට හැදූ මළුවකට ගොඩවී වන්දනාකරුවන්ට මල් තබා වඳින්නට පහසුකම් සලසා තිබෙනු දකින්නට ලැබුණි. ඉනික්බිති මළුවෙන් බැස රෝපණය කර ඇති බෝගස් පහ පසුකර චෛත්‍ය මළුවට ගොඩවීමට හැකිය. ඒ සෑම තැනකම මිනිසුන් හසුරුවන්නේ කහ පැහැයෙන් සැරසුණු හැදිදැඩි තරුණ පිරිමිය.

මේ සෑම දෙයක් අතරෙම ජයිලානි පල්ලිය, අපේ කතාවේ ප්‍රධාන නැවතුමයි. කාලෙකට කලින් මේ පල්ලියේ සොහොන් ටැඹ තුනක් තිබී ඇති නමුත් දැන් එහි ඇත්තේ එක් සොහොන් ටැඹක් පමණි. පල්ලිය අසල උස කණ්නාඩි දැමූ තරුණ උපාසක කෙනෙකු වන්දනාමානනයට එන ඇත්තන්ට කරුණු කාරණා පැහැදිලි කරමින් සිටිනු දකින්නට ලැබුණි.

“මෙතන ඉස්සර තිබ්බේ බුදු පිළිමයක්. ඒක කඩල තමයි මේ මුස්ලිම් මිනිස්සු පල්ලියක් හදලා තියෙන්නේ. මේ ඔක්කොම ඒගොල්ලො අල්ලගෙන හිටියා. ගෝඨාභය මහත්තයායි ශවෙන්ද්‍ර මහත්තයායි එකතුවෙලා තමයි මේවා සිංහලයන්ට ආයෙ අල්ලලා දීලා තියෙන්නේ. මං දේශපාලනය කතා කරනවා නෙමෙයි, හැබැයි ඒ වගේ හයියක් දැන් නැති හින්දා මේවා කොයි වෙලාවේ විනාශ වෙයිද දන්නෑ” පසෙක සිටි උපාසක මවක් “අනේ බලන්නකො රට ජාතියට වෙච්ච අපරාධයක්” කීවාය.

කූරගල මුස්ලිම් ගම්මානය

1960-1996 දක්වා බලංගොඩ ආසනයෙන් පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කළ මොහොමඩ් ලෙබ්බේ මරික්කාර් අබුසාලි රචනා කළ ‘දර්බර් ජෙයිලානි’ නම් කෘතියට අනුව මුස්ලිම් පවුල් 130ක් සහ කතෝලික පවුල් 35ක් පමණ මේ ගමේ සිංහල ජනතාව සමග සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ ජීවත් වෙති. කුලී රැකියාව සහ කෘෂිකර්මාන්තය මේ ගම්වැසියන්ගේ ප්‍රධාන ජීවන උපාය වේ. මේ ගමේ ළමයින් සාමාන්‍ය පෙළ දක්වා සිංහල මාධ්‍යයෙන් තන්ජන්තැන්න මහා විද්‍යාලයෙන් ඉගෙන ගෙන උසස් පෙළට බලංගොඩට යාම සිරිතයි.

ඉරාකයේ වෙසෙන කුතුබ් මුහියාදීන් අබ්දුල් ඛාදර් ජිලානි නම් භක්තිවන්ත දේශකයෙකු හා විද්වතෙකු ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1132 දී ශ්‍රීපාද කන්ද නැරඹීමට ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ මෙම ගම්මානයේ පිහිටි කන්ද මත භාවනා කරමින් බොහෝ කලක් ගත කළ බව ඉතිහාසය කියයි. ඉන්පසු එම කන්ද පූජනීය ස්ථානයක් ලෙස සලකමින් මුස්ලිම් ජනතාව එහි පැමිණීම ආරම්භ කර ඇත. මුහියුදීන් අබ්දුල් කාදර් ජෙයිලානි සිහිවීම පිණිස එම ප්‍රදේශය “තප්දාර් ජායිලානි” ලෙස නම් කරන ලදි. ශතවර්ෂ ගණනාවක් තිස්සේ මුස්ලිම්වරුන් මෙහි ආගමික නමස්කාරය සිදු කර ඇති අතර ඉස්ලාමීය භක්තිකයන් තිදෙනෙකුගේ දේහයන් ද මෙහි තැන්පත් කර ඇත.

මෙවැනි තත්ත්වයක් තුළ 1922 දී සී.එල්.එම්. මාරයිකාර් විසින් මෙහි මුස්ලිම් පල්ලියක් ඉදිකරන ලදි. නැවක හැඩැති ගල් ලෙනක පල්ලිය ඉදිකර ඇති බැවින් වහලක් අවශ්‍ය නොවේ. ලෙනට දැවැන්ත පර්වතය වැස්සෙන් අවශ්‍ය සෙවණ සහ ආරක්ෂාව සපයයි. එසේ තිබියදී 1960 ගණන්වල ඇතැම් බෞද්ධයන් කූරගල බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලා භාවනා කළ ස්ථානයක් බවට ප්‍රකාශ කිරීමත් සමඟ සුළු සුළු ගැටලු ඇති වූ බව අබුසාලි මහතා කූරගල සම්බන්ධයෙන් ලියූ කෘතියේ සඳහන්ව තිබේ.

චෛත්‍යය ඉහළ සිට බැලූ විට පල්ලිය මත විශාල බෞද්ධ කොඩියක් දර්ශනය වේ. පන්සලේ සිට උපාසක මහතෙකු ඔහු සමඟ පැමිණි කාන්තාවකට එය පෙන්වා මෙසේ පැවසීය. “අන්න අර බලන්න, ඔය මුස්ලිම් පල්ලියට උඩ තමයි ඒ බෞද්ධ ගොඩිය ගහලා තියෙන්නේ”.
ගමේ මුසල්මානුවෙකු සදහන් කළේ, පල්ලිය පිහිටි ස්ථානය පහසුවෙන් හඳුනාගැනීම සඳහා පල්ලියට ඉහළ තියෙන ගල් පර්වතය උඩ ඉදිකරන ලද මිනාරා (පිළිගැනීමේ කුලුන) ඉකුත් වසරේ දී විනාශ කර දැමූ බවයි.

පහලට බැස පල්ලිය දෙසට පැමිණෙන අප දුටුවේ පන්සලට දකුණුපසින් අලුතින් ඉදිකරන ලද තාප්පයකට මුවාවෙමින් මහලු, තරුණ පිරිසක් පන්සලෙන් බිමට බහින මිනිස්සුන්ට අයිස්ක්‍රීම් සහ වතුර බෝතල් විකුණන අයුරුය. අපටත් වතුර බෝතලයක් උවමනා වූ හෙයින් වතුර බෝතලයක් ගැනීමට සහ කඩේ මිනිසුන් සමඟ කතාබහ කිරීමට සිතා ඒ දෙසට ගියෙමු. එහෙත් අපට මාර්ගය අවුරාගත් තුවක්කුවක් දරාගත් හමුදා නිලධාරියෙකු සහ අප අතර ඇතිවූයේ මෙවැනි කතා බහකි.
“ යන්න දෙන්න බෑ”
“ඇයි”
“මේ පාරේ යන්න බෑ”
“නෑ අපිට අර කඩේට යන්න ඕනේ වතුර බෝතලයක් ගන්න!”
“යන්න දෙන්න බෑ මහත්තයෝ හාමුදුරුවෝ අපිට බනියි ඔයාලට යන්න දුන්නම!”

හමුදා මාධ්‍ය ප්‍රකාශක බි්‍රගේඩියර් අයි එච් එම් ආර් කේ හේරත් මහතාගෙන් කූරගල පන්සල සහ ඒ අවට ප්‍රදේශයේ යුද හමුදාව යොදා ඇති හේතුව සහ ජයිලානි පල්ලියට යන ප්‍රධාන පාර හමුදා බැරිකේඩයක් යොදා වසා තිබීමට හේතුව විමසූවෙමු. ඔහු පැවසුවේ එවැනි කිසිදු බාධකයක් එහි යොදා නොමැති බවට එම ප්‍රදේශය භාරව සිටින හමුදා නිලධාරියා තමන්ට පැවසූ බවයි.

අපි මේ සම්බන්ධයෙන් තොරතුරු දැනගැනීමේ පනත හරහා ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාවෙන් ජුලි මාසයේ ඉල්ලීමක් සිදුකළ අතර ඊට කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොදැක්වූ නිසා ඉකුත් අගෝස්තු මාසයේ නම් කළ නිලධාරියාට අභියාචනාවක් ද යොමු කළෙමු. නමුත් මේ වෙන තෙක් ඒ සඳහා කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාවෙන් නොලැබුණි.

**විනාශ කළ මුස්ලිම් පල්ලිය – www.colombotelegraph.com**

කූරගල පන්සල අවට සිටින කහපාට ආරක්ෂකයෝ කවුද?

තප්දාර් ජයිලානි මුස්ලිම් පල්ලිය අවට මුස්ලිම්වරුන්ට අයත් කඩ 9ක් ඇත. අද වන විට මේ කඩ සාප්පු බොහොමයක් වසා තිබේ. එම කඩ ආශ්‍රිතව සිටි සියලුම මුස්ලිම් ජනතාව දිනෙන් දින තමන් මුහුණ දෙන කටුක අත්දැකීම් සහ අතීත අත්දැකීම් හේතුවෙන් තමන් කිසිවෙකුගේ අනන්‍යතාව හෙළි කිරීමට කැමැත්තක් ඇත්තේ නැත. කතාව පටන් ගන්නත් කලින් තාප්පෙට මේ පැත්තේ සිට ඒ පැත්තට අයිස්ක්‍රීම් විකුණමින් සිටි කඩේ මුදලාලිගේ පුත්‍රයා “රංග අපිව දැක්කා. රංග එනවා පල්ලෙහාට” කියමින් දිව ගොස් සැඟවිණ.

කවුද රංග?

කහ පාට ටී ෂර්ට් එකක් සැරසුණු උස මහත පිරිමි පුද්ගලයෙක් තාප්පය අසලට විත් අසභ්‍ය වචනයෙන් වෙළඳාම් කරමින් සිටි මුස්ලිම් ජාතිකයන්ට බණින්නට විය. “තොපිට ආයෙ කියන්නෙ නෑ, සිංහල උන්ට බඩු විකුණන්න එපා කියලා කී සැරයක් මං කියලා තියෙනවද?” ඉතාමත් තර්ජනාත්මක ස්වරූපයෙන් එතැන හිටපු මිනිසුන්ට බැණ වැදී ඔහු පිටත් විය.

කවුද රංග කියන්නේ, එයාලගේ රාජකාරිය මොනවාද? අපි ඒ කඩවල හිටපු මිනිස්සුන්ගෙන් විමසුවෙමු. “එයාලව පන්සලෙන් දාලා තියෙනවා මුස්ලිම් කඩවලින් මිනිස්සුන්ට බඩු ගන්න එපා කියන්න. මෙතන තාප්පෙන් මිනිස්සු බඩු ඉල්ලනකොට අපි දුන්නොත් අපිට බනිනවා. ඉතාමත් පහත් විදිහට කුණුහරුපෙන් මේ දැන් කතා කරපු විදිහට වඩා ජරා විදිහට අපිට කතා කරනවා. ළඟදි දවසක් මගේ පවුලට අමානුෂික විදිහට මගේ ඉස්සරහම බැන්නා.”

“එයාලා වැඩ කරන්නේ ලොකු හාමුදුරුවෝ යටතේ. හාමුදුරුවෝ තමයි මෙයාලට මෙහෙම කියලා තියෙන්නේ. අපි හාමුදුරුවෝ එක්ක මේ ගැන සාකච්ඡා කළා, එතකොට හාමුදුරුවෝ කිව්වා, ඔයාලා ඉස්සර කළා වගේ පල්ලියට එන මුස්ලිම් මිනිසුන්ට විතරක් වෙළඳාම් කරන්න. සිංහල මිනිසුන්ට වෙළඳාම් කරන්න සිංහල කඩ තියෙනවා. ඔයාලා මුස්ලිම් මිනිසුන්ගෙන් හම්බ කරගත්ත එක ඇති කියලා. මේක තමයි හාමුදුරුවන්ගෙ උත්තරය වුණේ.”

මේ සියලුම දේවල් සිදුවෙන්නේ මීටර් දහයකට එහා තියෙන හමුදා මුරපොලක් අසල වීම තවත් පුදුමය දනවන කාරණාවක්. ගම්වාසීන් පවසන ආකාරයට අලුතින් සිවිල් ආරක්ෂක බළකායට මේ ගමේම තරුණයන් දෙසීයක් පමණ බඳවාගෙන තිබේ. මුස්ලිම් ව්‍යාපාරිකයන්ට තර්ජනය කළ රංග ඊළඟට ගියේ හමුදා නිලධාරීන් සමඟ කතාබහ කිරීමටය.

කඩා වැටී තිබුණු වෙළඳසැලක් පෙන්වා මහලු මනුස්සයෙකු පැවසුවේ, තමන් සිංහල මිනිසුන්ට වෙළඳාම් කළ බවත් මීට දින හතරකට පෙර කහ පැහැයෙන් සැරසුණු ආරක්ෂකයන් පැමිණ තමන්ගේ වෙළඳසැල කඩා දැමූ බවත්ය. මේ පිළිබඳව තමන් පොලීසියට පැමිණිලි කළ බවත් එවිට පොලීසියේ පිළිතුර වූයේ, “ඔයාල මෙතනින් පල්ලෙහාට ගිහිල්ලා කොහේ හරි කඩයක් කරගෙන ඉන්න” යනුවෙන් බවත් ඔහු පවසයි.
තමාට තිබෙන අවසාන බලාපොරොත්තුව පොලිසිය වුවත් පොලීසියෙන් කිසිවිටෙක යුක්තිය බලාපොරොත්තු විය නොහැකි බවද ඔහු අවසානයේ පැවසීය.

අයිසීසීපීආර් උගුල

“ගිය අවුරුද්දේ නෝම්බි දවසක රෑ මම කකා ඉන්නකොට මාව පොලිසියට එකක් ගියා. ආයෙ මං දවස් විසි අටක් කුරුවිට බන්ධනාගාරයේ ඉඳලා තමයි ගෙදරට ආවේ.” තවත් මුස්ලිම් වෙළෙන්දෙක් තමන්ට සිදුවූ අසාධාරණය ගැන කියන්නට විය.

“මුස්ලිම් පල්ලියේ මාස හතරකට කලින් මං මුට්ටියක් කඩලා සල්ලි හොරකම් කළා කියන චෝදනාව මත තමයි මාව හිරේට යවලා තියෙන්නේ. ඉස්සරහ තියෙන තාප්පය හදන්න වැඩට ආපු එක්කෙනෙක් එයා එක්ක මං එකතුවෙලා පල්ලියේ මුට්ටිය හොරකම් කළා කිව්වා කියලා මාව එදා රෑ පොලිසියට එක්ක ගියා. මගෙන් කිසිම කටඋත්තරයක් ගත්තෙ නෑ පැය 12ක් නිකං ඉඳගෙන හිටියා. එතකොට ලියන මහත්තයා මට නොකියා මොනාදෝ ලියලා මගෙන් අත්සනක් ගත්තා. මං ඉතින් පොලිසිය විශ්වාස කරපු නිසා අත්සන් කළා. පස්සෙ තමයි දන්නෙ මාව අයිසීසීපීආර් කියලා මොනවද එකකින් තමයිලු උසාවියට ඉදිරිපත් කරලා තියෙන්නේ. දවස් විසි අටක් මම නොකරපු වරදකට හිරේ හිටියා.”

කල්තොට පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරයාගෙන් ඒ සම්බන්ධයෙන් විමසූ අවස්ථාවේ ඔහු සඳහන් කළේ තමන් කල්තොට පොලිසියට අනුයුක්ත කර ඉතාමත් කෙටි කාලයක් වන අතර තමාට පෙර සිටි නිලධාරියාට විරුද්ධව මේ සිද්ධියට අදාළ යම් විමර්ශනයක් සිදු කෙරෙමින් පවතින බවය.
එම මුස්ලිම් ව්‍යාපාරිකයා සඳහන් කරන ආකාරයට මීට පෙර කල්තොට පොලිසියේ ස්ථානාධිපති තරංග සහ උප පොලිස් පරීක්ෂක ධීරරත්න යන දෙදෙනාට විරුද්ධව පොලිසියෙන් විමර්ශනයක් ආරම්භ කර තිබේ. කොළඹින් පැමිණි කණ්ඩායමක් තමාගෙන්ද සිදු වූ අසාධාරණය සම්බන්ධයෙන් විමසීමක්ද සිදුකළ බව ඔහු සදහන් කළේය. එමෙන්ම බලංගොඩ අධිකරණයේ තවමත් නඩු අංක ඊ159/2022 යටතේ ඊට අදාළ නඩුව පැවැත්වෙයි.

තැන්න ගමේ මුස්ලිම් මිනිසුන් මොනවද කියන්න?

“1922 ඉඳන් අපේ තාත්තා මේ පල්ලියට එහාපැත්තෙ කඩයක් අරගෙන ආවා. මේ කඩ අයිති වෙන්නෙත් පල්ලියට. පල්ලියට බදු ගෙවාගෙන තමයි අපි ජීවත් වෙන්නේ. හැබැයි මෙතනින් යන්න කියල හාමුදුරුවො නොයෙක් ආකාරයෙන් අපිට කරදර කරනවා. අපිට ගහලා තියනවා. අපේ මේස පුටු කඩල දාලා තියෙනවා. කඩවල් කුඩුපට්ටම් කරලා තියෙනවා. මේ පිටුපස තියෙන ගස් කපලා අපේ කඩ උඩට දාලා තියෙනවා. මේ ඔක්කොම කරන්නේ පන්සලේ හාමුදුරුවන්ගෙ කට්ටිය. අපි කිහිප සැරයක්ම පොලිසියට ගිහිල්ලා පැමිණිලි කළා. ඒත් කිසිම පලක් වුණේ නෑ. පන්සලට එන කිසිම කෙනෙක්ට අපේ කඩවල්වලට එන්න දෙන්නෙ නෑ. සිවිල් ආරක්ෂක නිලධාරීන් සහ කහපාට ඇඳගත්ත පන්සලේ ඉන්න අය තමයි එන්න දෙන්නේ නැත්තෙ. එයාලා තමයි අපිටත් තර්ජන කරන්නේ. එයාලා උඩ ඒසී කාමරවල සැපපහසු ජීවිතයක් ගතකරනවා අපේ කඩවල්වලට හොඳට පෙනෙනවා. අපි අන්ත දුප්පත් මිනිස්සු. අපිට කාටද මේ දේවල් කියන්නෙ.” අවුරුදු 65ක් පමණ වයසැති ඔහුගේ ඇස් දෙකින් කඳුළු වැටෙනු පෙනිණි.

කූරගල තන්ජන්තැන්න කතෝලික ජනතාව මොනවද කියන්නේ?

කූරගල රජමහා විහාරයට කිලෝමීටරයක් දුරින් පිහිටි තන්ජන්තැන්න කතෝලික පල්ලියට අප ගියේ එහි පියතුමා මුණගැසීම සඳහාය. පියතුමා නොසිටි අතර ගමේ කතෝලිකයෝ පිරිසක් අප සමඟ කතාබහට එකතු වූහ. “මේ ගමේ කතෝලික, බෞද්ධ සහ මුස්ලිම් තුන්ගොල්ලම ඉන්නවා. අපි කිසිම ප්‍රශ්නයක් නැතුව තමයි හිටියෙ. හැබැයි ඥානසාර හාමුදුරුවෝ ඇවිල්ලා 2013දී වගේ ලොකු ප්‍රශ්නයක් ඇති කළා. ඒකත් පිටින් ඇවිල්ලා එහෙම ප්‍රශ්නයක් ඇති වුණා මිසක් ගමේ ඇතුළේ මිනිස්සු මුකුත් රණ්ඩු කරගෙන ගියේ නෑ. අපේ තාත්තා කියලා තියෙන විදිහට ඔතන ඉස්සරලම ඉඳලා තියෙන්නෙ මුස්ලිම් අය. ඇත්තම කිව්වොත් මුස්ලිම් මිනිස්සු සිංහල මිනිස්සුන්ට හරි ළැදියි, ඔය කියන විදිහට පිළිම කඩලා මොකුත් විනාශ කළේ නෑ අපි දන්න විදිහට.”

**වතුරකුඹුරේ ධම්මරතන හිමි හිටපු ජනපති සමග**

අවුරුදු 50ක අරගලයෙන් ජයග්‍රහණය කළ කූරගල?

නෙල්ලිගල හාමුදුරුවෝ විවිධ සාකච්ඡාවල සඳහන් කරන්නේ වසර පනහක අරගලයකින් පසු කූරගල දිනාගත් බවයි. මේ සම්බන්ධයෙන් කතෝලික ජනතාවගෙන් විමසීමක් කළ විට ඔවුන් පැවසූ දේ මේය.

“හාමුදුරුවන්ගේ පැත්තෙන් අපි දකිනවා එයා කරපු එක ලොකු දෙයක්. මේ ගම දැන් ගොඩක් දියුණු වෙලා තියෙනවා. ඒ හැමදේම හාමුදුරුවො කරපු වැඩ නිසා. හැබැයි හාමුදුරුවො කියන සමහර දේවල් නිසා අපිත් දුක් වෙනවා, බෞද්ධ අයත් දුක් වෙනවා. මොකද හාමුදුරුවො ලොකුවට මවාපානවා වගේ ලොකු අරගලයක් කරලා මේ තැන ගත්තා කියන එක බොරුවක්. ඇත්තටම ගමේ සිංහල මුස්ලිම් අය අතර තිබුණු සාමය දැන් නැත්තටම නැතිවෙලා තියෙනවා”

එමෙන්ම තැන්න මුස්ලිම් ප්‍රජාවගේ ද අදහස, හාමුදුරුවන්ගේ මෙම ප්‍රකාශය සම්පූර්ණයෙන්ම ව්‍යාජ සහ නොමඟ යවනසුලු බවයි. රූපවාහිනී සාකච්ඡාවකදී නෙල්ලිගල හාමුදුරුවන් මේ ඉඩම් සියල්ල මුස්ලිම් ජනතාවගෙන් තමන් මිලදී ගත් බවට සඳහන් කළ අතර අපි ඒ සම්බන්ධයෙන්ද කූරගල අවට ජීවත්වන මුස්ලිම් ජනතාවගෙන් විමසීමු. “හාමුදුරුවෝ අලුතින් වැවක් හදනවා. ඉතින් ඒ අවට දෙතුන් දෙනෙක්ගෙන් ඉඩම් ටික සල්ලි දීලා ගත්තා. ඉතුරු ඒවා පුරාවිද්‍යාවට අයිති ඉඩම් කියලා තමයි කිව්වේ. අපි නම් දන්නේ නෑ පුරාවිද්‍යාවට සල්ලි දීලා හාමුදුරුවන්ට ඉඩම් ගන්න පුළුවන්ද කියලා.’

වතුරකුඹුරේ ධම්මරතන හිමි – නෙල්ලිගල හාමුදුරුවෝ

මුස්ලිම් ජනතාවගේ කඩවලට යාමට ඉඩ නොදෙන ලෙස ඔබ වහන්සේ හමුදාවට අණ කර තිබෙනවාද?

‘ඔව්, මං යන්න දෙන්න එපා කියලා කියලා තියෙනවා. ඒකට හේතු ගොඩක් තියෙනවා. පළවෙනිම කාරණාව තමයි ඒ මිනිස්සු හරියට ව්‍යාපාර කරන්නේ නෑ. මත්ද්‍රව්‍ය විකුණනවා. අතටම අහුවෙලා තියනවා ඒවා විකුණලා. අනික වැඩි මිලට බඩු විකුණනවා. මං කීප සැරයක්ම කියලා තියෙනවා නමුත් ඒගොල්ලො ඒක ඇහුවේ නෑ. ඉතින් මං මේ තීරණය ගත්තා.’

මුස්ලිම් ජනතාව සමග කිසිදු වෛරයක් තමාගේ නොමැති බවත්, සෑම අවුරුද්දකම ඒ ගමේ මුස්ලිම් සිංහල තරුණයන් අතර විවිධ ක්‍රීඩා උත්සව ද තමා පවත්වන බවත්, මුස්ලිම් දරුවන්ට පාසැල් උපකරණද තමන් ලබාදී ඇති බවත් සඳහන් කළ එහිමියන්, නමුත් මුස්ලිම් ජනතාව විවිධ අවස්ථාවලදී තමා සම්බන්ධයෙන් ව්‍යාජ තොරතුරු සමාජගත කර ඇති බවත් ඔවුන් සැමවිටම මුස්ලිම් ආගමිකයන්ට පමණක් උදව් උපකාර කරමින් සිටින බවත් සඳහන් කළේය. කතෝලික ජනතාව කළ චෝදනාවද ප්‍රතික්ෂේප කරමින් එහිමියන් කීවේ, තමාට මින් පෙර එවැනි කිසිදු කතාවක් මේ ගමෙන් ඇසුණේ නැති බවය.

තොරතුරු දැනගැනීමේ පනත හරහා ලබාගත් තොරතුරු

අපි තොරතුරු දැනගැනීමේ පනත හරහා ශ්‍රී ලංකා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවෙන් කූරගල සම්බන්ධයෙන් විමසීම් කිහිපයක් කළෙමු.
එම විමසීම්වලට ලැබුණු පිළිතුරු අනුව, කූරගල ප්‍රදේශය පුරාවිද්‍යා ස්ථානයක් ලෙස නම්කොට ඇත්තේ 1971 අගෝස්තු 12 වැනිදා ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුවේ අති විශේෂ ගැසට් පත්‍රයක් මගිනි. ගැසට් අංක 14970/8 යටතේ එය ගැසට් කර තිබේ. එහි සඳහන් වන ආකාරයට අක්කර 52යි රූඩ් 2යි පර්චස් 19ක බිම් ප්‍රමාණයක් ඇති ඉඩම පුරාවිද්‍යා ස්ථානයක් ලෙස ගැසට් කර තිබේ.

කූරගල පුරාවිද්‍යා රක්ෂිතයක් වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත්තේ 1971.12.03 දින ඇති අංක 14987 දරන ගැසට් නිවේදනයෙන්ය.
පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව කූරගල ස්ථානය සංරක්ෂණය කිරීම ආරම්භ කර ඇත්තේ 1971දීය. කූරගල පුරාවිද්‍යා රක්ෂිතයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසු 1972.09.03 දින එවකට හිටපු පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් රාජා ද සිල්වා විසින්, “කුරගල පුරාවිද්‍යාත්මක තහවුරු කිරීම” යනුවෙන් ත්‍රිභාෂාවෙන්ම නිකුත් කරන ලද නිවේදනය පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ කූරගල සංරක්ෂණය ආරම්භ කිරීම සම්බන්ධයෙන් හමුවූ පැරණිතම ලේඛනය බව පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සඳහන් කරයි.

එවකට පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයා නිකුත් කළ එම නිවේදනයේ, ‘එම ස්ථානයේ ඇති නටබුන් ආරක්ෂා කිරීමට පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව තහවුරු කරන අතර, පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව මෙම ස්ථානයෙන් නව දාගැබක් ඉදි කිරීමට බලාපොරොත්තු නොවේ. මෙතෙක් කූරගල වන්දනා කළ මුස්ලිම් ජනතාවට මෙම තහවුරු කිරීම නිසා වන්දනා කරගැනීමට කිසිම අවහිරතාවක් හෝ බාධාවක් වන්නේ නැත.’ යනුවෙන් සඳහන් වෙයි.

විනාශ කරනු ලැබූ මුස්ලිම් ආගමික ස්ථානය/ පින්තූරය – www.colombotelegraph.com

කඩා දමන ලද සොහොන්

ලංකාවේ විවිධ ප්‍රදේශවල මුස්ලිම් ජනාවාස ආශ්‍රිත පැරණි සොහොන් විශාල ප්‍රමාණයක් අදටත් දක්නට පුළුවන. එය සෘජුවම මුස්ලිම් ජනතාවගේ ශ්‍රී ලාංකික අනන්‍යතාවේ සංකේතයයි. ගාලු කොටුව, බේරුවල, වැලිගම, කල්මුණේ, මන්නාරම, පුත්තලම, කොළඹ වැනි තැන් කිහිපයකම අදටත් පැරණි සොහොන් දැකගැනීමට පුළුවන. සාම්ප්‍රදායික මුස්ලිම් නිකායවලට අයත් සූෆි මුස්ලිම්වරු අදටත් මෙම සොහොන් ආශ්‍රිත විශේෂ වන්දනාවන්හි නිරත වෙති. කූරගල ප්‍රදේශයේ පිහිටි ජයිලානි පල්ලියේද පැරණි සොහොන් 5ක් පමණ තිබූ අතර අද වන විට එහි ඇත්තේ සොහොන් තුනක් පමණි.

ගම්වාසීන් චෝදනා කරන ආකාරයට මෙය පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ අනුදැනුමක් ඇතුව බුල්ඩෝසර් යොදාගනිමින් කඩා ඉවත් කර තිබේ. මේ සම්බන්ධයෙන්ද අප තොරතුරු දැනගැනීමේ පනත හරහා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවෙන් විමසීමක් කළ අවස්ථාවේ ඔවුන් සඳහන් කළේ, කූරගල ප්‍රදේශයේ තිබූ පැරණි සොහොන් දෙක ඉවත් කිරීම සඳහා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව කිසිදු අවසරයක් ලබා නොදුන් බවයි. නෙල්ලිගල හාමුදුරුවන්ද, අද තමා ඒ සම්බන්ධයෙන් කිසිවක් නොදන්නා බව අපට කීවේය. කෙසේ වෙතත් ඉකුත් කොවිඩ් සමයේ මුස්ලිම් ජනතාව නිවෙස් තුළ සිටින අවස්ථාවේ කිසියම් පිරිසක් මෙසේ මෙම සොහොන් දෙක කඩා ඉවත් කර තිබේ. කූරගල පන්සලද සම්පූර්ණයෙන්ම සාදා නිමකර ඇත්තේ කොවිඩ් කාලයේදීය.

මෙම සිද්ධීන් සියල්ලන්ගේම අපට මතුකරන විශාල ප්‍රශ්නය වන්නේ රාජ්‍ය අනුග්‍රහයත් සමග මොවුන් මොනවද මේ කරන්නේ යන්නයි. ශ්‍රී ලංකාවේ ජීවත්වන හැම අතින්ම ශ්‍රී ලාංකික මුස්ලිම් ජනතාවගේ ජීවත්වීමේ අයිතිය නොවෙයිද මොවුන් උදුරාගන්නට උත්සාහ කරන්නේ?

–ෂබීර් මොහොමඩ්–

භාණ්ඩ හා සේවා 150කට අලුතින් වැට් ගහයි

ලසන්ත රුහුණගේ

November 7, 2023

සහල්, පාන් පිටි, තේ, රබර්, පොල්, ඖෂධ, කිරි පිටි, ඉන්ධන, රෙදිපිළි
අධ්‍යාපන සේවා, මගී ප්‍රවාහන සේවා, විදුලි සේවා, දූරකථන සේවා, රක්ෂණ සේවා ඒ අතර

‘ආදායම පදනම් කරගත් රාජ්‍ය මූල්‍ය ඒකාග්‍රතාව ශක්තිමත් කිරීම සඳහා වන බදු ප්‍රතිපත්ති ප්‍රතිසංස්කරණ යනුවෙන් යුතු යෝජනාවක් ඔක්තෝබර් 31 වැනිදා පැවති කැබිනට් මණ්ඩලයේදී සම්මත කරගෙන තිබේ. එම යෝජනාවේ මෙසේ සඳහන් වේ. ‘ණය තිරසරභාවය තහවුරු කර ගැනීමේ අරමුණින් ආදායම මත පදනම් වූ රාජ්‍ය මූල්‍ය ස්ථාවරත්වය සඳහා 2022 ජුනි මාසයේ සිට බදු පදනම වැඩිවන සහ වර්ධනාත්මක බදු ප්‍රතිපත්ති යෝජනා ගණනාවක් ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබ ඇති අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් 2022 වර්ෂයට සාපේක්ෂව 2023 වර්ෂයේ මුල් මාස 09 තුළ රජයේ බදු ආදායම 51%කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.

එසේ වුවද ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමඟ එකඟ වී ඇති බදු එකතු කිරීමේ ඉලක්ක සපුරා ගැනීමට මෙතෙක් හැකිවී නොමැත. ඒ අනුව, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමඟ එකඟ වී ඇති පරිදි බදු ආදායම් සහ ප්‍රාථමික ශේෂ ඉලක්කයන් සපුරා ගැනීමට හැකි වනු පිණිස දැනට ක්‍රියාත්මකව පවතින එකතු කළ අගය මත වන බදු අනුපාතිකය 2024-01-01 දින සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි 18% දක්වා වැඩි කිරීමටත්, දැනට එකතු කළ අගය මත බද්ද අදාළ නොවන ඇතැම් භාණ්ඩ හා සේවා මත එකී බද්ද පැනවීම ඇතුළු නව බදු යෝජනා කිහිපයක් 2024-01-01 දින සිට ක්‍රියාත්මක කිරීමටත් අදාළ නීති සංශෝධනය කිරීම සඳහා අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් අනුමැතිය ලබා දෙන ලදි.’

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ බදු ඉලක්ක සපුරා ගැනීම සඳහා ලබන වසරේ ජනවාරි 01 වැනිදා සිට එම කැබිනට් තීරණය අනුව කිරීමට නියමිතව ඇති එකක් වන්නේ දැනට පවතින සියයට 15ක් වූ වැට් බදු ප්‍රතිශතය සියයට 18 දක්වා සියයට 3ක ප්‍රතිශතයකින් වැඩි කිරීමය.

අනෙක වන්නේ මෙතෙක් වැට් බදු සඳහා අයත් නොවූ භාණ්ඩ හා සේවා සඳහාද ලබන වසරේ ජනවාරි 01 වැනිදා සිට සියයට 18ක වැට් බද්දක් අලුතින් පැනවීමය.

එම බදු යෝජනාවේම සඳහන් කර ඇති පරිදි මෙම වසරේ එනම් 2023 වසරේ මුල් මාස 09 තුළ රජයේ බදු ආදායම සියයට 51කින් වැඩි වී ඇත. එහි තේරුම වන්නේ බදු පදනම පුළුල් වීම කෙසේ වෙතත් ජනතාව මෙතෙක් ගෙවූ බදු ප්‍රමාණයන් වැඩිවී ඇති බවය. වැඩ කරන සේවකයින්ගේ අරමුදල් වන ඊපීඑෆ් හා ඊටීඑෆ් අරමුදල්වලින් ඉහළ බදු ප්‍රතිශතයක් ලබා ගැනීමද මීට අයත්ය.

එසේ තිබියදී 2024 ජනවාරි සිට සිදු කරන්නට යන්නේ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමඟ එකඟ වී ඇති බදු ඉලක්කයන් සපුරා ගැනීමට තවදුරටත් බදු ප්‍රතිශතයන් වැඩි කිරීම හා මෙතෙක් වැට් බදු අය නොකරන ලද භාණ්ඩ හා සේවාවලට අලුතින් වැට් බදු පැනවීමට තීරණය කර තිබීමය. ඒ මගින් ජනතාව මත පැටවෙන බදු බර වැඩිවන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ.

දැනට වැට් බද්දට යටත් භාණ්ඩ හා සේවාවලට අමතරව අලුතින් වැට් බද්ද පැනවීමට යන භාණ්ඩ හා සේවා පිළිබඳ අදහසක් ලබා ගැනීමට අපට අතීතයට යෑමට සිදුවේ. ඒ වැට් බද්දට අයත් නොවන භාණ්ඩ හා සේවා මොනවාද කියා හඳුනා ගැනීමටය.

වත්මන් ප්‍රතිශතය හෙවත් සියයට 15 දක්වා වැට් බදු වැඩි කරනු ලැබුයේ 2016 වර්ෂයේදීය. එහිදී වැට් බද්ද සියයට 11 සිට සියයට 15 දක්වා වැඩි කිරීමේදී එම බද්දෙන් නිදහස් වන භාණ්ඩ හා සේවා සම්බන්ධයෙන් මුදල් අමාත්‍යාංශය නිවේදනය කළ අතර ඒ තුළ භාණ්ඩ 133ක් හා සේවා 21ක් හඳුනාගත හැකිවිය. ඉන්පසු වැට් බදු පනත යටතේ අවස්ථා කිහිපයකදී වැට් බද්දෙන් නිදහස් භාණ්ඩ හා සේවා කිහිපයක් සංශෝධන පනත් මගින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබීය.

එසේ 2016 දී වැට් බද්දෙන් නිදහස් කළ භාණ්ඩ වූයේ, වී, බිත්තර වී, සහල්, තිරිඟු, කරදමුංගු, කුරුඳු, කරාබුනැටි, සාදික්කා, වසාවාසි, ගම්මිරිස්, දිසිදි පොල්, රබර්, ලේටෙක්ස්, පොල්, තේ, සහල් පිටි, පාන් පිටි, පාන්, ළදරු කිරිපිටි, දියර කිරි, පිටි කිරි, ඖෂධ නිෂ්පාදන සහ බෙහෙත්, ඖෂධ නිෂ්පාදනයට යොදා ගන්නා අමුද්‍රව්‍ය, ගුවන් යානා, හෙළිකොප්ටර්, මුතු, දියමන්ති, ස්වාභාවික හෝ සින්තටික් ද්‍රව්‍ය, ඉතා වටිනා හෝ අර්ධ වටිනා පාෂාණ, දියමන්ති කුඩු, වටිනා ලෝහ, වටිනා ලෝහයන්ගෙන් යුතු ලෝහ පතුරු, රත්ත්‍රන් කාසි, පොත්, බොර පෙට්‍රෝලියම් තෙල්, භූමිතෙල්, ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් සහ ගුවන් යානා ඉන්ධන, ඩීසල් හා ගුවන් යානා ඉන්ධන, නෞකා ඉන්ධන, ක්‍රීඩා උපකරණ, රබර් හෝ ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන සඳහා යොදා ගන්නා යන්ත්‍ර, අව් කණ්ණාඩි, සුවඳ විලවුන්, මොල්ඩින්ග්, ඡායාරූප සංවේදී අර්ධ සන්නායක උපකරණ, අස් කණ්ණාඩි හා කණ්ණාඩි රාමු නිෂ්පාදන සඳහා වූ අමුද්‍රව්‍ය, කුකුළු, තාර ආදි කර්මාන්ත සඳහා වූ යන්ත්‍ර සූත්‍ර හා අමතර කොටස්,

ඉරන ලද ලී, ගෘහාශ්‍රිත පරිහරණයට ගන්නා රෙදිපිළි, බවුසර් රථ, බුල්ඩෝසර් රථ, ලෝඩර් රථ, ග්‍රේඩර් රථ, ලෙවලර් රථ, එක්ස්කැවේටර් රථ, ගිනි නිවන රථ, බලශක්ති පිරිමැසුම් නිෂ්පාදන සඳහා වූ අමුද්‍රව්‍ය, ආනයනික පදම් නොකළ ලී කදන්, අධි ප්‍රෝටීන හා අධි ශක්ති කෘෂි ආහාර, මුහුදු වැලි, දේශීයව නිෂ්පාදිත හෑන්ඩ්ලූම් රෙදිපිළි, දේශීයව නිෂ්පාදිත පොල්තෙල්, පොල් කෙඳි, වගා පැලට්ස්, වගා බෑග්, ඇඹරූ කෙඳි, පොල් ලෙලි, මැටි උළු, පිරිසැකසුම් නොකළ කෘෂි හෝ ධීවර නිෂ්පාදන, ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදිත පිරිසැකසුම් නොකළ ඉස්සන්, ආනයනික වේවැල්, දේශීයව සැකසූ කිරි නිෂ්පාදන, දේශීයව සැකසූ සහල් නිෂ්පාදන, දේශීයව නිපදවූ සීනි, තේ කර්මාන්තය සඳහා යොදාගන්නා දේශීයව නිපදවූ යන්ත්‍ර සූත්‍ර,

ශල්‍යකර්ම සඳහා යොදා ගන්නා දේශීයව නිපදවූ ගෝස්, දේශීයව නිපදවූ ආභරණ, දේශීයව නිපදවූ වගා පැලට්ස්, දේශීයව සංවර්ධනය කරන ලද මෘදුකාංග, දේශීයව නිපදවූ ජල හා සුළං බලාගාර යන්ත්‍රෝපකරණ හා මෙවලම්, දේශීයව නිපදවූ ටර්බයින, දේශීයව නිපදවූ මැටි වළං නිෂ්පාදන, දේශීය වෙළඳපොළ සඳහා දේශීයව නිපදවූ රෙදිපිළි, කෘතිම අත් පා, කිහිලිකරු, රෝද පුටු, ශ්‍රවණ උපකරණ, ශ්‍රවණ උපකරණ සඳහා මෙවලම්, සුදු සැරයටි, බ්‍රේල් යතුරුලියන හා අමතර කොටස්, බ්‍රේල් ලිවීමේ කඩදාසි හා බෝඩ්, කෘෂි ට්‍රැක්ටර් හෝ මාර්ගගත ට්‍රැක්ටර්, ජංගම දුරකතන, කෘෂි උපකරණ, මෙමොටීස්, මුල්ලුව, පොහොර, ආටේෂියා බිත්තර හා පීට් මොස්, කෘෂි බීජ, කෘෂි පැළ, කූණිස්සන් පෝෂණ, ඉදිකිරීම් කර්මාන්ත සඳහා යොදා ගන්නා යන්ත්‍ර සූත්‍ර, කිරි නිෂ්පාදන යන්ත්‍ර සූත්‍ර, පරිගණක සහ පරිගණක උපාංග,

රෙදිපිළි කර්මාන්තයට යොදාගන්නා මැෂින් නූල්, හෑන්ඩ්ලූම් කර්මාන්තයට යොදා ගන්නා වර්ණක, සහල් මෝල් කර්මාන්තයේ යොදා ගන්නා යන්ත්‍ර සූත්‍ර, ඉස්සන්, සූර්යකෝෂ මොඩියුල්, උපාංග හා සූර්යකෝෂ නිවාස පද්ධති, අධි තාක්ෂණික වෛද්‍ය උපකරණ, ටිකට්පත් නිකුත් කරන යන්ත්‍ර නිෂ්පාදනයට යොදා ගන්නා යන්ත්‍ර සූත්‍ර, පෙට්ට්‍රල්, ගල් අඟුරු හෝ තාර, බේකර් නිෂ්පාදන සඳහා වූ ධාන්‍ය නිපදවීමට යොදා ගන්නා යන්ත්‍ර සූත්‍ර හෝ මෙවලම්, ලෙදර්, පාවහන් හෝ බෑග් නිපදවීමට යොදා ගන්නා යන්ත්‍ර සූත්‍ර හෝ මෙවලම්, වාහන නලා,

ටැක්ෂි මීටර්, කෘෂි යන්ත්‍ර සූත්‍ර හා අමතර කොටස්, ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපාංග හෝ කොටස්, සැහැල්ලු ඉලෙක්ට්‍රොනික් සහ ඉලෙක්ටි්‍රකල් උපාංග, පලතුරු බීජ, විදුලි සංදේශ උපකරණ, විදුලි සංදේශ කර්මාන්තය සඳහා වූ යන්ත්‍ර සූත්‍ර හෝ අධි තාක්ෂණික උපකරණ, ශ්‍රී ලංකා ගමනා ගමන මණ්ඩලය සහ දුම්රිය සඳහා භාවිත කරන අමතර කොටස් හා උපාංග, ලොරි රථ, ට්‍රක් රථ, බස් රථ, දේශීයව නිපදවූ පාම් තෙල්, පදම් නොකළ දැව කඳන්, ගුවන් යානා එන්ජින් හෝ ගුවන් යානා අමතර කොටස්, පාවහන් නිස්ඵාදනය සඳහා යොදා ගන්නා සැකසූ ලෙදර්, ඖෂධ හෝ ආයුර්වේද ඖෂධ ඇසුරුම් සඳහා යොදා ගන්නා අමුද්‍රව්‍ය හා ගුවන් යානා ස්ටිමියුලේටරයන් හා කොටස් යනාදියයි.

වැට් බද්දෙන් නිදහස් සේවා වශයෙන් නම් කර තිබුණේ, අධ්‍යාපන ආයතනයක් මගින් නිර්දේශිත අධ්‍යාපන සේවා, යම් පුද්ගලයකු හෝ හවුල්කාරිත්වයක් මගින් නිර්දේශිත අධ්‍යාපන සේවා, මහජන පුස්තකාල සේවා, පොදු මගී ප්‍රවාහන සේවා, විදුලිය හා බෙදා හැරීම්, ආදාහන හා භූමදාන අවමංගල්‍ය සේවා, විදෙස් සංවිධාන මගින් සෘජුවම අරමුදල් සැපයෙන භාණ්ඩ හෝ සේවා, ජංගම ගිණුම් හෝ ඉතුරුම් ගිණුම් මෙහෙයුම්, විනිමය හුවමාරු, ජීවිත රක්ෂණ, අග්‍රහාර රක්ෂණය, භෝග හා පශු සම්පත් රක්ෂණය, සේයා පටල නිස්පාදනය සඳහා වූ රසායනාගාර පහසුකම්, ඕනෑම ආකාරයක යාත්‍රාවක් සඳහා වූ සේවා, ප්‍රති රක්ෂණ සේවා, දේශීය දූරකථන සේවා සමාගම් වෙත බලපත්‍ර සැපයෙන සේවා, පර්යේෂණ හා සංවර්ධන සේවා, වාණිජ දෙපාර්තමේන්තු සේවා, ඕනෑම ආකාරයක ජාත්‍යන්තර වැඩසටහනක් වෙනුවෙන් මුදල් අමාත්‍යාංශය විසින් අනුමත විශේෂ සේවා, ඒකකභාර කළමනාකරණ සමාගම් සේවා, ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන ඕනෑම ක්‍රීඩකයෙකුට, ක්‍රීඩා සංවිධායකුට හෝ අනුග්‍රාහයෙකුට සැපයෙන නවාතැන් පහසුකම් සේවා ආදිය වේ.

මීට අමතරව 2019 අංක 19, 2021 අංක 9 හා 2022 අංක 44 යන වැට් සංශෝධිත පනත් මගින් තවත් භාණ්ඩ හා සේවා කිහිපයක් නිදහස් කර තිබේ. ඒ සීනි හෝ වෙනත් රසකළ ද්‍රව්‍ය අඩංගු නොවන කිරිපිටි, දේශීයව නිෂ්පාදිත සහල් හා සහල් නිවුඩු තෙල්, කොව්ඩ් 19 වසංගත තත්වය පාලනය කිරීම සඳහා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා විසින් නිර්දේශ කරන ලද වෛද්‍ය, ශල්‍ය වෛද්‍ය, දන්ත වෛද්‍ය උපකරණ, තාක්ෂණික උපකරණ, උපාංග හා ඒවාහී කොටස්, යන්ත්‍ර සූත්‍ර හා මෙවලම්, රෝහල් හෝ වෛද්‍ය යන භාණ්ඩ සහ ඖෂධ රසායනික ද්‍රව්‍ය සහ ඒවයේ අයිතම, තොරතුරු තාක්ෂණ සහ සඵල සේවා,

ආයෝජන මණ්ඩල අපනයනකරුවකු සෞඛ්‍ය හා දේශීය වෛද්‍ය අමාත්‍යාංශයට, ත්‍රිවිධ හමුදාවට හෝ පොලීසියට සපයන සෞඛ්‍යාරක්ෂක උපකරණ සහ ඒ හා සමාන නිෂ්පාදන, සංචාරක සංවර්ධන අධිකාරිය සමඟ ලියාපදිංචි නියෝජිතයකු විසින් රට තුළට කරන සංචාර හා සම්බන්ධ සේවා, පදිංචියක් සඳහා වන නිවාස බදු දීමක් හෝ කුලියට දීමක් හෝ යම් පදිංචියක් සඳහා වන සහධිපත්‍ය සැපයුමක් නොවන සැපයුම්, බලශක්ති පිරිමැසුම් විදුලි බුබුළු සහ බලශක්ති පිරිමැසුම් විදුලි බුබුළු නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා අමුද්‍රව්‍ය, පුනර්ජනනීය බලශක්ති උත්පාදනය කිරීම සඳහා වන පිරියත, යන්ත්‍ර සූත්‍ර හෝ උපාංග, දේශීයව නිෂ්පාදනය කරන ස්වර්ණාභරණ, වෘද්ධ සේවාවන් හා ළමා සත්කාරක සේවාවන්ය.

මෙම භාණ්ඩ හා සේවාවන් දෙස බැලූ විට පෙනී යන දෙය වන්නේ 2024 ජනවාරි 01 වැනිදා සිට ඉන් බොහෝ භාණ්ඩ හා සේවා ප්‍රමාණයක් ආණ්ඩුව අලුතින් වැට් බද්දට යටත් කරනු ඇති බවය. ඒ මගින් ක්ෂණිකව සිදුවිය හැකි දෙය වන්නේ එසේ වැට් බද්දට යටත් වන භාණ්ඩ හා සේවාවන්ගේ මිල සියයට 18ක ප්‍රමාණයෙන් හෝ ඊට වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයකින් ඉහළ යෑමය. එම මිල ඉහළ යෑම අවසානයේ දරන්නට සිදුවන්නේ ජනතාවට නිසා ඔවුන් මත පැටවෙන බදු බරද තවත් වැඩි වන බවය.

දැනටමත් විදුලිය හා ජල බිල්පත්ද ගෙවීමට නොහැකිව සිටින ජනතාව මත මෙම බදු බරද අලුතින් පැටවීමෙන් සිදුවන්නේ ඔවුන් කබලෙන් ළිපට වැටීම පමණය. ආණ්ඩුව ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ කොන්දේසි ඉටු කරනවා යැයි කියන්නේ ජනතාවට ජීවත් වීමට නොහැකි තත්වයක් නිර්මාණය කිරීම නම් ඉන් ඵලක් වන්නේ නැති අතර රට ආර්ථික වශයෙන් ගොඩ යන්නේද නැත.

ලංවිමට ඔක්තෝබර් බිලියන 20ක් ලාභයක්

ලසන්ත රුහුණගේ

November 7, 2023

දෙසැම්බර් අවසානයේ පාඩු අඩුකර බිලියන 34ක ලාභයක්
ඒකකයක සාමාන්‍යය රු.50.11ක් වූවත්
ඒකකයක ඔක්තෝබර් උත්පාදන වියදම රු. 17.82යි

ඔක්තෝබර් මස 20 වැනිදා සිට නැවත වරක් දරන්නට බැරි තරම් ඉහළ අගයකින් වැඩි කරන ලද විදුලි බිලට විරෝධය පළකිරීම සඳහා නොවැම්බර් 01 වැනිදා දිවුලපිටියේ සිට කොළඹ කොල්ලුපිටියේ ගාලු පාරේ පිහිටි විදුලි බල හා බලශක්ති අමාත්‍යාංශයට ඒමට නියමිතව තිබූ මහජන විරෝධය එහි සංවිධායකයින් කිහිප දෙනෙකු අනීතිකව අත්අඩංගුවට ගැනීම මගින් පොලීසිය කඩාකප්පල් කළේ දිවුලපිටිය ප්‍රදේශයේදීමය. ඒ එම පාගමන වැළැක්වීම සඳහා අධිකරණ නියෝගයක් ඇති බවට කිසිදු සාක්ෂියක් ඉදිරිපත් නොකරමින්ය.

පොලීසියේ එම ක්‍රියාවේ නිර්ලජ්ජිතභාවය වූයේ විදුලි බිලට එරෙහි විරෝධතාකරුවන්ගේ පා ගමන නැවැත්වීමට නියෝගයක් ලබාදෙන ලෙස ජා ඇළ, කඳාන, මහභාගේ හා වත්තල පොලීසි විසින් අධිකරණයෙන් කරන ඉල්ලීම් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලද තත්වයක් හමුවේ එම අත්අඩංගුවට ගැනීම් සිදු කිරීමය. එම ඉල්ලීම් ප්‍රතික්ෂේප කරමින් වැලිසර මහේස්ත්‍රාත් තුසිත ධම්මික උඩුවවිදාන ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් තහවුරු කර ඇති භාෂණයේ, රැස්වීමේ හා නිදහසේ ගමන් බිමන් යෑමේ නිදහස ආරක්ෂා කිරීමට අධිකරණය බැඳී ඇති බවයි. එමෙන්ම එම පාගමනට එක්වන ජනතාව සාමකාමී තත්වය කඩ කරනු ලැබුවහොත් ඔවුන් අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමේ නෛතික ප්‍රතිපාදන පොලීසියට ඇති බවද මහේස්ත්‍රාත්වරයා පෙන්වා දී ඇත.

එසේ වුවද විදුලි බිලට එරෙහි මෙම විරෝධතා පා ගමන සම්බන්ධයෙන් මාධ්‍ය කරන ලද විමසීම්වලදී විදුලි බල හා බලශක්ති ඇමති කංචන විජේසේකර කියා තිබුණේ මිනිසුන්ට විරෝධය දැක්වීමේ අයිතිය ඇති බවත් ඔවුන්ට සිය අමාත්‍යාංශය ඉදිරිපිටට පැමිණ විරෝධය දැක්විය හැකි බවත්ය. විරෝධතා පා ගමන සම්බන්ධයෙන් විෂයභාර ඇමතිවරයාගේ තීරණය එසේ නම් පොලීසිය ඊටත් වඩා ඉදිරියට ගොස් සාමකාමී විරෝධතා පාගමනක් නැවැත්වීමට මෙතරම් උත්සාහ ගත්තේ ඇයිද යන්න ද ප්‍රශ්නයකි.

කෙසේ වෙතත් මාධ්‍යයට අදහස් දැක්වූ අවස්ථාවේදී ඇමති කංචන විජේසේකර පවසා ඇත්තේ මාස 3න් 3ට විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය කිරීමට කැබිනට් මණ්ඩලය තීරණය කළ බව හා ලබන වසරේ අප්‍රේල් වන තෙක් යළි විදුලි ගාස්තු සංශෝධනයක් සිදු නොවන බවය. ඒ අනුව පසුගිය සතියේ අප පෙන්වා දුන් කරුණක් කංචන විජේසේකර ඇමති තහවුරු කර ඇත. ඒ අවසන් විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය සිදුවූ ඔක්තෝබර් 20 වැනිදා වනවිට කැබිනට් මණ්ඩලය අනුමත කර තිබුණේ වසරකට දෙවරක් විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය කිරීමට බව හා එම විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය කැබිනට් තීරණයට පටහැනි බවය. මන්ද එම විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය මෙම වසරේ තුන්වන විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය වූ නිසාය. ඒ අනුව විදුලි බල මණ්ඩලය ඉල්ලන ඉල්ලන වේලාවට ඉල්ලන ඉල්ලන ප්‍රතිශතවලින් විදුලි ගාස්තු වැඩි කිරීමට විදුලි බල ක්ෂේත්‍රයේ නියාමකයා වන රූකඩ මහජන උපයෝගිතා කොමිසම ඔවුන්ගේ අනුමැතිය එම අවස්ථාවේ ලබා දී තිබුණේ කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයට පටහැනිවය.

පසුගිය සතියේ අප පෙන්වා දුන් තවත් එක් වැදගත් කරුණක් වූයේ විදුලි ගාස්තු වැඩි කිරීමේ විදුලි බල මණ්ඩල ඉල්ලීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් එම ඉල්ලීමට අදාළ විදුලි නිෂ්පාදනයේ හා පිරිවැයේ පුරෝකථනයන් වත්මන් තත්වයට ගැළපෙන ලෙස නැවත සකස්කර එවන ලෙස උපයෝගිතා කොමිසම දැනුම් දී තිබුණත් (ඇත්තටම එම දැනුම් දීම සිදුකර තිබුණේ රූකඩ කොමිසමේ සාමාජිකයින් නොව එම කොමිසමේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාය) ඒ සඳහා පිළිතුරු ලබාදීමක් නොමැතිව හා ඒ පිළිබඳව සැලකිලිමත් නොවී කොමිසම විදුලි ගාස්තු වැඩි කිරීම ලබාදී ඇති බවයි.

පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසය සම්බන්ධයෙන් විදුලි බල මණ්ඩලයේ පුරෝකතනය හා ඇත්ත තත්වය සම්බන්ධ තොරතුරු මේ වනවිට අපට ලැබී තිබෙන අතර ඒ අනුව විදුලි බල මණ්ඩලයේ පුරෝකතනය වැරදිය. ඔවුන් විදුලිය නිෂ්පාදනය කර ඇත්තේ පුරෝකතනයට වඩා අඩුවෙනි. ඒ නිසා වැය වී ඇති මුදල පුරෝකතනයට වඩා අඩුය. එසේම විදුලි ඒකකයක් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා දරා ඇති වියදමද පුරෝකතනයට වඩා අඩුය. එහි අවසන් තේරුම වන්නේ පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසයේදී විදුලි බල මණ්ඩලය ලාභ ලබා ඇති බවයි.

පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසයේදී ගිගාවොට් පැය 1303ක විදුලිය උත්පාදනය කිරීමට සිදුවනු ඇතැයි ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පුරෝකථනය කර ඇතත් ඔක්තෝබර් මාසයේදී ඇත්තටම උත්පාදනය කර ඇත්තේ ගිගාවොට් පැය 1265ක විදුලියක් පමණය. ප්‍රධාන ජල විදුලි බලාගාරවලින් සියයට 33ක විදුලියක් නිෂ්පාදනය කිරීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් ඒ මගින් ඊට වැඩි සියයට 43ක විදුලියක් නිෂ්පාදනය කර ඇත. ගල් අඟුරු බලාගාර මගින් සියයට 38ක විදුලියක් නිෂ්පාදනය කිරීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් නිෂ්පාදනය කර ඇත්තේ ඊට අඩු සියයට 28ක් පමණය.

ඉන්ධන තාප බලාගාර මගින් සියයට 5ක විදුලියක් නිෂ්පාදනය කිරීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් ඒ මගින් ඊට වැඩි සියයට 6ක විදුලියක් නිෂ්පාදනය කර ඇත. පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන්ගෙන් සියයට 24ක විදුලියක් නිෂ්පාදනය කිරීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් නිෂ්පාදනය කර ඇත්තේ ඊට අඩු සියයට 22ක් පමණය. ඒ අනුව පුරෝකථනයට වඩා ජල විදුලිය නිෂ්පාදනය වැඩි වී ඇති නිසා විදුලි ඒකකයක නිෂ්පාදන වියදම අනිවාර්යෙන්ම පහළ ගොස් ඇත.

එම තත්වය තවදුරටත් මෙසේ පැහැදිලි කරගත හැකිය. ඔක්තෝබර් මාසයේදී ප්‍රධාන බලාගාරවල ජල විදුලියෙන් ගිගාවොට් පැය 432ක් නිපදවීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් ගිගාවොට් පැය 548ක් නිපදවා ඇත. ගල් අඟුරුවලින් ගිගාවොට් පැය 494ක් නිපදවීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් නිපදවා ඇත්තේ ගිගාවොට් පැය 356ක් පමණී. තාප බලාගාරවලින් ගිගාවොට් පැය 70ක් නිපදවීමට පුරෝකථනය කර ඇති අතර ඒ මගින් ගිගාවොට් පැය 79ක් නිපදවා ඇත. පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන් මගින් ගිගාවොට් පැය 307ක් නිපදවීමට පුරෝකථනය කර ඇතත් නිපදවා ඇත්තේ ගිගාවොට් පැය 281ක් පමණය.

ඒ අනුව එම මාසයේදී ප්‍රධාන විදුලි බලාගාරවලින් ජල විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 1341.95ක්ද, ගල් අඟුරුවලින් විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 9765.03ක්ද, දැවි තෙල්වලින් විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 5287.54ක්ද, ඩීසල්වලින් විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 585.28ක්ද, නැප්තාවලින් විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 961.83ක්ද, ලංවිම සුළං බලාගාරවලින් විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 183.89ක්ද, පෞද්ගලික අංශයේ සුළං බලාගාරවලින් විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 298.32ක්ද, භූමිය මත ඇති පෞද්ගලික අංශයේ සූර්ය බල විදුලිය සඳහා රුපියල් මිලියන 346.53ක්ද, වහළ මත සූර්ය බල විදුලිය සඳහා රුපියල් මිලියන 1435.29ක්ද, කුඩා ජල විදුලිය සඳහා රුපියල් මිලියන 2032.65ක්ද, නගර සභා අපද්‍රව්‍ය මගින් විදුලිය නිපදවීමට රුපියල් මිලියන 302.81ක්ද වශයෙන් රුපියල් මිලියන 22,541.11ක මුළු වියදමක් විදුලිය නිපදවීමට දරා තිබේ. ඒ අනුව ඔක්තෝබර් මාසයේ කිලෝවොට් එකක විදුලි ඒකකයක් නිපදවීම සඳහා වැය වී ඇත්තේ රුපියල් 17.82 මුදලකි. එහෙත් ඔක්තෝබර් ගාස්තු සංශෝධනයේදී එම වැඩි කිරීම්වලට අදාළ විදුලි ඒකකයක සාමාන්‍ය වී ඇත්තේ රුපියල් 50.11ක මුදලකි.

එම මාසයේ විදුලි සම්ප්‍රේෂණ වියදම වශයෙන් රුපියල් මිලියන 1426.06ක මුදලක්ද, විදුලිය බෙදා හැරීම් වියදම වශයෙන් රුපියල් මිලියන 5789.89ක්ද, ලංවිම මූල්‍ය වියදම් වශයෙන් රුපියල් මිලියන 2489.43ක්ද වශයෙන් එම ඔක්තෝබර් මාසයේ ලංවිමේ සම්පූර්ණ වියදම ලෙස රුපියල් මිලියන 32,246.50ක මුදලක් මහජන උපයෝගිතා කොමිසම ගණනය කර ඇත. එම මාසයේ විදුලිය විකිණීමෙන් ලංවිම උපයා ගැනීමට නියමිත මුදල රුපියල් මිලියන 50,660.49ක් වන අතර ඊට අමතරව ලංවිමට වෙනත් ආදායම් වශයෙන් එම මාසයේ තවත් රුපියල් මිලියන 755ක මුදලක් ගණනය කර ඇත. ඉහත සඳහන් කරන ලද වියදම් එම ආදායමෙන් අඩු කිරීමෙන් පසු ඔක්තෝබර් මාසයේදී පමණක් ලංවිම ලබන ලාභය රුපියල් මිලියන 19,168.99කි.

ලංවිම ඉල්ලිය යුත්තේ හා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම ලබාදිය යුත්තේ පිරිවැය පදනම් කරගත් සාධාරණ ගාස්තුවක් පමණය. නොඑසේව ලංවිමට මාසයකට රුපියල් බිලියන 20ක් පමණ ලාභ ලැබෙන ගාස්තුවක් නොවේ.

මේ තත්වයම මේ වසරේ ඉදිරි මාස දෙක සඳහාද මහජන උපයෝගිතා කොමිසම ගණනය කර ඇති අතර ඒ මෙසේය. (මෙම ගණනය කිරීම් සිදුකරන්නේ මහජන උපයෝගිතා කොමිසමේ සභාපති ඇතුළු රූකඩ කොමිසම නොවන බවත්, විෂය පිළිබඳ තාක්ෂණික දැනුමක් ඇති එහි ආයතනික කාර්ය මණ්ඩලය ලංවිම ඉදිරිපත් කරන දත්ත මත පදනම්ව බවත් සලකන්න.)

නොවැම්බර් මාසයේ විදුලිය උත්පාදනය සඳහා වැය වෙතැයි ගණනය කර ඇති මුදල රුපියල් මිලියන 31,226.18කි. සම්ප්‍රේෂණ වියදම රුපියල් මිලියන 1380.06ක් වන අතර බෙදා හැරීමේ වියදම රුපියල් මිලියන 5603.12කි. මූල්‍ය වියදම රුපියල් මිලියන 2409.13ක් වන අතර මුළු වියදම රුපියල් මිලියන 40,618.49කි. එම නොවැම්බර් මාසයේ විදුලිය විකිණීමෙන් ලංවිම ඉපැයීමට නියමිත ආදායම රුපියල් මිලියන 55,067.27කි. ලංවිම වෙනත් ආදායම් රුපියල් මිලියන 755ක් වන අතර ඒ අනුව එම මාසයේ සියලු වියදම් අඩු කිරීමෙන් පසු ලංවිම ලාභය රුපියල් මිලියන 15,203.78ක් වේ.

දෙසැම්බර් මාසයේ විදුලිය උත්පාදනය සඳහා වැය වෙතැයි ගණනය කර ඇති මුදල රුපියල් මිලියන 29,214.68කි. සම්ප්‍රේෂණ වියදම රුපියල් මිලියන 1426.06ක් වන අතර බෙදා හැරීමේ වියදම රුපියල් මිලියන 5789.89කි. මූල්‍ය වියදම රුපියල් මිලියන 2489.43ක් වන අතර මුළු වියදම රුපියල් මිලියන 38,920.07කි. විදුලිය විකිණීමෙන් ලංවිම ඉපැයීමට නියමිත ආදායම රුපියල් මිලියන 56,531.15ක් වන අතර ලංවිම වෙනත් ආදායම රුපියල් මිලියන 755කි. එම මාසයේ ලංවිම ලබන ලාභය රුපියල් මිලියන 18,366.08කි.

ඒ අනුව එම මාස තුනේදී පමණක් ලංවිම ලබන ලාභය රුපියල් මිලියන 52,738.85ක් වේ. එහෙත් මහජන උපයෝගිතා කොමිසමේ එම ගණනය කිරීම් අනුව 2023 සැප්තැම්බර් මාසය දක්වා ලංවිම රුපියල් මිලියන 18,276ක අලාභයක් ලබා ඇති අතර එම අලාභය පියවීමෙන් පසුත් මෙම වසර අවසන් වීමේදී නව විදුලි ගාස්තු වැඩි කිරීමත් සමඟ ලංවිම ලබන ලාභය රුපියල් මිලියන 34,462.85කි.

මීට පෙර වැඩිවූ විදුලි බිල් පවා ගෙවීමට නොහැකිව ජනතාව අසීරුවෙන් ජීවත් වන තත්වයක් තුළ ලංවිම ඉල්ලිය යුත්තේ හා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම අනුමත කළ යුත්තේ පිරිවැයට සරිලන ගාස්තුවක් මිස අති විශාල ලාභයක් ලැබෙන ගාස්තුවක් නොවේ. එමෙන්ම ආණ්ඩුවද, විෂයභාර ඇමතිවරුන්ද පණ්ඩිත කතා නොකියා තේරුම් ගත යුතු කරුණ වන්නේද එයයි.

තාක්ෂණ සමාගම් කිහිපයක් දෛනිකව බිලියනයක් දෙනාගේ මනස හසුරවන්නේ කෙසේ ද?

සංස්කාරක

November 6, 2023

ට්‍රිස්ටන් හැරිස්, මේ මොහොතේ ලොව සිටින හැම අන්තර්ජාල පරිශීලකයෙකු විසින් ම සවන් දෙනු ලැබිය යුතු වැදගත් ම පුද්ගලයා යැයි පැවසීම අතිශයෝක්තියක් නො වේ. ඔහු අප මත තබන්නේ මේ මොහොතේ ලෝකයේ ඇති බරපතළ ම ගැටලුව වන අතර, එය අනෙක් සකලවිධ දේශපාලනාර්ථික සංස්කෘතික ආදි ගැටුම්වලට තුඩු දෙන, ලොව වඩාත් ම හිතාමතා අවතක්සේරු කරන ලද ගැටලුවයි. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ස්ටැන්ෆර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් පරිගණක විද්‍යාව පිළිබඳ උපාධිය ලබා ගූගල් සමාගමේ නිර්මාණ සැලසුම් ආචාරධර්මවේදියෙකු ලෙස කටයුතු කර ඉන් ඉවත් වූ ට්‍රිස්ටන් හැරිස්, පසුව මානුෂීය තාක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය (Center for Humane Technology) පිහිටුවීම සඳහා පුරෝගාමී විය.

කැලිෆෝනියාවේ සිලිකන් වැලිහි පිහිටි ලොව බලවත් ම තාක්ෂණ සමාගම්වල සේවය කර ඉන් ඉවත් වූ කිහිප දෙනෙකුගේ විවාදාත්මක අදහස් රැගත්, මහත් ආන්දෝලනයකට තුඩු දුන් The Social Dilemma නමැති ලොව කැලඹූ වාර්තා චිත්‍රපටය නිර්මාණය වූයේ ට්‍රිස්ටන් හැරිස්ගේ මූලිකත්වයෙනි. අන්තර්ජාලය මේසයක් මත සිට සාක්කුවට පැමිණීමේ ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ අපට අහිමි වූ ‘කාලය’ සහ අපෙන් ගිලිහුණු ‘අවධානය’ පිළිබඳවත්, කාලය ගත කිරීමේ සිට කාලය ‘හොඳින්’ ගත කිරීම (Time spent – Time ‘well’ spent) වෙත පරිවර්තනය වීමේ අවශ්‍යතාව පිළිබඳවත් ට්‍රිස්ටන් හැරිස්ගේ දැක්ම ලෝකවාසී සයිබර්ලෝලීන්ගේ ඇස් අරවන සුලු සාකච්ඡාවකි.

මේ, ට්‍රිස්ටන් හැරිස් විසින් මීට වසර හයකට පමණ පෙර පවත්වන ලද TED දේශනයක් සහ ඉන් අනතුරුව ඔහුගෙන් විමසන ලද ප්‍රශ්නවලට ඔහු ලබා දුන් පිළිතුරු සහිත වැඩසටහනේ සිංහල පරිවර්තනයයි.

පරිවර්තනය: චතුපමා අබේවික්‍රම

‘හිතන්න. ඔබ කාමරයකට, එනම් පාලන මැදිරියකට ඇතුළු වෙනවා. මිනිසුන් පිරිසක් මේසයක් මත තියන කුඩා බොත්තම් ගොඩක් වෙත නැමී ඉන්නවා. මේ කාමරය, මිනිසුන් බිලියනයකගේ සිතිවිලි සහ හැඟීම් හැඩ ගස්වන පාලන මැදිරියයි. මෙය විද්‍යා ප්‍රබන්ධයක් යැයි ඔබට හැඟෙනු ඇති. ඒත් මෙය අද මේ මොහොතේ සිද්ධ වන දෙයක්. මා දන්නේ, මා එවන් එක් පාලන මැදිරියක් තුළ හිඳ ඇති නිසා. මා ගූගල්හි නිර්මාණ සැලසුම් ආචාරධර්මවේදියෙකු (Design Ethicist) ලෙස කටයුතු කළා. එහි දී මා ඉගෙනගත්තා ආචාරධාර්මික ලෙස මිනිස් සිතිවිලි කලඹන්නේ කෙසේ ද කියලා.

තාක්ෂණ සමාගම් කිහිපයක සිටින මිනිසුන් කිහිප දෙනෙකු සහ ඔවුන්ගේ තෝරා ගැනීම් විසින්, මිනිසුන් බිලියනයක් අද දවසේ සිතන්නේ කුමක් ද යන්න තීරණය කරන්නේ කෙසේ ද යන්න, අප කතා නො කරන කාරණයක්. මොකද ඔබ ඔබේ ජංගම දුරකතනය එළියට ගත්තම, එය වැඩ කරන ආකාරය සහ ඔබ දැකිය යුතු දේ සැලසුම් කරලා තියෙන්නේ ඔවුන් නම්, එය අපේ මනසෙන් කුඩා කාල පරාස වෙන් කරගන්නවා. ඔබ නෝටිෆිකේෂන් එකක් දුටු විට, ඔබට ඊට කලින් පහළ වන්නට නො තිබුණු සිතිවිලි පහළ වන අයුරින් ඔවුන් ඔබව ලෑස්ති කරනවා. ඔබ ඒ නෝටිෆිකේෂන් එක ස්පර්ශ කළහොත්, ඔබට ඊට කලින් අවශ්‍ය වී නො තිබුණු වසඟයකට හසු වී පොඩි වෙලාවක් ගත කරන අයුරින් එය සැලසුම් වී තිබෙනවා.

තාක්ෂණය ගැන කතා කරන විට අප නැඹුරු වෙන්නේ, තාක්ෂණය යනු නිල් අහසක් වැනි පුළුල් අවස්ථාවක් යනුවෙන් හැඳින්වීමට. එය ඕනෑ ම දිශාවකට යා හැකියි. මට මොහොතකට බැරෑරුම් වී ඔබට කීමට අවශ්‍යයි, එය ඉතා නිශ්චිත දිශාවකට යමින් තිබෙන්නේ ඇයි ද යන වග. මොකද එය විකාසනය වන්නේ අහම්බෙන් නෙවෙයි. අප නිර්මාණය කරන සකලවිධ තාක්ෂණය ඒ දිශාවට ගමන් කරන සැඟවුණු අරමුණක් තිබෙනවා. ඒ අරමුණ තමයි අපේ අවධානය වෙනුවෙන් වන තරගය.

මොකද, හැම ප්‍රවෘත්ති අඩවියක් ම, ටෙඩ් වේදිකාව, මැතිවරණ, දේශපාලකයන්, වීඩියෝ ක්‍රීඩා, භාවනා ඇප්ස් පවා එක් දෙයක් වෙනුවෙන් තරග කරන්න ඕනෑ. ඒ අපේ අවධානය වෙනුවෙන්. ඒත් අවධානය සීමා සහිතයි. මිනිස් අවධානය දිනා ගැනීමට හොඳ ම ක්‍රමය තමයි, කෙනෙකුගේ මනස ක්‍රියා කරන ආකාරය දැන ගැනීම. ‘අනුනයන තාක්ෂණ විද්‍යාගාරය’ (Persuasive Technology Lab) නමැති විශ්ව විද්‍යාල විද්‍යාගාරයේ දී මා ඉගෙන ගත්තා මිනිස් අවධානය ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය පොළඹවා ගැනීමේ ශිල්පක්‍රම රාශියක්.

සරල උදාහරණයක් යූටියුබ්. ඔබ යූටියුබ් මත ගෙවන කාලය තවත් වැඩි කර ගැනීමට ඔවුන්ට අවශ්‍යයි. ඒ නිසා ඔවුන් මොකද කරන්නෙ? ඔවුන් ඊළඟ වීඩියෝව නිරායාසයෙන් ප්ලේ කරනවා. අපි හිතමු එය සාර්ථක වුණා. ඔවුන් කෙනෙකුගේ කාලයෙන් තව පොඩි කොටසක් ලබා ගත්තා. දැන් හිතන්න ඔබ තමයි නෙට්ෆ්ලික්ස් කියලා. ඔබ එය දිහා බලලා කියනවා ‘ආ මේ වැඩේ මගේ වෙළෙඳපොළ කොටස අඩු කරනවා, ඒ නිසා මං ඊළඟ එපිසෝඩය ඔටෝප්ලේ කරනවා’ කියලා.

ඊළඟට ඔබ ෆෙස්බුක් නම්, ඔබ කියනවා ‘මේ වැඩෙන් මගේ වෙළෙඳපොළ කොටස සම්පූර්ණයෙන් අඩු වෙනවා, ඒ නිසා කෙනෙක් ප්ලේ බොත්තම ඔබනකන් නො ඉඳ, ෆීඩ් එකේ තියන සියලු ම වීඩියෝ ඔටෝප්ලේ කරන්න දැන් මට ඕනෑ’ කියලා. ඒ නිසා අන්තර්ජාලය විකාසනය වෙන්නේ අහම්බෙන් නෙවෙයි. එය අපව වසඟ කරගන්නවා වගේ අපට දැනෙන හේතුව තමයි, අවධානය වෙනුවෙන් ඇති තරගය. අප දන්නවා මෙය යන්නේ කොහෙට ද කියලා. තාක්ෂණය මධ්‍යස්ථ නැහැ. එය මොළ දණ්ඩ වෙත යන, කාට ද එහි පහළට ම ගිහින් ඔබව දිනා ගත හැකි කියා බලන තරගය බවට පත් වෙනවා.

මා ඔබට ස්නැප්චැට් ඇසුරින් උදාහරණයක් දෙන්නම්. ඔබ දැන සිටියේ නැත්නම්, එක්සත් ජනපදයේ නවයෞවනයන්ගේ සන්නිවේදන ක්‍රම අතරින් අංක එක තමයි ස්නැප්චැට්. ඔබ මා වගේ නම්, ඔබ සන්නිවේදනය සඳහා ටෙක්ස්ට් මැසේජස් පාවිච්චි කරනවා නම්, නවයෞවනයන්ට එය තමයි ස්නැප්චැට්. ඔවුන්ගෙන් මිලියන සියයක් විතර එය පාවිච්චි කරනවා.

ස්නැප්චැට් විසින් ස්නැප්ස්ට්‍රික්ස් නම් විශේෂාංගයක් නිපදවනු ලැබුවා. එයින් කරන්නේ කිසියම් දෙදෙනෙකු විසින් එක දිගට සන්නිවේදනය කර ගන්නා ලද දින ගණන පෙන්වීම. වෙනත් වචනවලින් කියනවා නම් ඔවුන් සිදු කළේ, කිසියම් දෙදෙනෙකුට තමන්ට අහිමි ව යනවාට අකැමැති දෙයක් ලබා දීම. මොකද ඔබ නවයෞවනයෙක් නම්, ඔබ දින එකසිය පනහක් එක දිගට කෙනෙකුට කතා කරලා තියනවා නම්, ඔබට එය අහිමි කර ගැනීමට අවශ්‍ය නැහැ. මේ දරුවන්ගේ මනසේ පෙළ ගැහෙන ඒ කුඩා කාල පරාසයන් ගැන හිතන්න. මෙය සිද්ධාන්තයක් විතරක් නො වෙයි, අපිට දැක ගන්නට හැකි වුණා දරුවන් නිවාඩුවක් ගත කරන්න යන විට, ඔවුන්ට එය කරන්න බැරි වෙයි කියා ඔවුන්ගේ පාස්වර්ඩ් එක තවත් යහළුවන් පස් දෙනෙකුට දෙනවා ස්නැප්ස්ටී්‍රක් එක පවත්වගෙන යන්න.

මේ එක් කෙනෙකුට ස්නැප්ස්ට්‍රික්ස් තිහක් විතර තිබෙනවා. ඒ නිසා ඔවුන්ට නිකම් පින්තූරවල හෝ බිත්තිවල හෝ සිවිලිම්වල පින්තූර ගන්න වෙනවා ඔවුන්ගේ දවස පවත්වගෙන යන්න. ඔවුන් මේ පවත්වන්නේ ඇත්ත සංවාද වත් නෙවෙයි. අපි මේ ගැන හිතන්න පුරුදු වෙලා ඉන්නවා, ‘ආ ඒ කාලේ අපි දුරකතනයෙන් ඕපදූප කතා කරලා කළ දේ ම තමයි ඒ අය ඔය ස්නැප්චැට්වලින් කරන්නේ, ඒකෙ ප්‍රශ්නයක් නැතුව ඇති’ කියලා. ඔබට මඟ හැරුණු කාරණය තමයි, 1970 දි ඔබ දුරකතනයෙන් ඕපදූප කතා කරද්දි, ඔබේ මනෝවිද්‍යාව වැඩ කරන විදිහ නිශ්චිත ව ම දන්නා, ඔබ දෙදෙනාව උභතෝකෝටිකයට හසු කර ගන්නා ඉංජිනේරුවන් සිය දෙනෙක් තිරයෙන් එහා පැත්තෙ හිටියෙ නැහැ කියන එක.

දැන් මෙය ඔබව තරමක් කෝප ගන්වනවා නම්, ඒ සිතිවිල්ල කළේ ඔබව කැලඹවීමක් බව වටහා ගන්න. කෝප ගැන්වීමත් ඔබේ අවධානය ලබා ගැනීමේ හොඳ ක්‍රමයක්. අප හිතාමතා කෝපය තෝරා ගන්නේ නැහැ එය අප තුළ පහළ වෙනවා මිසක්. ඔබ ෆෙස්බුක් නිව්ස්ෆීඩ් එක නම්, ඔබට අවශ්‍ය වුණත් නැතත් එය ඔබේ කෝපයෙන් වාසියක් සලසා ගන්නවා. මොකද කෝපය ඔබේ මානසික කාලයෙන් සහ අවකාශයෙන් ප්‍රතික්‍රියාවක් සැලසුම් කරනවා විතරක් නෙවෙයි, ඔබට ඒ කෝපය අනෙක් අය සමග බෙදා ගන්නත් අවශ්‍යතාවක් පහළ කරවනවා.

ඒ නිසා අපි ෂෙයා බොත්තම ඔබලා තව කෙනෙකුට දැනුම් දෙනවා ‘විශ්වාස කරන්න පුළුවන් ද, මේ පුද්ගලයා මෙහෙම කියලා’ කියලා. ඉතින් අවධානය ලබා ගැනීම සඳහා කෝපය ඉතා හොඳින් වැඩ කරනවා. කොච්චර ද කියනවා නම්, ෆෙස්බුක් එකට පුළුවන් වුණා නම් ඔබට කෝප සහගත නිව්ස්ෆීඩ් එකක් සහ සන්සුන් නිව්ස්ෆීඩ් එකක් පෙන්වීම අතර තෝරා ගැනීමක් කරන්න, ඔවුන් කරන්නේ කෝප සහගත ෆීඩ් එක පෙන්නන එක. කවුරුන් හෝ එය සවිඥානික ව තෝරා ගත් නිසා නෙවෙයි, එය ඔබේ අවධානය දිනා ගැනීම සඳහා වඩා හොඳින් ක්‍රියාත්මක වන නිසා.

මේ නිව්ස්ෆීඩ් පාලන මැදිරිය අපට වග කියන්නේ නැහැ. එය වග කියන්නේ අවධානය වැඩි කර ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට පමණයි. ඒ වගේ ම වෙළෙඳ දැන්වීම් නමැති ව්‍යාපාර ආකෘතිය හේතුවෙන්, වැඩි ම මුදලක් ගෙවලා ඒ පාලන මැදිරියට ඇතුළු විය හැකි සහ ‘අන්න අර පිරිසගේ මනසට මෙන්න මේ සිතිවිලි ඇතුළු කළ යුතුයි’ කියා කියන ඕනෑ ම කෙනෙකුටත් එය වග කියනවා.

ඉතින් මේ අයුරින් වඩා අවනතකාමී මිනිසුන්ව නිවැරදි ව ම සෘජු ව ම ඉලක්ක කළ හැකියි. මෙය ලාභ උපදවන ක්‍රමයක් නිසා ඉදිරියේ දී තවත් නරක අතට හැරෙනවා පමණයි. මම අද මෙතනට ඇවිත් ඉන්නේ මේ සඳහා ගෙවිය යුතු වන්දිය පැහැදිලි ව පෙනෙන නිසා. මීට වඩා හදිසි ප්‍රශ්නයක් මා දන්නේ නැහැ. මොකද අනෙක් හැම ප්‍රශ්නයක් යට ම තියෙන්නේ මේ ප්‍රශ්නය. මෙය අපේ අවධානය අපට අවශ්‍ය ලෙස වැය කිරීමට ඇති අයිතිය සහ, අපට අවශ්‍ය ජීවිතය ගත කිරීමට ඇති අයිතිය අපෙන් ඉවතට ගන්නවා පමණක් නෙවෙයි, මෙය අප සංවාද පවත්වන ආකාරය වෙනස් කරනවා, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනස් කරනවා, ඒ වගේ ම අපට එකිනෙකා සමග පවත්වන්නට අවශ්‍ය සංවාද සහ සබඳතා පවත්වන්නට ඇති හැකියාව වෙනස් කරනවා. මෙය හැම කෙනෙකුට ම බලපානවා. මොකද මිනිස්සු බිලියනයකගෙන් හැම කෙනෙකුගේ ම සාක්කුව තුළ මෙයින් එකක් තියනවා.

අප මෙය නිවැරදි කරන්නේ කොහොම ද?

අප තාක්ෂණයට සහ අපේ සමාජයට විප්ලවීය වෙනස්කම් තුනක් කිරීමට අවශ්‍යයි.

පළමුවැන්න තමයි අප පිළිගන්න අවශ්‍යයි අප පොළඹවාගත හැකි පිරිසක් යන වග. ඔබ විසින් තෝරා නො ගන්නා ලද කුඩා සිතිවිලි හෝ කාල පරාසයන් ඔබේ මනස තුළ වෙනෙකෙකුට සැලසුම් කිරීමට හැකි බව තේරුම් ගන්න පටන් ගත් විට, ඒ වටහා ගැනීම පාවිච්චි කරලා එය සිද්ධ වන විධියෙන් ගැලවෙන්නට අපට අවශ්‍ය නැද්ද? මා හිතනවා අප අප දෙස ම මූලධාර්මික ව නව මානයකින් දැකිය යුතු බව. මේ වටහා ගැනීම හරියට මානව ඉතිහාසයේ නව යුගයක් වගේ. අවබෝධයකට පත් වීමක් වගේ. ස්වයං අවබෝධයකට පත් වීමක් වගේ. ඒ කියන්නේ අප පොළඹවා ගත හැකි බව පිළිගැනීම. එවිට අපට ආරක්ෂා කර ගැනීමට අවශ්‍ය යමක් තිබෙනු ඇති.

දෙවැන්න අපට නව ආකෘති සහ වගකීම් පද්ධති අවශ්‍යයි. එවිට ලෝකය තව තවත් පොළඹවා ගැනීම අතින් ඉදිරියට යන විට, මොකද එය යන්නේ ඉදිරියට පමණක් නිසා, අර පාලන මැදිරිවල ඉන්නා මිනිසුන් වගකීම් සහගත සහ අපට අවශ්‍ය දෙය සඳහා විනිවිද පෙනෙන සුලු වනු ඇති. පොළඹවා ගැනීම ආචාරධාර්මික වන එක ම අවස්ථාව වන්නේ පොළඹවා ගනු ලබන්නාගේ අරමුණු සහ පෙළඹෙන්නාගේ අරමුණු සමපාත වූ විටයි. මේ සඳහා වෙළෙඳ දැන්වීම් නමැති ව්‍යාපාර ආකෘතිය වැනි විශාල දේවල් ප්‍රශ්න කිරීම අවශ්‍ය වෙනවා.

අවසානයට, අපට නිර්මාණ සැලසුම් පුනරුදයක් අවශ්‍යයි. මොකද මනුෂ්‍ය ස්වභාවය පිළිබඳ මේ දැක්ම ඔබට තිබෙනකොට, ඔබට මිනිසුන් බිලියනයකගේ කාලය කලඹන්න පුළුවන්. නිකමට හිතන්න, තමන් කරන්න ඕන දේ ගැන, තමන් හිතන්න ඕන දේ ගැන, තමන්ට දැනෙන්න ඕන හැඟීම් ගැන, තමන්ට තොරතුරු දැනගන්න ඕන විධිය ගැන කිසියම් අදහසක් තියන මිනිස්සු ඉන්නවා. ඒත් අපි හැමෝව ම ඇදගෙන යනවා වෙනත් දිශාවලට. මෙහෙම එක එක දිශාවලට ඇදගෙන යනු ලබන මිනිස්සු බිලියනයක් ඉන්නවා. ඊළඟට හිතන්න, සම්පූර්ණ නිර්මාණ සැලසුම් පුනරුදයක් ඇවිත් කාලය ‘හොඳින්’ ගත කළ හැකි බලවත් ම කාල රාමුව සහිත ක්‍රමය සකස් කරනවා. මෙයට ක්‍රම දෙකක් ඇතුළත්. එකක් අපට අත්දැකීමට අවශ්‍ය නැති කාල රාමුවලට සහ අපට අවශ්‍ය නැති සිතිවිලිවලට එරෙහි ව ආරක්ෂා වීමේ ක්‍රමය. ඒ කියන්නේ ඔබේ ෆෝන් එකෙන් ඩිං සද්දෙ ආවම, එයින් අපිව වෙනතකට යොමු නො කර ඉඳීමේ ක්‍රමය. දෙවැන්න අපට අවශ්‍ය කාල රාමුව තුළ ජීවත් වීමට අපව බලාත්මක කිරීම.

මං ඔබට ප්‍රත්‍යක්ෂ නිදසුනක් දෙන්නම්. අපි හිතමු, ඔබ ඔබේ මිතුරා සමග අද රෑ කෑම ගන්න හිටියා, ඒත් ඔහු ඒක කැන්සල් කළා. දැන් ඔබට තරමක තනියක් දැනෙනවා. ඔබ මොකද ඒ මොහොතේ කරන්නේ? ඔබ ෆෙස්බුක් විවෘත කරනවා. ඒ මොහොතේ අර පාලන මැදිරියේ ඉන්න නිර්මාණ සැලසුම්කරුවන්ට සැලසුම් කරන්න ඕනෑ එක ම දෙයයි, ඒ ඔබ තිරය මත ගත කරන කාලය වැඩි කිරීම. ඒ වෙනුවට, හිතන්න, ඒ සැලසුම් ශිල්පීන් සරල ම ක්‍රමය විධියට ඔවුන්ගේ දත්ත සියල්ල එකතු කරලා වෙනත් කාල රාමුවක් නිර්මාණය කළා නම්, ඔබේ ආදරණීයයන් සමග එළියට යන්න ක්‍රමයක් හොයාගන්න ඔබට උදව් වෙන විධියේ එකක්? නිකමට හිතන්න, සමාජයේ තියන හුදෙකලාව අඩු කරන්න ෆෙස්බුක් එකෙන් එවැනි කාල රාමුවක් මිනිසුන්ට ලබා දුන්නා නම්? නැත්නම් හිතන්න වෙනත් සංවාදයක්, අපි හිතමු ඔබට අවශ්‍යයි සෑහෙන විවාදාත්මක දෙයක් ෆෙස්බුක් එකේ පළ කරන්න. එවැන්නක් කිරීමට හැකි වීම, විවාදාත්මක මාතෘකා ගැන කතා කළ හැකි වීම ඉතා ම වැදගත්.

දැන් මේ වෙලාවේ එතන තිබෙන ලොකු කමෙන්ට් බොක්ස් එක ඔබෙන් අහනවා ඔබට ටයිප් කරන්න අවශ්‍ය කී එක මොකද්ද කියලා පවා. වෙනත් වචනවලින් කිව්වොත් එය සැලසුම් කරනවා ඔබ තිරය මත කරගෙන යන්නට හදන පොඩි දේවල් කිහිපයක කාල රාමුවක්. දැන් හිතන්න, ඒ වෙනුවට එතැන තවත් බොත්තමක් තිබුණා නම්, ‘ඔබට අනුව මේ මාතෘකාව කතා කරමින් කාලය හොඳින් ගත කළ හැකි හොඳ ම ක්‍රමය කුමක් ද?’ කියලා. ඊළඟට තිබුණා නම් ‘රෑ කෑමක් සංවිධානය කිරීම’ කියන ඔප්ෂන් එක, ඔබ ක්ලික් කරනවා ඒ මත. ඉන්පසු හරියට ම එතැන යටින් අහනවා ‘කවුද කැමති මේ රෑ කෑමට සහභාගි වෙන්න?’ කියලා. මේ ක්‍රමයෙන් ඔබට විවාදාත්මක දෙයක් ගැන සංවාද කරන්නත් හැකියි, ඒ වගේ ම එය සිදු වෙන්නෙ ඔබේ කාල රාමුවේ බලවත් ම තැන දි. එනම් මිතුරන් කිහිප දෙනෙක් සමග එදා රෑ ඔබේ නිවසේ දි.

ඉතින්, අප අපව කලඹන ටයිම්ලයින් සියල්ල හොයාගෙන දුවනවා තව තවත් තව තවත් ‘තිර කාලය’ (Screentime) වෙත පෙළඹෙමින්. හිතන්න, ඒ වෙනුවට අපට ජීවිතයේ අවශ්‍ය කුමක් ද යන්නෙන් අප එය රිප්ලේස් කළොත්?

මෙය මෙයාකාර විය යුතු නැහැ. අපේ අවධානයට බාධා කරනවා වෙනුවට, හිතන්න මේ දත්ත සියල්ල ම පාවිච්චි කරලා, මේ බලය සම්පූර්ණයෙන් පාවිච්චි කරලා, මිනිස් ස්වභාවය පිළිබඳ මේ නව දැක්ම පාවිච්චි කරලා, අවධානය පවත්වා ගැනීම සඳහා සුපිරිමානව හැකියාවක්, අපට අවශ්‍ය දේ සඳහා අවධානය දීමට සුපිරිමානව හැකියාවක්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සඳහා අවශ්‍ය සංවාද පැවැත්වීමට සුපිරිමානව හැකියාවක් අපට ලබා දීමට පුළුවන් වුණා නම්?

අවධානය තනි තනි ව පාවිච්චි කරන්න පමණක් නෙවෙයි, ලොව ඇති සංකීර්ණ ම අභියෝගවලට මුහුණ දීමට අවධානය සාමූහික ව සම්බන්ධීකරණය කිරීමටත් අවශ්‍ය කරනවා. දේශගුණික විපර්යාස සඳහා ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමේ දී විශාල පිරිසක් සාමූහික ව සිය අවධානය බලවත් ම ආකාරයෙන් සම්බන්ධීකරණය කරන්න අවශ්‍ය වෙනවා. හිතන්න එය කිරීම සඳහා සුපිරිමානව හැකියාවක් නිර්මාණය කළ හැකි නම්?

ඇතැම් වෙලාවට ලොව වඩාත් ම හදිසි සහ වැදගත් ම ගැටලු, අනාගතයේ දී නිර්මාණය විය හැකි කල්පිත අනාගත දේවල් නෙවෙයි. ඇතැම් වෙලාවට ලොව වඩාත් ම හදිසි ගැටලු වෙන්නේ දැනටමත් අපේ නාසය යට තිබෙන, දැනටමත් මිනිසුන් බිලියනයකගේ සිතිවිලි හසුරවන දේවල්. අලුත් දේවල් සිදු විය හැකි නමුත් ඒවාත් අවධාන තරගයට ම යටත් වන සුලු දේවල් නිසා, නවීන ‘ඔග්මන්ටඩ් රියැලිටි’ සහ ‘වර්චුවල් රියැලිටි’ පිළිබඳ උද්දාමයට පත් වෙනවා වෙනුවට, දැනටමත් බිලියනයක් දෙනාගේ සාක්කුවේ තියන මේ අවධාන තරගය අපට නිවැරදි කළ හැකියි. නවීන අරුමෝසම් අධ්‍යාපන ඇප්ස් පිළිබඳ උද්දාමයට පත් වෙනවා වෙනුවට, හිස් පණිවිඩ එහෙට මෙහෙට යවාගන්නට දරුවන්ගේ මනස හසුරවන මේ ක්‍රමය අපට නිවැරදි කළ හැකියි. එක් අරමුණක් වෙනුවෙන් වැඩි දියුණු වන කල්පිත අනාගත වේගවත් කෘත්‍රිම බුද්ධිය පිළිබඳ විස්සෝප වෙනවා වෙනුවට, අපට දැනටමත් පවතින වේගවත් කෘත්‍රිම බුද්ධිය පිළිබඳ ප්‍රශ්නය, එනම් මේ වැඩි දියුණු වන නිව්ස්ෆීඩ් ගැටලුව විසඳිය හැකියි. අලුත් ග්‍රහලෝක යටත් කර ගැනීමට දුවනවා වෙනුවට, අප දැනටමත් ඉන්නා ග්‍රහලෝකය සකස් කරගැනීමට අපට හැකියි.

මේ ප්‍රශ්නය විසඳීම, අනෙක් හැම ප්‍රශ්නයක් ම විසඳීමේ තීරණාත්මක යටිතලයයි. අපේ අවධානය අපට අවශ්‍ය දේ සඳහා යෙදවීමට ඇති හැකියාව අවශ්‍ය නො වන වෙන කිසිවක් ඔබේ ජීවිතයේ හෝ අපේ සාමූහික ප්‍රශ්න අතර නැහැ. අපේ ජීවිතවල අවසානයේ දී අපට ඇති සියල්ල වන්නේ අපේ අවධානය සහ කාලයයි.

අපට කාලය ‘හොඳින්’ ගත කළ හැකි ක්‍රමය කුමක් ද?

ස්තුතියි.

ක්‍රිස් ඇන්ඩර්සන්: ට්‍රිස්ටන්ට, ස්තුතියි. විනාඩියක් ඔහොම ඉන්න. සියල්ලට කලින් ඔබට ස්තුතියි. අපි ඔබට මේ දේශනය කරන්න කිව්වේ ඉතා කෙටි දැනුම්දීමකින්. මෙයට සූදානම් වීම නිසා ගෙවුණු සතිය ඔබට පීඩාකාරී සතියක් වුණා. ඒ නිසා ස්තුතියි.

මෙය අහන ඇතැමෙක් කියන්න පුළුවන් ඔබ ඔය පැමිණිලි කරන්නේ ඇබ්බැහිය ගැන සහ මේ අය මේ කරන ක්‍රියා ගැන කියලා. ඔවුන්ට මෙය ඇත්තට ම සිත් ගන්නා සුලු දෙයක්. මේ සියලු නිර්මාණ සැලසුම් තීරණ විසින් ගොඩනඟලා තියන අන්තර්ගතයන් පරිශීලකයන්ට හරි ම සිත් ගන්නා සුලුයි. ලෝකය කවදාටත් වඩා ඒ නිසා සිත් ගන්නා සුලුයි. මොකද්ද මේකේ තියන වැරැද්ද?

ට්‍රිස්ටන් හැරිස්: ඔව් මං හිතන්නෙ ඒක හරි ම සිත් ඇද ගන්නා කාරණයක්. මෙය දෙස බැලීමට එක ක්‍රමයක් තමයි, නිදසුනක් ලෙස ඔබ යූටියුබ් නම්, ඔබට පෙන්නන්නට අවශ්‍යයි වඩාත් ම සිත් ඇද ගන්නා ඊළඟ වීඩියෝව. ඔබට අවශ්‍යයි වඩාත් ම සිත් ඇද ගන්නා ඊළඟ වීඩියෝව යෝජනා කිරීමේ හැකියාව තව තවත් වැඩි දියුණු කරගන්න. හැමෝ ම බලන්න කැමති හැමෝට ම පරිපූර්ණ ව ගැළපෙන ඊළඟ වීඩියෝව යෝජනා කරන්න පුළුවන් නම්, ඒකෙ තේරුම පරිශීලකයාව තිරය මත රඳවා ගැනීමේ හැකියාව වැඩි දියුණු වෙමින් ඇති බව. එවිට ඒ සමීකරණයේ නැති දෙය තමයි, අපේ සීමාවන් මොනවද කියන එක. උදාහරණයක් ලෙස යූටියුබ් එක දැනගන්න අවශ්‍යයි ‘නිදාගැනීම’ ගැන. මෑතකදි නෙට්ෆ්ලික්ස් හි ප්‍රධාන විධායක අධ්‍යක්ෂවරයා කිව්වා අපේ විශාලතම තරගකරුවන් වන්නේ ෆෙස්බුක්, යූටියුබ් සහ නින්ද කියලා.

අපි තේරුම් ගන්න අවශ්‍යයි මිනිස් නිර්මිතය සීමාසහිත බව. අප සැලකිල්ලට ගත යුතු සහ ගෞරව කළ යුතු යම් යම් සීමාවන් සහ මානයන් අපේ ජීවිතයේ තියන බව. තාක්ෂණයට පුළුවන් එයට උදව් කරන්න.

ක්‍රිස්: ඔබ කියන්නේ අපේ මිනිස් ස්වභාවයේ අපරිණත ආකෘතියත් මේ ප්‍රශ්නයේ කොටසක් කියලා. මෙය විශාල වශයෙන් සාධාරණීකරණය කෙරෙනවා මිනිසාගේ මනාපයන් අතින් සලකලා. මේ ඇල්ගොරිදම් මඟින් විශාල කාර්යයක් සිදු කෙරෙනවා මිනිසාගේ මනාපයන් තෝරා ගැනීම අතින්. ඒත් මොනවද ඒ මනාපයන්? අප හිතාමතා වඩාත් සැලකිල්ලක් දක්වන දේවල්වලට ඇති මනාපය එක් අතකින් තිබෙනවා. අනෙක් අතින් නෛසර්ගික ව අප අතින් ක්ලික් වෙන දේවල්වලට ඇති මනාපය තිබෙනවා. අන්න ඒ මිනිස් ස්වභාවයේ සියුම් වෙනසක් සහිත දැක්ම අපට හැම නිර්මාණ සැලසුමක ම රෝපණය කළ හැකි නම්, එය ඉදිරියට තබන පියවරක් වේවි ද?

ට්‍රිස්ටන් : ඔව් සම්පූර්ණයෙන් ම. ඔබට අනුව කාලය ‘හොඳින්’ ගත කිරීම යනු කුමක් ද යන්න ඔබේ ජීවිතයෙන් අහනවා වෙනුවට, මේ මොහොතේ සකලවිධ තාක්ෂණය අපේ කටුසු මොළයෙන් අහමින් ඉන්නේ, මීළඟ හදිසි මොහොතේ ආවේගශීලී ව ඔබේ කාලය සමග ඔබට කළ හැකි මීළඟ කුඩා ම දෙය කුමක් ද යන්න පමණයි. සමහර විට යම්කිසි දෙයකට ගැළපෙන ම කාල රාමුව පසුවට සිදු වන දෙයක් වෙන්න පුළුවන්. නිදසුනක්, ඔබට අනුව ටෙඩ් වේදිකාවේ ඔබේ අන්තිම දවසේ කාලය ‘හොඳින්’ ගත කිරීම යනු කුමක් ද?

ක්‍රිස්: ෆෙස්බුක් සහ ගූගල් සහ මේ හැමෝම අපෙන් මුලින් ම ඇහුවොත්, ‘ඔබ කැමති අප ඔබේ පරාවර්තක මොළය තෝරා ගන්නවාට ද, කටුසු මොළය තෝරා ගන්නවාට ද, ඔබ ම තෝරන්න’ කියලා?

ට්‍රිස්ටන් : ඔව්, එය එක ක්‍රමයක් වනු ඇති.

ක්‍රිස් : ඔව්. ඔබ කිව්වා පොළඹවා ගැනීමේ හැකියාව ගැන, එය මගේ සිත් ගන්නා සුලු වචනයක්. මොකද මට අනුව පොළඹවා ගැනීමේ හැකියාවන් දෙකක් තියනවා. එකක් අප මේ මොහොතේ උත්සාහ කරමින් ඉන්නා, හේතු ඵලයේ, තර්ක කිරීමේ සහ සිතීමේ හැකියාව සහිත පොළඹවා ගැනීම. ඒත් මං හිතන්නෙ ඔබ කතා කරන්නෙ වෙනත් විධියක අභ්‍යන්තර පොළඹවා ගැනීමේ හැකියාවක් ගැන. එහි දී ඔබත් නො දැනයි ඔබ පොළඹවා ගනු ලැබෙන්නේ.

ට්‍රිස්ටන් : හරියට ම හරි. මා මේ ප්‍රශ්නය ගැන මේ තරම් සැලකිල්ලක් දක්වන්නේ මා ස්ටැන්ෆර්ඩ්හි ‘අනුනයන තාක්ෂණ විද්‍යාගාරය’ (Persuasive Technology Lab) නමැති විද්‍යාගාරයක් තුළ ඉගෙනගත් නිසා. එහි දී උගන්වන්නේ මෙන්න මේ වගේ ශිල්පක්‍රම. එහි මිනිස් අවධානය ලබා ගැනීම සහ මිනිස් ජීවිත වෙනස් කිරීම පිළිබඳ මේ සැඟවුණු ක්‍රම සිසුන්ට ඉගැන්වෙන සම්මන්ත්‍රණ සහ වැඩමුළු පැවැත්වෙනවා. හුඟ දෙනෙක් මෙවැනි දේවල් තියන බව දන්නේ නැහැ, ඒ නිසා තමයි මේ සංවාදය ඉතා ම වැදගත්.

ක්‍රිස්: ට්‍රිස්ටන්, ඔබත් මමත් දෙදෙනා ම මේ සමාගම්වල බොහෝ දෙනෙකුව හඳුනනවා. මේ මැදිරියේත් එවැනි බොහෝ දෙනෙක් ඉන්නවා. මම දන්නේ නැහැ ඔබේ අත්දැකීම, හැබැයි ඔවුන් ගැන මගේ අත්දැකීම තමයි, ඔවුන් ළඟ යහපත් චේතනාවල අඩුවක් නැහැ කියන එක. මිනිසුන්ට අවශ්‍යයි වඩා යහපත් ලෝකයක්. ඔවුන්ට ඇත්තෙන් ම එය අවශ්‍යයි. මම හිතන්නේ නැහැ ඔබ මේ කියන්නේ ඒ අය නරක මිනිසුන් කියලා. ඒ වෙනුවට එය සහමුලින් ම පාලනයෙන් ගිලිහී ගිය අනපේක්ෂිත ප්‍රතිවිපාක සහිත එක්තරා පද්ධතියක්.

ට්‍රිස්ටන් : ඔව්, ඒ මේ අවධාන තරගය නිසා. ඒ අවධානය අවශ්‍ය විට හැකි තරම් පහළට ම ගමන් කරන පැරණි තරගයයි. එය ඉතා ම ආතතිසහගතයි. තව තවත් අවධානය ගැනීමට ඇති එක ම ක්‍රමය මොළ දණ්ඩේ පහළට ම ගමන් කිරීමයි. කෝපයේ පහළ ම අඩවියට ගමන් කිරීමයි. හැඟීම්වල ම පහළ ම අඩවියට ගමන් කිරීමයි. කටුසු මොළයේ පහළට ම ගමන් කිරීමයි.

ක්‍රිස්: මේ ගැන තවදුරටත් නැණවත් වීමට අපට උදව් කිරීම පිළිබඳ ව ඔබට බොහොම ස්තුතියි. ට්‍රිස්ටන් හැරිස්, ස්තුතියි.

ට්‍රිස්ටන් : බොහොම ස්තුතියි.

ඩයනාගේ මන්ත්‍රීධුරය අහෝසි විය යුතුයි – විනිසුරු මරික්කාර් කියයි

සංස්කාරක

November 6, 2023

රාජ්‍ය ඇමති ඩයනා ගමගේගේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීධුරය බල රහිත කිරීමට ක්වෝ වොරන්ටෝ ආඥාවක් නිකුත් කරන ලෙස ඉල්ලා ගොනු කෙරුණු පෙත්සම අභියාචනාධිකරණය ඔක්තෝබර් 31දා ඉවත දැම්මේය. පෙත්සම අභියාචනාධිකරණයේ සභාපති විනිසුරු නිශ්ශංක බන්දුල කරුණාරත්න, ඛේමා ස්වර්ණාධිපති සහ එම්ඒආර්. මරික්කාර් යන විනිසුරුවරුන් ඉදිරියේ විභාග කෙරුණි. පෙත්සම ඉදිරිපත් කර තිබුණේ සමාජ ක්‍රියාකාරිකයකු වන ඕෂල හේරත් විසිනි.

අභියාචනාධිකරණයේ තීන්දුව බෙදුණු එකකි. 2:1ක් වශයෙනි. සභාපති විනිසුරු නිශ්ශංක බන්දුල කරුණාරත්න සහ ඛේමා ස්වර්ණාධිපති තීන්දු කළේ පෙත්සම ගාස්තුවට යටත්ව නිෂ්ප්‍රභ කරන බවයි. තීන්දුව ලියා තිබුණේ සභාපති බන්දුල කරුණාරත්න විනිසුරුය. ඛේමා ස්වර්ණාධිපති විනිසුරුවරිය එයට එකඟතාව පළකළාය.

විනිසුරු මඬුල්ලේ සංඛ්‍යාව වෙනස්වීම

මේ නඩුව මුලින් ඇසුවේ නිශ්ශංක බන්දුල කරුණාරත්න හා එම්ඒආර්. මරික්කාර් විනිසුරුවරුන් දෙදෙනා විසිනි. නඩු විභාගය අවසානයේ බන්දුල කරුණාරත්න විනිසුරුවරයා ලියූ තීන්දුවට මරික්කාර් විනිසුරුවරයා එකඟ නොවීය. තීන්දුව දීම කල් ගියේය. තීන්දුව 1:1 ලෙස වෙනස් නිසා වැඩි විනිශ්චයාසනයකට යායුතු විය. බන්දුල කරුණාරත්න විනිසුරුවරයාගේ තීන්දුව වුණේ, පෙත්සම නිෂ්ප්‍රභ කළ යුතු බවයි. පෙත්සම්කරු ඒ අවස්ථාවේ දී විනිසුරුවරුන් පස් දෙනකුගෙන් යුක්ත විනිශ්චයාසනයක් පත්කරන ලෙස ඉල්ලුවත් සභාපති විනිසුරුවරයා පත්කළේ තුන්දෙනෙකි. මෙතෙක් නඩුව ඇසූ විනිසුරුවරුන් දෙදෙනාට අමතරව ඊට ඛේමා ස්වර්ණාධිපති විනිසුරුවරිය එකතු කරන ලදි. එම තෝරාගැනීම කරන්නේ සභාපති විනිසුරුවරයාය. එම විනිසුරුවරිය අවසානයේ සභාපති විනිසුරුගේ තීන්දුව හා එකඟ වූවාය. එම්ඒආර් මරික්කාර් විනිසුරුවරයා පෙර පරිදි එම තීන්දුවට එකඟ නොවෙමින්, ඩයනා ගමගේගේ මන්ත්‍රීධුරය අහෝසි කරන තීන්දුවක් දුන්නේය.

බහුතර තීන්දුව ප්‍රකාශයට පත් කළ අභියාචනාධිකරණ සභාපතිවරයා පෙන්වා දුන්නේ, මෙවැනි ඉල්ලීමක් ඉදිරිපත් කර අධිකරණයෙන් සහන පැතීම සඳහා ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි අධිකරණයට ඉදිරිපත් කර තිබිය යුතු නමුත් පෙත්සම්කරු අධිකරණයට පැමිණ තිබෙන්නේ ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි නොමැතිව බවයි. ‘පෙත්සම්කරු සාක්ෂි වශයෙන් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කර තිබෙන්නේ වගඋත්තරකාරියට තිබෙන අපරාධ නඩුව පමණකි. එමෙන්ම පෙත්සම්කරු නියෝජ්‍ය ආගමන හා විගමන පාලකවරයා පොලිසියට ලබාදුන් ප්‍රකාශ කීපයක් මත විශ්වාසය තබා අධිකරණයට පැමිණ තිබේ. සාක්ෂි ආඥා පනත ප්‍රකාරව මෙම සාක්ෂි පිළිගත හැකිද යන්න ගැටලුවකි. පෙත්සම්කරු ඉදිරිපත් කර තිබෙන සාක්ෂි ඔහු අධිකරණයෙන් කරන ඉල්ලීම තහවුරු කිරීමට ප්‍රමාණවත් නැත.’

සාධාරණ සැකයෙන් ඔබ්බට ඔප්පු කිරීම අවශ්‍යයි

සභාපති විනිසුරුවරයා අවධාරණය කර ඇත්තේ, පෙත්සම්කරු වගඋත්තරකාර ඩයනා ගමගේ වෙත එල්ල කරන චෝදනා සාධාරණ සැකයෙන් ඔබ්බට ඔප්පු කළ හැකි කරුණු අධිකරණය හමුවේ ඉදිරිපත් කර නොමැති බවයි.

‘මහජන සුභසාධන නඩුකරයක් වශයෙන් මෙම පෙත්සම ඉදිරිපත් කළ බව පෙත්සම්කරු පවසනවා. මහජන සුභ සාධනය සඳහා නඩු ඉදිරිපත් කිරීමේ දී ඒ පිටුපස සැඟවුණු දේශපාලන න්‍යායපත්‍රවලින් තොරව එය ඉදිරිපත් කළ යුතුයි. එවැනි නඩුකරවලින් සදාචාර විරෝධී ලෙස ලාභ ප්‍රයෝජන අපේක්ෂා නොකළ යුතුයි. එසේම සද්භාවයකින් යුතුව ඉදිරිපත් කළ යුතුයි. වගඋත්තරකාර ඩයනා ගමගේ මන්ත්‍රීවරිය අපකීර්තියට පත් කිරීම සහ ද්වේෂසහගත ලෙස ඇයගේ හොඳ නම පළුදු කිරීමේ අරමුණින් සිය පෞද්ගලික න්‍යායපත්‍රය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අරමුණින් පෙත්සම්කරු මෙය ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. එය අධිකරණයෙන් සහනයක් ලබාගැනීමට සුදුසුකමක් නොවෙයි” යනුවෙන් සභාපති විනිසුරු නිශ්ශංක බන්දුල කරුණාරත්න කී බව බීබීසී සිංහල වෙබ් අඩවිය වාර්තා කර තිබිණ.

එහෙත්, සුළුතර තීන්දුව ලබාදුන් විනිසුරු එම්ඒආර් මරික්කාර්, වගඋත්තරකාරිය පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියක වශයෙන් මහජනතාවට වගවීමට හා විනිවිදභාවයකින් යුතුව කටයුතු කිරීමට බැඳී සිටින බව තීන්දුවේ සඳහන් කර තිබේ. වගඋත්තරකාරිය ලාංකික පුරවැසිභාවය පිළිබඳව කරුණු තහවුරු කිරීමට අසමත් වී ඇති බවත් ඒ නිසා ඇයට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ප්‍රකාරව පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ධුරයක් දැරීමට සුදුසුකමක් නොමැති බවත් ඔහු සඳහන් කර තිබේ.

එම්ඒආර් මරික්කාර් විනිසුරුවරයාගේ තීන්දුවේ වැදගත් කරුණුවල අනුවාදයක් ලුහුඬින් මෙසේය. (මෙය වචනයෙන් වචනයට කළ පරිවර්තනයක් නොවේ.)

නඩුවේ කරුණු

1 වන වගඋත්තරකරු (පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ඩයනා ගමගේ) ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියකු නොවන නිසා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස පත්වීමට හා කටයුතු කිරීමට ඇති සුදුසුකම මෙම පෙත්සම මගින් ප්‍රශ්න කර ඇත. පෙත්සමට අනුව, ඇයට ලංකාවේ පුරවැසිභාවය නොමැති බැවින්, ඇය පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියක ලෙස දිවුරුම් දී සංචාරක රාජ්‍ය අමාත්‍ය ධුරය දරමින් සිටියද, ඇයට එම තනතුර දැරීමට අයිතියක් නැත.

1 වන වගඋත්තරකරු බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසියෙකු බවත් අංක 094425352 සහ 521398876 දරන බ්‍රිතාන්‍ය ගමන් බලපත්‍ර හිමියෙකු බවත් පෙත්සම්කරු (ඕෂල හේරත්) අවධාරණය කර ඇත. පෙත්සම්කරු කියාසිටියේ බ්‍රිතාන්‍ය විදේශ ගමන් බලපත්‍රයක් තබාගත හැක්කේ බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසියෙකුට පමණක් බවයි.

ඉහත තත්වයන් තුළ, වෙනත් රටක පුරවැසියෙකු වීමේ හේතුවෙන් පළමු වගඋත්තරකරු ශ්‍රී ලාංකික පුරවැසියෙකු වීම වැළකෙයි. මේ තත්වය වෙනස් කිරීම සඳහා 1 වන වගඋත්තරකරු ශ්‍රී ලංකාවේ ද්විත්ව පුරවැසිභාවය හෝ වෙනත් කිසිදු ආකාරයක පුරවැසිභාවයක් ලබාගෙන නොමැත.

අංක 094425352 සහ 521398876 දරන බ්‍රිතාන්‍ය ගමන් බලපත්‍ර භාවිත කරමින් 1 වැනි වගඋත්තරකරු බොහෝ වාරයක් ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ ඇති බව පෙත්සම්කරුගේ තර්කයයි. පසුව ඇය අංක 6553 දරන උප්පැන්න සහතිකයක් හා අංක 658534300 දරන හැඳුනුම්පතක් භාවිත කරමින් අංක 5091386 දරන ශ්‍රී ලංකා විදේශ ගමන් බලපත්‍රයක් ලබාගෙන ඇත. ඒ ඇගේ බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසිභාවය හෙළි නොකරමිනි.

ඇය අංක 4683 දරන උප්පැන්න සහතිකයක් භාවිත කරමින් අංක OL5654794 දරන නිල විදේශ ගමන් බලපත්‍රයක් ලබාගෙන ඇති බව පෙත්සම්කරු වැඩිදුරටත් සඳහන් කර තිබුණි.

අංක 6553 සහ 4683 දරන උප්පැන්න සහතිකවල ඇති කරුණු එකිනෙකට පටහැනි වන අතර, අංක 6553 දරන උප්පැන්න සහතිකයේ දී ඇති කොට්ඨාසය ඇත්ත වශයෙන් නොපවතින එකකි. අංක 4683 උප්පැන්න සහතිකයේ නම 2003 සිට 2014 දක්වා කිහිප වතාවක් වෙනස් කර ඇත. එම තත්ත්වය තුළ පෙත්සම්කරු ප්‍රකාශ කර තිබුණේ මේවා 1 වගඋත්තරකරු විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද ව්‍යාජ ලේඛන බවයි. කොළඹ ප්‍රධාන මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයේ මේ පිළිබඳව බී වාර්තාවක් ගොනු කර තිබූ අතර පළමු වගඋත්තරකරුට එරෙහිව විමර්ශන ආරම්භ කර තිබුණි.

වගඋත්තරකරු

1 වැනි වගඋත්තරකරු (ඩයනා ගමගේ) ඇයට එරෙහිව කර ඇති චෝදනා ප්‍රතික්ෂේප කර ඇති අතර අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් අංක බී48037/01/2021 දරන නඩුව මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයේ පවරා ඇය සැකකාරියක ලෙස නම් කර ඇති බව වැඩිදුරටත් ප්‍රකාශ කර ඇත.
කෙසේ වෙතත්, එම නඩුව තවමත් අවසන් වී නොමැති බැවින්, 1 වන වගඋත්තරකරුට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් නිර්දෝෂීභාවය පිළිබඳ පූර්ව නිගමනය අදාළ වේ. ඊට අමතරව එම නඩුවේ දී ඉදිරිපත් වුණු සාක්ෂිකරුවන්ගේ ප්‍රකාශවල සාරාංශ, නීතියට අනුව සාක්ෂි නොවන බවත් එය අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව (සීඅයිඩී) අධිකරණයට ගොනු කළ ප්‍රකාශ පමණක් බවත් 1 වැනි වගඋත්තරකරු අවධාරණය කර ඇත.

1 වැනි වගඋත්තරකරුට ශ්‍රී ලංකාවේ කිසිදු පුරවැසි අයිතියක් නොමැති බවට පෙත්සම්කරුගේ නීතිඥවරයා සිය තර්කය ඉදිරිපත් කළේය. එම කරුණු අතරින් සලකා බැලිය යුතු කරුණු පහත පරිදිය.

අංක 094425352 සහ 521398876 බ්‍රිතාන්‍ය ගමන් බලපත්‍ර දෙකක්
බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසිභාවය අවලංගු නොකර පළමු වගඋත්තරකරු විසින් ශ්‍රී ලංකා විදේශ ගමන් බලපත්‍ර 3ක් ලබා ගන්නා ලදි.
19489 අංක 18 දරන පුරවැසි පනතට අදාළ විධිවිධාන අනුව, 1 වැනි වගඋත්තරකරු ඇගේ මව බ්‍රිතාන්‍ය සම්භවයක් ඇති බැවින් බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසිභාවය අත්හැරීමට කිසිදු පියවරක් ගෙන නොතිබුණි.

2022 ඔක්තෝබර් 31 වැනි දින සීඅයිඩීයට කරන ලද ප්‍රකාශය අනුව 1 වැනි වගඋත්තරකරු විසින් ද්විත්ව පුරවැසිභාවයද ලබාගෙන නොමැත. මෙම ඉල්ලුම්පත්‍රයේ මතු වූ ප්‍රමුඛතම ප්‍රශ්නය වන්නේ 1 වැනි වගඋත්තරකරුගේ බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසිභාවයයි. ඊට සහාය දැක්වීම සඳහා පෙත්සම්කරු විසින් 1 වැනි වගඋත්තරකරුගේ බ්‍රිතාන්‍ය විදේශ ගමන් බලපත්‍රයේ ඡායා පිටපතක් ඉදිරිපත් කර තිබුණි.

ලිඛිත ඉදිරිපත් කිරීම්

ලිඛිත ඉදිරිපත් කිරීම් ලෙස කර ඇත්තේ කොළඹ ප්‍රධාන මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයේ අංක බී48037/01/2021 දරන නඩු වාර්තාවයි. එහි අඩංගු වන්නේ 2023 අප්‍රේල් 04 වැනි දින ප්‍රධාන මහේස්ත්‍රාත්වරයා විසින් ලබා දුන් නියෝගයකි. එම නියෝගයේ උගත් මහේස්ත්‍රාත්වරයා ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ හංසිකා මිහිරි කුමාරසිංහ මහත්මියගේ ප්‍රකාශයන් ගැන සඳහන් කර ඇත.

තවද ඩයනා ගමගේ බ්‍රිතාන්‍ය ගමන් බලපත්‍ර අංක 094425352 සහ 521398876 භාවිත කර 2014 ඔක්තෝබර් 5 සහ 2015 ජූලි 16 යන දිනවල ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි බව හංසිකා මිහිරි කුමාරසිංහ සඳහන් කර ඇති බව එම නියෝගයේ 5 පිටුවේ 2 වැනි ඡේදයේ සඳහන් කර ඇත. ඇය ශ්‍රී ලංකා වීසා ලබා ගනිමින් කිහිප වතාවක් ගමන් කර ඇත.

මහේස්ත්‍රාත්වරයා සටහන් කර තිබුණේ, ඩයනා ගමගේ එන් 5091386 සහ ඕඑල්5654794 යන ශ්‍රී ලංකා ගමන් බලපත්‍ර දෙකක් ලබාගෙන ඇති බවත්, ඒ වන තෙක් භාවිත කළේ බ්‍රිතාන්‍ය ගමන් බලපත්‍ර බවත්ය.

අනෙක් ලේඛනය 1 වන වගඋත්තරකාරිය, කාන්තා පොලිස් කොස්තාපල් ශෂිකලා වෙත කරන ලද ප්‍රකාශයයි. 1 වන වගඋත්තරකරු, ‘සාක්ෂිකරුවන්ගේ සාරාංශ ප්‍රකාශ නීතියට අනුව සාක්ෂියක් නොවන බවත් එය සීඅයිඩීය විසින් අධිකරණයට ගොනු කරන ලද ප්‍රකාශයක් පමණක් බවත්’ තර්ක කරයි. ඇය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි ජනාධිපති නීතිඥවරයා දැඩි ලෙස තර්ක කළේ 1 වන වගඋත්තරකරුගේ ප්‍රකාශය, අපගේ නීතියට අනුව ඇයට එරෙහිව භාවිත කළ නොහැකි බවයි.

මෙය අපරාධ නඩුවක් නොවේ

මෙය අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහය, දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය සහ සාක්ෂි ආඥාපනත මගින් පාලනය වන අපරාධ කාරණයක් නම් ඔහුගේ අදහසට මම එකඟ වෙමි. කෙසේ වෙතත්, මෙය ක්වෝ වොරන්ටෝ රිට් අයැදුම්පත්‍රයකි. රිට් අයැදුම්පතකදී පාර්ශ්වයක් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද, නීත්‍යනුකූලව වලංගු ලියවිල්ලක් සලකා නොබැලීමට ප්‍රතිපාදන නොමැත. මෙම ආඥාව සඳහා වන විධිවිධාන ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 140 වැනි වගන්තිය මගින් පාලනය වේ. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාපිත ප්‍රතිපාදනයක් යටතේ ලබා දී ඇති බලය කිසිදු සාමාන්‍ය නීතියේ ප්‍රතිපාදනයකට යටපත් කළ නොහැක. එබැවින් අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහය යටතේ පවතින විධිවිධාන සලකා බැලීමට අධිකරණයට බැඳීමක් නොමැත.

එම ලේඛනයේ අවසාන පිටුවේ, 1 වැනි වගඋත්තරකාරිය ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීම සඳහා වීසා ලබා ගැනීම සඳහා බ්‍රිතාන්‍ය ගමන් බලපත්‍ර අංක 094425352 සහ 521398876 භාවිත කළ බව පිළිගෙන තිබුණි. එබැවින් 1 වැනි වගඋත්තරකරු ශ්‍රී ලාංකික පුරවැසියෙකු නොවන බවට, පෙත්සම්කරු විසින් නගන ලද තර්කය සනාථ කිරීමට බැලු බැල්මට සාක්ෂි ඇත.

ලේඛන සියල්ල සලකා බැලීමේදී, 1 වැනි වගඋත්තරකරු ද්විත්ව පුරවැසිභාවය ලබාගෙන නොමැති බවට හෝ ඇය බ්‍රිතාන්‍ය පුරවැසිභාවය අත් නොහැර ඇති බවට පෙත්සම්කරු විසින් බැලූබැල්මට සාක්‍ෂි ඉදිරිපත් කර ඇති බව මගේ අදහසයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස තේරී පත් වීමට නම්, එම පුද්ගලයා ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියෙකු විය යුතුය. එසේ නොවුණහොත් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයකු ලෙස තේරී පත් විය නොහැක.

1 වන වගඋත්තරකරුගේ දේශීය විදේශ ගමන් බලපත්‍ර ලබා ගැනීම සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද ලේඛනයේ සත්‍යතාව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සහ සීඅයිඩීයට ලබා දී ඇති ප්‍රකාශ සාක්ෂි ලෙස භාවිත කළ නොහැකි බවට අභියෝග කිරීම හැර, 1 වන වගඋත්තරකරු තමා ලංකාවේ පුරවැසියෙකු බවට පෙන්වීමට කිසිදු උත්සාහයක් ගෙන නොතිබුණි.

පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු මැතිවරණයකින් තේරී පත් වේ සහ/හෝ ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස නම් කරනු ලැබේ. ඔවුහු මහජනතාව වෙනුවෙන් ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරති. පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකුට වාහන ලබා ගැනීම සඳහා තීරුබදු රහිත ප්‍රතිලාභ සහ මාසික දීමනාවක් ගෙවනු ලබන අතර වසර පහක් සේවය කිරීමෙන් පසු විශ්‍රාම වැටුප් ආදිය සඳහාද හිමිකම් ලැබේ. මෙම සියලු වැටුප් ගෙවනු ලබන්නේ බදු ගෙවන්නන්ගේ මුදලින් සහ මහජන මුදලිනි.

එබැවින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු මහජනතාවට විනිවිදභාවයෙන් කටයුතු කළ යුතු අතර තම අනන්‍යතාව සඟවා නොගෙන එය අනාවරණය කර ගැනීමට ඉඩ හැරිය යුත්තේය. එවැනි අවස්ථාවක, තමන් පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජනය කරන පුද්ගලයන් ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියන්ද යන්න දැනගැනීමට පෙත්සම්කරුට මෙන්ම මහජනතාවටද නීත්‍යනුකූල අයිතියක් ඇත. එසේ නොමැති නම්, පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත් වීමට සුදුසුකම් නැති පිටස්තරයෙකුට වැටුප් ගෙවීමට මහජන මුදල් යොදවයි.

මේ අනුව, 1 වන වගඋත්තරකාරිය සත්‍යය සෙවීමට තම සාක්‍ෂි පෙන්වීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. වගඋත්තරකරු 2023 පෙබරවාරි 24 වැනි දින සිය විරෝධතා ප්‍රකාශය ගොනු කර ඇත. එම විරෝධතාවලදී ඇය පෙත්සම්කරුගේ ස්ථාවරයට අභියෝග කර නැත.

1 වැනි වගඋත්තරකරු නම් කළ මන්ත්‍රීවරයකු බව මතක තබා ගත යුතුය. ඇගේ පක්ෂය තේරී පත් වූයේ පුරවැසියන්ගේ ඡන්ද අයිතියේ ඡන්ද බලය මතය. එබැවින්, 1 වන වගඋත්තරකරුට විනිවිදභාවයෙන් හා මහජනතාවට වගවීම සඳහා වගකීමක් පැවරී ඇත.

රජයේ සේවකයන් මෙන් නොව පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු මහජන ඡන්දයෙන් තේරී පත් වෙති. ඔවුන් නඩත්තු කරන්නේ බදු ගෙවන්නන්ගේ මුදලින් සහ මහජන මුදලිනි. ඒ නිසා ඔවුන් මහජනතාවට වගකිව යුතුය. පෙත්සම්කරුට සහ මහජනතාවට තමන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන විට, තමන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියෙකුට බවට නීත්‍යනුකූල අපේක්ෂාවක් ඇත.

ඒ මත, 1 වැනි වගඋත්තරකාරියට තම පුරවැසිභාවය අධිකරණයට හෙළි කිරීමට කිසිදු බාධාවක්, අපහසුතාවක් මා දකින්නේ නැත. කෙසේ වෙතත්, 1 වන වගඋත්තරකරු ඇයගේ පුරවැසි අයිතිවාසිකම හෙළි කර නැත.

1 වන වගඋත්තරකරු ඇයගේ පුරවැසි අයිතිය තහවුරු කිරීමට ලියකියවිලි ඉදිරිපත් කර ඇත්නම්, පෙත්සම්කරුට මෙම ඉල්ලුම්පත්‍රය පවත්වාගෙන යාමට නොහැකි වනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, 1 වන වගඋත්තරකරුගේ ප්‍රතික්ෂේප කිරීම විසින් ඇයට එරෙහිව පෙත්සම්කරුගේ නඩුව බැලූ බැල්මට ශක්තිමත් කර ඇත.

1 වැනි වගඋත්තරකාරිය 2022 ඔක්තෝබර් 31 වැනි දින ඇය රාජ්‍ය අමාත්‍ය ධුරයක් දරමින් සිටියදී සීඅයිඩීයට ප්‍රකාශයක් කර ඇති බව සඳහන් කළ යුතුය. එපමණක් නොව, ඇය කිසිවිටකත් එම ප්‍රකාශය ස්වේච්ඡාවෙන් නොවන හෝ බලහත්කාරයෙන් කරන ලද්දක් බවට චෝදනා කළේ නැත. ඒ නිසා ඇය එම ප්‍රකාශය කරන විට කිසිදු බලකිරීමක්, තර්ජනයක් හෝ බලපෑමක් සිදු නොවූ බව පෙනේ.

ඒ අනුව පෙනීයන්නේ, 1 වන වගඋත්තරකාරියගේ පුරවැසි අයිතියට එරෙහිව පෙත්සම්කරු විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද නඩුවට එරෙහිව, කිසිදු ලියවිල්ලක් ඉදිරිපත් කිරීමට හෝ අධිකරණය තෘප්තිමත් කිරීමට අපොහොසත් වූ බැවින් ඇයගේ සුපිළිපන්බව, අවංකභාවය, විනිවිදභාවය සහ වගවීම ප්‍රශ්නගත බවයි.

ඉහත සඳහන් තත්ත්වයන් තුළ, 1 වැනි වගඋත්තරකරු විසින් ගන්නා ලද මූලික විරෝධතාව වලංගු මූලික විරෝධතාවක් ලෙස මා සලකන්නේ නැත.
පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වෙන අවස්ථාවේ හෝ ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීවරියක් ලෙස පත්කිරීමට පෙර ඇය ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියෙකු බව පෙන්වීමට 1 වැනි වගඋත්තරකරු ලේඛන ඉදිරිපත් කිරීමට අපොහොසත් වී ඇති බැවින් ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියක වීමට ඇයට අයිතියක් නොමැත.

යම් නිලයක් දරන කෙනකුට ඊට ඇති සුදුසුකම් නැති බවට බැලු බැල්මට සාක්ෂි තිබේ නම්, ඒ පුද්ගලයා තමාට ඒ තනතුර දැරීමට ඇති බලය පෙන්විය යුතුය. ජස්ටිස් බීපී බැනර්ජි විසින් රචිත ‘රිට් ඔෆ් රිමීඩීස්’ නම් ග්‍රන්ථය මගින් මෙම තත්ත්වය තවදුරටත් වර්ධනය වේ.

“සාමාන්‍ය රීතිය නම් ඔප්පු කිරීමේ භාරය වගඋත්තරකරු මතයි. තනතුරකට ඔහුගේ සුදුසුකම පෙන්වීමට අධිකරණය පුද්ගලයෙකුට ඉල්ලා සිටින විට, ඔහු එම තනතුර භුක්ති විඳීමට අවශ්‍ය සෑම සුදුසුකමකම අඛණ්ඩ පැවැත්ම පෙන්විය යුතුය. කිසිම දෙයක් පෙන්වන්නට ජනතාව කැඳවන්නට අවශ්‍ය නැත. සම්පූර්ණ බර පැටවෙන්නේ විත්තිකරුටය.”

ඩිලාන් පෙරේරා එරෙහිව රාජිත සේනාරත්න නඩුවේදී යාපා විනිසුරුවරයා මෙසේ නිරීක්ෂණය කර ඇත. “ක්වෝ වරෙන්ටෝ යනු යම් පුද්ගලයෙකු තනතුරක් දරන්නේ කුමන බලයකින්දැයි පෙන්වීමට ඔහුගෙන් ඉල්ලා සිටීමට ඇති පිළියමකි. එබැවින්, රිට් පත්‍රයේ මූලික අරමුණ වන්නේ රාජ්‍ය නිලතල දරන්නෙකුට එම තනතුරට නීත්‍යනුකූලව හිමිකමක් තිබේද යන්න තීරණය කිරීමයි. ව්‍යවස්ථාපිත නිලතල දැරීමට නීතියෙන් නුසුදුස්සෙක් නම් ඔහුව නෙරපා හැරීමට ක්වෝ වොරන්ටෝ වෙතින් බලය තිබේ.”

ගීතා කුමාරසිංහ සහ තවත් අය එදිරිව බුවනෙක ලලිත් සහ තවත් අය යන නඩුවේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මෙසේ සඳහන් කළේය.
“අපේක්ෂකයකු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයකු ලෙස තේරී පත්වන දිනය කුමක්ද? ඒ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වෙන දිනයයි. අපේක්ෂකයෙකු පාර්ලිමේන්තුවේ අසුන්ගෙන ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට සුදුසුකම් ලබන දිනය කුමක්ද? පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස දිවුරුම් දෙන දිනය සහ ඉන් අනතුරුවයි. පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක අපේක්ෂකයෙකු ශ්‍රී ලංකාවේ සහ වෙනත් ඕනෑම රටක පුරවැසියෙකු නම්,

පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වෙන දිනයේ හෝ
පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස දිවුරුම් දෙන දිනයේ
ඔහු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස සැලකිය නොහැකිය. එවැනි අයෙකුගේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ධුරය ශුන්‍ය වෙයි. පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස දිවුරුම් දීමෙන් පසු ඔහු වෙනත් රටක පුරවැසියෙකු බවට පත් වුවහොත් හෝ වෙනත් රටක පුරවැසියෙකු ලෙස දිගටම කටයුතු කරන්නේ නම්, ඔහු ද පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ලෙස සැලකිය නොහැකිය.’

ගීතා කුමාරසිංහ නඩුවේ විනිසුරු සිසිර ද ආබෘගේ තීන්දුව ගැන මගේ අවධානය යොමු කරමි. එම තීන්දුවේ පිටු අංක 9 හි සඳහන් වන්නේ සාක්ෂි ආඥාපනත ය. මම එම කොටස් පහත පරිදි පළකරමි;
සාක්ෂි ආඥාපනතේ 101 වැනි වගන්තිය මෙසේය.
‘ඔහු ප්‍රකාශ කරන කරුණුවල පැවැත්ම මත රඳා පවතින ඕනෑම නෛතික අයිතියක් හෝ වගකීමක් සම්බන්ධයෙන් තීන්දුවක් දීමට ඕනෑම අධිකරණයකට අවශ්‍ය නම්, එම කරුණු ‘පවතින බව’ ඔප්පු කළ යුතුය. කිසියම් කරුණක් පවතින බව ඔප්පු කිරීමට පුද්ගලයෙකු බැඳී සිටින විට, ඔප්පු කිරීමේ භාරය එම පුද්ගලයා මත පවතියි.’

සාක්ෂි ආඥාපනතේ 103 වගන්තියේ මෙසේ සඳහන් වේ.
‘ඕනෑම නිශ්චිත කරුණක් සම්බන්ධයෙන් ඔප්පු කිරීමේ භාරය උසාවියේ පැවැත්ම විශ්වාස කිරීමට කැමති පුද්ගලයා මත පවතී, මෙම කොටසට නිදර්ශනය පහත පරිදි වේ: “ප්‍රශ්නය වන අවස්ථාවේ ඒ වෙනත් තැනක සිටි බව උසාවිය විශ්වාස කරයි. ඔහු එය ඔප්පු කළ යුතුයි. ”

සාක්ෂි ආඥාපනතේ 106 වගන්තියේ මෙසේ සඳහන් වේ.
”ඕනෑම කරුණක් විශේෂයෙන් ඕනෑම පුද්ගලයෙකුගේ දැනුම තුළ ඇති විට, එම කාරණය ඔප්පු කිරීමේ බර ඔහු මත පවතී.”

මෙම කොටස සඳහා නිදර්ශනය පහත පරිදි වේ:
“ඒ ප්‍රවේශ පත්‍රයක් නොමැතිව දුම්රිය මාර්ගයක ගමන් කිරීම සම්බන්ධයෙන් චෝදනාවක් එල්ල වේ. ඔහුට ටිකට් ඇති බව ඔප්පු කිරීමේ බර ඔහු මත තිබේ.’

ඉහත සඳහන් වගන්ති නිරීක්ෂණය කරන විට, පිටතින්, එම වගන්ති ක්වෝ වොරන්ටෝ රිට් මූලධර්මයට සමාන වන අතර, කරුණු ඔප්පු කිරීමේදී ඔප්පු කිරීමේ භාරය පවතින්නේ කවුරුන් මතද යන්න ඉහත ප්‍රතිපාදන මගින් නැවත අවධාරණය කර ඇත.

විනිසුරු ආබෲ සිය තීන්දුවේ අවධාරණය කර තිබුණේ ගීතා කුමාරසිංහ ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසිභාවය තහවුරු කිරීමට අවශ්‍ය ලියකියවිලි සහ සාක්ෂි ඉදිරිපත් කිරීමට අපොහොසත් වූ බවයි. එවැනි විටෙක අභියාචනාධිකරණයට නියෝගයක් නිකුත් කිරීමට අයිතියක් ඇති බව අභියාචනාධිකරණ විනිසුරු සිසිර ද ආබෲ පිළිගෙන තිබිණි. මෙම නඩුවද ඉහත කී ගීතා කුමාරසිංහ නඩුවට සමාන නඩුවකි.

මෙම සියලු කරුණු සලකා බැලීමේදී, 1 වැනි වගඋත්තරකාරිය ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියෙකු ලෙස තමාට පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියක බව පැවසීමට සුදුසුකම් ඇති බව පෙන්වීමට අපොහොසත් වී ඇත.

මා කලින් අවධාරණය කර ඇති පරිදි, 1 වන වගඋත්තරකරු ශ්‍රී ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු වීම නිසා විනිවිදභාවයෙන් යුතුවීම සහ මහජනතාවට වගකිව යුතු විය යුතුය. මෙම නඩුවේ ඇයගේ අයිතිවාසිකම් අභියෝගයට ලක් කර ඇති බැවින්, අවම වශයෙන්, 1 වන වගඋත්තරකරුට ඇය ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියෙකු බව සනාථ කිරීමට අදාළ ලියවිල්ලක් හෝ පුරවැසි සහතිකයක් තිබිය යුතුය.
..ඇයගේ ශ්‍රී ලංකා පුරවැසිභාවය සම්බන්ධයෙන් ඇයගේ අව්‍යාජභාවය පෙන්නුම් කළ යුතුව තිබුණි

1 වන වගඋත්තරකාරියට පෙත්සම්කරු සහ මහජනතාව කෙරෙහි අනිවාර්ය අයිතියක් ඇත, මන්ද ඇය මහජනතාවගේ බදු ගෙවන්නන්ගේ මුදලින් සහ මහජන මුදලින් පවත්වාගෙන යනු ලබන රාජ්‍ය කාර්යාලයක් පවත්වාගෙන යන බැවිනි. එබැවින්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු වශයෙන්, 1 වැනි වගඋත්තරකරු ආදර්ශයක් විය යුතු අතර, විනිවිදභාවයෙන් හා මහජනතාවට වග කිව යුතු බව මම අවධාරණය කරමි. එබැවින්, 1 වන වගඋත්තරකාරියගේ යුතුකම පෙත්සම්කරුගේ ස්ථාවරයට අභියෝග කරනවාට වඩා ඇයගේ පුරවැසිභාවය නිවැරදිව ඔප්පු කිරීම බව මගේ අදහසයි.

මා විශ්ලේෂණය කර ඇති පරිදි, 1 වන වගඋත්තරකරු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියක ලෙස සිය ධුරය දැරීමට අයිතියක් ඇති බව ඔප්පු කිරීමට අපොහොසත් වූ බැවින් පෙත්සමේ ඉල්ලන ලද සහන ලබා ගැනීමට පෙත්සම්කරුට හිමිකම් ඇත.

1 වැනි වගඋත්තරකරුට එරෙහිව බැලුබැල්මට ප්‍රාථමික නඩුවක් පෙත්සම්කරු විසින් ඔප්පු කර ඇත.
ඉහත සඳහන් කර ඇති කරුණු සලකා බැලීමේදී, අභියාචනාධිකරණයේ සභාපතිවරයාගේ සොයාගැනීම් සමඟ මට එකඟ විය නොහැක.

දුම් බොනවා වගේම දුම් කන්නත් පුළුවන් …!

කේ සංජීව

November 6, 2023

දුම කීවාම අපිට ටකස් ගාලා මතකයට එන්නේ සිගරැට්. නැත්තං කංසා. ඒත් මම මේ කතාකරන්නේ එහෙම දුමක් ගැන නෙවෙයි. අපි ‘දුම’ කියලා කිව්වා ළිපට උඩින් ගහන රාක්කය වගේ එකටත්. ඇත්තටම ඒක දුම් මැස්ස වෙන්න ඕනෑ. මැස්ස ගැලවිලා දුම ඉතිරු වුණා. දැන් නම් ගෙවල්වල දුමක් නෑ. ඒකට හේතුව ගෑස්වලින් උයනකොට දුම් එන්නේ නෑ. දරවලින් උයනකොට පූර්ණ දහනයක් නැති නිසා කළු දුම අහසට විද්දා. අපි ඉතිං ඒ දුම් විඳගන්න කෝටුවලින් මැස්සක් ගැහුවා. මේ මැස්සේ මුල්ම අරමුණ වෙන්න ඇත්තේ වළං වියලා ගැනීම. ඒත් මිනිස්සු මේ දුම් මැස්ස පාවිච්චියට ගන්න දැනගෙන හිටියා මස් මාළු කල් තියාගන්න. අද මම කතාකරන්නේ අන්න ඒ දුමායනය ගැන.

දුම් දමන ඉතිහාසය

මිනිස්සු ගින්දර හොයාගත්තේ කවද්ද ගින්දර එක්ක සෙල්ලම පටන් ගත්තේ කවද්ද අන්න එදාට දිගයි මම මේ කියන කතාව. විකිපීඩියාව කියන විදිහට ආහාර දුම්ගැසීමේ තාක්ෂණය පැලියොලිතික් යුගයට දිගයි. උතුරේ දකුණේ කොහේ හිටිය මානවයා උනත් දුම් එක්ක මේ සෙල්ලම කළා. කැලෑ ගිනි ගහනකොට ඒ දුමායනයට හසුවුණ සත්තුන්ගේ මාංශය ටිකක් කල් තියාගන්න පුළුවන් උනා. ඉතිං මිනිස්සු හිතන්න ඇති මස් මාළු කල් තියාගන්න හොඳම ක්‍රමයක් තමයි දුම්වලට නිරාවරණය කරන එක කියලා.

ඉස්සර මස් මරන්න ගමේ දඩයක්කාරයා කැලෑ වැදුණාම ආයෙත් ගෙදර ආවේ සතියක් දෙකක් ගිහිං. ගෝනෙක් දෙන්නෙක් මුවෙක් දෙන්නෙක් මරාගෙන, ඒ මස් ටික තීරුවලට කපලා දුම් ගහගෙන වේලගෙන තමයි දඩයක්කාරයා ගමට ආවේ. මේක වැදි ජනතාව සෑහෙන්න කාලයක් කරගෙන ආ දෙයක්. පහළ වෙල්ලස්සේ දඩයක්කාරයෝ තවමත් මේක කරනවා.

පහළ වෙල්ලස්සේ දුම් තාක්ෂණය

දවසක් මම කුමන කැලෑවට යන්න කියලා කොටියාගල ගියා. කොටියාගල මගේ මිත්‍රයා අමරයා මාව කොටියාගල ගමේ ඉඳලා කිලෝමීටර පහළවක් විස්සක් දුර කැලේ ඇතුළට ඇන්න ගිහිං අක්කර 20ක විතර මිනිහගේ බඩඉරිඟු දූපතට අතාඇරියා. ඒක කැලේ මැද හේන් කොටපු පිස්සු හැදෙන තැනක්.

අමරෙට තිබුණා මිනිහම කපාගත්ත තුවක්කු දෙකක්. පතුරොම් පුරෝලා හදාගත්තෙත් මිනිහම තමයි. ඉතිං මම එන බව දන්න නිසාම මිනිහා මට කියලම ගෝනෙක් බිම දාගෙන බලාගෙන හිටියා. හැබැයි ඉතිං දවසක් දෙකක් යනකොට මස් ඉවරයි. දවසක් මිනිහා කියාපි දඩයමේ යමු කියලා. අපි මහකැලේ අස්සට අස්සට ගිහිං වල් ඌරෙක් වෙඩි තියාගත්තා.

හේනේ පැල්කොටේට ඇවිත් සුද්ද බුද්ද කරලා ගිනිමැලේට අල්ලලා රෝස පාට කරගත්ත ඌරා තීරුවලට කපලා අර මැලේට උඩින් දුම් මැස්සක් ගහලා ඒකේ එල්ලුවා. ඊට පස්සේ ඉතිං සැරින් සැරේ වීර කොළ අතු පලු කොළ අතු අර ගිනි අඟුරු ගොඩට දානවා, එහෙම දැම්මාම ඔන්න ආයෙත් ටිකක් වෙලා යනකම් දුම් වළාකුලක් මස් එක්ක හාදවෙනවා. ඒක මරු වැඩක්.

දිවුල් අතු, දෙහි අතු එහෙම දැම්මාම මස්වල රසය සුවඳ වෙනස් වෙනවා කියලා අමරේ මට කියනවා. මුඟුණ කපනවා වගේ මස්වලට කංසා කපලා දාන අමරේ සමහර වෙලාවට මේ දුම් අඟුරු ගොඩ උඩට අමු කංසා කොළ අහුරක් වීසි කරනවා. එක එක වර්ගවල දුම් වළාකුළු අස්සේ සැතපිලා එල්ලිලා ඉන්න ඌරා දිවට රස ගොඩක් දීලා තමයි බඩට වැටෙන්නේ. අමරේ වගේ පහළ වෙල්ලස්සේ මිනිස්සු මෙහෙම දුම් ගැහුවට ඒවා ඒ වෙලාවෙ කන්නේ නෑ. ඇත්තටම මස් කල් තියාගන්න තමයි අමරෙලා මේක කරන්නේ. ඒත් මම නම් එල්ලිලා බලාගෙන ඉන්න ඌරු මස් කටට දාගන්න අමතක කළේ නෑ. ඇත්තටම ඒක වෙනස්ම රසක්. පිස්සුවක්.

කල් තියාගත්ත කාලේ ඉවරයි

ඇත්තටම මස් මාළු කිරි ආහාර වගේ දේවල් දුම් ගහලා කල් තියාගත්ත කාලේ ඉවරවෙලා ගොඩක් කල්. දැන් ආහාර කල් තබාගැනීමේ තාක්ෂණය ඊට වඩා දුර ගිහිං. දැන් මේක රස ආහාර පුරුද්දක්. ස්මෝක්ඩ් බීෆ්, ස්මෝක්ඩ් ෆෝක් ස්මෝක්ඩ් සැමන්, ස්මෝක්ඩ් ඩක් කියලා කියනකොට අද ඒක මිල අධික රස අධික කෑම. විස්කි පෙරන්න ගන්න බාර්ලි ටික දුම්ගහලා ගත්තාම ඒ විස්කිය තවත් ගනන් වැඩි රස විස්කියක් වෙනවා. බීර වුණත් ස්මෝක්ඩ් කියලා කියන්නේ එහෙම වෙනස් රසයක්.

අපිට දුම් මැස්සක් තිබුණට අපි ඒකේ උම්බලකඩ හදාගත්තට දෙල් අටු කොස් ටික වේලගත්තට අපි ඒකේ මස් මාළු එල්ලලා තියලා කන පුරුද්දක් හදාගත්තේ නෑ. ඇත්තටම ඒ ඇයි කියන්න මට නම් තේරෙන්නේ නෑ. ඉස්සර මඟුලක් තියනකොට අවුරුද්දට අපි කෙසෙල් ඉදවන්නේ දුම් ගහලා. වළක් කපලා ඒ වළට දුම් යවන්න පොඩි සිදුරක් තියලා කෙසෙල් කැන වළට දාළ උඩින් පස් දාලා වළ සීල් කරගන්නවා. පස්සේ ඉතිං උදේට හවසට දුම් ගහනවා.

වරු දෙකක් දුම් ගහනකොට ඕනෑ කෙසෙලක් කහ පාටට හිනාවෙනවා. ඉස්සර දුම් ගහලා ඉදවන ඇඹුල් කෙසෙල් කියලා කියන්නේ මගේ ප්‍රියතම කෑමක්. ඒත් ඇයි අපි මේ ක්‍රමයට මස් මාළු දුම් ගහලා කන්න පුරුදු නොවුණේ කියලා මම තවමත් හිතනවා.

මම අහලා තියෙන විදිහට නම් ඉස්සර මාළු ඇඹුල්තියල් හදනකොටත් ඒක හදලා තියෙන්නේ දුමෙන් මිසක් ගින්දරෙන් නෙවෙයි. පොල් ලෙලි දුම ඇතිලියේ පස්සට වද්දලා සෙමෙන් සෙමෙන් මාළු හැලිය උතුරවගෙන හින්දගෙන තියෙන්නේ. එහෙම සෙමෙන් සෙමෙන් ඉබිගමනින් රත්වෙනකොට තමයි මාළුවාගේ ඇග අස්සට ඇඹුල් බහින්නේ. දැන්නම් ඉතිං තියෙන්නේ ලැසි ඇඹුල්තියලක් නිසා මේ ඔරජිනල් රස එන්න විදිහක් නෑ.

එක එක දුම්

සාමාන්‍යයෙන් ලෝකේ පුරා රස දුම් ආහාර සකසන ආහාර කතාකරුවන් මේක ක්‍රම දෙකකට දුමායනය කරනවා. එක ක්‍රමයක් සෙල්සියස් අංශක 30කට උඩට යන්න දෙන්නේ නෑ. සජීවී ආහාර කලාව නැත්තන් රෝ ෆුඩ් සංස්කෘතිය අස්සේ මේ ක්‍රමය සෑහෙන්න පාවිච්චි කරනවා. මස් මාළු අමුවෙන් කන්න ආස ඈයින්ට මේක හොඳ දෙයක්. අනෙක් ක්‍රමය තමයි සෙල්සියස් අංශක 30 ඉදලා අසූව විතර වෙනකම් පරාසයක උෂ්ණත්වයක් පවත්වාගෙන යෑම. මේකෙදි මස්වල පාට වෙනස් වෙනවා. සුවඳ වෙනස් වෙනවා. පොඩි බාබකිව් ගතියකුත් මේකේ තියෙනවා. හැබැයි බාබකිව් කරනවා සහ දුම් ගහනවා කියන්නේ දෙකක්. රසත් වෙනස්.

දුම් දමන්නෝ දුම් වර්ග හදන්න ගොඩක්වෙලාවට කපන්න කපන්න සුවඳ සලන ලී වර්ග තමයි ගන්නේ. ලංකාවෙ නම් මේ වැඩේට හොඳම ලීය තමයි කුරුඳු. ඒත් ඉතිං අපි තවමත් මස් මාළු දුම් ගහලා කන්න පුරුදු වෙලා නෑ. සමහරුන්ට මස් ගොද ගොද හැලියේ තම්බලා මිසක කන්න පිරියක් නෑ. වෙනස් රසක් දිව උඩට හලාගන්න කැමති නෑ. ගොඩක් අය අජීරණ එයි කියලා බයයි. ඒත් දුමායනය කරපු මස් මාළු කියන්නේ කිසිම විදිහකින් අජීරණයක් හැදෙන්න ඉඩක් නැති කෑමක්.

ලංකාවේ අපිට මේකට කුරුඳු ගන්න පුළුවන්. ඊළඟට දෙහි දොඩම් දිවුල් වගේ ගස්වල දර ගන්න පුළුවන්. යුරෝපයේ නම් ඇල්ඩර් කියන ගසේ දර තමයි වැඩිපුර ගන්නේ. ඕක්, බීච්, හිකරි, මස්කයිට්, පීකන්, මේපල්, ඇපල්, චෙරි, ප්ලම් වගේ ගස්වල දර මේ දුමායනයට සෑහෙන්න පාවිච්චි කරනවා. දරවලට අමතරව එක එක කොළවර්ග බඩ ඉරිඟු වගේ දේවලුත්, එක එක ගොම වර්ගත් පුළුස්සලා දුම් අරගෙන ඒ දුම් වළාවේ මස් මාළු සඟවලා රස කරලා කන්න මිනිස්සු පුරුදු වෙලා.

අයිස්ලන්තය වගේ රටවල් දුම් ගෙවල් පාවිච්චි කරනවා. මේ ගෙවල් අස්සේ බැටළු මස් එළුමස් විතරක් නෙවෙයි තල්මස් මසුත් දුමායනය වෙනවා. මේකෙදි ගොඩක් වෙලාවට සීතල දුමායනය තමයි කරන්නේ. ඒ කියන්නේ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 30කට වඩා අඩුවෙන් තියාගන්නවා. උස්බෙකිස්තානය වගේ රටවල් අසර්බයිජානය වගේ රටවල් මැටි දුම් බඳුන් හදාගෙන ගෙවල්වල පාවිච්චි කරනවා. යට ඉඳලා උඩට රවුමට රවුමට මස් එල්ලලා භාජනයේ කට මැටිවලින්ම සීල්කරලා යටින් සෙමින් ගිනි තියලා දුම් ගස්සනවා. ඉස්සර අපිට තිබුණා දුම් ගෙවල් ඒ තිබුණේ රබර් සීට් වේලන්න. ඇයි ඇත්තටම මේ දුම් ගෙවල් අස්සට මස් මාළු ගෙනාවෙ නැත්තේ කියන එක මට මාර ප්‍රශ්නයක්. අපේ ආහාර කලාව ආහාර වට්ටෝරු කිහිපයකට විතරක් සීමාවෙන්න අපේ මේ හිතීමේ සීමාව බලපාන්න ඇති.

සිංගප්පූරුව වගේ රටවල් අද යෝධ දුම් වළලු භාජන සුදු යකඩෙන් හදලා ඒවා අස්සේ තරාවෝ දුමායනය කරනවා. දුම් ගහපු තාරාවෙක් කියන්නේ ලොකු ගණන්වලට අලෙවි වෙන මෙනූස් ගොඩකට හේතුවෙන රස ගුහාවක්. දුම් ගහනකොට මසේ තියෙන තෙල් හැලිලා මස සැහැල්ලුවෙලා දුම් රස මස අස්සට කාන්දුවෙලා අපේ දිව උඩට මාර රසක් සේන්දු කරනවා. අපිට ඕනෑ තරම් මාළු තියෙනවා, ඒත් අපිට රස දුම් මාළු කලාවක් නෑ. එහෙම තිබ්බනම් ටුවරිසම් උනත් ඕසෙට නැඟලා යයි.

රටේ මිනිස්සු හිතන විදිහ

රටක ආහාර සංස්කෘතිය කියලා කියන්නේ ඒ රටේ මිනිස්සු හිතන විදිහ. අපි කොටුවක් අස්සේ සිතුවිලි හිරකරගත්ත ජාතියක්. අනෙක තමයි බෞද්ධ දර්ශනය මස් මාළු ගැන පතුරවලා තියෙන වැරදි මතත් මේකට හේතු වෙන්න ඇති. අපි මේ බෞද්ධ කටුව කඩාගෙන යන්නේ නැතිව දිවට රස දෙන්නේ කොහොමද? පංචේන්ද්‍රිය දමනය කරගන්න ට්‍රයි කරන ජාතියකට රස ආහාර කලාවක් විචිත්‍ර ආහාර සංස්කෘතියක් තියෙන්න විදිහක් නෑ. ඒක තමයි ඇත්ත..

කොහොම හරි මේ වගේ ලිපියක් කියෝලා හරි වෙනස් විදිහට ආහාර හදාගෙන වෙනස් රසට කන්න පුදුරු වෙනවා නම් අපිට මේ ආහාර රටාව වෙනස් කරගන්න අමාරු වෙන එකක් නෑ. දුම් ගැසූ එක එක රස කෑම ගැන වෙන දවසක ලියන්නම්.

පලස්තීනයේ මානුෂික ඛේදවාචකය

ජයදේව උයන්ගොඩ

November 6, 2023

ඊශ්‍රායල -පලස්තීන යුද්ධය තව දින කිහිපයකින් මාසයක් සම්පූර්ණ කරනු ඇත. 1948දී පලස්තීන ජනයාට අයිති භූමි ප්‍රදේශයේ බලහත්කාරයෙන් ඊශ්‍රායල රාජ්‍යය පිහිටුවීමත් සමග ආරම්භ වූ ඊශ්‍රායල-පලස්තීන ගැටුමේ දරුණුම යුද්ධය දැනට සිදුවෙමින් පවත්නා යුද්ධයයි. මීට පෙර පැවති යුද්ධය, ඊශ්‍රායලය හා අරාබි රාජ්‍ය හා ඒවායේ හමුදා සමග ඇතිවූ ඒවාය.

වර්තමාන යුද්ධයේදී ඊශ්‍රායලයේ පාබල, ගුවන් සහ නාවුක හමුදා යුද්ධ කරන්නේ පලස්තීන හමාස් සංවිධානයේ ගරිල්ලා සේනාංකවලට විරුද්ධව පමණක් නොවේ. ගාසා තීරයේ ජීවත්වන සියලු පලස්තීන සිවිල් ජනතාවද සමග සහ ළමා, තරුණ, මහලු, ස්ත්‍රී, පුරුෂ යන සියලු දෙනා ඊශ්‍රායල රාජ්‍යයේ සතුරන් ලෙස සලකා, ඒ හැම දෙනා ඊශ්‍රායල රාජ්‍යයේ හමුදා ප්‍රහාරවල ‘නීත්‍යනුකූල’ ඉලක්ක ලෙස ආඩම්බරයෙන් ප්‍රකාශ කරමිනි.

ඊශ්‍රායලය යෙදී සිටින්නේ ‘ජනඝාතක යුද්ධයක්‘ දියත් කරමිනි යන්න දැන් රහසක් නොවේ. එය ඊශ්‍රායල් අගමැති බෙන්ජමින් නෙතනියාහු විවෘතවම කියා සිටින දෙයකි. එකම වෙනස ඔහු ‘ජන ඝාතනය’ යන වචනය ප්‍රසිද්ධියේ භාවිත නොකිරීමයි. ඊශ්‍රායලය දැනට සිදුකරන යුද්ධය හමාස් සංවිධානයට එරෙහිව කරන යුද්ධයක්ම නොවේ. එය පලස්තීන ජනතාවට එරෙහිව කරන යුද්ධයක්ද වේ.

එය ඊශ්‍රායල – අරාබි යුද්ධයක් බවට පත්වීමේ අනතුරක් සහිත වන්නේද ඒ නිසාය. ඊශ්‍රායලයේ යුද ප්‍රහාර ගාසා තීරයෙන් එපිට ලෙබනනයට හා සිරියාවටද පැතිරීමේ ලකුණු දැනටමත් තිබේ. එය උත්සන්න වුවහොත්, ඉතා දරුණුම ප්‍රතිඵල ඇතිවිය හැක්කේ ඊශ්‍රායලය ඉරානයද තම ප්‍රහාරවල ඉලක්කය කරගත හොත්ය. එවිට මුළු මැද පෙරදිගම යුද ගිනිදැල් ඇවිළීමේ අනතුර ලෝකය ඉදිරියේ තිබේ.

මුලදී අගමැති නෙතනියාහුගේ ආක්‍රමණකාරී ස්ථාවරයට අනුබල දුන් ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ජෝ බයිඩන් ඉදිරිපිට තිබෙන බරපතළම දේශපාලන අභියෝගය වන්නේ, මැද පෙරදිග යුද්ධය පැතිරීම වැළැක්වීමයි. එය ඇමෙරිකාවේ භූ-දේශපාලනික හා ආර්ථික පලප්‍රයෝජන ආරක්‍ෂා කරගැනීම සඳහාද අත්‍යවශ්‍ය වනු ඇත.

මේ අතර ඇමෙරිකාව ඇතුළතත්, යුරෝපීය සහ අනෙකුත් රටවලත් මධ්‍යස්ථ මහජනතාව මහත් සේ සංවේගයට සහ කැළඹීමට පත්වි සිටින කරුණක් වන්නේ, ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ, දිවා රෑ නොනැවතී සිදු කරන සිවිල් ජනතාව, ඔවුන්ගේ නිවාස, රෝහල්, සරණාගත කඳවුරුවලට යුද ප්‍රහාර එල්ල කිරීමයි. ඒවායින් වැඩියෙන්ම මිය යන්නේ සහ තුවාල ලබන්නේ කාන්තාවන්, ළමයින් සහ ළදරුවන්ය. පලස්තීනයේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ සංඛ්‍යා ලේඛන උපුටා දක්වමින්, අල් ජසීරා රූපවාහිනිය වාර්තා කර ඇති පරිදි ආක්‍රමණය ආරම්භ වූ දා සිට මේ වන විට ළමයින් 3542ක් මරණයට ගොදුරු වී ඇත. මිනිත්තු 10කට වරක් එක් දරුවෙක් මරණයට ගොදුරු වේ. හමාස් භටයන් මිය යන්නේ එක්කෙනෙක් දෙන්නෙක් පමණකැයි ඊශ්‍රායල ආණ්ඩුවද පිළිගනියි.

අගමැති නෙතනියාහුද ප්‍රසිද්ධියේම පිළිගෙන ඇති පරිදි, ඊශ්‍රායල ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්තිය වී තිබෙන්නේ හමාස් සංවිධානය, ඔක්තෝබර් 7 දා ඊශ්‍රායලයේ හමුදාවටත්, සිවිල් වැසියන්ටත් එරෙහිව සිදු කළ හදිසි ප්‍රහාරයට ගාසා තීරයේ ජීවත්වන සියලු පලස්තීන වැසියන්ට ‘සාමූහිකව දඬුවම් කිරීම’යි. එල්ටීටීඊයට ආධාර දීමේ චෝදනාවට උතුරේ දෙමළ ජනතාවට සාමූහිකව දඬුවම් කිරීම සහ සහරාන්ගේ කණ්ඩායමේ අපරාධවලට මුස්ලිම් ජනතාවට සාමූහිකව දඬුවම් දීම ලංකාවේද අත්හදා බලන ලද යුද-දේශපාලන ප්‍රතිචාරයක් බව අපට මෙහිදී මතක් කර ගත හැකිය.

නෙතනියාහු සහ ඊශ්‍රායල ආණ්ඩුව ඒ දෙය ගාසා තීරයේ සිදුකරන්නේ, සිතන්නටවත් බැරි තරම් මහා පරිමාණයෙන් සහ ඇමෙරිකාව හා බටහිර රටවල සහයෝගයද ඇතිවය. ‘මානව අයිතිවාසිකම් ගැන බටහිර බලවතුන්ගේ දෙපිටකාට්ටු ප්‍රතිපත්තිය’ ගැන කොළඹ පළකරන ඉංග්‍රීසි පුවත්පත්වල මේ දිනවල කතුවැකි ලියැවෙන්නේද මේ පසුබිම තුළය.

මානුෂීය අර්බුදය

ගාසා තීරය, එහි ගොඩනැගිලි සහ ජනතාව මත ඊශ්‍රායල රජය දිනපතා හෙළන බෝම්බ, කරන වෙඩි තැබීම් සහ සිදුකරන ආක්‍රමණය නිසා සිවිල් ජනතාව මහා පරිමාණයෙන් පත්වී ඇති ඛේදවාචකය සහ ව්‍යසනය හැඳින්වීමට දැනටමත්, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, බටහිර ජනමාධ්‍ය සහ සමහර රටවල් ‘මානුෂීය අර්බුදය’ යන වචන යොදාගෙන ඇත. සිදුවන්නේ මහා මානුෂීය විනාශයක් සහ ඛේදවාචකයක් යැයි එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම්වරයාත්, නිලධාරීහුත් නිර්භයව හඳුන්වා දෙති. එහෙත් නැගී එන ලෝක මතයට කන් දීමට ඊශ්‍රායලයේ අන්ත දක්‍ෂිණාංශික ආණ්ඩුව සහ එහි අගමැති නෙතනියාහු සූදානම් නැත. ඊශ්‍රායල ආණ්ඩුවේ එම ප්‍රතිපත්තිය ලංකාවේ කෙනකුට සිහි කරවන්නේ, ලංකාවේ ජනවාර්ගික යුද්ධයේදී රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව සහ එහි ආරක්‍ෂක ලේකම්වරයාත් හමුදා ජෙනරාල්වරුනුත් දරා සිටි අනම්‍ය, අන්ත යුදවාදී සහ වර්ගවාදී ස්ථාවරයයි.

ඊශ්‍රායල ආණ්ඩුවේ මෙම ස්ථාවරයේ පදනම් සහ මතවාදය කෙටියෙන් හෝ හඳුනාගැනීම මෙහිදී අපට ප්‍රයෝජනවත්ය. ලංකාවේ නැති සුවිශේෂතා කිහිපයක්ද එම දෘඪ රණවාදී ස්ථාවරය පෝෂණය කිරීමට දායක වී තිබේ. එය නම් නූතන රාජ්‍යයක් වශයෙන් බිහිවීමේදී ඊශ්‍රායලයත්, පලස්තීන ජනතාවත් අතර 1948දී සිටම විකාශනය වී තිබෙන පසමිතුරු සම්බන්ධතාවයි. රාජ්‍යයක්ද නිශ්චිත භූමි ප්‍රදේශයක්ද නැතිව විසිරී සිටි ජනතාවක් ලෙස අවුරුදු දෙදාහකට වඩා සිටි යුදෙව් ජනතාවට 1948දී ‘ඊශ්‍රායලය’ නමැති නූතන රාජ්‍යය ඇමරිකාව, බි්‍රතාන්‍යය, ප්‍රංශය ප්‍රමුඛ බටහිර බලවතුන්, දෙවැනි ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව ලබා දුන්නේ ඒ නිසාය.

එය සාධාරණීය කිරීමට ආසන්න හේතුව වූයේ ජර්මනියේ හිට්ලර් යටතේ 1930 ගණන්වල මුලදී පටන් පැවැති අතිකුරිරු නට්සි පාලනය යටතේ යුරෝපයේ යුදෙව් ජනතාව ලක්‍ෂ ගණනින් ඝාතනයට, සිරකරනු ලැබීමට හා පිටුවහල් කරනු ලැබීමට මුල්වූ ඓතිහාසික ඛේදවාචකයයි. ජර්මනිය පරාජය කිරීමෙන් පසුව, දෙවැනි ලෝක යුද්ධයේ ජයග්‍රාහකයන් ලෙස මතුවූ ඇමෙරිකාව ප්‍රමුඛ බටහිර බලවතුන් ගත් දේශපාලන වශයෙන් නිවැරදි තීරණය වූයේ රටක් හෝ රාජ්‍යයක් නැති අසරණ යුදෙව් ජනතාවට ස්ථිර වාසයට භූමි ප්‍රදේශයක් සහ රාජ්‍යයක් ලබාදීමයි.

ඒ තීරණයෙහි තිබි වැරදි පැත්ත වූයේ එම නූතන යුදෙව් රාජ්‍යය පිහිටුවීමට අවශ්‍ය භූමි ප්‍රදේශය, අවුරුදු දහස් ගණනක් පලස්තීන ජනතාව පදිංචිව සිටි පලස්තීනයෙන්, බටහිර රටවල දේශපාලන බලය යොදවා, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයද මැදිහත් කරගෙන ලබාගෙන, එම ප්‍රදේශයේ සිටි ජනතාව සරණාගතයන් ලෙස ඊශ්‍රායලයට යාබද ප්‍රදේශවල බලාත්කාරයෙන් පදිංචි කරවීමයි.

අවුරුදු දෙදහසකටත් වඩා කාලයක් තිබුණු යුදෙව් ජනතාවගේ ප්‍රශ්නය මෙලෙස විසඳන ලද්දේ පලස්තීන ජනතාවට නව ඛේදවාචකයක්ද, අසරණබවක්ද ලබාදෙමිනි. අරාබි භාෂාවෙන් ‘නක්බා’ (Nakba) යන වචනයෙන් අදත් හඳුන්වනු ලබන්නේ, ඊශ්‍රායලය පිහිටුවීම සඳහා දසලක්‍ෂයකට ආසන්න පලස්තීන වැසියන් තම ගම්වලින් පලවා හැර, එම ගම් විනාශ කරනු ලැබීමයි. ‘මහා පරාජය, මහා විනාශය, මහා ඛේදවාචකය’ යන අර්ථ මෙම නක්බා යන වචනයේ තිබේ. දැනට ගාසා තීරයේ සිදුවන මානුෂික ඛේදවාචකය හැඳින්වීමට ‘දෙවැනි නක්බා’ (Second Nakba) යන පදය භාවිත කිරීම දැනටමත් ආරම්භ වී තිබේ.

දක්‍ෂිණාංශික සියොන්වාදය

ඊශ්‍රායල-පලස්තීන ප්‍රශ්නය පසුව ඊශ්‍රායල-අරාබි යුද්ධයක් බවටද පත්වී මහත් සංකීරණත්වයට භාජනය විය. ඊශ්‍රායල- පලස්තීන ගැටුම සාකච්ඡා සහ දේශපාලන වශයෙන් විසඳීමට ඇමෙරිකාවත්, ඊශ්‍රායල හා පලස්තීන නායකයනුත් ගත් උත්සාහයක එක් ප්‍රතිඵලයක් වූයේ 1993දී වොෂින්ටන් නුවර අත්සන් කරන ලද ‘ඔස්ලෝ සාම ගිවිසුම’යි. පලස්තීන විමුක්ති සංවිධානයේ නායක යසර් අරපත් සහ ඊශ්‍රායල අගමැති ඉට්ෂාක් රබින් විසින් එයට අත්සන් කරන ලදි. අමෙරිකානු සහ නෝර්වේ ආණ්ඩු දෙක මෙම සාම ගිවිසුමේ බ්‍රෝකර්වරුන් ලෙස කටයුතු කළහ.

පලස්තීනය යුද වශයෙන් විනාශ කර, පලස්තීන ජනයා තම යටත් වැසියන් බවට පත්කර ගැනීමේ ඊශ්‍රායල දක්‍ෂිණාංශික අරමුණත්, ඊශ්‍රායලය යුදෙව් රාජ්‍යයක් වශයෙන් විනාශ කිරීමේ අරාබි අන්තවාදී අරමුණත් වෙනුවට, ඔස්ලෝ ගිවිසුමෙන් යෝජනා වූයේ අතරමැදි සාමදානවාදී විසඳුමකි. ඒ නිසාම ඊශ්‍රායලයේ යුදෙව් වර්ගවාදී සහ රණවාදී දක්‍ෂිණාංශික කණ්ඩායම්ද, පලස්තීනයේ රැඩිකල් කණ්ඩායම්ද ඔස්ලෝ සාම ගිවිසදුමට විරුද්ධ වූහ. එය කඩාකප්පල් කිරීමටද පියවර ගත්හ. නෙතනියාහු නායකත්වය දෙන්නේත්, නියෝජනය කරන්නේත් ඔස්ලෝ සාම ගිවිසුමට විරුද්ධ වූ අන්තවාදී යුදෙව්වාදී දේශපාලන ව්‍යාපාරයි.

හමාස් සංවිධානය නියෝජනය කරන්නේ හා නායකත්වය දෙන්නේ ඔස්ලෝ සාම ගිවිසුම ගැන අසතුටට පත් රැඩිකල් පලස්තීන දේශපාලන ව්‍යාපාරයි. පසුගිය වසර ගණනාව තුළම සිදුවූයේ ඊශ්‍රායලයේ යුදෙව් වර්ගවාදී දක්‍ෂිණාංශික බලවේග සහ පලස්තීනයේ රැඩිකල් දේශපාලන හා සටන්කාමී බලවේග අතර ගැටුම හා පසමිතුරුභාවය උත්සන්න වීමයි. ඔක්තෝබර් 7දා සිට සිදුවන්නේ, මෙම උත්සන්න වූ ගැටුම පලස්තීනයේ සිවිල් ජනතාවගේ හිස් සහ ගෙවල් දෙරවල් මත අහසින් දමන බෝම්බද, ඊශ්‍රායල සිවිල් ජනයාගේ නිවෙස්වලට එල්ල වන හමාස් රොකට් සහ ඩ්‍රෝන ප්‍රහාරද වශයෙන් අලුතෙන් ප්‍රකාශයට පත්වීමයි. පලස්තීනයේ යුදෙව් වැසියනුත්, ගාසා තීරයේ පලස්තීන ජනතාවත් මුහුණ දෙන්නේ මහා මානුෂීය අර්බුදයක ප්‍රකාශවීම් දෙකකටය.

නෙතනියාහු යුදවාදය

අත්‍යන්ත වර්ගවාදය හා රණවාදය සියොන්වාදී යුදෙව් ජාතිකවාදයේ එක් ධාරාවකි. නෙතනියාහු දැනට නායකත්වය දෙන්නේ එම අන්තවාදී සියොන්වාදී දේශපාලන ව්‍යාපෘතියටයි. ඔක්තෝබර් 7 දායින් පසුව ඔහු පලස්තීන හමාස් සංවිධානයටත්, ගාසා තීරයේ වැසියන්ටත් එරෙහිව දියත් කළ යුද්ධය සාධාරණීය කරමින් සිදු කළ ප්‍රකාශවලින් නියෝජනය වන අන්ත ජාතිවාදී සහ රණවාදී අදහස්, යුදෙව් ජනතාවට එරෙහිව හිට්ලර් සහ ජර්මන් නට්සිවාදීන් දියත් කළ ජන ඝාතනය සාධාරණීය කළ මතවාදී ප්‍රකාශවලට සමාන වීම ණූතන ඓතිහාසික සරදමක් මෙන්ම ඛේදවාචකයක්ද වෙයි.

පලස්තීන ජනතාව ‘තිරිසනුන්’ ලෙස හැඳින්වූ නෙතනියාහු බයිබලයේ පරණ තෙස්තමේන්තුව උපුටා දක්වමින්, ඊශ්‍රායල් හමුදාවට මෙසේ කියා සිටියේය. ‘ගාසා තීරයට ගොස් පලස්තීනුවන්ට නැතිවෙන්නටම පහර දීපල්ලා. උන් සතුව තිබෙන හැම දෙයක්ම විනාශ කරපල්ලා. උන්ගේ ගැහැනු, පිරිමි, දරුවන්, කිරිදරුවන්, හරකුන්, එළුවන්, බැටළුවන්, ඔටුවන්, බූරුවන් හැම දෙනාමත් මරා දමාපල්ලා.’

ගාසා තීරයේ සිවිල් ජනතාවට සැපයූ ජලය, බෙහෙත්, ආහාර, ඛනිජ තෙල් දැඩි ලෙස සීමා කර මහා සාගතයක තත්වයක් ඇතිකිරීම ගැන සමහර රටවල් ඊශ්‍රායලයට චෝදනා කළ විට, ඊශ්‍රායල ආරක්‍ෂක ඇමතිවරයා දුන් පිළිතුර මෙසේය. ‘අපි සටන් කරන්නේ මනුෂ්‍ය තිරිසනුන්ට විරුද්ධව. අපි වැඩ කරන්නේ එහෙම තමයි.’

තවත් මනුෂ්‍ය කණ්ඩායමක් සතුරන් ලෙස පමණක් නොව තිරිසනුන් ලෙස සැලකීම, යුද්ධයේ ඇති ඉතාම බිහිසුණු සහ අමානුෂික භාවිතයකි. ජර්මනියේ නට්සිවාදී රාජ්‍යය 1930-1940 ගණන්වල යුදෙව් ජනතාවට ක්‍රෑර ලෙස සැලකුවේ යුදෙව් ජනයා සතුරන් මෙන්ම තිරිසනුන්ද ලෙස සලකමිනි. එම නට්සිවාදයේම ගොදුරු වූ යුරෝපීය යුදෙව් ජනතාවගේ මුණුබුරු පරම්පරාව, පලස්තීන ජනතාවට සලකන්නේ සිය ආච්චිලා සීයලාට හිට්ලර් සැලකූ ආකාරයටම වීම අති දරුණු මානුෂික ඛේදවාචකයකි.

කළු ජාතික ගැහැනියක නිරුවත් කොට ඇගේ ඇඟට මූත්‍ර කළ සුද්දන්ගේ කතාව

ගාමිණි වියන්ගොඩ

November 4, 2023

“ලංකාවේ ඩිජිටල් මාධ්‍ය අවකාශය තුළ වැඩිම ලාභයක් සහිත භාණ්ඩය බවට නග්න ඕපාදූප පත්ව ඇත. ඒ ඕපාදූපවලට වාචාලකමත් එක් කළ විට, ඔබට එක රැයකින් ධනවතෙකු හා තරුවක් විය හැකිය. එවැනි මාධ්‍යකරුවාට, සමාජය දැනුවත් කිරීම තවදුරටත් අදාළ නැත.”
පසුගිය සැප්තැම්බර් 24 වැනිදා මේ කොලමේ එසේ සටහන්ව ඇත. ඉන් අදහස් කෙරුණේ, අප සිතිය යුතු ආකාරය තීන්දු කරන බාහිර මාර්ගයක් අලුතෙන් විවෘතව ඇති බවයි.

‘මම සිතනවා’ කියා දෙයක් තවදුරටත් ඉතිරිව නැත. දැන් ඇත්තේ, ‘මාව සිතවනවා’ තත්වයකි. තනියෙන් සිතීම කියා දෙයක් කිසි දවසක තිබී ඇත්ද යන ප්‍රශ්නය කෙනෙකු මෙහිදී මතු කළ හැකිය. ඔව්, තනියෙන් සිතීම කියා දෙයක් කිසි දවසක පැවතී ඇති බවට සාක්ෂි නැති බව ඇත්ත. හැමදාමත් අප සිතා ඇත්තේ, සිතීමට බල කෙරෙන බාහිර කොන්දේසි යටතේ ය.

උදාහරණයක් වශයෙන්, බඩගින්න යන හැඟීම කායිකව දැනෙන විට, සතෙකු දඩයම් කරගත යුතුව ඇතැයි යන අදහස ආදි-මානවයාගේ හිතට ආවේය. ඊළඟට, ඌව දඩයම් කරගන්නේ කෙසේද යන කාරණය ඔහු සිතන්නේද, ඔහු වටා ඇති බාහිර තත්වයන් සැලකිල්ලට ගැනීමෙනි. සතාගේ රෞද්‍ර බව, ගල් කෑල්ලක මුවහත, ඒ ගල් කෑල්ලෙන් සතා මරාගැනීමට ඇති හැකියාව, ඒ ගල් කෑල්ල සතා දෙසට දමා ගැසීමට තමාට ඇති ශක්තිය ආදී බාහිර කරුණු රාශියක්, ආදි-මානවයාගේ ‘චින්තනය’ වර්ධනය කිරීමට දායක වූවාට සැකයක් නැත.

මේ නිසා, සිත යනු, බාහිර ලෝකයේ ප්‍රක්ෂේපණයක් යැයි සැලකිය හැකිය. ඒ මූලික සාධකයේ වෙනසක් සිදුව නැතත් එහි ස්වරූපයේ සහ ආකෘතියේ බරපතළ වෙනසක් ඇතිව තිබේ. මිනිසාට පිටස්තරින් ඇති බාහිර සැබෑව හෙවත් ස්වභාවය සමග මෙතෙක් හැඩගැසුණු ඔහුගේ ඒ සිතීම, අද වන විට, යාන්ත්‍රිකව වෙනස් කරනු ලබන ‘කෘත්‍රිම ස්වභාවයක්’ විසින් හැඩගස්වමින් සිටින බව එහි අදහසයි. එනම්, ඉස්සර දවසක කැලෑව විසින් ස්වභාවයෙන් සකස් කළ අපේ සිතීම, නූතන ලෝකය තුළ, ‘තථ්‍යසමාන’ නූතන යාන්ත්‍රණයන් විසින් කෘත්‍රිමව සකස් කරනු ලැබෙන බවයි.

තථ්‍ය-සමාන යනු, සැබෑවට සමාන බවයි. එහෙත්, සැබෑව නොවන බවයි. චිත්‍රපටයක් ගන්න. එය සැබෑවට සමානයි. එහෙත් සැබෑව නොවේ. යම් චිත්‍රපටයක එළාර ඝාතනය කළ නළුවා හැබෑවටම එළාර ඝාතනයකොට ඇතැයි සිතා පාර්ලිමේන්තු යැවූ මිනිසුන් සිටින බව ඇත්ත. එහෙත්, සමස්ත ජනතාව එසේ නොවේ. තථ්‍ය සහ තථ්‍ය-සමාන බව අතර වෙනස හඳුනන මිනිස්සු තවමත් වෙසෙති. එහෙත් එවැනි මිනිසුන් ප්‍රමාණය දිනෙන් දින හීන වෙමින් යාමේ අවදානමක සිටින බව පෙන්වා දීම මේ ලිපියේ අරමුණයි.

චිත්‍රපටයක් නැරඹීමට අප යන්නේ, සත්‍යය දැනගැනීමට නොවේ. ‘ගොළු හදවතේ’ අනුලා කරුණාතිලක සහ වික්‍රම බෝගොඩ සත්‍ය පෙම්වතුන් නොවුණු බව අපි දනිමු. ඒ, කාල්පනික ලෝකය සහ තථ්‍ය ලෝකය වෙන්කොට හඳුනාගැනීමට අපට හැකියාව ඇති බැවිනි. එහෙත්, තථ්‍ය ලෝකයේ ප්‍රක්ෂේපණයක් වශයෙන් සැලකෙන ප්‍රවෘත්ති ඇසීම හෝ දැකීම ඊට වෙනස් ය. ප්‍රවෘත්ති තුළින් අප සොයන්නේ තථ්‍ය-සමාන දෙයක් නොව, තථ්‍යයමයි.

රූපවාහිනිය ඉදිරියේ රාත්‍රී ප්‍රවෘත්ති ඇසීමට කෙනෙකු වාඩි වෙන විට ඔහුගේ/ඇගේ හිතේ ඇත්තේ, ‘සත්‍යය’ දැනගැනීමට ඒ විනාඩි කිහිපය තුළ තමාට හැකි වන බවයි. ඒ නිසා, ‘ගොළු හදවත’ චිත්‍රපටය නැරඹීමට වඩා වෙනස් අරුතක් සහ අපේක්ෂාවක්, රූපවාහිනී ප්‍රවෘත්ති ‘නැරඹීම’ තුළ තිබේ.

ඒ වෙනස අපි මෙසේ හඳුනාගනිමු: රාජපක්ෂලා සොරකම් කළ බව, ප්‍රවෘත්ති රාශියකින් කියැවෙයි. ඒ සඳහා, අප්‍රමාණ සාක්ෂි ඉදිරිපත් කෙරේ. උදාහරණයක් වශයෙන්, හම්බන්තොට සම්මන්ත්‍රණ ශාලා සහ කොළඹ නෙලුම් කුලුනු වැනි ව්‍යාපෘති පටන්ගැනීමේ පටන්, චීන රජයෙන් රාජපක්ෂලාට ලැබුණු පාරිතෝෂික ධනය තැන්පත් කරන ලද බැංකු ගිණුම් පවා ඉදිරිපත් කෙරේ. ඒ සියල්ල, අවශ්‍ය කෙනෙකුට, ඒ ව්‍යාපෘතිවල ස්වභාවය සහ බැංකු ගිණුම්වල තොරතුරු ආදිය ආශ්‍රයෙන් පිරික්සා බැලිය හැකිය.

ඒ සියලු කරුණු සමග, ඔවුන් දූෂිතයන් ය යන කාරණය දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ සමාජගත කෙරුණි. එසේ තිබියදී, ලෝකයේ සිටින ධනවත්ම පුද්ගලයන් අතරින් තුන්වැනි ස්ථානය ලබා සිටින්නේ මහින්ද රාජපක්ෂ බවට ප්‍රවෘත්තියක් හිටිහැටියේ පළ විය. රාජපක්ෂලා දූෂිතයන් බවට අනුමිතීන් ඇති කරගෙන සිටි පිරිස එම ප්‍රවෘත්තියෙන් පිනාගියහ. “අපි කිව්වෙ ඕක තමයි” ඔවුහූ කීහ.

රාජපක්ෂලා බලයේ සිටියේ අවුරුදු 12කි. ඒ කාලය තුළ, අර කියන සියලු ව්‍යාපෘතිවලින් සියයට පනහක් ගසාකෑවත්, ඒ කියන ලෝක ධනවතුන්ගේ ලැයිස්තුවේ එතරම් ඉහළින් සිටීමට එය ප්‍රමාණවත් නොවන බව වටහාගැනීමට කෙනෙකුට සාමාන්‍ය තර්ක ඥානය ඉවහල් කරගත හැකිය. නැත, ඒ වෙනුවට, තමන්ගේ සිත පිනවන ප්‍රවෘත්තියේ ආස්වාදය විඳගැනීමට යොමු වීම වඩාත් පහසු ය. ඕනෑම සත්‍යයක් අතිශයෝක්තියට නැඟෙන තරමට, ඒ සත්‍යය අසත්‍යයක් වශයෙන් කෙළවර වන බව ඒ මොහොතේ අපට අමතක වෙයි. රූප මාධ්‍ය, පරිභෝජන භාණ්ඩයක් වූ විට එය ගිලීමට අපව පුහුණු කෙරේ.

කතාව මෙතැනින් ඉවර නැත. ඊළඟට තවත් ප්‍රවෘත්තියක් පැළ කෙරෙයි. ඊට අනුව, අනුර කුමාර දිසානායක ඒ ධනපතියන්ගේ ලැයිස්තුවේ හත්වැනි ස්ථානයේ සිටී. මේ දෙවැනි ප්‍රවෘත්තිය නිර්මාණය කරන්නේ රාජපක්ෂවරුන් හෝ ඔවුන්ගේ හිතවාදීන් විසිනි. එම ප්‍රවෘත්තියෙන් සිදු කරන්නේ කුමක්ද? කලින් ප්‍රවෘත්තියේ, එනම් නෙලුම් කුලුනු පිළිබඳ රාජපක්ෂලාගේ ප්‍රවෘත්තියේ නග්න සත්‍යය පවා, පට්ටපල් බොරුවක් සහ ප්‍රබන්ධයක් විය හැකිය යන සැකය සහ අඩමානය ජන මනස තුළ ජනිත කිරීමයි. කරන ලදැයි කියන අපරාධය පිළිබඳ කිසියම් හෝ සැකයක් ජනිත කළ පමණින් විත්තිකරුවා නිදහස් කිරීම අධිකරණමය මූලධර්මයකි. ඉතිං, අනුර කුමාර දිසානායකගේ කතාව බොරුවක් නම් මහින්ද රාජපක්ෂලාගේ කතාවත් බොරුවක් විය හැකි යැයි සිතීමට පෘථග්ජන මනස තල්ලු වෙයි.

සමාජ මාධ්‍ය පැමිණීමත් සමග මේ කර්තව්‍යය වඩාත් සංකීර්ණ විය. ඒ තරමටම, එය වඩාත් සාර්ථක විය. යූ ටියුබර්ස්ලා නමින් හැඳින්වෙන බොහෝ දෙනාද, වෙනත් සමාජමාධ්‍ය අවකාශයන්ද දිනපතා ප්‍රවෘත්ති ‘මවති’. ඒ ප්‍රවෘත්ති, අර කියන අතිශයෝක්තිය ආත්මය කොට පවතී. විශ්මය, ආන්දෝලනය, භාවාතිශය වීම සහ තිගස්සවනසුළු වීම, ඒ අතිශයෝක්තිය තුළ නිදහසේ සැරිසැරීමට පටන්ගනී. ශ්‍රාවකයා, ප්‍රේක්ෂකයා සහ පාඨකයා මේ ක්‍රියාවලිය තුළ, අප ඉහතින් කී ‘සිතීමට නිදහසක් නැති’ සත්ව විශේෂයක් බවට ඉබේම පත්කෙරේ.

ඇත්තෙන්ම සිදු විය යුතුව ඇත්තේ එහි අනිත් පැත්තයි. එනම්, ප්‍රවෘත්ති රාශියක් ඇති විට, විවිධ කෝණයන්ගෙන් ප්‍රශ්නයක් ඉදිරිපත් කෙරෙන විට, තෝරාගැනීමේ පරාසය පුළුල් වන නිසා, වඩාත් සබුද්ධික වීමේ අවස්ථාව ග්‍රාහකයාට ලැබිය යුතුය. එහෙත් ඛේදය වන්නේ, එසේ වීමට තරම් ‘පෙනේර හැකියාවෙන්’ (පෙරාගැනීමේ හැකියාවෙන්) මුහුකුරා නොගිය සමාජයක, ප්‍රවෘත්තියක් නිවැරදි දිසාවට මෙහෙයවීමට වඩා, රැවටිලිකාරී දිසාවකට මෙහෙයවීමට දුෂ්-ප්‍රවෘත්ති නිෂ්පාදකයාට අවස්ථාව සැලසීමයි.

පසුගිය දිනවල අන්තර්ජාලයේ වීඩියෝ දර්ශනයක් සංසරණය විය. කළු ජාතික ගැහැනියක නිරුවතින් බිම දණගසාගෙන, ඔළුව බිමට හොවාගෙන සිටී. සුදු ජාතික පිරිමියෙකු ඇවිත් මේ ගැහැනියගේ ඇඟට මූත්‍ර කරයි. ඊළඟට තවත් සුදු ජාතික පිරිමියෙකු ඇවිත් මූත්‍ර කරයි. අවසානයේ සුදු ජාතික ගැහැනියක්ද ඇවිත් ඒ දේම කරයි. මේ දර්ශනය දෙස, තවත් සුදු ජාතිකයෝ පිරිසක් ඒ අසළින් බිම වාඩි වී බලා සිටිත්.

මේ දර්ශනය පිළිබඳ විස්තරයක් ඊට පහළින් ලියා තිබේ. එයින් කියැවෙන්නේ මෙවැන්නකි: මෙය බටහිර ශිෂ්ටාචාරයේ හෙලුව පෙන්වන්නකි. දණගසා සිටින්නේ, ප්‍රංශයේ ගමක වෙසෙන, අප්‍රිකානු සම්භවයක් ඇති කළු තරුණියකි. ඇගේ ඇඟට මූත්‍ර කරන තිදෙනා ප්‍රංශයේ සුදු ජාතිකයන් ය. මේ ජඩ, අස්වාභාවික ක්‍රියාව දෙස බිම වාඩි වී බලා සිටින සියල්ලන්ද ප්‍රංශයේ සුදු ජාතිකයන් ය. ඒ කිසිවෙක් අර ම්ලේච්ඡ ක්‍රියාව නතර කිරීමට ඉදිරිපත් නොවෙයි. මෙය, 21 වැනි සියවසේ අප දකින තුච්ඡතම සිද්ධියක් බව ලේඛකයා කියයි.

අප්‍රිකාවේ කළු ජාතිකයන් වෙසෙන මාලි නමැති රටේ සිටි ප්‍රංශ තානාපතිවරයාව එරටින් පිටුවහල් කිරීමට පළිගැනීමක් වශයෙන් මේ ප්‍රංශ ජාතිකයන් ඒ නොහොබිනා ක්‍රියාව තම රටේදී සිදු කළ බව ඉහත කී විස්තරයේ සඳහන් වෙයි. විස්තරය ලියූ තැනැත්තා අවසානයේ අපට සිතීමට ප්‍රශ්න දෙකක් මතු කරයි. එකක් වන්නේ, උසස් යැයි අප කියන්නේ මෙවැනි තිරශ්චීන ශිෂ්ටාචාරයකටද යන්නයි. දෙවැන්න වන්නේ, ඊනියා මානව හිමිකම් ක්‍රියාධරයන්ට මේවා නොපෙනෙන්නේද යන්නයි.

මෙය දුටු සැණින් එය සැබෑවක් විය නොහැකි බව මගේ හිත කීවේය. ඊට හේතු කිහිපයකි. මුලින්ම, ළඟදී හමුදා කුමන්ත්‍රණයක් සිදු වූ මාලි රටේ ඉතා තදබල ප්‍රංශ-විරෝධයක් ඒ මොහොතේ දලුලමින් තිබුණු බව මා දැන සිටියේය. දෙවැනුව, මේ දර්ශනය තුළ කිසි බලහත්කාරයක් හෝ ප්‍රචණ්ඩත්වයක් ඇති බවක් නොපෙනුණි. දණගසාගෙන සිටින නිරුවත් කළු තරුණිය සෙලවීමකින්වත් ඊට විරෝධය පාන ගතියක්ද නොපෙනුණි. ඇගේ ඇඟට මූත්‍ර කරන කිසිවෙකුගේ මුහුණේ හෝ වෙනත් අංගචලනයක, කෝපයක් ගැබ්ව නොතිබුණි. ඒ සියල්ලටමත් වඩා, තව පිරිසක් කිසිවක් නොකර එදෙස බලා සිටීම, දශක තුනකට ආසන්න කාලයක් ප්‍රංශයේ ජීවත්ව සිටි සහ තවමත් එරට සමග සම්බන්ධතා ඇති මට අදහාගත නොහැක්කක් විය.

මම විද්‍යාවේ සරණ ගියෙමි. ඒ සඳහා තාක්ෂණික මෙවලම් තිබේ. සත්‍යය මෙයයි: එතැන සිටි කිසිවෙකු ප්‍රංශ ජාතිකයන් නොව, ගෝතමාලාව නමැති ලතින් ඇමරිකානු රටේ වැසියන් ය. ලතින් ඇමරිකානු සමාජයේ වෙසෙන ගැහැනියගේ විඳවීම සහ ඇගේ සිරුරට එරෙහිව මුදාහැරෙන සමාජ ප්‍රචණ්ඩත්වය විදහාපෑම සඳහා 2013 දී එක් රැඩිකල් සිනමා කණ්ඩායමක්, සමාජය දැනුවත් කිරීම සඳහා රූගත කළ වැඩසටහනක මෙය එක දර්ශනයකි.

ඊට වසර 10 කට පසු, වර්තමාන ප්‍රංශ-විරෝධය ප්‍රකාශයට පත්කිරීම සඳහා යම් පිරිසක් විසින් මෙය අලුතෙන් පාවිච්චියට ගෙන තිබේ. ඒ, සහමුලින්ම එය විකෘති කරමිනි. එනම්, එය සත්‍යයක් සේ ප්‍රේක්ෂකයාට ඉදිරිපත් කිරීමෙනි. ඊට යටින් අර විස්තර ලියූ පුද්ගලයා, ප්‍රංශය ඇතුළු බටහිරට වඩා අපේ ශිෂ්ටාචාරය මොන තරම් උතුම්ද යන අදහසත් ගම්‍ය කිරීමට බැලීම එහි ඇති ලොකුම විහිළුවයි.

දැන් මගේ ප්‍රශ්නය මෙයයි: මෙය, ලංකාවේ සමාජ මාධ්‍යයට මුදාහැරිය හෝ එය බෙදාහැරිය පුද්ගලයන්ට විරුද්ධව පියවර ගත යුතුද? මගේ උත්තරය නැත යන්නයි. මන්ද යත්, එය ඉතා පැහැදිලිවම මිනිසුන් නොමග යැවීම සඳහා පාවිච්චියට ගෙන ඇති දුෂ්-ප්‍රවෘත්තියක් බව පැහැදිලි වෙතත්, ඒ මගින් මෙරටේ වෙසෙන ප්‍රංශ ජාතිකයෙකුට හෝ සුදු ජාතිකයෙකුට කිසි හානියක් සිදුවීමේ ඉඩක් නැති බැවිනි. එහෙත් මේ වීඩියෝව කළු ජාතිකයන් වෙසෙන මාලි රටේදී සංසරණය වීමේදී, එහි වෙසෙන ප්‍රංශ ජාතිකයන්ට යම් හානියක් පැමිණීමේ ඉඩකඩ බැහැර කළ නොහැක. එබැවින් ඒ රටේදී ඊට විරුද්ධව නීතිමය පියවර ගැනීම අයුතු නැත.

මේ වීඩියෝව මට එවූ මිතුරන් කිහිප දෙනා, විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය ලත් වැඩිමහල්ලන් ය. මගේ සිතට කනගාටුවක් සේම බියක්ද දැනෙන්නේ එබැවිනි.

මනුවර්ණගේ සතිය – කවුරු කළත් විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කරවාගත යුතුය

Web Editor Anidda

October 21, 2023

Mandatory Credit: Photo by Gemunu Amarasinghe/AP/Shutterstock (7186898a) KUMARATUNGE WICKREMESINGHE Sri Lanka's President Chandrika Kumaratunga, right and Prime Minister Ranil Wickremesinghe, long-time political rivals confer during a ceremony to mark Sri Lanka's 54th independence celebration in Colombo, Sri Lanka on . They were childhood playmates who grew up amid the genteel luxury of Sri Lanka's tiny elite. One became Sri Lanka's president, the other it's prime minister. Now, years later, their mutual bitterness has led Sri Lanka to a political crisis that has endangered thecountry's already shaky peace process and sent the two leaders toward a political showdown SRI LANKA FRIENDS FEUDS, COLOMBO, Sri Lanka

ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයට පෙර, විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කරන්නට සැරසෙන්නේය යන්න පසුගිය සතියේ තටු ලැබූ ආරංචියකි. ගිය සතියේ අනිද්දා ප්‍රධාන පුවතින් වාර්තා වූ පරිදි, ආර්ථිකමය වශයෙන් වෙනසක් ඇතිකර ගන්නට බැරිවී, රනිල් වික්‍රමසිංහට ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය ජය ගන්නට නොහැකි වන බව පෙනේ නම්, විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කිරීමට සූදානම් වන බවක් පෙනේ.

ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කරනවා නම්, එසේ කරන්නට යන්නේ වික්‍රමසිංහ මහතා ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයේදී පරාජය වන බව පෙනෙන්නේ නම්ය. බැලූ බැල්මටම එය කූඨ දේශපාලන අදහසකින් කරන්නකි. එහෙත්, කිසිවකු කූඨ දේශපාලනික අදහසකින් යුතුව කරන්නේ වුවද, අවසාන ප්‍රතිඵලය විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි වීම නම්, පසුගිය කාලය පුරාම එය අහෝසි කිරීම වෙනුවෙන් පෙනීසිටි දේශපාලන පක්‍ෂ හා පුරවැසි සමාජය, ඒ අවස්ථාව අල්ලා ගත යුතු බව මනුවර්ණගේ කල්පනාවයි.

එහෙත්, පළමුව කිව යුත්තේ, මෙය සිදුවන දෙයකට වඩා නොසිදුවන දෙයක් වීමට ඇති ඉඩ බොහෝ වැඩි බවය. ජනාධිපතිධුරයට පත්වුණු දා සිට රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා, තමා පත්වූයේ මහජන ඡන්දයකින් නොවන බව දැන දැනම, තමාට මහජන බලයක්-අනුමතියක් නැති බව දැන දැනම, දේශපාලන ඉතිහාසයේ මෙතෙක් නොකර තිබූ සමහර වැඩ කරන්නට හදන බවක් පෙන්වීය. 13 වැනි සංශෝධනය (පොලිස් බලතල හැර) ක්‍රියාත්මක කිරීම එක් උදාහරණයකි. එහෙත් මේ වන තෙක්ම එය වචනවලට පමණක් සීමා වී තිබේ. ඔහුගේ ධුර කාලය අවසන් වන තුරු එය ඉටු කරන්නට නොහැකි බවද ඉතා පැහැදිලිය. වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන්නට යන බවද එවැනිම නොකළ හැකි දෙයක් බව පෙනේ.

කාරණා කිහිපයක් නිසාය. එකක්, ඒ සඳහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් අවශයය. එය සරල සංශෝධනයක් නොවේ. මුළු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවම ව්‍යුහමය වශයෙන් වෙනස් කරන සංශෝධනයකි. මන්ද යත්, අප අද පාවිච්චි කරන 1978 ව්‍යවස්ථාව වු කලි මුළුමනින්ම විධායක ජනාධිපතිධුරය වටා ගොඩනැගී ඇති එකක් නිසාය. එය වෙනස් කර අගමැති ප්‍රමුඛ ඇමති මණ්ඩලයට හා පාර්ලිමේන්තුවට වැඩි බලයක් ලැබෙන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් යනු, බොහෝ දුරටම නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් ඇතිකර ගැනීමකි. ඒ තරම් පුළුල්ව නොකළත්, විධායක ජනාධිපතිධුරය අවසන් කරන සංශෝධනයක් කෙටුම්පත් කිරීමද පහසු දෙයක් නොවේ. කාලයක් ගතවන වැඩකි. එවැනි කෙටුම්පතක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ විට එය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ අභියෝග කරන්නටද හොඳටම ඉඩ තිබේ. ඒ සඳහා සැලකිය යුතු කාලයක් ගතවේ.

පාර්ලිමේන්තුවේදී එම සංශෝධනයට තුනෙන් දෙකක ඡන්දයක් ලැබිය යුතුය. දැනට පොහොට්ටුවේ ඉතිරිව සිටින මන්ත්‍රීවරුන් සියලු දෙනා ඡන්දය දුන්නත් තුනෙන් දෙකක් නැත. ඒ සඳහා විපක්‍ෂයේ පක්‍ෂද එකතු කර ගැනීමට සිදුවෙයි. එය පහසු දෙයක් නොවේ. දැනට පොහොට්ටුවේ ඉතිරි වී සිටින්නේ රාජපක්‍ෂලාගේ අන්තේවාසිකයන් වැනි පිරිසක් වන විට, ඔවුන් මේ සංශෝධනයට කැමති වේද යන්න සැකසහිතය. බැසිල් රාජපක්‍ෂ ඊට කැමැත්තෙන් පසුවුවත්, නාමල් රාජපක්‍ෂ අනාගත විධායක ජනාධිපති වනු පිණිස වැඩ කරන රාජපක්‍ෂ පවුල, මෙවැනි සංශෝධනයකට ඉඩ දේවිදැයි ප්‍රශ්නයකි. කොහොම හරි පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක අනුමැතිය ගත්තත් ඊළඟට ජනමත විචාරණයකට යන්නට සිදුවෙයි. ජනමත විචාරණයේ ප්‍රතිඵලයද අධිකරනය ඉදිරියේ අභියෝග කරන්නට ඕනෑම කෙනකුට හැකිය. එවැනි අභියෝගයක් පිළිබඳ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විභාගයක් පවත්වා තීරණය දෙන්නට ගතවන කාලය ඉතා කුඩා නැත.

මේ පියවර ගැන මතක් කළේ, ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය සඳහා කාලය දැන් ගතවෙමින් පවතින නිසාය. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරනවා නම්, එය ලබන අවුරුද්දේ නොවැම්බර් මාසයට මාස තුනකටවත් පෙර අවසන් කරගත යුතුය. නැතිනම් ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය සඳහා දින නියම කර නාමයෝජනා කැඳවීමට සිදුවෙයි. යම් කෙනකු ඒ අවස්ථාවේදී ජනාධිපතිධුරයට පත්වුණොත් පත්වූ වහාම තනතුර අහෝසි කරන්නට කිසිවිටෙක කැමති නොවනවා ඇත. ‘හොඳ කෙනකුට ලැබුණොත් ජනාධිපති ක්‍රමයෙන් හොඳ වැඩ කළෑකි.’ය කියන මිථ්‍යාවෙන් අපේ සියලුම දේශපාලන නායකයන් ගිනිකණ වැටී සිටින නිසාය.

හැබැයි, යම් හෙයකින් රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කරන්නට යනවා නම්, ඊට නොවළහා සහාය දිය යුතුය. නොකෙරන වෙදකම් ගැන කියමින් එය වැළැක්වීම නොකළ යුතුය. ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ හැර ලංකාවේ ජනාධිපතිධුරයට පත්වුණු හැම කෙනකුම පාහේ අහෝසි කරන බව පොරොන්දු වුණු ජනාධිපති ක්‍රමය, වික්‍රමසිංහ මහතා අහෝසි කරන්නේ නම්, එදා සිට අද දක්වාම එය අහෝසි කළ යුතුයැයි අවංකවම පෙනීසිටි කිසිවකුට එය වළකන්නට හේතුවක් ඇතැයි මනුවර්ණයට පෙනෙන්නේ නැත.

ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ පැත්තෙන් නම් ඇසෙන්නේ ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී ඔවුන්ගේ නායකයා ජනාධිපති වන නිසා, විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කිරීම වනාහි එය වැළැක්වීමට රනිල් වික්‍රමසිංහ ගහන ගැටයක් බවය. ජවිපෙ වටා එකතුවී සිටින විශාල ඡන්ද පදනම උසිගන්වා තබාගැනීම සඳහා එය සිත්ගන්නාසුලු තර්කයක් වන නමුත්, ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය ජවිපෙ නායකයා දිනන බවට කිසිම ලකුණක් තවමත් පෙනෙන්නේ නැත. ජාත්‍යන්තර සෞඛ්‍ය ආයතනයේ සමීක්‍ෂණ ප්‍රතිඵල අනුව, සැප්තැම්බර් අග වන විට 34%ක ප්‍රතිශතයකින් අනුර කුමාර දිසානායක මහතා ඉදිරියෙන් සිටි අතර සජිත් ප්‍රේමදාස 30%ක් ලබා සිටියේය. අනෙක් සියයට 36% යන්නේ කොහිදැයි තවමත් පැහැදිලි නැති තත්වයක් යටතේ 34ක් ලබා සිටින, ඒ වාගේම කිසිම දේශපාලන සන්ධානයක් ඇතිකර නොගෙන තනිවම තරග වදින ජවිපෙ ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය ජයගන්නවායැයි සිතීම මනරම් වාගාලංකාරයකි.

කොහොම වුණත්, විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කිරීමේ ප්‍රයත්නයට කොන්දේසි දැමීමක් ජවිපෙ වේදිකාවෙන් දැන් නිතර ඇසෙයි. ඔවුන් කියන්නේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට, ඒ වහාම පාර්ලිමේන්තුවද විසුරුවා හරින විධිවිධාන ඇතුළත් කළ යුතු බවයි. මෙය අතාත්වික කොන්දේසියක් වනවා පමණක් නොව, ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කිරීමට කෝඳුරු තෙල් හත්පට්ටයක් සෙවීමේ වෙදකමක්ද සිහිගන්වයි. හොඳ වෙලාවට, පාර්ලිමේන්තුව තුළ සිටින්නේ ජවිපෙ මන්ත්‍රීවරුන් තිදෙනකු පමණක් වන නිසා, ඔවුන්ගේ මේ කොන්දේසියට පාර්ලිමේන්තුව තුළ නම් කිසි බලයක් නැත.

ඔවුන් කියන්නේ, ඊළඟට පත්වන ජනාධිපතිවරයා කවරකු වුවද, ජය ගත් වහාම පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවන බැවින්, ඒ කාලයට පසුව, පවතින පාර්ලිමේන්තුව තවදුරටත් තබා නොගත යුතු බවයි. ඔවුන්ගේ තර්කය අතාත්වික වන්නේ ඇයි? එකක්, ඊළඟට පත්වන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහම නම්, මේ පාර්ලිමේන්තුව කාලය අවසන් වන තුරු අනිවාර්යයෙන්ම පවත්වාගෙන යනු ඇත. එය විසුරුවා හැරෙනු ඇත්තේ සජිත් ප්‍රේමදාස හෝ අනුර කුමාර දිසානායක ජනාධිපති පදවියට පත්වුවහොත් පමණකි. එය එසේ වීමට නම්, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය, ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය පවත්වන කාලය වන තෙක් මේ විදියටම තැබිය යුතු වෙයි. දැන් කතා කරන්නේ ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වීමට පෙර ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට නම්, මේ තර්කයෙන් පලක් නැත.

අනෙක් අතට ජවිපෙ මන්ත්‍රීධුර තුන කෙසේ වෙතත්, පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡන්දයක් ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට ලබාගැනීමට, පොහොට්ටුවේ සියලුම මන්ත්‍රීවරුන්ගේ සහාය ලැබිය යුතුමය. එලෙස ඡන්දය දීමට ඔවුන්ගේ පළමුවැනි කොන්දේසිය වනු ඇත්තේ, තම ධුර කාලය අවසන් වන තෙක්, පාර්ලිමේන්තුව පවත්වාගෙන යායුතු බවයි. එය එක්තරා විදියකින් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට ඔවුන් ඉල්ලන වන්දියක් වනු ඇත.

ලංකාවේ දේශපාලනය අනුව නම්, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන ඕනෑම කෙනකුට ඒ සඳහා දේශපාලන වන්දියක් ගෙවීමට සිදුවෙයි. එම තනතුර අහෝසි කිරීමට මේ වන තෙක් ඉදිරිගාමීම පියවර තබා, අලුත් (හා සාපේක්‍ෂව ඉතා දියුණු මෙන්ම වඩා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් වසර 2000දී කෙටුම්පත් කළ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජනාධිපතිනියගේ කාලයේ පවා ඒ ගැන සාකච්ඡාවක් ඇතිවිය.

දෙවැනි වරට ධුරයට පත්වී මාස 9ක් පමණ ගිය තැන අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත ඉදිරිපත් වූ විට, එවකට ඇගේ පක්‍ෂයේ සමහරුන්ගේ මතය වුණේ, චන්ද්‍රිකාගේ හය අවුරුදු ධුර කාලයෙන් පසු ජනාධිපති තනතුර අහෝසි වන ආකාරයට සංශෝධනය කළ යුතු බවයි.
ඒ අවස්ථාව ගැන ඇසූ දුටු සාක්‍ෂිකරුවකු වන ආචාර්ය ජයම්පති වික්‍රමරත්නගේ Towards Democratic Governance in Sri Lanka: A Constitutional Miscellany පොතේ දැක්වෙන විස්තරය අනුව, ‘පරණ ව්‍යවස්ථාවෙන් අලුත් ව්‍යවස්ථාවට යන සංක්‍රාන්තික කාලය පිළිබඳව පොදු ජන පෙරමුණ තුළ බැරෑරුම් සාකච්ඡාවක් නොවීය. පොදු ජන පෙරමුණ තුළ පැවැති මූලික සාකච්ඡාවලදී කිසිවකු කෙටි කාලයක් යෝජනා නොකළ අතර, වමේ නායකයන් හැරෙන්නට සියල්ලන්ම පාහේ කීවේ, ‘මැඩම්, ඔබට වසර හයක් ඉදිරියට යාමට ජනවරමක් තිබෙනවා’ කියාය.

අවසානයේ එජාපය සමග ධුරය අහෝසි කිරීමේ දිනය පිළිබඳ ගැටලුව සාකච්ඡා කිරීමට දිනයක් නියම විය. එම රැස්වීමට දින කිහිපයකට පෙර පොදුජන පෙරමුණේ නායකයෝ පළමුවැනි වරට රැස්වී මෙම ප්‍රශ්නය බැරෑරුම් ලෙස සාකච්ඡා කළහ. ජනාධිපති කුමාරතුංග නැවත තේරී පත්වීමෙන් පසු (ඒ වන විටත් ඇය පත්වීමෙන් පසු මාස නවයක පමණ කාලයක් ගතවී තිබිණ.) වසර තුනක් අවසානයේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කළ යුතු බවටත්, එක්සත් ජාතික පක්ෂය කෙටි කාලයක් ඉල්ලා සිටින්නේ නම් වසර දෙකකට එකඟ විය යුතු බවටත් යෝජනා කිරීමට ඔවුහු තීරණය කළහ.

1999 ජුලි මාසයේ මුල එජාපය සමග සාකච්ඡාව යොදාගත් දින කුමාරතුංග ජනාධිපතිනිය, අලුත් ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත මහානායක හිමිවරුන්ට පිළිගැන්වීමට මහනුවරට ගොස් සිටි අතර, කාලගුණ තත්වය නරක වීම නිසා හෙලිකොප්ටරය අහසට නැංවීම ප්‍රමාද විය. ඒ වන විට දෙපක්‍ෂයේ නියෝජිතයන් රැස්වීමට පැමිණ සිටි නමුත් එජාප නායක රනිල් වික්‍රමසිංහ පැමිණ සිටියේ නැත. ඒ වෙනුවට නියෝජ්‍ය නායක කරු ජයසූරිය පැමිණ සිටියේය. තමා ප්‍රමාද වන බැවින් රැස්වීම ආරම්භ කරන ලෙස ජනාධිපතිනිය රත්නසිරි වික්‍රමනායකට දැනුම් දුන්නාය. ඒ අනුව රැස්වීම ආරම්භ වූ නමුත්, තේ බොන්නටත් පෙර නැගී සිටි කරු ජයසූරිය මහතා, ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත භික්‍ෂූන් වහන්සේලාට ඉදිරිපත් කරන බවට කියා රැස්වීමෙන් පිටව ගියේය.’

එහෙත් ආචාර්ය වික්‍රමරත්නට පසුව දැනගන්නට ලැබුණේ, කුමාරතුංග ජනාධිපතිනිය, 2000 දෙසැම්බරයේදී වුණත් ජනාධිපතිධුරය අවසන් කරන්නට එජාපය සමග එකඟ වන ලෙස වික්‍රමනායක මහතාට දූරකථනයෙන් දැනුම් දී තිබුනු බවයි. ඒ අනුව, ඇයට ඉදිරියට ධුරය දරන්නට ඉතිරි වී තිබුණේ මාස තුනක පමණ කාලයකි.

‘පසුදින කුමාරතුංග ජනාධිපතිනිය ජයසූරිය මහතාට කතා කර ඔහු හරහා 2000 දෙසැම්බරයේදී සංක්‍රාන්ති සමය අවසන් කිරීමට ඇගේ යෝජනාව එජාප නායකත්වයට දන්වා සිටියේය. නමුත් ප්‍රතිචාරයක් ලැබුණේ නැත. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කළහොත් මාස තුන හතරකින් එළැඹෙන මහ මැතිවරණයේදී පොදු පෙරමුණට විශාල ගෞරවයක් ලැබෙනු ඇතැයි ඔවුහු බිය වූහ.’ ආචාර්ය වික්‍රමරත්න ලියයි.

‘හොඳින් දන්නා පරිදි, අගෝස්තු 03 වැනි දින පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන ලද 2000 පොදුජන පෙරමුණේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා පනත් කෙටුම්පත මඟින් කුමාරතුංග ජනාධිපතිනියගේ දෙවැනි ධුර කාලය අවසානයේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට විධිවිධාන සලස්වා තිබිණ. මෙතැනද වැරදීමක් විය. එක්සත් ජාතික පක්ෂයට යෝජනා කළ පරිදි 2000 දෙසැම්බරයෙන් අවසන් වන සංක්‍රාන්ති කාලය සඳහා පනත් කෙටුම්පත සකස් කළ යුතුව තිබුණි. එක්සත් ජාතික පක්ෂය පනතට සහාය නොදැක්වූවා පමණක් නොව; ඇතැම් එජාප මන්ත්‍රීවරු පාර්ලිමේන්තු සභා ගැබ තුළ ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතේ පිටපත් පුළුස්සා දැමූහ.’ ආචාර්ය වික්‍රමරත්නගේ පොතේ සඳහන් වෙයි.

මේ කතාවෙන් විධායක ජනාධිපති ධුරය අහෝසි කිරීමට ගන්නා ප්‍රයත්නවලදී සිදුවිය හැකි දේහපාලන හැසිරීම් කිහිපයක් ගැන සිත්ගන්නාසුලු විස්තරයක් සැපයෙයි. ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කිරීමට බලය තිබෙන පක්‍ෂය හෝ සන්ධානය ඒ සඳහා වන්දියක් ඉල්ලන බව පළමුවැන්නයි. දෙවැන්න නම්, එම වන්දිය ගෙවීමට, ආණ්ඩු බලයේ නොසිටින නමුත් ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට සහාය දෙන පක්‍ෂ හෝ සන්ධාන අකමැත්තක් දක්වන බවයි. ඒ වාගේම, ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කරන පක්‍ෂය, ඒ නිසාම දේශපාලන වාසියක් ඊළඟ මැතිවරණවලදී ලබාගැනීම ගැන එම විරුද්ධ පක්‍ෂ බියවන බවයි. තමා දෙවැනි වරට පත්වීමෙන් මාස දොළහකට පසු, එනම් අලුත් ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත ගෙනැවිත් මාස තුනකට පසු, ධුරය අත්හැරීමට තරම් නම්‍යශීලී තැනකට කුමාරතුංග ජනාධිපතිනිය අවසානයේ පැමිණි නමුත්, සාකච්ඡා අසාර්ථකවීමේ අනතුර වළක්වාගන්නට ඇයට නොහැකි විය.

අවසානය වූයේ කුමක්ද? නායකයන්ගේ මුග්ධ දේශපාලන කඹ ඇදිලි නිසා අපට ලැබිය හැකිව තිබුණු දියුණු ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් අහිමිව ගිය බවත්, ඒ පිළිබඳ වෛරය කෙටුම්පත් පාර්ලිමේන්තුවේ ගිනි තැබීම දක්වා වර්ධනය වී තිබුණු බවත්ය. දැන් තිබෙන ප්‍රශ්නය, ඉතිහාසය නැවත පුනරාවර්තනය වීමට ඉඩ දෙනවාද යන්නයි. මේ විෂම චක්‍රය කඩා, ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කරගන්නේ කෙසේද යන්නයි.

මේ විදියට, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට එන හැම ජනාධිපතිවරයකුම ඒ සඳහා වන්දියක් ඉල්ලීම අනිවාර්යයෙන් කරනු ඇත. උදාහරණයක් හැටියට ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී ජවිපෙ නායකයා ජනාධිපති වුවහොත්, මාස කිහිපයකින් ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කිරීම සම්පූර්ණ කර ඔහු අත පිසදාගෙන ගෙදර යනු ඇත්ද? කිසිසේත් නැත. ජනාධිපතිවරණයේදී තමන්ට ලැබුණු ‘ජනවරම’ අවසන් වන තුරුවත් එම තනතුරේ රැඳී සිට, ජනාධිපතිධුරයෙන් කළ හැකි ‘හොඳ වැඩ’ පමණක් කර, එම කාලය අවසන්වූ පසුව විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි වන ලෙස කටයුතු කෙරෙනු ඇත. මේ දේශපාලන යථාර්ථය අප පිළිගත යුතුම එකකි.

ඒ නිසා පොහොට්ටුවේ මන්ත්‍රීවරුන්, විධායක ජනාධිපතිධුරය අවසන් කරන්නට තුනෙන් දෙකක කැමැත්ත දෙන්නට නම්, තමන්ගේ ධුර කාලය අවසන් වන තුරු පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා නොහැරිය යුතුයැයි කොන්දේසියක් දැම්මොත්, එය පුදුමයක් නොවේ. මනුවර්ණ සිතන්නේ එය ඔවුන්ට ගෙවිය යුතු වන්දියක් හැටියටය. 2020 අගෝස්තුවේ තේරී පත්වූ වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවට 2025 අගෝස්තු වන තෙක් බලයේ සිටීමට මහජන වරමක් ලැබී තිබේ. ඊළඟ මහ මැතිවරණයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත්විමට කිසිම ඉඩක් නැති පොදුජන පෙරමුණේ මන්ත්‍රීවරුන් බහුතරය හැකි තරම් කාලයක් පවතින මන්ත්‍රීධුරයේ රැඳී සිටීමට උත්සාහ කිරීමද තේරුම් ගත යුතු කාරණයකි.

මේ කිසිදු කාරණාවක් නොසලකා, විධායක ජනාධිපතිධුරය අහෝසි කිරීම සමගම පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමද කළ යුතුයැයි අනම්‍ය කොන්දේසි දැමීම වචනවලින් මිස ප්‍රායෝගිකව නොසිදුවන යථාර්ථයකි. එම තනතුර අහෝසි කිරීමට තමන් දක්වන අකමැත්ත වක්‍රව පෙන්වීමකි. ජවිපෙ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය වෙනස්කරන්නට වුවමනාවෙන් සිටියා වගේම, එය ශක්තිමත්ව පවත්වාගෙන යාම මෙන්ම එයින් වැඩ ගැනීමද සාධාරණය කළ පක්‍ෂයක් බවද අමතක නොකළ යුතුය.

රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැතිවරයාගේ ආණ්ඩුවේ ඇමතිධුර තුනක් පවරාගෙන ඔවුන් බලයෙන් පහ කළ චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග ජනාධිපතිනියට ඊළඟට ළංවුණේ ජවිපෙය. ඒ අවස්ථාවේදී ඔවුන් කතා කළේ, ක්‍රියා කළේ විධායක ජනාධිපතිධුරයේ ගුණ වයමින්, එය ශක්තිමත් වීම හා ශක්තිමත්ව භාවිත කිරීම ගැන පෙනීසිටිමින් බව ඉතිහාසය අමතක නැති අයට මතක තිබෙනු ඇත. දැන් වුවද ජවිපෙ වේදිකාවලින් ඇසෙන්නේ, රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිධුරය අහෝසිකරන්නට යන්නේ එය ජවිපෙට ලැබීමට ඔන්න මෙන්න නිසා බවයි. ඇයි, ජවිපෙට විධායක ජනාදිපතිධුරය ලැබීම නරකදැයි අසන තත්වයකට සමහර ජවිපෙ නායකයෝ පත්ව සිටිති.

කොහොම වුණත්, කවුරු කළත්, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීම වෙනුවෙන් පෙනීසිටිය යුතුය. එය දේශපාලන ක්‍රීඩාවක් නිසා, සුපිරිසුදු, බලය පිළිබඳ කිසිම විජිගීෂාවක් නැති, පරාර්ථකාමී නායකයකු හෝ නායකයන් පැමිණ නිශ්ශරණාධ්‍යාශයෙන් එය කරාවියැයි කියන මෝඩ සිතුවිලි අප උපදවා ගත යුතු නැත. අහෝසි කරන ඕනෑම කෙනකු ඊට ලේ වන්දියක් ඉල්ලනු ඇත. ඒ වන්දිය ගෙවා වුවද, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයේ වියගහෙන් ලංකාව ගලවාගැනීම ලැබෙන පළමුවැනි මොහොතේම කළ යුතුය.

“විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට යෝජනා කරමින්, රට මුහුණදෙන අනෙක් ගැටලුවලට විසඳුම් ලබාදෙන ව්‍යවස්ථාවක් ඉදිරිපත් කිරීමට මම බලාපොරොත්තු වෙන්නෙමි. එතෙක්, විධායක ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවට වගකියන ආකාරයේ අන්තර්වාර ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් ඉදිරිපත් කිරීමට මම බලාපොරොත්තු වෙමි.” – මහින්ද චින්තන (ඉංග්‍රීසි), පිටුව 97, 2005, අගමැති (ජනපති අපේක්ෂක)
උපුටා ගැනීම – බීබීසී සිංහල සේවය

1978 දී ජනාධිපති ජේආර් ජයවර්ධන විසින් නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව හඳුන්වා දෙනු ලැබූ අවස්ථාවේ සිට ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය ප්‍රමුඛ සියලු විරුද්ධ පක්ෂ එයට දැඩි විරෝධය පළ කළහ. එය ඒකාධිපති ව්‍යවස්ථාවක්’ ලෙසින් විග්‍රහ කළ ඔවුහු, තමන් බලයට පත් වූ විට එය අහෝසි කරන බවට එවක් පටන් සපථ කරමින් සිටියහ.

විපක්ෂනායිකා සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක ඇතුළු අනුර බණ්ඩාරනායක සහ මහින්ද රාජපක්ෂ වැනි ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ නායකයින් මෙන්ම එන් එම් පෙරේරා, කොල්වින් ආර් ද සිල්වා, දිනේෂ් ගුණවර්ධන වැනි සමසමාජ, කොමියුනිස්ට් පක්ෂවල සහ මහජන එක්සත් පෙරමුණේ නායකයන් ද එදා එයට එරෙහිව උද්ඝෝෂණ දියත් කළ නමුත් තමන්ට ලැබී තිබුණු හයෙන් පහේ බලය උපයෝගී කරගනිමින් එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩුව පහසුවෙන් නව ව්‍යවස්ථාව සම්මත කරගත්තේය.

නව සමසමාජ පක්ෂයේ නායකයා වූ වාසුදේව නානායක්කාර එදා විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය දැඩිව විවේචනය කළ තවත් වාමාංශික දේශපාලන නායකයෙකි. නිහාල් ගලප්පත්ති, විමල් වීරවංශ වැනි ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ තරුණ දේශපාලනඥයින් ද පසු කලෙක විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයේ ප්‍රබල විවේචකයෝ වූහ. නිහාල් ගලප්පත්ති 1994 දී ජනාධිපතිවරණයෙන් ඉවත්වූයේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන බවට චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ලිඛිත සහතිකයක් දීමෙන් අනතුරුවය.

20 වෙනි සංශෝධනය
ජනතා ඡන්දයෙන් තෝරා පත්කරගන්නා ලද පාර්ලිමේන්තුවේ බලතල බරපතල ලෙසින් සීමා කරමින්, ජනතා ඡන්දයෙන් පත්වූ විධායක ජනාධිපතිවරයාට අසීමිත බලතල පැවරෙන 20 වෙනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පතට පසුගියදා කැබිනට් මණ්ඩලයේ අනුමැතිය හිමිවිය. ඉන් අනතුරුව රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව විසින් එය ගැසට් පත්‍රයේ ප්‍රකාශයට පත්කරන ලදි.

“ඒකාධිපති පාලනයකට මග පාදන්නක්” සහ “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශ අසුරා දමන්නක්” ලෙසින් ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් කළ 20 වෙනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පත දෙස්, විදෙස් හෙලා දැකීමට ලක්වෙමින් පවතී.

විනිසුරුවන් ද නියෝජනය වන ප්‍රධාන පෙළේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් වන ජාත්‍යන්තර නීති විශාරදයින්ගේ කොමිසම (ෂක්‍න්‍) නිවේදනයක් නිකුත්කරමින් පවසන්නේ , පාර්ලිමේන්තුවේ බලතල සීමා කරමින් ජනාධිපතිවරයාට අසීමිත බලතල ලබාදීමට යෝජනා කරන 20 වෙනි සංශෝධනය පාර්ලිමේන්තුව විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබිය යුතු බවය.

ඒ අතර ආණ්ඩුවේම විවිධ පාර්ශව 20 වෙනි සංශෝධන කෙටුම්පත විවේචනයට ලක්කරන අතර, එම කෙටුම්පත සකස් කළේ කවුරුන් විසින් දැයි නොදන්නා බව අලි සබ්රි, මහාචාර්ය ජී එල් පීරිස් සහ විමල් වීරවංශ වැනි අමාත්‍යවරුන් ද සඳහන් කොට තිබිණ.

මන්ත්‍රීවරු 26 ක්
වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවේ මන්ත්‍රීවරුන් 223 දෙනා (ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීවරුන් දෙදෙනෙකු තවමත් පත්කර නැත) අතරින් 26 දෙනෙකුම හාත්පසින්ම එකිනෙකට වෙනස් 17 වෙනි, 18 වෙනි සහ 19 වෙනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන වෙනුවෙන් සිය ඡන්දය භාවිත කර තිබීම විශේෂත්වයකි. ඒ අතරින් 23 දෙනෙකු 19 වෙනි සංශෝධනයට වෙනස්වූ 20 වෙනි සංශෝධනය වෙනුවෙන් ද ඡන්දය භාවිත කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරේ. වෙරිටේ රිසර්ච් ආයතනය 17,18 සහ 19 වෙනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන තුනේ පවතින සමානතා සහ විෂමතා පහත දැක්වෙන පරිදි ගොනුකොට තිබිණ.

කඩවුන පොරොන්දු
තමන් බලයට පත්වුවහොත් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන බවට චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක, මහින්ද රාජපක්ෂ සහ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන යන ජනාධිපතිවරු බොහෝ අවස්ථාවල ප්‍රතිඥා දුන්හ. ඒ අතරින් දෙදෙනකුම වත්මන් පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන මන්ත්‍රීවරුන්ය. ඒ අතින් ගත් කළ හිටපු විධායක ජනාධිපතිවරුන් දෙදෙනෙකු මෙසේ පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන්නේ ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවටය.

එහෙත් 1978 සිට 1994 දක්වා විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයේ ප්‍රබල විවේචකයන් වූ අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ සහ දිනේෂ් ගුණවර්ධන, විමල් වීරවංශ හා වාසුදේව නානායක්කාර වැනි අමාත්‍යවරුන් මෙන්ම මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මන්ත්‍රීවරයා ද වර්තමානයේ පෙනී සිටින්නේ විධායක ජනාධිපතිවරයාගේ බලතල සීමා කෙරුණු 19 වෙනි සංශෝධනයට පවා එරෙහි ස්ථාවරයකය. පහත දැක්වෙන්නේ ඒ අතරින් පිරිසක් විධායක ජනපති ක්‍රමය පිළිබඳ අතීතයේ දී පාර්ලිමේන්තුවේ දී සහ ප්‍රසිද්ධියේ දැක් වූ අදහස්ය.

මහින්ද රාජපක්ෂ
ශ්‍රී ලංකාවේ හය වන විධායක ජනාධිපතිවරයා වූ සහ වත්මන් අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ, විපක්ෂයේ ප්‍රධාන පෙලේ නායකයෙකු ලෙසින්, විපක්ෂනායකවරයා ලෙසින්, අගමැතිවරයා ලෙසින් සහ ජනාධිපති ධුරය හොබවද්දී පවා විධායක ජනපති ධුරය අහෝසි කරන බවට බොහෝ වතාවල ප්‍රතිඥා දී තිබේ.

-මහින්ද චින්තන (ඉංග්‍රීසි), පිටුව 97, 2005, අගමැති (ජනපති අපේක්ෂක)

“ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට වඩාත්ම අහිතකර සහ විනාශකාරී විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීම අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රමුඛතාවක් ලෙස පිළිගනිමින්, 2005 දී ආරම්භ වන 6 වෙනි විධායක ජනාධිපතිවරයාගේ ධුර කාලය නිමාවීමට ප්‍රථම විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට මෙයින් එකඟවනු ලැබේ.”

-අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ (ජනපති අපේක්ෂක) 2005 සැප්තැම්බර් මාසයේ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ සමඟ අත්සන් තැබූ 12 – වැදෑරුම් ගිවිසුම

“පක්ෂයක් ලෙස අපි විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීම වෙනුවෙන් කැප වී සිටින්නෙමු. අවසාන මොහොත දක්වා අපි මෙය අහෝසි කිරීමට උත්සහ කරන්නෙමු.”

විපක්ෂනායක මහින්ද රාජපක්ෂ,, 2003 (මූලාශය – Groundviews)

“පාර්ලිමේන්තුවට ලබා දී තිබෙන ජනවරමට ගරු කරමින්, පාර්ලිමේන්තුවට සහ අධිකරණයට වගකියන භාරකරුවෙක් බවට විධායක ජනපති ධුරය පත්කරන්නෙමි.”

-මහින්ද චින්තන, 2010, පිටුව 38

1...626364...623 Page 63 of 623

<img class="tdb-logo-img td-retina-data" data-retina="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" src="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" alt="Logo" title="" data-eio="l" />

<img class="tdb-logo-img td-retina-data" data-retina="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" src="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" alt="Logo" title="" data-eio="l" />

<img class="tdb-logo-img td-retina-data" data-retina="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" src="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" alt="Logo" title="" data-eio="l" />

විනිසුරු මඬුල්ලේ සංඛ්‍යාව වෙනස්වීම

සාධාරණ සැකයෙන් ඔබ්බට ඔප්පු කිරීම අවශ්‍යයි

නඩුවේ කරුණු

වගඋත්තරකරු

ලිඛිත ඉදිරිපත් කිරීම්

මෙය අපරාධ නඩුවක් නොවේ

පහළ වෙල්ලස්සේ දුම් තාක්ෂණය

<img class="tdb-logo-img td-retina-data" data-retina="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" src="https://www.anidda.lk/wp-content/uploads/2024/07/544-180-01-300x99-1.png" alt="Logo" title="" data-eio="l" />