රාජ්‍ය නිල ධුරාවලියේ ඉදිරියෙන් සිටින ජනාධිපති ලේකම් පසුපසට කර සාගල නිල නොවන ආකාරයට ඉදිරියට ගනියි.
රොටෝකෝල් හෙවත් රාජ්‍ය උත්සව අවස්ථාවන්හිදී භාවිතයට ගතයුතු වත්පිළිවෙත්වලට අදාළ ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ රාජ්‍ය ධුරාවලියේ ප්‍රමුඛතා අනුපිළිවෙළ සම්බන්ධයෙන් මීට වසර දෙකකට පමණ පෙර සාකච්ඡාවක් ඇති වූයේ එහි එතෙක් තිබූ අනුපිළිවෙළ විශාල වෙනසකට ලක්කරමින් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ අධිපතිවරයා පියවර ගණනාවකින් එම ලැයිස්තුවේ ඉදිරියට ගැනීම නිසාය.
රාජ්‍ය ධුරාවලියේ එම ප්‍රමුඛතා ලේඛනය අවසන් වරට 2021 ඔක්තෝබර් 12 දින ප්‍රකාශයට පත්කර තිබූ අතර එහි ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකු අධිපතිවරයා රාජ්‍ය ධුරාවලියේ 5 වන ස්ථානයේ විපක්ෂ නායක, කැබිනට් අමාත්‍යවරුන්, පීල්ඩ් මාෂල් සමග තබා තිබුණි. එහෙත් ඊට පෙර එම ප්‍රමුඛතා වගුවේ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකු අධිපතිවරයා තබා තිබී ඇත්තේ සොලිසිටර් ජනරාල් හා මහාධිකරණ විනිසුරුවරුන් සමග ධුරාවලියේ 23 වන ස්ථානයේය.
අවසන් වරට ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති එම ධුරාවලි ප්‍රමුඛතා ලේඛනයේ කරුණු තුනක් අවධාරණය කර ඇත. එකක් එම ධුරාවලි ලේඛනය රාජ්‍ය උත්සව අවස්ථාවන් සඳහා භාවිතයට ගත යුතු බවය. එම ලේඛනයේ ඇතුළත් නොවන ආගමික නායකයින්ට සුදුසු ප්‍රමුඛත්වය ලබාදිය යුතු බවය. ප්‍රමුඛතා ලේඛනයේ නොතැබූ ඕනෑම තැනැත්තෙකුට හෝ නිලධාරියෙකුට ආචාරශීලී ප්‍රමුඛත්වය ලබාදීමට ජනාධිපතිවරයාට තම අභිමතය පරිදි කටයුතු කළ හැකි බවය.
ඉහතින් සඳහන් කළ අවසාන අවධාරණය ඉතා වැදගත්ය. ඒ ජනාධිපතිවරයාට සිය අභිමතය අනුව කටයුතු කළ හැක්කේ එම ප්‍රමුඛතා ලේඛනයේ නොතැබූ තැනැත්තෙකු හෝ නිලධාරියෙකු සම්බන්ධයෙන් පමණක් යන්නය. එම ප්‍රමුඛතා ලේඛනයේ සඳහන් තැනැත්තෙකු හෝ නිලධාරියෙකු සම්බන්ධයෙන් එසේ සිය අභිමතය අනුව ජනාධිපතිවරයාට කටයුතු කළ හැකි වගක් එහි සඳහන් වන්නේ නැත. (එම ප්‍රමුඛතා ලේඛනය මෙහි වෙනම දක්වා ඇත)
හත සඳහන් ප්‍රවේශය ලබා ගැනීමට සිදුවූයේ 76 වන නිදහස් සමරුවේ ප්‍රධාන අමුත්තා වශයෙන් සහභාගි වූ තායිලන්ත අගමැති සේතා සවිසින් පෙබරවාරි 03 වැනිදා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමෙන් පසු ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් නිල වශයෙන් පිළිගනු ලැබීමේ උත්සවය නිසාය. ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේදී පැවති එම නිල පිළිගැනීමේ උත්සව අවස්ථාව රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අවස්ථාවකි. එවැනි අවස්ථාවල විදේශ අමුත්තන්ට එම අවස්ථාවට සහභාගි වන ශ්‍රී ලංකා නියෝජිතයින් හඳුන්වා දීම සිදුවන්නේ ධුරාවලි ලේඛනයේ අනුපිළිවෙළ අනුවය. එමෙන්ම සාකච්ඡා සඳහා අසුන් ගැනීමේදී ආසන පනවන්නේ එම ධුරාවලි අනුපිළිවෙළ අනුවය. එම කටයුතු බාර වන්නේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රොටෝකෝල් අංශයට හෙවත් සන්ධාන අංශයට වන අතර ඒ සඳහා ප්‍රොටෝකෝල් හෙවත් සන්ධාන නිලධාරියෙකු පත් කිරීම සිදුවේ. එය එම විදේශ අමුත්තා ගුවන් තොටුපළෙන් රටට පැමිණීමේ සිට රටෙන් බැහැරවීම දක්වා කාලය තුළ සිදුවන සියලු අවස්ථාවන්ට අදාළව සිදුවන්නකි.
ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේ පැවති තායිලන්ත අගමැතිවරයා පිළිගැනීමේ නිල රාජ්‍ය උත්සව අවස්ථාව සඳහාද විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රධාන ප්‍රොටෝකෝල් නිලධාරියා පත්කර තිබූ අතර තායිලන්ත අගමැතිවරයාට ආචාර වෙඩිමුර පැවැත්වීමෙන් පසු එම අවස්ථාවට සහභාගි වන ශ්‍රී ලංකාවේ නිල නියෝජිත පිරිස සහ තායිලන්තයේ නියෝජිත පිරිස තායිලන්ත අගමැතිවරයාට හා ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයාට හඳුන්වා දීම සිදුකෙරුණු අතර ඒ සඳහා දෙරටේ නියෝජිත පිරිස ධුරාවලි අනුපිළිවෙළ අනුව පෙළගස්සවා තිබුණි. එහෙත් එහි වූ විශේෂත්වයක් වූයේ රාජ්‍ය නිල ධුරාවලියේ ඉදිරියෙන් සිටින ජනාධිපති ලේකම් සමන් ඒකනායකට පෙර ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී හා ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ ජනාධිපති ජ්‍යෙෂ්ඨ උපදේශක සාගල රත්නායක පෙළ ගස්සවා තායිලන්ත අගමැතිවරයාට හඳුන්වාදීමයි.
මෙම තත්වය මීට පෙරත් විදේශ රටවල රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයින් හමුවීමේ අවස්ථා ඇතුළු කටයුතුවලදී අපට දැක ගන්නට ලැබුණ එකකි. එම අවස්ථාවලදී ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ සිදුකරන්නේ රාජ්‍ය ධුරාවලියේ ඉහළින් සිටින ජනාධිපති ලේකම් සමන් ඒකනායකට පෙර සිය කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී හා ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ ජ්‍යෙෂ්ඨ ජනාධිපති උපදේශක සාගල රත්නායක එම විදේශ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයින්ට හඳුන්වාදීමය. එමෙන්ම එම අවස්ථාවල සිදුකරන සාකච්ඡා අවස්ථාවල අසුන් පැනවීමේදී ජනාධිපති ලේකම්වරයාට පෙර සාගල රත්නායකට අසුන් පැනවීමද සිදුකරයි. ඒ සම්බන්ධයෙන් වන ඡායාරූප මෙන්ම වීඩියෝ ජනාධිපතිවරයාගේ නිල වෙබ් අඩවිය, ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශයේ නිල වෙබ් අඩවිය මෙන්ම විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ වෙබ් අඩවියෙන්ද ඕනෑ තරම් දැකගත හැකිය.
මෙසේ නිල රාජ්‍ය ධුරාවලියේ පසුපසින් සිටින අයකු රාජ්‍ය උත්සවයකදී හෝ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික උත්සවයකදී ඉදිරියට පන්නා කටයුතු කළ නොහැකි අතර එය ඒ සම්බන්ධයෙන් වන ප්‍රොටෝකෝලය උල්ලංඝනය කිරීමකි. නැත්නම් නොතකා හැරීමකි. මෙවැනි රාජ්‍ය හෝ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කටයුත්තකදී විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය විසින් ප්‍රොටෝකෝල් හෙවත් සන්ධාන නිලධාරියෙකු පත්කරන්නේ එම වගකීම ඔවුන්ට පැවරී ඇති නිසා මෙන්ම එම උත්සවයේ හඳුන්වාදීම් සිදුකිරීම, අසුන් පැනවීම හා අනෙකුත් කටයුතු රාජ්‍ය ධුරාවලි ලේඛන අනුපිළිවෙළ අනුව සිදු කිරීම වගබලා ගැනීම සඳහාය.
තායිලන්ත අගමැතිවරයා පිළිගැනීම සඳහා ජනවාරි 03 වැනිදා ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේ පැවති උත්සවයේදීත් විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රධාන ප්‍රොටෝකෝල් හෙවත් සන්ධාන නිලධාරියා සිටියත්, සිදුවූයේ ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ යටතේ ප්‍රොටෝකෝල් සම්බන්ධයෙන් මෙතෙක් සිදුවූ උල්ලංඝනය කිරීමයි. මෙහිදී තේරුම් ගත හැකි කාරණය වන්නේ එම ප්‍රධාන ප්‍රොටෝකෝල් නිලධාරියා ජනාධිපතිවරයා ලබාදී ඇතැයි සිතිය හැකි නියෝගයක් අනුව ඔවුගේ රාජකාරිය නිසි අයුරින් කිරීමට නොහැකිව අසරණ වී ඇතිය යන්නයි.
ජනාධිපතිවරයා ඇඟිලි ගැසුවේ නැත්නම්, නීති විරෝධී නියෝග ලබා දුන්නේ නැත්නම් හා ප්‍රොටෝකෝල් නිලධාරියා සිය රාජකාරිය නිසි ලෙස ඉටුකළේ නම් දැනට බලපවත්වන ශ්‍රී ලංකාවේ නිල රාජ්‍ය නිලධාරි ධුරාවලි අනුපිළිවෙළ අනුව සාගල රත්නායකට ජනාධිපති ලේකම් සමන් ඒකනායකට පෙර සිටිය නොහැකි අතර ඔහු සිටිය යුත්තේ අගමැති ලේකම්වරයා, කැබිනට් මණ්ඩල ලේකම්වරයා, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරු හා ජනාධිපති ජ්‍යෙෂ්ඨ අතිරේක ලේකම්වරුන්ටද පසුපසිනි. ජනාධිපති උපදේශකවරුන් සම්බන්ධයෙන් ගත්තද එම ප්‍රමුඛතා අනුපිළිවෙළේ ඇත්තේ එම ස්ථානයමය.
ඉහතින් සඳහන් කළ ආකාරයටම ජනාධිපතිවරයාට ඔහුගේ අභිමතය අනුව කළ හැක්කේ රාජ්‍ය නිල ධුරාවලි ලේඛනයට ඇතුළත් කර නැති තැනැත්තෙකුට හෝ නිලධාරියෙකුට ආචාරශීලී ප්‍රමුඛත්වය ලබාදීම පමණය. එහි ඇතුළත් නිලධාරියෙකුට හෝ තැනැත්තෙකුට එසේ ප්‍රමුඛත්වයක් ලබාදිය නොහැකිය. ඒ නිසා එහි ඇතුළත් නිලධාරියෙකු හෝ තැනැත්තෙකු නිසා සාගල රත්නායක සම්බන්ධයෙන් මේ ආකාරයට ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහට විශේෂයෙන් සැලකිය නොහැකිය.
ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී යන්න ප්‍රථම විධායක ජනාධිපති ජේආර් ජයවර්ධනගේ සිට අපට අසන්නට ලැබුණ හුරු පුරුදු නිල තනතුරක් නොවේ. ඒ සම්බන්ධයෙන් අපගේ මතකය අවදි කරන්නේ හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගේ පාලන සමයයි. ගාමිණී සේදර සෙනරත් නැත්නම් ගාමිණී එස් සෙනරත් මහින්ද රාජපක්ෂ පාලන සමයේ වෙනත් රාජ්‍ය ආයතන හා රාජ්‍ය සමාගම් කිහිපයක සභාපතිකම් සමග ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී ලෙස නම කියවුණ පුද්ගලයායි. ඔහු රාජපක්ෂවරුන්ගේ ළඟම ඥාතියෙක් විය.
සාගල රත්නායකට ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහට ඇති ඥාති සම්බන්ධයක් අප දන්නේ නැතත්, ඔහුට ජනාධිපතිවරයා සමග සමීප සබඳතාවක් තිබෙන බව නම් රටම දන්නා කරුණකි. ඥාතිකම්, පෞද්ගලික දැන හැඳුනුම්කම් හෝ වෙනත් සමීප සබඳතා යනු පෞද්ගලික දේවල් වන අතර ඒවා රාජ්‍ය පාලනයට මෙන්ම රාජ්‍ය කටයුතුවලටද ඈඳාගත යුතු නැති අතර බාධාවක් කරගත යුතුද නැත. එම සම්බන්ධකම් පිළිබඳ සැලකීම් සැමවිටම තබාගත යුත්තේ රජයේ කටයුතුවලින් බැහැරවය. ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහගේ පෞද්ගලික කටයුතුවලදීය. එවැන්නකදී කිසිවකුට ප්‍රශ්නයක් වන්නේ නැති අතර රාජ්‍ය නිලධාරි ධුරාවලි ප්‍රමුඛතා අනුපිළිවෙළ කඩකිරීමක් සිදු වන්නේද නැත.
එහෙත් රාජපක්ෂවරුන්වත් ඔවුන් ජනාධිපති ධුරයේ සිටියදී ඔවුන්ගේ කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානීන් සම්බන්ධයෙන් අනුගමනය නොකළ ආකාරයේ වත් පිළිවෙත් හෙවත් ප්‍රොටෝකෝල් කැඩීමක් ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ සාගල රත්නායක නම් සිය කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානියා සම්බන්ධයෙන් සිදුකරමින් පවතී. මහින්ද රාජපක්ෂගේ ජනාධිපති ලේකම් ලෙස කටයුතු කළ ලලිත් වීරතුංගට පෙර ගාමිණී සෙනරත්ට අසුන් පැනවූයේ නැති අතර රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කටයුතුවලදී ලලිත් වීරතුංගට පෙර කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී ගාමිණී සෙනරත් මහින්ද රාජපක්ෂ හඳුන්වා දුන්නේද නැත.
මෙම තත්වය රාජ්‍ය නිලධාරීන්ද ප්‍රශ්න කරන්නේ නැත. ‘සන්ධාන අංශය ශ්‍රී ලංකා රජයේ ප්‍රමුඛතා අනුපිළිවෙළ පවත්වාගෙන යයි’ යනුවෙන් විදේශ අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රොටෝකෝල් හෙවත් සන්ධාන අංශය සිය වෙබ් අඩවියේ රාජ්‍ය කටයුතු සම්බන්ධයෙන් සිය මෙහෙවර යටතේ සඳහන් කර ඇතත්, ඔවුන්ද කරබාගෙන කටයුතු කරන අයුරක් මෙම සිදුවීම්වලින් පෙන්නුම් කරයි. එමෙන්ම රටේ දේශපාලන විපක්ෂය මෙන්ම රාජ්‍ය පරිපාලනයට අදාළ කිසිදු සංවිධානයක් එය ප්‍රශ්න කරන බවක්ද පෙනෙන්නේ නැත.
රාජ්‍ය ධුරාවලියේ මෙම ප්‍රමුඛතා අනුපිළිවෙළ කඩකරමින් ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ හැසිරෙන හා කටයුතු කරන ආකාරයෙන් පෙනෙන්නේ, රාජ්‍යයද, එහි නීති රීතිද, සම්ප්‍රදායන්ද, වත් පිළිවෙත්ද තමා බව ඔහු සිතන බවයි. ශ්‍රී ලංකාව නම් රටේ තමා තරම් අත්දැකීම් ඇති රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙකු නැති බව තමා විසින්ම මෙන්ම ඔහුගේ අනුගාමිකයන් ලවාද කියවා ගන්නා රනිල් වික්‍රමසිංහ, එකී රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකභාවය සාගල රත්නායක සම්බන්ධයෙන් නම් රෙද්ද පල්ලෙන් බේරා ගන්නා බව මේ පොටෝකෝල් කැඩීමෙන් පෙන්නුම් කෙරේ.
රාජ්‍ය ධුරාවලියේ ප්‍රමුඛතා ලැයිස්තුව මෙසේය.
- ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා
- අගමැතිවරයා
- කතානායකවරයා
- අගවිනිසුරුවරයා
- විපක්ෂ නායකවරයා, කැබිනට් අමාත්‍යවරුන්, ෆීල්ඩ් මාර්ෂල් හා මහ බැංකු අධිපතිවරයා
- පළාත් ආණ්ඩුකාරවරු
- පළාත් ප්‍රධාන අමාත්‍යවරුන් හා රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන්
- නියෝජ්‍ය කතානායක, නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරුන්, පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජ්‍ය කාරක සභාපති හා පාර්ලිමේන්තුවේ ආණ්ඩු පක්ෂයේ ප්‍රධාන සංවිධායක
- තානාපතිවරු හා මහ කොමසාරිස්වරු, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ නිත්‍ය නියෝජිත
- ව්‍යවස්ථා සභාවේ සාමාජිකයන්
- නීතිපතිවරයා
- ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් හා අභියාචනාධිකරණයේ සභාපති විනිසුරු
- අභියාචනාධිකරණයේ විනිසුරුවරු
- පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්
- පළාත් සභාවල සභාපතිවරු, පළාත් සභා අමාත්‍යවරු හා පළාත් සභා විපක්ෂ නායකවරු, පළාත් සභා මන්ත්‍රීවරු
- ජනාධිපති ලේකම්වරයා
- අගමැති ලේකම්වරයා
- කැබිනට් මණ්ඩල ලේකම්වරයා
- විගණකාධිපතිවරයා
- අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරු, ජනාධිපති ජ්‍යෙෂ්ඨ අතිරේක ලේකම්වරු, පාර්ලිමේන්තුවේ මහ ලේකම්, ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 41 ව්‍යවස්ථාව යටතේ පිහිටුවන ලද කොමිෂන් සභාවල සභාවල සභාපතිවරු, පාර්ලිමේන්තුවේ ඔම්බුස්ඩ්මන්වරයා, පළාත් ප්‍රධාන ලේකම්වරු, ජනාධිපති උපදේශකවරු, භාණ්ඩාගාර නියෝජ්‍ය ලේකම්, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ මහලේකම්, විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ සභාපති, විශ්වවිද්‍යාල උප කුලපතිවරු
- රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශවල ලේකම්වරු හා ජනාධිපති අතිරේක ලේකම්වරු
- ආරක්ෂක මාණ්ඩලික ප්‍රධානී, යුද, නාවික හා ගුවන් හමුදාපතිවරු හා පොලිස්පතිවරයා
- සොලිසිටර් ජනරාල්, මහාධිකරණ විනිසුරුවරු
- මහ කොමසාරිස්වරු හා තානාපතිවරු
- අගමැති අතිරේක ලේකම්වරු හා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 41 බී ව්‍යවස්ථාව යටතේ පිහිටුවන ලද කොමිෂන් සභාවල සාමාජිකයන්
- රාජ්‍ය පරිපාලන චක්‍රලේඛ 06/2006 එස්එල් 4-2006 වැටුප් තත්වයේ සිටින රාජ්‍ය නිලධාරීන්
- අමාත්‍යාංශ අතිරේක ලේකම්වරු, දිස්ත්‍රික් ලේකම්වරු, රජයේ ඒජන්තයන් හා පළාත් සභා අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරු
- ප්‍රධාන ප්‍රොටෝකොල් නිලධාරියා
- එක්සත් ජාතීන්ගේ නියෝජිතායතන නියෝජනය කරන නිලධාරීන්, කොළඹ සැලසුම් කාර්යාංශයේ අධ්‍යක්ෂ හා අනෙකුත් ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල ප්‍රධානීන්
- රජයේ දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන් හා එම තනතුරට සමාන අනෙකුත් රාජ්‍ය නිලධාරීන් (එස්එල් 3-2006 වැටුප් තල හිමි)
- රජයේ දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන් හා අනෙකුත් රාජ්‍ය නිලධාරීන් (එස්එල් 1-2006 වැටුප් තල හිමි), රාජ්‍ය සංස්ථා හා මණ්ඩලවල සභාපතිවරු
- විදේශ කොන්සල් ජනරාල්වරු, කොන්සල්වරු හා වෙළඳ කොමසාරිස්වරු
- නගරාධිපතිවරු, නගර සභාවල සභාපතිවරු, නියෝජ්‍ය නගරාධිපතිවරු, පළාත් පාලන ආයතනවල උප සභාපතිවරු, නගර සභාවල නියෝජිතයන් හා පළාත් පාලන ආයතනවල නියෝජිතයන්
