රංග බණ්ඩාරනායක
21 වන ‘ඩිටෙක්ටියු ෆෙස්ට්’ ජාත්‍යන්තර සිනමා සහ රූපවාහිනී සම්මාන උළෙලේ ‘සිවිල් සමාජ අයිතීන් වෙනුවෙන් සටන් කරන නිර්මාණ’ සඳහා වන තරග අංශයේ රන් සම්මානයට පාත්‍ර වීමෙන් අනතුරුව රංග බණ්ඩාරනායක අනිද්දා වෙත සිය අදහස් මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය.
ඔබ කලා පවුලක සාමාජිකයෙක්, කලා කටයුතුවලට ඔබ අත්පොත් තබන්නේ කෙසේද?
කුඩා කාලේ අපිට කලාව ගැන ලොකු උනන්දුවක් තිබුණේ නැහැ. නමුත් තාත්තාගේ කලා කටයුතු එක්ක ගෙදර නිර්මාණය වුණු පරිසරය පසු කාලේ දී කලාව දෙසට අපව යොමු කරන්න බලපෑමක් කළා. කොහොම හරි අවුරුදු හතේ දී විතර තාත්තාගේ ‘හංස විලක්’ චිත්‍රපටයේත්, අවුරුදු දහය විතර වගේ වෙනකොට ‘තුන්වන යාමය’ චිත්‍රපටයේත් රඟපාන්න අවස්ථාව ලැබුණා. ඒ කාලේ වෙනකොටත් ඒ ගැන විශේෂ අවබෝධයක් තිබ්බේ නැහැ. නමුත් පාසලේ ඉගෙන ගත්තා සාහිත්‍ය, සිංහල, චිත්‍ර වගේ විෂයන්. එම විෂයන් අපිව කලාවට ආදරේ කරන්න පෙළඹුවා. ඒත් එක්ක චිත්‍රපට බලන්න සාහිත්‍ය සම්මන්ත්‍රණවලට සහභාගි වෙන්න වගේ, කලාව එක්ක මිශ්‍ර වුණ දේවල් එක්ක අපි ගැට ගැහෙන්න පටන් ගත්තා. 88-89 කාලේ වෙනකොට සුචරිත ගම්ලත් මහත්මයාගේ දේශන වලට සහභාගී වුණා. එයින් ඉගනගත්ත දේවල් එක්ක කලාව සහ ජීවිතය දෙස බලන්න පුරුදු වුණා. ඒ කාලේ දේශපාලන හැල හැප්පීම් එක්ක තිබුණු සම්බන්ධතාත් එක්ක අධ්‍යාපනයට වඩා කලාව කෙරෙහි අවධානය යොමු වුණා. එත් එක්කම කලාව එක්ක ගෙදර තිබ්බ නෑකමට වඩා පුද්ගලික නෑකමක් ගොඩනැගුණා. ඊට පස්සේ අධ්‍යාපන කටයුතු නිමා වෙලා කම්පියුටර් හාර්ඞ්වෙයාර් ටෙක්නීෂියන් කෙනෙක් විදිහට රැකියාව ආරම්භ කරනවා. පසුව ටී.එන්.එල්. එකේ ප්‍රවෘත්ති සම්බන්ධිකරණ නිලධාරියෙක් විදිහට වැඩ කරනවා. ඉන් අනතුරුව සැලසිනේ ආයතනයේ සේවය කළා. පසුව ජාතික රූපවාවාහිනී ආයතනයට සම්බන්ද වෙලා අද දක්වා එහි සේවය කරමින් නිර්මාණ කටයුතු කරගෙන ඉන්නවා.
ඔබ ටෙලිනාට්‍ය අධ්‍යක්ෂවරයෙක් වෙන්නේ කොහොමද?
මුල්ම කාලයේ ආයතනය තුළ ටෙලිනාට්‍ය කරන්න උත්සාහ දැරුවා. නමුත් ඒ හැම උත්සාහයක්ම මුල්ම අවස්ථාවේම ආයතනය විනාශ කරලා දැම්මා. පසුව එච්.ඩි. ප්‍රේමරත්න මහත්තයා ස්වර්ණවාහිනී නාලිකාවට ටෙලිනාට්‍ය දෙකක් කරන්න ආරාධනා කරා. එතැනින් ආරම්භ කළ ගමන තමයි මේ දක්වා එන්නේ. කොහොම නමුත් අවුරුදු 17කට පසුවයි ජාතික රූපවාහිනී ආයතනය මට දීර්ඝ ටෙලිනාට්‍යක් කරන්න දෙන්නේ. ඒ වෙනකන් දයාරත්න රටගෙදර මහත්මයාගේ බොහෝ ටෙලිනාට්‍ය වල සහය අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙස කටයුතු කරා. ඒ අතර ‘දෑකැති මුවහත’, ‘බෝගල සවුන්දිරිස්’ වගේ නිර්මාණ තිබුණා. පසුව අයි නාලිකාවෙන් ආරම්භ කළ ‘සිත නිවන කතා’ ටෙලිනාට්‍ය මාලාවේ රටගෙදර මහත්තයාගේ සහය අධ්‍යක්ෂක ලෙස වැඩකටයුතු කරමින් ඉන්න අතරතුර ඔහුගේ අවිවේකය නිසා මට එම නාට්‍ය මාලාව කරන්න ඔහු ආරාධනා කළා. ඒ අනුව සිත නිවන කතා ටෙලිනාට්‍ය මාලාවේ ටෙලිනාට්‍ය 40කට ආසන්න ගණනක් මම නිර්මාණය කළා. කොහොම නමුත් කාලාන්තරයක් තිස්සේ මහාචාර්ය නිමල් සේනානායක මහතා රචනා කළ ‘අපරාධය සහ දඬුවම’ ටෙලිනාට්‍යක් ලෙස කරන්න උත්සහ කළ වෙලාවෙ ආයතනයෙන් ඒක නැවැත්තුවා. ඒක මේ ආයතනයේ හැටි. සමහරවිට අපි පහළ නිලධාරි නිසා වෙන්න ඇති. හරියට අපි දිහා බලන්නේ පහළ කම්කරුවන් දිහා බලනවා වගේ බැල්මකින්. එක අදටත් වෙනසක් වෙලා නැහැ. කොහොමහරි මට භාවාන්තර ටෙලිනාට්‍ය කරගන්න පුළුවන් වුණා. එය විවිධ සම්මාන 22 කට නිර්දේශ වුණා. කොහොම නමුත් ඒ විනිශ්චය මණ්ඩල ඒ නිර්මාණය නොසලකා හැරියා. ඔන්න ඔය ආකාරයටයි ටෙලිනාට්‍යත් එක්ක මේ ගමන ආවේ.
ඔබ පියා වගේ සිනමාවට සම්බන්ධ වෙන්න අදහසක් නැද්ද?
අදහසක් තියෙනවා. මේ වෙලාවේ මට ඒකට තියෙන බාධාව නිෂ්පාදකවරයෙක් නැති කම. මම ඒකටත් ඔප්ෂන් තුනක් තියාගෙන ඉන්නේ. ලෝ බජට්, මිඞ්ල් බජට් සහ හයි බජට් විදිහට. ඒ තුනෙන් ඕනෑම එකකට මුදල් යොදවන්න ඉදිරිපත් වෙන කෙනෙක් එක්ක මම ඒ චිත්‍රපටය කරනවා. එක වතාවකුත් හයි බජට් එකක් කරන්න නිෂ්පාදකවරයෙක් කැමති වුණා. නමුත් ඔහුගෙන් නිර්මාණයට යම් යම් බලපෑම් ආපු නිසා මම අඩියක් පස්සට අරගත්තා, ඒ මගේ නිර්මාණය හෑල්ලුවට ලක් කර ගන්න අකමැති නිසා. කොහොම නමුත් මේ ටෙලිවිෂන් කෙරුවාව ඇතුලේ වැඩ කරලා මම මිනිස්සුත් එක්ක ලබපු වෙහෙස පිට කරන්න බලාගෙන ඉන්නේ චිත්‍රපටයකින්. නැතුව තාත්තා කළ නිසා චිත්‍රපටයක් කරන්න මම කැමති නැහැ.
රජයේ මාධ්‍ය ආයතනයක සේවය කරන නිලධාරියෙක් විදිහට තමන්ගේ නිදහස් අදහස් නිර්මාණ කටයුත්තක් සඳහා යොදා ගැනීමේදී ආයතනික වශයෙන් ගොඩ නැගෙන බාධාවන් තියෙනවද?
මම කරපු වැඩ ඇතුලේ නම් එහෙම විශේෂ බාධාවක් ඇති වුණේ නැහැ. නමුත් 2006 දී විතර රටගෙදර මහත්තයාගේ මූලිකත්වයෙන් පිහිටුවාගත්ත තරුණ වැඩසටහන් ඒකකයේ මම නිෂ්පාදනය කරපු වෝල්ට් 33000 ආන්ත්‍රාවයි කියලා කරපු වැඩසටහනේ, එක වැඩසටහනකදී මට බාධාවක් ආවා. ඒ වැඩසටහන් මාලාවට අපි සම්බන්ධ කර ගත්තේ අශෝක හඳගම, මහේල ජයවර්ධන, ඔටාරා , දීප්ති කුමාර ගුණරත්න වගේ අය. ඒ රූපවාහිනි වැඩසටහන හාඞ් ටෝක් වැඩක් . එක වැඩසටහනකට අපි නාමල් රාජපක්ෂට ආරාධනා කරා. එතකොට නාමල් කොහේ හරි රටක ඉගෙන ගෙන ලංකාවට ආපු අලුතමයි. නාමල්ව ගෙනත් ප්‍රෝග්‍රෑම් එක කරද්දී අපි ප්‍රශ්නයක් ඇහුවා. එතැනදී බාධාවක් ආවා. ඒ වගේම එතන නිවේදන කටයුතු කළ ලංකාවේ එක්තරා ප්‍රසිද්ධ නිළියක් ඒ වැඩසටහන අතරතුර එතනින් ඉවත් කරන්න කියලා කිව්වා. පස්සේ ආයතනයේ මැදිහත්වීම මත ඒ දේ සිද්ධ වුණා. කොහොම නමුත් වැඩසටහන පටිගත කරලා ඉවර වෙලා ප්‍රචාරය කරන්න නියමිතව තියෙද්දි අරලිය ගහ මන්දිරයෙන් ඒ කැසට් එක ගෙන්වාගෙන ඒක ප්‍රචාරය වෙන එක නැවැත්තුවා. ඒ සිදුවීමට විරුද්ධව මම දිගින් දිගටම කතා කරා, නමුත් සුබදායි පිළිතුරක් ලැබුණේ නැති නිසා මම ඒ වැඩසටහනෙන් ඉවත් වුණා. ඊට පස්සේ වෙන වෙන න්‍යායපත්‍ර වලට අනුව ඒ වැඩසටහන වුණා. ඒ ඇරෙන්න වෙන බලපෑමක් වෙලා නැහැ.
ඔබ ටෙලිනාට්‍ය වලට අමතරව රූපවාහිනී වාර්තා වැඩසටහන් නිෂ්පාදකවරයෙක් ලෙස කටයුතු කරනවා. ලෝකයේ අනෙක් රටවල රූපවාහිනී වාර්තා වැඩසටහන් සඳහා ගොඩනැගී තියෙන ඉඩ සහ ලංකාවේ ඒ සඳහා තියෙන ඉඩ ඔබ දකින්නේ කොහොමද?
දැනට ලංකාවේ රූපවාහිනී වාර්තා වැඩසටහන් වල තේමා තෝරා ගැනීමේ ගැටළුවක් තිබුණාට, ඒ සඳහා බෙල්ට් එකක් වෙන් වුණු එකම තැන ජාතික රූපවාහිනිය විතරයි. නමුත් ගැටලුව ඒ නිර්මාණ සාම්ප්‍රදායික සිතීමේ රාමුවෙන් එහාට තල්ලු නොවීමයි. එයට හේතුව රාජ්‍ය ආයතන වල තියෙන සාම්ප්‍රදායික බවෙන් මිදීමේ බිය වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසයි ලෝකයේ නිර්මාණ වල තියෙන විවිධත්වයට අපිට අභියෝග කරන්න අමාරු. මම කල්පනා කරන විදිහට මගේ වැඬේ ඒ විවිධත්වය දෙසට ගමන් කිරීම. එත් එක්ක තියෙන අනෙක් ගැටලුව එළියේ හොඳ වාර්තා වැඩසටහන් නිර්මාණය වුණත් ඒවා ප්‍රචාරය කර ගන්න ඉඩක් මාධ්‍ය වලින් නොමැතිකම සහ ඒ අංශවලට අරක් ගෙන ඉන්න ඇතැම් නිලධාරින් තමන්ගේ ගෝලබාලයන්ට ඇරෙන්න වෙන අයට අවස්තාව නොදීම. ලෝකය ටෙලිනාට්‍යට සහ චිත්‍රපටයට හා සමාන අවධානයක් වාර්තා වැඩසටහන් වලට යොමු කරද්දී අපෙන් එවැනි දේ සිදු නොවීම වැනි අඩු ලුහුඬුකම් තමයි තියෙන්නේ.
පසුගියදා ජාත්‍යන්තර සම්මානයට පාත්‍ර වුණු ඔබේ නිර්මාණය ගැන කිව්වොත්?
සුදර්ශන ගුණවර්ධන මහත්තයා ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් වෙලා ඉන්නකොට රුපවාහිනී සංස්ථාව හා සහයෝගයෙන් ‘ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය දෙසට’ කියන මාතෘකාව යටතේ වාර්තා වැඩසටහන් මාලාවක් නිර්මාණය කරන්න යෝජනාවක් ආවා. මේ යටතේ ජාතික රූපවාහිනිය වෙනුවෙන් මම නිර්මාණය කළ ‘නිහැඬියාව’ වාර්තා චිත්‍රපටයටයි මේ සම්මානය ලැබුණේ. මෙහි පිටපත චාමර ප්‍රසන්න කොඩිතුවක්කු රචනා කළේ. මේ නිර්මාණය අතුරුදහන් වුවන් පිළිබඳව කෙරුණු එකක්. මේ නිර්මාණවල නිෂ්පාදන දායකත්වය ජාතික රූපවාහිනිය සහ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව එක්ව කළා වුණත් නිර්මාණකරුවන් බාහිරින් ලබා ගන්න අවස්තාව ලැබුණා. ඒ අනුව කැමරාකරණය විශ්වජිත් කරුණාරත්න, සංස්කරණය රංග සුරේන්ද්‍ර සහ සංගීතය ළහිරු මාඩිවෙල වගේ ශිල්පීන්ගේ සහයෝගය ඇතිව නිර්මාණය කරගන්න හැකියාව ලැබුණා. අපි මේකෙදි කරපු විශේෂම දේ තමයි තම දරුවන් අතුරුදහන් වූ දෙමළ සහ සිංහල අම්මලා දෙන්නෙක් අතුරුදහන් වුවන් පිලිබඳ පැමිණිලි කොමිෂමට එන ආකාරය වාර්තාමය බව ඉස්මතු නොවෙන ආකාරයෙන් නාට්‍යමය ස්වරුපයෙන් ගලා එන්නට ඉඩ දී නිර්මාණය කිරීමයි.
කුණු කූඩයක තිබිලා හමුවෙන අයදුම් පත ඔස්සේ ජාත්‍යන්තර සම්මාන උළෙල ජයගන්න ගිය ගමන ගැන කිව්වොත්.?
මේ සම්මාන උළෙල ගැන අපිට දැනගන්න ලැබෙන්නේ ගිය අවුරුද්දේ. ඒ අහම්බයකින්. දවසක් මම මගේ බිරිඳ වැඩ කරන ප්‍රවෘත්ති අංශයට ගියා කෑම එක ගන්න. ඒ වෙලාවේ එතන හිටපු නිලධාරි මහත්තයෙක් මාව දැකලා මෙහෙ එන්නකෝ කියලා කතා කරලා එයාගේ ඩස්බින් එකේ තිබිලා ගුලි කරපු කඩදාසි කෑල්ලක් අරන් මගේ අතට දීලා කිව්වා “මේක අපේ යුනිට් එකට ආව ෆැක්ස් එකක්. මේකේ මොකක් හරි ෆෙස්ටිවල් එකක් ගැන තියෙන්නේ. බලන්නකෝ පොඞ්ඩක් ඔයාට ඇප්ලයි කරන්න පුලුවන්ද කියලා”. එක මම කියවලා බලපුවම ඒක රුසියාවේ එකක්, ත්‍රස්තවාදයට විරුද්ධව කෙරෙන නිර්මාණ ඇගයීම් කරන. ඒ වෙනකොටත් මම ත්‍රස්තවාදියෙක් වෙලා හිටපු කෙනෙක් ගැන වාර්තා වැඩසටහනක් කරලා තිබුණේ. මම ඒකට ඒ නිර්මානය දැම්මා. මම මේ ඇප්ලිකේෂන් එක අපේ විදේශ කටයුතු අංශයටත් බාර දීලා අනෙක් අයවත් දැනුවත් කලා. ඊට පස්සේ මේ ෆෙස්ටිවල් එකට කිහිපදෙනෙක්ම ඇප්ලයි කළා. ඒ අතරින් අපි තුන් දෙනෙක් නොමිනේට් වුණා. එතන ඉඳන් අපි මේ සම්මාන උළෙලට යන්න උත්සහ කළා. ඒ මොහොතේ ඉඳලා අපිට ඒකට සහභාගී වෙන්න බැරි වෙන ආකාරයේ විවිධාකාර වැඩ ආයතනය තුළ සිදු වුණා. වෙලාවක අපි පොහොට්ටුකාරයෝ කියලා මේකට යන්න දෙන්න එපා කියලා කිව්වා.
ඒ සඳහා ආයතනයේ ඉහළම නිලධාරියෙක් වෙහෙස මහන්සි වෙලා කටයුතු කරා කියලා අපිට පසුව ආරංචි වුණා. කොහොමහරි මොන බාධාව ආවත් අපි මේ අවස්ථාවට සහභාගී වුණා. එහිදී අතුල පීරිස්ට රන් සම්මානයකුත්, ශිරාන් රත්නායකටත් මටත් ඩිප්ලෝමා සහතික දෙකකුත් ලැබුණා. මේකෙන් පස්සේ අපිට මේ අවුරුද්දේ ෆෙස්ටිවල් එක ගැන දැන්වුවා. ඒ අනුව අපි මේ අවුරුද්දෙත් ඇප්ලයි කරා. මේ අවුරුද්දෙත් ගිය වර වගේම නොයවා ඉන්න තැනට වැඩ සිද්ධ වෙන්න පටන් ගත්තා. ඒ අනුව මේ සඳහා අපට ලැබිය යුතු සියලුම දීමනා අත්හිටුවලා දින හයකට නිවාඩු පමණක් අනුමත කරනවා කියලා ලියුමක් ලැබුණා. මෙහෙම තත්ත්වයක් උඩ මම තීරණය කළා ණයට හරි සල්ලි අරන් මේ සම්මාන උළෙලට යන්න. එහෙම ඉන්න අතරේ රංජිත් දිසානායක මාව අතින් අල්ලන් එක්කන් ගිහින් එයාගේ ක්‍රෙඩිට් කාඞ් එකෙන් සල්ලි ගෙවලා මටයි බිරිඳටයි ටිකට් දෙකක් අරන් දුන්නා. සල්ලි තියෙනවනම් තියෙන කාලෙක දෙන්න කියලා. මෙහෙම ගිය ගමනක් තමයි අන්තිමට මේ රන් සම්මානය ගන්න තැනට මාව අරන් ගියේ. ■
■ වරුණ සූරියආරච්චි
