ලංකාව ජනාවාස වීමේ ඉතිහාස කතන්දරේ කපු කැටිල්ලකින් පටන් ගන්නවා වගේ ටොයෝටා සමාගමේ කාර් හැදිල්ලේ කතාව පටන් ගන්නේ රෙදි විවිල්ලකින්. 1889 විතර එක්තරා දවසක සකීචි ටොයෝඩා කියලා කොලු ගැටයෙකුට තමන්ගේ අම්මා රෙදි වියන්න මහන්සි වෙන එක ගැන දුක හිතෙන්න ගන්නවා. ඒ කාලේ රෙදි වියනවා කියන එක තනියම ටේබල් ටෙනිස් ගහනවා වගේ වැඩක්. ඒක ගොඩක් අමාරු වැඩක් නෙමෙයි. ඒ වුණාට ඒක තෙහෙට්ටු වෙන, වෙලා යන, ශ්‍රමය අපතේ යන වැඩක්.
ඉතිං සකීචි ටොයෝඩා 1890 දී පළවෙනි වතාවට ලීවලින් අර්ධ ස්වයංක්‍රීය රෙදි වියන යන්ත්‍රයක් හැදුවා. එතකොට රෙදි විවිල්ල තනියම කැරම් ගහනවා වගේ ලේසි වැඩක් වුණා.1896 වෙද්දී ජපානේ පළවෙති වතාවට ස්වයංක්‍රීය රෙදි වියන යන්ත්‍රයක් හදන්න සකීචි ට පුළුවන් වුණා.
එක්දාස් නමසිය ගණන් වල මුල් කාලේ වෙනකොට සකීචි ගේ පුතා කීචිරෝ ටොයෝඩා ත් මේ වැඬේට එන්ටර් වෙලා හිටියේ. 1924 වෙද්දී දෙන්නා එකතු වෙලා පළවෙනි වතාවට අධිවේගී රෙදි වියන මැෂිමක් හැදුවා.
ඔය කාලේ වෙද්දී සකීචි ගේ පුතා කීචිරෝ තීරණය කළා ඵදාැක ඨ මැෂින් එකලස් කරන්න ඇමරිකාවේ වගේ මහාපරිමාණ එකලස් කිරීමේ ක්‍රමයක් ඇතිකරන්න. තාත්තයි පුතයි එකතු වෙලා, බටහිර රටවල ක්‍රම ගැනත් හොඳට හොයලා බලලා විධිමත් එකලස් කිරීමේ ක්‍රමයක් තියන ෆැක්ටරියක් දැම්මා. 1926 දී තමයි ඒ විදිහට Toyoda Automatic Loom Works පටන් ගත්තේ.
ඔය අතරේ 1929 දී කීචිරෝ ටොයෝඩා යුරෝපයේ සහ ඇමරිකාවේ සංචාරයකට නැව් නැග්ගා. එයා ගියේ තමන්ගේ ෆැක්ටරියේ භාවිතා වුණු තාක්ෂණයට අදාළ බලපත්‍රවල වැඩකටයුතු කීපයකට.
ඒත් කේස් එක වුණේ මේකයි. මේ කාලේ වෙද්දී ෆෝඞ් ඵදාැක ඔ එකේ කාර් මිලියන 15 ක් විතර බිහිවෙලා ප්‍රඩක්ෂන් එක ඉවර වෙලත් තිබ්බේ. ඒ කියන්නේ ඇමරිකාවේ පඳුරකට පයින් ගැහුවම කාර් දහයක් විතර විසිවෙන තත්ත්වයක් උදාවෙලා තිබ්බා. ජපානේ ඉතිං එහෙම දෙයක් පේන අහලක තිබ්බේ නෑ නේ. ඒ කාලේ ජපන් පඳුරු වලට පයින් ගැහුවම විසිවුණේ අමු මාළු, හයිකු කවි සහ කිමෝනෝ වගේ දේවල් විතරයි.
ජපානෙට ආපු ගමන් කීචිරෝ කළේ අර Model G මැෂින් එකලස් කරන වැඩ යන අතරේම වාහන එන්ජින් හදන්න ප්ලෑන් කරන එකයි. කොහොම කොහොම හරි නියපොතු නැති අතින් රඹුටන් ලෙලි ගහනවා වගේ එයා කටු කාලා කටු කාලා වාහනේ පළවෙනි Prototype එක 1935 දී හදාගත්තා. ඊට පස්සේ ඒක ටෙස්ට් කරලා ඊළඟ අවුරුද්ද වෙද්දී පළවෙනි ප්‍රඩක්ෂන් කාර් එක එළියට දැම්මා.
ඒ තමයි අද අපි Toyota Model AA කියලා දන්න කාර් එක.
ටිකක් කරුණාවන්ත විදිහට කියනවා නම්, මේ කාර් එක ඒ කාලේ ඇමරිකාවේ ප්‍රචලිත වෙලා තිබුණු කාර් වලින් ආභාසය ලබලා හදපු කාර් එකක්. මාලේ කඩන්න ආපු එකාට හෑන්ඞ් බෑග් එකෙන් ගහනවා වගේ කියනවා නම් ඒ කාර් එක ක්‍යරහිකැර (නැත්තංDeSoto) Airflow එකේ අමු කොපියක්. ඔය දෙකෙන් මොන description එකද තෝරගන්නේ කියන එක තීරණය වෙන්නේ කියවන කෙනා ටොයෝටා බ්‍රෑන්ඞ් එකට ලවු කරන ප්‍රමාණය අනුව…
කාර් එක පොඞ්ඩ පොඞ්ඩ විකිණෙන කොට 1937 දී සමාගමට අලුත් නමක් දාන්න තරගයක් තිබ්බා. ඒකෙන් තෝරගත්තු නම තමයි oyota Motor Co. Ltd. කියන එක. මේක ජපන් භාෂාවෙන් ලියනකොට වාසනාවන්ත විදිහට ඉරි අටකින් ලියන්න පුළුවන් නිසා මේක තෝරගත්තා කියලයි www.toyota-europe.com වෙබ් සයිට් එකේ තියෙන්නේ.
Toyota Model AA එකේ ප්‍රඩක්ෂන් එක ඉවර වුණේ 1942 දී. ඒ වෙද්දී සමාගම මේ මොඞ්ල් එකේ කාර් 1,404 ක් හදලා තිබ්බා.
පස්සේ ඉතින් ටොයෝටා එක වෙන වෙන වාහන හදලා දියුණු වුණා. ජපානේ මුළු ලෝකෙටම දෙන්න සුපිරි වාහන හදන රටක් බවට පත්වුණා. නමුත් මේ මුල්ම Toyota Model AA කාර් එකක් වත් ඉතුරු වෙලා තිබ්බේ නෑ. අවුරුදු ගාණක් රට ඉඳලා ආපු එකෙකුට ඉස්සරලාම හම්බවෙච්ච චිකන් කොත්තුව වගේ කටුවක් වත් ඉතුරු නොවෙන්න කාර් ටික වැනිෂ් වෙලා ගිහිං කියලා තමයි හැමෝම හිතාගෙන හිටියේ. ඉතින් පස්සේ පරම්පරා වලට බලන්න මේකෙ ආකෘති හදන්න ජපානේ කෞතුකාගාරවලට පවා සිද්ධ වුණා.
මේ අතරේ හරි අපූරු වැඩක් වුණා. 2008 අවුරුද්දේ ආරංචියක් ආවා රුසියාවේ Vladivostok කියන නගරේ මෙයින් ඔරිජිනල් කාර් එකක් තියනවා කියලා. රුසියාවේ පත්තරේක ඇඞ් එක ගිහින් තිබුණේ Chrysler Airflow එකක් විකුණන්න තියනවා කියලලු. කාර් එකේ ලියාපදිංචි සහතිකවල තිබිලා තියෙන්නෙත් එහෙමයි. නමුත් එහෙ අවුරුදු 25 ක කොල්ලෙක්ට භාණ්ඬේ ඇත්තටම මොකක්ද කියලා මීටර් වෙලා තිබ්බා. ඒ වුණාට සාමාන්‍යයෙන් ලංකාවේ වගේ ඕන පූසෙක්ගෙ කනෙන් රිංගන පූස් මැක්කෝ ලෝකේ කොහෙත් ඉන්න නිසා කවුරුවත් මේ කතාව එච්චරම ෂුවර් කළේ නැහැ. නමුත් මේක දැනගත්ත ගමන් නෙදර්ලන්තේ ඛදමඅප්බ කෞතුකාගාරයේ කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂ ඍදබ්කා ණදදහප්බ අර කොල්ලට කියලා කාර් එකේ ෆොටෝස් එහෙම ගෙන්නගෙන බැලු‍වා. එතකොට තහවුරු වුණා මේක ඇත්තටම ජෙනුයින් Toyota Model AA එකක් බව…
මේක තිබිලා තියෙන්නේ සයිබීරියානු ගොවියෙක් ගාව. ලෝක යුද්ධ කාලේ ඉඳන්, අවුරුදු හැට ගාණක් තිස්සේ එයාගේ පවුලේ තමයි මේක තිබිලා තියෙන්නේ. හැබැයි මෙයා මේක පළවෙනි ගර්ල්ෆ්‍රෙන්ඞ් පළවෙනි ඇනිවර්සරි එකට දීපු මැටි පූසා වගේ පරිස්සමට තියාගෙන ඉඳලා තිබ්බේ නැහැ. ඇත්තටම කිව්වොත් මේක ට්‍රැක්ටරයක් හෝ ලොරියක් වගේ මඩ නාලා, බර ඇදලා තිබ්බා. ඒ වගේම යම් යම් වෙනස්කම් මේකේ කරලා තිබ්බා. පස්සේ කාලෙක මේක සයිබීරියාවෙන් රුසියාවේ Vladivostok නගරයට ගෙනල්ලා. ඒ නගරේ තමයි අර ගොවි මහත්තයාගේ මුණුබුරා ජීවත් වුණේ. හැබැයි කාර් එක කොයි කාලේ ආවද කියන්න එයාට වත් නිච්චියක් තිබ්බේ නැහැ.
කොහොමෙන් කොහොම හරි කාර් එක Louwman කෞතුකාගාරයට අරගෙන යන්න අවශ්‍ය කටයුතු ටික කරගන්න රුසියානු සංස්කෘතික අමාත්‍යංශයෙන් අවසර ලැබුණා. මේ වැඩ ටිකට මාස 7 ක් විතර ගතවුණා කියලා ටොයෝටා වෙබ්සයිට් එකේ තියනවා. අන්තිමට කෝච්චි වල සහ කන්ටේනර් වල නැගලා Toyota Model AA එකේ ඉතුරු එකම එක ඔරිජිනල් කාර් එක නෙදර්ලන්තයට ආවා. මේක 1936 දී හදපු මුල්ම කාර් සීයෙන් එකක් කියනවා.■
■ තරිඳු ශ්‍රී ලොකුගමගේ
