No menu items!
22.3 C
Sri Lanka
10 July,2025
Home Blog Page 66

මාර්ග සංවර්ධනයේ කොන්ත‍්‍රාත් අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්ගේ ඥාති සමාගමට

අමාත්‍යාංශ ලේකම් කොන්ත‍්‍රාත් පිරිනැමීම් හා ගෙවීම් නවතයි

ප‍්‍රවාහන හා මහාමාර්ග අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් එම්එම්පීකේ මායාදුන්නේ එම අමාත්‍යාංශය යටතේ ක‍්‍රියාත්මක සියලූම ව්‍යාපෘති අධ්‍යක්ෂවරුන්ට 2023 මැයි 08 දින ලිපියක් යවමින් දැනුම් දෙන්නේ ඉංජිනියරින් ඩිසයින් ඇන්ඩ් ප්‍රොජෙක්ට් මැනේජ්මන්ට් කන්සල්ටන්ට් (පෞද්ගලික) සමාගමට සිදුකරන සියලූම ගනුදෙනු සහ ප‍්‍රසම්පාදන නවතා දමන ලෙසය. එහි පිටපත් ප‍්‍රවාහන හා මහාමාර්ග අමාත්‍යාංශයේ සියලූම ප‍්‍රසම්පාදන විශේෂඥයින්ට, මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ සභාපතිවරයාට හා මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාට යොමුකර ඇත.

මේ ආකාරයට ප‍්‍රවාහන හා මහාමාර්ග අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයා ඉහත සඳහන් කරන ලද සමාගමට සිදුකරන ගෙවීම් හා ප‍්‍රසම්පාදන අත්හිටුවන ලෙස දැනුම් දෙන්නේ එම සමාගම ලබාගත් කොන්ත‍්‍රාත් නිසියාකාරව ඉටු නොකිරීම පිළිබඳ ප‍්‍රශ්නයක් නිසා නොව එම සමාගමට එම අමාත්‍යාංශය යටතේ ඇති මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ලෙව්වන්දු විතානගේ සර්ධා වීරකෝන්ට සම්බන්ධයක් ඇති බවට ලැබී ඇති පැමිණිලි නිසාය. එම පැමිණිලි මගින් කියා ඇත්තේ මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය යටතේ ක‍්‍රියාත්මක වන මාර්ග සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිවලදී එම අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා ඔහුට සම්බන්ධයක් ඇති එම සමාගමට කොන්ත‍්‍රාත් පිරිනැමීමට කටයුතු කරමින් සිටින බවය.

මෙම චෝදනාව මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ ව්‍යාපෘති වෙනුවෙන් මූල්‍ය ප‍්‍රතිපාදන ලබාදී ඇති ලෝක බැංකුවේ ශ‍්‍රී ලංකා අධ්‍යක්ෂවරයාටද යොමුකර ඇත. ඒ ලෝක බැංකුව විසින් මූල්‍ය ප‍්‍රතිපාදන සලසනු ලබන  ව්‍යාපෘතියක ප‍්‍රශ්නගත ප‍්‍රසම්පාදන ඇගැයීමක් සම්බන්ධයෙන් කරුණු ඉදිරිපත් කරමින්ය.  එම පැමිණිල්ලෙන් කියා ඇත්තේ නුසුදුසු හා නීති විරෝධී මිල ගැළපීම් කර ඇති බවයි. එහි සඳහන් කරන්නේ මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් සර්ධා වීරකෝන් ඔහුට සම්බන්ධයක් ඇති සමාගමට එම ප‍්‍රසම්පාදනය ලබාදීමට බරපතල ලෙස ප‍්‍රසම්පාදන ක‍්‍රියාවලියට මැදිහත් වී ඇති බවයි. 

ලෝක බැංකුව මූල්‍ය ආධාර සපයන ප‍්‍රවාහන සම්බන්ධතා සහ වත්කම් කළමනාකරණ ව්‍යාපෘතියේ ප‍්‍රසම්පාදනය සඳහා සමාගම් 7ක් මිල ගණන් ඉදිරිපත් කර ඇති අතර අඩුම මිල ඉදිරිපත් කර තිබී ඇත්තේ ග‍්‍රීන්ටෙක් කොන්සල්ටන්ට්ස් සමාගමය ඒ රු. 188,940,000ක මිලක්ය. ප‍්‍රශ්නගත ඉංජිනියරින් ඩිසයින් ඇන්ඩ් පොජෙක්ට් මැනේජ්මන්ට් කන්සල්ටන්ට් (පෞද්ගලික) සමාගම ඒ සඳහා ඉදිරිපත් කර ඇති මිල වන්නේ රු. 190,773,648කි. එහෙත් මෙම මිල ගණන් ඇගැයීමේදී ප‍්‍රසම්පාදන කමිටුව ග‍්‍රීන් සන්සල්ටන්ට්ස් සමාගමේ මිල  රු. 217,834,000ක් වශයෙන් අගයා ඇත. ඒ වැට් රහිත භෞතික අවවිනිශ්චිතතාවය හා තාවකාලික එකතුව ලෙස ගණනය කරමින් සියයට 10ක් එම මිලට එකතු කිරීම මගින්ය. ඒ මගින් අවසානයේ සිදුවී ඇත්තේ  ඉංජිනියරින් ඩිසයින් ඇන්ඩ් පොජෙක්ට් මැනේජ්මන්ට් කන්සල්ටන්ට් (පෞද්ගලික)  සමාගම සමග ඒකාබද්ධව මිල ගණන් ඉදිරිපත් කළ ස්කිල්ස් ඉන්ටර්නැෂනල් ඇන්ඩ් ඉංජිනියරින් ඩිසයින් ඇන්ඩ් ප්‍රොජෙක්ට් මැනේජ්මන්ට් කන්සල්ටන්ට් (පෞද්ගලික)  සමාගම යන ඒකාබද්ධ සමාගමට කොන්ත‍්‍රාත්තුව ලබාදීමය.

ඉහතින් සඳහන් කළ ලිපියේ තවදුරටත් සඳහන් කරන්නේ මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාට ඉංජිනියරින් ඩිසයින් ඇන්ඩ් ප්‍රොජෙක්ට් මැනේජ්මන්ට් කන්සල්ටන්ට් (පෞද්ගලික)  සමාගමේ බහුතර කොටස් අයිතිය තිබෙන බවට ඔවුන් සතුව සාධක ඇති බවයි. 

විමසා බැලිය යුතු කරුණ වන්නේ එම චෝදනාව ඇත්තක්ද යන්නය. එය ඇත්තක් නම් බරපතළ තත්වයකි. මන්ද යම් ආයතනයක් සම්බන්ධ කොන්ත‍්‍රාත්තු එහි ප‍්‍රධානියකුට සම්බන්ධ සමාගමකට ප‍්‍රසම්පාදන ක‍්‍රියාවලියක් තුළින් හෝ පිරිනැමීම සැකයට තුඩු දෙන්නක් වන නිසාය. 

ප‍්‍රශ්නගත  ඉංජිනියරින් ඩිසයින් ඇන්ඩ් ප්‍රොජෙක්ට් මැනේජ්මන්ට් කන්සල්ටන්ට් (පෞද්ගලික)  සමාගම  සමාගම් නීතිය යටතේ ලියාපදිංචි කරන්නේ 2013 වර්ෂයේ අප්‍රේල් 01 වැනිදාය. එහි පළමු අධ්‍යක්ෂවරුන් වන්නේ ඩබ්ලිව් විජය බණ්ඩාර, ඩීඑම්එච් මනෝජ් අසේල බණ්ඩාර හා බීකේ හිල්ඩා කමලාවතීය. මේ තිදෙනාටම මුල් අවස්ථාවේ ඇත්තේ එක් කොටස බැගින්ය. මින් ඩබ්ලිව් විජය බණ්ඩාර යනු මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් සර්ධා වීරකෝන් යටතේ එම අධිකාරියේ නුවර කාර්යාලයේ මීට පෙර සේවය කරන ලද කනිෂ්ඨ නිලධාරියෙකි. සර්ධා වීරකෝන්ට ඇති සම්බන්ධය එම කනිෂ්ඨ නිලධාරියා යන්න නොවේ. ඊටත් වඩා සමීප සම්බන්ධතාවකි. ඒ එහි පළමු අධ්‍යක්ෂවරුන් තිදෙනාගෙන් එක් අයකු වන බීකේ හිල්ඩා කමලාවතී සර්ධා වීරකෝන්ගේ නැන්දනිය වීමයි. නැතහොත් බිරිඳගේ මව වීමයි. සර්ධා වීරකෝන්ගේ බිරිඳ වන්නේ ගනේගමගේ මනෝරිය. ඊට අදාල සාක්ෂි අපට සපයන්නේ ඔවුන් දෙදෙනාගේ විවාහ සහතිකය හා බිරිඳගේ උප්පැන්න සහතිකයයි.

මේ ආරම්භක අධ්‍යක්ෂවරුන් අතරින් සර්ධා වීරකෝන්ගේ නැන්දනිය වන හිල්ඩා කමලාවතී 2014.03.26 දින ඉවත් වන අතර ඒ වෙනුවට නව අධ්‍යක්ෂවරයකු ලෙස නම් කරනු ලබන්නේ ඩීජී හරිස් තුෂාර තිලකරත්නය. මේ තුෂාර තිලකරත්න යනු ඉහතින් සඳහන් කරන ලද සර්ධා වීරකෝන්ගේ නැන්දනිය වන හිල්ඩා කමලාවතීගේ නැගනියගේ පුතාය. ඒ බව අපට සනාථ කරන්නේ එම තුෂාර තිලකරත්නගේ උප්පැන්න සහතිකයයි. 

ඉහත අධ්‍යක්ෂවරු මාරුවීමත් සමග මෙතෙක් එක් කොටස බැගින් තිබූ සමාගමේ අධ්‍යක්ෂවරු තිදෙනාගේ කොටස් අයිතිය වෙනස්වීම සිදුවේ. ඒ අනුව ඩබ්ලිව් විජය බණ්ඩාරට කොටස් 6000ක්ද, ඩීඑච්එම් මනෝජ් අසේල බණ්ඩාරට කොටස් 4000ක්ද, අලූතින්ම අධ්‍යක්ෂවරයකු බවට පත්වන සර්ධා වීරකෝන්ගේ ඥාතියාට හෙවත් මස්සිනාට කොටස් 10,000ක්ද ලෙස එම සමාගමේ කොටස් අයිතිය බෙදී යයි. ඉන්පසු 2019 ජුලි මාසයේ සිට 2020 දක්වා තුෂාර තිලකරත්න අධ්‍යක්ෂධුරයෙන් ඉවත්ව සිටියද එම සමාගමේ ඔහුගේ කොටස් අයිතියේ කිසිදු වෙනසක් සිදුවන්නේ නැත.

සමාගමේ මුල් ලියාපදිංචි ලිපිනය වන්නේ අංක 5/2 පිටකන්ද පාර, මහනුවරය. සමාගමේ ලියාපදිංචි අංකය වන්නේ පීවී 91809ය.

මෙම ප‍්‍රශ්නගත සමාගමට මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය සමග ඇති සම්බන්ධය එම සමාගමේ වෙබ් අඩවිය අනුව මෙසේ පෙළගැස්විය හැකිය. 

මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය සේවා යෝජකයා වූ එම සමාගම අවසන් කර ඇති ව්‍යාපෘති වන්නේ, පුත්තලම් දිස්ත‍්‍රික්කයේ ග‍්‍රාමීය මාර්ග පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2016, කුරුණෑගල දිස්ත‍්‍රික්කයේ ග‍්‍රාමීය මාර්ග පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය, 2016, මහනුවර හා කෑගල්ල ප‍්‍රමුඛතා මාර්ග පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2016, මාතර දිස්ත‍්‍රික්කයේ ග‍්‍රාමීය මාර්ග පුනරුත්ථාපනය කිරීම හා වැඩි දියුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2015, රුවන්පුර අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතිය ශක්‍යතා අධ්‍යයනය 2016, මාතර දිස්ත‍්‍රික්කයේ ග‍්‍රාමීය මාර්ග වැඩි දියුණු හා පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2015, දකුණු අධිවේගී මාර්ගයේ මාතර සිට බෙලි අත්ත දක්වා දික් කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2015, ජාතික මාර්ග පද්ධතිය වැඩි දියුණු කිරීම සහ පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2014, දකුණු අධිවේගී මාර්ගය මාතර සිට බෙලිඅත්ත දක්වා දිගු කිරීම ව්‍යාපෘතිය 2014, වරකාපොල අඟුරුවැල්ල කරවනැල්ල පාර පුනරුත්ථාපනය කිරීම 2014, ජාතික මාර්ග පද්ධතිය වැඩි දියුණු කිරීම 2014, පොළොන්නරුව හිඟුරක්ගොඩ මාර්ගය වැඩි දියුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2014, රත්නපුර වේවැල්වත්ත පාර වැඩි දියුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2014, කුරුස හන්දියේ සිට පානදුර දක්වා පැරණි කොළඹ පාර වැඩි දියුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2014, හසලක හඳුන්ගමුව පාර වැඩි දියුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය 2013, නාවුල, ඇලහැර, ලග්ගල, පල්ලේගම, හෙට්ටිපොල පාර වැඩි දියුණු කිරීම 2013, කිරින්ද පලටුපාන යාල පාර වැඩි දියුණු කිරීම 2013, මාතලේ වත්තේගම පාර වැඩි දියුණු කිරීම 2013, ලූණුගම්වෙහෙර කතරගම අතර කැපූ අධිවේගී මාර්ගය 2013, මිරිජ්ජවිල සූරියවැව පාර වැඩි දියුණු කිරීම 2013, හම්බන්තොට වරායේ සිට ගුවන් තොටුපල දක්වා අධිවේගී මාර්ගය සහ රේල් පාර සම්බන්ධ ශක්‍යතා වාර්තාව 2013, මාර්ග වෙන්කිරීම් හා ජලාප‍්‍රවහන සිතියම්ගත කිරීම සම්බන්ධයෙන් වූ ව්‍යාපෘතිය 2021, පැල්මඩුල්ල ඇඹිලිපිටිය නෝනාගම පාර වැඩි දියුණු කිරීම 2017 යන ව්‍යාපෘතීන්ය.

මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය සේවා යෝජකයා නොවූ ව්‍යාපෘතියකට එම සමාගම සම්බන්ධ වී ඇත්තේ  ඇලහැර සිට හබරණ දක්වා ඉදි කිරීමට නියමිත ඇල මාර්ග ව්‍යාපෘතිය සඳහා පමණය. 

මේ සියලූ තොරතුරු අපට කියන්නේ කුමක්ද? මේ රටේ දේශපාලනඥයින්ට අමතරව රාජ්‍ය නිලධාරීන්ද ඔවුන්ට සම්බන්ධ ක්ෂේත‍්‍රවලදී අතුරු පාරවල් සහ හොර පාරවල්වලින් ගමන් කරමින් සිටින බවය. 

නම දැම්මොත් අධිකරණ ක‍්‍රියාමාර්ග ගන්නවා
සර්ධා වීරකෝන්
මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් 

(මෙම චෝදනා සම්බන්ධයෙන් අප මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් සර්ධා වීරකෝන්ගෙන් විමසූ අතර ඒවාට අදාළව ඔහු ලබාදුන් පිළිතුරු මෙසේ දැක්විය හැකිය.)

අප මතුකළ චෝදනා සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණ කරන්න යැයි ඔහුද කියා ඇත. ඔහුගේ නැන්දම්මා සහ එම නෑදැයින්ටත් වඩා ළඟ වෙනත් නෑදැයින් ඉදිකිරීම් ක්ෂේත‍්‍රයේ වෙනත් තැන්වල ඇති බව ඔහු කියයි. ප‍්‍රශ්නගත සමාගමට එම කොන්ත‍්‍රාත් ලබාදීමට ඔහු කිසි දායකත්වයක් ලබාදී නැති අතර චෝදනා කරන කොන්ත‍්‍රාත්වලට අදාළ ප‍්‍රසම්පාදනයන් සිදුකර ඇත්තේ සහ එම කොන්ත‍්‍රාත් පිරිනමා ඇත්තේ මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය නොව එය අයත් අමාත්‍යාංශයයි. 

ප‍්‍රශ්නගත සමාගමේ කටයුතු සම්බන්ධයෙන් ළැදියාවන් අතර බැඳීමක් (කන්ෆ්ලික්ට් ඔෆ් ඉන්ටරෙස්ට්) ඔහුට නැති අතර එයට හේතුව ලෙස ඔහු ප‍්‍රකාශ කරන්නේ එසේ වීමට නම් ඒ අය පවුලේ සාමාජිකයෙක් විය යුතුයි යන්න හා ළමයෙක් සම්බන්ධයෙන් ගත්තද විවාහ නොවූ ළමයෙක් විය යුතුයි යන්නයි. 

ඔහු මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් වීමෙන් පසු එම සමාගමට කොන්ත‍්‍රාත් ලැබී ඇත්නම් එහි ප‍්‍රශ්නයක් නැත. එම සමාගමට ඒ සඳහා අයිතියක් ඇති බව ඔහු කියයි. නෑදෑයන් යන්න සලකා බැලූවහොත් මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරයේ සේවය කරන තවත් අයගේත්  ඕනෑ තරම් සමාගම් තිබෙන බවද ඔහු කියයි.

මාධ්‍ය පළකිරීම් කරනවා නම් කළ යුත්තේ නම් සහිතව බවද, ඔහුගේ නමත් සමග එසේ පළවෙනවා නම් අධිකරණ ක‍්‍රියාමාර්ග ගැනීමට ඔහු කටයුතු කරන බවද, මේ චෝදනාව කරන්නේ කවුද කියලා කියනවා නම් ඔවුන්ට එරෙහිවත් නීතිමය කටයුතු කිරීමට සූදානම් බවද ඔහු කියයි.

මේ සම්බන්ධයෙන් විෂයභාර ඇමතිවරයාටත් පැහැදිලි කිරීම් කර ඇති බවද, පරීක්ෂණ නිසියාකාරව සිදුකළ යුතු බව හා අවසානයේ චෝදනාව එල්ල කළ යුතු බවද ඔහු කියයි.

ලෝකය සමග අපේ වෙළඳ ගනුදෙනුව වෙනස් වුණොත්?

(තවත් තපස්සු-බල්ලූක කතාවක්)

මේ වසරේ පළමු මාස තුන තුළ රටේ මුළු ණය බර ඩොලර් බිලියන 6.853 කින් වැඩි වී ඇති බව මහභාණ්ඩාගාරය පෙන්වා දෙයි. එනම්, කලින් තිබූ මුළු ණය බර මේ කියන කාලය අවසන් වන විට ඩොලර් බිලියන 91.561 ක් දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති බවයි. මෙහි අඩංගු විදේශ ණය ප‍්‍රමාණය වෙනම ගත්තොත්, ඩොලර් බිලියන 36.09 කි. 

රටක් ණයගැති භාවයට පත්කරන හේතු රාශියක් තිබේ. ඒ අතරින් නාස්තිය, දූෂණය සහ සොරකම ප‍්‍රධාන තැනක් ගනී. ලංකාව වැනි රටවල් චීනය සමග ගනුදෙනු කිරීමට වැඩි කැමැත්තක් දක්වන්නේ, චීනය මේ වන විට ලෝකයේ ප‍්‍රධාන පෙළේ ආර්ථික යෝධයෙකු බවට පත්වී සිටින නිසාම නොවේ. චීනය සමග කරන  ඕනෑම ගනුදෙනුවකදී දූෂණයෙහි යෙදීමේ වැඩි ඉඩකඩක් පාලකයන්ට සැලසෙන නිසා ය. රාජපක්ෂ පාලන සමයේ චීන ආධාර මත ලංකාවේ ක‍්‍රියාත්මක කෙරුණු සෑම ව්‍යාපෘතියක් පසුපසම මේ කියන මහපරිමාණ දූෂණය ක‍්‍රියාත්මක විය.

නවතම ලෝක බැංකු වාර්තාවට අනුව, ලංකාවේ දරිද්‍රතාව (දිළිඳු කම) දෙගුණයකින් වැඩි වී ඇත. එනම්, කලින් සියයට 13.1 ක් වූ දරිද්‍රතාව සියයට 25 ක් දක්වා මේ වන විට වර්ධනය වී ඇත. තවත් ආකාරයකින් කිව්වොත්, විසිපන් ලක්ෂයක් දිළින්දන් අලූතෙන් සමාජයට එක් වී ඇත. මෙය ඉදිරි වර්ෂ කිහිපයේදීත් එසේම පවතිනු ඇතැයි ලෝක බැංකු වාර්තාව පුරෝකථනය කරයි. වෙනත් වාර්තාවකට අනුව, මුළු ජනගහනයෙන් සියයට සියයට 33 ක් එක වේලක් නොකා සිටිති. ජනගහනයෙන් සියයට 47 ක් එක වේලකට කන බත් පතේ ප‍්‍රමාණය අඩු කර තිබේ.

ගෝලීයකරණය වූ ආර්ථික රටාවක් තුළ ලංකාව වැනි රටක ආර්ථික සංවර්ධනයේ ප‍්‍රධාන ගාමක සාධක වශයෙන් සැලකෙන්නේ, ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳාම, සංචාරක කර්මාන්තය, විදේශ ණය ආධාර සහ විදේශ ආයෝජනයන් ය. තවත් විදිහකින් කිවහොත්, රටට ලැබෙන විදේශ විනිමය ය. පසුගිය කාලයේ, විශේෂයෙන් රාජපක්ෂ පාලන කාලයේදී, ණය ආධාර සහ ආයෝජනයන් සඳහා මැදිහත් වූ එක් ප‍්‍රධාන රටක් වුණේ චීනයයි. නොරොච්චෝලේ සිට අධිවේගී මාර්ග දක්වා මහපරිමාණ ණය සහ ආයෝජන කලාප චීනයේ මැදිහත් වීමෙන් මේ රටේ විවෘත වුණි. එහෙත් අප මේ ණය ආධාර සහ ආයෝජන ව්‍යාපෘති ගැන සලකා බැලීමේදී වැඩි අවධානය යොමු කළ යුතුව තිබුණේ, එම ව්‍යාපෘති මොන තරම් දුරට තිරසාර වන්නේද යන කාරණයටයි. එසේ නොවුණොත්, ඒ ආධාර තුඩුදෙන්නේ රටේ ණය බර තවත් වැඩි කිරීමට පමණි. උදාහරණයක් වශයෙන් චීනයේ ණය ආධාර යටතේ ඉදි කෙරුණු නෙළුම් කුලූන මොනම විදිහකවත් සාධනීය දායකත්වයක් අපේ ආර්ථිකයට සිදු කරන්නේ නැත. එසේම, හම්බන්තොට කේන්ද්‍ර කරගෙන ඇති කරන ලද, ක‍්‍රීඩා පිට්ටනි සහ සම්මන්ත‍්‍රණ ශාලා වැනි ව්‍යාපෘති සුදු අලින් වී ඇති බව මේ වන විට පෙනෙන්ට තිබේ. එපමණක් නොව, ඒ පළාතේ ඇතැම් අධිවේගී මාර්ග පද්ධති පවා, වාහන නොයන, හරකුන් ලගින ගාල් බවට පත්ව තිබේ. මේ හේතුව නිසා, විදේශ ණය හෝ ආයෝජන සියල්ල, ඒවා ‘‘විදේශ’’ වූ පමණින් අපේ ආර්ථික සංවර්ධනයට ආධාර වෙතැයි සිතිය යුතු නැත. මන්ද යත්, ඒ ණය සහ ආයෝජනවලින් විශාල කොටසක්, රටේ පොදු යහපතට වඩා තමන්ගේ සාක්කුවට දමාගැනීමට සිතන පාලකයන් පිරිසක් අපට සිටින නිසා ය. මෙයින් අදහස් කරන්නේ, දූෂණය සහ හොරකම පමණක්ම නොවේ. රාජපක්ෂ පාලන කාලයේ හම්බන්තොට කලාපය මෙරටේ සංවර්ධන කේන්ද්‍රය බවට වුණේ, ආර්ථික අවශ්‍යතාවකට වඩා, පටු දේශපාලනික සහ වැඩවසම් අවශ්‍යතාවන් නිසා ය.

ප‍්‍රශස්ත නොවන ගනුදෙනුවක්

මේ කරුණු සැලකිල්ලේ තබාගෙන, ආර්ථිකය ගොඩනඟාගැනීම සඳහා, අපේ විදේශ වෙළඳාමේ දැනට පවතින ව්‍යුහයන් අපට වාසිදායක වන ආකාරයකට වෙනස් කරගැනීමේ ඇති වැදගත්කම පෙන්වා දීම මේ ලිපියේ අරමුණයි. අවසාන වශයෙන් ගත් විට, ලංකාවේ ආර්ථිකයට කෙලින්ම බලපාන සහ ලංකාව පැත්තෙන් හැසිරවිය හැකි ප‍්‍රධාන සාධකය වන්නේ, විදේශයන් සමග ලංකාව කරන වෙළෙඳ ගනුදෙනු ය. එනම්, ලෝකයේ වෙනත් රටවල්වලින් අප මිලදී ගන්නා භාණ්ඩ/සේවාවන් සඳහා අපට දැරීමට සිදුවන වියදම කොපමණද, අනිත් අතට, වෙනත් රටවලට අපේ රටේ නිෂ්පාදන/සේවා විකිණීමෙන් අපට ලැබෙන ආදායම කොපමණද යන්නයි. මේ විදේශ වෙළෙඳාමේදී එක දිගටම ලංකාවට අත්වන්නේ පාඩුවක් නම්, එයද අර ඉහතින් කී විදේශ ආධාර සහ විදේශ ණය අරභයා ඇතිව තිබෙන තත්වයට සමාන වන්නේය.

හැම වසරකම පාහේ අපේ විදේශ වෙළෙඳ ශේෂයේ හිඟය දළ වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 5-10 දක්වා ප‍්‍රමාණයක් වෙයි. උදාහරණයක් වශයෙන් මේ වසරේ ජනවාරි මාසයේ පමණක් අපේ විදේශ වෙළෙඳ ශේෂයේ හිඟය ඩොලර් මිලියන 410 කි. එනම්, ඒ මාසයේ අප විසින් විදේශයන්ට විකුණා ඇති ප‍්‍රමාණයට වඩා විදේශයන්ගෙන් මිල දී ගැනීමට, අමතර ඩොලර් මිලියන 410 ක් අප වැය කොට ඇති බවයි.

මේ වනාහී ඊට කලින් වසරේ (2022) ජනවාරි මාසය සමග සසඳන විට, සෑහෙන ප‍්‍රමාණයකින් හිඟය අඩු කරගැනීමක් බව ඇත්ත. එහෙත් එය සතුටට කාරණයක් නොවන්නේ, එසේ වී ඇත්තේ, අපේ අපනයන (පිටරටට විකුණන ප‍්‍රමාණය) වැඩි වීමේ ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් නොව, ආනයන (පිටරටින් මිල දී ගැනීම්) සීමා කිරීමේ ප‍්‍රතිපත්තියක් අප අනුගමනය කළ නිසා ය. එවැනි ආනයන සීමා කිරීමේ ප‍්‍රතිපත්තියක් මේ වන විටත් අප අනුගමනය කරන්නේ, වෙන කිරීමට කිසි දෙයක් අපට ඉතිරි වී නැති නිසා ය. එනම්, ඒ ආනයන සීමාව බලහත්කාරයෙන් අප විසින් අප මතම පටවාගෙන ඇති තත්වයක් බව ය. (මේ සතියේ, සමහර ආනයන සීමාවන් ලිහිල් කරන ලදි).

එපමණක් නොව, දීර්ඝ කාලීන වශයෙන් ගත් විට, ඒ විදිහට ආනයන සීමාවන් නිසා අපේ අපනයන ක්ෂේත‍්‍රය එක තැන පල් වෙන තත්වයකට පත්වනු ඇත. එය දැනටමත් සිදුව තිබේ. මන්ද යත්, අපේ අපනයන රැඳී පවතින්නේද අපේ ආනයනයන් මතම වන බැවිනි. ඒ නිසා, බලහත්කාරයෙන් ආනයන සීමා කරගෙන සිටීමට හැමදාම අපට නුපුළුවන. කෙසේ වෙතත්, එවැනි බලහත්කාරී අවස්ථාවක් නිසා හෝ, අප දැන් කතා කරන වෙළෙඳ ශේෂයේ හිඟය යම්තාක් අඩු කරගැනීමට අපට හැකිව ඇතත්, එකී යහපත් තත්වය යටතේ මේ මුළු වසරම ගෙවී ගියත්, විදේශ වෙළෙඳ ශේෂයේ හිඟය මේ වසර අවසාන වන විට ඩොලර් බිලියන 5 ක් ඉක්මවනු ඇත. එයින් පෙනී යන්නේ, ආනයන සීමා කරගෙන හිටියත්, අපේ වෙළෙඳ ශේෂයේ හිඟයට එය පිළියමක් නොවන බව ය. 

චීනය සමග වෙළෙඳාම

මෙයින් අවධාරණය කිරීමට බලාපොරොත්තු වන කාරණයක් තිබේ. එනම්, විදේශ ණය ආධාර යටතේ කෙරෙන විදේශ ආයෝජනවලට වඩා, ලෝකය සමග දැනට පවතින වෙළෙඳ සම්බන්ධතා ව්‍යුහයන් සහ රටාවන් අපේ පැත්තෙන් වෙනස් කරගැනීමට බැලීම දීර්ඝකාලීන වශයෙන් ප‍්‍රඥගෝචර විය හැකි බවයි. එනම්, යම්කිසි රටක් සමග අප කරන වෙළෙඳාම, අපේ පැත්තේ වෙළෙඳ ශේෂයේ හිඟයක් ඇති වන ආකාරයෙන් නොව, අපේ පැත්තට අතිරික්තයක් ගෙන දෙන ලෙසින් සකස් කරගත යුතුව ඇති බවයි. උදාහරණයක් වශයෙන් නැවතත් චීනය ගත හැකිය. මේ වසරේ ජනවාරි-මාර්තු කාලය තුළ චීනය අපෙන් මිලදී ගෙන ඇත්තේ ඩොලර් මිලියන 93.74 ක් වටිනා භාණ්ඩ ප‍්‍රමාණයක් පමණි. එහෙත් එම කාලය තුළ චීනය විසින් අපට විකුණා ඇති භාණ්ඩවල වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 759.80 ක් වෙයි. මෙය, අද ඊයේ නොව, එක දිගටම චීනය සමග ලංකාව කළ වෙළෙඳ ගනුදෙනුවල පැවති ස්වභාවයයි. අහවල් අධිවේගී මාර්ගය හෝ අහවල් ව්‍යාපෘතිය සඳහා චීනය නොමසුරුව අපට ආධාර කෙළේ යැයි බොහෝ දෙනා කියන කතාව පසුපස ඇති මේ යථාර්ථය අපේ අවධානයෙන් මඟහැරෙයි. අවසානයේ බැලූ විට, ඔවුන් අපට නිර්ලෝභීව සපයන ණය සහ වෙනත් ආධාර, මේ කියන වෙළෙඳාමෙන් ඔවුන් අපෙන්ම උපයාගන්නා ලාභයෙන් ඔවුන් අපට සපයන ණයක්/ආධාරයක් යැයි යම්තාක් දුරකට කෙනෙකුට තර්ක කළ හැකිය. 2022 වර්ෂය සමස්තයක් වශයෙන් ගත්තොත්, චීනය අපට විකුණා ඇති මුළු භාණ්ඩ ප‍්‍රමාණයේ වටිනාකම ඩොලර් බිලියන 3.75 කි. එහෙත් එම වසර තුළ චීනය අපෙන් මිලදීගෙන ඇති භාණ්ඩවල වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 494.81 ක් පමණි.

තවත් පැත්තකින් මේ තත්වය සංසන්දනය කර බලමු: අවුරුද්දක් පුරා කෙරෙන වෙළෙඳාමෙන් අප විසින් චීනයට විකුණන ලද ප‍්‍රමාණයේ මුළු වටිනාකම, එක මාසයක් තුළ අපේ විදේශ ශ‍්‍රමිකයන්ගෙන් ලංකාවට ලැබෙයි. අනිත් අතට, චීනය විසින් අපට විකුණන භාණ්ඩ ප‍්‍රමාණය මිලදී ගැනීමට, මුළු අවුරුද්දක් පුරා අපේ ශ‍්‍රමිකයන් ලංකාවට එවන මුළු මුදලම (2022 දී ඩොලර් බිලියන 3.78) වියදම් කරන්නට අපට සිදු වෙයි. දැන් අපි මෙසේ සිතමු: චීන ආධාරවලින් නෙළුම් කුලූනක් ගහගන්නවාට වඩා, හම්බන්තොට ක‍්‍රීඩාංගණයක් සහ සම්මන්ත‍්‍රණ ශාලාවක් හදාගන්නවාට වඩා, ඉහත කී චීන-ලංකා වෙළෙඳ ගනුදෙනුවේ අවාසිය නැති කරගන්නට මෙතෙක් කල් අපේ පාලකයන් වෙහෙස විණි නම්, අපේ රටට එයින් ඇති විය හැකිව තිබූ සුගතිය මොන තරම් විය හැකිව තිබුණිද?

දැන් ලංකාව සමග වෙළෙඳාමේදී ඔය කියන (සමාජවාදී?) චීනයේ හැසිරීම සමග (ධනවාදී සහ අධිරාජ්‍යවාදී?) ඇමරිකාවේ හැසිරීම සැසඳුවොත් ඒ මෙසේ ය: 2022 දී ඇමරිකාව විසින් ලංකාවට විකුණා ඇති භාණ්ඩ ප‍්‍රමාණයේ මුළු වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 505 කි. එම වසරේදී ඇමරිකාව ලංකාවෙන් මිල දී ගෙන ඇති භාණ්ඩ සහ සේවාවන්හි වටිනාකම ඩොලර් බිලියන 3.21 කි. එනම් එම වසරේ ඇමරිකාව සමග වෙළෙඳාමෙන් ලංකාව ඩොලර් බිලියන 2.7 ක ශුද්ධ ලාභයක් ලබා ඇති බවයි.

ප‍්‍රශස්ත ගනුදෙනු රටාවක් දිසාවට ගියොත්

මේ කියන වෙළෙඳ ශේෂයේ අවාසිසහගත හිඟය මඟහරවා ගැනීමට ලෝකයේ වෙනත් පාර්ශ්ව සමග අප කරන වෙළෙඳ ගනුදෙනු ගැනත් සලකා බැලිය යුතුය. එහිදී, කැපීපෙනෙන දෙයක් වන්නේ, ලෝකය සමග ලංකාව කරන වෙළෙඳ ගනුදෙනුවලින් ලංකාවට වැඩිම වාසිදායක ගනුදෙනුවක් කෙරෙන්නේ ඇමරිකාව සහ යුරෝපය සමග කෙරෙන වෙළෙඳ ගනුදෙනුවලින් බව ය. එහිදීත්, ජාත්‍යන්තර සම්මුතීන් යටතේ ඇති කරගෙන තිබෙන ජී.එස්.පී. ප්ලස් වැනි යෝජනා ක‍්‍රම අපේ රටට විශාල වාසි අත්කර දෙයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, යුරෝපා සංගමයට ලෝකයෙන් වෙනත් රටවලින් ගෙන්වන භාණ්ඩ සහ සේවාවන් සඳහා අයකරනු ලබන බදු, ලංකාවෙන් යුරෝපයට ගෙන්වන බඩුවලින් අය කරන්නේ නැත. එවිට, අපෙන් එම කලාපයට යැවෙන භාණ්ඩ හා සේවාවන් සඳහා වැඩි ලාභයක් අත්කර ගැනීමට අපේ ව්‍යපාරිකයන්ට හැකි වන්නේය. ජී.එස්.පී. ප්ලස් වැනි සහන කලාප තුළ රැඳීමට එක දිගටම අප වැනි රටක් උත්සාහ කළ යුත්තේ එබැවිනි.

කෙසේ වෙතත්, අප කරන මේ යෝජනාවේ, එනම් චීනය සමග කරන ගනුදෙනුවට දෙනවාට වඩා වැඩි බරක්, ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවල් සමග කරන ගනුදෙනුව කෙරෙහි යෙදවීමේ දිසාවට යොමු වීම පිළිබඳ යෝජනාවේ එක් දුර්වලතාවක් තිබෙන බව ඇත්ත: එය කෙළින්ම, ලෝක වෙළෙඳපොළේ සහ දේශීය වෙළෙඳපොළේ ප‍්‍රායෝගික මිල තත්වයන්ට සම්බන්ධිතයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, අපේ අවශ්‍යතා පිරිමසන භාණ්ඩ චීනයෙන් (හෝ ඉන්දියාවෙන්) නොගෙන ඇමරිකාවෙන් මිල දී ගත්තොත් ඒ සඳහා විශාල මිලක් දැරීමට අපට සිදුවෙනු ඇත. අප වනාහී පොහොසත් ආර්ථිකයක් නොවන නිසා, එවැනි අධික වියදමක් දැරීම කළ නොහැක. එහෙත් අපට කළ හැකි එක දෙයක් තිබේ. එනම්, චීනය (සහ ඉන්දියාව) සමග ගනුදෙනුව එසේම තිබියදී, ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවලට කෙරෙන අපේ අපනයන ධාරිතාව සහ අපනයන පරාසය වැඩි කරගැනීමට උත්සාහ කිරීමයි. ඒ සඳහා දේශීය ආර්ථිකයේ ව්‍යුහාත්මක වෙනස්කම් ඇති කිරීමට සිදු වෙයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, බටහිර ලෝකයා වෙත අපනයනය කළ හැකි දේශීය අංශ ප‍්‍රවර්ධනය කෙරෙන ආකාරයෙන් දේශීය ආර්ථිකයේ නිෂ්පාදන අංශ යළි සකස් කිරීමට සිදු වෙයි. එය දීර්ඝකාලීන ප‍්‍රයත්නයක් මුත්, දැන් තියාම ඒ සම්බන්ධයෙන් වන ප‍්‍රතිපත්තිමය තීරණ ගත්තොත්, අඩු වශයෙන් තව දශකයක් හෝ දෙකකින්වත්, ලෝක වෙළෙඳපොළේ මීට වඩා වාසිසහගත තත්වයක් අත්කරගැනීමට අපට හැකි වනු ඇත.

තපස්සු-බල්ලූක නමැති වෙළෙඳ දෙබෑයන් පිළිබඳ කතිකාවක් අද සමාජ සංවාදයට එක්ව තිබේ. බුදුන් වහන්සේගේ පළමු ගිහි උපාසකයන් දෙන්නා බවට පත් වූ මොවුන් මිහිඳු හිමියන්ටත් කලින් ලංකාවට බුද්ධාගම හඳුන්වා දෙන්නට ඇතැයි අනුමානයක් තිබේ. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් ලංකාවට ආවේ ආගම් ප‍්‍රචාරකයන් වශයෙන් නොව, වෙළෙන්දන් වශයෙනි. ඔවුන් අනුගමනය කරන්ට ඇතැයි සිතිය හැකි වෙළෙඳ ප‍්‍රතිපත්තිය, බොහෝවිට අප යෝජනා කරන ප‍්‍රතිපත්තියම වන්නට පුළුවනි. එය, ‘සමස්ත ලාභයේ ප‍්‍රශස්තකරණය’ වශයෙන් හැඳින්විය හැකිය.

රේගුවේ රෙදි ගැලවූ මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි

10%ක දඩය ගෙවා මන්ත‍්‍රී ගෙදර යයි
ප‍්‍රංශ ජාතිකයාට 100% දඩය ගෙවීමට බැරිව රිමාන්ඩ්

කටුනායක ගුවන් තොටුපළේ ප‍්‍රභූ පර්යන්තය හරහා රටට පැමිණීමේදී රුපියල් මිලියන 78ක වටිනාකමකින් යුත් රත‍්‍රං හා ජංගම දුරකථන සමග අත්අඩංගුවට පත්ව දඩය ගෙවා නිදහස් වූ පුත්තලම් දිස්ත‍්‍රික් පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි රහීම් මේ වනවිට ශ‍්‍රී ලංකා රේගුව නිරුවත්භාවයට පත්කර ඇත. ඒ මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි රහීම් අත්අඩංගුවට ගැනීමේ සිදුවීමෙන් සති දෙකක කාලයකදී කටුනායක ගුවන් තොටුපළෙන්ම මෙරටට පැමිණීමේදී රත‍්‍රං හා ස්වර්ණාභරණ සමග අත්අඩංගුවට ගත් ප‍්‍රංශ ජාතිකයාගේ සිදුවීමත් සමගය.

මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි රහීම් ශ‍්‍රී ලංකා රේගුව අත්අඩංගුවට ගත්තේ රේගුවට ප‍්‍රකාශ නොකර රත‍්‍රං කිලෝ 3.39ක් හා ජංගම දුරකථන 79ක් ප‍්‍රභූ පර්යන්තය හරහා පසුගිය මැයි 23 වැනිදා රටට ගෙන එමින් තිබියදීය. එහිදී මන්ත‍්‍රීවරයා එක් දිනක් තුළ රේගුවෙන් නිදහස් වී පාර්ලිමේන්තුවටද පැමිණ මහජන උපයෝගිතා කොමිසමේ සභාපතිවරයා ඉවත් කිරීමේ යෝජනාවට අදාළව ඡන්දයද භාවිත කළේය. ඒ ඔහු විසින් ප‍්‍රකාශ නොකර රටට ගෙන ආ රත‍්‍රං හා ජංගම දුරකථන රාජසන්තක කිරීමෙන් පසු ඒ සඳහා පැනවූ රුපියල් මිලියන 7.4ක දඩය ගෙවීමෙන් පසුය.

ප‍්‍රකාශ නොකර රුපියල් මිලියන 85ක් පමණ වටිනා රත‍්‍රං හා ස්වර්ණාභරණ කිලෝ 4 ග‍්‍රෑම් 611ක ප‍්‍රමාණයක් රටට ගෙන ඒම සම්බන්ධයෙන් ප‍්‍රංශ ජාතිකයා ශ‍්‍රී ලංකා රේගුව අත්අඩංගුවට ගනු ලැබුයේ ජුනි 03 වැනිදා වන අතර ඔහු ගෙන ආ රත‍්‍රං හා ස්වර්ණාභරණ රාජසන්තක කරමින් රේගුව පනවා තිබූ දඩය වූයේ රුපියල් මිලියන 70කි. එම දඩය ගෙවීමට නොහැකි වූ හෙයින් ප‍්‍රංශ ජාතිකයා මීගමුව මහේස්ත‍්‍රාත් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසු රිමාන්ඩ් භාරයට පත් කරනු ලැබීය. 

මේ සමගම මීට සති තුනකට පෙර දැඩි කතාබහකට ලක්වූ මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි රහීම්ගේ සිදුවීම යළි ආන්දෝලනයකට ලක්වී ඇත. ඒ මන්ත‍්‍රීවරයාට ශ‍්‍රී ලංකා රේගුව ගැසූ දඩය හා ප‍්‍රංශ ජාතිකයාට ගැසූ දඩය අතර විශාල වෙනස පදනම් කරගනිමින්ය. මන්ත‍්‍රීවරයා හා ප‍්‍රංශ ජාතිකයා සිදුකළ වරද හා වරදේ ප‍්‍රමාණය ආසන්න වශයෙන් එක සමානය. දෙදෙනාම ප‍්‍රකාශ නොකළ රත‍්‍රං හා තවත් භාණ්ඩ නීති විරෝධීව ශ‍්‍රී ලංකාවට ගෙනැවිත් තිබුණි. දෙදෙනාම සිදුකළ වරදේ ප‍්‍රමාණය ආසන්න අගයක් ගනී. එහෙත් මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි රහීම්ට ඔහුගේ නීති විරෝධී භාණ්ඩවල අගය මෙන් සියයට 10ක පමණ ප‍්‍රමාණයක් දඩය ලෙස අයකරන විට ප‍්‍රංශ ජාතිකයාට ඔහුගේ නීති විරෝධී භාණ්ඩල අගය මෙන් සියයට සීයකට ආසන්න දඩයක් නියමකර තිබේ. අද ප‍්‍රංශ ජාතිකයා රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරගතව ඉන්නේ එම දඩය ගෙවා ගැනීමට නොහැකි වීම හේතුවෙනි.

මන්ත‍්‍රීවරයාට සහ ප‍්‍රංශ ජාතිකයාට ගැසූ දඩයේ මෙම කැපී පෙනෙන වෙනස පාර්ලිමේන්තුව තුළදී මෙන්ම ඉන් පිටතදීත් විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස ඇතුළු මන්ත‍්‍රීවරුන් පෙන්වා දෙමින් ප‍්‍රශ්න කර තිබුණි. දඩය පිළිබඳ මෙම වෙනස අනාවරණය වීමට ප‍්‍රථමයෙන්ම විපක්ෂ නායකවරයා ඇතුළු විපක්ෂයේ මන්ත‍්‍රීවරුන් කතානායකවරයාට ලිපියක් යොමු කරමින් ඉල්ලා තිබුණේ හොරෙන් රත‍්‍රං ශ‍්‍රී ලංකාවට ගෙන ඒම සම්බන්ධයෙන් ශ‍්‍රී ලංකා රේගුවෙන් දඩයකට යටත් වූ අලි සබ්රි රහීම් මන්ත‍්‍රීවරයා සම්බන්ධයෙන් පියවරක් ගන්නා ලෙසයි. විපක්ෂය එසේ ඉල්ලීමක් කළද මන්ත‍්‍රීවරයකු පාර්ලිමේන්තුවෙන් ඉවත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් රේගු දඩයක් ඉවහල් වේද යන ප‍්‍රශ්නයක්ද මෙහිදී පැනනගී. ඒ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව මන්ත‍්‍රී ධුරයට නුසුදුසු වීමට එක් හේතුවක් වන්නේ අවුරුදු දෙකකට වඩා දඬුවම් කළ හැකි වරදක් සම්බන්ධයෙන් අධිකරණයෙන් දඬුවම්  ලබා ඉන් අවුරුදු දෙකක කාලයක් දඬුවම් විඳීම යන අවස්ථාව සම්බන්ධයෙන් පමණක් වන නිසාය.

ශ‍්‍රී ලංකා රේගුව යන්න අති දූෂිත ආයතනයක් බවට විවාදයක් නැත. එහි අන්ත දූෂිත නිලධාරීන්, සාමාන්‍ය වශයෙන් දූෂිත නිලධාරීන්, ටිකක් දූෂිත නිලධාරීන් හා දූෂිත නැති නිලධාරීහුද සිටිති. එමෙන්ම ජාවාරම්කාරයන් එළව එළවා අල්ලන නිලධාරීන් පිරිසක්, එසේ නොවන සාමාන්‍ය ලෙස කටයුතු කරන නිලධාරීන් පිරිසක් හා සාමාන්‍ය ලෙසද කටයුතු නොකරන නිලධාරීන් පිරිසක් එහි සිටිති. ජාවාරම්කාරයන් අල්ලන රේගු නිලධාරීන්ට ඒ මගින් ජීවිත තර්ජනයක්ද එල්ල වන අතර සමහරවිට ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවීමටද සිදුවේ. අමරපාල හා සුජිත් ප‍්‍රසන්න ඝාතන එවැනි දේවල්ය. අනතුරක කටයුතු කරන මෙම නිලධාරීන්ට ඔවුන්ගේ වැටලීම් මගින් ලැබෙන ආදායමෙන් තෑගි ලැබීම සිදුවේ. අනෙකුත් නිලධාරීන්ටත් ඔවුන් සිදුකරන එදිනෙදා රේගු කටයුතුවලදී පනවන දඩ හේතුවෙන් ලැබෙන ආදායමෙන් තෑගි ලැබේ. 

මේ කිසිවක් නැතත්, විශේෂයෙන්ම ශ‍්‍රී ලංකාවට ආනයනය කරන සෑම භාණ්ඩයක් සම්බන්ධයෙන්ම ඒවා නිශ්කාෂණ ක‍්‍රියාවලියේදී අනිවාර්ය නිල නොවන මුදලක් රේතු නිලධාරීන්ට ගෙවීමට සිදුවන බව එම කටයුතුවලට සම්බන්ධයක් ඇති  ඕනෑම අයකු දන්නා කරුණකි. ඒ නිසාම සිය රැකියාවෙන් ලැබෙන මුදලට අමතරව රේගු නිලධාරියකුට වැටලීම් කළත් නැතත් නිල නොවන මුදලක් ලැබීම ශ‍්‍රී ලංකාවේ රේගු කටයුතු සම්බන්ධයෙන් යථාර්ථයයි.

මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි රහීම් දඩය ගෙවා එක් දිනකින් නිදහස් වී පැමිණීමෙන් පසු ඒ පිළිබඳ සැක සංකා මතුවූ අවස්ථාවේදී රේගු සේවයෙන් විශ‍්‍රාම ගොස් ඇති කිහිප දෙනෙකු ලියුම්කරු සමග දැක්වූයේ එකිනෙකට වෙනස් අදහස්ය. එක් අයකු කීවේ මන්ත‍්‍රීවරයාට පනවා ඇති දඩය මෑත ඉතිහාසයේ එසේ පැනවූ විශාලතම දඩය බවත්, එම දඩය පැනවූ නිලධාරීන් ඔවුන්ගේ උපරිමය කර ඇති බවත්ය. ඒ වරදේ ප‍්‍රමාණය මෙන් තුන් ගුණයක් හෝ අවමය රුපියල් ලක්ෂයක් යන එම වරද පිළිබඳ දඩ සීමාව පෙන්වා දෙමින්ය. තවත් අයකු කීවේ දඩය ගණන පිළිබඳ කතාව පැත්තකින් තැබූ විට එම සිදුවීම එතැනින් අවසන් කළ නොහැකි බවයි. ඒ පිළිබඳ රේගුව පුළුල් විමර්ශනයක් කළ යුතු බවයි. එහිදී සිදුවී ඇත්තේ මන්ත‍්‍රීවරයා එකඟවීමෙන් පසු ඉක්මණින් තෑගි මුදල් ලබා ගැනීම සඳහා දඩයක් පනවා ඔහුව නිදහස් කිරීම බවයි.

මේ වනවිට මතුවී ඇති ප‍්‍රංශ ජාතිකයාගේ සිදුවීමෙන් පසු දෙවෙනියට සඳහන් කළ හිටපු රේගු නිලධාරියාගේ අදහස මේ පිළිබඳ යළි සාකච්ඡාවකට මග පාදයි. මන්ද මෑත ඉතිහාසයේ උපරිම රේගු දඩය දැන් ප‍්‍රංශ ජාතිකයාට මාරුවී ඇති නිසාය. එපමණක් නොව අවමය රුපියල් ලක්ෂයක් හෝ වරදේ ප‍්‍රමාණය මෙන් තුන් ගුණයක් යන දඩ පැනවීමේ රේගුවේ අභිමතය මන්ත‍්‍රීවරයාට සියයට 10ක් වනවිට ප‍්‍රංශ ජාතිකයාට සියයට සීයකට ආසන්න වී ඇති නිසාය.

එදා මන්ත‍්‍රීවරයාට ඔහුට පැනවූ දඩය ගෙවන්නට නොහැකි වූවා නම් ඔහු ඉදිරිපත් කරන්නට වන්නේත් මහේස්ත‍්‍රාත් අධිකරණයටය. ඒ අනුව ප‍්‍රංශ ජාතිකයාගේ සිදුවීම මෙන්ම මන්ත‍්‍රීවරයාගේ සිදුවීමද එක් දිනකින් අවසන් වන්නේ නැත. ඒවා දීර්ඝ කාලයක් ඇදී යයි. රේගු අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාට මෙන්ම විෂයභාර ඇමතිවරයාට අභියාචනා කිරීමේ හැකියාව ඉන්පසු ලැබේ. වැටලීම කළ රේගු නිලධාරීන්ට සිය තෑගි මුදල් ලබා ගැනීමට එම නඩු හා පරීක්ෂණ අවසන් වනතෙක් සිටීමට සිදුවේ. ප‍්‍රංශ ජාතිකයා වැටලූ නිලධාරීන්ට එසේ වුවද මන්ත‍්‍රීවරයා වැටලූ නිලධාරීන්ට එසේ වී නැත. මන්ත‍්‍රීවරයා වරද පිළිගෙන දඩයත් ගෙවා නිදහස් වී ගොස් ඇති බැවින් රාජසන්තක කළ රත‍්‍රං විකිණීමෙන් හා දඩය මගින් ලැබෙන තෑගි මුදල් ඉක්මණින්ම ලබාගැනීමේ හැකියාව ඔවුන්ට ඇත.

පුළුල් විමර්ශනය යන කරුණ ප‍්‍රංශ ජාතිකයා සම්බන්ධයෙන් රේගුවට එතරම් අදාළ වන්නේ නැත. එහෙත් මන්ත‍්‍රීවරයා සම්බන්ධයෙන් එය අදාළ වේ. ඒ මන්ත‍්‍රීවරයාට එකී රත‍්‍රං තොගය මිලදී ගැනීමට මුදල් ලැබුණේ කෙසේද? ඔහු රටින් බැහැර වනවිට හොරෙන් මුදල් රැගෙන ගියාද? එම රත‍්‍රං ඔහුගේ නොවේ නම් කාගේද? ඔහුට ඒවා ලබා දුන්නේ කවුද? රුපියල් මිලියන 7.4ක දඩය ගෙවීමට ඔහුට මුදල් දුන්නේ කවුද? දඩය ගෙවූයේ ඔහු සතු මුදලින්ද? යන කරුණු එම පුළුල් විමර්ශනයේදී සලකා බැලිය යුතුව තිබුණි. එහෙත් එම රත‍්‍රං ජාවාරම හෙළිදරව් කර ගැනීම දඩ මුදලට මුවාවී රේගුව අවසන් කර තිබේ. එහෙත් රේගුවේ සැබෑ කාර්යය වන්නේ ඉහතින් සඳහන් කළ කරුණුද අනාවරණය කර ගැනීමය.

එහෙත් කුමන හෝ එකඟතාවකට එය එසේ සිදුවී නැත. ඒ නිසා එවැනි එකඟතා වැළැක්වීමට නම් අනිවාර්යෙන්ම සිදුවිය යුත්තේ රේගු ආඥා පනතේ ඇති මෙවැනි සිදුවීම්වලට අදාළ රුපියල් ලක්ෂයක අවමයක් හෝ වරදේ ප‍්‍රමාණය මෙන් තුන් ගුණයක් යන දඩයේ ඇති රුපියල් ලක්ෂයක අවමයක් යන්න රුපියල් මිලියන දහයක අවමයක් වැනි ලෙස හෝ යළි සංශෝධනය විය යුතුමය. මන්ද රේගු ආඥා පනතේ මෙම ප‍්‍රතිපාදනයද ඉතා පැරණි එකක් වන නිසා හා එය පැනවූ අවස්ථාවේ තිබූ භාණ්ඩ මිල හා සසඳමින් පැනවූවක් වන නිසා එය අදට ඒ ආකාරයෙන්ම නොගැළපෙන නිසාය. අවමය ඉහළ දැමූ විට රේගු නිලධාරීන්ට සිදුවන්නේ එම අවමයට ඉහළ දඩයක් හෝ වරදේ ප‍්‍රමාණය මෙන් තුන් ගුණයක් දක්වා දඩයක් පැනවීමටය. ප‍්‍රංශ ජාතිකයාට මෙන්ම මන්ත‍්‍රී අලි සබ්රි රහීම් වැනි පුද්ගලයින්ටද එක ආකාරයෙන් කටයුතු කිරීමටය.

නව ලිබරල් ප‍්‍රතිසංස්කරණ, දුගීබවේ ව්‍යාප්තිය සහ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රහරණය

ලංකාවේ සමාජය සහ දේශපාලනය වර්තමානයේදී ප‍්‍රධාන ධ‍්‍රැවීකරණ ක‍්‍රියාවලීන් දෙකක් තුළින් ගමන් කරන බව පෙනේ. ‘ධ‍්‍රැවීකරණය’ යන්නෙහි අර්ථය නම්, එකිනෙකට පසමිතුරු කඳවුරු දෙකකට බෙදීයාමයි. මෙම ද්විත්ව ධ‍්‍රැවීකරණයේ සමාජිය පැත්ත නම්, සමස්ත සමාජය හා එහි ජනගහනය ඇති නැති යන, ඇති අය සහ නැති අය, වශයෙන් බෙදීයාමයි. එහි පදනම වන්නේ ආර්ථිකයයි.

දේශපාලන ධ‍්‍රැවීකරණය සිදුවන්නේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය කේන්ද්‍රකොටගෙනය. මෙම කඳවුරු දෙකෙහි එකක් සමන්විත වන්නේ රටේ ජනගහනයෙන් ඉතා සුළුතරයක් වන සමාජ හා දේශපාලන ප‍්‍රභූ පන්තියෙනි. ‘පාලක පන්තිය’ යන පිරිස මෙම කඳවුරට නායකත්වය දෙන පිරිසයි. මෙම දේශපාලන ධ‍්‍රැවීකරණයේ අනෙක් කඳවුර වන්නේ රටේ බහුතර ජනතාවයි. දුගී දුප්පත් ජනතාව, කම්කරු පන්තිය, ගොවි ජනතාව, මධ්‍යම පන්තියේ පහළ සහ මැද කොටස් යන පුළුල් සමාජ ස්තරවලින් සමන්විත වන අප රටේ ජනගහනයෙන් බහුතරයයි.

ආර්ථික සාධක පදනම කොටගත් සමාජීය ධ‍්‍රැවීකරණය අප රටේ සමාජයට අලූත් දෙයක් නොවේ. එය හැමදාම තිබුණ දෙයකි. එහෙත් වර්තමාන සන්දර්භය තුළ එහි අලූත් බවක් තිබේ. එය නම් ගිය වසරේ සිට උත්සන්න වී ඇති දරුණු ආර්ථික අර්බුදයේද, එයින් ගොඩඒමට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ නායකත්වය යටතේ ජනාධිපති රනිල් වික‍්‍රමසිංහ දියත් කර ඇති ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ වැඩ පිළිවෙළ යටතේද උත්සන්න වී ඇති දුගී බව, සේවා වියුක්තිය, සමාජ ආරක්‍ෂණ වැඩසටහන්වල අවසානය යන මේවා නිසා ඇති වෙමින් යන සමාජ ප‍්‍රතිඵලයි.

දුගීකමේ ව්‍යාප්තිය

ලංකාවේ ශීඝ‍්‍රයෙන් පැතිරෙන දුගීකම පිළිබඳ චිත‍්‍රය දැන් කාටවත් රහසක් නොවේ. ලක්‍ෂ සංඛ්‍යාත ජනතාව දුගීකමෙන් බැට කන අතර, අප රටේ ජනමාධ්‍යද ඒ බව නොසඟවා වාර්තා කරති. ආණ්ඩුවේ සහ ජනාධිපතිවරයාගේ ප‍්‍රචාරක කටයුතු ද ඉහළින්ම කරන ගමන්, ජනමාධ්‍ය සිදුකරමින් යන ප‍්‍රශංසා කටයුතු දෙයක් නම්, අප රටේ සිදුවන ආර්ථික හා සමාජිය ඛේදජනකත්වය අවංකව වාර්තා කරමින් එම අමිහිරි යථාර්ථය සැඟවීමට පාලකයන්ට ඉඩ නොතැබීමයි. 

ගිය සතියේදී ලෝක බැංකු වාර්තාවක් උපුටා දක්වමින් පළවූ මාධ්‍ය වාර්තාවකට අනුව ලංකාව ‘දුප්පත්කමේ අඩියටම වැටුණු’ රටකි. ලංකාව සිටින්නේ ලෝකයේ දුප්පත්ම රටවල් 20 අතරය. ලෝක බැංකු වාර්තාවලට අනුව 2019දී ලංකාවේ ජනගහනයෙන් සියයට 11.3ක් දිළිඳුව සිටියහ. 2022 වන විට එය සියයට 25 දක්වා එනම්, ලක්‍ෂ 55ක් දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත. මෙම වසරේ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ අනුග‍්‍රහය ඇතිව සිදුකරන ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ යටතේ දිළිඳු බවට ඇදවැටෙන ජනගහනයේ ප‍්‍රතිශතය තවත් ඉහළ යාම අනිවාර්ය වනු ඇත. ලෝක බැංකුව ලංකාවේ දුගීකම තීරණය කරන මිනුම් දණ්ඩ වන්නේ පවුලක ආදායම අමෙරිකානු ඩොලර් 3.65කට හිමිකම් කීමයි. එය රුපියල් දාහට මඳක් වැඩිය.

ලංකාවේ දිනෙන් දින ඉහළ යන සමාජ අර්බුදයේ ප‍්‍රධාන ලක්‍ෂණයක් වූ දිළිඳුකමේ ශීඝ‍්‍ර ව්‍යාප්තිය පිළිබඳ නිරීක්‍ෂණ දෙකක් කළ හැකිය. ඉන් පළමුවැන්න නම්, 2020දී ආරම්භ වූ දිළිඳුකමේ ව්‍යාප්තියේ සිව්වැනි රැල්ල දැන් ආරම්භ වී තිබෙන්නේය යන්නයි. 

දෙවැන්න නම්, ආර්ථික අර්බුදය විසින් බිහිකරනු ලබන සමාජ අර්බුදයේ අනපේක්‍ෂිත සහ පාලනය කිරීමට දුෂ්කර දේශපාලන ඵලවිපාකද ඇතිවන බවයි. ඒවාට පදනම් වනු ඇත්තේ දැනට ගොඩනැගෙමින් තිබෙන බව පෙනෙන සමාජ අසහනයේ සහ කෝපයේ නවරැල්ලයි. 

දුගීකමේ සිව්වන රැල්ල

2020 සිට 2023 වසර තුන-හතරක කාලය ලංකාවේ ජනතාව අතර දුගීභාවය වේගයෙන් පැතිරීම සිදුවූ කාලයයි. එය රැලි හතරක් මත ඉදිරියට ගොස් තිබෙන බව පෙනේ. ඉන් පළමුවැන්න, කෝවිඩ් වසංගතය සමග 2020 වසරේදී ආරම්භ විය. දෙවැන්න, කෝවිඩ් අර්බුදයේත්- ආර්ථික අර්බුදයේත් සංයෝගයෙන් 2021 වසරේදී මතුවිය. තුන්වැන්න, පොහොර අර්බුදය නිසා ග‍්‍රාමීය කෘෂිකාර්මික සහ වෙළඳ වැවිලි ආර්ථිකයේ අර්බුදය තුළ මතුවූ දුගීකරණයේ නව රැල්ලයි. සිව්වැන්න, ආර්ථික අර්බුදයට විසඳුම් වශයෙන් රනිල් වික‍්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයාගේ ආණ්ඩුව, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ සහභාතිත්වයෙන් ක‍්‍රියාත්මක කරන ‘ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ’ යනුවෙන් හඳුන්වන ආර්ථික විනාශකාරී වැඩ පිළිවෙළයි.

මෙම වසරේ මුල සිට ක‍්‍රියාත්මක කරන මෙම විනාශකාරී ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ හැඳින්විය හැකි දේශපාලන-අර්ථ ශාස්ත‍්‍රීය සංකල්පය නම් ආර්ථිකයේ නව-ලිබරල්කරණය, එහි අවසාන අවසන් අවධිය කරා ගෙනයාමයි. 1978 එජාප රජය යටතේ ආරම්භ වී අවධි කිහිපයක් තුළින් ඉදිරියට ගොස් ඇති ලංකාවේ ආර්ථිකයේ ලිබරල්කරණය සහ නව ලිබරල්කරණය විසින් ප‍්‍රධාන වශයෙන් ඉලක්ක කරන ලද්දේ ආර්ථික අරමුණු තුනක් ඉටුකර ගැනීමටය. පළමුවැන්න, වෙළෙඳපොළ කේන්ද්‍රීය හා පුද්ගලික ප‍්‍රාග්ධනයේ නායකත්වය සහිත ධනවාදී ක‍්‍රමය ලංකාවේ ප‍්‍රතිෂ්ඨාපිත කිරීමයි. දෙවැන්න, ලංකාවේ ධනවාදී ආර්ථික ක‍්‍රමය ලෝක වෙළෙඳපොළ සහ ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රාග්ධනය සමග ඒකාග‍්‍ර කිරීමයි. තුන්වැන්න, ලංකාවේ ආර්ථිකයේ රාජ්‍ය අංශයත් සුභසාධනවාදී රාජ්‍යයත් ක‍්‍රමානුකූලව දුර්වල සහ අහෝසි කිරීමයි. ආර්ථිකය ලිබරල් කිරීම වෙනුවෙන් 1978 සිට 1980 ගණන්වල අග දක්වාත්, ‘ආර්ථිකයේ ව්‍යුහාත්මක ගැලැප්පීම් සිදුකිරීම’ යනුවෙන් 1980 ගණන්වල අග සිට 1990 ගණන් මැද දක්වාත්, 1900 ගණන්වල සිට ‘මනුෂ්‍ය මුහුණුවරක් සහිත ධනවාදය’ යන අලූත් නමකිනුත්, ‘මහින්ද චින්තනය’ යනුවෙන් 2005න් පසුවත්, විවිධ අවධීන් තුළ ක‍්‍රියාත්මක වූ ආර්ථික ලිබරල්කරණයේ අවසාන අවධියට දැන් ලංකාව ගෙන එනු ලැබ ඇත.

ලංකාවේ දුගීකරණයේ සමකාලීන ව්‍යාප්තිය, විශේෂයෙන් 2020 වසරේ සිට සිදුවෙමින් පවත්නා ව්‍යාප්තිය, සාධක තුනක ප‍්‍රතිඵලයකි. ඒවා නම්, කෝවිඩ් වසංගත අර්බුදය, ග‍්‍රාමීය කෘෂි සහ වැවිලි ආර්ථිකයේ අර්බුදය සහ නව ලිබරල්වාදී ආර්ථිකයේ අර්බුදයයි. මේ දිනවල වඩාත් පැහැදිලිව පෙනෙන, වඩාත් දෘශ්‍යමාන සාධකය වන නව ලිබරල්වාදයේ අර්බුදය යන සාධකයේද එක්තරා විශේෂත්වයක් තිබේ. එය නම්, දුගී බව ලංකාවේ සමාජය තුළ ව්‍යාප්ත වීම් නව රැල්ල නව ලිබරල්වාදයේ අර්බුදයෙන් ගොඩ ඒමට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සහ ජනාධිපති රනිල් වික‍්‍රමසිංහ දියත් කර ඇති ‘විසඳුමේම’ ප‍්‍රතිඵලයක් වීමයි. අපි එම  කරුණ ඊළඟට සලකා බලමු.

අලූත්ම නව ලිබරල්වාදී පැකේජය

ලංකාවේ දුගී බවේ ව්‍යාප්තියේ නව රැල්ල බිහිබීමට තුඩු දී ඇති ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ වනාහි, නව ලිබරල්කරණ ව්‍යාපෘතියේ සම්පූර්ණ නොකර ඉතිරි කර තිබුණු අංගයි. ‘ආර්ථික සහ විදේශ විනිමය අර්බුදය විසඳීමට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට යෑම හැර වෙන විකල්පයක් නැත.’ යන කතිකාව ගිය වසරේ සිට ගොඩනැගූ ‘චින්තකයන්’ අතර ඉදිරියෙන්ම සිටියේ රනිල් වික‍්‍රමසිංහ මහතාය. වික‍්‍රමසිංහ වනාහි ජේ.ආර්. ජයවර්දන සහ ලලිත් ඇතුලත්මුදලිගෙන් පසුව එජාපයේ සිටි ඉතාම දක්‍ෂිණාංශික නිදහස් වෙළඳපොළවාදී ආර්ථික ‘චින්තකයා’ය. 

සජබයේ සිටින ආචාර්ය හර්ෂ ද සිල්වා, ඉරාන් වික‍්‍රමරත්න සහ කබිර් හෂීම් යන නිදහස් වෙළඳ පොළවාදී ආර්ථික විද්‍යාඥයන්ට වඩා රනිල් වික‍්‍රමසිංහ සිටින්නේ ඉදිරියෙනි. ඔහුගේ පසුගිය ප‍්‍රතිපත්ති දෙස බලන විට පෙනෙන්නේ, ඔහු ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලටත් වඩා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල්වාදියකු බවයි. ඔහුගේ මූලිකත්වය සහ නායකත්වය යටතේ දැන් ලංකාවේ පටන්ගෙන ඇති ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණවලින් සිදුවන්නේ, නව ලිබරල් ධනවාදයට සහ වෙළඳපොළ බලවේගයටත්, පුද්ගලික ප‍්‍රාග්ධනයේ ව්‍යාප්තියටත් ඇති බාධක ඉවත් කිරීමයි. ඒවායින් ප‍්‍රධාන එවා මෙසේය.

.. ආර්ථික සහ සේවා අංශවල රාජ්‍ය හිමිකාරිත්වය සහ රාජ්‍යයේ ආර්ථික කාර්යභාරය අහෝසි කිරීම.

.. රජයේ වියදම් තියුණු ලෙස අඩුකිරීම සඳහා රාජ්‍ය අංශයේ පවත්නා පාඩු මෙන්ම ලාභ ලබන ආයතනද පුද්ගලික අංශයට විකිණීම.

.. ආර්ථික හා සේවා ක්‍ෂෙත‍්‍රවල රාජ්‍ය අංශය සම්පූර්ණයෙන් වසාදැමීම මගින් පුද්ගලික ප‍්‍රාග්ධනයේ හිමිකාරිත්වයට පමණක් යටත්, ආර්ථික හා සේවා අංශයක් නිර්මාණය කිරීම.

..සුභසාධනවාදී රාජ්‍යයේ ඉතිරි වී තිබෙන සියල්ල විනාශයට සහ අවසානයට පත්කිරීම ආරම්භ කිරීම.

..රාජ්‍යය සහ රාජ්‍ය අංශය සාම්ප‍්‍ර‍්‍රදායිකව ඉටු කළ ඉතා වැදගත් සමාජ කාර්යයක් වූ රැකියා නිර්මාණය කිරීමේ වගකීම අවසන් කිරීම සහ එම කාර්යය වෙළඳපොළට සහ පුද්ගලික ප‍්‍රාග්ධනයට පැවරීම

..ඍජු බදු සහ වක‍්‍ර බදු තුළින් ධනවාදී රාජ්‍යය පවත්වාගැනීමේත්, ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ ඒමේ වගකීමේත් බර, ප‍්‍රධාන වශයෙන් දුගී සහ මධ්‍යම පන්තික පුරවැසියන් මත පැටවීම.

ලිබරල් ආර්ථිකය සහ නිර්-ලිබරල් දේශපාලනය

රටක ආර්ථිකය ලංකාවේ දැනට සිදුවනවාක් මෙන් අත්‍යන්ත නව-ලිබරල්කරණයට භාජනය වෙද්දී, එම රටේ දේශපාලනයට සිදුවන්නේ කුමක්ද? එය මේ දිනවල සිදුවන දේ බලාසිටින විට ඇසිය යුතු වන වැදගත් ප‍්‍රශ්නයකි. ඒ ගැන සිතද්දී කෙනකුට පෙනෙනු ඇත්තේ රනිල් වික‍්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා ලංකාවේ දැනට සිදුකරන්නේ, 1978 සිට ජේ.ආර්. ජයවර්දන ජනාධිපතිවරයා සිදු කළ දෙයම බවය. එකම වෙනස ජේආර්ට පාර්ලිමේන්තුවේ හයෙන්-පහක බහුතරයක් තිබීමත්, රනිල් වික‍්‍රමසිංහට පාර්ලිමේන්තුවේ තිබෙන්නේ එක් ආසනයක් පමණක් වීමත්ය.

1978දී ජනාධිපති ජයවර්ධන යටතේ සිදුවූ සහ 2022-23දී ජනාධිපති වික‍්‍රමසිංහ යටතේ සිදුවන්නට පටන්ගෙන තිබෙන ක‍්‍රියාවලි දෙක අතර ප‍්‍රධාන සමාන්තර වර්ධන තුනක් අපට මෙසේ හඳුනාගත හැකිය.

..රාජ්‍යයේ සමාජ සුබසාධනවාදී කාර්යය අවසන් කිරීම සහ රාජ්‍යයේ සමාජීය වගකීමේ කාර්යය වෙළඳ පොළට බාරදීම- රනිල් වික‍්‍රමසිංහ දැන් කරන්නේ ජයවර්දන ආරම්භ කළ මෙම ක‍්‍රියාවලිය කූටප‍්‍රාප්ත කිරීම.

.. රාජ්‍යයේ සමාජීය කාර්යය අත්හරිද්දී රාජ්‍යයේ දුගී විරෝධී, කම්කරු පන්ති විරෝධී, සිවිල් සමාජ විරෝධී සහ මර්දනකාරී ශක්තිය නව නීති සහ වෙනත් මාධ්‍යවලින් ශක්තිමත් කිරීම.

..ආර්ථික ක්‍ෂෙත‍්‍රය ‘ලිබරල්’ කරද්දී, දේශපාලන ක්‍ෂෙත‍්‍රය නිර්-ලිබරල්, අධිකාරවාදී සහ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍ර විරෝධී පරිවර්තනයට භාජනය කිරීම. මෙයද ජේආර් ආරම්භ කළ සහ රනිල් වික‍්‍රමසිංහ ඉදිරියට ගෙන යන පරිවර්තන ක‍්‍රියාවලියකි.

ඉහත කී තුන්වැනි ප‍්‍රවණතාව, කෙටියෙන් විස්තර කරන්නේ නම් මෙසේය. යුරෝපයේ මෙන්ම අනෙක් බොහෝ රටවලද ධනවාදය සහ දේශපාලනය අතර සම්බන්ධයේ ඓතිහාසික වශයෙන් තිබුණු එක් ප‍්‍රවණතාවක් වූයේ එම ක්‍ෂෙත‍්‍ර දෙකම ලිබරල් වීමය. රාජ්‍යයේ මැදිහත්වීමෙන් හා පාලනයෙන් තොර, පෞද්ගලික ව්‍යවසාය සහ නිදහස් වෙළඳපොළ කේන්ද්‍රකොට ගත්, ‘ලිබරල්-ධනවාදී’ ආර්ථික ක්‍ෂෙත‍්‍රයක් බිහිවීම මෙම ප‍්‍රවණතාවේ ආර්ථික පැත්තයි. එහි දේශපාලන ප‍්‍රවණතාව වූයේ ලිබරල් /ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආණ්ඩුක‍්‍රමයක් සහ දේශපාලන ක‍්‍රමයක් බිහිවීමයි. රාජාණ්ඩුක‍්‍රමය පෙරළා දමා මහජන නියෝජිතයනගෙන් සමන්විත මහජනතාවට වගකියන සහ පුරවැසි නිදහස සහ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ මතවාදයක් මත පදනම් වූ දේශපාලන ක‍්‍රමයක්ද, ආණ්ඩුක‍්‍රමයක්ද ගොඩනැගීම මෙම ‘ධනේශ්වර ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී’ පරිවර්තනය තුළදී සිදුවිය. ඒ අනුව ධනේශ්වර ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය මූලික වශයෙන්ම ලිබරල් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී එකක් විය.

විසිවැනි සියවසේදී යුරෝපීය මෙන්ම දකුණු  ඇමෙරිකානු ධනවාදය, නිදහස් වෙළෙඳ පොළ රාමුව සංශෝධනය කරමින් බිහිවූ සුභසාධන ධනවාදය යටතේද, දේශපාලන ක්‍ෂෙත‍්‍රයේ ලිබරල් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රාමුව, ආයතන සහ භාවිත වෙනස් නොවී පැවතිණ.

1978 ජේ.ආර්. ජයවර්ධන නායකත්වය යටතේ ලංකාවේ සිදුවූයේ ධනවාදය සහ ලිබරල් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය අතර තිබි මෙම සාධනීය පුරුක දුර්වල කිරීමයි. ලංකාවේ ධනවාදය තවදුරටත් වර්ධනය කරන්නට නම්, ඒ වන විට තිබුණ සුභසාධන ධනවාදයේ අර්බුද විසඳන්නට නම් සහ දුර්වලව පැවති ධනවාදී ආර්ථික සමාජ ක‍්‍රමය ශක්තිමත් කිරීමට නම්, ධනවාදී වෙළඳ පොළ රාජ්‍යයේ හා සමාජයේ පාලනයෙන් සහ වගකීමෙන් ‘නිදහස්’ කිරීම පළමුවැනි පරිවර්තනීය පියවර විය යුතු බව ජේ.ආර්. විශ්වාස කෙළේය. රනිල් වික‍්‍රමසිංහගේ ආර්ථික හා සමාජ චින්තනය, ජේ.ආර්. ජයවර්දනගේ මෙම ආර්ථික-සමාජ චින්තනයම යාවත්කාලීන ලෙස ඉදිරියට ගෙනයෑමකි. 

මෙය වනාහි වර්තමාන ලංකාවේ නැවත උත්සන්නවී තිබෙන නව ලිබරල්වාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණවල දේශපාලනයයි. ආර්ථිකය සහ රාජ්‍යය නව ලිබරල්වාදී කිරීමේ දේශපාලනය වන්නේ, රාජ්‍යය, පාලකයන් සහ දේශපාලනය නිර්-ලිබරල්, නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී සහ අධිකාරවාදී වීමයි. නව ලිබරල්වාදී අර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණවලින් දිගින් දිගටම බැට කන, පීඩා විඳින සහ දුක්විඳින බහුතර ජනගහනයක් සහිත සමාජයක තම ප‍්‍රතිසංස්කරණවලට එරෙහිව ජනතාව නැගී සිටින බව පාලකයෝ දනිති. ආර්ථික වශයෙන් නව ලිබරල්කණය සහ දේශපාලන වශයෙන් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රීයහරණය එකට අත්වැල් බැඳගන්නේ ඒ නිසාය.

අපේ ජනාධිපතිතුමා කඩිමුඩියේ සම්මත කිරීමට යන ත‍්‍රස්ත විරෝධී පනත, ගුවන්විදුලි/ රූපවාහිනි/ ජනමාධ්‍ය නියාමන පනත, මැතිවරණ පැවැත්වීමේ පනත, පුනරුත්ථාපන කාර්යාංශ පනත, කෘෂිකාර්මික ඉඩම් හිමිකම් නීතිය වෙනස් කිරීමේ පනත, කම්කරු නීති සංශෝධන පනත යන මේවායේ දේශපාලන අරමුණු සහ අර්ථය අපට දැකිය හැකි වන්නේ, ඉහත කී පසුබිමද සලකා බලන විටය.

මහර බන්ධනාගාර රැඳවියන්ගේ මරණ  දණහිසෙන් පහළට වෙඩි තැබීමෙන් සිදුවූ ඒවා නොවේ

”ඒ අනුව මෙම මරණකරුවන් වන පිළිවෙළින්, ඇරැව්වලගේ බවන්ත මහින්ද, සිිංගක්කාර ලියනගේ සම්පත් පුෂ්පකුමාර, මාලන් ක්‍රොක්, අලංකාර දේවගේ අමිත් සුභසිංහ, දොරවකගේ ඉන්දික පුෂ්පකුමාර, යකුපිටියගේ රසික හර්ෂණ කාරියවසම්, සුදු දේවගේ ප‍්‍රදීප් අතුල කුමාර, වැලිකල විතානලාගේ තරිඳු සුලක්ෂණ රොද්‍රිගෝ, සරණප‍්‍රිය ජයසේකර පටබැඳිගේ සුජිත් කුමාර, හෙට්ටිආරච්චිගේ ලහිරු නිමන්ත, විතානගේ අවිෂ්ක මල්ෂාන් අයවලූන්ගේ මරණ සියල්ලම ගිනි අවි පත්තු වීමෙන් ඇතිවූ වෙඩි වැදීම් මගින් උදර කුහරයෙන් ඉහළ විවිධ ප‍්‍රදේශයන්ට ඇතිවූ තුවාල හේතුවෙන් සිදුවූ මරණ බවට තීරණය කරමි.”

2023 අප්‍රේල් 26 දින සහිතව එසේ සඳහන් කර ඇත්තේ වැලිසර මහේස්ත‍්‍රාත් ධම්මික උඩුවවිදානය. ඒ 2020 නොවැම්බර් 29 දින ආරම්භ වූ මහර බන්ධනාගාරයේ  කළහකාරී සිදුවීම්වලදී මියගිය රැඳවියන්ගේ මරණවලට හේතුව ප‍්‍රකාශයට පත් කරමින්ය. 

එම මරණවලට හේතුව ප‍්‍රකාශ කිරීම සඳහා මහේස්ත‍්‍රාත්වරයා අගතියට පත් පාර්ශ්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥයින්ගේ විවිධ සැලකිරීම්, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ ස්ථාවරය, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ විමර්ශනවලට අදාළ සැලකිරීම්, පූර්වගාමී මහේස්ත‍්‍රාත්වරයා ලබාදී ඇති ස්ථාන පරීක්ෂණයේ සහ මරණ පරීක්ෂණයේදී සිදුකරන ලද නිරීක්ෂණයන්, මරණ පරීක්ෂණයේදී ලබා ගන්නා ලද සාක්ෂි, පැමිණිිල්ලේ සහ අගතියට පත් පාර්ශ්වයේ ඉල්ලීම් මත පත්කරන ලද විශේෂ විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන්ගෙන් සැදුම්ලත් වෛද්‍ය මණ්ඩලය විසින් නිකුත් කරන ලද මරණයට හේතු පිළිබඳ වාර්තාවන්හි සඳහන් කරුණු පාදක කරගෙන ඇත.

තවදුරටත් එම රැඳවියන්ගේ මරණ සම්බන්ධයෙන් මහේස්ත‍්‍රාත්වරයා සඳහන් කර ඇත්තේ ”එසේම මෙම මරණකරුවන් 11 දෙනාගේම මරණ සිදුවී ඇති ආකාරය අනුව සහ මෙම නඩුවේදී වෙඩි වැදුණු තුවාල ලැබූ රැඳවියන් විසින් සාක්ෂි ලබාදී ඇති ආකාරයට බන්ධනාගාර අධිකාරිවරයා විසින් දණහිසෙන් පහළට වෙඩි තබමින් අවම බලයක් යොදා රැඳවියන් සන්සුන් කර පාලනය කිරීමට ගන්නා ලද මානුෂීය මෙහෙයුමක් බවට මෙම තත්වය පෙනී නොයයි. මරණකරුවන් 11 දෙනාගේ සිරුරේ වෙඩි වැදී ස්ථාන පිළිබඳව සලකා බැලීමේදී උදරය ආශ‍්‍රිතව සහ ඊට ඉහළින් වූ අවයවයන්ට වෙඩි වැදී ඇති බැවින්, මෙම මරණකරුවන්ගේ මරණ සිදුවී ඇත්තේ රැඳවියන් පාලනය කිරීමට සහ පිරිස විසුරුවා ජීවග‍්‍රහයෙන් ආයතන තුළට ඒකරාශි කිරීමේ අරමුණින්ද යන්න සැක මතුවේ. ගිනි අවි මගින් සිදුවූ වෙඩි තැබීම් සතර දිශාවන්ට සිදුකර ඇති බව පෙනී යන අතර අවම බලය යෙදීම සඳහා රැඳවියන්ගේ දණහිසෙන් පහළ ඉලක්ක කර සිදුකර ඇති වෙඩි තැබීම් නිරීක්ෂණය නොවේ.” යන්නය. 

එම තීන්දුවේ තවදුරටත් සඳහන් කරන්නේ ”එසේම මෙම මරණකරුවන් ඇතුළු කලහකාරී රැඳවියන්  බන්ධනාගාරයේ තිබූ බෙහෙත් ගබඩාව බිඳ එම ඖෂධ භාවිත කර කලහකාරී ලෙසට හැසිරුණු බවට බන්ධනාගාර පරිපාලනය විසින් ප‍්‍රකාශ කළද, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මෙම අධිකරණයට ගොනුකර ඇති 2021.03.18 දිනැති වැඩිදුර වාර්තාවේ සඳහන් වී ඇති පරිදි බන්ධනාගාර රෝහලේ මානසික වෛද්‍යවරුන්ගේ ප‍්‍රකාශයන්ට අනුව එම ඖෂධ භාවිත කිරීමෙන් ක‍්‍රියාකාරී තත්වය හීනවීමක් මිස ආවේගශීලි තත්වයක් ඇති නොවන බවට අනාවරණය කරගෙන ඇත.” යනුවෙනි. 

එසේම මහේස්ත‍්‍රාත්වරයාගේ එම තීන්දුවේ වැඩිදුරටත් සඳහන් කරන්නේ, එම වෙඩි තැබීම සිදුවූ අවස්ථාවේ බන්ධනාගාරයේ අවි ගබඩාව බාරව සිටි නිලධාරීන්ට අවි නිකුත් කිරීමේදී එම අවි භාවිත කරන නිලධාරියා හඳුනාගත හැකි ආකාරයට ගිනි අවි නිකුත් කර නොමැති බව හා නැවත එම අවි බාර ගැනීමේදී නිසි පරිදි පරීක්ෂාවක් සිදුකර බාරගෙන නොමැති බව අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව අනාවරණය කරගෙන ඇති බවයි.

එසේම, පූර්වගාමී මහේස්ත‍්‍රාත්වරයා මුල් වරට ස්ථාන පරීක්ෂණයට ගිය අවස්ථාවේදී බන්ධනාගාර අධිකාරිවරයා විසින් ”සිරකරුවෝද මනුෂ්‍යයෝය” යන කැටයම පිහිටි ප‍්‍රදේශයේ සිට පමණක් වෙඩි තැබීම සිදුකරන ලද බවට සඳහන් කර ඇති නමුදු අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදුකරන ලද විමර්ශනයේදී බන්ධනාගාරයේ විවිධ ස්ථානවල සිට බන්ධනාගාර නිලධාරීන් විසින් ගිනි අවි පත්තු කර ඇති බවට අනාවරණය කරගෙන ඇත යනුවෙන් සඳහන් කරයි.

ඒ අනුව සිය මරණ පරීක්ෂණ තීන්දුව ලබාදෙමින් මහේස්ත‍්‍රාත්වරයා අවසාන වශයෙන් නියෝග කරන්නේ, මෙම මරණ සම්බන්ධයෙන් බැලූ බැල්මට අපරාධයක් සිදුවී ඇති බවට සාධාරණ සැකයක් උද්ගත වී ඇති බැවින්, අපරාධ නඩු විධාන සංග‍්‍රහයේ ප‍්‍රතිපාදනවලට අනුව සුදුසු කඩිනම් පියවර ගෙන එයට සම්බන්ධ සියලූම සැකකරුවන් අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට නියෝග කරන බවයි.

මෙම රැඳවියන්ගේ මරණ සිදුවී තිබුණේ 2020 නොවැම්බර් 29 දින සිට දෙසැම්බර් 01 අතර කාලයේදී මහර බන්ධනාගාරයේදී සිදුවූ කළහකාරී තත්වය හේතුවෙන්ය. එම සිදුවීම සිදුවූ අවස්ථාවේම රැඳවියන් 08 දෙනෙකු මරණයට පත්වී තිබූ අතර රෝහගල්ගතව ප‍්‍රතිකාර ලබමින් සිටියදී පසුව රැඳවියන් 03 දෙනෙකු මරණයට පත්වී තිබුණි. එමෙන්ම එම සිදුවීමේදී තුවාල ලබා ඇති රැඳවියන් ගණන 111ක් වශයෙන් වාර්තාවන අතර ඉන් බොහෝ පිරිසක් රෝහල්ගතව ප‍්‍රතිකාර ලබා ඇත. බන්ධනාගාර නිලධාරීන් තිදෙනෙකු එම සිදුවීම්වලදී තුවාල ලැබූ බව සඳහන්ව ඇතත් ඒ කිසිවකුත් රෝහල්ගතව ප‍්‍රතිකාර ලබා නැත. සිදුවීම වන අවස්ථාවේ මහර බන්ධනාගාරය තුළ සැකකරුවන් 2148ක් හා සිරකරුවන් 729ක් සිට ඇති අතර එම සිරකරුවන් අතරින් 89 දෙනෙකු එළිමහන් කඳවුරු වශයෙන් රඳවා තිබී ඇත.

මෙම මරණ පරීක්ෂණයේදී සාක්ෂි ලබාදෙමින් බන්ධනාගාර අධිකාරිවරයා ප‍්‍රකාශ කර ඇත්තේ සියලූ රැඳවියන්ට කොවිඩ්  පරීක්ෂණ සිදු කිරීම, දේශපාලනඥයින් හා පොලිස් නිලධාරීන් ඇතුළු පුද්ගලයින්ට විශේෂ සැලකිලි ලබා නොදීම, ඇප නියම කර ඇති පිරිස් මුදා හැරීම, හෙරොයින් සන්තකයේ ඇති බවට අත්අඩංගුවට ගන්නා ලද සැකකරුවන් ඇප මත මුදා හැරීමේ කටයුතු කඩිනම් කිරීම හා අධිකරණයේ නඩු විභාග කීරීම් කඩිනම් කිරීම යන ඉල්ලීම් රැඳවියන්ගේ පාර්ශ්වයෙන් එම සිදුවීමේ මුල් අවස්ථාවේදී ඉදිරිපත් වී තිබුණ බවයි. ඒ සඳහා සාධාරණ හා කඩිනම් ක‍්‍රියාමාර්ග ගැනීමට එකඟ වුවද පිරිස විශාල වෙමින් බන්ධනාගාර අධිකාරිවරයා ඇතුළු පිරිස ආක‍්‍රමණය කිරීම උත්සාහ දරන බව පෙනී ගිය බැවින් පසුබැස්ස බවයි. 

ඒ වනවිට මහර බන්ධනාගාර පරිශ‍්‍රය තුළ කොවිඩ් වෛරසය පැතිරී යෑම, වැලිකඩ බන්ධනාගාර රෝහලින් 2020.11.09 දින මහර බන්ධනාගාර රෝහල වෙතට පීසීආර් පරීක්ෂණ සිදුනොකරන ලද සැකකරුවන් 112ක් යොමු කිරීම හා බෝගම්බර බන්ධනාගාරයෙන් මහර බන්ධනාගාරය වෙතට රැඳවියන් 69 දෙනෙකු යොමු කිරීම හෝ ඖෂධ අධික ලෙසට භාවිත කිරීමෙන් රැඳවියන් අතර නොසන්සුන්තාවක් හා කලබලකාරිත්වයක් ඇති වූයේද යන්න පිළිබඳ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව පරීක්ෂණ කරන බව අධිකරණයට මුලින්  වාර්තා කර තිබී ඇති අතර, මීට පෙර සඳහන් කළ පරිදි ඖෂධ නිසා එවැන්නක් සිදුවිය නොහැකි බව බන්ධනාගාර රෝහලේ වෛද්‍යවරුන් උපුටා දක්වමින් එම දෙපාර්තමේන්තුවම පසු වාර්තාවක  සඳහන් කර ඇත. ඒ නිසා එම කළහකාරී සිදුවීම්වලට ඖෂධවල සම්බන්ධයක් නැති බව විමර්ශනවලදී අනාවරණය වී ඇත. නොසන්සුන් තත්වයට හා කළහකාරී තත්වයට කොවිඩ් පැතිරීයෑම හා ඊට අදාළ සිදුවීම් බලපා ඇති බව අනුමාන කළ හැකිය. 

මෙම පරීක්ෂණවලදී අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ සමූහ මංකොල්ල විමර්ශන අංශය තුවාල ලැබූ රැඳවියන් 58ක් ඇතුළුව රැඳවියන් 74කගේ ප‍්‍රකාශ සටහන් කරගෙන ඇති අතර මහර බන්ධනාගාර අධිකාරි, සහකාර අධිකාරිවරුන් දෙදෙනා, ප‍්‍රධාන ජේලර්වරයා ඇතුළු බන්ධනාගාර කාර්ය මණ්ඩලයේ සමාජිකයින්ගේ ප‍්‍රකාශ 49ක්ද, මහර බන්ධනාගාර රෝහලේ සේවය කළ වෛද්‍යවරු 09 දෙනෙකුගේ හා හෙද කාර්ය මණ්ඩලය ඇතුළු ඖෂධවේදීන් 17කගේ ප‍්‍රකාශ සටහන් කරගෙන ඇති බව අධිකරණයට වාර්තා කර ඇත.

එමෙන්ම මහේස්ත‍්‍රාත්වරයා සඳහන් කරන්නේ මෙම සිදුවීමේදී රැඳවියන් විසින් බන්ධනාගාරයේ අවි ගබඩාවේ හෝ බන්ධනාගාර නිලධාරියකුගේ සන්තකයේ තිබූ ගිනි අවි ලබාගෙන වෙඩි තැබීමක් සිදුකළ බවට කරුණු අනාවරණය නොවන බවයි.

එසේ වුවද සියලූ බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ගේ සාක්ෂි අනුව කියා ඇත්තේ රැඳවියන් පාලනය කිරීමට කරන ලද සියලූ ප‍්‍රයන්තයන් අසාර්ථක වීම මත රැඳවියන්ගේ දණහිසෙන් පහළට වෙඩි තැබීමට බන්ධනාගාර අධිකාරිවරයාගෙන් නියෝග ලැබුණ බවත්, ඒ අනුව කටයුතු කරන ලද බවත්ය.

මහාචාර්ය ජින් පෙරේරා, අධිකරණ විශේෂඥ වෛද්‍ය එච්පී විජේවර්ධන, අධිකරණ විශේෂඥ වෛද්‍ය පීබී දසනායක හා අධිකරණ විශේෂඥ වෛද්‍ය එස්සී චන්න පෙරේරා මරණ පරීක්ෂණ විශේෂඥ මණ්ඩලය වශයෙන් කටයුතු කර ඇති අතර ඔවුන්ගේ විශේෂඥ වාර්තාව අනුව එක් එක් මරණකරුවන්ගේ මරණයට හේතු මෙසේ සඳහන් කර ඇත.

අලංකාර දේවගේ අමිත් සුබසිංහ: ගිනි අවි පත්තුවීමෙන් පපුවේ පෙණහලූ සහ හෘදය වස්තුවට ඇතිවූ පුපුරා ගිය තුවාල හේතුවෙන් මෙම මරණය සිදුවී ඇත.

වැලිකඩ විතානලාගේ රවිඳු සුලක්ෂණ රොද්‍රිගු: ගිනි අවි පත්තුවීමෙන් හිසට, පපුවට, උදරයට ඇතිවූ විනිවිද ගිය තුවාල හේතුවෙන් මරණය සිදුවී ඇත.

දොරවකගේ ඉන්දික පුෂ්පකුමාර: රයිෆල් ගිනි අවියක් පත්තුවීමෙන් ශ්‍රෝණි ප‍්‍රදේශයේ පැතිරුණු තුවාල ඇතුළත්ව ප‍්‍රධාන රුධිර වාහිනීවල ඇතිවූ සිදුරුවී ගිය තුවාල හේතුවෙන් සිදුවූ මරණයකි.

සුදු දේවගේ ප‍්‍රදීප් අතුල කුමාර: ගිනි අවි පත්තුවීමෙන් පපුවට සිදුවූ සිදුරුවී ගිය තුවාල හේතුවෙන් සිදුවූ මරණයකි.

යකුපිටියගේ රසික හර්ෂණ කාරියවසම්: රයිෆල් වර්ගයේ ගිනි අවියක් පත්තුවීමෙන් උදරයේ අවයවයන්ට සිදුවූ අධිකතර තුවාල හේතුවෙන් මෙම මරණය සිදුවී ඇත.

සින්ගක්කාර ලියනගේ සම්පත් පුෂ්පකුමාර: රයිෆල් ගිනි අවියක් එක් වරක් පත්තුවීමෙන් පපුවට සිදුවූ අධිකතර තුවාල හේතුවෙන් සිදුවූ මරණයකි. 

ඇරැව්වලගේ බවන්ත මහින්ද: ගිනි අවි පත්තුවීමෙන් පපුවට සහ උදරයට ඇතිවූ විනිවිද ගිය තුවාල හේතුවෙන් සිදුවූ මරණයකි.

මාලන් ක්‍රොක්: ගිනි අවි පත්තුවීමෙන් පපුවේ ඇතිවූ අධිකතර තුවාල මගින් ඇතිවූ මරණයකි.

විතානගේ අවිශ්ක මල්ෂාන්: ගිනි අවියක් පත්තුවීමෙන් හිසට සිදුවූ තුවාල හේතුවෙනි.

හෙට්ටිආරච්චිගේ ලහිරු නිමන්ත: ගිනි අවි පත්තුවීමෙන් හිසට හා ගෙලට සිදුවූ තුවාලවල සංකූලතා හේතුවෙන් සිදුවූ මරණයකි.

සරණප‍්‍රිය ජයසේකර පටබැඳිගේ සුජිත් කුමාර: ගිනි අවියක් පත්තුවීමෙන් පපුවට, උදරය ආශ‍්‍රිතව, කොඳුනාරටිය ආශ‍්‍රිතව සිදුවූ තුවාලවල සංකූලතා හේතුවෙන් සිදුවූ මරණයකි. 

මෙම මරණ පැහැදිලිවම රැඳවියන් ඝාතනය කිරීමේ වුවමනාවෙන් සිදුකළ වෙඩි තැබීම් බව තවදුරටත් සැඟවිය නොහැකිය. මෙහිදී යළි මතකයට නැගෙන්නේ බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ගේ සහායෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ පාලන සමයේදී එවක ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශ ලේකම් ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ නියෝගයක් යැයි කියමින් පොලිස් මත්ද්‍රව්‍ය නාශක අංශ නිලධාරීන් විසින් වැලිකඩ බන්ධනාගාරයේ රැඳවියන් ඉලක්ක කර මරා දැමීමේ සිදුවීමයි.

අන්තර්කාලීන එකඟතා ආණ්ඩුවක් මිස වෙන ක්‍රමයක් නැත

0

මිනිසුන් විඳින දුක නිමක් නැත. එහෙත් විසඳුමක් පෙනෙන තෙක් මානයක නැත. විසඳන හැටි පෙන්වීමට තමන්ට ආණ්ඩු බලය දෙන ලෙස සමගි ජන බලවේගයේ සජිත් ප්‍රේමදාසත්, ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ අනුර කුමාර දිසානායකත් කියති. ඊට ඇති තමන්ගේ ශක්තිය පෙන්වීමට තමන්ගේ පාක්‍ෂිකයන් කැඳවා පාගමන්, උද්ඝෝෂණ පවත්වති. දෙන්නාම කරන්නේ එකම දෙයකි. උද්ඝෝෂණ අවසානයේ සජිත් ප්‍රේමදාස හෝ අනුර කුමාර පවත්වන කතාවකින් පසු පිරිස විසිර යති. ඒ කතාවල පොදු කරුණු තුනකි. එකක්, රටේ පවතින තත්වය නැවත නැවතත් හැකි තරම් වචන වියදම් කොට විග්‍රහ කිරීමය. දෙක, මහජනතාව පාරට බැස ආණ්ඩුව පලවා හැරිය යුතු බව කීමය. තුන්වැන්න, තමන්ට ආණ්ඩු බලය දුන්නොත් කර පෙන්වන බව අභියෝග කිරීමය.


එහෙත්, මහජනතාව පාරට බැස ආණ්ඩු බලය ලබාගන්නේ කෙසේදැයි මේ කිසිම නායකයෙකු සංයුක්තව කියන්නේ නැත. එහෙම වැඩපිළිවෙළක් ඒ පක්‍ෂවලට ඇත්තේද නැත. පාරට බැස, පවතින පාලනය වෙනස් කර ඊළඟට කරන්නේ කුමක්දැයි කවුරුත් කියන්නේද නැත. ‘දිනය අපි කියන්නම්. එදාට පාරට එන්න’යැයි පක්‍ෂ නායකයන් කී පමණින් ඒ ඒ පක්‍ෂයේ පාක්‍ෂිකයන් මිස මහජනතාව පාරට එන්නේ නැත. පාක්‍ෂිකයන් පාරට එන්නේ තමන්ගේ පක්‍ෂයේ නායකයා සිංහාසනයේ හිඳුවන්නට මිස, මහජනතාව නියෝජනය කරන සාමූහික වැඩපිළිවෙළකට නොවේ. මහජනතාව කියන්නේ ඊට වැඩි කුලකයකි. ඒ සියලු දෙනා පාරට බැස්සවීමට තනි තනි පක්‍ෂවලට, වෙන වෙනම නොහැකිය. ඒ සඳහා පොදු සම්මුතියක් අවශ්‍ය වේ. එවැනි සම්මුතියක් විපක්‍ෂයේ දේශපාලන පක්‍ෂ අතර පෙනෙන තෙක් මානයේ නැත. සජිත් ප්‍රේමදාසත්, අනුර කුමාරත් බලන්නේ ආණ්ඩු පාලනය තමන්ගේ ඔඩොක්කුවට වැටුණු පසු වැඩ පෙන්නන්නටය.


සජබ, ජවිපෙ ගෝඨාභය ධුරයෙන් ඉවත්වන තුරු ආණ්ඩු වගකීම භාරගත නොහැකියැයි මුලින් කීවේය. ඒ අතරේ රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැතිකම භාරගත්තේය. බස් එක මිස් වුණු සජබත්, ජවිපෙත් දැන් ගෝඨාභය එහෙමම ධුරයේ සිටිද්දී වුණත් ආණ්ඩුව ගන්නට කැමැත්ත පෙන්වයි. ඒ සඳහා වර්තමාන අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ ධුරයෙන් ඉවත්කොට සජිත් ප්‍රේමදාස හෝ අනුර කුමාර අගමැතිකමට පත්කරන්නට ජනාධිපතිට සිදුවෙයි. ඒ බලය ඔහුට ලැබුණේ 20වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙනි. ඔහු අතේ ඇති ඒ බලයෙන් වැඩක් ගන්නට කියනවා නම්, ‘කැමති වෙලාවක අගමැති ධුරයෙන් ඉවත්කිරීමට ජනාධිපතිට ඇති බලය 22න් ඉවත් කළ යුතුයැ’යි කියන්නට බැරිය. එහෙත්, සජබත්, ජවිපෙත් ජනාධිපතිගේ ඒ බලය ඉවත්කළ යුතුයැයි කියයි.


රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැතිකමට පත්වී මාස දෙකකට ආසන්නය. ඔහු අසාර්ථක බවත්, ඔහුද ගෙදර යැවිය යුතු බවත් සජබත් ජවිපෙත් කියති. මාස දෙකකටත් පෙර රනිල් වික්‍රමසිංහ අසාර්ථක බව විනිශ්චය කරන ජවිපෙ, රට හරි මගට ගැනීමට අඩු ගණනේ මාස හයක් තමන්ට ඉල්ලයි. සජබ ඊටත් වැඩි කාලයක් ඉල්ලයි.


ඊළඟ තර්කය අගමැති ධුරයට පත්වෙන්නට රනිල්ට ජනමතයක් නැති බවය. එහෙම බලන විට ආණ්ඩුවක් හදන්නට ජනමතය ඇත්තේ පොහොට්ටුවටය. සජබටත්, ජවිපෙටත් ආණ්ඩු හැදීමේ ජනබලයක් නැත. එක ආසනයක් පමණක් තබාගෙන රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවක් හැදීම විවේචනය කරමින්, ආසන තුනක් තබාගෙන ආණ්ඩුවක් හැදීම සාධාරණය කරන්නට බැරිය. ආසන 54ක් තබාගෙනද බැරිය.


ආණ්ඩු බලය තමන්ට දෙනවා නම්, පාර්ලිමේන්තුව තුළින් තමන්ට කැමති ‘හොඳ’ පිරිසක් තෝරාගෙන ආණ්ඩුවක් කරන බව ජවිපෙ කියයි. ඒ කියන්නේ හර්ෂ ද සිල්වා, ඉරාන් වික්‍රමරත්න, ඩලස් අලහප්පෙරුම වැනි අය ඇමති මණ්ඩලයට එකතුකරගෙන බව ජවිපෙ නායකයන් නොයෙක් අවස්ථාවලදී කියන දේවල්වලින් පැහැදිලිවේ. ඒ අවස්ථාව උදාවන්නේ, පාර්ලිමේන්තුවේ සියලු පක්‍ෂ, අනුර කුමාරගේ අගමැතිකම යටතේ සර්ව පාක්‍ෂික ආණ්ඩුවක් හදන්නට කැමති වී, තමන්ගේ පක්‍ෂවලින්ද ඊට සාමාජිකයන් එකතු කරන්නට තීරණය කළොත් පමණි. සජිත් ප්‍රේමදාස හෝ සජබ හෝ අගමැති අනුර කුමාර යටතේ සිටින්නට කැමති නැතිනම්, පෙර කී හොඳ අයගේ කැබිනට්ටුවට කට්ටිය එකතු කරගන්නට සිදුවන්නේ, පක්‍ෂවලට හොරෙන් එකිනෙකා බාගනිමිනි. එවැනි ආණ්ඩුවකට ජවිපෙ කියන්නේ ‘හොර ආණ්ඩුවක්’ කියාය. රනිල් වික්‍රමසිංහ කළේත් ඒ ටිකමය. අනෙක් අතට, පාර්ලිමේන්තුවේ අනෙක් පක්‍ෂ සමග, විශේෂයෙන් සජබ, ටීඑන්ඒ සමග එකට වැඩ කිරීමට මාරාන්තිකව විරුද්ධ ජවිපෙ හදන ආණ්ඩුවකට අනෙක් පක්‍ෂ එකතු වෙති’යි සිතන්නේ කෙසේද?


පොහොට්ටු පක්‍ෂය විසින් රට ඇද දැමුණු විපත ගැන අලුතෙන් කියන්නට අවශ්‍ය නැත. මිනිසුන් විඳින්නේ අපා දුකකි. පැයෙන් පැය ජීවන වියදම වැඩිවෙයි. එහෙත් රජයේ හෝ පෞද්ගලික අංශයේ කිසිවකුගේ වැටුප් වැඩිවෙන්නේ නැත. වැඩි කරන්නටද බැරිය. යටින් එන තෙරපුම අතරේ, උඩින් හිරවූ විට විඳින ‘සැපත’ ගැන දන්නේ මාසික පඩියක් ගන්නා අයයි. සජබ හෝ ජවිපෙ දේශපාලන නායකයන්ට ඒ දුක තවමත් නොතේරෙන බව කිව හැකිය. ඒ අයට මාසික පඩිපතක් අතට නොලැබේ. පෞද්ගලික අවශ්‍යතා පක්‍ෂයෙන් සැපිරේ. ඒ නිසා තමන්ගේ මාසික අය වැය ගැන ඒ උදවියට අදහසක් නැත. අදහසක් තිබේ නම්, ඔවුන් වැඩ කරන්නේ මේ විදියට නොවේ. ‘මහජන දුක තමන්ට හොඳටම තේරෙන බව’ කීවාට, එය ඔවුන් මවාගත් ව්‍යාජ වේදනාවක් හැටියට අපට සලකන්නට සිදුවේ. ඊට හොඳම උදාහරණය නම්, ‘පාන්’ කියාගන්නට වත් බැරිව සිටින තමන්ගේ පාක්‍ෂිකයන් කැඳවා තැනින් තැන රැස්වීම් පවත්වා, තමන්ගේ කතාවක් අසන්නට සලස්වා ගෙවල් බලා යැවීමේ ඔවුන්ගේ ක්‍රමයයි.


පොහොට්ටුව කළ විනාශය ගැන එක තරමට පිළිගත්තත්, එයින් ගොඩයන්නට මහජනතාවට දර්ශනයක් සහ මාර්ගයක් සපයන්නට විපක්‍ෂයේ පක්‍ෂද අසමත් බව රටේ පවතින කනගාටුදායක ඇත්තය.


මේ අවුල විසඳාගන්නේ කෙසේද? මහමැතිවරණයකට ආසන්නතම කාලය එළඹෙන්නේ 2023 මාර්තුවෙන් පසුවය. ඊට පසුවත් මහමැතිවරණයක් පැවැත්විය හැක්කේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරියොත් පමණකි. ඊළඟ මැතිවරණයෙන් පොහොට්ටුව සේදී යාමට තිබෙන විශාල ඉඩකඩ සැලකූ විට, තමාට එකම හව්හරණ ඇති පොහොට්ටුවට පරාජය ගෙන දෙන මැතිවරණයක්, කාලයට පෙර කැඳවීමට ජනාධිපතිවරයා කැමති වනු ඇතැයි සිතිය නොහැකිය. තම ධුර කාලය අවසන් වන තුරු මේ පාර්ලිමේන්තුව විසිරී යාම සඳහා තමන්ගේම යෝජනාවක් සම්මත කරන්නට ඇති ඉඩද අඩුය. ඒ කාරණා පැත්තක තිබ්බත්, තව අවුරුද්දකින්වත්, කුමන හෝ මැතිවරණයක් රටේ පවත්වන්නට සුදුසු තත්වයක් ඇතිවේදැයි පැහැදිලි නැත.


අලුත් ම පන්නයේ පාලන ව්‍යුහයක්, මහජනතාවගේ පාලනයක්, මහජනතාවගේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් වැනි අදහස්ද තිබේ. එකී දියුණු අදහස් පොළව මත වැපිරීමෙන් පසු පල දරන්නට කාලයක් ගතවෙයි. ඒ වන තෙක් මිනිසුන් මේ අපායෙහි ගල්වා තබන්නට, කිසිදු වගකිව යුතු දේශපාලන පක්‍ෂයකට හෝ ව්‍යාපාරයකට නොහැකිය. ගෝඨාභය- රනිල් ආණ්ඩුවට මේ ප්‍රශ්න විසඳන්නට දේශීයවත්, විදේශීයවත් අනුමතියක් නැතිය කියන අය, ඊළඟට වෙහෙස විය යුත්තේ එවැනි අනුමතියක් ඇති ආණ්ඩුවක් හදා පළමුව මේ දැවෙන ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සොයන්නටය. එය යම්කිසි දුරකට ගෙනියතොත්, ඉන්පසු තමන්ගේ පක්‍ෂ දේශපාලන ක්‍රීඩාවට සුදුසු බිමක් හදාගන්නට පුළුවන් වනු ඇත.


රට සාමාන්‍ය තත්වයක පවතිනවා නම්, ආණ්ඩු පක්‍ෂය විවේචනය කරමින්, ආණ්ඩුවේ වැඩපිළිවෙළ හා නායකයන් විවේචනය කරමින් තමන්ගේ දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රය ඉදිරියට ගෙනයන්නට හැමෝටම හැකිය. දැන්ද ඒ විදියට තමන්ගේ න්‍යාය පත්‍ර අනුව වැඩ කළ හැකිය. එහෙත් දැන් තිබෙන අර්බුදය විසඳන්නට ඒ කිසිම න්‍යාය පත්‍රයකට බැරිය. සජබ සහ ජවිපෙද තේරුම් ගත යුතු ඇත්ත එයයි.


ගෝඨාභය සහ රනිල් යන දෙදෙනාටම ඉදිරි දේශපාලනයක් නැත. ගෝඨාභය වසර දෙකකින් දේශපාලන ජීවිතය අවසන් කරනු ඇත. ඔහු දැනටමත් ඒ බව කියා තිබේ. රනිල් වික්‍රමසිංහටද රටේ අනාගත දේශපාලනයෙහි යෙදීමට ඔහුගේ වයසත්, මෙතෙක් කල් ඔහුගේ දේශපාලන ක්‍රියාකාරීත්වයක් විසින් ඉඩ දෙන්නේ නැත. මේ මොහොතෙහි රනිල් සාර්ථක වුණත්, අනාගතයේදී ඒ ‘සාර්ථකත්වය’ ප්‍රාග්ධනය ලෙස ගෙන, රනිල් වික්‍රමසිංහ අනාගත ජනාධිපති කරගැනීම සඳහා ජනතාව ඡන්දය දෙන්නේ නැත. එහි තේරුම, මේ අවස්ථාවේ ඔවුන් දෙදෙනාම අසාර්ථක වුවහොත්, අලුතෙන් ඔවුනට සිදුවිය හැකි දේශපාලන හානියක් නැති බවයි. ඒ වාගේම සාර්ථක වුවහොත්, ඔවුන්ට දේශපාලන වශයෙන් ලැබෙන දෙයක්ද නැති බවයි. මේ අවස්ථාවේ රට දශමයක් හෝ ඉදිරියට ගෙනයාම නිසා, ගෝඨාභයට හෝ රනිල්ට අනාගතය සඳහා කිසිවක් එකත නොවනු ඇත.


එසේ නම්, ඒ අවස්ථාව ලැබෙන්නේ කාටද? විපක්‍ෂයේ දේශපාලන පක්‍ෂවල සිටින සාපේක්‍ෂව තරුණ නායකයන්ටය. දේශපාලන අනාගතයක් ඇති පිරිසටය. තමන් ඒ අවස්ථාව ලබාගැනීම සඳහා සුදුසු බව ඔවුන්ට පෙන්විය හැක්කේ, මේ මොහොතේ මේ දැැන්ත අභියෝගය බාරගැනීමෙනි. තනි තනිව නොව, එක්ව බාරගැනීමෙනි. එවැනි සාමූහික එළඹුමක් තුළ, ඇදවැටීම්, අසාර්ථකවීම්වල වගකීමද තමන්ට පෞද්ගලිකව බාරගැනීමට සිදු නොවේ. එහෙත්, ජයග්‍රහණයන් සාමූහිකව බෙදාගත හැකිය.


ඒ නිසා තමන්ගේ සීමාව ඉක්මවා යන වැඩපිළිවෙළකට හැමෝම එකතු විය යුතු අවස්ථාව පැමිණ තිබේ. හරියටම කියනවා නම්, පාර්ලිමේන්තුවේ සිටින පක්‍ෂවල සහභාගිත්වයෙන් ජාතික එකඟතා ආණ්ඩුවක් නිර්මාණය කරගත යුතුය. එය පවත්වාගත යුතු කාලය, අවුරුද්දක්, එකහමාරක් හෝ දෙකක් විය හැකිය.


එවැනි ආණ්ඩුවක් සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේ පක්‍ෂ නියෝජනය කරන ආකාරයෙන් සමානුපාතිකව හෝ, සමාන සංඛ්‍යාත්මක සහභාගිත්වයකින් යුක්ත ඇමති මණ්ඩලයක් සකසා ගත හැකිය. ආණ්ඩුව පවත්වාගත යුත්තේ, ඊට සහභාගිවන සියලු පාර්ශ්ව එකඟ වන කෙටිකාලීන, පොදු න්‍යාය පත්‍රයකට අනුවය. මුල් අවස්ථාවලදී ඒ ඒ පක්‍ෂවල හා පුරවැසි සහභාගිත්වය නියෝජනය තුළ එම පොදු න්‍යාය පත්‍රය හා අවශ්‍ය නම් එහි කාලසටහනක්ද සකසාගත හැකිය. එය ප්‍රසිද්ධ කළ යුතුය. එම න්‍යාය පත්‍රය, කෙටි හා මධ්‍යම කාලීන, ආර්ථික, නෛතික, රාජ්‍ය පරිපාලන, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය-නීතියේ පාලනය තහවුරු කිරීම වැනි හා වෙනත් ක්‍ෂෙත්‍රවලට අයත්, සියල්ලන්ටම එකඟවිය හැකි න්‍යාය පත්‍රයක් විය යුතුය. සියල්ලටමත් වඩා, මේ අසීරු අවස්ථාවෙන් රට හා නිරාදුක් විඳින මහජනතාව ගලවාගැනීම සඳහා වන වැඩපිළිවෙළක් ඊට තිබිය යුතුය.


ජාතික එකඟතා ආණ්ඩුවක් හදන්නේ එකඟ වුණු, ප්‍රසිද්ධ කළ ඒ න්‍යාය පත්‍රය, නියමිත කාලයක් තුළ ක්‍රියාත්මක කිරීමට මිස, ඊට පත්වන ඇමතිවරුන්ගේ හෝ පක්‍ෂවල න්‍යාය පත්‍ර ක්‍රියාත්මක කිරීමටවත් ඒ ඒ අයට මුදුනා වීමටවත් නොවේ. කැබිනට් තීරණ දැනුම්දීමේ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවේ සිට මේ පොදු න්‍යාය පත්‍රය පිළිබිඹු විය යුතුය. දැන් මෙන් නොව, එවිට ඇමතිවරුන් කතාකළ යුත්තේ, ‘තමාගේ වැඩ, තමාගේ තීරණ, හෝ තමාගේ සංකල්ප’ ගැන නොව ආණ්ඩුවේ එකඟතාවන් හා තීරණ ගැනය.


මෙහිදී කාරණා දෙකක් වැදගත් වෙයි. එකක්, ආණ්ඩුව තීරණ ගන්නේ පොදු එකඟතාව අනුවය. එවිට ඒවා අසාර්ථක වන අවස්ථාවලදී පවා පෞද්ගලිකව ඇමතිවරුන්ට හෝ ඒ ඒ පක්‍ෂවලට අවාසියක් සිදු නොවේ. ඒ වාගේම වැඩ පිළිවෙළ සාර්ථකව ඉදිරියට යන්නේ නම්, හැම ඇමතිවරයාටම, පක්‍ෂයකටම එහි දේශපාලන වාසිය ලැබේ. අනාගත මහමැතිවරණවලදී ඒ කීර්තිය ආයෝජනය කරන්නට ඔවුන්ට පුළුවන.


මෙවැනි ආණ්ඩුවක්, ජනාධිපති ගෝඨාභය සහ අගමැති රනිල් සිටියදී වුවද, ක්‍රියාත්මක කළ හැකිය. එහෙත්, එවැනි ජාතික එකඟතා ආණ්ඩුවක් තිබෙන විට, ගෝඨාභය හා රනිල් කියන කියන විදියට වැඩ කරන්නට ඒ ආණ්ඩුව කැමති නොවෙනු ඇත. ජනාධිපති අගමැති කියන දේ අහගෙන එකත්පස්ව ඉන්නා, යටහත් පහත් ඇමති මණ්ඩලයක් වෙනුවට, ඒ දෙදෙනාගෙන් ප්‍රශ්න කරන, ඔවුන් හා තර්ක කළ හැකි ආණ්ඩුවක් ඇතිවනු ඇත. තමන්ගේ ‘හොඳකම හා දක්‍ෂකම’ ක්‍රියාවෙන් පෙන්වීමට ඇමතිවරුන්ට සිදුවනු ඇත. පාර්ලිමේන්තුවට බලය ලැබීම එයින්ම වුවද සංකේතවත් වනු ඇත. එවැනි ක්‍රියාකාරිත්වයක් යටතේ ජනාධිපතිත් අගමැතිත් සිටිය යුතු සීමාව නිතැතින්ම සලකුණු වෙයි.


අවශ්‍ය නම්, අලුත් ජනාධිපතිවරයකු, අලුත් අගමැතිවරයකු තෝරාගන්නට වුවද ඒ ජාතික එකඟතා ආණ්ඩුවට හැකිය. ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ගෙදර යා යුතුය කියන කතාව, ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහුගේ ඇඟටම දැනවිය හැකි බලපෑමක් බවට පත්කරගත හැක්කේ එවැනි එකඟතා ආණ්ඩුවකට පමණි. ඒ ආණ්ඩුවේ සර්ව පාක්‍ෂික නියෝජනය හා එහි බලවත්කම, නිසැකවම ගෝඨාභය වැනි අසමත් පුද්ගලයකුට තම ධුරයේ සිටින්නට කිසිම වලංගුභාවයක් තවදුරටත් නැති බව අත්දැකීමෙන්ම පසක් කරවනු ඇත. එවැනි ආණ්ඩුවක් ඉදිරියේ ප්‍රකාශිතවම දුර්වලයකු වන ඔහුට එනයින්ම ඉල්ලා අස්වී ගෙදර යාමට සිදුවනු ඇත.


අන්තර්වාර ජාතික එකඟතා ආණ්ඩුවක් යහපාලන ආණ්ඩුව ආරම්භයේදී පිහිටුවූ ජාතික විධායක සභාවට කිසිසේත් සමාන නොවේ. ජාතික විධායක සභාව, එහි උපතේම මරණය සටහන් කරගෙන තිබුණු, කිසිම නීත්‍යනුකූල බලයක් ඇති සභාවක් නොවේ.


අප ජාතික එකඟතා ආණ්ඩුවක් ඇතුළට නොඑන නමුත්, පිටත සිට ඊට සහාය දෙනවා යැයි කියන පක්‍ෂද සිටිය හැකිය. එය දෙබිඩි හා කුහක පිළිවෙතකි. සජබ, ජවිපෙ, ශ්‍රීලනිප, ස්වාධීන කණ්ඩායම් ඇතුළු සියලු විපක්‍ෂ සහ ස්වාධීන පාර්ශ්ව ජාතික එකඟතා ආණ්ඩුවක්, සර්ව පාක්‍ෂික ආණ්ඩුවක් ගැන දැන් දක්වන එකඟතාව අනුව, මෙවැනි පාලන ව්‍යුහයකට එකතුවීම ඒ කිසිවකුට අපහසු බවක්ද අපට පෙනෙන්නේ නැත.


මේ ප්‍රයත්නය ඇරඹිය යුත්තේ, විපක්‍ෂයේ දේශපාලන පක්‍ෂවල සාමූහික එළඹුමකිනි. ජවිපෙ නායක අනුර කුමාර, පසුගියදා මාතර පැවැති උද්ඝෝෂණයේදී සියලු පක්‍ෂ එකට එකතුවීමේ වැදගත්කම පෙන්වා දුන්නේය. දැන් අවශ්‍ය වන්නේ, ඒවා වචනවලට සීමා වන්නට ඉඩ නොදී, පංගුපේරුවට වැඩ නොකර, මහජනතාව වැටී සිටින මේ නිරාදුකෙන් කෙටිකාලීනව ගලවාගැනීම සඳහාත්, දිගුකාලීනව පාලන පිළිවෙළ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව වැනි දේවල ප්‍රශස්ත වෙනසක් ඇතිකරගැනීම සඳහාත්, එකට එකතුවී වැඩ කිරීමට පටන්ගැනීමය.■

කහ පාටෙ සතුට

0

චින්තන ධර්මදස

මං ක්‍රිකට්ලෝලියෙක් නෙමෙයි. හැබැයි මං සතුටෙහි ලොල් වූවෙක්. සෑහෙන පිරිසකගෙ කතාබහට ලක්වුනු ඔස්ට්‍රේලියානු මැච් එකට කහපාට ඇඳීමේ කැම්පේන් එකට මං කැමති ඒක සතුටේ නිෂ්පාදනයක් නිසයි.

ලංකාවෙ පොදු මානසිකත්වය අසතුටට බරයි. දුකම උත්කර්ෂයට නංවනසුලුයි. ජනප්‍රිය බුද්දාගම හරහා ආපු මේ නොසතුටෙහි ලැගීම වාමාංශික පක්ෂ විසින් කරට ගත්ත දේශපාලනයයි. වම විසින් අගය කරන දෙබිඩි ජීවන විලාසිතාව අරගෙන බලන්න. ඒක තනිකරම හාමුදුරුවරු ගතකරන ජීවිතය. ඒ හින්දම සාසනය වගේම වම ඇතුලෙත් බොරුව, කුහකකම ඒ විදිහටම වැඩිවෙනවා.   සතුට නිෂ්පාදනයක් සිද්ද වෙන ඕනම තැනකට වම විරුද්ද වෙනවා. ලංකාවෙ වම ආගම වගේම සෙක්ස් සහ මත්ද්‍රව්‍යවලටත් විරුද්දයි. මොකද ඒවා සතුටේ නිෂ්පාදන නිසා.

මේ කැම්පේන් එක දිලිත්ගෙ එකක් කියල කියනවා. ඒක වෙන්න පුළුවන්. දිලිත් කියන්නෙ දක්ෂ ප්‍රොපගැන්ඩාකරුවෙක්. හැබැයි මේ  කැම්පේන් එක  සාර්තක කරන්න වැඩියෙන්ම මැදිහත් වුනේ ඒකට විරුද්ද පාර්ශ්වමයි. කොටින්ම තාම ඒකට  බනිනවා. ඒ කියන්නෙ කාලා ඉන්න බැරි තරමට සාර්තකයි. දක්ෂ ප්‍රොපගැන්ඩාකරුවෙක්ගෙ ටැලන්ට් එක ඒකයි.

 දිලිත් කීපවතාවක්ම මාත් පිලිගන්න කතාවක් මේ අර්බුදය ගැන කියමින් හිටියා. ඒ තමයි පොසිටිව් මානසිකත්වයක් හදන්න ඕන කියන එක. සතුට නිර්මාණය කරන්න ඕන කියන එක. ආර්තික විද්‍යාව ගැන දන්න ඕන කෙනෙක් මේ කාරණය පිලිගන්නවා. අර්බුදයකින් ගොඩඑන්න නම් වැදගත්ම දේ වෙන්නෙ සමාජ අපේක්ෂාව ධනාත්මක දිශාවකට හරවන එක. අන්තිමට ආර්තිකය තීරණය කරන්නෙ සමාජයේ මානසිකත්වය විසින්. වැටෙනවා කියල විශ්වාස කරනවා නම් වැටෙනවා. නැගිටිනවා කියල විශ්වාස කරනවා නම් නැගිටිනවා. කොටස් වෙළඳපොලට පවා මේ අපේක්ෂාව කියන එක බලපානවා.  කහපාට කැම්පේන් එක ඒ ධනාත්මක මානසිකත්වය ඇති කිරීමේ සාර්ථක උත්සාහයක්. මේ වගේ කැම්පේන් තව තැන්තැන්වල වැඩියෙන් ක්‍රියාත්මක වෙන්න ඕන කියන එකයි මගේ අදහස.

මේ කැම්පේන් එකේ වඩාත් සාර්තක කාරණයක් වුනේ ඒක අන්තර්ජාතික සබඳතාවයක්, විවෘතභාවයක් සහිතව ක්‍රියාත්මක වුන එක. ඒක නිකං අපේ ජාතිය උඩදානවා වගේ කොටුවුනු දුප්පත් කැම්පේන් එකක් නෙමෙයි. අපිට සපෝර්ට් එකක් දීම වෙනුවෙන් වෙනත් ජාතියකට සුබපතන පොහොසත් කැම්පේන් එකක්.

ඕනම සමාජයක පවතිනවා එනර්ජි එක්සස් නැත්තං ශක්ති අතිරික්තය කියල කාරණයක්. මේ ගැන ජෝර්ජ් බටායි විස්තර කරනවා. මේ අතිරික්තය ආර්තිකය කියල අපි හඳුන්වන සීමාවට වඩා විශාල වපසරියක ක්‍රියාත්මක වෙන එකක්. බටායි මේකට කියන්නෙ ජෙනරල් ඉකොනොමි කියල. ඒක සීමිත ආර්තික විද්‍යා කාරණාවලට වඩා එපිටින් සමස්තය එක්ක ගනුදෙනු කරන ශක්ති ආර්තිකයක්. ආර්තිකය නැවතුනා කියල අතිරික්තය නවතින්නෙ නෑ. බටායි කියන්නෙ මේ ශක්තිය යම් ආකාරයකින් නාස්ති වීම අනිවාර්යයක් කියල. මේක වැය කරන ආකාර දෙකක් තියෙනවා. ප්‍රධාන එක තමයි නැවත නිෂ්පාදනයට යොමු කරන එක. ඒ කියන්නෙ තව තව නිෂ්පාදන සමාජයට ගේන එක. මේක තමයි පාරිභෝජනවාදය කියන්නෙ. අනවශ්‍ය තරම් නිෂ්පාදන සමාජයට ගේන්නෙ මේ අතිරික්තය වැය කරන්න. අනිත් විදිහ තාර්කිකව ඵලදායී නොවන ආකාරයකින් මේක වැය කිරීම. පිරමිඩ හදන්නෙ, දාගැබ් බඳින්නෙ මෙන්න මේ වැයකිරීමට. ඒ මහා ශක්ති තැන්පත් කිරීම් ඇතුලෙන් මිනිස්සු සතුට උපදවනවා. සමාජයට විශ්වාසය ඇති කරවනවා. පරම්පරා ගානක් ඒ ශක්ති ඝනීභුත කිරීම පවතිනවා.

මෑතක ෆේස්බුක් එක පුරා කොහේ හරි තැනක පවත්වන සුඛෝපභෝගී බුද්ධ පූජාවක් ගැන ෆොටෝ ෂෙයාර් වෙනවා. තමන් බුද්ධිමත් කියල පෙන්වන්න බොහෝ අය මේ ගැන එක එක විදිහෙ නෙගටිව් කතා කියනවා. මේ කෑම දිළිඳු මිනිස්සුන්ට දෙන්න ඕන කියනවා. මේක නාස්තියක් කියනවා. ඇත්තටම ඒක නාස්තියක් තමයි. හැබැයි ඒ නාස්තිය වැදගත්. ඒ වැය කරන්නෙ කවුරු හෝ පිරිසක අතිරික්තයක්. ඒ අතිරික්තය නැවත දිළින්දන්ට දෙන්න ඕන කියන තාර්කික කතාවට වඩා මේ අතාර්කික වැයකිරීමේ අර්තයක් තියෙනවා. ඒක පූජාවක්. ද්‍රව්‍යමය දේවල් ආධ්‍යාත්මික වැය කිරීමකට, නාස්ති කිරීමකට බඳුන් කිරීමක්. බටායි කියන්නෙ මේ අතාර්කික නාස්ති කිරීම සමාජයකට වඩා වැදගත් වෙනවා කියල. ඒ හරහා නිපදවන විසල් ආධ්‍යාත්මික හැගීම (අපට නැතත් ඒ පූජා කරන පිරිසට) තාර්කිකව දිළින්දෙකුට දීමෙන් ලබන්න බැරි වෙනවා. ඒකට හේතුව වෙන්නෙම නැවත දිළින්දාට දීම කියන්නෙ පරිභෝජනවාදයේම කොටසක්. ඒ ශක්තිය ආපහු චක්‍රීය කිරීමක්. මේ පූජාව කියන්නෙ, විශාල දාගැබ්, පිරමිඩ බඳිනවා වගේම ඒ ශක්තිය වෙනත් ස්වරූපයකට මාරු කිරීමක්. නැත්නම් තැන්පත් කිරීමක්.

මේක එකපාර කිව්වම අපභ්‍රංශ වගේ වෙන්න පුළුවන්. ඒත් මිනිස් ශිෂ්ටාචාරය පුරා අස්වනු නෙළා ගැනීමේදී සහ තවත් නොයෙක් අවස්ථාවලදි මහා පූජාවන්, බිලි පූජාවන් පැවැත්වීමේ අර්ථය මේකයි කියල බටායි පැහැදිලි කරනවා. ඒක් මාක්ස්ගෙ ආර්තික විද්‍යාවට වඩා වෙනස්. බටායි කියන්නෙ සොබාදහමෙ අතිරික්තයක් හැටියට පවතින ශක්තීන් (හිරු එළිය, සුළග)  අපේ ආර්තික විද්‍යාවෙදි සීමිත ශක්තීන්/සම්පත් (විදුලිය, ඉන්ධන) බවට පත් කරගැනීමේ අර්බුදය තමයි අපි මුහුණ දෙන ආර්තික ගැටලු කියල.

අපි සීමිත අ‍ාර්තිකයක් එක්ක ගනුදෙනු කළාට ඇත්තට අපේ ජීවිත තීරණය වෙන්නෙ අසීමිතබව මත පදනම් ජෙනරල් ඉකොනොමියෙන්. ඒ කියන්නෙ මහා ආර්තිකයෙන්. ඒකට අපි දැනට ආර්තික කාරණා කියල හඳුනා නොගන්නා සමස්තයක් අඩංගු වෙනවා. ආර්තික විද්‍යාව හරියට කාර් එකකින් ටයර් එකක් මාරු කරනවා වගේ අනෙක් සියල්ලෙන් වියුක්තව දැකිය හැකි කාරණයක් නෙමෙයි කියලයි බටායි විස්තර කරන්නෙ.

මේ ශක්ති අතිරික්තය යම් කිසි සාධනීය ආකාරයකට වැය නොකලොත් ඒක විනාශකාරී වැය කිරීමක ස්වරූපයක් ගන්නවා. යුද්ධ සහ විප්ලව කියන්නෙ ඒවට. අරගලය කියන්නෙත් මේ අතිරික්තයේ විනාශකාරී වැයවීමක් විදිහටයි මං දකින්නෙ. ඒක ඇතුලෙ නිර්මාණය වෙන්නෙ නෙගටිවිටි එකක්. වෛරයක්. ඉරිසියාවක්. කුහකත්වයක්. ඒ අඳුරු සමාජ මානසික නිෂ්පාදනය වෙනුවෙන් සමාජ අතිරික්තය වැයවීමක් තමයි අපිට අරගලය ඇතුලෙ දකින්න පුළුවන් වෙන්නෙ. පෙට්‍රල් පෝලිම් කියන්නෙත් මේ වගේ අතිරික්තය වැයවෙන ආකාරයක්. මේ පෝලිම්වල ඉන්නෙ කන්න බොන්න නැති මිනිස්සු නෙමෙයි. පෙට්‍රල් නැති වුනත් පෝලිමේ ඉඳගෙන රන්ඩු කරමින්, ගිනි තියමින් නැත්තං බොමින්, සාද පවත්වමින් අපි වැය කරන්නෙ මේ ශක්ති අතිරික්තය. ෆේස්බුක් එකේ මේ විදිහට පෝස්ට් දමමින්, එකිනෙකාට බැනගනිමින් අපි වැය කරන්නෙත් ඒ අතිරික්තය.

මේ අතරෙ ක්‍රිකට් මැච් එකක් කියන්නෙ මේ අතිරික්තය සතුට ඉපිදවීම වෙනුවෙන් පාවිච්චි කරන තැනක්. කහ කැම්පේන් එකක් කියන්නෙ ඒ සතුට සාමූහිකව බුක්ති විඳීම වෙනුවෙන් නිර්මාණය වුනු සංකල්පයක්. මේ අදහස දෙරනෙන් මතුවුනා වෙන්න පුළුවන්. ඒත් අරගලකාමීන් කිව්වෙ මොකක්ද පක්ෂයක් එදාට එලියට ඇවිත් මේ කහපාටෙහි සතුට බිලිබාගන්නවා කියලා මාන්දමික කතාවක්. නැවත ඒ සතුටට කුහකත්වය ආරෝපණය කිරීමක්. එහෙම දෙයක් වුනේ නෑ. මිනිස්සු කහපාටින් සතුට බෙදාගත්තා. ඒ සතුට කොයිතරම් ප්‍රබලද කිව්වොත් තාමත් නොසතුටේ පිරිස නලියනවා.

මේ ගැන නිර්මාල් හරි කවුරු හරි අදහසක් මතු කරලා තිබුන ඩයස්පෝරා‍ව ගොඩක් සල්ලි එවනවා ඒ අයටත් ස්තුති කරමුද කියල. මේක මේ ක්‍රියාවලිය ගැන නොදැනුවත්කම විසින් නගන ප්‍රශ්නයක්. ඩයස්පෝරාව තමන්ගේ නෑයන්ට සල්ලි එව්වට මේ දේ සිද්ද වෙන්නෙ නෑ. හැබැයි ඩයස්පෝරාව හෝ වෙනයම් කෙනෙක් ක්‍රීඩා උත්සවයක්, සැනකෙලියක් පවත්වනවා නම් එතකොට මේ දේ සිද්ද වෙනවා. මේ සාමූහික සතුට නිෂ්පාදනය නැත්නම් අතිරික්තය වැයවීම සිද්ද වෙන්නෙ එතකොටයි.

මේකෙන් ඩොලර් එන්නෙ නැතිය, මේකෙන් අරක වෙන්නෙ නැතිය කියන ප්‍රලාප සියල්ලත් ආපහු තාර්කික ආර්තික කාරණාවලම හිරවුනු පටු දුක්ඛිත කතන්දර. මේකෙ අරමුණ සතුට. ඩොලර්වලින් ගන්න බැරි තරම් සතුට. මේ වෙලාවෙ අඳුරු හැගීමක වෙලිලා ඉන්න මිනිස් සමූහයකට ඒක රිදී රේඛාවක් වගේ වෙනවා.  මහා පරිමාණයෙන් හැම තැනම සිද්ද වෙනවා නම් ඒක ආර්තිකයට ෂොක් තෙරපි එකක් විදිහට වැඩකරනවා. මිනිස්සු එලියට බහින්න, වියදම් කරන්න, සතුටු වෙන්න පෙළඹෙනවා. අපේක්ෂාව ඇති වෙනවා. ඒකයි කඩා වැටෙන ආර්තිකයකට තියෙන හොඳම විසඳුම.

දිලිත් මේ වැඩේ කළා නම්, දිලිත්ට ස්තුතියි.

එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දුගේ රාජ්‍ය සේවයේ පැරණි කෙළි සෙල්ලම්- රාජ්‍ය නිලධාරියෙකුගේ චරිත කතාවක පිටුවක්

0

■ නීතිඥ චන්ද්‍රසිරි සෙනෙවිරත්න


1997 සිදුවූ කැබිනට් සංශෝධනයෙන් නව නිවාස ඇමති ලෙස ඉන්දික ගුණවර්ධන පත්විය. මා මිත්‍ර රාජා උස්වැටකෙයියාව මා ගැන ඇමතිවරයා දැනුවත් කළ පසුව, විනය පරීක්ෂණයක් හේතුවෙන්, වැඩ තහනමකට ලක් කර සිටි මා නැවත සේවයෙහි පිහිටුවා මහනුවරට ස්ථාන මාරු කළේය. ඒ අනුව මහනුවර කාර්යාලයේ සේවය වාර්තා කර විනාඩි 15කින් මගේ ස්ථාන මාරුව අවලංගු කළ හෙයින් වහාම ප්‍රධාන කාර්යාලයට වාර්තා කරන ලෙස දුරකතන ඇමතුමක් ලැබිණ. එය ලිඛිතව ලැබෙන තෙක් දින 19ක් නිවසේ රැඳී සිටි මම, සැප්තැම්බර් 04 වෙනි දින නැවත කොළඹට වාර්තා කළෙමි. මේ සිද්ධිය ජාතික නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ සභාපති එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු (1997-2000) ටද දැඩිව දැනුණා විය හැකිය.


සිද්ධියෙන් පසු දවසක සභාපති එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු මා කැඳවීය.


“කවුද චන්ද්‍රේ.. මේක පස්සේ ඉන්නේ. මෙහෙම ආයතන පාලනය කරන්න බෑ.” සභාපතිවරයා එසේ කියා මොහොතක් මා දෙස බලා සිටියේය. ඔහු තුළ පැවතියේ මා කෙරෙහි උපන් දයාවද නැතහොත් බල්ලන් රජවී පරිපාලනයට අභියෝග කිරීම ගැන පැවති නොසතුටද යන්න මට තේරුම් ගත නොහැකි විය. ඔහු මගෙන් යම් තොරතුරක් අපේක්‍ෂා කරන බව වැටහිණ. මම පසුවදාම මහනුවර කාර්යාලයේ ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ සටහනක් ප්‍රධානියා වෙත ඉදිරිපත් කළෙමි. ඔහු තොරතුරු අතට ගත්තා මිස කිසිවක් කීවේ නැත. තෙ දිනකට පසුව මහනුවර කාර්යාලයට විමර්ශන නිලධාරීන් කඩා වැදිණ. නිවාස ණය නිකුත් කළ ණය ගොනු රාශියක් අස්ථානගතව ඇති බව වාර්තා විය. ඊළඟ දෙසතිය ගතවීමට පෙර පරිපාලනයට එරෙහිව දේශපාලකයන් මෙහෙයවූ එක් ක්‍ෂේත්‍ර සහායකයෙකුගේ වැඩ තහනම් කෙරිණ.


“මහනුවර දිස්ත්‍රික් මැනේජර්ස්ලා මුගෙන් අහන්නේ නැතිව කක්කුස්සියටවත් ගිහින් නැති පාටයි.” පසු දවසක ආයතන ප්‍රධානියා මා සමග සිනා සෙමින් කීය.


“කවුද මේවා කීවේ.” මම සිනාසෙමින් විමසීමි.


“දැන් පෙත්සම් එන්න පටන් අරන්. හොරට ණය දුන්න ෆයිල් සිය ගාණක් පුච්චලා. මේක හරි භයානකයි. ඒවා පරණ සිද්ධි. මුන් මේවා කරමින් ගහන්නේ ඔයාට නොවෙයි. මගේ පාලනයට. ඒක වැරදියි. ඔයා මේ ආයතනයට වැඩ කළ මිනිහෙක්. සානුකම්පික හේතුවකට කෙනෙකුට ස්ථාන මාරුවක් දෙන්න බැරි නම් ඒ අභියෝග කරන්නේ මට. බලමු.”


“ඔයාට විතරයි ගහන්නේ ඇයි…?” ඔහු විරාමයක් තබා යළි විමසීය.


“මම පරණ කතාවක් කියන්නම්. මේ කියන ක්‍ෂේත්‍ර නිලධාරියා ජාතික සේවක සංගමයේ ලේකම්. ඒ කාලයෙත් මුන් හරිම බලසම්පන්නයි. කන්තෝරු සංකීර්ණයේ බිම් මහලේ කඩ කාමරයක් තිබුණා. මුං මේක සුභ සාධක සංගමේ නමින් අරගෙන අත යට ගාණක් තියාගෙන මුදලාලියෙකුට කුලියට දුන්නා. මම දිස්ත්‍රික් මැනේජර්ට කීවා මේක ඇවිස්සුණොත් ලෙඩක් එයි කියලා. මැනේජර් මේ කතාව කේලමක් හැටියට මුන්ට කීවා. එහෙම නැතිව මං ඔවුන්ගේ නිවාඩුවක්වත් අනුමත කරලා නැහැ.”


“ඔය කියන්නේ දැන් කෑගල්ලේ ඉන්න යාථවානේ.” ආයතන ප්‍රධානියා එසේ කියා සිනාසිණ. සභාපතිවරයා ගත් මේ ක්‍රියා මාර්ග හේතුවෙන්, මා පසුපස සිදුවූ දේශපාලන ලුහුබැඳීම තාවකාලිකව අවසන් විය. මේ කාලයේ විදුලිය කප්පාදුවක් නිසා බොහෝ දුෂ්කරතාවලට රටම මුහුණ පෑවේය. ආණ්ඩුව ලංකා ඔරලෝසුවේ වේලාව පවා වෙනස් කළ කාලයකි. ඒ තත්වය මත දේශපාලන හේතු මත කොළඹට අනුයුක්තව සිටි මා ඇතුථ කිහිප දෙනෙකු තාවකාලිකව මහනුවරට ස්ථාන මාරු ලබාදෙන ලෙස කළ ඉල්ලීම් අනුව, 1998 ජනවාරි 25 වෙනි දින සිට ස්ථාන මාරු ලැබිණ. එයින් දින කිහිපයකට පසුව, ශ්‍රී දළදා මාලිගාවට බෝම්බ ප්‍රහාරය එල්ල විය. ඒ නිසාදෝ සුපුරුදු ලෙස මගේ ස්ථාන මාරුව අවලංගු කිරීමට කෙරෙන බලපෑම් නතර විය. 1998 මාර්තු 09 දින මා නැවත කොළඹට කැඳවා නිකුත් කළ ස්ථාන මාරුවට එරෙහිව මම කම්කරු කොමසාරිස්ට පැමිණිලි කළෙමි. වගඋත්තරකාර නිවාස අධිකාරිය කැඳවා මුල් කරුණු විමසීම මහනුවරදී සිදු කළ අතර, මූලික පරික්ෂණය කොළඹ කම්කරු දෙපාර්තමේන්තුවේදී ආරම්භ වීය. ශ්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ නිලධාරියෙකු සේම නීතිඥයෙකු වූ නිවාස අධිකාරියේ සභාපති එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු නිවාස අධිකාරියට එරෙහිව කම්කරු කොමසාරිස්ට පැමිණිලි කළ හැකිද යන්න ගැන උපදෙස් ලබා ගැනීමට නීතිපතිගෙන් අපේක්ෂා කරන හෙයින් එතෙක් උක්ත පරීක්‍ෂණයට නිවාස අධිකාරිය වෙනුවෙන් නියෝජිතයෙකු සහභාගි නො කරන බව ඒක පාක්ෂිකව දන්වා තිබිණ. ඊට ප්‍රතික්‍රියා දක්වමින් මගේ පැමිණිල්ලේ විමර්ශන නිලධාරි එවකට නියෝජ්‍ය කම්කරු කොමසාරිස් ඩී.එම්.එස්. දිසානායක මහතා තමන්ට නිවාස අමාත්‍යාංශයෙන් බලපෑම් එල්ල වන බව කම්කරු අමාත්‍යාංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සහකාර ලේකම් තේනුවර නම් මහතෙකුට පැමිණිලි කළ 1998-10-02 දින දරන ලිපියේ පිටපතක් මටද යොමු කර තිබිණ. මීට අමතරව මා මේ ස්ථාන මාරුව ගැන කළ පැමිණිල්ල, මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව අංක HRCරැ807රැ98 සහ 1998-05-05 දින භාර ගත් නමුත් මූලික විමසුම සඳහා කිසිවෙකු කැඳවූයේ නැත. කොමිෂන් සභාවේ ප්‍රධානියෙකුගේ බිරිද නිවාස අධිකාරියේ නීති නිලධාරිනියක වීම හේතුවෙන් නිවාස අධිකාරියට එරෙහි පැමිණිලි මෙසේ යටපත් එ දවස සාමාන්‍ය තත්වයක් විය. මගේ පැමිණිල්ල භාරගෙන වසර 3කට පසුව, එනම් 2001-05-14- දින යම් සහනයන් වීදැයි මානව හිමිකම් කොමිෂම ලිඛිතව මගෙන් විමසීය. පැමිණිල්ල භාරගෙන වසර 04කට පසුව මානව හිමිකම් කොමිෂම 2002-02-28 දින පරීක්ෂණය ආරම්භ කළද, වසර 20ක් ගතවූ අද තෙක් එහි තීන්දුව ප්‍රකාශ කර නැත.


මගේ පැමිණිල්ල විභාග කිරීම අඩාල කිරීමට, සභාපති එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු ගැසූ තුරුම්පුව පාවිච්චි කරමින් 1998 මාර්තු 09 දින නිකුත් කළ ස්ථාන මාරුව අනුව ක්‍රියා නොකරන බව කළමනාකාරිත්වයට දන්වා සිටියෙමි. පවත්නා තත්වය මගේ වාසියට පෙරළී ඇති නිසා 1998 බදුල්ල කළමනාකරු මහනුවරට මාරු කර බදුල්ලේ දිස්ත්‍රික් කළමනාකරු ලෙස පත් කර යැවීමට සභාපති එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු කැමැත්ත විමසුවද මම ඊට එකඟ නොවීමි. මා නැවත 1998 මැයි මස 14 වෙනි දින කොළඹට වාර්තා කළ අතර, මට එරෙහි විනය පරීක්ෂණයෙන් මා නිදොස් කොට නිදහස් කළ හෙයින් හිඟ වැටුප් ගෙවීමටද නියම විය. ඉන්පසුව, 1999 දෙසැම්බර් 31 දින සිට මා නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික් කළමනාකරු ලෙස ස්ථාන මාරු කළ ලිපිය නිකුත් විය. මගේ කැමැත්ත හෝ නොවිමසීම නිසා නුවරඑළියට අදාල ස්ථාන මාරු නියෝගය මම ප්‍රතික්ෂේප කෙළෙමි. වැඩ තහනමකට ලක්ව, පරීක්ෂණයෙන් නිදහස්ව, හිඟ වැටුප් සහිතව නැවත සේවයෙහි පිහිටුවා මේ වන විට ගෙවී තිබුණේ හය මසක් පමණි. කළමනාකාරිත්වය සමග හබ නොකොට නියෝගයට අවනත වන ලෙස බොහෝ මිතුරන් පෙරැත්ත කළ හෙයින් නුවරඑළියට යාමට මම තීරණය කළෙමි. නුවරඑළියට හැමදාම යවන ලද්දේ ආධුනිකයෙකි. එක්කෝ Punishmentකාරයෙකි. කුඩා දිස්ත්‍රික්කයක් වූ නුවරඑළියේ රාජකාරි අපහසු නැත. එකම අපහසුතාව දේශගුණික දුෂ්කරතාවයි. 1994 දේශපාලන පෙරළියට පසුව, මා යන තෙක් මේ ස්ථානයෙහි කිසිදු නිලධාරියෙකුට වසර දෙකක් සේවය කිරීමට ඉඩ ලැබුණේ නැත. එහි මටද සේවය කළ හැකි වුණේ මාස 14 කි. හේතුව දේශපාලන බලපෑම් නිසා පුත්තලමට මාරු කර යැවීය.


කෙටි කලක් තුළ මගේ අධීක්ෂණය යටතේ ණය ආපසු අය කිරිම් සහ ඉදිකිරීම් ප්‍රගතිය ඉහළ සංඛ්‍යා අගයක් දැක්වීය. නීති නිලධාරියෙකුගේ සහායද නො මැතිව ණය නො ගෙවා පැහැර හරිනන්නන්ට එරෙහිව යම් නඩු ප්‍රමාණයක් ගොනු කළෙමි. කොළඹ පැවැති මාසික ප්‍රගති සමාලෝචන රැස්වීම්වලදී, වෘත්තිය සමිතිකාරයන්ට අනුව, ආයතනය මෙහෙයවූ ශ්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ ප්‍රධානින්ට හොඳ ප්‍රගති වාර්තා සමඟ මගේ මුහුණ යළි දැකගත හැකි විය. මම සිරිත් පරිදි, ප්‍රධාන කාර්යාලයේ සහ සමස්ත ආයතනයේ පාලනය සහ දුර්වලතා ප්‍රසිද්ධියේ සමාලෝචනය කිරීම නැවත ආරම්භ කෙළෙමි. ප්‍රේමදාස යුගයේ දී පවා අපේ හැසිරීම් මෙබඳු විය. සාමකාමීව අවනතව කීකරුව රස්සාව කළ අපේ බොහෝ සගයන් තම නිවෙස්වල හුදෙකලාව විශ්‍රාම සුව විඳිති. මේ අරගලකාරි ජිවන රටාව නිසා, නීතිඥ වෘත්තියට ප්‍රවේශ වූ මම තවමත් කාර්යශීලිව තෘප්තිමත් කාලයක් ගත කරමි.


එක් මාසික ප්‍රගති සමාලෝචන රැස්වීමකදී (ශ්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සාමාජික) ජාතික නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ සභාපති එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු නිවාස අධිකාරියේ දිස්ත්‍රික්කවල කලාප කාර්යාල ආරම්භ කළ යුතු බව නිවේදනය කළේය. ආයතන ඉතිහාසය අනුව, මේ ගෙවෙමින් තිබුණේ කිසිදු ප්‍රගතියක් වාර්තා නොකළ කාලකන්නි යුගයකි. විශාල මුදල් අර්බුදයක් විය. සේවක ප්‍රමාණ නඩත්තු කළ නොහැකි තරම්ය. මම සභාපතිවරයාගෙන් කලාප කාර්යාලවල අවශ්‍යතාව පිළිබඳ හේතු විමසා සිටියෙමි.


“අමාත්‍යාංශ තීරණයක්.” සභාපතිවරයාගෙන් ලැබුණේ ඍජු පිළිතුරකි.


“තීරණය කාගේ වුණත් ප්‍රායෝගික නැහැ. මේ වන විටත් නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික් කාර්යාල නඩත්තුවට සමාන ආදායමක් අමාරුවෙන් අපි හොයා ගන්නවා. කොට්ඨාස කාර්යාල විවෘත කර පවත්වා ගෙන යන්න අපට මුදල් නැහැ. කලාප කාර්යාල ඇති කිරිම නිසා අනවශ්‍ය ලෙස වියදම් ඉහළ යාවි. අවශ්‍යතා හඳුනා නො ගෙන ඉහළින් කියන දේවල් කිරිම නොකළ යුතු බවයි මම කියන්නේ. මේ කරුණු සටහන් කර ගන්නා ලෙසද ඉල්ලා සිටියෙමි. කිසිවෙකු ඊට පක්‍ෂව හෝ විපක්‍ෂව ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ නැත.


එක් එක් දිස්ත්‍රික්කයක අලුතෙන් ආරම්භ කළ යුතු කොට්ඨාස කාර්යාල සංඛ්‍යාව නියම කෙරෙන චක්‍රලේඛ නිකුත් විය. මාසික ප්‍රගති සමාලෝචන රැස්වීමේදී නිවාස ප්‍රගතිය සමග කොට්ඨාස කාර්යාල ආරම්භ කිරීමේ ප්‍රගතිය විමසා බැලිණි. නව කාර්යාල සඳහා අවශ්‍ය ගෙවල් කුලීය සඳහා රුපියල් දහස් ගණන් සඳහා අනුමැතිය දීමට කොළඹට සිදුවිය. වැටුප් ගෙවා ගැනීමට නොහැකි ආයතනයේ පදනම තවත් දුර්වල වන්නට විය. කලාප සංකල්පයේ යටි අරමුණ දොට්ට පනිමින්, දෙසතියක් තුළ වෘත්තිය සමිති කාරයන් රැසකට හදිසි උසස්වීම් ලැබිණි. මම කලාප කාර්යාලවලට එරෙහි ස්ථාවරය හකුළා නොගත්තෙමි.


“තුන් මාසයක් ගතවෙලා. නුවරඑළියේ තව එකක්වත් පටන්ගෙන නැහැ?” එක් මාසික රැස්වීමකදී සභාපතිවරයා විවෘත දැනුම්දීමක් කෙළේය.


“මම තත්ත්වය නිරීක්ෂණය කරමින් සිටිනවා.” නිලධාරීන් සිනා ගන්වමින් මම පිළිතුරු දුනිමි.
“දුන්න සහන කාලය අවසන්…” ඔහු බැරැරුම් මුහුණක් මවාගෙන මා දෙස බැලීය. දෙසතියකට පසුව නුවරඑළිය කාර්යාලයේ මගේ දුරකථනය නාද විය. සභාපතිතුමා දුරකථනයෙහි සිටින බව ෂෙරිනා මුතාලිබ් ලේකම්වරිය මට දැන්වූවාය. ඉන්පසුව ගලා ආවේ සභාපතිවරයාගේ කටහඬය.
“මගේ ඉවසීමේ සීමාව පැනලා තියෙන්නෙ” ඔහු කතාව පටන්ගත්තෙ එහෙමය.


“මම නම් දැන් ඉවසන්න පුරුදු වෙනවා.” මම සිනාසෙමින් එසේ කියා සිටියේ සුහද ලීලාවෙනි.
“මේක විහිළුවකට ගන්න එපා. චන්ද්‍රේ අමාත්‍යාංශයෙන් ඊයෙත් මේ ගැන ඇහුවා.”

සභාපතිවරයා සාවධානව කතා කෙළේය.


“මට කලාප කාර්යාල නඩත්තු කරන්න තරම් ආදායමක් නුවරඑළියේ නැහැ. අනෙක මගේ දිස්ත්‍රික්කයේ කඩා වැටීමක් ගැන පැමිණිලි නැහැ.”


“නුවරඑළියේ ප්‍රගතිය යහපත්. ආදායම් තත්ත්වය දැන් හොඳයි.”සභාපතිවරයා කතා කරන්නට විය.


“ස්තුතියි. ඒක නිශ්චිතව පවත්වාගෙන යන්න මම උත්සාහ කරනවා. කලාප කාර්යාලවල අවශ්‍යතාවක් නුවරඑළියට නැහැ.”


“හැටන් කාර්යාලය සතියකින් ආරම්භ නො කළොත් මට තීරණයක් ගන්න සිද්ධ වෙනවා.”


“මා ගැන තීරණ ගන්න නිවාස අධිකාරිය කවදාවත් පමාවෙලා නැහැ. මතකනේ පැයෙන් මාව කොළඹට මාරු කළා. ඇයි පමා කරන්නෙ…” එහා කෙළවරෙන් වහා දුරකථනය විසන්ධි විය. පසුදින නිවාස අධිකාරියේ සාමාන්‍යාධිකාරි බර්ටි ජයසේකර මා ඇමැතීය. කලක් පුත්තලම දිසාපතිව සිටි පරිපාලන සේවයේ ඉහළ නිලධාරියෙකුවූ බර්ටි හන්තානේ කතාව චිත්‍රපටයටද සම්බන්ධ වූ කලාකාරයෙකි.


“මොකක්ද බං මේ ගෝරිය. උඹෙ අතින් යන එකක් නොවෙයිනේ.”


“මම බලාගෙන ඉන්නෙ උඹලා නිදහසට කරුණු අහනකල්…”


“මේක මගේ ඉල්ලීමක්. උඹ ගැන තීරණ ගන්න කියන්නේ මට. මාව අපහසුවට පත් කරන්න එපා.” ඔහු එසේ කීවේ දැඩි සෙනෙහසිනි. බර්ටි නිසා මගේ ස්ථාවරය ලිහිල් කිරීමට මම තීරණය කළෙමි.


මගේ කාර්යාල පරිශ්‍රයේ දඩාවතේ යන වල් බල්ලන් සීතලට ලගින හිස් කාමරයක් විය.

හාවාඑළිය පිහිටි නුවරඑළියේ දිස්ත්‍රික් කාර්යාලය පිහිටා තිබුණේ හැටන් නගර මධ්‍යයේ සිට දුර කිලෝ මීටර් 40.8ක් දුරිනි. අර පාලු කාමරය සුද්ධ කොට, හැටන් කොට්ඨාස කාර්යාලය යනුවෙන් නාම පුවරුවක් එල්ලා මේස පුටු කිහිපයක් පිළිවෙල කෙරිණ. කාර්යාලයට අනුයුක්ත කළ යුතු නිලධාරින් නම් කරන ලෙස පාලන කළමනාකරුට නිකුත් කළ ලිපියේ පිටපත් කොළඹට යැවීමි. කොට්ඨාස කාර්යාල ගැන කිසිවෙකු ඉන් පසුව මගෙන් ප්‍රශ්න කළේ නැත. මේ සිද්ධියෙන් මාස දෙකකට පමණ පසුව, එම්.එම්.සී.පර්ඩිනැන්ඩු නිවාස අධිකාරියේ සභාපති ධුරයෙන් ඉවත් විය. ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තික නව සභාපතිවරයා පී.ඒ. ෂන්මුගලිංගම් නම් භාණ්ඩාගාරයේ සේවය කළ විශ්‍රාමික ජ්‍යෙෂ්ඨ පරිපාලන නිලධාරියෙකි. ඊළඟට ප්‍රගති සමාලෝචන රැස්වීම ආරම්භයේ සාමාන්‍යාධිකාරි බර්ටි ජයසේකර ඇඟිල්ල දිඟුකර මා පෙන්වා නව සභාපතිවරයාට යමක් කියනු මම බලා සිටියෙමි.


“මම නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික් කළමනාකරුට ස්තුති කරනවා ආයතනයේ සැබෑ තත්ත්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම ගැන.” ශ්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරියෙකුවූ සාමාන්‍යාධිකාරි බර්ටි ජයසේකර, ප්‍රසිද්ධියේ කළ ස්තුතිය මම අපහසුවෙන් විඳ දරා ගතිමි. හේතුව රජයේ නිලධාරීන් තමන්ට හිමි සාමාන්‍ය බත්පතේ රස වැඩි කරගැනීමට රජයේ ආයතන පාවාදීම හෙටත් සිදුවන නිසාය. ජ්‍යෙෂ්ඨ හොඳ මිනිස්සු ඉක්මනින් අපෙන් සමුගන්නා නියාමය අනුව අපේ හිතාදර බර්ටි ජයසේකර මෑතක ජීවිතයෙන් සමුගත්තේය. මා මිත්‍ර එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු තවමත් රට වෙනුවෙන් නොව එකිනෙකා වෙනුවෙන් හුස්ම ගනිමින් සිටියි. ( එම්.එම්.සී. ප්‍රදිනාන්දු අදටත් ඒ සෙල්ලම නතර කර නැත.)


හේමලයා නම් චරිතාපදානයේ පරිච්ඡේදයකි.■

බංකොලොත්වූ ලංකාවේ සුව සේවය රැකගන්නේ කොහොමද?

0

■ විශේෂඥ වෛද්‍ය අජිත් අමරසිංහ


ලංකාව කොතරම් බංකොලොත් වුවත් සෞඛ්‍ය සේවයට සහ අධ්‍යාපනයට කරන වියදම අඩු නොකරන බව අගමැතිතුමා කිහිපවිටක් පවසා ඇත. ඒවාට රජය කරන වියදම අඩු නොකළත් රට බංකොලොත් වූ විට වෙනත් විවිධ හේතුන් නිසා මෙම සේවාවන් බිඳවැටීම නියතය. අධ්‍යාපනයට කරන වියදම අඩු නොකළත්, ඉන්ධන අර්බුදය නිසා පාසල් වැසීමට සිදුවීම මෙයට ඇති සරලම උදාහරණයයි. එම නිසා රටක් ගොඩගැනීමට භාරගෙන සිටින ජනාධිපතිතුමාත්, අගමැතිතුමාත්, කැබිනෙට්ටුවත් ඔවුන් පිටුපස සිටින අඳුරු බලවේගත් මුලින්ම බංකොලොත්බව නමැති සුනාමිය සියලු කෙත්වතු, ගම්බිම්, හරකාබාන, මිනිසුන්, තිරිසනුන් යටකර විනාශ කරන බව පිළිගත යුතුය. මෙම සුනාමියට මුහුණ දීමට බොළඳ සටන්පාඨවලට නොහැක. රළ පහර ඇති වූයේ කෙසේද යන්න තොරතෝංචියක් නැතිව විස්තර කිරීමෙන්ද ඵලක් නැත. රළ පහරේ දරුණුකම පිළිබඳ සියුම් විශ්ලේෂණයන්ගෙන්ද ඵලක් නැත. දැන් කළ යුත්තේ රළ පහරින් දිවි ගලවා ගැනීමට කටයුතු කිරීමයි. එසේ දිවි ගලවා ගන්නා අතරතුරම, අප කළයුත්තේ මේ සුනාමිය එවූ අඳුරු බලවේග තවත් විනාශයක් කිරීමට පෙර රටින් සදහටම මුලිනුපුටා දැමීමයි.


ආර්ථික බංකොලොත්භාවය නැමැති සුනාමිය සෞඛ්‍ය සේවය වෙත ගැලූ විට ඇතිවිය ප්‍රතිඵල භයංකරය. ‘මම හොඳටම කළා’ කොරෝනා මර්දනයේදී මියගිය ප්‍රමාණයට වඩා සියදහස් ගුණයක් මිනිසුන්, දරුවන්, මවුවරුන් මෙයින් මිය යා හැකිය. මෙයින් බොහෝදෙනා මිය යනු ඇත්තේ දැන් සැවොම කථා කරන ඖෂධ හිඟය නිසා නොවේ. ඔවුන්ගෙන් බොහෝදෙනා මිය යනු ඇත්තේ තමන් මිය ගියේ ආර්ථික අර්බුදය නිසා බව නොදැනය. ඩොලර් අර්බුදය විසින් ඇති කළ ඖෂධ හිඟය සුව සේවයේ ඉදිරියේදී ඇති විය හැකි මහා අර්බුදයෙන් අප මනස ඉවතට යොමු කොට ඇත. මේ වනවිට මැති ඇමතිවරු හා සෞඛ්‍ය බලධාරීහු පිනට ලැබෙන බෙහෙත් ගෙන එන ගුවන්යානා හා නැව් අසලට ගොස් පාර්සල් භාරගනිමින් වාප්පු ලිපිකරුවන්ගේ කාර්යය කරමින්, ජාතිය වෙනුවන් ඔවුන්ගේ ‘වගකීම’ ඉටුකරති. පැමිණෙන අර්බුදය ගැන අබැටක පමණ අවබෝධයක් නැති ජනමාධ්‍ය මෙම වාප්පු ලිපිකරුවන් කරන ‘අගනා සේවය’ පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කරයි. මෙවන් දෑහිතකාමී නායකයන් හා උගතුන් රැසක් ඇති පින් බිමක උපන් හුදීජනයා ‘දැන්නම් ඉතින් බෙහෙත් ටික ලැබෙයි’ සිතමින් සැනසුම් සුසුම් හෙලති.
දැන් අපේ සෞඛ්‍ය සේවය හොඳද?


මේ මනස්ගාත පසෙකලා, ඇති විය හැකි සැබෑ අර්බුදය නිසි ලෙස අවබෝධ කර ගැනීමට නම් පළමුව ශ්‍රී ලංකාවේ අද පවතින සෞඛ්‍ය සේවය ගැන අවබෝධයක් ඇති කර ගත යුතුය. තම දළ ජාතික නිෂ්පාදනයෙන් 3.4%ක් පමණ සෞඛ්‍යය සඳහා වියදම් කරන ශ්‍රී ලංකාව, අඩු හෝ මධ්‍යම ආදායම් ඇති රටවලට සාපේක්ෂව දැනටත් වියදම් කරන්නේ අඩු මුදලකි. ශ්‍රී ලංකාවේ ඒකපුද්ගල සෞඛ්‍ය වියදම වසරකට ඇමරිකානු ඩොලර් 168ක් පමණ වේ. මෙයද සංසන්දනාත්මකව ඉතා අඩු මුදලකි. ඇමරිකානු එක්සත් ජනපදයේ මෙය ඩොලර් 10,921 ක්ද, රුසියාවේ ඩොලර් 653ක්ද, චීනයේ 535ක්ද වන අතර අප හා සමාන සෞඛ්‍ය දර්ශක තිබෙන සමාජවාදී කියුබාවේ පවා ඩොලර් 1031කි. මෙසේ ඉතා අඩු වියදමක් දැරුවත්, අපගේ ළදරු මරණ අනුපාතිකය, මාතෘ මරණ අනුපාතිකය, ආයු අපේක්ෂාව, රෝග මරණ අනුපාතිකය මේ කිසිම රටකට නොදෙවෙනි වේ. එසේම අඩු ආදායම්ලාභීන්ට සෞඛ්‍ය පහසුකම් ලබාගැනීමට ඇති හැකියාව, රෝහල්වලට හා සායනවලට ඇති දුර ප්‍රමාණය, සෞඛ්‍ය ප්‍රශ්න නිසා දුගීබවට පත්වීමට ඇති සම්භාවිතාව, විවිධ රෝගයන් නිසා මරණයට පත්වන ප්‍රතිශතය වැනි සෞඛ්‍ය දර්ශක අතිනුත් අප ලොවේ සිටින්නේ ඉතා ඉහළ මට්ටමකිනි. ලංකාව තවත් හොඳ යැයි සලකන රටවල් දහයක් සමඟ සංසන්දනය කරමින් ලෝක බැංකුව විසින් 2018දී පළකරන ලද වාර්තාවක අඩු වියදමකින් ඉහළ සෞඛ්‍ය මට්ටමක් පවත්වාගෙන යන ශ්‍රී ලංකාව ‘සෞඛ්‍ය සේවා ආශ්චර්යය’ක් (Health Miracle) ලෙස හඳුන්වා දී ඇත්තේ මේ නිසාය. අත්කර ගත නොහැකි ආශ්චර්යයන් පසුපස හඹා ගොස් දණ බිම ඇනගෙන ලොවින් හිඟමන් යදින අපි, අප ළඟා කරගෙන ඇති ආශ්චර්යයන් නොදකින අන්ධ හිඟන්නෝ වෙමු. ආශ්චර්යයන් පෙන්වා වංචාවෙන් දූෂණයෙන් අප හිඟමනට පත් කළ පාලකයන් කළ යුත්තේ අවම වශයෙන් ඔවුන් නොදකින, අප දැනටමත් ලබා ඇති සෞඛ්‍ය ආශ්චර්යය අපට රැකදීමයි.


ගැටලු ඇතිවන්නේ කෙසේද?


අගමැතිතුමා කොතරම් පොරොන්දු දුන්නත්, රජය මගින් කරන වියදම අඩු නොකර තබා ගැනීම තුළින් පමණක් ආර්ථික අර්බුදය රටේ ජනතාවගේ සෞඛ්‍යයට බල නොපාන ලෙස පවත්වා ගත නොහැකිවේ. බැලූ බැල්මට ලංකාවේ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවයක් පවතින නමුත් ලංකාවේ මුළු සෞඛ්‍ය වියදමින් හරි අඩක ප්‍රමාණයක් දරන්නේ රජයෙන් නොව රෝගීන් තමන්ගේ පුද්ගලික වියදමිනි. රෝහල්වල ඇති මුළු ඇඳන් සංඛ්‍යාවෙන් 95%ක් රජයේ රෝහල්වල තිබෙන නිසා ලංකාවේ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවයක් තිබෙන බව පෙනීගියත්, බාහිර රෝග ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමටද, බාහිර ලෙස පරීක්ෂණ කර ගැනීමටද, පුද්ගලිකව ඖෂධ ලබා ගැනීමටද පුද්ගලිකව රෝගීන් දරන වියදමත් මෙයට අයත්වේ. මෙම මුදලින් සියයට 87%ක් රෝගීන් දරන්නේ තමන්ගේ අතිනි. විවිධ සෞඛ්‍ය රක්ෂණ ක්‍රමවලින් ආවරණය වන්නේ සියයට 9%ක් පමණි. ආර්ථික අර්බුදය නිසා ජීවන වියදම නොසිතු ලෙස ඉහළ යනවිට හා රැකියා අහිමිවී ආදායම් මාර්ග පහළ යනවිට රෝගීන්ට මෙසේ පුද්ගලිකව වියදම් කර ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමේ හැකියාව අඩුවේ. ඩොලරයෙහි අගය ඉහළ යාම නිසා මේ වනවිටත් ඖෂධ මිල දෙගුණයකින් පමණ ඉහළ ගොස් තිබේ. එවිට රටෙහි ඖෂධ තිබුණත් ඒවා මිලදී ගැනීමට රෝගීන්ට නොහැකි වනු ඇත. මේ සියලු හේතු නිසා වැඩි රෝගීන් ප්‍රමාණයක් රජයෙන් ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමට පෙළඹෙනු ඇති අතර මෙම පිරිසට ප්‍රතිකාර ලබා දීමට නම් රාජ්‍ය සෞඛ්‍ය වියදම ඉහළ දැමීමට සිදුවනු ඇත. එසේ නොකර අගමැතිතුමා පවසන ලෙස වියදම අද පවතින අයුරින් පවත්වා ගෙන ගියහොත් දැනටත් බරපතළ ඖෂධ හා සම්පත් හිඟයකට මුහුණපා සිටින රජයේ රෝහල්වල සේවාවන් තවත් බිඳවැටෙනු ඇත. දියවැඩියාව, රුධිර පීඩනය, පිළිකා, වකුගඩු රෝග හා හදවත් රෝග ඇති රෝගීන් ඖෂධ ලබා නොගැනීම නිසා හෝ අඩුවෙන් ඖෂධ ලැබීම නිසා මියයනු ඇත.


විසඳුම් මොනවාද?


මෙය විසඳිය හැකි ආකාර කිහිපයක් තිබේ. සැබෑ නිදහස් සෞඛ්‍යය තිබෙන රටවල මුළු සෞඛ්‍ය වියදමින් පුද්ගලිකව රෝගීන් දරන වියදම 10%කට වඩා අඩුය. එම රටවල රජය නොසපයන සේවාවන් සඳහා ජාතික රක්ෂණ ආවරණයන් ඇත. ඒ අයුරින් රජයේ මැදිහත්වීමෙන් අත්‍යවශ්‍යයෙන් ආවරණය විය යුතු රෝග සඳහා රක්ෂණ ක්‍රමයන් ඇති කිරීමේ එක් විසඳුමකි. අනෙක සෞඛ්‍යය සඳහා රාජ්‍යය යොදන මුදල වැඩි කිරීමයි. දැනට මුළු රාජ්‍ය වියදමින් 92%ක් මධ්‍යම රජයෙන් සහ පළාත් සහා මගින් දරන අතර මෙම මුදල් රජයට ලැබෙන්නේ ආදයම් බදු හා විදේශ ණය මගිනි. විදේශ ප්‍රදානයන් ගෙන් ලැබෙන්නේ 1%ක් පමණි. 2019 දී අමන ලෙස වෙනස් කළ රාජ්‍ය බදු ප්‍රතිපත්තිය මගින් රාජ්‍ය ආදායම අඩුවුණු අතර, සිංහල අලුත් අවුරුද්දට පෙරදින සාඩම්බරයෙන් කළ ‘අපි ණය නොගෙවමු’ යන ‘දේශප්‍රේමී’ ප්‍රකාශය නිසා ණය ලබාගැනීමේ හැකියාව අඩුවී ඇත. ළිංමැඩි දේශපාලනඥයන් විසින් ලෝක බැංකුව හා ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදල වැනි ‘දේශද්‍රෝහී, අධිරාජ්‍යවාදී, බටහිර ගැති’ සංවිධානවලින් ණය ගැනීම අපවැනි ශ්‍රේෂ්ඨ ඉතිහාසයක් ඇති, ප්‍රෞඪ ජාතියකට නොතරම් යැයි මතය ජනතා සිත් සතන් තුළ පැලපදියම් කරනු ලැබ ඇත. ඒ නිසා සෞඛ්‍යය පවත්වාගෙන යාම සඳහා දැන් අපට ඉතිරිව ඇත්තේ නොමිලේ ලබාගත හැකි ප්‍රදානයන් ඉල්ලමින් ලෝක සංවිධානවලින් හා රටවලින් හිඟමන් යැදීමයි. මේ හිඟමන පවා අත්දැකීම් ඇති හිඟන්නන් කරන පරිදි වැඩිපුර වාසි ලැබෙන හිඟන බිම් සොයමින් විද්‍යාත්මක ක්‍රමයකට නොකළහොත් එයින් කිසි පලක් නොලැබෙනු ඇත. උදාහරණයක් ලෙස ලංකාව අඩු ආදායම් ඇති රටක සිට මධ්‍යම ආදායම් ඇති රටක් වූ විට ලෝක සංවිධානවලින් නොමිලේ ලබාදෙමින් තිබී නැවැත්වූ ළමා හා මාතෘ එන්නත් ‘අප දැන් ඉතියෝපියාවට සමානය’ පවසා නැවත නොමිලයේ ලබා ගත හැකිය. හිඟාකා මෙවැන්නක් ලැබුණු පසු රාජ්‍ය උත්සවයක් පැවැත්වීමටත්, එහිදී සාඩම්බරයෙන් වහෙසිබස් දෙඩවීමටත් දේශපාලනඥයන්ට හා සෞඛ්‍ය බලධාරීන්ට දැන්මම සූදානම් විය හැකිය. මෙයට තවත් විසඳුමක් ලෙස ‘සමාජ ආරක්ෂණ බද්ද’ක් අරඹා, එයින් ලැබෙන ආදායම සෞඛ්‍යය, අධ්‍යාපනය හා සමාජ ආරක්ෂණ කටයුතු සඳහා පමණක් භාවිත කරන ලෙස මෙම ලියුම්කරු 07.06.2022 දින ‘දි අයිලන්ඩ්’ පුවත්පතේ පළකළ ලිපියේ සඳහන් කළේය. රජය විසින් දැන් එය නව බදු ක්‍රමයක් ලෙස හඳුන්වාදී ඇත.


වියදම අඩු කිරීම


කොතරම් කටමැත දෙඩුවත් පවතින ආර්ථික අර්බුදය රාජ්‍ය සෞඛ්‍ය වියදම අඩු කිරීමට බල කරනු ඇත. එවිට අඩුකළ යුතු වියදම් විද්‍යාත්මක ක්‍රමයකට නොකළහොත් එය තවත් අර්බුදයකට මුල පුරනු ඇත. ඒ, අවම ජිවිත හානියක් සහ රෝගීන්ට හිරිහැරයක් නොවන ලෙස අඩුකළ යුතු සේවාවන් නිසිසේ හඳුනා නොගැනීම නිසාය. පසුගිය වසර 20 තුළ රාජ්‍ය සෞඛ්‍ය වියදම සැමට රහසේ නොසිතු විරූ ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. 1999දී රුපියල් මිලියන 163,165ක්ව තිබුණු මෙම වියදම 2019දී සංසන්දනාත්මක මිලගණන් අනුවද (real terms) රුපියල් මිලියන 529,159ක්ව, හතර ගුණයකින් වැඩිවී තිබේ. මේ විසි වසරක කාලය තුළදී කිසිදු සෞඛ්‍ය දර්ශකයක් සැලකිය යුතු තරම් යහපත් අතට හැරී නැත. මෙය මෙසේ සිදුවූ බව කිසිවකු නොදන්නා අතර එය සිදුවුණේ කෙසේදැයි සෙවීමට පරික්ෂණයක් විගණන දෙපාර්තමේන්තුවද, මහජනතාවද ඇරඹිය යුතුය. යම් සෞඛ්‍යමය කරුණකට රජයේ මුදල් වියදම් කිරීමේදී එයින් ලැබෙන සෞඛ්‍යමය ප්‍රතිලාභ පිළිබඳව විග්‍රහයක් කිරීමක් (cost benefit analysis) ලංකාවේ සිදුනොවේ. එම නිසා සෞඛ්‍යමය ප්‍රතිලාභ ලබා නොදෙන ඇස්බැන්දුම් මල්වෙඩි සංදර්ශනයන් පවත්වා දේශපාලන හා කොමිස් වාසි ලබාගත හැකි ව්‍යාපෘතිවල රජයේ මුදල් යෙදවීමට බලධාරීන්ට හැකිවී තිබේ. මෙසේ මහජන මුදල් කාබාසිනියා කරමින්, අතලොස්සකට වාසි ගෙනදුන්, අපට නොපෙනෙන ආශ්චර්යයක් සෞඛ්‍යය තුළ සිදුවී ඇති බව නම් නියතය. අනෙක් අතට මෙයින් අදහස් වන්නේ නිසි අධ්‍යනයකින් පසුව, අද පවතින සෞඛ්‍ය දර්ශකවල වැඩි වෙනසක් නොවී, පවතින සෞඛ්‍ය සේවයේ වියදම අඩු කර ගත හැකි බවයි. එමගින් ඉතිරි කරගන්නා මුදල් ආර්ථිකයෙන් බැටකා රජයේ රෝහල් වෙතට හැරෙන අලුතින් දුගියන් වූ ජනතාවට සෙත සැලසීමට යොදාගත හැක. මෙසේ වියදම් අඩුකර ගැනීමට එක් එක් සෞඛ්‍ය ක්‍රියාවලිය සඳහා වියදම්වන මුදලත් එම ක්‍රියාවලිය මගින් ලැබෙන සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභත් සසඳා අඩු සෞඛ්‍යමය ප්‍රතිලාභයන් ලැබෙන, වැඩි මුදලක් වියදම් වන, ක්‍රියාවලීන් නැවැත්වීමේ මාර්ගයක් අනුගමනය කළ යුතුය.


ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය සේවාවන් සුරැකීම


විවිධ අධ්‍යනයන්වලදී හෙළිදරවු වන අන්දමට ලංකාවේ සෞඛ්‍ය දර්ශක ඉහළ ගියේ විශාල රෝහල්, මිල අධික උපකරණ, මිල අධික ක්‍රියාවලියන් මගින් නොවේ. එය සිදුවුයේ රට පුරා විසිරී සිටින පවුල් සෞඛ්‍ය සේවිකාවන් ජාලයත්, මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය සේවාවනුත්, සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලියත්, එන්නත්කරණයත් වැනි ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය සේවාවන් මගිනි. මෙම අතිශයින් වැදගත් ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය සේවාවන් සඳහා අප දරන්නේ සමස්ත සෞඛ්‍ය වියදමින් 5%ක් පමණි. මෙම සේවාවන් සඳහා රජය දරන වියදම පසුගිය දශක දෙක තුළ 9% සිට 6% දක්වා පහළ ගොස් ඇත. රුපියල අවප්‍රමාණවීම තුළ මෙම වැදගත් සේවාවන් පවත්වා ගෙනයෑමට නම් ඒවාට දරන වියදම ඉහළ දමා, වැඩි වියදම් ඇති අනවශ්‍ය සෞඛ්‍ය ක්‍රියාවලීන් නතර කළ යුතුය.


දැනට රජයේ රෝහල්වල රෝගීන් රෝහල්ගත වන හේතුන් අතර මුලින්ම තිබෙන්නේ හදිසි අනතුරුය. මෙයිනුත් අතිබහුතරයක් මාර්ගස්ථ අනතුරු නොව ගෘහස්ථ හා වෘත්තීයමය අනතුරුය. මෙම අනතුරුවලින් රෝහල් ගතවන ප්‍රමාණය අවම කොට සෞඛ්‍ය වියදම අඩුකිරීමට කළ යුත්තේ රෝහල්වල හදිසි අනතුරු සේවාවන් වැඩිදියුණු කිරීම නොව හදිසි අනතුරු වැළැක්වීමේ අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කිරීමයි. වැඩිම රෝගීන් ප්‍රමාණයක් මියයන බෝනොවන රෝග වන අධික රුධිර පීඩනය, හදවත් රෝග, දියවැඩියාව වැනි රෝග අඩු කිරීම සඳහා ගතයුත්තේද මෙවැනි ක්‍රියාමාර්ගයකි.


ඖෂධ ප්‍රශ්නය


මේ වනවිට ඖෂධ හිඟය ගැන සියල්ලන්ගේ අවධානය යොමුවී ඇති අතර අත්‍යවශ්‍ය ඖෂධ ලබාගැනීමට විවිධ ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට බොහෝ අය උත්සාහ කරති. මෙම කරුණ නිසි අයුරින් කිරීමට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය අපොහොසත් වී ඇති නිසා වෛද්‍යවරුන් විසින් එය සාමූහිකව හෝ පුද්ගලික මට්ටමෙන් සිදුකරනු ලැබේ. විසඳුමක් ලෙස දේශීයව ඖෂධ නිපදවීම බොහෝ අය යෝජනා කරති. නිෂ්පාදන පිරිවැය අධික නිසා සෑහෙන ඖෂධ ප්‍රමාණයක දේශීය නිෂ්පාදිත මිල, ආනයනිත ඖෂධවල මිලට වඩා අධිකය. ඖෂධ නිෂ්පාදනයට අවශ්‍ය ක්‍රියාකාරී ඖෂධ සංඝටකය සැමවිටම පාහේ ආනයනය කළයුතු නිසා දේශීය ඖෂධ නිෂ්පාදනයේදීද යම් ප්‍රමාණයක් මුදල් පිටරටට ඇදීයයි. එම නිසා විදේශ විනිමය ඉතිරි කිරීමේ උපාය මාර්ගයක් ලෙස මිස, මිල අඩු කිරීමේ ක්‍රියාමාර්ගයක් ලෙස දේශීය ඖෂධ නිෂ්පාදනය සැමවිටම සාර්ථක නොවනු ඇත. දේශීය ඖෂධ නිෂ්පාදනයේදී සෑම ඖෂධයක්ම මෙරට නොනිපදවා මිලගණන් සහ විදේශ විනිමය ඉතිරුම් අතින් රටට වාසිදායක වන ඖෂධ තෝරාබේරා මෙරට නිෂ්පාදනය කිරීම අතිශයින් වැදගත්වේ.


මන්දපෝෂණය


ආර්ථික ව්‍යසනයේදී අනිවාර්යයෙන්ම අපට මුහුණ දීමට සිදුවන අනෙක් අර්බුදය ආහාරවල මිල වැඩිවීම හා ආහාර හිඟය නිසා ඇතිවන මන්දපෝෂණයයි. දැනටමත් මිටිබව, නිරක්තිය, කෘශ බව අතින් ඉහළ අගයක සිටින ළමා පරපුරක් හා නිරක්තියෙන් පෙළෙන ගැබිණි මව්වරුන් සිටින ලංකාවේ තත්ත්වය ඉදිරියේදී අතිශයින් බරපතළ වනු ඇත. මෙය මඟහරවා ගැනීමට මිල අඩු පෝෂ්‍යදායී ආහාර පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීමත්, ළමුන් සහ ගැබිණි මවුවරුන් සඳහා පෝෂණ මලු සැපයීම වැනි ඉලක්ක කරගත් ක්‍රියාමාර්ගත් සිදුකළ යුතු වනු ඇත. එම ක්‍රමය අවභාවිත නොවෙන ලෙස සිදුකිරීමට සියලු බලධාරීන් වගබලා ගත යුතුය.


මේ සියලු කරුණු දෙස බැලුවහොත් ආර්ථික ව්‍යසනය නිසා ඇතිවන සෞඛ්‍ය ගැටලු විසඳීම හිඟ ඖෂධ සොයාගැනීමේ සරල ක්‍රියාමාර්ගයකට වඩා ගැඹුරු බව, අබ ඇටයක පමණ මොළයක් ඇත්තෙකුට වැටහෙනු ඇත. බලධාරීන් දැන් කළ යුත්තේ පිනට ලැබෙන ඖෂධ පාර්සල් සමඟ කැමරා ඉදිරියේ වීරයන් ලෙස පෙනී සිටීම නොව, මේසයක වාඩිවී ඉදිරි ක්‍රියාමාර්ග සැලසුම් කිරීමයි. ඉන්පසුව රට පුරා ඇවිද ප්‍රයෝගික ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමයි. එසේ නොකළහොත් සෞඛ්‍ය සේවය බිඳවැටීම නිසා මුළු ලංකාවම විශාලා නුවරක් වනු ස්ථිරය.


(ලේඛකයා වෘත්තියෙන් ළමා හා අසාත්මිකතාවන් පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකි. ඔහු මනිපාල් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් වෛද්‍ය සේවා පිළිබඳව එම්.බී.ඒ උපාධියක් ලබා ඇති අතර, රජයේ සහ පුද්ගලික අංශයේ වෛද්‍ය පරිපාලන තනතුරු දරා ඇත.)■

2019 නොවැම්බර් 18දා රුවන්වැලිසෑය අබියස ජනපති ධුරයේ දිවුරුම් දී ජාතිය ඇමතූ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා තම ජයග්‍රහණයේ ගෞරවය සංඝ සමාජයටත් සිංහල ජනතාවටත් පිරිනැමීය. ඔහු නිවැරදිය. දෙමළ/මුස්ලිම් සහයෝගයක් නොමැතිව හුදෙක් සිංහල ඡන්දවලින් පමණක් ජනපතිවරණයක් ජයගත නොහැකිය යන මතය මෙරට ජනපති ක්‍රමය ආරම්භයේ සිටම පැවතුණි. එම පිළිගත් මතය සුනු විසුනු කරමින් ඓතිහාසික ජයග්‍රහණයක් ලබා ගැනීමට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා සමත් වූයේ භික්ෂු සංස්ථාවත් සිංහල බහුතරයත් තම කරමතින් ඔහුව දිනුම් කණුවට ගෙන ගිය නිසාය.


මහ පාරේ කිරිබත් උයමින්, තාප්පයක් ගානේ දේශප්‍රේමී/බොදු බැති චිත්‍ර අඳිමින් සිංහල බහුතරය එදා උදම් ඇනුවේද මෙම වාර්ගික ජයග්‍රහණය පිළිබඳවය.


අද ලංකාව බංකොළොත්ය. ජනතාවගෙන් විශාල පිරිසක් දිනපතා මොකක් හෝ පෝලිමකය. රටක් ලෙස අප කන්නේ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවගේ පිහිටෙනි. 2019 නොවැම්බරය වන විට පහළ මැදි ආදායම් රටක් වූ අප යාචක තත්ත්වයට ඇද වැටීමට මුලින්ම හා වැඩිපුරම වගකිව යුත්තේ රාජපක්ෂ පවුලයි.


නමුත් මේ තෙරක් නොපෙනෙන ව්‍යසනයට වගකිවයුතු ඔවුන් පමණක්ද? නැත. ගෝඨාභය, මහින්ද ප්‍රමුඛ රාජපක්ෂලා බලයට ආවේ බහුතර ඡන්දදායක කැමැත්තෙනි; සිංහල ජනතාවගේ මනාපයෙනි. 220 ලක්ෂයක් අද විඳින දුකට එදා රාජපක්ෂවරුන් බලයට පත් කළ 69 ලක්ෂයද වගකිව යුතුය.


සිංහල බහුතරය 2019 නොවැම්බරයේදී ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා ජනපති පුටුවේ සිංහාසනාරූඪ කරමින් නතර වූයේ නැත. 2020 අගෝස්තුවේදී ඔවුන් රාජපක්ෂවරුන්ගේ පවුලේ පක්ෂය වන පොහොට්ටුවට තවත් ඓතිහාසික ජයග්‍රහණයක් උරුම කර දුන්නේය. 2021 දෙවන භාගය පමණ වන තෙක් ම සිංහල බහුතරය රාජපක්ෂ මිථ්‍යාවේ ඇලී ගැලී සිටියේය.


අද පෝලිම්වල අවා දුක් විඳින මේ බොහෝ දෙනෙක් ‘අපි රැවටුණා’ යයි කියති. ඔවුන්ගේත් සෙසු අපගේත් රටේත් අනාගතයට වැදගත් වන කාරණය නම් ඔවුන් රැවටුණේ මන්ද යන්නය.
මෙම ප්‍රශ්නය නැගීම පරණ තුවාලය පෑරීමක් නොවේ. වරද පිළිගැනීම උත්තම ගුණයක් වුවද වරදට හේතුව වටහා නොගතහොත් ඒ වරදම යළි යළිත් සිදුවිය හැක.


බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා අත්හැරියේ මන්ත්‍රීකම විනා දේශපාලනය නොවේ. මේ දිනවල ඔහු පොහොට්ටු පක්ෂයේ ප්‍රතිසංවිධාන කටයුතුවල නිරත වන බව මාධ්‍ය වාර්තාවල දැක්වේ. මෙම සතියේ ඔහු මුණ ගැසුණු පිරිස් අතර කට්ටඩියන් හා දේවාලවල කපුවන්ද වූ බවද වාර්තා විය. ඔහු මේ සැරසෙන්නේ රාජපක්ෂ පවුලේත් තමාගේත් දේශපාලන පුනර්ජීවනයට මග හෙළි පෙහෙළි කිරීමටය. 2019 හා 2020 වූ වරදට හේතු තේරුම් ගැනීම ඉතාමත් හදිසි අවශ්‍යතාවක් වනුයේ එබැවිනි. යළිත් රාජපක්ෂ ගුණ්ඩුවකට රැවටී මේ වැටී තිබෙන ආගාධයට ද වඩා දරුණු අගාධයක ඇද වැටීම වළක්වා ගැනීමේ එකම මග නම් මෙතරම් මහා පරිමාණයෙන් රැවටුණේ ඇයි දැයි වටහා ගැනීමයි.


ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා ජනපති අපේක්ෂකයා ලෙස සහභාගි වූ එකම මාධ්‍ය සාකච්ඡාව බැලූ සාමාන්‍ය බුද්ධියක් ඇති ඕනෑම කෙනකුට ඔහු ආර්ථිකය ගැන මළපොතේ අකුරක් නොදත් බව පැහැදිලි විය යුතු ය. තමන් දුන් පොරොන්දු ඉටු කිරීමට මුදල් හොයන්නේ කෙසේද යයි මාධ්‍යවේදියකු ඇසූ විට ඔහුට දෙන්නට පිළිතුරක් තිබුණේ නැත. රටේ ණය බර ගැන ඇසුණු විටද ඔහුට නිසි පිළිතුරක් නොවීය. රාජ්‍ය ආදායම්, රාජ්‍ය වියදම් හා රාජ්‍ය ණය යනු තීරණාත්මක කාරණා තුන පිළිබඳව ඔහුට මෙලෝ අවබෝධයක් නොමැති බව එදා හොඳින් පැහැදිලි විය.


කරුණු කාරණා මත පදනම්ව බුද්ධියෙන් තීරණ ගන්නා ඡන්දදායකයන් සිටින රටක නම් ඔහු ඡන්දය පරදින්නේ එදාය. මහින්ද හා බැසිල් රාජපක්ෂ ප්‍රමුඛ ඔහුව මෙහෙයවූවන් (handlers) මේ පිළිබඳව බියවූ බව ඔහුට මැතිවරණ සමයේ වෙනත් මාධ්‍ය හමුවකට සහභාගි වීමට ඉඩ නොදීමෙන් පැහැදිලි විය. මැතිවරණ රැස්වීම්වල පවා ඔහු කතා කළේ ටෙලිප්‍රොම්ටරයක් බලාගෙනය.


නමුත් සිංහල ජනතාවගෙන් අතිබහුතරය මෙම යථාර්ථය දුටුවේ නැත. ඊට හේතුව ඇත්ත ඇති සැටියෙන් දැකීමට ඔවුන්ට උවමනාවක් නොතිබීමයි. ඔවුන් අන්ධ වූයේ, බිහිරි වූයේ ස්ව කැමැත්තෙනි.


‘මැරෙන්න හරි රටක් තියෙන්න ඕනෑ’ යනු 2019/2020 මැතිවරණවලදී සිංහල සමාජය තුළ නිරන්තරයෙන් කියවුණු කතාවකි. මෙම කතාවට පදනම පාස්කු ප්‍රහාරය නිසා ‘ජාතික ආරක්ෂාව’ පිළිබඳව හට ගත් සැකසංකාව බව පිළිගත් මතයයි.


මෙය අර්ධ සත්‍යයක් පමණක් බව පෙනෙනුයේ 2018 පෙබරවාරියේ පළාත් පාලන ඡන්ද ප්‍රතිඵලය සලකා බලන විටයි.


ජාතික ආරක්ෂාව (සිංහල) ජාතියේ ආරක්ෂාව බවට පත්වීම


2018 පළාත් පාලන මැතිවරණය පැවැත්වූයේ මුස්ලිම්-විරෝධය ලංකා දේශපාලනයේ ප්‍රධාන සාධකය බවට පත්වූ සංදර්භයක් තුළය. බොදු බල සේනාව, සිංහල රාවය, රාවණා බලය, මහසෝන් බලකාය රාජපක්ෂවරුන් වෙනුවෙන් මුස්ලිම් භීතිකාව සාර්ථක ලෙස රට පුරා ව්‍යාප්ත කරමින් සිටියහ. පළාත් පාලන මැතිවරණයෙන් මසකට පසුව දිගනෙන් පිපිරුණේ ඒ විරෝධයයි. මේ සියල්ල පාස්කු ප්‍රහාරයට ප්‍රථම බව සිහිපත් කළ යුතුමය.


2018දී පොහොට්ටු පක්ෂය වෙනුවෙන් ලක්ෂ 50කට අධික ජනතාවක් තම ඡන්දය භාවිත කළහ. ඔවුන්ගෙන් 99%ක් පමණම සිංහල වූ බව නිසැකය. 2019ට පදනම වැටුණේ 2018දී බව මින් පැහැදිලිය. 2018දී ශ්‍රීලනිපය ඡන්ද ලක්ෂ 14ක් ලබා ගත් අතර, මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා (පක්ෂ සංවිධායකයන්ගේ බහුතර තීන්දුවට පිටුපා) රාජපක්ෂ පාමුලට යාම නිසා 2019දී මේ ඡන්ද කුට්ටියද ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාට ලැබුණා නොඅනුමානය. මේ අනුව බලන විට 2019දී රාජපක්ෂවරුන්ට අලුතින් ලැබී ඇත්තේ ඡන්ද ලක්ෂ 5ක් හෝ ඊට මඳක් වැඩි ප්‍රමාණයක් පමණි.


සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව 2016 සිට ගත් වැරදි ආර්ථික තීන්දු 2018දී රාජපක්ෂවරුන් ලද ජයග්‍රහණයට එක් හේතුවක් වූ බව සැබෑය. නමුත් මූලික හේතුව වූයේ ‘රට රැකීම’යි. 2018 පළාත් පාලන මැතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළ පොහොට්ටු පක්ෂයේ මූලික සටන් පාඨය වූයේ රට ‘පාවාදෙන’ යහපාලන ආණ්ඩුවෙන් රට බේරා ගත යුතුය යන්නයි.


මේ රට සිංහල-බෞද්ධයන්ට පමණක් උරුම බවත්, අසිංහල, අබෞද්ධයින් ඊට අයිතිවාසිකම් කියන බවත් ඔවුන්ගේ ග්‍රහණයෙන් මෙරට මුදා ගැනීමට නම් කොටි පරදා දිග් විජය කළ රාජපක්ෂවරුන් යළිත් බලයට පැමිණවිය යුතු බවත් මැතිවරණ ව්‍යාපාරය පුරා නියමින් හා අනියමින් කියවුණු මතය විය.


ජාතික ආරක්ෂාව නමැති පිළිගත් සංකල්පය සිංහල ජාතියේ හා බුද්ධාගමේ ආරක්ෂාව ලෙස යළි අරුත් ගැන්විණි. 2018දී තීරක සාධකය වූ මෙම විකෘතියට පාස්කු ප්‍රහාරයෙන් තවත් ජීවය ලැබිණි.


බහුතර සිංහල ජනතාවට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා පිළිබඳ යථාර්ථය නොපෙනුණේ ඔවුන් මුස්ලිම් විරෝධයෙන් හා දෙමළ විරෝධයෙන් දෑස් නිලංකාර කරගෙන සිටි බැවිනි. ඔවුන් ඡන්දය භාවිත කළේ ‘තම්බින්ට හා දෙමළුන්ට’ පාඩමක් උගන්නන්නටය. අසිංහල ලාංකිකයන් දෙවන මට්ටමට දමා යළිත් සිංහල-බෞද්ධ ආධිපත්‍යය තහවුරු කිරීමටය.


මෙරට භික්ෂු සමාජයෙන් අතිබහුතරය බණ කීවේ මේ වෙනුවෙනි. ලොව පුරා විසිර සිටින සිංහල ඩයස්පෝරාව බොහෝවිට අතින් වියදම් කරගෙන (ඇතැම්විට ගුවන්යානා පවා කුලියට ගෙන) ඡන්දය දාන්නට ආවේ මේ වෙනුවෙනි. මැතිවරණයෙන් පසු කිරිබත් ඉව්වේ, තාප්ප ගාණේ චිත්‍ර ඇන්දේ ‘දෙමළුන් හා තම්බින්’ පරදා සිංහලයන් ලත් ජයග්‍රහණය සමරන්නටය.
69 ලක්ෂයෙන් අතිබහුතරයක් රැවටුණේ ජාතිවාදයටය; ආගම්වාදයටය.


වත්මන් දේශපාලනය තුළ එළිපිට ජාතිවාදය හා ආගම්වාදය ක්‍රියාත්මක වන බවක් නොපෙනේ. ඒ විෂ වැපිරූ කුරහන් – සාටක භික්ෂූන්ද අද නිහඬය. සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම් කවුරුත් මේ දිනවල නිරතව සිටිනුයේ එකම සටනකටය. එනම් අවම මට්ටමින් හෝ ජීවිතය පවත්වා ගැනීම සඳහා මූලික අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමේ අරගලයේය.


ජාතිවාදය හා ආගම්වාදය මෙරට දේශපාලන භූමියෙන් ඉවත් කිරීමට මේ හොඳම කාලයයි. නමුත් විසඳුමක් දීමට නම් ප්‍රශ්නය නියමාකාරයෙන් තේරුම් ගත යුතුය.


අද අප මෙතැනට වැටීමට මූලික හේතුවක් නම් සිංහල බහුතරයේ බුද්ධිය ජාතිවාදයෙන් හා ආගම්වාදයෙන් කුරුවල් වීම බව අප පිළිගත යුතුය. ජාතිවාදය හා ආගම්වාදය දේශපාලනමය හා මැතිවරණමය සාධකයක් බවට පත්වීම වළක්වා ගත හැක්කේ ඉන්පසුවය.


රාජපක්ෂවරුන්ට යළි හිස ඔසවන්නට ජාතිවාදයෙන් හා ආගම්වාදයෙන් තොරව වෙන මගක් නොමැත. අද ඊට සමාජය තුළ ඉඩක් නැති වුවද හෙට හෝ අනිද්දා ඒ තත්වය වෙනස් විය හැකි බව, වෙනස් කළ හැකි බව රාජපක්ෂවරු දනිති. දෙමළ විරෝධය හා මුස්ලිම් විරෝධය නිසා තමන් රැවටුණු හැටි අතරමං වූ හැටි තමන්ගේ දරුවන්ට තුන් වේල සරිකරන්නට නොහැකි තරම් අසරණ තත්ත්වයකට පත්වූ හැටි පිළිබඳ ඇත්ත සිංහල බහුතරය වටහා නොගන්නා තාක් යළිත් ඒ රැවටිල්ල ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඉඩ ඇති බව කාට නොතේරුණත් රාජපක්ෂවරුන්ට තේරේ.
2015 ලත් පරාජයන්ගෙන් රාජපක්ෂවරුන් වෙනස් වූයේ නැත. වත්මනේ පසුබෑම්වලින්ද ඔවුන් වෙනස් වන්නේ නැත. (විපක්ෂයේද නොමසුරු උපකාරයෙන්) ඔවුහු 21 වන සංශෝධනය සාර්ථක ලෙස පසුබස්වමින් සිටිති. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනපතිවරයා ඉවත් කිරීමේ ව්‍යවස්ථාමය මගක් නොමැති නිසා තම බල ව්‍යාප්තියට ඇති සැබෑ හා එකම බාධාව ජනපති බලතල කප්පාදු කොට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ව්‍යාප්ත කරන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් බව ඔවුහු දනිති.
ජනමතය යනු වෙනස් වන, වෙනස් කළ හැකි දෙයකි. මිනිස්සු බුද්ධියෙන් නොසිතත් නම්, ඔවුහු හැඟීම්වලට වහල් වත් නම් ජනමතය නපුරට වෙනස් කිරීම ඉතාමත් පහසුය.

රාජපක්ෂවරුන් පොහොට්ටුව බලමුළු ගන්වනුයේ එවැනි ජනමත වෙනසකට නිසි අවස්ථාවක් එළඹෙන තෙක්ය. ඒ රාජපක්ෂ ගුණ්ඩුවට මග ඇහිරීමට නම් දෙමළ විරෝධය හා මුස්ලිම් විරෝධය, 2019දීත් ඉන් පෙරත් සිංහල සමාජය ගිලන් කරන, රටටම විපත් කරන, පාරා වළල්ලක් වූ අයුරු සිංහල ජනතාවට වටහා දිය යුතුය. රාජපක්ෂ – විරෝධය තරමටම මෙයද වැදගත් බව විපක්ෂයට නොවැටහීම රටේම අභාග්‍යයකි. මන්ද යළිත් සිංහල බහුතරය ජාතිවාදයෙන් ආගම්වාදයෙන් අන්ධව වැරදි දේශපාලන තීරණයක් ගතහොත් ඉන් විඳවන්නේ රටය.


යළිත් හනුමන්තලාට රැවටෙමුද?


උදය ගම්මන්පිල මන්ත්‍රීවරයා මැතිවරණ සමයේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා ගැන කී ප්‍රකාශයක් මේ දිනවල අන්තර්ජාලයේ සැරිසරයි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ යනු මහතිර් මොහොමඩ්ගේ කළමනාකරණ කුසලතාව, ලී ක්වාන් යූගේ දුර දැක්ම, ව්ලැඩිමිර් පුටින්ගේ නිර්භීතබව, ජවහර්ලාල් නේරුගේ ආධ්‍යාත්මිකත්වය හා ෆිදෙල් කස්ත්‍රෝගේ දේශප්‍රේමය යන ගුණාංගයන්ගේ සංකලනයක් බව ගම්මන්පිල මන්ත්‍රීවරයා රූපවාහිනී නාලිකාවක් සමග පැවති සම්මුඛ සාකච්ඡාවේදී කියයි.


ගම්මන්පිල මන්ත්‍රීවරයාගේ කතාව ඔහුම විශ්වාස කළා නම් ඔහුට නිසි තැන පාර්ලිමේන්තුව නොව උන්මත්තකාගාරයයි. ඔහු ජනතාව රැවටීමේ අරමුණින් දැන දැනම චේතිය රජුද පරයන බේගල් දෙසා බෑ බව වඩාත් නිවැරදි නිගමනයයි.


ඔහුගේ දේශපාලන සහචර විමල් වීරවංශ මන්ත්‍රීවරයාද මැතිවරණ සමයේ වඩාත් අවධානය යොමු කළේ, ඔහුගේ වචනයෙන්ම කියනවා නම් ‘ගර්භාෂ යුද්ධය’ටය. වෛද්‍ය ෂාෆි සහබ්ඩීන් සිංහල කාන්තාවන් දහස් ගණනක් හොර රහසේ වඳ කළාය යන මිථ්‍යාව තුළින් සිංහල සමාජය වනසාලීමට මුස්ලිම්වරුන් කුමන්ත්‍රණය කරනවා යන මිථ්‍යාව සාර්ථක ලෙස පැතිරවීමට ඔහු සමත් විය.


රාජපක්ෂවරුන්ගේ රට ගිනි තබන හනුමන්තා බලකායේ ගිහි නායකයන් වූ මේ දෙපොළ අද විපක්ෂයේ සිටගෙන කරන්නේත් වක්‍රව ජාතිවාදී ආගම්වාදී විස පැතිරවීමය.


ලංකාව බිලී බා ගැනීමට ක්‍රියාත්මක වන ජාත්‍යන්තර කුමන්ත්‍රණ ගැන දෙඩවීම ඔවුන්ගේත් ‘ස්වාධීන’ යැයි තමන්ම හඳුන්වා ගන්නා (වත්මන් ව්‍යසනයට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලබා දුන්) දේශපාලක පිරිසකගේත් අලුත්ම උත්සාහයයි. මේ ජාත්‍යන්තර කුමන්ත්‍රණ කතාව කවදත් එන්නේ ලාංකීය ඇමුණුමකුත් සමගය; ජාතිවාදී/ආගමිකවාදී රැල්ලක පෙරවදනක් ලෙසය.

කුමන්ත්‍රණය ඉන්දියාවේ නම් එහි දේශීය ඇමුණුම දෙමළ විරෝධයයි; කුමන්ත්‍රණය බටහිර නම් කිතුනු විරෝධය හා/හෝ දෙමළ විරෝධයයි; කුමන්ත්‍රණය මැදපෙරදිග නම් මුස්ලිම් විරෝධයයි.


මේ දේශපාලකයින් පිරිස රුසියානු තානාපති කාර්යාලයට ගොස් කළ කී දේ මොවුන් තවමත් බේගල් දේශපාලනයේ නිරත වන බවට නවතම උදාහරණයයි. ජනපති පුටින් යුක්රේනය ආක්‍රමණය කළ පසු බටහිර රටවල් තම බැංකුවල ඇති රුසියානු විදෙස් සංචිත තහනම් කළහ (freeze). මේ නිසා රුසියාවට බරපතළ ඩොලර් හිඟයක් ඇතිවිය. අඩු මිලට තෙල් දීම සඳහා රුසියාව ඉන්දියාව ඇතුළු රටවල් ගණනාවක්ම සමග ගිවිසුම්ගත වූයේ මේ ඩොලර් හිඟය මගහරවා ගැනීමේ මගක් ලෙසය. මේ ගිවිසුම්වල පදනම ඩොලර්වලින් අත්පිට ගෙවීම විනා ණයට දීම නොවේ. ලංකාවටද ඩොලර් තිබුණා නම් ලාබෙට රුසියාවෙන් තෙල් ගන්නට තිබුණි. නමුත් අපේ අර්බුදය විදෙස් විනිමය අර්බුදයක් නිසා රුසියානු තෙල් ලාබ වුවද එය අපට විසඳුමක් නොවේ. මේ සතියේ රුසියාවටද විදෙස් ණය ගෙවීම් පැහැර හැරීමට සිදුවීමෙන් (sovereign default) සනාථ වනුයේ මෙම සත්‍යයයි.


රුසියානු තානාපති කාර්යාලයට රට බේරා ගැනීමට ගිය පක්ෂ නායකයන් මේ සරල සත්‍යය නොදැන සිටියා විය නොහැක. ඔවුන් දැනුදු කරනුයේ ජනතාව රැවටීමයි. ඒ යළිත් වාර්ගික/ආගමික භීතිකාවක් ජනිත කර විසඳුම ලෙස තම නවතම ගැලවුම්කරුවා ඉදිරිපත් කිරීමයි.
ආණ්ඩුව විවිධ උපක්‍රමයන් තුළින් නිදහස් අදහස් මර්දනයට තැත් දරමින් සිටී. මාධ්‍යවේදී තරිඳු උඩුවරගෙදර සීඅයිඩීයට කැඳවීම මෙහි අලුත්ම පියවරයි.


දශක එකහමාරකට වැඩි කාලයක් රාජපක්ෂවරුන්ට දරදිය ඇද දැන් විපක්ෂයට හේත්තු වී සිටින දේශපාලකයන් පිරිසක් උත්සාහ කරන්නේ ජනතාවගෙන් කොටසක් හෝ බුද්ධියෙන් සිතීම වළකා යළිත් හැඟීමෙන් පමණක් ක්‍රියා කරන ගව හෝ බැටලු ගාලක් බවට පත්කිරීමටය.
අර්බුදය ගැන කෑගසනවා විනා ඊට තමන්ගේ විසඳුම් (සටන් පාඨ හෝ පොරොන්දු ලෙස නොව) ප්‍රායෝගික වැඩපිළිවෙළක් ලෙස රටට ඉදිරිපත් කිරීමට සජබ හා ජවිපෙ තවමත් අසමත්වීම තුළින් අතාර්කික හා මුග්ධ මතවාදයන්ට හා යෝජනාවලට කදිම තෝතැන්නක් නිර්මාණය වී තිබේ.


‘සිස්ටම් චේන්ජ්’ යන යෙදුම මුලින් භාවිත කළේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාය. සුනු විසුනු කිරීම වෙනසක් නම් ඔහු තරම් හොඳටම සිස්ටම් චේන්ජ් කළ කිසිවකු නූතන ලංකා ඉතිහාසයේ නොමැත. මෙරට බහුතර ජනතාව විචාර බුද්ධියෙන් සහේතුකව සිතා මතා තීරණ ගැනීමට අසමත් වන තාක් අපට උරුම වනු ඇත්තේ ගෝඨාභය පන්නයේ විනාශකාරී සිස්ටම් චේන්ජ් පමණි.


ලංකාව අද වැටී ඇති ව්‍යසනයට හේතුව 2019 හා 2020 දී මැතිවරණ දෙකකදී ජනතාව ක්‍රියා කළ ආකාරයයි. ජන මානසිකත්වය- විශේෂයෙන්ම බහුතර සිංහල ජන විඥානය- සහේතුක බුද්ධිගෝචර දිශාවට වෙනස්ව නැතිනම් හදිසි මැතිවරණයක් පැවැත්වුවද එයින් ඵලදායක යමක් සිදු නොවනු ඇත. පාරවල් අයිනේ කෑගසන රාජකාරිය තරුණ උද්ඝෝෂකයන්ට භාරදී විපක්ෂය අර්බුදයට සවිස්තරාත්මක විසඳුම් යෝජනාවලියක් ඉදිරිපත් කොට ඒ තුළින් සමාජයේ බුද්ධිමය සංවාදයක් ගොඩනැගීමට ක්‍රියා කළ යුත්තේ එබැවිනි.


ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට වෙර දරන ජනතාවට විසඳුම් ගැන බණ කීමෙන් පලක් නැතැයි ඇතැමුන් කිව හැක. නමුත් එවැනි උත්සාහයක් දැරීම සටන් පාඨ හඬ තැලීමට වඩා සාධනීයයි; විපක්ෂයෙන්වත් පිළිගත හැකි විසඳුමක් ඉදිරිපත් නොවේ නම් අපේක්ෂා භංගත්වයේම ගිලුණු ජනතාව ඊළඟට තල්ලු වනු ඇත්තේ ජීවිත-දේපළ විනාශ කෙරෙන අර්බුදය තවත් සංකීර්ණ හා උග්‍ර කරන ප්‍රචණ්ඩත්වයකටය. අරාජිකත්වය දෙසට දෝලනය වන සමාජයක් එහි ප්‍රතික්‍රියාව ලෙස දෝලනය වන්නේ සිවිල්/හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් දෙසට බව ඉතිහාසය යළි යළිත් පෙන්වා දෙයි. ■