පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීමේ ප්‍රතිඵල අනුව, ආණ්ඩු බලය තිබෙන ජාතික ජන බලවේගය බහුතරයක් පළාත් පාලන ආයතන ජයග්‍රහණය කර තිබේ. මැයි 7 වැනිදා උදෑසන වන විට ප්‍රතිඵල නිකුත් වී තිබුණු පළාත් පාලන ආයතන 239න් 200ක බහුතර සභිකයන් සංඛ්‍යාවක් දිනා ගැනීමට තනි පක්ෂයක් ලෙස ජාජබ සමත්වී ඇත. එහෙත්, එම පළාත් පාලන ආයතනවලින් තනිව බලය පිහිටුවා ගැනීමට ජාජබට හැකි වී ඇත්තේ ආයතන 94ක පමණි. අනෙක් ආයතනවල, තනිව වැඩිම සභිකයන් සංඛ්‍යාව හිමි කර ගැනීමට ජාජබ සමත් වී ඇතත්, අනෙක් පක්ෂ සියල්ල ලබාගත් සභිකධුර සංඛ්‍යාව එම සංඛ්‍යාවට වැඩිය. නැතිනම් සමානය.
නිකුත් වී ඇති ඡන්ද ප්‍රතිඵල මත ඇතැම් දේශපාලන විචාරකයන් පවසන්නේ ජාජබය ජනාධිපතිවරණයේදී ලබාගත් ලක්ෂ 56කට වැඩි හා මහමැතිවරණයේදි ලබාගත් ලක්ෂ 68කට වැඩි ඡන්ද ප්‍රමාණය හා සසඳන විට, ඉන් මාස 7කට පසු මෙවර ලබාගෙන තිබෙන ඡන්ද ප්‍රමාණයේ පැහැදිලි අඩුවක් තිබෙන බවයි. සැලකිය යුතු පළාත් පාලන ආයතන සංඛ්‍යාවක සියයට 50ක ඡන්ද ප්‍රමාණය ලබාගැනීමට ඔවුන් අසමත්ව තිබෙන බවයි. ජනාධිපතිවරයා හා අගමැතිනිය ඇතුළු මැති ඇමතිවරුන් ප්‍රාදේශීයව ගමන්කරමින් විශාල ප්‍රචාරයක් සහිතව පැවැත්වූ ඡන්ද ප්‍රචාරක රැලිවලට සාපේකෂව බලන කල ලබාගෙන ඇති ඡන්ද ප්‍රමාණයේ පසුබෑමක් තිබෙන බව ඔවුන්ගේ මතයයි.
එහෙත් ජාජබයෙන් අඩුවූ ඡන්ද ප්‍රමාණය විපක්ෂයේ වෙනත් පක්ෂවලටද ලැබී නැති බවත්, ජාජබයේ පිරිහීමෙන් ඇතිවන අඩුව පිරවීමට විපක්ෂයේ කිසිදු පක්ෂයක් සමත්වී නැති බවත් ඡන්ද ප්‍රතිඵලයෙන් දැනට පෙන්වන බවද එම විචාරකයෝ කියති.
පළාත් පාලන ආයතනයක තනි පක්ෂයකින් තේරී පත්වන සභික සංඛ්‍යාව 50%ක් හෝ ඊට වැඩි වුවහොත් සභාපති සහ උප සභාපති නම් කරන්නට එම පක්ෂයට හැකිය. මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව එසේ පත්කර එවන ලෙස එම පක්ෂයට දැනුම් දෙනු ඇත.
තනි පක්ෂයක් එවැනි බහුතර බලයක් ලබා නොගතහොත් සභාපති හෝ නගරාධිපති පත් කර ගැනීම සිදුවන්නේ එම පළාත් පාලන ආයතනයේ සභිකයන්ගේ එකඟතාව මතය. එනම් ඔවුන්ගේ ඡන්දයෙනි. ඒ පළාත් පාලන ඡන්දයෙන් පසු එම පළාත් පාලන ආයතනය මුල් වරට රැස්වූවාට පසුවය.
එවිට, පළාත් පාලන කොමසාරිස් සහ අදාළ දිස්ත්‍රික්කයේ සහකාර පළාත් පාලන කොමසාරිස්ගේ මූලිකත්වයෙන් පළාත් පාලන ආයතනයේ පළමුවැනි රැස්වීමේදී ඡන්දයක් තබා, ඒ ඡන්දයෙන් පොදු එකඟතාව මත සභාපතිවරයා හෝ නගරාධිපතිවරයා තෝරාගැනෙයි.
එලෙස පත්වන සභාපතිවරයා හෝ නගරාධිපතිවරයා මූලිකත්වය ගෙන පවත්වන සභාවේ දී පොදු එකඟත්වය මත අදාළ පළාත් පාලන ආයතනයේ උප සභාපතිවරයා තෝරා පත් කරගනු ලැබේ.
මේ අනුව, යම්කිසි පළාත් පාලන ආයතනයක සියයට පනහක සභික සංඛ්‍යාවකගේ බලයක් තනි පක්ෂයකට නොලැබීම පාලනය ගෙන යාමට ගැටලු‍වක් නොවේ. ආයතනයේ අයවැය පරාජයට පත්වුවද, එය පවත්වාගෙන යාමේ හැකියාව පාලක කන්ඩායමට තිබේ.
පවතින නීතිය අනුව, පළාත් පාලන ඡන්දයේදී වෙන වෙනම ඡන්දය ඉල්ලූ පක්ෂ හෝ කණ්ඩායම් කිහිපයක් එක්ව, පළාත් පාලන ආයතනයක බලය පිහිටුවීමේ හැකියාවක් නැත. පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීම් ආඥා පනතේ දක්වා ඇත්තේ යම් තනි පක්ෂයක් සභික සංඛ්‍යාවෙන් 50% ක් ගත්තොත් එම පක්ෂයේ මහ ලේකම්ට සභාපති, උප සභාපති තේරීමේ අයිතිය තිබෙන බවයි.
එසේ නොවන අවස්ථාවකදී පළාත් පාලන සභිකයන්ගේ බහුතර ඡන්දයෙන්, බහුතරය ලබා ගත් පක්ෂය හැර වෙනත් පක්ෂයකින් සභාපතිවරයා තේරී පත් වීමටද ඉඩ තිබේ. ආයතනයේ සභිකයන්ගෙන් සියයට පනහකට වඩා, සභාපති තෝරාගැනීමේ ඡන්දයේදී ඡන්දය දිය යුතු අතර, එම ඡන්දවලින් සියයට පනහකට වඩා ලබාගන්නා සභිකයා සභාපති ලෙස පත්වෙයි. එම ඡන්ද විමසීම සාමාන්‍යයෙන් විවෘත ඡන්ද විමසීමක් වන අතර, අවශ්‍ය නම් එය රහස් ඡන්දයක් විය යුතුයැයි යෝජනාවක් ගෙනෙන්නට පුළුවන. එම යෝජනාවද ඡන්ද විමසීමකින් ජයග්‍රහණය කළහොත්, රහස් ඡන්දයක් පැවැත්වෙයි.
