ශ්‍රීලනිප මහලේකම්
දයාසිරි ජයසේකර

ශ්‍රීලනිප මහලේකම්වරයා විදියට, පක්ෂ යාන්ත්‍රණයේ වෙනසක් කරන්නට බලාපොරොත්තු වෙනවාද?
මුලින්ම පක්ෂයේ ප්‍රතිසංවිධානය ශක්තිමත් කරන යාන්ත්‍රණයක් ඇති කරන්න ඕනෑ. ග්‍රාමීය මට්ටමෙන් හා දිස්ත්‍රික් මට්ටමෙන් පූර්ණ ප්‍රතිසංවිධානයක් කරන්න වැඩපිළිවෙලක් සකස් කරනවා. මධ්‍යම කාරක සභාවට උඩින් දේශපාලන මණ්ඩලයක් ස්ථාපිත කරනවා. ඒක 15 දෙනෙකුගෙන් යුතු උපදේශක මණ්ඩලයක්. මේ දේශපාලන මණ්ඩලය තමයි පක්ෂයේ උත්තරීතර ආයතනය බවට පත්වෙන්නේ.

ශ්‍රීලනිපයේ හිටපු අය පොදුජන පෙරමුණට ගියා. දැන් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීධූරය ආරක්ෂා කරගන්නට ඔවුන් ශ්‍රීලනිප සාමාජිකයන් විදියට පෙනි හිටියත්, ඔවුන් ඉදිරියේදි පොදුජන පෙරමුණ සමඟ එක්වේවි…..
අපි ඒ අයට ආරාධනා කරනවා අපි එක්ක වැඩ කරන්න. සමහර අය අපෙන් ඉවත්වුණ අය. ඒ අයව අපේ පක්ෂයෙ සංවිධායක තනතුරුවලිනුත් ඉවත් කරලා තියෙන්නෙ. එහෙත් අපි ඔවුන්ට ආරාධනා කරනවා නැවත ඇවිත් අපේ පක්ෂයෙ සංවිධායක තනතුරු බාරගන්න කියලා. ඒ වගේම ඔවුන් ඉවත් වූ මොහොතේ පත් කරපු සංවිධායකවරුන්ටත් සාධාරණයක් ඉටු වෙන විදියට වැඩපිළිවෙලක් හදනවා.

ඔවුන් අතර ඉන්නේ ශ්‍රීලනිපයේ බලවත් නායකයන්. ඔවුන් වෙනත් පක්ෂයකට යෑම ශ්‍රීලනිපය පැත්තෙන් අවදානමක් නොවෙයිද?
පරණ නායකයන් යද්දී අලු‍ත් නායකයන් පක්ෂයකට එන්න ඕනෑ. අවුරුදු ගාණක් එකම නායකයා ආසන සංවිධායකයෙක් විදියට ඉන්නකොට අලු‍ත් නායකයන් හැදෙන්නෙ නැහැ. පරණ අය ගියාම අලු‍ත් නායකයන් හදාගන්නට අපට වැඩපිළිවෙලක් තියෙන්න ඕනෑ. පරණ අය ගියාට පස්සේ අලු‍ත් නායකයන් ගණනාවක් බිහිවෙලා තියෙනවා. ඔවුන්ව ශක්තිමක් කරමින්, ආරක්ෂා කරගන්නට වැඩපිළිවෙලක් තියෙන්න ඕනෑ.

ගෙවුණු අවුරුදු හතරේදී පක්ෂය අලු‍ත් සංවිධායකවරු න් බොහොමයක් පත් කරලා තියෙනවා. ඔවුන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයාගේ උපදෙස් මත රාජපක්ෂ පිළට විරුද්ධව පෙනී හිටි අය. ශ්‍රීලනිපය මහින්ද රාජපක්ෂලාට එකවර ළංවීම ඔවුන්ව පාවාදීමක් නෙවෙයිද?
අපි යහපාලන ආණ්ඩුවට ගියේ අවුරුදු දෙකකට. ඒ සඳහා මධ්‍යම කාරක සභාවේ අනුමැතිය අරගෙන. එතැනින් පස්සේ අවුරුදු තුනක් යනතුරුත් අපි හිටියා. හතරවැනි අවුරුද්දටත් ඒක යනවාද කියලා තීරණයක් ගත යුතු වුණා. ඒ අනුව ඉවත්වෙන්න අපි තිරණය කළා. ජනාධිපතිතුමා තමයි ඒ තීරණය ගත්තෙ. ඒ ඉවත්වීමෙන් පස්සේත් අපි හවුල් ආණ්ඩුවේ ඉන්න ඕනෑ කියලා හිතනවානම්, ඔවුන්ට එජාපයට යන්න පුලු‍වන්. අපි දිගටම එජාපයේම හිටියොත් අපේ පක්ෂයට අත්වෙන ඉරණම මොකක්ද. එජාපය එක්ක ආණ්ඩුවේ හිටපු නිසා අපේ පක්ෂයෙන් වාමාංශික ප්‍රගතිශිලී බලවේග බොහොමයක් ඈත්වුණා. දැන්වත් ඒක තේරුම් ගන්න ඕනෑ. බලය වෙනුවෙන් එජාපය එක්ක ඉන්න බලාපොරොත්තු වෙනවානම්, ඔවුන්ට ශ්‍රීලනිපයෙන් ඉවත් වෙන්න පුලු‍වන්. ශ්‍රීලනිපය වාමාංශික ව්‍යාපාර එක්ක එකතුවෙන්න ඕනෑ.

පෙනෙන විදියට ඔවුන්ගේ ප්‍රශ්නය ශ්‍රීලනිපය එජාපයෙන් ඈත්වීම නෙවෙයි. මහින්ද රාජපක්ෂට ළංවීම…
මහින්ද රාජපක්ෂ භීතීකාව හදාගෙන තියෙන්නෙ එජාපය එක්ක ඉන්න වුවමනා අය. මහින්ද රාජපක්ෂ භිතිකාවක් ඇති කරගත යුතු නැහැ. අපි ඉන්නෙ ශ්‍රීලනිපයේ. ශ්‍රීලනිප නායකයා විදියට මහින්ද රාජපක්ෂ පත්වුණානම් ඔය කතාව කිවාට කමක් නැහැ. එහෙත් ශ්‍රීලනිප නායකයා විදියට ඉන්නෙ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන. මහින්ද රාජපක්ෂලා සමග අපි එකතුවෙලා ගමනක් යනවා විතරයි. මහින්ද රාජපක්ෂ ශ්‍රීලනිපය පාලනය කරන්න එන්නේ නැහැ.

පොදුජන පෙරමුණට ගිය කණ්ඩායම ගැන විනය පියවර ගන්නේ නැද්ද?
අපෙන් ඈත් වෙලා පහුගිය අවුරුදු තුනහමාරේ පොදුජන පෙරමුණ එක්ක වැඩ කරපු අයට විනය පරීක්ෂණ ගන්න ඕනෑ කියලා මම දැඩිව කීවා. මුල ඉඳන්ම මම ඒ ස්ථාවරයේ දැඩිව ඉඳිමින් අභ්‍යන්තර වාද විවාද කළා. පක්ෂයට විනයක් තියෙන්න ඕනෑ බව මම කීවා. ශ්‍රීලනිපයට විරුද්ධව මුලින්ම නැගිට්ට ශ්‍රීලනිප මන්ත්‍රීවරයා තමයි දිලු‍ම් අමුණුගම. එදා ඔහුට එරෙහිව හරියට පියවර ගත්තානම් ඔය 56 දෙනාගෙන් බොහෝ අය ඒ පැත්තට යන්නේ නැහැ. එදා ඒක කරගන්න බැරිව ගියා. ඒත් දැන් අපි ඔවුන් එක්ක එකතුවෙලා ඉන්නෙ. ඉතිහාසයේ පියවර නොගත්ත අයට එරෙහිව දැන් පියවර ගන්න බැහැ. දැන් අපි හැමෝම එක පෙළට ඉන්නෙ. අද ඔවුන් අපේ හතුරන් නෙවෙයි. විනය පියවර ගැනීම එදත් අදත් එක සමාන වෙන්නෙ ඒ කාරණය තුළ.

එජාපයට ගිය අයට විනය පියවර ගන්නවාද?
ඒ අයට පොඩි කාලයක් දෙන්න වෙයි. අපි ඔවුන්ට ගෞරවයෙන් ආරාධනා කළා එකතුවෙන්න කියලා. එකතුවුණේ නැත්නම් ඔවුන්ට එරෙහිව විධිමත් පියවරක් ගන්නවා. අපි නිශ්චිත පනත් වලට විරුද්ධව පාර්ලිමේන්තුවේදී ඡන්දය දෙන්න කියලා මධ්‍යම කාරක සභාව විදියට ශ්‍රීලනිප මන්ත්‍රීවරුන්ට ඉදිරියේදී උපදෙස් දෙනවා. යම් මන්ත්‍රීවරයෙක් හෝ මන්ත්‍රීවරුන් කණ්ඩායමක් ඒ පනත්වලට පක්ෂව ඡන්දය දුන්නොත් මධ්‍යම කාරක සභාවේ තීරණයට පිටින් ගිය අය ලෙස සලකලා විනය පියවර ගන්නවා. ඒක දැන්ම හදිසියේ කරන්නේ නැහැ.

ශ්‍රීලනිපය චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරණායකව නොතකා හැරීම සුදුසුද?
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මැතිතුමාව ජයග්‍රහණය කරවන්නට මූලිකත්වය අරගෙන ක්‍රියා කළේ චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග මැතිණිය. ඒ 2015 දී. එහෙත් එදා මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මැතිතුමා එජාප සාමාජිකත්වය ගත්තෙ නැහැ. ඉන්පස්සේ එතුමා ශ්‍රීලනිප සභාපතිධූරය බාරගත්තා. ඉන්පස්සේ චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග මැතිණියත් පක්ෂය එක්ක වැඩ කළා. ශ්‍රීලනිපය එජාපය එක්ක හිත හොඳින් ඉන්නකොට එතුමියට ගැටලු‍වක් තිබුණේ නැහැ. මම දන්නේ නැහැ ඊළඟට අපි කරන්නේ මොනවද කියලා. අපි එජාපය එක්ක දිගටම ඉන්න ඕනෑද. අපි එජාපය එක්ක හිටපු නිසා අපේ ඡන්ද පදනම කඩා වැටුණා. 15%ක තත්වයට වැටුණා. සම්පූර්ණයෙන්ම අපි දියවුණා. ඒ නිසා වෙන බලවේගයක් ඉස්සරහට ආවා. ශ්‍රීලනිප සාමාජිකයන් එතැනට ඇදිලා ගියා. ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයකදී වැඩ කරන්නත්, තව තවත් එජාපය එක්ක හවුල් ආණ්ඩුවක ඉන්නත් බැහැ. එහෙම වුණොත් ශ්‍රීලනිපය තවත් පුංචි වෙනවා. එජාපය එක්ක ඉන්න වෙනත් කුඩා පක්ෂවල තත්ත්වයට ශ්‍රීලනිපයක් වැටෙයි. අපි එතැනින් එළියට එන්න ඕනෑ.

එජාපය ළඟ දියවීම වෙනුවට පොහොට්ටුව ළඟ දියවීම හොඳ තෝරා ගැනීමක්ද?
නැහැ. එජාපයෙන් එළියට ආ පළියට අපි පොහොට්ටුවට යටවෙන්න ඕනෑ නැහැ. අපි වෙනම මතවාදයක් සහිතව වැඩ කරන්න ඕනෑ. බණ්ඩාරනායක මහත්තයා මුලින්ම කළේ ඒක. ඒ කාලයේ සම සමාජය හිටියා වාමාංශික පක්ෂයක් විදියට. එජාපය හිටියා ලිබරල්වාදී ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති සහිත පක්ෂයක් විදියට. බණ්ඩාරණායක මහත්තයා ශ්‍රීලනිපය හැදුවේ ඒ බලවේග දෙක අතර මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව අනුගමනය කරන පක්ෂයක් විදියට. අදත් එජාපය එක්ක හවුල් ආණ්ඩුවෙන් ඉවත් වෙලා, ශ්‍රීලනිපයට තෝරාගන්න වෙන්නේ එවැනි මාර්ගයක්. අද එජාපය කියන්නේ අන්ත ලිබරල් ධනවාදී පක්ෂයක්. එතැන අපට කොහොමත් සුදුසු නැහැ. අනෙක් පැත්තෙන් පොහොට්ටුව ජාතිවාදී ලක්ෂණ ගණනාවක් සහිත පක්ෂයක් බවට පත්වෙලා. ඒ නිසා ජාතිවාදයත්, ලිබරල්වාදරයත් අතරමැද ප්‍රතිපත්ති තියෙන ජාතිකවාදී – වාම පක්ෂයකට හොඳ රික්තකයක් තියෙනවා. අද මිනිස්සු ඉන්නේ අපට දෙපැත්තේ ඉන්න කණ්ඩායම් දෙකේම දේශපාලනඥයන් කරපු දේවල් ගැන කම්පාවෙන්. අපි මේ දෙකටම යටවෙන්න ඕනෑ නැහැ. අලු‍ත් බලාපොරොත්තුවක් මිනිස්සුන්ට දෙන්න ඕනෑ.

එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය මහින්ද රාජපක්ෂ කාලයේදී ජාතිවාදය පැත්තට බරවුණා.. එතැනින් මිදෙන්න අදහසක් තියෙනවාද?
ඔබේ චෝදනාව අර්ධ සත්‍යයක්. සන්ධානයේ දෙපැත්තක් හිටියා. ජාතිවාදී කණ්ඩායම් හිටියා. එහෙත් කොමියුනිස්ට් පක්ෂය, වාසුදේව නානායක්කාර මහතාගේ පක්ෂය, සමසමාජ පක්ෂය වගේ පක්ෂත් හිටියා. ඔවුන් අර්බුදවලදී කතා කළා. ඒත් සමහර ජාතිවාදී අදහස් ඊට වඩා බලවත් වුණා. සිංහල බෞද්ධ බලවේගවල ආශිර්වාදය නිදහස් සන්ධානයට ලැබුණා. එහෙත් නිදහස් සන්ධානය සම්පුර්ණයෙන්ම ජාතිවාදී බලවේගයක් කියලා කියන්න බැහැ.
ශ්‍රීලනිපයේ අපට ජාතිවාදී වෙන්න බැහැ. ශ්‍රීලනිපය සිංහල ජාතිවාදයෙන් ගැලවෙන්න ඕනෑ. දෙමළ මුස්ලිම් බලවේගත් අපේ පක්ෂයට එකතු කරගන්න ඕනෑ.

එහෙත් මෑත කාලයේ ආණ්ඩු කරපු දේශපාලන පක්ෂ දෙමළ, කඳුරට දෙමළ හා මුස්ලිම් ජනතාව ඍජුව නියෝජනය කරලා නැහැ. සුළු ජනවර්ග නියෝජනය කරපු වෙනම පක්ෂ එක්ක සන්ධාන ඇති කරගත්තා විතරයි…
ප්‍රධාන පක්ෂවල අය තමන්ගේම නායකයන්ව ඒ ප්‍රදේශවලින් බිහිකළේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ඒ ප්‍රදේශවල ඉන්න නායකයන්ගෙන් යැපෙන්න පුලු‍වන් බව හිතුවා. දැන් ඇතිවෙලා තියෙන්නෙ කුඩා පක්ෂවල නායකයන් එක්ක ගණුදෙනු කරන ක්‍රමයක්. මම උත්සාහ කරනවා ශ්‍රීලනිපයට මුස්ලිම්, දෙමළ හා කඳුරට දෙමළ නායකයන්ව බිහිකරගන්න.

ජනාධිපතිවරණයක් කැඳවන්න ඉඩක් තියෙනවාද?
කොයිවෙලේ හරි පළාත් සභා මැතිවරණයක් එන්න පුලු‍වන්. ජනාධිපතිවරණයටත් වැඩියෙන් ඉඩ තියෙන්නෙ එවැනි මැතිවරණයකට.

ජනාධිපතිවරණයක් නැති බව නිශ්චිතව කියන්න පුලු‍වන්ද?
නිශ්චිතව කියන්න බැහැ.

පොදුජන පෙරමුණ එක්ක ශ්‍රීලනිපය එක්ව සන්ධානයක් බිහිකිරීම ගැන තත්ත්වය කොහොමද?
තවමත් ඒ ගැන සාකච්ඡා කරමින් යනවා. අනාගතයේ ඒක සිද්ධවෙන්නෙ කොහොමද කියලා බලමු.

ශ්‍රීලනිපය පැත්තෙන් සන්ධානයකට ඉදිරිපත් කරන කොන්දේසි තියෙනවාද?
කොන්දේසි නැහැ. තවමත් අපි සාකච්ඡා කරගෙන යනවා.

පොදුජන පෙරමුණේ නමින්, පොහොට්ටුව ලකුණින් පමණක් ඡන්දය ඉල්ලන්න ඕනෑ බවත්, ශ්‍රීලනිපය ඒ සන්ධානය සමග එකතුවෙන්න ඕනෑ බවත් පොහොට්ටුවේ ඇතැම් අය යෝජනා කරලා තිබුණා නේද?
ඒක ඉතින් දැන් තීරණය කරන්න පුලු‍වන් දෙයක් නෙවෙයි. අනාගතයේදී තීරණය කරන්න ඕනෑ දෙයක්. ඔයවගේ අන්තවාදී අදහස් තිබුණු අය දෙපැත්තේම ඉන්නවා. සන්ධාන හදනකොට ඔයවගේ කතා හැමදාම තිබුණා. ඒත් දැන් වැදගත් වෙන්නෙ ඔයවගේ අන්තවාදී කාරණා අල්ලගෙන දඟලන එක නෙවෙයි. සන්ධානයක් ඇති කරගන්නෙ කොහොමද කියන එක. හැබැයි අපේ පක්ෂයේ අනන්‍යතාවය අපි ආරක්ෂා කරගන්න ඕනෑ.

එසේ වුණත්, පොහොට්ටුවේ ජාතිවාදී ආකල්පවලින් ගැලවෙන්න බැරි වේවි. විශේෂයෙන්ම ප්‍රතිපත්ති තනාගනිද්දී..
ඒවා අනාගතයේදී තීරණය වේවි. ශ්‍රීලනිපය විදියට අපි ජාතිවාදී නොවන ස්ථාවරයක ඉඳලා ඒවා ගැන සාකච්ඡා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.

දෙමළ ජාතික සන්ධානය ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කරගන්න උත්සාහ කරන බවට ප්‍රචාරයක් ගියත්, ඇත්තටම ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් නැති බවයි කියන්නේ. ආ ණ් ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ විද්වතුන්ගේ කමිටුව විසින් සකස් කළ දළ වාර්තාවක් පමණයි තිබෙන්නේ. ඒක ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් යෝජනා කරන කෙටුම්පතක් නොවෙයි…..
දෙමළ ජාතික සන්ධානය හා ජයම්පති වික්‍රමරත්න ඇතුළු කණ්ඩායමක් කරගෙන යන වැඬේ සම්පූර්ණයෙන්ම වැරදියි. 2016 ජනවාරි 06 වැනිදා ඉදිරිපත් කරපු අග්‍රාමාත්‍යවරයාගේ නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් පිළිබඳ විධිවිධානවලට අනුව බොහොම පැහැදිළියි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් සම්පාදනය කරන්නට විද්වතුන්ගේ කමිටුවට බැරි බව. කෙටුම්පතක් සම්පාදනය කරන්න ඕනෑ මෙහෙයුම් කමිටුවට. ඒත් දැන් වෙලා තියෙන්නෙ සුමන්දිරන් මහත්තයයි ජයම්පති වික්‍රමරත්න මහත්තයායි තව කිහිපදෙනෙකුයි එකතුවෙලා හදන ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් පාර්ලිමේන්තුවට ගේන්න උත්සාහ කිරීම. ඒකට අපි එකඟ නැහැ.

එහෙත් මේක කෙටුම්පතක් නෙවෙයි, විද්වත් කමිටුවේ එකඟතාවයක් සහිත දළ වාර්තාවක් පමණයි..
සුමන්දිරන් මන්ත්‍රිවරයා තමයි පාර්ලිමේන්තුවට ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් ඉදිරිපත් කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන බව කිව්වේ. විද්වතුන්ගේ කමිටුවේ යෝජනාව කෙටුම්පතක් ලෙස සලකන්න බැරි බව තමයි අපිත් කියන්නේ. මෙහෙයුම් කමිටුවේ තුන්දෙනෙක් ඒ යෝජනාවලට විරුද්ධයි. දෙන්නෙක් ඒ ගැන නිරීක්ෂණ යවලා තියෙනවා. ඒ නිසා ඒ වාර්තාව මෙහෙයුම් කමිටුවේ අනුමැතිය තියෙන එකක් විදියට සලකන්න බැහැ.

කෙසේ වෙතත් අප දන්නා විදියට දැනට යෝජනා වී තිබෙන්‍ න‍ේ ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් සහිත යෝජනාවක් නෙවෙයි. 13 වැනි සංශෝධණයේදී මූලික වශයෙන් බලාපොරොත්තු වූ සීමා වල ඉඳගෙන බලය බෙදීමේ යෝජනාවක්. ඒ ගැන ශ්‍රීලනිපයේ මතය මොකක්ද?
ශ්‍රීලනිපය විදියට පැහැදිළිවම අපි ඉන්නෙ 13 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මුළුමනින්ම ක්‍රියාත්මක කරන්න ඕනෑය කියන අදහසේ. අපි හිතන විදියට ඒක තමයි පළවැනි පියවර. ඊළඟට බලය බෙදනවාද නැද්ද කියන ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ලැබෙන්නේ 13 වැනි සංශෝධනය හරිහැටි ක්‍රියාත්මක කිරීම මත. මෙතෙක් කල් කාටවත් ඒක කරන්න බැරිවුණා. ඒත් දැන් එජාපය උත්සාහ කරන්නෙ ඒක කරන්න නෙවෙයි. මෙයාලාට ඕනෑ බලය බෙදන්න නෙවෙයි. දෙමළ ජනතාවගේ ඡන්දය ගැනීමේ ව්‍යාපෘතියක් මේක. අද වෙනතුරුත් එජාපය ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ එක ලියැවිල්ලක්වත් හදලා නැහැ. අද කරන්නේ කවදාවත් නොතිබුණු විදියට සුමන්දිරන්ට ඕනෑ විදියේ ව්‍යවස්ථාවක් ගේන්න උත්සාහ කිරීම. ඉන්පස්සේ අපි පාර්ලිමේන්තුවේදී ඒකට විරුද්ධ වුණාම අපට ජාතිවාදී චෝදනාව එල්ල කරයි. ඒකෙන් ජනාධිපතිවරණයකදී ඡන්දය ගන්න පුලු‍වන් වේවි. එයාලාගේ බල දේශපාලන වැඩවලට ව්‍යවස්ථාවක් හැදීමේ උත්තරීතර කටයුත්ත පාවිච්චි කරන්න එපා කියලයි අපි කියන්නෙ. අපි බලය බෙදිමට විරුද්ධ නැහැ. අපි කියන්නේ උතුරට විතරක් නෙවෙයි දකුණටත් බලය බෙදීම ඕනෑ කියලයි.■

දේශපාලන පිබිදීම සහ දේශපාලන නිද්‍රාව යනු එකම ක්‍රියාවලියක අවස්ථා දෙකක්ද යන ප්‍රශ්නය මේ දිනවල මගේ සිතේ මතුවේ. එයට පසුබිම වන්නේ ඔක්තෝබර් 26 දායින් පසු අප රටේ පිබිදුණු මහජන සහ දේශපාලන පක්‍ෂ කණ්ඩායම්වල දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වය, දෙසැම්බර් අග සතියේ සිට පසුබැස, විවේක ගනිමින් නැතහොත් නිද්‍රාවට පත්වී තිබෙන බව පෙනීමයි.
ඔක්තෝබර් 26 දා ඇතිවූ “ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණයක්” ලෙස විසම්මුතික මාධ්‍යයෙන් හඳුන්වාදී තිබෙන සිද්ධියට එල්ල වූ ප්‍රතිචාරය, මීට පෙර නොවූ විරූ ආකාරයේ හදිසි දේශපාලන පිබිදීමක් මෙන්ම ක්‍රියකාරිත්වයක්ද පෙන්නුම් කරන්නකි. එහි විශේෂත්වය නම් එම ක්‍රියාකාරිත්වය, නිරායාසයෙන්, ස්වයංසිද්ධව සහ වහා ඇතිවුණ දේශපාලන සංසිද්ධියක් වීමයි. මහජනයාගේ හදිසි දේශපාලන පිබිදීමේ හා ක්‍රියාකාරිත්වයේ අවස්ථා ගැන, ලෙනින් සහ ට්‍රොට්ස්කි වැනි මාක්ස්වාදී න්‍යාධරයන් බොහෝ උනන්දුවෙන් කථාකර තිබෙන්නේ, ඒ මඟින් සමාජයේ දේශපාලන ගතිකත්වය ගැනද ප්‍රබල ලෙස ඉඟි ලැබෙන නිසාය. 2015 ජනවාරි 8 දා සලකුණු කළ දේශපාලන පරිවර්තනය ගැන ප්‍රබල ඇස්තමේන්තුවක් කිරීමටද ඒ මඟින් අවකාශ ලැබේ. එම පරිවර්තනයේ දේශපාලන නියෝජිතයන් ලෙස ඉදිරියෙන්ම සිටි මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සහ රනිල් වික්‍රමසිංහ යන නායකයන් දෙදෙනාම, එම පරිවර්තනයේ අර්ථයට සහ පොරොන්දුවට දැන් පිටුපා සිටියත්, එය විසින් ඇති කරන ලද වෙනස, තවමත් අප රටේ දේශපාලනයේ සාධකයක්ව පවතින බව එයින් කියැවේ.

ප්‍රතිමානීය සාධක
එම සතිහතේ කාලය තුළ දෛනිකව ජීවගුණය අඩු නොවී ඉදිරියට ගිය විරෝධතාවේ දේශපාලනය තුළ ගැබ්වී තිබුණු ප්‍රධාන ප්‍රතිමානීය සාධක දෙකක් තිබිණ. ඒවා නම් නිදහස සහ දේශපාලන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයයි. “නිදහස” යනු බොහෝ සංකීර්ණ දේශපාලන සංකල්පයක් මෙන්ම මනුෂ්‍ය හැඟීමක්ද වෙයි. දේශපාලන න්‍යාය තුළ එහි අර්ථය පිළිබඳ ප්‍රධාන සම්ප්‍රදාය තුනක් තිබේ. පළමුවැන්න සහ පැරණිම අර්ථය, “යටපත් කරගනු ලැබීමෙන් තොර වීමේ සහ තොරව ජීවත් වීම” යන අදහස දෙන සමූහාණ්ඩුවාදී සංකල්පයයි. දෙවැන්න, බාහිර බාධාවලින් තොර වීමේ සහ තොරව ජීවත් වීමේ පුද්ගල නිදහස යන ලිබරල් අර්ථ සම්ප්‍රදායයි, තුන්වැන්න, සමානාත්මතාවෙන් යුතුව සහ සූරාකෑමට පාත්‍රවීමෙන් තොරව ජීවත්වීමේ අයිතිය යන සමාජවාදී අදහසයි.
පසුගිය මාස දෙක තුළ ලංකාවේ විරෝධතාවේ දේශපාලනය තුළ මේ අර්ථ තුනම පිබිදෙනු අපි දුටුවෙමු. පළමුවැනි සහ දෙවැනි අර්ථ අප දුටුවේ දේශපාලන නිදහස සහ දේශපාලන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අනතුරට පත් වූ මොහොතක ඒවාට එරෙහිව මතුවූ ස්වයංසිද්ධ ප්‍රතිචාරයෙහිය. තෙවැන්න අප දුටුවේ, මාධ්‍ය ප්‍රචාරය සහ අප බොහෝ දෙනාගේ අවධානය අඩුවෙන් ලැබුණු, ජීවත් වීමට ප්‍රමාණවත් වැටුප් ඉල්ලමින් වතු කම්කරු ප්‍රජාව වෙනුවෙන් දියත් වූ අරගලයයි. මේ සියල්ල වනාහි ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සඳහා වූ අරගල තුළ කලාතුරකින් සිදුවූ සහසිද්ධියකි. Coincidence එකකි.

සීතල කාලයක්
දුරුත්තේ සීතල කාලය දේශපාලන වශයෙන්ද සීතල කාලයක් වී තිබෙන බව පෙනේ. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ නඩු තීන්දුවෙන් පසු ආණ්ඩු බලය ලබාගත් එජා පෙරමුණ දැන් තරමක් විවේක ගනිමින් සිටින බවද අපට නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. මෙය වනාහි එජාපයේ දේශපාලන නිද්‍රාශීලිත්වය ප්‍රබල ලෙස ප්‍රකාශ කරන මෑත කාලයේ සිදුවූ දෙවන අවස්ථාවයි. ඉන් පළමුවැන්න, අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහට විරුද්ධ විශ්වාස භංග යෝජනාව පරාජය කිරීමෙන් ලැබුණු ජයග්‍රහණයෙන් පසු එජාපය වැටුණු දේශපාලන නින්දයි. බොහෝ දෙනා සිතුවේ, සිදුවන්නට ගිය මහා පරාජයෙන් අනූනවයෙන් බේරුණ එජා පෙරමුණ සහ අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ, එයින් දේශපාලන පාඩම් ඉගෙන ගෙන, ආණ්ඩුව තුළත්, පක්‍ෂය තුළත් රැඩිකල් ප්‍රතිසංස්කරණ සිදුකිරීමේ අවධියකට පා තබනු ඇත යන්නයි. එවැන්නක් සිදුනොවීය. අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ සහ ආණ්ඩුවේ නායකයන් ක්‍රියා කළේ සිදුවෙන දේ ඔහේ සිදුවන ආකාරයට, කිසිදු නව නිර්මාණාත්මක දේශපාලන පියවරක් නොගැනීමයි.
එජාප ආණ්ඩුවේ මේ දේශපාලන නිද්‍රාව ඔක්තෝබර් 26දා වන විටත් කොතරම් තදබලව තිබිණිද යත්, රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කර ආණ්ඩුවද වෙනස් කිරීමේ ජනාධිපතිතුමාගේ සැලැස්ම, එජා පෙරමුණු ආණ්ඩුවේ සියලු දෙනාම මවිතයට සහ තිගැස්සීමට පත් කළේය. එහෙත් ඊට පෙර සති දෙකේ සිදුවීම් දෙස බලා සිටි පුරවැසියන්ට නම් පෙනුණේ, දින කිහිපයක් ඇතුළත මහා දේශපාලන වෙනසක් කිරීමට ජනාධිපතිතුමා පියවර ගන්නා බවට නිශ්චිත ලකුණු පහළ වෙමින් තිබුණු බවයි. ඒ කිසිවක් දැකීමටවත්, සිදුවෙන්නට යන ව්‍යාකූලත්වය වැළැක්වීමට පියවර ගැනීමටවත්, අගමැති රනිල් හෝ ඔහුගේ ටීම් එකට නොහැකි විය. ජනාධිපතිතුමා ආණ්ඩුව තම අතට ගැනීමේ සැලැස්ම එජාපයේද සෑහෙන පිරිසක් දැන සිටින්නට ඇත. ඔවුන්ගේ සමහරුන්ට අගමැතිකම, ඇමති ධුර සහ විශාල මුදල් ප්‍රදානය කිරීමේ සාකච්ඡා පැවතුණාය යන්න විවිධ මාධ්‍ය වාර්තාවල පළවිය. රනිල් වික්‍රමසිංහගේ විශ්වාසවන්ත ඇමතිවරුන් මේ දිගහැරෙන කුමන්ත්‍රණය ගැන දැන නොසිටියා යැයි කිව නොහැකිය. තමන්ට 113ක බහුතරයක් ලැබෙන බව ජනාධිපති සහ මහින්ද රාජපක්‍ෂ යන දෙදෙනාම සති දෙකක් පමණ යන තුරු පුදුම විශ්වාසයකින් සිටියේ නිකම්ම නොවේ. දැන් අපට පෙනෙන ලෙස, ඔක්තෝබර් 26දා සිදුවූයේ රහස් කුමන්ත්‍රණයක්ම නොවේ. එජාපයේ නායකත්වයේ කිහිප දෙනෙකුද දැන සිටි, සමහර විට හවුල්කරුවන්ද වූ දේශපාලන කුමන්ත්‍රණයකි. ඒ සමගම අපට පෙනෙන්නේ එක්කෝ අගමැති වික්‍රමසිංහ සහ ඔහුගේ ටීම් එක ඒ ගැන විස්මයජනක ලෙස නොදැන සිටි බවයි, නැතහොත් දැනගත්තේ, දේශපාලන නිද්‍රාවේ සිටි එජාප නායකයන් ‘ඔහේ’ සිටි බවයි.

විරෝධය
මේ අතර වැදගත් දෙය නම් එජාපයේ දේශපාලන කුම්භකර්ණ නිද්‍රාවෙන් ඇහැ ඇරවීමට, මෛත්‍රී- මහින්ද යන දෙදෙනාත්, ඔවුන්ගේ හවුල්කරුවන් වන එස්.බී. දිසානායක ඇතුළු කණ්ඩායම සමත් වීමත්ය. ඇහැ ඇරුණ එජාපය, සිරිසේන, මහින්ද සන්ධානයට විරෝධය දැක්වීමේ ප්‍රතිචාරය ඉතා සාර්ථකව සංවිධානය කළේය. මේ අතර, සිවිල් සමාජ, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කණ්ඩායම්ද, මධ්‍යස්ථ පුරවැසියන්ද නිද්‍රාවෙන් පිබිදී විශාල විරෝධතා සටනක් දියත් කළහ. 2015 ජනවාරි මාසය වන විට පිබිදී තිබුණු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සඳහා වූ අරගලය පුනරුජ්ජීවනය කිරීම ගැන ජනාධිපති සිරිසේන මහතාට වක්‍ර ස්තුතියක්වත් මෙරට පුරවැසියන් පුද කළ යුතුව තිබේ.
දැන් අප දකින්නේ අවදිවීමේ සහ නින්දට යෑමේ දේශපාලන චක්‍රය කැරකීගොස්, දැන් නැවතත් නින්දට යෑම ආරම්භ වී තිබෙන බවයි. මෙය ඒ තරම් සුබ ලකුණක් නොවේ. ‘කුමන්ත්‍රණ’ යන වචනයෙන් හැඳින්විය හැකි දේශපාලන මැදිහත්වීම් ඉදිරි කාලයේදීද මතුවීමට හොඳටම ඉඩ තිබේ. දැනට නිද්‍රාවට වැටී සිටින එජාප නායකත්වය, නැවත වරක් තිගැස්සී නපුරු සිහිනයක් ඇත්ත වෙනු දකින්නට පමණක් ඇහැ අරින්නට හොඳටම ඉඩ තිබේ. මේ බව කෙනෙකුට කල් තියා කිවහැක්කේ, වර්තමාන ලංකාවේ දේශපාලනයේ ඇති එක්තරා සුවිශේෂ ප්‍රවණතාවක් නිසාය. එය නම් දේශපාලන බල අරගලය කොතරම් තියුණුව පවතින්නේද යත්, එම ප්‍රතිරෝධතා විසඳාගැනීමේ විකල්පය බව පෙනෙන්නේ “කුමන්ත්‍රණය” යන වචනයෙන් හැඳින්විය හැකි, විස්මය සහ තිගැස්සීම් ඇතිකරන ක්‍රියාමාර්ගවලින් පමණක් වීමයි.
මේ අතර පසුගිය සති දෙක, තුනක කාලය තුළ අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ දේශපාලන චර්යාව බලන විට ඒ ගැන ඉතා දැඩි විවේචනයක් කළ යුතුව තිබේ. ඔක්තෝබර් 27 සිට මේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අරගලය පුනරුජ්ජීවනය කිරීම ගැන එජා පෙරමුණට සම්බන්ධ නැති ස්වාධීන කණ්ඩායම්, ක්‍රියාකාරකයන් සහ නිර්පාක්ෂික තරුණ පුරවැසියන් ඉටු කළ වීරෝදාර වැඩ කොටස ගැන නිසි සහ ප්‍රමාණවත් ලෙස කෘතගුණ ප්‍රකාශකිරීමක්, තවමත් එතුමාගෙන් සිදුවී නැත. එතුමා සිතන බව පෙනෙන්නේ පුරවැසියන් එසේ කරන කැපකිරීම්, කොළඹ පාලක පවුලක ප්‍රධානියකු හැටියට ඔහු සතු ජන්ම අයිතියක් බවත්, එය පුරවැසියන් ඔහු වෙත ඉටුකළ යුතු සේවා වගකීමක් පමණක් ද වන බවයි. මෙම අතිශයින්ම ප්‍රභූවාදී මානසිකත්වයෙන් නොමිදෙන තාක් කල් ඉදිරි කාලයේදීද එජාපයට සිදුවනු ඇත්තේ නිරන්තර දේශපාලන නිද්‍රාවල යෙදීමයි.■

මේ දවස්වල රාජපක්‍ෂ පාර්ශ්වයේ මතවාදී පිරිසේ මුවග නිතර රැඳෙන යෙදුම් දෙකක් තිබේ. එකක් ‘මහ මැතිවරණයක්’ යන්නය. දෙක, ‘ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාව’ යන්නය.
7 වැනි සඳුදා පැවැති එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයේ විධායක කමිටු රැස්විමේදීද ජනාධිපතිවරයා කියා තිබුණේ, කොහොම හරි කෑගසා මේ අවුරුද්දේ මහ මැතිවරණයක් ලබාගත යුතු බවයි. එහෙත්, වර්තමාන ආණ්ඩුවට අවුරුදු හතරහමාරක් ගතවන තුරු මහ මැතිවරණයක් පැවැත්විය නොහැකිය. එය කළ හැක්කේ, පාර්ලිමේන්තුවේ මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් තුනෙන් දෙකක අනුමැතිය ලබා යෝජනාවක් සම්මත වුවහොත් පමණෙකි. ආණ්ඩුවේ ප්‍රධානියා හැටියට ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ කුමන්ත්‍රණකාරී වෑයම වන්නේ, ආණ්ඩුව දිගට කරගෙන යන්නට නොහැකි වන ලෙස හැකි තරම් බාධා ආණ්ඩුව ඇතුළතින්ම එල්ල කොට, ආණ්ඩුවේ වැඩ අවුල්කොට, ආණ්ඩුව ගෙනයන්නට නොහැකි බවක් ඒත්තු ගන්වා මහ මැතිවරණයකට යොමුවන්නට එක්සත් ජාතික පෙරමුණ පොළඹවාගැනීමටය. මහ මැතිවරණයක් ආවොත්, පොදුජන පෙරමුණ ආණ්ඩු බලය දිනා ගනු ඇතැ’යි මෙපමණ කාලයක් සිතා සිටි ජනාධිපති සිරිසේන, දැන් එතැනට තමා සභාපතිත්වය දරන ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්‍ෂයේද ඉතුරුබිතුරු ටික එකතු වූ විට ජයග්‍රහණය ගැන අධිතක්සේරුවක සිටියි. ‘පොදුජන පෙරමුණ ජය ගත්තොත්, ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා තමාය.’
ඒ කොහොම වුණත්, මේ මොහොතේ මහමැතිවරණයකට යන්නට එජාපෙය සූදානම් නැත. ඒ අනුව, පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක අනුමැතිය ලැබෙන්නේද නැත. ඒ නිසා මේ අවුරුද්දේ (ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව දේවල් සිදුවුණොත් පමණක්) මහ මැතිවරණයක් නම් නොඑනු ඇත.
රාජපක්‍ෂවාදීන්ගේ ඊළඟ මන්ත්‍රය ‘ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාව’ය. දැන් යළිත් හැම පැත්තකින්ම ‘ෆෙඩරල්, ෆෙඩරල්’ කියනු අසන්නට ලැබේ. මේ අයට අනුව, ආණ්ඩුව ගෙනඑන්නට හදන්නේ ‘රට බෙදන’ ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාවකි. එහෙත්, ෆෙඩරල් නමැති ක්‍රමයක් හැදී තිබෙන්නේත්, ‘රටවල් බෙදීමට නොව, බෙදෙන්නට උත්සාහ කරන රටවල් එකට තබාගැනීමටය’ කියන මූලික දැනුමවත් මේ අයට නැති බව පෙනෙයි. ‘පාර්ලිමේන්තුවේ බලය තබාගන්නට දෙමළ ජාතික සන්ධානය එජාපෙට උදව් කළ නිසා, දැන් ඔවුන්ට දොළපිදේනි දීමට එජාපෙට සිදුවී තිබේ. ඒ දොළ පිදීම නම්, රට දෙකට කඩා කෑල්ලක් ඔවුන්ට ලැබෙන පරිදි ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය කිරීමයි. දැන් සිදුවෙන්නේ ඒ ටිකය.’ මේ ඔවුන් සමාජගත කරන ප්‍රවාදයයි.
පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී මහින්ද රාජපක්‍ෂට අනුව, තමා යුද්ධයක් කර කැඩෙන්නට නොදී බේරා ගත් රට ව්‍යවස්ථාවක් තුළින් බෙදා ගැනීමට කොහෙත්ම ඉඩ තැබිය නොහැකිය. ඔහු මේ දවස්වල කැපවී වැඩ කරන්නේ රට කැඩීම වළක්වන්නටය.
මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ එකම අරමුණ තමාගේ පුත්‍රයා ජනාධිපති පුටුවට නැංවීමය. ඒ අරමුණ ඉටුකරගැනීම සඳහා ඕනෑම කැත වැඩක් කිරීමටත්, ඕනෑම යක්‍ෂයකු සමග එකතුවීමටත් මහින්ද රාජපක්‍ෂ දෙවරක් හිතන්නේ නැත. මේ දවස්වල ෆෙඩරල් බිල්ලා මවන තවත් පිරිසක් නම්, යුතුකම සංවාද කවය ඇතුළු අන්ත ජාතිකවාදී කුඩා කුලකයි. මේ පිරිස කරන්නේ, බල ලෝභය මිස අන් කිසිවක් නොදන්නා මහින්ද රාජපක්‍ෂට, සිංහල බෞද්ධ ජාතික චින්තනයේ සළුපිළි පොරවා ඔහු ජාතියේ පියා ලෙස ආරූඪ කරවීමය. මහින්ද රාජපක්‍ෂ, බලය සඳහා තමන්වත් පාවිච්චි කරන බව විසිහතර පැයේම ජාතිවාදයෙන් ඇඟේ ලේ රත්වී සිටින මේ කුලකවල අයටද නොතේරෙයි.
මහින්ද හිතවාදී සියලු මාධ්‍ය, අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව හැඳින්වීමේදී ‘ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාව’ යනුවෙන් හැඳින්වීමට හිතාමතාම කටයුතු කරයි. මේ හැමෝගේම සාමූහික උත්සාහය, ගෙනෙන්නට හදන ව්‍යවස්ථාව රටේ ෆෙඩරල් රාජ්‍යයක් ඇතිකිරීමට හේතුවනු ඇතිය යන්න සමාජගත කිරීමටය. එහෙත්, ඒ වෑයම ගොඩනගා ඇත්තේ බරපතළ බොරු කිහිපයක් මතය.
එක බොරුවක් නම්, ‘ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක්’ ගැන කතාකිරීමයි. ෆෙඩරල්ද නැද්ද කෙසේ වෙතත්, මේ වන තෙක්ම අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් එළිදැක නැත. ව්‍යවස්ථාවක් තබා කෙටුම්පතක් වත් නැතිව එය ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාවක් යැයි කියන්නේ කෙසේද? මුළු පාර්ලිමේන්තුවම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයක් හැටියටත්, පාර්ලිමේන්තුවේ පක්‍ෂ නියෝජිතයන් මෙහෙයුම් කමිටුව හැටියටත් සංවිධානය වී අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් ඇතිකර ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය යම් තරමක් දුරට ඉදිරියට ගෙනගොස් ඇති බව ඇත්තය. විෂයයන් හයක් යටතේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් සමන්විත කමිටු පිහිටුවා, ඒවායෙන් අදාළ විෂයයන් ගැන යෝජනා හා අදහස් ලබාගෙන ඇත. මහජනතාවගේ අදහස් ව්‍යවස්ථාවට ලබා ගැනීමට, ලාල් විජේනායක කමිටුව පිහිටුවා එම අදහස්ද ගොනුකර තිබේ. දැන් ඇත්තේ ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් සකස් කිරීමයි. ඊට පෙර ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා විශේෂඥ මණ්ඩලයකට ලබාගත් යෝජනා ඉදිරිපත් කර කෙටුම්පතක් සකස්කිරීම සිදුවනු ඇත. එවැන්නක් තවමත් සිදුවී නැති නිසා මරාගෙන මැරෙන්නට තරම් කෝප වීමට ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් තවමත් නැත. ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් ආවත්, එය රටේ ව්‍යවස්ථාව බවට පත්වන්නට පෙර අවධීන් කිහිපයක් පසු කළ යුතුය. කැබිනට් මණ්ඩලය එය අනුමත කර පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කර, පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක අනුමැතිය ලබාගත යුතුය. ඒ අතර, කෙටුම්පතට විරුද්ධ කවුරු හරි සිටියි නම් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ කෙටුම්පත අභියෝග කරන්නට ඔවුන්ට පුළුවන. ඉන්පසු කෙටුම්පත ජනමත විචාරණයකට ඉදිරිපත් කර සියයට 50කට වැඩි ඡන්දයෙන් අනුමත කරවා ගත යුතුය. මේ සියලු කඩඉම් පැන්න විටෙක පමණකි, එය රටේ ව්‍යවස්ථාව වනුයේ. එය හැංගිහොරා කළ හැකි දෙයක් නොවේ. ජනතාව ඉදිරියේ සංවාද කරමින් කළ යුතු දෙයකි. ඒ නිසා එන කෙටුම්පතෙන් රට බෙදේද නැද්ද යන්න වාදකිරීම ඉදිරියට ඕනෑ තරම් කළ හැකිය.
‘ෆෙඩරල් පාලනයක් මගින් රට දෙකඩ කිරීම’ අලුත් ව්‍යවස්ථාවෙන් කෙරෙන බව කීම අනෙක් බොරුවයි.
පෙර කීවාක් මෙන්, ලෝකයේ ෆෙඩරල් ක්‍රම (ෆෙඩරල් යැයි කියන සදා නිම කළ එක අච්චුවක්ද නැත.) ඇතිවී තිබෙන්නේ රටවල් බෙදීම සඳහා නොව, බෙදෙන්නට නැඹුරුවක් ඇති රටක් එක්කොට තබා ගැනීමටය. වෙන විදියකට කිවහොත්, තමන්ගේ වාසී ප්‍රදේශවලට වැඩි බලයක් දෙන්නට යැයි කියන ජනතාව වෙසෙන ලෝකයේ රටවල, ඔවුන් රටෙන් වෙන්ව යන්නට ඉඩ නොතබා, එකට තබාගැනීමේ ක්‍රමය හැටියට ෆෙඩරල් පාවිච්චි වෙයි. එහිදී කරන්නේ එක් රටක් ලෙස සිටින අතර හැකි තාක් දුරට බලය පරිධියට බෙදාහැරීමයි. එවිට තමන්ට පාලන බලය ඉල්ලන ප්‍රදේශවලට, ජනකොටස්වලට එම බලය ලැබෙන අතර, නමුත් නොබෙදී එක් රටක් හැටියට තවදුරටත් සිටීමටද හැකියාව ඇතිවේ. ලෝකයේ බොහෝ රටවල සිදුවී ඇත්තේ එයයි.
අලුත් ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතකින් ෆෙඩරල් පාලනයක් ලබාදෙන බව කියන්නට කිසිම පදනමක් නැත. එහෙත් අලුත් ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතකින් ජනතාව අතරට බලය බෙදීමක් නම් කළ යුතුය. ඒ බෙදීම වර්තමාන ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙන 13වැනි සංශෝධනයට වඩා එහා ගිය බෙදීමක් වන්නේ නම් ඉතා හොඳය. එහෙත්, ඒ වාගේම එවැනි බලය බෙදීමක් උතුරට නැගෙනහිරට පමණක් සීමා නොවේ. එය රටේ සියලුම පළාත්වලට සමාන ලෙස බෙදී යන බලයකි. රටක තිබෙන හැම බලය බෙදාහදා ගැනීමක්ම ෆෙඩරල් ආකෘතියකට අයත් වෙයි. දැනට අපේ තිබෙන 13වැනි සංශෝධනය යටතේද බලය බෙදා තිබේ. ඒකීය හා ෆෙඩරල් කියන ක්‍රම දෙක සරල රේඛාවක අන්ත දෙකක තැබුවහොත්, ඒ ඒ රටවල බල බෙදාහදා ගැනීමේ ක්‍රම මේ අන්ත දෙක අතර සරල රේකඛව මත විවිධ තැන්වල පිහිටයි. බලය බෙදන තරම අනුව, එය ඒකීය පැත්තටද, ෆෙඩරල් පැත්තටද යන්න තීරණය වේ. එහෙත්, ෆෙඩරල් යනු රට බෙදන ක්‍රමයක් නොවේ. එසේ නම් අද අමෙරිකාව, ජර්මනිය, චීනය වැනි රටවල් පවා බෙදී කැඩී ගොස් තිබිය යුතුය. ඒ රටවලද ෆෙඩරල් ක්‍රමයට බලය බෙදා ඇති හෙයිනි.■

සල්ලිවලට ලංකාවේ කරන්න බැරි දෙයක් නැත. ඒකත් හරියට ජේ.අර් ජයවර්ධනගේ ව්‍යවස්ථාව වාගේමය. රත්නපුරය කියූ පමණින් මතකයට එන්නේ මැණික් ය. මෙහි හැමතැනම සල්ලි කදු ගොඩ ගසාගත්ත මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයෝ පොකුරු ගණනින් ය. කුරුවිට පැරඩයිස් ඉසුරු පෙදෙසේ තිස්ස අප්පෝ නමින් ප්‍රකට තිස්ස ජයවර්ධනත් දෙස් විදෙස් ප්‍රකට මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයෙක් ය. දනට පිනට ලැදියැයි පෙන්වන දානපතියෙක් ය. අලු‍ත් අවුරුදු කාලයට ඔහුගෙන් තෑගි මුදල් ලබාගන්නට පැමිණෙන මිනිසුන් දිගු පෝලිම් ය. මේ පුද්ගලයා අවුරුදු කාලයට මුළු අවුරුද්දේම කළ පවු සෝදාගන්නේ ලක්ෂ ගණනින් මෙලෙස මුදල් විසිකිරීමෙන්‍ ය. ඒ පවු මොනවාද? ඒ පිළිබඳව කතාව කීමට ප්‍රථම ඔහුගේ සුළමුළ සොයා බැලිය යුතුය.
මෙම පුද්ගලයා කිරිඇල්ල ප්‍රදේශයේ ඉපදී හැදී වැඩුණු පුද්ගලයෙක්‍ ය. බිංදුවේ සිට ඉහළට නැගි දක්ෂ ව්‍යාපාරිකයෙක්‍ ය. මොහුගේ මුල්ම රැකියාව මැණික් සෙවීම සඳහා කළු ගඟේ වැලි ගැරීමය. ඊළඟට මොහු කිරිඇල්ලේ සිට පැමිණ 1970 දශකයේ මුල් කාලයේ රත්නපුර දිමියාව ප්‍රදේශයේ දලන් (වටිනාකමින් අඩු මැණික්) වෙළෙඳාම් කළ පුද්ගලයෙක් ය. දැන් ඔහු රත්නපුරේ බොහෝ දෙනෙක් කියන ලෙස, රත්නපුරේ සිටින ඉහළම ධනවතාය. ඔහු දැන් බිලියනපතියෙක් ය.
දැන් අපි මේ පුද්ගලයා රත්නපුරේට කරන විනාශය පිළිබඳව කතා කරමු. රත්නපුරේ සිටින ප්‍රධානතම බැකෝ පතල් හිමියා මේ පුද්ගලයා ය. මොහු පසුගිය මහින්ද රාජපක්ෂ යුගයේ දී ද යහපාලන යුගයේ දී ද ජයටම බැකෝ ලයිසන් දමා දිගට හරහට පතල් කැපුවේය. ඔහුට ඝෘජුව හෝ වක්‍රව බැකෝ ලයිසන් සිය ගණනක් ඇති බව රත්නපුර ප්‍රදේශයේ කූප්‍රකටය. මේ පුද්ගලයා ළඟ බොහෝ දෙනෙක් පතල් කම්කරුවෝ රැකියාව කරන්නේ දෙනික සොච්චමකටය. සමහර තැනක සාම්ප්‍රදායික ගොඩපතල් අනුපාතයට සේවකයාට මැණික් ආදායම ලබා දෙන බවත් දැනගන්නට ඇත. ඒ කෙසේ වුවත් ඔහු මේ කරමින් සිටින්නේ බාගෙන කන්න තිබෙන වළ ඉහගෙන කෑමක් ය. මේ නිසා විශාල මැණික් පතල්කරුවන් ප්‍රමාණයක් අතරේ බෙදීයන්නට තිබෙන මැණික් ආදායමක් ඔහු සහ සුළු පිරිසක් අතර බෙදාගැනීමද මෙමඟින් සිද්ධ නොහොදක්ය. ඊළඟට බරපතළ පරිසර දූෂණයක් මේ බැකෝ පතල් රත්නපුරයට කරමින් තිබේ. එහි ප්‍රධාන වග උත්තර කරුවාද වෙන කවුරුත් නොව මේ මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයාය. අද ඔහුගේ මුදලට රටේ ප්‍රධාන පුරවැසියාගේ සිට බලධාරීන් සියල්ලෝම යටය. මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරිය, එහි රත්නපුර ශාඛාව ඔහුගේ ගෙදර තරමට අද ඔහුට යටහත් ය. මේ තත්ත්වය තුළ පසුගිය අවුරුද්දේ අවසාන කාලයේ මේ කියන මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයා පොහොට්ටුවේ නිවිතිගල ප්‍රදේශිය සභා මන්ත්‍රීවරුන් සමග එකතුවී අලු‍ත් බැකෝ සෙල්ලමක් ආරම්භ කර ඇත.

ප්‍රධාන පාරක් වසාදමා හාරයි
රත්නපුර හංගමුව මාර්ගය රත්නපුර සිට කලවානට තිබෙන ළඟම ප්‍රවේශයයි. එම මාර්ගයේ මහ කඬේ මංසන්දියේ සිට රත්නපුර සිට ඇත්ඔය හරහා නිවිතිගල දක්වා දිවෙන ප්‍රධාන පාරට අතුරු මාර්ගයක් ඇත. එය නිවිතිගල ප්‍රදේශිය සභාවට අයත් පාරකි. හංගමුව ලබුවත්ත හපුගහවෙළ නම් එම මාර්ගයයි. මෙය යටත් විජිත යුගයට දිවෙන ඉතිහාසයක් තිබෙන වතු පාරක් ය. එය බලංගොඩ වතු සමාගමට අයත් රඹුක්කන්ද වතුයාය මතින් වැටී ඇත. මෙම මාර්ගය වැටී ඇත්තේ ඉපැරණි වැවක වැව් බැම්ම හරහාය. දැන් එම වැව ක්‍රියාත්මක තත්ත්වයේ නැති අතර එහෙත් වැවට පහළින් තිබෙන අක්කර සිය ගණනක කුඹුරු යාය තවමත් ක්‍රියාත්මක තත්ත්වයේ ය. මෙම වැව අයිති ප්‍රදේශය මෙන්ම ඊට ඉහළ සහ පහළ බිම් ප්‍රදේශ ද අයිති වන්නේ සපරගමු මහ සමන් දේවාලයටය. ඒ බව සපරගමු මහසමන් දේවාලයේ කොමසාරිස් පොත සාක්ෂි දරයි. දැන් අපි මේ පාරට නැවත පැමිණෙමු. දැන් මේ වැව් බැම්මේ මීටර් 60කට වැඩි ප්‍රමාණයක් බැකෝකර විශාල ආවාටයක් නිර්මාණය කර ඇත. දහස් ගණනක් දෙනිකව තමන්ගේ ගමන් අවශ්‍යතා සපුරාගත් මේ මාර්ගය දැන් එම තත්ත්වය නිසා, මගින් වසාදමා ඇත. ඒ නිවිතිගල ප්‍රදේශිය සභාවේ නියෝග මතින්‍ ය. මිනිසුන් බොහෝ ගණනක් භාවිතා කරන ගම් 50ක් පමණ එකිනෙකට සම්බන්ධ වන මේ මාර්ගය වසා දමා ඒ මතින් බැකෝ පතලක් දමා ඇත්තේ කවුරුන්ද? එයට බලය ලබා දුන්නේ කවුරුන්ද? රත්නපුර ප්‍රදේශයේ තිබෙන 90%ක් මහාමාර්ග යට මැණික් තිබෙන පසුබිමක එම මාර්ගත් මෙලෙස ජනතාවට අවහිර කර බැකෝ දමා හරා මැණික් ගරන්නට ජනාධිපතිවරයා හෝ රජය හෝ පොහොට්ටුව සතු පුංචි ආණ්ඩු හෝ සූදානම් ද? විමසිය යුතුය.

බැකෝ පතලේ කතාව
‘සුරංග ජයසූරිය කියලා අපේ ගමේ පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා. මිනිහා පොහොට්ටුවේ නිවිතිගල ප්‍රදේශීය සභාවෙ මන්ත්‍රී. මිනිහා ඔය පාර අයිනේ වැව් බැම්මට කිට්ටුව කුඹුරේ තව කණ්ඩායමක් එක්ක පතලයක් කලා. එතන අනික් පැත්‍තේ තවත් කණ්ඩායමක් පතල් කලා. මේ දෙගොල්ලෝ අතර ආරවුලක් හැදුනා. ඒකත් එක්ක මේ සුරංග පතලෙන් අයින් වෙලා මෙතන පාර කඩනවා කියලා පාර ටෙන්ඩර් දාලා මැණික් ගරන්න දෙමු කියලා ප්‍රදේශිය සභාවේ සභාපතිට යෝජනාවක් කරලා තිබෙනවා. ඒ අනුව තමයි ප්‍රාදේශීය සභාවේ සභාපති මේක සභාවට දාලා අනුමැතියවත් ගන්නේ නැතුව මැණික් සංස්ථාවට ටෙන්ඩර් දාන්න කියලා ලියුම ගහලා තියෙන්නේ. ඒ අනුව මැණික් සංස්ථාව මේක ටෙන්ඩර් දානවා. දැම්මහම මේක ගන්නේ මේ කැනීම් ස්ථානය අයත් ඇලපාත කොට්ඨාසයේම ටී.ඕ කෙනෙක් විදිහට ඇලපාත ප්‍රාදේශිය ලේකම් කාර්යාලයේ වැඩකරන ඩිල්හාරි විරිත්තමුල්ල කියන නිලධාරිනිය.’ මේ හඬ මේ පාර සුරැකීම සඳහා ප්‍රදේශවාසීන් ගොඩනගාගෙන තිබෙන සංවිධානයේ සභාපති අනුර ගේය. මේ අනුව මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරිය මෙම පාරේ මේ කියන වැව් බැම්මේ මීටර් 60ක කොටසක් ටෙන්ඩර් දමන්නේ පසුගිය 2018/08/29 වැනි දිනයේදීය. ඒ අනුව ඉහත නම සඳහන් රාජ්‍ය නිලධාරිනිය රුපියල් තුන් කෝටි විසිහය ලක්ෂ තිස්පන්දාහක මුදලට මෙම ටෙන්ඩරය මිලදී ගෙන 2018/09/03 වෙනි දින මුදල් ගෙවා ඇත. ප්‍රදේශවාසින් කියන විදිහට මේ මුදල් ලබා දී තිබෙන්නේ තිස්ස ජයවර්ධන නොහොත් තිස්ස අප්පෝ නැමති කෝටිපති මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයාය. ලස්සනම කතාව වන්නේ මෙම ටෙන්ඩර් ගැනීමෙන් පසුව මේ පුද්ගලයා ලක්ෂ 20, ලක්ෂ 25 වැනි මුදල් යොදවමින් පාර දෙපස ඉඩම්ද යම් යම් පුද්ගලයින්ගෙන් ලබාගෙන සාංස්ථාව ලබාදුන් මීටර් 60 සීමාවද උල්ලංඝණය කරමින් විශාල ආවාටයක් නිර්මාණය කර මැණික් ගැරීමය.

දින 30කට දුන්නේ
‘මේක මේ තිස්ස අප්පෝ කියන මැණික් ව්‍යාපාරිකයා මේ දේශපාලකයෝ එක්ක එක්තුවෙලා මේ ගම්මානවල මිනිස්සුන්ට කරන බරපතළ අපරාධයක්. අපි මේගැන ජනාධිපතිගේ ඉඳලා හැම තැනක්ම දැනුවත් කලා. ඒත් කවුරුවත් ගනන් ගන්නේ නෑ. මේ ව්‍යාපාරිකයාගේ සල්ලිවලට හැවෝම යටවෙලා. හැමතැනටම සල්ලි දීලා ඒ තැන්වල ක්‍රියාකාරීත්වය නැතිකරලා දැන් තියෙන්නේ. මේ ප්‍රදේශවලට ගංවතුර ආවහම රත්නපුරේ ටවුමට යන්න තියෙන එකම ප්‍රවේශය මේක. අනික දැන් මේ විනාශ කරලා තියෙන විදිහට ගංවතුරක් ආවොත් වැව පහළ ගෙවල්, මගේ විහාරය මේ සේරම යටවෙනවා. විනාශ වෙනවා. අනික තමයි. ඊළඟට මේක ඉවර වුණාට පස්සේ පාර තිබුණ තත්ත්වයට ගන්න ප්‍රාදේශිය සභාව ඇස්තිමේන්තුකරලා තියෙන්නේ ලක්ෂ 57යි. දැන් කපලා තියෙන ආවාටේ හැටියට පාලමක් දාන්නේ නැතුව මේක හදන්න බෑ. ටෙන්ඩරෙන් ප්‍රාදේශිය සභාවට එන්නේ 40% ඒ මුදලෙන් මමනම් හිතන්නේ නෑ මේ පාර තිබුණ තත්ත්වයට ගන්න පුළුවන් වෙයි කියලා.’ මේ හංගමුව ජයබෝධි විහාරයේ විහාරාධිපති හිමියන් වන මොදරවානේ ඤාණකිත්ති හිමියන්ගේ හඬට.
මේ තිබෙන තත්ත්වය මත තිස්ස අප්පෝ මැණික් ගරාගෙන යන්නට පුළුවන්‍ ය. ඉන්පසු පාරට කුමක් වේද? එය ප්‍රශ්නාර්ථයක්මය. මිනිසුන්ට ප්‍රවේශ මාර්ග යක් නැතිවීමේ කරුමයට එතනින් පසුව කරගහන්නට  වනු ඇත. මෙම කූට ව්‍යාපාරයට මූලිකත්වය ගත් පොහොට්ටුවේ නිවිතගල ප්‍රාදේශිය සභා මන්ත්‍රී සුරංග ජයසූරිය නැමැත්තා ප්‍රදේශයේ චංඩියෙක් සහ දූෂිතයෙක් සේ ප්‍රකට මිනීමැරුම් සැකකරු චොකා මල්ලී නොහොත් ප්‍රේමලාල් ජයසේකරගේ ප්‍රභල ආධාරකරුවෙක්‍ ය. ඔහු වැනිම මැරබලය අතටගත් චන්ඩියෙක් ය. ඔවුන් මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයනුත් දැලේ දමාගෙන මේ නීතියට පිටින් නටන්නේ යහපාලන ජනාධිපතිවරයෙක් සහ එජාප ආණ්ඩුවක් යටතේ බවත් අපි අමතක නොකළ යුතුය. අනාගතයේ පොහොට්ටු ආණ්ඩුවක් පිහිටවුවහොත් වෙන්නට පුලු‍වන් දේවල් මේ අනුව සිතාගන්නට බැරි නැත.
ඒනිසා මේ මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයාගේ පරිසර සංහාරික සහ සාම්ප්‍රදායික පතල්කරුවන්ගේ ආර්ථික සංහාරික බැකෝ පතල් ක්‍රමය නැතිකර දැමීමට රජය වහාම මැදිහත් විය යුතුය. අනික් පසින් මේ මහජන දේපළක් වූ මහාමාර්ගය විනාශ කිරීමට කරයුතු කළ මේ ප්‍රාදේශිය සභා මන්ත්‍රීවරයාගේ සිට මැණික් සංස්ථා සේවකයා දක්වා අදාළ පුද්ගලයින්ට විරුද්ධව පොදු දේපළ පිළිබඳ නිතිය ක්‍රියාතමක කළ යුතුය.
ජනාධිපතිවරයා පරිසරය ආරක්ෂා කරගන්න යැයි කියමින් විශේෂ බලකා සෙබළුන් යොදවා රත්නපුර ප්‍රදේශයේ ගංගා මත පතල් කරන පතල් කම්කරුවන් දිනපතා අත්අඩංගුවට ගනිමින් සිටියි. ඔවුන් දැන් තම දරුවන් සුරක්ෂා කරන්නට කීයක් හරි මුදලක් සොයාගන්නට මැණිකක් ගරන්නට ගඟට බසින්නේ රාත්‍රී 12ට පමණය. ඒ ජනාධිපති සිරිසේන දුප්පතා ඉදිරියේ පරිසරයට ආදරය කරන විදිහය. එහෙත් තිස්ස අප්පෝ ගේ පතල් කෙරුවාව ඉදිරියේ ඔහුගේ පරිසර ප්‍රතිපත්තිය කුජීතය. අවසානයේ මෙලෙසද කිව යුතුය. පසුගිය දා ජනපතිගේ තායිලන්ත සවාරියට සියළු සත්කාර සංග්‍රහ මැණික් වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයෙක් සැළසූ බව දැන ගන්නට ලැබුනේ පුවත්පතකින්ය.■