1980 දශකයේ මහවැලි ව්‍යාපාරය ආශ්‍රිතව ජල විදුලි බලාගාර ආරම්භ වනවිට ජනප්‍රිය මතයක් වූයේ, රටේ විදුලි අවශ්‍යතාව සපුරාලීමට ප්‍රමාණවත් විදුලි ඒකක ප්‍රමාණය ඉක්මවා අතිරික්තයක් ජනනය කළ හැකි බවත්, එම අතිරික්ත විදුලියෙන් ඉන්දියාවටද යම් ප්‍රමාණයක් සැපයීමට හැකිවනු ඇති බවත්ය. එහෙත් 1990 දශකයේ මැදක් වනවිට මෙරට විශාල විදුලිය අර්බුදයක් නිර්මාණය විය. පසුව ඒ වකවානුවේ හදිසියේ ආරම්භ කල ඩීසල් බලාගාර හේතුවෙන් විදුලි අර්බුදයට තාවකාලික විසඳුමක් ලැබුණි. වර්තමානය වනවිට රටේ විදුලි ඉල්ලුම වැඩිවීමේ ප්‍රවණතාව වාර්ෂිකව මෙගා වොට් 150ක් පමණ වේ. එසේ ඉල්ලුම වැඩිවුවත් අවශ්‍ය විදුලි ඒකක ප්‍රමාණය ජනනය කිරීමේ විධිමත් සැලැස්මකට යාමට ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයට තවමත් හැකිවී නැත. රටේ සිදුවන ආයෝජන හා සමගාමීව විදුලිබල ක්‍ෂේත්‍රයේ සංවර්ධනය පිළිබඳව ප්‍රතිපත්තිමය තීරණයන් නිසි වේලාවට ගැනීමටත්, ක්‍රියාත්මක කිරීමටත් දේශපාලන අධිකාරිය සවිඥානික නොවීමේ ප්‍රතිවිපාකයට අද මුහුණ දෙන්නේ සාමාන්‍ය ජනතාවය.

ඉදිරිපත්ව ඇති දත්ත මගින් පෙන්වන්නේ, දහවල් කාලයේ විදුලි ඉල්ලුම මෙගාවොට් 2,350 ක් පමණ වන අතර රාත්‍රි කාලයේදී මෙගාවොට් 2,600ක් පමණ වන බවයි. මේ වනවිට කරන විදුලි කප්පාදුවට හේතුව වී ඇත්තේ, දහවල් කාලයේ විදුලි අවශ්‍යතාවෙන් මෙගාවොට් 400ක් පමණ හා රාත්‍රි කාලයේ අවශ්‍යතාවෙන් මෙගාවොට් 300ක් පමණ සැපයීමට නොහැකිවීමය.

1990 දශකයේ මැද භාගයේ ඇති වූ විදුලි අර්බුදයත් සමඟ, හදිසියේ ඩීසල් බලාගාර ආරම්භ කිරීම මගින් උපරිම විදුලි නිෂ්පාදනයක් ලබාගැනීම හැරෙන්නට, ඊළඟ පහසුම විකල්පය වූයේ ගල්අඟුරු බලාගාර ඉදිකිරීමය. එහිදී ඇතිවූ මහජන විරෝධතා මෙන්ම ආයෝජන ගැටලු හේතුවෙන් සාම්පූර්හි ගල්අඟුරු බලාගාරය නවතා දැමීමට සිදුවිය. එහෙත් මෙගාවොට් 900 විදුලි ජනන ධාරිතාවෙන් යුතු නොරොච්චෝලේ බලාගාරය ආරම්භ කිරීමට හැකිවීම නිසා රටට අවශ්‍ය ‘පදනම් බැර විදුලිය’ සැපයීමේ ගැටලුව පසුගිය වසර 4ක පමණ කාළය තුළ යම් ප්‍රමාණයකට විසඳා ගැනීමට හැකිවිය.

සාමාන්‍යයෙන් ඕනෑම දිනයක, දිනය පුරා ඇතිවන සාමාන්‍ය අවම විදුලි ඉල්ලුමක් පවතිී. ඒ අතර උපරිම විදුලි ඉල්ලුමක් ඇතිවන අවස්ථා පවතී. එම සාමාන්‍ය අවම විදුලි ඉල්ලුම පවතින වේලාවේ දී ඉල්ලුම් කරන විදුලි ඒකක ප්‍රමාණය දවස පුරා අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාම පදනම් බැර විදුලිය :ඊ්ිැ ඛද්ා ඡදඇර* සැපයීම වශයෙන් හඳුන්වයි. පදනම් බැර විදුලිය අඛණ්ඩව පැය 24 පුරා සැපයිය යුතු බැවින්, එය අඩු වියදමින් ජනනය කර ගැනීම අවශ්‍යය. උපරිම විදුලි ඉල්ලුමක් පවතින අවස්ථාවලදී කරන්නේ, ඇතිවන අතිරික්ත විදුලි ඉල්ලුම වැඩි පිරිවැයකින් විදුලිය ජනනය කරන ඩීසල් බලාගාරවලින් ලබාගැනීමය. වඩාත් අවම පිරිවැයක් සහිත ජල විදුලි මගින් පදනම් බැර විදුලිය අඛණ්ඩව සැපයීමට ජල විදුලි බලාගාර නිමැවුම ප්‍රමාණවත් නොවන බැවින් මීළඟට අවම පිරිවැයක් සහිත විකල්පය වන්නේ ගල්අඟුරු භාවිතයයි. 

රටේ විදුලිය අවශ්‍යතාව සපුරාලීමට, මෙම එක් එක් ප්‍රභවයන් කරන දායකත්වයද මෙහිදී සලකා බැලීම වැදගත්ය. දැනට රටේ පවතින විදුලි අවශ්‍යතාව සපුරාලීමට යාමේදී, පිරිවැය අඩුම විදුලි ප්‍රභවය වන ජල විදුලිය (ඒකකයක පිරිවැය රුපියල් 2.77) මගින් සපුරා ගැනීමට හැකිවන්නේ 24% කි. දෙවනුවට පිරිවැය අඩු ගල්අඟුරු තාපය (ඒකකයක පිරිවැය රුපියල් 9.74) මගින් සපුරාගන්නා විදුලිය ප්‍රමාණය 34.8%ක් හා ඩීසල් ඇතුළු ද්‍රව ඉන්ධන (ඒකකයක පිරිවැය රුපියල් 25.72) මගින් 34.4%කි. සාම්ප්‍රදායික නොවන පුනර්ජනනීය විකල්ප බලශක්ති ප්‍රභවයන්ගේ (ඒකකයක පිරිවැය රුපියල් 22 පමණ) දායකත්වය 10%කි. 

ඉන්ධන ආශ්‍රිත විදුලි ජනනයට විකල්ප ලෙස, පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් වෙත අප මාරු වුවද, නිෂ්පාදන පිරිවැය අඩුවීමේ සැලකිය යුතු වෙනසක් සිදු නොවන බව ඉහත මිල ගණන් සැසඳීමේදී පෙන්නුම් කරයි. එයට හේතුව විකල්ප විදුලි ප්‍රභවයන්ගේ විදුලි ඝනත්වය අඩුවීමයි. විදුලි ඝනත්වය යනු, යෙදවුම් ඒකකයකින් නිපදවිය හැකි විදුලි ඒකක ප්‍රමාණ වශයෙන් දැක්විය හැකිය. ඒ අනුව වැඩිම විදුලිය ඝනත්වයක් ඇත්තේ ඩීසල් හා ද්‍රව ඉන්ධන තුළය. සූර්යකෝෂ ආදියේ විදුලි ඝනත්වය අඩුය. එබැවින් ඉදිරි දශකයේ හෝ දෙකේ රටේ විදුලිය අවශ්‍යතාව සපුරාලීමට යාමේදී, සාම්ප්‍රදායික නොවන පුනර්ජනනීය විකල්ප බලශක්ති ප්‍රභවයන් වන සූර්ය බලය, සුළං බලය, ජෛව ස්කන්ධ වැනි විකල්පයන්ගේ දායකත්වය කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ ද, ඒ මගින් මුළු ඉල්ලුම සම්පූර්ණ කිරීමට නොහැකි වනු ඇත. එහෙත් බලශක්ති උපාංග නිෂ්පාදන ක්‍ෂේත්‍රයේ සිදුවන අවිච්ඡින්න තාක්ෂණික ප්‍රගතිය මත විකල්ප බලශක්ති ප්‍රභවයන්ගේ කාර්යක්ෂමතාව වැඩිවීම ඒවායේ විදුලි ඝනත්වය වැඩිවීමකට හේතුවේ.

මේ අතර ඉදිරි අවුරුදු 20 සඳහා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව අනුමත කර ඇති විදුලි ජනන සැලැස්ම තුළද අරමුණු කරන්නේ, අවම පිරිවැය සහිත විදුලිය නිෂ්පාදනයයි. ‘ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය සඳහා වන අවම පිරිවැය සහිත දිගුකාලීන විදුලි උත්පාදන විකාශන සැලැස්ම’ යනුවෙන් අනුමත එම සැලැස්ම 2018-2039 කාලසීමාවේ විදුලිය සැපයීම සඳහා වූ රාමුවකි. මෙම සැලැස්ම ක්‍රියාත්මක කිරීමට ආණ්ඩුව දැනටමත් කටයුතු කරමින් සිටියි. එම සැලැස්ම තුළ විශේෂත්වය වන්නේ මෙගාවොට් 4,800ක නිෂ්පාදන ධාරිතාවක් පවතින ‘ස්වාභාවික ද්‍රව වායු’ (එල්එන්ජී) බලාගාර ආරම්භ කිරීමය. ස්වාභාවික වායු අපට හිමි සම්පතක් නොවන අතර එය ආනයනය කිරීමේ දී ද්‍රවීකරණය කර ආනයනය කළ යුතුය. මහජන උපයෝගිතා කොමිසම අනුමත කරන විදුලිබල මණ්ඩලයේ යෝජනාව තුළින් අරමුණු කරන්නේ ද ස්වාභාවික ද්‍රව වායු බලාගාර හැකි ඉක්මනින් ආරම්භ කර විදුලිය නිපදවීමය. ඒ හා සමගාමීව මන්නාරම් ද්‍රෝණියේ ඇතැයි හඳුනාගෙන ඇති ස්වාභාවික වායු නිධිය අපට වාසිදායක ආකාරයෙන් ලබාගත හැකි නම් ද්‍රවීකරණය නොකර ස්වාභාවික වායු ආශ්‍රිතවම විදුලිය නිෂ්පාදනය කළ හැකි වනු ඇත. එබැවින් ස්වාභාවික ද්‍රව වායු බලාගාර මත වැඩි බරක් තැබීම සුදුසු වන අතර එහි ඇති අනෙක් වාසිය වන්නේ පරිසර දූෂණය අවම වීමක්ද ඒ තුළ පැවැතීමයි.

2017 මහ බැංකු වාර්තාව අනුව දැනට ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය රජය සතු බලාගාරවලින් ලබාගන්නා විදුලි නිෂ්පාදන ධාරිතාව සමස්ත නිෂ්පාදනයෙන් 72.9%ක් වන අතර ඉතිරිය පෞද්ගලික සැපයුම්කරුවන්ගෙන් මිලට ගනී. ඒ අනුව ඉදිරි වසර 20 සඳහා වූ සංවර්ධන වැඩසටහන මගින් ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයට තමන් වෙත පැවැරී ඇති විදුලි ජනන ක්‍රියාවලිය ජයගැනීමට නොහැකි වුවහොත් සිදුවන්නේ තවදුරටත් පෞද්ගලික සැපයුම්කරුවන් මත යැපීමටය. එවැනි පරිසරයක් උදාවුහොත් 2020 වනවිට පමණක් මණ්ඩලයට සිදුවන පාඩුව රුපියල් බිලියන 50 ඉක්මවන බව සඳහන් කරයි. 

විකල්ප විදුලිබල ප්‍රභවයන් ගැන උනන්දුවක් දක්වන රටක් වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට න්‍යෂ්ටික බලය පිළිබඳව සිතීමට ද පුළුවන. එහෙත්  ශ්‍රී ලංකාවේ මේ පිළිබඳව ප්‍රබල මතයක් නිර්මාණය වී නොමැත. එයට හේතුව, එක් අතකින් අනතුරුදායකත්වය නිසා ඇතිවිය හැකි මහජන විරෝධය ගැන ඔවුන් කල්පනා කිරීම විය හැකිය. අනෙක එවැනි බලාගාරයක ආයෝජන පිරිවැය ගැන කල්පනා කරනවා විය හැකිය. 

ශ්‍රී ලංකාවේ න්‍යෂ්ටික විදුලි බලාගාරයක් පිහිටුවීමෙන් ඇතිවන අනතුරේ බිය ගැන කථා කිරීමෙන් ඵලක් නැත. හේතුව එම අනතුරත්, බියත් යන දෙකම දැන් ගෙයි දොරකඩටම පැමිණ තිබීමය. ඒ ඉන්දියාවෙන්ය. දකුණු ඉන්දීය ප්‍රදේශයේ විදුලිය අවශ්‍යතාව සපුරාලීමට ඇති න්‍යෂ්ටික බලාගාර දෙකක්ම පිහිටවා ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවට ආසන්නයේය. එහි එක් බලාගාරයක් පිහිටා ඇත්තේ ත්‍රිකුණාමලය, මුලතිව් කෙලින් උතුරට වන්නට ඉන්දියාවේ චෙන්නායි නගරය ආසන්නයේය. අනෙක් බලාගාරය පිහිටා ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවට ආසන්න ඉන්දියාවේ පහළම කොටසේය. එනම් මන්නාරමට ආසන්නයේ, ඉන්දියාවේ කුණ්ඩල්කුලම්හිය. ඉන්දියාවේ මෙම බලාගාර දෙකෙන් කවරක හෝ අනතුරක් සිදුවුවහොත් එහි බලපෑමට ශ්‍රී ලංකාවද ලක්වේ. 

න්‍යෂ්ටික විදුලි බලාගාරයක් ඉදිකිරීම සම්බන්ධයෙන් ආයෝජන ගැටලුව විසඳා ගැනීමට සුදුසුම විකල්පය වන්නේ ඉන්දියානු ආයෝජනයක් ලෙස න්‍යෂ්ටික බලාගාරයක් ආරම්භ කිරීමය. න්‍යෂ්ටික බලය සම්බන්ධයෙන් ඉන්දියාව ලබා ඇති ප්‍රාගුණ්‍යය මෙහිද භාවිත කිරීමට හැකිවනු ඇත. 2018 මාර්තු වනවිට ඉන්දියාවේ මෙගාවොට් 6,780ක ධාරිතාවක් ලබාගත හැකි න්‍යෂ්ටික බලාගාර 7ක් ස්ථාපනය කර විදුලිය ලබාගන්නා අතර, තවත් බලාගාර 5ක ඉදිකිරීම් සිදුවෙමින් පවති. මේ අතර තවත් මෙගාවොට් 39,800ක් ලබාගත හැකි බලාගාර 10ක් සැලසුම් කර ඇත. එබැවින් ඉන්දියාව සතු අත්දැකීම්ද සැලකිල්ලට ගෙන ඉන්දියානු සෘජු ආයෝජනයක් ලෙස න්‍යෂ්ටික විදුලි බලාගාර ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කිරීම සඳහා අවකාශ සැකසීම වැදගත්ය.

විදුලි ඉල්ලුමේ සාපේක්ෂ වර්ධනය සැලකිල්ලට ගැනීමේදී, ඉදිරි දශක දෙකට අදාළව ඉදිරිපත් කර ඇති විදුලි ජනන සැලැසුම් ප්‍රමාණවත් වුවද වැදගත් වන්නේ ආරම්භ කිරීම කඩිනම් කිරීමය. ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය මෙම ඉලක්ක සම්පූර්ණ කිරීමට ප්‍රමාදවන තරමට සිදුවන්නේ ස්වාධීන සැපයුම්කරුවන්ගෙන් විදුලිය මිලට ගැනීමය. ඒ සඳහා වන පිරිවැය ඉතා ඉහළ අගක් ගනී. එමෙන්ම විදුලිබල මණ්ඩලය ලැබිය යුතු ලාභය පිටතට ගලායාමක් සිදුවනු ඇත. දැනට රාජ්‍ය වාණිජ ව්‍යාපාරවලින් වැඩිම පාඩුව ලබන්නේ විදුලිබල මණ්ඩලයයි. 2018 මුල් කාර්තු තුනේදී විදුලිබල මණ්ඩලයට සිදුව ඇති පාඩුව පමණක් රුපියල් මිලියන 35,141 කි. එම පාඩුව අවම කරගැනීමට ඉදිරි අවුරුදු 20 සඳහා වූ ජනන සැලැස්ම සාර්ථක කරගනු ලැබූහොත් හැකිවනු ඇත. එමෙන්ම ඉදිරි වසර 10 තුළවත් න්‍යෂ්ටික බලය කෙරෙහි යොමුවීමට හැකි නම් එයද වැදගත් තීරණයකි. මේ සඳහා දැනට අත්දැකීම් ඇති ආයෝජකයන් ආකර්ෂණය කර ගැනීමටත්, ඔවුන්ට බලාගාර ඉදිකර පවත්වාගෙන යාමටත් අවස්ථාව ලබාදීම සලකා බැලිය යුතුය. න්‍යෂ්ටික බලය මගින් මෙගාවොට් 5,000ක් පමණ නිපදවීමට හැකි වන්නේ නම් ගල්අඟුරු, ඩීසල් හෝ ස්වාභාවික වායු සඳහා දරන විදේශ විනිමය විශාල ලෙස ඉතිරි කරගැනීමට හැකිවනු ඇත. පරිසර සංරක්ෂණයට විශාල දායකත්වයක් සැපයිය හැකිවනු ඇත. අඩු පිරිවැය විදුලිය සැපයීම තුළ රටේ ආයෝජන අවස්ථා පුළුල් වීමේ වාසිය ද අවසානයේ සමස්ත ජනතාවටම හිමිවනු ඇත.

සරත් හේවගේ

මාතර ශාන්ත තෝමස් විද්‍යාලයේ සිසුන් සිව්දෙනෙක්ව මත්පැන් පානය කළ බව චෝදනා කරමින් පාසැලෙන් අස්කිරීමට එම විද්‍යාලයේ විදුහල්පති ඩබ්ලිව්.බී. පියතිස්ස මහතා කටයුතු කර තිබුණි. අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය විසින් ඒ පිළිබඳව පරීක්ෂණයක් සිදුකොට සිසුන්ව නැවත පාසැලට බඳවාගන්නා ලෙස නියෝග කර තිබුණද, විදුහල්පතිවරයා එම නියෝගය පිළිනොගෙන කටයුතු කරමින් සිටියි. දැනටමත් මාස හයකට ආසන්න කාලයත් තිස්සේ එම සිසුන්ගේ පාසැල් ජීවිතය නතර වී තිබෙන්නේය. එක් සිසුවෙකුගේ මවක් වන ඊ.එල්.පී. සඳමාලි මහත්මිය එම සිදුවීම විස්තර කළේ මෙසේය.

‘මේ සිද්ධිය වුනේ සැප්තැම්බර් 26 සිකුරාදා. එදා පාසැලේ දෙවෙනි පීරියඞ් එකේදි අපේ ළමයි පංතිය ඇතුලේ මත්පැනි බීලා හිටපු බවට විදුහල්පතිවරයා චෝදනා කරනවා. ඒත් ඒ චෝදනාව කළේ සැප්තැම්බර් 26 වැනිදා නෙවෙයි. ඉන් දවස් 3කට පස්සේ. සැප්තැම්බර් 29 වැනිදා. මගේ සැමියාට එදා ඇමතුමක් දීලා ඉස්කෝලෙට ගෙන්වලා තිබුණා. ළමයි 4 දෙනෙක් මත්පැන් පානය කරපු බව මහත්තයාට කියලා තිබුණා. ඒත් ඒ අය මත්පැන් පානය කරනවා දැක්කේ කවුදැයි කියලා නැහැ. විදුහල්පතිවරයා ළමයි හතරදෙනාට චෝදනා කරන්නේ පන්තියේ වෙනත් ළමයෙකුගේ තාත්තා කෙනෙක් කෝල් කරපු බව එදා කියලා තිබුණා. පස්සේ කියලා තිබුණා ගුරුවරු කිහිපදෙනෙකෙුත් ළමයින් මත්පැන් පානය කරපු බව දැක්කාලූ. ඒත් දෙවැනි පීරියඞ් එකේදී ළමයි මත්පැන් බිව්ව බව ගුරුවරු දැක්කානම් පාසැල ඇරෙන තෙක් ඒ ගැන ප‍්‍රශ්ණ නොකර, අපට දැනුම් නොදී දවසේම ළමයි පන්තියේ හිටියේ කොහොමද කියන ප‍්‍රශ්ණය තියෙනවා. ඒ වෙලාවේ පාසැලේ විනයභාර ගුරුවරයායි, විදුහල්පතිවරයායි ළමයාට බීපු බව පිළිගන්න කියලා බල කරලා තියෙනවා. ඒත් පුතා ඒක පිලිගත්තේ නැහැ.’

කෙසේ හෝ ඒ සිදුවීමෙන් පසුව මත්පැන් පානය කළ බව චෝදනා කරමින් සිසුන් 4 දෙනෙක්ව පාසැලෙන් ඉවත් කිරීමට විදුහල්පතිවරයා කටයුතු කර තිබුණි. දරුවන්ට සුදුසු දඬුවම් ලබාදී පාසැලට ඇතුලත් කරදෙන ලෙස මාපියන් ඉල්ලූවද, එය ප‍්‍රතික්ෂේප කර තිබුණි. මාසයකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ දරුවන්ව පාසැලට ඇතුලත් කර නොතිබුණු අතර නොවැම්බර් 12 වැනිදා වාර විභාගය ආරම්භ වී තිබුණි. දරුවන්ට විභාගයට මුහුණදීමටද ඉඩ ලබාදී තිබුණි. නොවැම්බර් 14 වැනිදා තැපැල් මාර්ගයෙන් එම සිසුන්ට අස්වීමේ ලිපි යැවීමට විදුහල්පතිවරයා කටයුතු කර තිබුණි.

ඉන්පසුව මෙම මාපියන් විසින් අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය, ශ‍්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව, පොලීසිය ආදී ආයතන රැුසකට පැමිණිලි කර තිබුණි. 2018 නොවැම්බර් 24 වැනිදා එච්.ආර්.සී. / එන්.සී. / 269 / 18 / 9 අංකය යටතේ මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ පැමිණිල්ල සිදුකර තිබුණි. අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය වෙත කළ පැමිණිල්ල ඊ.ඞී. / 1 / 68 / එන්.ඒ. / 30 යන අංකය යටතේ සිදුකර තිබුණි.

අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය වෙත කළ පැමිණිල්ල අනුව අමාත්‍යාංශයේ විනය විමර්ශණ ඒකකය විසින් පරීක්ෂණයක් සිදුකොට මෙම දරුවන්ව පාසැලට බඳවාගත යුතු බව නියෝග කර තිබුණි. එසේ වුව මේ වනතෙක් දරුවන්ව පාසැලට බඳවාගැනීමට ශාන්ත තෝමස් විදුහල්පති ඩබ්ලිව්.බී. පියතිස්ස මහතා කටයුතු කර නැත.

දරුවන් සිව්දෙනාව පාසැලට යළි ඇතුලත් කිරීමට මාපියන් පාසැලට යෑමට සූදානමින් සිට ඇත. විදුහල්පතිවරයා විසින් එදින පාසැලට එන ලෙස දැනුම් දුන් බව මාපියන් කියන්නේය. එහෙත් මාර්තු 19 වැනිදා මාපියන් පාසැලට යද්දී, ඔවුන්ගේ දරුවන්ව පාසැලට නොගන්නා ලෙස ඉල්ලමින් පාසැල ඉදිරිපිට මාපියන් පිරිසක් විසින් උද්ඝෝෂණයක් සංවිධානය කර තිබී ඇත. පීඩාවට පත්වූ මාපියන් චෝදනා කරන්නේ මෙම උද්ඝෝෂණය විදුහල්පතිවරයා විසින්ම සංවිධානය කරවූ එකක් බවය. මාපියන්ට පාසැලට ඇතුළුවිය නොහැකි ලෙස ගේට්ටු අගුලූ දමා තිබුණු බවත්, ඒ නිසා දරුවන් සමඟ මාපියන්ට ගේට්ටුවෙන් පිටත එළියේ ඉන්නට සිදුවූ බවත් ඔවුන් කියයි.

‘විදුහල්පතිවරයා අපට චෝදනා කරනවා දේශපාලඥයන්ගේ බලපෑම මත පැමිණිල්ලේ තීන්දුව අපට ඕනෑ විදියට වෙනස් කරගත්තා කියලා. ඒ චෝදනාවම ළමයින්ව බඳවාගැනීමට විරුද්ධව උද්ඝෝෂණය කරපු අයත් කියනවා.’ මාපියන් එසේ කියයි.

අනිද්දා සමඟ අදහස් දැක්වූ අජිත් අනුර කුමාර, කේ.පී. නිශාන්ත, ඊ.එල්.පී. සඳමාලි යන පීඩාවට පත් මාපියන් විසින් පවසා තිබුණේ මේ සිදුවීමේදී තමන්ගේ දරුවන් මත්පැන් පානය කර නොසිටි බවය. විදුහල්පතිවරයාගේ පැත්තෙන් කියන්නේ දරුවන් මත්පැන් පානය කර සිටි බවය. එහෙත් අපට ඇති පැනය දරුවන් මත්පැන් පානය කළාද නැද්ද යන්න නොවේ. වයස අවුරුදු 14ක දරුවෙකු මත්පැන් පානය කර තිබුණද එතැනින් එහා පාසැල් අධ්‍යාපනය නැවැත්වීමට තරම් එය බරපතල වරදක් නොවන බව පැහැදිළි කාරණයකි. සිසුවා විසින් බරපතළ අපරාධයක් සිදුකර නොමැත.

මේ දරුවන්ව පාසැලෙන් ඉවත්කිරිම හුදෙකලා සිද්ධියක් නොවේ. ඒ නිසා මේ සිදුවීමෙනුත් එහා ගොස් කතා කළ යුතුය. බොහෝ ජනප‍්‍රිය පාසැල්වල මෙලෙස චෝදනා ලබන දරුවන්ට ප‍්‍රසිද්ධියේ අපහසුතාවයට පත්කරමින් පාසැලෙන් ඉවත්කිරීමේ අවස්ථා නිතර වාර්තා වෙයි. මෙවැනි අත්දැකීමකට මුහුණදීමෙන් පසුව දරුවන්ගේ ජීවිත සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වීමේ ඉඩකඩක් පවතින්නේය. මෙවැනිිවැරදි’ යැයි සම්මත ක‍්‍රියාවක් කිරීම පිළිබඳව චෝදනා ලත් දරුවෙක් නැවත එම ක‍්‍රියාව සිදු නොකරන තත්වයට පත් කිරීමට තරම් නිර්මාණශීලී නොවන උදාසීන ගුරුවරුන් නිසා, කිසිදා නොසිතූ ලෙස සිසුන්ගේ ජීවිත විනාශ වන්නේය. නව යොවුන් වියේ සිසුවෙක් තම වයස සමඟ හටගන්නා කුතුහලය නිසා මත්පැන්, දුම්වැටි පානය කිරීම පමණක් නොව, වෙනත් බොහෝ දේ අත්හදා බැලීමේ ඉඩක් ඇති බව සැබෑය. එවැනි සිසුන් සමඟ සමීපව ගණුදෙනු කරමින්, ඔවුන්ගේ වයසට ගැලපෙන ලෙස උපදෙස් ලබාදීම ගුරුවරුන්ගේ වගකීමකි. ඒ වගකීමෙන් පලායන විදුහල්පතිවරුන්ට හා ගුරුවරුන්ට මහජන බදු මුදලින් වැටුප් ගෙවන්නේ කුමකටදැයි අප විමසිය යුතුය. එවැනි චෝදනාවක් ලත් සිසුවෙක්ව සියළු පාසැල්වලින් ප‍්‍රතික්ෂේප කළොත් ඒ සිසුන් ඉගෙනගන්නේ කොහේදැයි විමසිය යුතුය. එවැනි චෝදනාවක් ලැබීමෙන් පසුව සිසුවෙකුට ඉගෙනගැනීමේ අයිතිය අහිමිවන්නේදැයි විමසිය යුතුය.

‘අපේ පුතා මේ කාලය ඇතුලේ සෑහෙන මානසිකව වැටුණා. පුතාව දොස්තර කෙනෙකුටත් පෙන්වුවා. දොස්තර මහතා කිව්වා දරුවාව එක්කෝ මේ ප‍්‍රදේශයකින් එක්කාගෙන යන්න, නැත්නම් වෙන පාසැලකට දාන්න කියලා. ඉන්පස්සෙ අපි දරුවාව ගමේ තියෙන පොඩි පාසැලකට දැම්මා.’ සඳමාලි මහත්මිය කියන්නේය. කෙසේ වෙතත් වෙනත් පාසැලකට යන දරුවාට අහවල් පාසැලේදී මත්පැන් බී හසුවූ සිසුවෙක්ය යන කළු පැල්ලම සමඟ ගණුදෙනු කරන්නට සිදුවෙන බව පැහැදිළිය. නව පාසැලේ මිතුරන්ද, ගුරුවරුන්ද දරුවා සමඟ ගණුදෙනු කරන්නේ පෙර සිදුවීම මත පදනම් වෙමින්ය.

‘දැන් ළමයාව පෞද්ගලික පන්තියකටවත් යවන්න බැහැ. අනෙක් ළමයි බේබද්දෝ කියලා විහිළු කරනවා. මේ සිද්ධිය නිසා ළමයාගේ අනාගතය අඳුරු වේවි කියලා අපට බයක් තියෙනවා.’ එක් සිසුවෙකුගේ පියා වන නිශාන්ත මහතා එසේ කියන්නේය. මේ සිසුන් සිව්දෙනාට මුහුණදෙන්නට සිදුව තිබෙන මෙම අත්දැකීම් මත ඔවුන්ගේ සම්පූර්ණ අනාගතයම තීරණය වීමේ ඉඩක් පවතින්නේය.

ලංකා ගුරු සංගමයේ ප‍්‍රධාන ලේකම් ජෝසෆ් ස්ටාලින් මහතා සිදුවීම ගැන මෙසේ අදහස් දැක්වීය.ිමේ සිද්ධියේදී මූලික විමර්ශනයකින් තහවුරු වුණ දෙයක් තමයි ළමයෙක්ව ඉස්කෝලෙකින් අයින් කරනවානම් කලාප අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂගෙක් අනුමැතිය ඕනෑ වුණත්, මේ විදුහල්පතිවරයා කිසිම කෙනෙකුගේ අනුමැතියක් නැතිව ළමයින්ව පාසැලෙන් ඉවත් කරලා තියෙන බව. අස්වීම් සහතිකයත් ගෙදරට තැපැල් කරලා යවලා තිබුණා. ඒකත් නීතිවිරෝධී ක‍්‍රියාවක්. අනෙක් පැත්තෙන් මේ දරුවන්ට වාර විභාගය ලියන්න ඉඩ දීලාත් නැහැ. අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය විසින් මේ සිදුවීමට අදාල විමර්ශණය අවසන් කරන්නට මාස තුනක් ගතකරලා තියෙනවා. 2018 සැප්තැම්බර් වල සිදුවීමක් ගැන විමර්ශණයක් කරන්නට ඊළඟ අවුරුද්දේ මාර්තු මාසය දක්වා කාලය ගතවෙනවා. මෙවැනි පරීක්ෂණයකට අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයට මෙතරම් කාලයක් ගතවීම බරපතල ප‍්‍රශ්ණයක්. මේ ප‍්‍රමාදය නිසා දරුවන් පාසැලක් නැතිව රස්තියාදු වෙනවා. දරුවන් ගැන මේ තරම් කතාකරන අතරේ මෙලෙස ළමයින්ට පාසැලක් නැතිව එළියේ තැබීම වැරදියි.’

මාතර ශාන්ත තෝමස් විද්‍යාලයේ විදුහල්පති ඩබ්ලිව්.බී. පියතිස්ස මහතා මාධ්‍ය වෙත අදහස් දැක්වීම ප‍්‍රතික්ෂේප කළේය.ිමාධ්‍ය එක්ක විස්තර කතාකරන්නෙ නැහැ. ඒකට අපට අවසරයක් නැහැ. අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයෙන්ම විස්තර අහගන්න. මම අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශ ලේකම්තුමාට වාර්තාවක් යවලා තියෙන්නේ.’ ඔහු එසේ පැවසීය.

පසුගිය කාලසීමාව පාසැල් දරුවන් හා ගුරුවරුන් අතර සම්බන්ධය පිළිබඳව දීර්ඝ සංවාදයක් ඇතිවූ කාලයකි. ළමයින් සමඟ ගුරුවරයෙකු කටයුතු කළයුත්තේ කෙසේදැයි පුළුල් සංවාදයක් ඇතිකරගැනීමට පසුබිම සැපයූ කාලයකි. එයට අදාල සිදුවීම් හා අදහස් දැක්වීම් රැුසක් පසුගිය කාලසීමාව තුළ සිදුවිය. එහෙත් එම සංවාද ඉදිරියට ගෙනගොස්, ලංකාවේ පාසැල් අධ්‍යාපනයෙහි ප‍්‍රමිතිය ඉහළ දැමීමට තරම් වත්මන් අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයට හෝ ආණ්ඩුවට උනන්දුවක් ඇති බව නොපෙනේ. පාසැල් සිසුන්ට ඉහළම භෞතික පහසුකම් ලබාදීම මිස පාසැල් අධ්‍යාපනය පිළිබඳ ආකල්ප වෙනස් කිරීමේ වුවමනාවක් අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයට ඇති බව පෙනෙන්නේ නැති බව ලියා තැබිය යුතුය.

බි‍්‍රතාන්‍යයේ කැනින් නගරයේ පීකොක් ජිම් එක ඉදිරියේ මියගිය බොක්සින් ක‍්‍රීඩකයෙකුගේ පිළිරුවක් තියෙනවා. ‘හීන හඹායද්දී ජීවිතය අහිමි වූ නිර්භීත තරුණයා, බ‍්‍රැඞ්ලි ස්ටෝන්ගේ ආදරණීය මතකයෙන්.’ පිළිරුව අසල ලියා තිබෙනවා.

බ‍්‍රැඞ්ලි ස්ටෝන් 1994 දී රිචී වෙන්ටන් නම් ක‍්‍රීඩකයා සමඟ බොක්සින් තරඟයකදී හිසට වැදුණු පහරවල් නිසා මියගොස් තිබුණා. බොක්සින් තරඟයේ 10 වැනි වටයේදී හිසට පහර කිහිපයක් වැදීමෙන් පසුව විනිසුරුවරයා තරඟය නවත්වා, පරීක්ෂා කිරීමෙන් පසුව ස්ටෝන්ව ගෙදර යවා තිබුණත්, නිවසේදී ඔහු බිම ඇදවැටී කෝමා තත්වයට පත්ව තිබුණා. දවස් දෙකක් තිස්සේ හිසේ අභ්‍යන්තර ලේ ගැලීම් වලින් පීඩාවිඳි ඔහු රෝහලේදී මියගියා. මේ හදිසි මරණයට මුහුණදෙද්දී ස්ටෝන්ගේ වයස අවුරුදු 23යි, ඒත් මේ සිදුවීමෙන් පසුව බොක්සින් ක‍්‍රීඩාව තහනම් කිරීම පිළිබඳ සංවාදය බි‍්‍රතාන්‍යයේ යළිත් මතුව තිබුණා. අද වෙනතුරු බොක්සින් තහනම් වී නැහැ. එදා මෙදාතුර ලෝකයේ විවිධ තැන්වල විවිධ සිදුවීම් නිසා බොක්සින් ක‍්‍රීඩාව දියුණු ශිෂ්ඨාචාරයකට නොසුදුසු බවට සංවාද මතුව තිබුණත්, භයානකකම ඇතුලේම බොක්සින් ක‍්‍රීඩා රසය විඳීමේ අසීමිත ආශාව ලොවපුරා රසිකයන්ට තිබෙනවා. ඒ ආශාව විසින්ම ඩැනියෙල් ඩොබුවා නම් තරුණයාවත් බොක්සින් ක‍්‍රීඩකයෙක් බවට පත්කරවනවා.

ඒ ඛේදජනක සිදුවීමෙන් වසර තුනකට පසුව ඩැනියෙල් ඩොබුවා උපත ලබා තිබෙනවා. මේ පීකොක් ජිම් එකේදීම පුහුණුව ලබමින් බොක්සින් ක‍්‍රීඩාවට පැමිණ, අද ලෝකයේ කතාබහට ලක්වෙන්නට පටන්ගෙන තිබෙනවා. උදේ හවස බ‍්‍රැඞ්ලි ස්ටෝන්ගේ පිළිමය පසු කොට ගියද, ඩැනියෙල් ඩොබුවාට බොක්සින් ක‍්‍රීඩාව ගැන බියක් හෝ, වේදනාවට බියක් දැනී නැහැ. ඒ වෙනුවට බොක්සින් ක‍්‍රීඩාවෙන් උපරිමයට යෑමේ ආශාවෙන් ඔහු පසුවෙනවා. ඔහු බි‍්‍රතාන්‍ය බොක්සින් ක‍්‍රීඩාවේ අනාගත තරුව වනු ඇතැයි ඇතැමුන් කියනවා.

ඩැනියෙල් ඩොබුවා කියන්නේ මේ වෙද්දී බි‍්‍රතාන්‍යයේ සිටින විශිෂ්ඨම තරුණ හෙවිවේට් බොක්සින් ක‍්‍රීඩකයන් අතරින් කෙනෙක්. ඩොබුවා මේ වෙද්දී තරඟ 9ක් අපරාජිතයි. එක් තරඟයක් හැර අනෙක් තරඟ සියල්ලෙහිදී ඔහු ප‍්‍රතිවාදියාව බිම හෙළා තිබෙනවා. මාර්තු 08 වැනිදා රස්වාන් කොජානු නම් අත්දැකීම් සහිත ප‍්‍රසිද්ධ ක‍්‍රීඩකයාව පරාජය කිරීම නිසා ඩොබුවා ක‍්‍රීඩා ලෝකයේ කතාබහට ලක්ව තිබුණා. ඔහු ලෝක හෙවිවේට් ශූරයෙකු වනු ඇතැයි ඇතැමුන් කියනවා.
බොක්සින් වලින් ඕනෑ කුමක්දැයි විමසද්දී ඔහු පවසන්නේ ‘හැමදේම.‘ කියායි.
බ‍්‍රැඞ්ලි ස්ටෝන් එදා බි‍්‍රතාන්‍යයේ සුපර් බැන්ටම්වෙයිට් බොක්සින් ශූරයාව සිටියා. එයින් වසර 25කට පසුව ඩොබුවා බි‍්‍රතාන්‍යයේ හෙවිවේට් ශුරයා බවට පත්ව සිටිනවා. අතීතයේ බියකරු සිහින වලින් බියට පත්වීම වෙනුවට මේ වෙද්දී ඩොබුවා සිහින දකින්නේ ලෝක හෙවිවේට් ශුරයා බවට පත්වීමටයි. බොක්සින් කියන්නේ මගේ දෙයක්. ඒ නිසා මට වේදනාවට පත්වීම ගැන කිසිම බියක් නැහැ. ඔහු එසේ කියනවා.
තවත් මනුෂ්‍යයෙක්ට පහරදී වේදනාවට පත්කිරීම ගැන ඔහුට හැගෙන්නේ කුමක්දැයි ගාඩියන් මාධ්‍යවේදියෙකු වන ඩොනල්ඞ් මැක්රේ ඔහුගෙන් විමසා තිබුණා. ‘මම ඒ ගැන හිතන්නෙ නැහැ. මම කවදාවත් ඒක සැලකිල්ලට ගන්නේවත් නැහැ’. ‘මම වළල්ල ඇතුලට ගියාම, මම ඉන්නෙ ප‍්‍රතිවාදියාට රිද්දන්න තමයි. ප‍්‍රතිවාදියාගේ ශරීර සෞඛ්‍යය මට අදාල නැහැ’ ඩොබුවා එසේ කියනවා.

ඔබේ ප‍්‍රතිවාදියා වේදනාවට පත්වුණාම ඔබට සතුටක් දැනෙනවාදැයි විමසද්දී ඩොබුවා උත්තර දෙන්නේ ‘ඔව්’ කියායි. ඩොබුවාගේ ප‍්‍රියතම බොක්සින් ක‍්‍රීඩකයා මයික් ටයිසන්. හෝලිෆීල්ඞ්ගේ කණ හපාකමින් වුව, ප‍්‍රතිවාදියාට රිද්දන්නට ක‍්‍රම සෙවූ ටයිසන් ගැන ඩොබුවා ගෞරවයෙන් කතාකරනවා. ‘ටයිසන් මේක ටිකක් දුරදිග අරන් ගියා. ඒත් වළල්ල ඇතුලේදී මිනිස්සු වේදනාවට පත්වෙනවා තමයි, ජීවිත අවදානමට ලක්වෙනවා තමයි.’ ඔහු කියනවා. කෙසේ වෙතත් ඩොබුවාව මුණගැසුණු ක‍්‍රීඩා මාධ්‍යවේදී ඩොනල්ඞ් මැක්රේ කියන්නේ, ටයිසන් සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡුාවලදී ලද අත්දැකීමට වඩා ඩොබුවා බොහෝ වෙනස් බවයි. ටයිසන්ට වඩා නිවුණු ස්වභාවයක් ඩොබුවාට තිබුණු බව ඩොනල්ඞ් මැක්රේ ගාර්ඩියන් වෙත ලියනවා.

‘බොක්සින් ක‍්‍රීඩකයො විදියට අපි සාමාන්‍ය මිනිස්සුන්ට සමාන නැහැ. ටික කාලයක් මේක කළාම ඔබට කලබලකාරී හැඟීම් එනවා. ඒ හැඟීම් පාලනයක් නැති, දරුණු හැඟීම් බවට පත්වෙන්න පුළුවන්. මට මාව පාලනය කරගන්න වෙනවා. බොක්සින් කියන්නෙ ඒක තමයි. තමන්ව පාලනය කරගැනීම.’
බොක්සින් වල කරන්නට අමාරුම දේ තමයි තමන්ව පාලනය කරගැනීම. විනයෙන් යුතුවීම හා තමන්ව පාලනය කරගැනීම ලෙහෙසි නැති බව ඔහු කියනවා.
ඩැනියෙල් ඩොබුවා ගැන කතාබහක් මුලින්ම ඇතිවුණේ පුහුණු වටයකදී ඇන්තනි ජෝෂුවාව පහරදී බිමහෙළන්නට ඩොබුවා සමත්වූ බවට පළවූ වාර්තා නිසායි. මේ වෙද්දී බි‍්‍රතාන්‍යයෙහි ජනප‍්‍රි ඩැනියෙල් ඩොබුවා දෙසට නැවත අවධානය යොමුව තිබුණේ රස්වාන් කොජානුව ප‍්‍රසිද්ධ තරඟයකදී පරාජය කරන්නට ඔහු සමත්වීම නිසායි.

ඩොබුවා අතින් පුහුණු වටයකදී බිමහෙළූ බව කියන ඇන්තනි ජෝෂුවා කියන්නේ මේ වෙද්දී බොක්සින් වළල්ලේ ක‍්‍රීඩා කරන වෘත්තිමය හෙවීවේට් බොක්සින් ක‍්‍රීඩකයන් අතරින් විශිෂ්ඨතමයෙක්. මේ වෙද්දී ජීවත්වෙන විශිෂ්ඨතම බි‍්‍රතාන්‍ය බොක්සින් ශූරයා ඔහු බව විශ්වාස කරන බොහෝ දෙනෙක් කියනවා. ජෝෂුවා දැන් බි‍්‍රතාන්‍යයට සීමා නොවූ ලෝක මට්ටමේ ශූරයෙක්.
අයි.බී.එෆ්. හා ඩබ්ලිව්.බී. ඕ. හෙවීවේට් බොක්සින් ශූරතාවය යන ප‍්‍රධාන බොක්සින් ශූරතා දෙකක්ම ඔහු සතුව තිබෙනවා. ඊට අමතරව ඩබ්ලිව්.බී.ඒ. සුපර් ශූරතාවයත් ඔහු සතුව තිබෙනවා. ඔලිම්පික් රන් පදක්කමක්ද ඔහු ජයග‍්‍රහණය කර තිබෙනවා. අපරාජිත ක‍්‍රීඩකයෙක් වන ඔහු තරඟ 22ක් ජයගෙන තිබෙනවා. ඉන් 21ක් නොකවුට් ජයග‍්‍රහණ. එහෙව් ජෝෂුවා සමඟ පුහුණු සැසියකට සහභාගී වීමට අවස්ථාව ලැබීම තරුණ ක‍්‍රීඩකයෙකුට සිහිනයක්. ඩැනියෙල් ඩුබොයිස්ට ඒ පුහුණු සැසියේදී ඇන්තනි ජෝෂුවාව බිම හෙළන්නට හැකිවූ බවට තිබෙන කතාව සැබෑවක්නම් එය විශ්මයක්.

ගාර්ඩියන් මාධ්‍යවේදියා විසින් ජෝෂුවාව බිම හෙළීම ගැන කතාව සැබෑවක්දැයි විමසද්දී ඩොබුවා නිහඬව සිනහවී තිබුණා. ඒ සිනහව ‘ඔව්’ යැයි බාරගන්නදැයි මාධ්‍යවේදියා විමසා තිබුණා. ඔබ විසින් වමත් පහරකින් ජෝෂුවාව බිම හෙළූ බව. මාධ්‍යවේදියා කී විට ඩොබුවා පිළිතුරු දී තිබුණේ ‘ඔව්, ඒක හොඳ පාරක්.’ කියලයි.
ජෝෂුවා ඒ පහරින් පුදුමයට පත්වුණාදැයි ඔහු විමසා තිබුණා. ‘මාත් එක්ක සටන් කරපු හැම සටන්කාරයෙක්ම මගේ පහරවල් නිසා පුදුමයට පත්වෙලා තියෙනවා.’ ඩොබුවා පිළිතුරු දී තිබුණා.
ඩොබුවා බලාපොරොත්තු වෙන්නේ ලෝකයේ ඉහළම ක‍්‍රීඩකයන් සමඟ මුහුණට මුහුණ හමුවීමටයි. දැනට ලොව සිටින දැවැන්තම බොක්සින් ක‍්‍රීඩකයන් තිදෙනා වන ඇන්තනි ජෝෂුවා, ටයිසන් ෆියුරි සහ වයිල්ඩර් යන ශුරයන් තිදෙනාම මේ වෙද්දී ලෝකයේ සිටින අපරාජිත හෙවිවේට් ශූරයන් තිදෙනා ලෙස සැලකෙනවා. ලෝකයේ ප‍්‍රධාන පෙළේ හෙවිවේට් ශූරතා මේ තුන්දෙනාගේ නම්වලට ලියැවී තිබෙනවා.

ඒ තිදෙනා සමඟ තරඟ කරන්නේ කවදාදැයි විමසද්දී ඩොබුවා පිළිතුරු දී තිබුණේ ‘තව අවුරුදු දෙකකින්’ කියායි.
බොක්සින් ක‍්‍රීඩාව පැවතිය යුතුද නැද්ද යන පැනයට උත්තර සෙවීම අසීරුයි. ගෝත‍්‍රික යුගයකදී මෙන්, ප‍්‍රසිද්ධියේ පුද්ගලයන් ගහමරාගැනීම ශිෂ්ඨ සමාජයකට නොගැලපෙන බව කෙනෙකුට තර්ක කළ හැකියි. එහෙත් ඩොබුවා වැනි විශිෂ්ඨයන් ක‍්‍රීඩාවට යොමුවී, ක‍්‍රීඩාව ගැන සිහින දකින තාක් මෙවැනි ක‍්‍රීඩා පවතින ඇති බවත් විශ්වාස කළ හැකියි.

නවසීලන්තයේ ක‍්‍රයිස්ට්චර්ච්හි මුස්ලිම් පල්ලියක සිටි පුද්ගලයන්ට මාර්තු 15 වැනි සිකුරාදා සුදු ජාතික අන්තවාදී අදහස් මත පදනම්වූ පුද්ගලයෙකු විසින් වෙඩිතබා තිබුණි. ලෝකයේම කතාබහට ඒ සිදුවීම ලක්විය. එය ලංකාවේද ප‍්‍රවෘත්තියක් විය. ලෝකයේ පිළිගත් මාධ්‍ය ආයතන රැුසක් මේ සිදුවීම ගැන වාර්තා කරද්දී අතිශයින් ප‍්‍රවේශම් වෙන්නට උත්සාහ කර තිබුණි. ඒ අතර ලංකාවේ ප‍්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍ය ආයතනවලින් බහුතරයක් ඇතුළු ලෝකයේ මාධ්‍ය ආයතන රැුසක් කිසිදු වගකීමකින් තොරව මේ සිදුවීම වාර්තා කර තිබුණි.

මෙම ප‍්‍රහාරය සම්බන්ධයෙන් විශේෂයෙන්ම සැලකිලිමත් විය යුතුව තිබුණේ රූපවාහිනී නාලිකා සහ වෙබ් අඩවි විසින්ය. මෙම ප‍්‍රහාරය සිදුකළ ත‍්‍රස්තවාදියා විසින් තමන්ගේ ත‍්‍රස්තවාදී මතය ප‍්‍රචාරය කිරීමේ අරමුණෙන් වීඩියෝවක් ප‍්‍රසිද්ධ කර තිබීම මාධ්‍යවල වගකීම පිළිබඳ පරීක්ෂාවට ලක් වෙන අවස්ථාවක් විය. එම වීඩියෝව සම්පූර්ණයෙන්ම සකස් කර තිබුණේ අහිංසක මිනිසුන් පිරිසකට වෙඩි තැබීම වීරත්වයෙන් උත්කර්ශයට නැංවෙන ආකාරයටය. වෙඩි තබන්නාගේ දෘෂ්ඨිකෝණයෙන් එම වීඩියෝව සකස් කර තිබුණි. ලෝකයේ පිළිගත් මාධ්‍ය ආයතන බොහොමයක් එම වීඩියෝ තම වාර්තාකිරීම් සඳහා පාවිච්චි කර තිබුණේ නැත.

එහෙත් ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතන රැසක් එම වීඩියෝ පළ කරන්නට දෙපාරක් සිතා තිබුණේ නැත. හිරු ප‍්‍රවෘත්ති, දෙරණ ප‍්‍රවෘත්ති, ස්වර්ණවාහිනී ප‍්‍රවෘත්ති, රූපපවාහිනී ප‍්‍රවෘත්ති යන පුවත් ආයතන විසින් එම වීඩියෝව හෝ කොටස් පළ කර තිබුණි. හිරු ටීවී ආයතනය විසින්ිසංවේදී දර්ශණ සහිතයි’ යනුවෙන් සඳහන් කරමින් මෙම වීඩියෝව විකාශය කර තිබුණි. නිව්ස් ෆ‍්‍රස්ට් ආයතනය විසින් වීඩියෝවේ මුල්ම කොටස පමණක් විකාශය කර තිබුණි. ස්වාධීන රූපවාහිනී හා ටී.එන්.එල්. යන ආයතන දෙක එම වීඩියෝ විකාශය කර තිබුණේ නැත.

අනෙක් පැත්තෙන් ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතන සියල්ලම පාහේ මෙම සිදුවීම ගැන සිය වෙබ් අඩවිවල හා පුවත්පත්වල පළ කරන ලද වාර්තාවලදී සැලකිල්ලට ගෙන තිබුණේ මෙම ම්ලේච්ඡු ප‍්‍රහාරයෙන් හානියට පත් මිනිසුන් පිළිබඳව සංවේදී කතාව නොවේ. ප‍්‍රහාරය එල්ලකළ ත‍්‍රස්තවාදියා එම ප‍්‍රහාරය එල්ලකිරීම සඳහා පදනම් කරගත් තර්කනය පිළිබඳ කතාවය. සාමාන්‍ය සිවිල් පුරවැසියන් වෙත එල්ලවූ මෙවැනි ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාර පිළිබඳ අත්දැකීම් රැුසක් තිබුණත්, එවැනි සිදුවීමක් පිළිබඳ ප‍්‍රවෘත්තියක් වාර්තාකරද්දී වගකීමක් ඇති මාධ්‍ය ආයතනයක් විසින් අනුගමනය කළ යුතු මූලික ආචාරධර්ම ටික ආරක්ෂා කරන්නටවත් ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතන කටයුතු කර තිබුණේ නැත.

ආචාරධර්ම

ජනමාධ්‍ය ආචාරධර්ම අනුව ත‍්‍රස්තවාදය පිළිබඳ වාර්තාකිරීමේදී මූලික ආචාරධර්ම දෙකක් ආරක්ෂා කළ යුතුය. පළමුවැන්න නම් ත‍්‍රස්තවාදියාට අනවශ්‍ය ඔක්සිජන් සැපයීමෙන් වැළකීමයි. දෙවැන්න අනවශ්‍ය ලෙස පොදු සමාජ විනය කඩ නොකර සිටීමට වගබලාගැනීමයි.

නිශ්චිතව මෙම සිදුවීම ගැන සලකද්දී මෙම ත‍්‍රස්තවාදියා විසින් සකස් කර තිබුණායැයි කියන පිටු ගණනාවක ප‍්‍රකාශය, ඔහු විසින් පටිගත කොට සමාජ මාධ්‍ය වෙත එක්කළ වීඩියෝව ආදී ප‍්‍රකාශණවලින් ඔහු උත්සාහ කරන්නේ තම මතය සමාජගත කිරීමටය. ඉහතින් කී පරිදි ඔහු විසින් පටිගත කළ වීඩියෝව ප‍්‍රසිද්ධ කිරීමෙන් හා සියත, නෙත් නිව්ස්, ලංකා සි නිවුස්, හිරු ගොසිප් ආදී වෙබ් අඩවි රැුසක් විසින් මෙම ත‍්‍රස්තවාදියා විසින් සිදුකළ ප‍්‍රකාශවලින් කොටස් උපුටා දැක්වීම මඟින් එම ත‍්‍රස්තවාදියාගේ මූලික අරමුණට ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතන විසින් උදව් සපයා තිබුණි.

මෙම වීඩියෝ දර්ශණවලින් හා ඔහුගේ ප‍්‍රකාශණයෙන් කුඩා කොටසක් හෝ ප‍්‍රචාරය කිරීම ත‍්‍රස්තවාදියාගේ ම්ලේච්ඡු අරමුණ ඉටු කිරීමක් බව දැන දැනම මාධ්‍ය විසින් එම කොටස් ප‍්‍රචාරය කර තිබුණි.

තොරතුරු දැනගැනීම

බැලූ බැල්මට වගකීම් විරහිතව හැසිරුණු මාධ්‍ය ආයතන විසින් ලබාදෙන පිළිතුර වනු ඇත්තේ පුරවැසියන්ට තොරතුරු ලබාදීම තමන්ගේ කාර්යභාරය බවය. එහෙත් මාධ්‍යවලට තොරතුරු ලබාදීමේ වගකීම සමඟම එම තොරතුරු වගකීම් සහගතව ලබාදීමේ වගකීමක්ද ඇත. සිදුවීමට හේතුව, ප‍්‍රහාරයේ පසුබිම, ප‍්‍රහාරය එල්ලකළ පුද්ගලයාගේ පසුබිම ආදී තොරතුරු සමාජගත කිරීම තමන්ගේ උත්තරීතර වගකීමක්යැයි ජනමාධ්‍ය ආයතනවලට තර්ක කළ හැකිය.

එහෙත් ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතන තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින තරම ලංකාවේ බොහෝ සිදුවීම්වලදී ඔවුන් කටයුතු කළ ආකාරයෙන්ම පැහැදිළි වනු ඇත. හිරු ටී.වී. ආයතනය දුමින්ද සිල්වා ගැන ප‍්‍රවෘත්ති වාර්තා කරන අන්දම ඒ තරම පෙන්වන එක් කුප‍්‍රකටම උදාහරණයක් පමණි. වෙනත් ප‍්‍රහාරයකදී නැති තරම් මෙම සිදුවීමේදී ත‍්‍රස්තවාදියාගේ පැත්තෙන් වාර්තා පළවීමට පැහැදිළි හේතුව මේ මාධ්‍ය ආයතනවල ඉහළ පුටුවල සිටින උදවියගේ පුංචි මොළවල පිළිකා මෙන් ඔඩුදුවා තිබෙන ඉස්ලාමෝෆෝබියාවය. ඉස්ලාම් ජාතිකයෙක් ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයක් එල්ලකළොත් එය හුදු ත‍්‍රස්තවාදයකි. හේතු හොයන්නට ඕනෑ නැත. ඉස්ලාම් ජාතිකයන්ට එරෙහි ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයක් එල්ලවුණොත් හේතු සොයා බැලිය යුතුය. ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතන විසින් අලූත්ගම, තෙල්දෙණිය ආදී ප‍්‍රදේශවලදී මුස්ලිම් ජාතිකයන්ට බෞද්ධ අන්තවාදීන් විසින් එල්ලකළ ප‍්‍රහාරයන් වාර්තාකර තිබුණේ දෙපාර්ශ්වයක් අතර ගැටුමක් ලෙස බව සිහිතබාගත යුතුය.

මෙම සිදුවීම ක්ෂණිකව වාර්තා කිරීමට තිබුණේ ත‍්‍රස්තවාදියා විසින් පටිගත කළ වීඩියෝ දර්ශණ පමණි. එහෙත් එම වීඩියෝවේ මුල්ම කොටසක් පමණක් විකාශය කිරීමෙන් එම වාර්තා කිරීමේ අවශ්‍යතාවය සම්පූර්ණ කරගත හැකිව තිබුණි. අනෙක් අතට ලංකාවේ රාත‍්‍රී පුවත් විකාශය වෙද්දී සිදුවීමට අදාල වෙනත් වීඩියෝ දර්ශණ ඕනෑතරම් ලැබී තිබුණි. විශේෂයෙන්ම ප‍්‍රහාරයෙන් සිදුවූ මහා හානිය පෙනෙන අන්දමේ වීඩියෝ දර්ශණ තිබුණි. එහෙත් ලෝකය පුරා සාමාන්‍ය ඉස්ලාම් භක්තියන්ට එරෙහිව ප‍්‍රචාරය කෙරෙන අලංකාරිකවලින් හිස පුරවාගත් මාධ්‍ය ආයතන ප‍්‍රධානීන් විසින් එම වීඩියෝ විකාශය කිරීමට පෙළැඹී තිබුණේ නැත.

මෙම ත‍්‍රස්තවාදියා විසින් ප‍්‍රහාරය එල්ල කරන්නට කුමන හෝ හේතුවක් තිබෙන්නට ඉඩ ඇත. ඒ කුමන හෝ හේතුව තවත් ජනවර්ගයක් කෙරෙහි අසීමිත වෛරය බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. එහෙත්ිත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයට හේතුව පිටදේශක්කාරයන්’ වැනි සිරස්තල වලින් ප‍්‍රහාරය එල්ලකළ තැනැත්තාව උත්කර්ශයට නංවන වාර්තා පළකිරීමට තරම් ලංකාවේ මාධ්‍යවල ඉස්ලාමෝෆෝබියාව බරපතල තත්වයක තිබුණි. මෙම ත‍්‍රස්තවාදියා විසින් ලීවායැයි කියන ලිපියේ කොටස් උපුටා දක්වා තිබුණි. මෙය බටහිර මාධ්‍ය ආයතන රැුසකද තිබුණු ලක්ෂණයකි. ප‍්‍රහාරයෙන් ඝාතනයට ලක්වූ වයස අවුරුදු 3ක දරුවාගේ සිට වින්දිතයන් රැුසක් ගැන තොරතුරු තිබුණද, බොහෝ මාධ්‍ය ආයතන ඒවා වාර්තා කිරීමට උනන්දු වී තිබුණේ නැත. එක් ලිපියක මෙම ප‍්‍රහාරයට මතුපිටින් පෙනෙනවාට වඩා ගැඹුරක් ඇති බව ලියා තිබුණේ මනුෂ්‍ය ඝාතනයක ගැඹුර සොයන්නට උත්සාහ කරමිනි.

මෙම සිදුවීමට අදාල වීඩියෝ මිලියන ගණන් ගූග්ල්, ෆෙස්බුක් වැනි සමාජ මාධ්‍ය මෙහෙවන දැවැන්ත සමාගම් විසින් ඉවත් කර තිබුණු බව සැබෑය. සිදුවීම්වලට අදාලව සමාජ මාධ්‍යවල වගකීම වෙනම කතාබහට ලක්කළ යුතුය. විනාඩි 17ක වීඩියෝවක පිටපත් මිලියන ගණන් සැකසෙන තෙක් එම වීඩියෝ ඉවත් කිරීමට අසමත්වීම, තමන් සතු කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය වැනි ඉහළම තාක්ෂණය ගැන උදම් අනන සමාජ මාධ්‍ය මෙහෙවන්නන්ගේ භයානක අඩුපාඩුවකි. එහෙත් ලොවපුරා ඉස්ලාම් භක්තිකයන් ගැන ව්‍යාජ තොරතුරු සමාජගත කිරීමේ කටයුත්ත පිළිබඳව ප‍්‍රධාන වශයෙන් වගකිව යුත්තේ ජාතිවාදී දේශපාලඥයන් හා ප‍්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍ය ආයතන බව විද්වතුන් බොහෝ දෙනෙක් මුළු ලෝකයටම අදාලව ප‍්‍රකාශ කරන කාරණයකි. ලංකාවේ කතාවත් ඒකමය. මේ මාධ්‍ය ත‍්‍රස්තවාදීන්ට උදව් කරන්නේය.