පසුගිය සතියක මහනුවර පිරිසක් වෙතින් තනි මංතීරු (වන් වේ) විසඳුමට එරෙහිව නැගුණ විරෝධය පවත්නා වායු දූෂණය ගැන නැත. වායු දූෂණය නිසා සමහරු මහනුවරට විශාලා මහනුවර කියති. අඩු ඉඩකඩ, මාර්ග ගැටලු, වායු දූෂණය පමණක් නොව දේශපාලනය, මුදල් ආදි බොහෝ අසික්කිත මැදිහත්වීම් නිසා මහනුවර මහා ව්‍යසනයකට මැදිව සිටින්නීය. මේ ප්‍රශ්නවලට විසඳුම් බොහෝය. එහෙත් කිසිදු ප්‍රශ්නයක් විසඳීමට නොහැක.

කන්ද උඩරට අගනගරය පිහිටියේ කඳු මුදුනක නොවේ. ළිං පතුලකය. එය කඳුවලින් වටවී නොව කොටුවී පවතී. ප්‍රදේශයේ පරිසර සෞඛ්‍යය දීර්ඝ කාලයක් රැකුණේ කඳු හරහා හමා නගර මධ්‍යයට ආ සුළං ධාරාවන් නිසාය. විවිධ ඉදිකිරීම් නිසා අද එකී සුළං කපොලු අවහිරවී ඇත. මහනුවර නගරයේ ගොඩනැගිල්ලක උපරිම උස යනු ශ්‍රී දළදා මාලිගාවේ උස නොඉක්මවන ප්‍රමාණයයි. ඒ නිර්ණායකය භක්තිගෝචර මිස බුද්ධිගෝචර නැත.

සමහර උස ගොඩනැගිලි නිසා නගරයට ගලා ආ සුළං ප්‍රවේග මුදුන් වහලවල හැපී යළි ගුවන්ගත වේ. වර්තමාන වයිට් හවුස් ගොඩනැගිල්ලේ නවසිය හැටගණන්වල එලිෆන්ට් හවුස් නම් ආපන ශාලාවක් විය. ඊසාන දිසාවට මුහුණලා එහි අසුන්ගත් විට හුන්නස්ගිරි කන්ද දර්ශනය වේ. ප්‍රකට චිත්‍රශිල්පී ජෝර්ජ් කීට් එකී දර්ශනය දෙස පැය ගණන් බලාසිටිනු දැකිය හැකිය. අද අස්ගිරි විහාර භූමියටවත් එදා පෙනුණ හුන්නස්ගිරි කන්ද දැකිය නොහැකිය. ඒ ඕඩියන් ශිඛරයෙහි බදන්ත හෝටලයේ උස නිසාය. පිහිටීමෙන් ළිඳක්වූ නගරය රැක්ක හුළං කපොලු එක්කෝ වැසීගොස්ය. නැතොත් ගමන්මග වෙනස් වෙලාය. මේ නිසා වාහන දුම සහ කාබන් ධූලි වලා නගරය තුළම කැරකෙනු මිස ඉවතට ඇදීයන්නේ නැත. ආවේණික සිහිල් සුළඟ, වායු දූෂණයෙන් කිළිටි වේ.
මහනුවර ඓතිහාසික සහ පූජනීය මෙන්ම බොහෝ සංවේදී ස්මාරකයන්ට තෝතැන්නකි. ඒ නිසා ස්වාභාවික පරිසර පැවැත්ම යටපත්කර ආවේගයන්ට ඉඩ සැලසෙමින් පවතී. මහනුවර ප්‍රදේශයට ප්‍රමාණවත් භූගෝලීය වාසියක් ඇත්තේම නැත. භූමිය සහ ස්වාභාවික පරිසරය යන්න මුල් කරගත් වැඩසටහනක් හරහා බොහෝ සාර්ථක පාරිසරික ප්‍රතිපල ලැබිය හැකි වේ.

මහනුවර දුම්රිය ස්ථානය අසළ මෑතක ඉදිකළ දැවැන්න බුදුපිළිම වහන්සේ සහිත ගොඩනැගිල්ල අනවසර ඉදිකිරීමකි. 2008 අංක 40 දරන ජාතික මංමාවත් පනතේ, අංක 42(2) (1) (අ) වගන්ති අනුව “…. මහාමාර්ගයක හෝ ජාතික මහාමාර්ගයක ඉදිකිරීම් සීමා නිශ්චිතව දක්වා නැති අවස්ථාවක, එකී මාර්ගයේ හෝ මහාමාර්ගයේ හෝ ජාතික මහාමාර්ගයේ ඉදිකිරීම් සීමා ……. රථවාහන ගමන් කරන කොටසේ මැද සිට මීටර පහළොවක් විය යුතුය.” මහාමාර්ග අයිතියෙන් හරි අඩක් වසාගත් එකී ඉදිකිරීම නිසා මේ තුන්මං හන්දිය ඉඩකඩ සහිතව පළල් කළ නොහැකිය. එහි මෑතක රෝපණය කළ බෝපැලය නිසා අනාගතයෙහි මාර්ගය තවත් පටුවෙනවා ඇත. මහනුවර විධායක ඉංජිනේරුවරයා එකී පනතේ 50 වගන්තිය අනුව කිසිදු පියවරක් ගෙන නැත. විස දුමෙන් පිරි අයහපත් පරිසරයක් සහිත නගරයෙහි ආවේග බහුල ජනමතයට නීතිය පවා යටපත්වීමට මෙය උදාහරණයකි.

ආවේග සහ බලවේගවලට එරෙහි නව තේමාව සහිත අලුත් පෙළගැස්මක් අවශ්‍ය වේ. මහනුවර ජීවත්වන එමෙන්ම, නගරයට එන යන මිනිසුන් කෙරෙහි බුද්ධ දේශනයට අනුව, ස්නේහවන්ත වේ නම් මහරෝහලට අසාධ්‍ය රෝගීන් රැගත් ගිලන්රථ සඳහා ඒ26 පාරේ බාධා ඉවත් කළ යුතු වේ. ලේවැල්ල හන්දියේ සිට මහනුවර නගරයට දුර කිලෝමීටර් 5.5කි. එහෙත් ගිලන්රථයක් මහරෝහලට යාමට කිලෝමීටර් 10ක් තදබදය අතර සිරවේ. එහෙත් වසා ඇති ඒ26 පාර පැය 24ම සමහරක් ත්‍රීවිලර් සඳහා විවෘතය. ඒ26 පාර වැසූ කෙනෙකු හෝ වැසූ දිනයක් නැත. දළදා වීදියේ සියලු මස් වර්ගද, මත්පැන්ද, අලෙවි කෙරෙයි. එහෙත් හරක් ලොරි ශ්‍රී දළදා මාලිගාව අසළින් ගෙනඒම අගෞරවයකි යන හේතුව මත මහින්ද රාජපක්‍ෂ ඒ26 පාර මහ රෑක වසාදැමීය. ගිලන්වූ භික්‍ෂුන්ට රාත්‍රී ආහාර ගැනීම වැනි විකල්ප බුදුහු අනුදැන වදාළහ. එහෙත් අපි ගිලන්රථ සඳහා හෝ වසා ඇති කෙටි පාර විවෘත නොකරමු.

මහනුවර මහනගර සභාවට බලතල පාවිච්චි කිරීමට නොහැකිය. දිවයිනේ නගරවල බලාත්මක බොහෝ නාගරික රෙගුලාසි මහනුවර ක්‍රියාත්මක නොවේ. වරක් නගරාධිපති එල්.බී. අලුවිහාරේ, පක්‍ෂ විපක්‍ෂ භේදයෙන් තොරව සියලු මහනගර සභා මන්ත්‍රීන් සහ නාගරික කොමසාරිස්වරයා සමග මල්වතු මහ නාහිමියන් බැහැදැක ඒ26 පාර විවෘත කිරීමට සහාය ඉල්ලා සිටියේය. 2004 අප්‍රේල් 10 වෙනිදා වරක් වසා තිබුණ ඒ26 මාර්ගය කිසිදු විරෝධයකින් තොරව උත්සවාකාරයෙන් විවෘත විය. මෙවර තනි මංතීරු ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කිරීම ගැන මහනගර සභාව දැනුවත්ව නොසිටි බව කියති.

තනි මංතීරු ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කළ හැම අවස්ථාවකම විරෝධතා නිසා එය යටපත් විය. මේ සම්බන්ධ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ නඩුවේදී එකී මාර්ග තනි මංතීරු ක්‍රියාත්මක කිරීමට නම්, එකී විලියම් ගොපල්ලව මාවත සහ පේරාදෙණිය පාර යන මහාමාර්ග දෙක සම්බන්ධ කෙරෙන අතුරු මාර්ග 12ක් හෝ ඇතිකළ යුතු බවට නියම කෙරිණ.

ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නිර්දේශ යථාර්ථවාදී නැත. මහනුවර කොළඹ දුම්රිය මාර්ගය උක්ත විලියම් ගොපල්ලව මාවත සහ පේරාදෙණිය පාරට සමාන්තරව පිහිටා ඇත. ඒ අනුව අතුරු මංතීරු කීයක් ඉදිකළද, එකී හැම එකම තවත් මුල්ගම්පල දුම්රිය ගේට්ටුවට වඩා යමක් නොවනු ඇත. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ නිරීක්‍ෂණ අනුව, තනි මංතීරු ක්‍රියාත්මක කිරීමට නම් දුම්රිය පාර වසාදැමිය යුතුය. ශ්‍රී දළදා මාලිගාව නිසා ඒ26 පාර වසා දැමුවා සේ මහනුවර කොළඹ දුම්රිය මාර්ගය නිසා විලියම් ගොපල්ලව මාවත සහ පේරාදෙණිය පාර තනි මංතීරු ලෙස පාවිච්චි කිරීම අත්හැරිය යුතුද?
තනි මංතීරු හෝ අතුරු මාර්ග ආරවුල අමතක කරමු. මහනුවර පවත්නා බරපතළම ගැටලුව වායු දූෂණයයි. ඊට ප්‍රධාන හේතුව වාහන තදබදයයි. නැවත ප්‍රශ්නය ආපසු ආ තැනටම පැමිණ නතර වේ. අග මුල තෝරාගත නොහැකි මහනුවර මේ ගැටලුව මාර්ග ප්‍රශ්නය අමතක කිරීමෙන් අවසන් කළ නොහැකිය. හේතුව ජනගහනය සමග වැඩිම වාහන ගමනාගමනය නිසා නගරයේ වායු දූෂණය ඉහළ යාමය. මෙසේ තනි මංතීරු අත්හදා බැලීමකට හෝ ඉඩ නොදෙන මානසිකත්වය තුළ මාර්ග තදබදය සදාකාලිකව මහනුවර එසේම පවතිනවා ඇත. එකී ප්‍රශ්නය එසේ පවතින තාක් මහනුවර දිනෙන් දින හිට්ලර්ගේ ගෑස් වදකාගාරයක් බවට පත්වෙනවාමය.

බලධාරීන් මාර්ග තදබදය සහ වායු දූෂණය එකක් ලෙස සලකනවාද නොදනිමු. එහෙත් මහනුවර උක්ත ගැටලු දෙක එකට පැටලී නැවත ප්‍රශ්නය මතුවී ඇත. ආසන්න සතියක සිට මහනුවර බොහෝ දෙනා මංතීරු පිළියමට බැන වැදුණාහ. තර්කය තනි මංතීරු ක්‍රමයෙන් පාසල් ළමුන් අපහසුවට පත්වන බවය. මංතීරු ක්‍රමය ක්‍රියාමත්මක මාර්ග දෙකට හසුවන පාසල් ගණන 6කට ආසන්නය. එහෙත් නගර මධ්‍යයේ ඊට වැඩි පාසල් ගණනාවක් පවතී. පේරාදෙණිය පාරේ පිහිටි පාසල් 6ක් නිසා, තනි මංතීරු ක්‍රමය නතර විය. එහෙත් නගරයේ වැඩිවන වායු දූෂණයෙන් මහනුවර සියලු පාසල්වල දරුවෝද පෙනහලු රෝගවලට බිලිවෙති. මහනුවර වැවරවුමේ පිහිටි පාසල් පසුකොට පැයකට ගමන් කරන වාහන සංඛ්‍යාව දහස් ගණනකි. ශ්‍රී දළදා මාලිගාව අසළින් විහිදුණ ඒ26 මාර්ගයේ පළමු කිලෝමීටර් කණුව පිහිටා ඇත්තේ ධර්මරාජ හන්දියේය. ඒ26 මාර්ගය විවෘතකර තිබේ නම් නගරයේ සිට ධර්මරාජ හන්දියට යාමට, වාහනයකට ගතවන්නේ විනාඩි 5කට අඩු කාලයකි. එකී මාර්ගය වසා ඇති නිසා, ධර්මරාජ හන්දිය පසුකර යන වාහනයකට ඒ26 පාරේ පළමු කිලෝමීටර් කණුව වෙත ළඟාවීමට වැවරවුම හරහා කිලෝමීටර් 9ක් ගෙවා, විනාඩි 30ක් ගතකළ යුතු වේ. පරිසර දූෂණය, ඉන්ධන දහනය, නාස්තිවන මිනිස් පැය ගණන, මිනිසුන්ට ඇතිවන මානසික ආතතිය ආදි සියල්ල අමතක කරමු. හදිසි ප්‍රතිකාර සඳහා ගිලන්රියකින් මහරෝහලට ගෙනයන අසාධ්‍ය ලෙඩුන් කීදෙනෙකු වැවරවුමේදී මියගොස් ඇද්ද? ඒ26 මාර්ග බාධකය නිසා ශ්‍රී දළදා මාලිගාව මරු කපොල්ලක් විය යුතු නැත.

මෙවර මංතීරු ක්‍රියාත්මක වීමට එරෙහිව දෙයියන්නේවෙල ප්‍රදේශයේ පාර අවහිර කර ටයර් පුච්චා තිබිණ. එය පසුපස සිටියේ බලවත් දේශපාලනඥයෙකි. සමහරුන් උත්සාහ කරන්නේ මහනුවරට උමං මාර්ග පද්ධතියක් ලබාදී ගානක් සාක්කුවේ දමාගැනීමටය. තවත් බණ්ඩාරවෙලක් නිර්මාණය වීම ඔවුන්ට අදාළ නැත. මංතීරු ඇති කර සතියක් ගෙවුණ තැන මුලින් පැවති අපහසුව තුනීවි ගොස් තිබිණ. හුරුපුරුදු ජීවන රටාව වෙනස් වන විට සත්තු පවා කලබල වෙති. මිනිසුන් සතුන්ට වඩා වෙනස් විය යුතු වේ. කිහිප අවස්ථාවක තනි මංතීරු ක්‍රමය අත්හදා බැලිණ. වරක් සවස්වරුවට සීමාකොට ක්‍රියාත්මක විය. ඒ අවස්ථාවේ පේරාදෙණිය පාර මහනුවර නගරය දෙසට තනි තීරුවක් ලෙස විවෘත විය. සවස්වරුව තෝරාගත්තේ උදෑසන පාසල් තදබලය නිසාය. එකී අත්හදාබැලීමටද පොලු හරස්විය. එකී අත්හදා බැලීමේදී වෙනදාට වඩා කලින් නගරයේ තදබදය අඩුවිය. නගරයට පැමිණි මිනිස්සු කලින් නිවෙස් බලා ගියහ. එදා බරපතළ තදබදයක් ඇතිවුණේ දළදා වීදිය වර්ණ සංඥා අසළය. හේතුව කච්චේරිය සහ වැවරවුම පසුකර යන වාහන ඇතිකළ තදබදයයි.
කච්චේරිය පසුකර යන වාහන පොලිසිය අසළින් වඩුගොඩපිටිය වීදියට යැවීමට යෝජනා විය. වැවරවුම හරහා යන වාහන රැජිණ හෝටලය ඉදිරියෙන් වසා ඇති ඒ26 මාර්ගයට යොමුකිරීමටය. එසේ වී නම් අම්පිටිය, තලාතුඔය, කන්ද උඩවෙල ආදි ප්‍රදේශ කරා යන වාහන වැවරවුමේද, ධර්මරාජ හන්දිය පසුකරන වාහන ඒ26 පාරෙන්ද ගමන් කරනු ඇත. වඩුගොඩපිටිය වීදිය විසඳුම ව්‍යාපාරිකයන් විසින්ද ඒ26 පාරේ පිළියම දියවඩන නිලමේ වළක්වා තිබිණ. ලිපිය ආරම්භයේ අසන මහනුවර කාගෙද යන්න අදාළ වන්නේ මෙන්න මෙතැනටය.

2009 අංක එම්එල්බී/එම්ඕබී/04 හා දෙසැම්බර් 23 දින දරන ලිපිය මගින් රාජ්‍ය ආරක්‍ෂක මහජන ආරක්ෂාව නීතිය හා සාමය පිළිබඳ අමාත්‍යාංශ ලේකම් ඒ26 පාර විවෘත කරන ලෙස මහනුවර නගරාධිපති එල්.බී. අලුවිහාරේට දන්වා ඇත. රටේ යුද හමුදා මූලස්ථානයේ උපදෙස් අනුව නිකුත්කළ ඒ ලිපියේ මෙසේ දැක්වේ. 1. ශ්‍රී දළදා මාලිගා අධිආරක්‍ෂක කලාපයට ඇතුළුවන ප්‍රධාන දොරටුවේ සිට දියවඩන නිළමේගේ නිලනිවාසය තෙක් ඇති මාර්ගය දෙපස යොදා ඇති යකඩ වැට ඉදිකර නොමැති ස්ථානවල ඉදිකිරීම. 2. මහම`ථව සිට ශ්‍රී දළදා මාලිගා ගොඩනැගිල්ල තෙක් ප්‍රදේශයේ ආරක්‍ෂිත කොන්ක්‍රිට් වැටක් ඉදිකිරීම. එකී ක්‍රියාවන් දියවඩන නිළමේ විසින් කළ යුතුය. එතෙක් (අ) පෙ.ව.5.00 සිට ප.ව. 19.00 තෙක් මාර්ගය විවෘත කර තැබීම. (ආ) මෙම මාර්ගයේ ගමන් ගන්නා වාහන රැජින හෝටල් මංසන්ධියේ සිට දියවඩන නිළමේ නිල නිවෙස තෙක් නොනවත්වා ධාවනය කිරීම. (ඇ) ඉහත ඉදිකිරීම් නිමකර දියවඩන නිළමේ ශ්‍රී දළදා මාලිගාවේ ආරක්‍ෂාව තහවුරු කරන තෙක් බස්රථ හැර අන් සියලු බරවාහන වැවරවුමෙන් ගමන් කිරීමට ක්‍රියාකළ යුතුය.

මහනුවර නගරයට එන යන සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ අයිතිවාසිකම් ගසාකෑ මාෆියාව පැහැරගත්තේ මාර්ග අයිතිය පමණක් නොවේ. සාමාන්‍ය මිනිස්සු ඇසළ පෙරහැර නැරඹූ මහපොළොවෙන්ද මොවුහු දිගු කලක් ගසාකෑහ. සාමාන්‍ය ජනතාව හැමදාම ඇසළ පෙරහැර නැරඹුවේ වැවරවුම සහ මහමළුව ආදි පොදු භූමිවල ඒකරාශී වෙලාය. එහෙත් 2015 ජනවාරිය තෙක් පැවති රාජපක්‍ෂ පාලන කාලය පුරා වැව රවුමේත් මහමළුවේත් සුවිශේෂ ආසන පනවා විකූණා මුදල් ගැරූහ. මේවා පසුපස සිටියේ හරක් ලොරි දළදා මාලිගාව අසළින් යනවාට අකමැති ඒ26 පාර වැසු තක්කඩින්ය. අදටත් දළදා වීදියේ වෙළඳසැල්වල සියලු වර්ගයේ මස් මාළු මෙන්ම මත්පැන් විකුණති. එසේම වසා ඇති ඒ26 පාරේ ත්‍රීවිලර්ද ගමන් කරනු දැකිය හැකිය. මෙසේ පෙරහැරත් මාලිගාවත් බුද්ධාගමත් විකුණා කන්නෝ දේශපාලන ගැත්තෝ වෙති. ඒ26 පාර ත්‍රිපිටකය වැනි ජාතික උරුමයක් සේ පාවිච්චි කරති. එසේම බෞද්ධ ව්‍යාපාරිකයන් සහ ව්‍යාපාරික බෞද්ධයන් ලෙස ව්‍යාපාරිකයන්ද දෙවර්ගයකි. බෞද්ධකම විකුණා කන ව්‍යාපාරිකයන් නගරය හිස් වෙනවාට අකැමතිය. සවස්වරුවට සීමාවූ තනි තීරු ක්‍රමය නතරවුණේ ඇයි? එකී ව්‍යාපාරිකයන්ට අවශ්‍ය කලින් ගම් බලා ගොස් හන්දියේ කඩෙන් තුනපහ රැගෙන ගෙදර යන පහසුකම් නොවේ. රාත්‍රිය තෙක් මහනුවර කඩවල මිනිසුන් ගැවසෙන ප්‍රවාහන ක්‍රමයකි.

අම්පාර, බිබිල, මහියංගණය, බදුල්ල ආදි පළාත්වලින් කොළඹ බලා යන බස්රථ නගරය හරහා යාම මාර්ග තදබදයට තවත් හේතුවකි. එකී බස් සේවා කටුගස්තොටින් ගොහාගොඩ හරහා ගන්නෝරුවට යොමුකිරීමෙන් නගරයේ මාර්ග තදබදයද, නගරයේ වායු දූෂණයද අවම කළ හැකිය. මෙය කඩිනම් විසඳුමකි. එසේම මහනුවරින් ආරම්භ වන කොළඹ, පානදුර, හැටන්, කුරුණෑගල, අනුරාධපුරය, පොලොන්නරුව, ත්‍රිකුණාමලේ, යාපනය, වව්නියාව දුර ගමන් සේවා ගන්නොරුව, කටුගස්තොට ප්‍රදේශවලින් ආරම්භ කිරීමට වහා පියවර ගතයුතු වේ. මේවා කලක් තිස්සේ කතාකළ විසඳුම් වේ. මෙවැනි යෝජනා හැකිලුණේ සංවිධානාත්මක කල්ලිවාදය නිසාය. කල්ලිවාදය පිටුදැක්ක ආර්. ප්‍රේමදාසගේ තනි කල්පනාවක් වූ විලියම් ගොපල්ලව මාවත අද මහනුවර නගරයට මහා සහනයකි. සැලසුම් බොහෝය. ලක්‍ෂමන් කිරිඇල්ල ගිය සතියේ පාර්ලිමේන්තුවේදී කීවේ මහනුවර නගරයේ කටයුතු ගැන බලය ඇත්තේ මහනගර සභාවට බවය. එහෙත් ඒ26 පාර විවෘත කිරීම ඡන්ද පොරොන්දුවකි. එය ඉටු නොකිරීම සිරිසේනගේ බයාදුකමට නිදසුනකි. මල්වතු මහ නාහිමියන්ද සිටින්නේ ඒ26 පාර විවෘත කළ යුතුය යන ස්ථාවරයේය. මංතීරු ගැටලුවේදී නිර්ණායක සැපයූ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඒ26 පාර සම්බන්ධ 2017දී ගොනුකළ මානව හිමිකම් නඩුව තවම විමසීමට ගෙන හෝ නැත. යම් පොදු ප්‍රශ්නයක් ගැන භික්‍ෂුන් බෙදී සිටිත් නම් එහි ආගමික වටිනාකමක් නැත. ථේරවාද පනතට විරුද්ධ භික්‍ෂුන් නොවේ. මහින්ද රාජපක්‍ෂ කාසාවකණ්ඨකයන් කිහිප දෙනෙකුගේ උවමනාවට ඊට අකුල් හෙළයි.
මහනුවර නගරයට අමුතු කරුණාවක් අවශ්‍ය නොවේ. රටේ නීතිය ක්‍රියාත්මක වෙයි නම් එය ප්‍රමාණවත්ය. විෂ වායුව පිරුණ නගරයට එන මල් වැනි දරුදැරියන් වෙනුවෙන් මහනුවර නගරයේ නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරිමට ඉඩදිය යුතු වේ. මේ මහා පෘථිවිය මෙන්ම මහනුවර නගරයද වර්තමානයේ ජීවත්වන අප අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් දරන භාරයක් පමණකි. වර්තමාන මහනුවර අයිතිකාරයන් ඒ බව තේරුම් ගත යුතු වේ.

ඉන්ට්‍රෝ 2

ශ්‍රී දළදා මාලිගාව අසලින් විහිදුණ ඒ 26 මාර්ගයේ පළමු කිලෝ මීටර් කනුව පිහිටා ඇත්තේ ධර්මරාජ හන්දියේය. ඒ 26 මාර්ගය විවෘත කර තිබේ නම් නගරයේ සිට ධර්මරාජ හන්දියට යාමට, වාහනයකට ගත වන්නේ විනාඩි 5කට අඩු කාලයකි. එකී මාර්ගය වසා ඇති නිසා, ධර්මරාජ හන්දියට යා යුතු වාහනයකට ඒ 26 පාරේ පළමු කිලෝ මීටර් කනුව වෙත ළඟාවීමට වැව රවුම හරහා කිලෝ මීටර් 9ක් ගෙවා, විනාඩි 30ක් ගත කළ යුතුවේ. පරිසර දූෂණය, ඉන්ධන දහනය, නාස්තිවන මිනිස් පැය ගණන, මිනිසුන්ට ඇතිවන මානසික ආතතිය ආදි සියල්ල අමතක කරමු. හදිසි ප්‍රතිකාර සඳහා ගිලන් රියකින් මහ රෝහලට ගෙන යන අසාධ්‍ය ලෙඩුන් කී දෙනෙකු වැව රවුමේදී මිය ගොස් ඇද්ද?

නීතිඥ චන්ද්‍රසිරි සෙනෙවිරත්න

නීතිඥ නාගානන්ද කොඩිතුවක්කුට, අවුරුදු තුනක කාලයක් නීතිඥ වෘත්තියේ යෙදීම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් තහනම් කරනු ලැබ තිබේ. ඒ 2015 මැයි 21 වැනිදා, රේගු නඩුවකදී, අභියාචනාධිකරණය ඉදිරියේ හැසිරුණු ආකාරය ගැන, ඔහුට එරෙහිව ගොනුකරන ලද අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනා විභාගයෙන් පසුව, පසුගිය මාර්තු 18 වැනිදාය. අගවිනිසුරු නලින් පෙරේරා, සිසිර ද ආබ්‍රැ සහ ප්‍රසන්න ජයවර්ධන යන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් විසින් මේ අවුරුදු තුනක වෘත්තීය තහනම කොඩිතුවක්කු මහතාට පනවන ලදි. හිටපු අභියාචනාධිකරණ සභාපති විනිසුරු විජිත් මලල්ගොඩ මහතා ඉදිරියේ ඔහු අභියාචනාධිකරණයේ හැසිරුණු අනීතික හා අපහාසාත්මක ආකාරය නිසා ඔහුට මේ චෝදනා නගා තිබිණ. ඒ නිසා අධිකරණයට අපහාස කිරීම පිළිබඳ නඩුවේ පැමිණිලිකරු වුණේ විනිසුරු විජිත් මලල්ගොඩය.

නීතිඥ නාගානන්ද කොඩිතුවක්කු රේගුවේ හිටපු ඉහළ නිලධාරියෙකි. රේගු නිලධාරී සුජිත් ප්‍රසන්න ඝාතනයෙන් පසුව, කොඩිතුවක්කු ලංකාවෙන් පිටව ගියේය. ලංකාවට පැමිණි පසු ඔහු නීතිඥවරයකු හැටියට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ වෘත්තීය ජීවිතය තුළ මුල් කාලයේ කැපී පෙනුණේ, විවිධ අයථා භාවිතාවන් මත රේගුව විසින් නඩු පවරන ලද පුද්ගලයන් වෙනුවෙන්, රේගුවේ අභ්‍යන්තර පරීක්‍ෂණවලදී පෙනීසිටීමයි. ඊට අමතරව, එවැනි රේගු පරීක්‍ෂණවලට එරෙහිව එම චෝදනා ලැබූවන්, අධිකරණය ඉදිරියේ පවරන නඩුවලදී ඔවුන් වෙනුවෙන් පෙනීසිටීමයි. කොඩිතුවක්කුට අධිකරණ අපහාස චෝදනා එල්ල වන්නේද එවැනි නඩුවකදී නීතිඥවරයකු ලෙස පෙනීසිටීමේදී ඇතිවුණු සිදුවීමක් සම්බන්ධයෙනි.

ඒ නිසා, කොඩිතුවක්කුට එරෙහි අධිකරණ අපහාස නඩුව වනාහි හුදෙක් මහජනතාව වෙනුවෙන් පෙනීසිටීමකදී අධිකරණයට අපහාස කිරීමක් ගැන පැවරුණක් නොවේ. නීතිඥවරයකු හැටියට ඔහුගේ වෘත්තීය පැවැත්ම සම්බන්ධයෙන් පැවරුණු නඩුවකි.
ඔහුට විරුද්ධව චෝදනා නගා තිබුණේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 136 වැනි ව්‍යවස්ථාව යටතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් සාදන ලද, ‘1988 නීතිඥවරුන්ගේ වෘත්තීය පැවැත්ම හා ආචාර ධර්ම පිළිබඳ රීති’වල 60 සහ 61 රිති උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙනි. එම රේගු නඩුවේදී, පාර්ශ්වයක් වෙනුවෙන් පෙනීසිටිමින්, සභාපති විනිසුරු විජිත් මලල්ගොඩ අපහසුවට පත්වන ආකාරයෙන් හා ඔහුට අපහාසාත්මක ආකාරයෙන් ප්‍රකාශයක් කරන ලදැයි කියාය.
නීතිඥවරුන්ගේ වෘත්තීය පැවැත්ම හා ආචාර ධර්ම පිළිබඳ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ රීතිවල 60 සහ 61 රීති මෙසේය.

1. වැදගත් සහ ප්‍රවීණ නීතිඥවරයකු සම්බන්ධයෙන් වූ විට, වෘත්තියේ ඔහුගේ සමවෘත්තිකයන් විසින් අවමානයක් ලෙස සලකනු ලැබිය හැකි, අපකීර්තිමත් හෝ අගරු හෝ ලෙස සාධාරණව සැලකිය හැකි වන්නා වූ හෝ ඔහු නීතිඥවරයකු ලෙස සිටීමට නුසුදුසු කරන්නා වූ හෝ සමාවක් දිය නොහැකි වන්නා වූ හෝ, කිසියම් ආකාරයකට හැසිරීම නීතිඥයකු විසින් කරනු නොලැබිය යුතුය.
2. නීතිඥවරයකුට නුසුදුසු ආකාරයකට හැසිරීම නීතිඥවරයකු විසින් කරනු නොලැබිය යුතු ය.
   අධිකරණ සංවිධාන පනතේ 42(2) වගන්තිය මෙසේය.
   ‘නීතිඥවරයකු වශයෙන් පිළිගනු ලැබූ සහ බඳවා ගනු ලැබූ සහ, යම් වංචාවක්, අයථා ක්‍රියාවක්, අපරාධයක් හෝ වරදක් සම්බන්ධව වරදකරු වන්නා වූ සෑම තැනැත්තකුම නීතිඥ වෘත්තියේ යෙදීම අත්හිටුවීම හෝ ඔහු ධුරයෙන් ඉවත් කිරීම හෝ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ එකට රැස්වන විනිශ්චකාරවරයන් තිදෙනෙකු විසින් කළ හැකිය.’
   කොඩිතුවක්කුට එරෙහිව තීන්දුව ප්‍රකාශ කරමින් අගවිනිසුරු නලින් පෙරේරා විවෘත අධිකරණයේ මෙසේ කියා තිබිණ. ‘අභියාචනාධිකරණයට අපහාසාත්මක වන ආකාරයට හැසිරීම සම්බන්ධයෙන් වගඋත්තරකරු වැරදිකරු බව අප නිගමනය කරනවා. මෙය ඊට සුදුසු දඬුවමක් දිය යුතු ආකාරයේ බරපතළ වරදක්. පැනවිය යුතු සුදුසු දඬුවම ගැන තීරණය කිරීමේදී, අධිකරණයේ ගෞරවය ආරක්‍ෂා කරගැනීම සම්බන්ධයෙන් මේ අධිකරණයට ඇති වගකීම ගැන අප තදින් කල්පනා කරනවා.
   ඒ අතර, වගඋත්තරකරු තමාගේ වැරදි හැසිරීම ගැන සමාව ඉල්ලා සිටි බව හා තමා කරන ලද ප්‍රකාශය ඉල්ලා අස්කර ගැනීම ගැනත් අප සැලකිල්ල යොමුකළ යුතුයි. එහෙත්, වැදගත් කාරණය වන්නේ, ඔහු එසේ කළේ මෙම නඩු විභාගයේ අවසාන අවස්ථාවේදී වීමයි.
   මේ කාරණා සැලකිල්ලට ගෙන, 1978 අංක 2 දරන, අධිකරණ සංවිධාන පනතේ 42(2) වගන්තිය යටතේ වගඋත්තරකරු නීතිඥ වෘත්තියේ යෙදීම අද සිට අවුරුදු තුනක කාලයකට අත්හිටුවනවා.’
   නඩු තීන්දුවේ මෙසේ ද දැක්වෙයි.
   ‘අපහාස චෝදනාව ගැන නඩු විමසීමේ ආරම්භයේදී වගඅත්තරකාර කොඩිතුවක්කු චෝදනාවලට තමා නිවැරදිකරුයැ’යි කීම නිසා සාක්‍ෂි ඉදිරිපත් කෙරිණ. කෙසේ වෙතත් වාචික දේශන අවස්ථාවේදී, එනම් 2019 මාර්තු 13 වැනිදා, වගඋත්තරකරු විවෘත අධිකරණයේදී මෙසේ කීවේය.
   ‘මේ අවස්ථාවේදී අභියාචනාධිකරණ සභාපති වීකේ මලල් ගොඩ හා අනෙක් විනිසුරුවරුන්ගෙන්, මා 2015 මැයි 21වැනිදා කළ ප්‍රකාශය හා මගේ එදින හැසිරීම ගැන කොන්දේසි විරහිතව සමාව අයදිනවා මෙන්ම ඒ ගැන මා පසුතැවිලි වෙනවා. ඒ වාගේම එම සමාව අයැදීම, මලල්ගොඩ විනිසුරුතුමා ඉදිරියේ විවෘත අධිකරණයේදී කරන්නට අපේක්‍ෂා කරන අතර, වර්තමාන අභියාචනාධිකරණ සභාපති විනිසුරුවරයාට ලිඛිතව එය යවන්නටත් අපේක්‍ෂා කරනවා.’ අද නඩුව විභාගයට ගත්විට වගඋත්තරකරු එම ප්‍රකාශය විවෘත අධිකරණය ඉදිරියේ කළ අතර, අධිකරණයේ සිටි මලල්ගොඩ විනිසුරුවරයාගෙන්ද විවෘත අධිකරණයේදී සමාව ගන්නා ලදි. විනිසුරුවරයාට හා අභියාචනාධිකරණයට එරෙහිව වගඋත්තරකරු කළ චෝදනාද කොන්දේසි විරහිතව ඉල්ලා අස්කරගත්තේය.’
   නාගානන්ද කොඩිතුවක්කුට දඬුවම් නියම කිරීමේදී ඒ සියලු කරුණු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සැලකිල්ලට ගෙන තිබිණ. ■

තිවංක සපරමාදු

■ ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ, අවසාන තීරක හා පාලක මණ්ඩලය තවමත් රාජපක්‍ෂ පවුලද?
■ රාජපක්‍ෂ පාලනය තවත් චිරාත් කාලයක් පොදුජන පෙරමුණ තුළ පවතිනු ඇත.
■ නඩුව ශක්තිමත් බව පෙනෙන නිසා දැන් කරන්නේ නඩුව පුළුවන් තරම් ආපස්සට ඇදීමයි.

ජනාධිපතිවරණය පවත්වන දිනය ප්‍රකාශයට පත්වන තුරු තමන්ගේ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා එළිදරව් කරන්නේ නැතැයිද, 2015 ජනාධිපතිවරණයේදී දීර්ඝ කාලයකට පෙර ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා තරගයට පැමිණවීමෙන් සිදුවුණු පාඩුවෙන් පාඩම් ඉගෙන ගන්නේ යැයිද මෙතෙක් කියමින් සිටි ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ නායකයෝ, හදිසියේම ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා විය යුතු යැයි තීරණය කළෝය. ඒ සමගම, මෙතෙක් කාලයක්, මහින්ද රාජපක්‍ෂ කියන ඕනෑම කෙනකු අපේක්‍ෂකයා ලෙස පිළිගන්නවා යැයි කියමින් සිටි පොදුජන පෙරමුණු අනෙක් නායකයන්ට මෙන්ම සාමාජිකයන්ට, දැන් රාජපක්‍ෂ පවුලම එකතුවී තෝරාගත් රාජපක්‍ෂ කෙනකු අපේක්‍ෂකයා හැටියට ලැබී තිබේ.

මේ තීරණයත් සමග පැති කිහිපයකින් මතුවන සිත්ගන්නාසුලු ප්‍රශ්න හා කාරණා කිහිපයක් තිබේ.
පළමුවැනි වැදගත් ප්‍රශ්නය නම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ජනතා පරමාධිපත්‍යය ගැන නිතර දෙවේලේ කෑමොර දෙන පක්‍ෂයකට, තමන්ගේ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා එක ප්‍රභූ පවුලක් විසින් අගුලු දමන ලද කාමරයක රැස්වී, තෝරාගනු ලැබීමේ ක්‍රමවේදය පිළිගත හැකිද යන්නයි. ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ, අවසාන තීරක හා පාලක මණ්ඩලය තවමත් රාජපක්‍ෂ පවුලද? රාජපක්‍ෂ පවුල එසේ අවසාන තීරකයා වන විට, ඔවුන් කාමරයකට රැස්වී කියන ඕනෑම දෙයක් පිළිගන්නට සැදීපැහැදී සිටින, දිනේෂ්, වාසුදේව, තිස්ස විතාරණ ඇතුළු අනෙක් දේශපාලන පක්‍ෂ නායකයන් හා සාමාන්‍ය සාමාජිකයන් වැටෙන්නේ අතීතයේ පැවැති වහලුන්ගේ සමාජය මට්ටමටම නොවේද? පොදුජන පෙරමුණේ සිටින ඊනියා ආචාර්ය-මහාචාර්ය, වෘත්තික, බුද්ධිමත් සියලුම ජනීජනයාත් ඒ අනුව බුද්ධි-වහලුන්ට වඩා කවර ලෙසකින් වෙනස් වේද? හැබැයි, මේ වහල්ලු අතීතයේ සිටි වහලුන්ට වඩා යම් වෙනසක් පෙන්වති. අතීතයේ වහලුන් වහල්භාවයට පත්වුණේ සිය කැමැත්තෙන් නොවේ. එහෙත් අද, පොදුජන පෙරමුණේ වහල්ලු ඒ තත්ත්වයට පත්වී ඇත්තේ ස්වයං කැමැත්තෙනි. මහත් ආසාවකිනි. එපමණක් නොවේ. වහල්භාවයට පත්වීම දාර්ශනිකව හා න්‍යායාත්මකව සාධාරණය කරමිනි.

ඒ පොදුජන පෙරමුණේ සාමාජිකයන්ගේ පැත්තෙනි.
දෙවැනි කාරණය වන්නේ, 2015 පරාජයෙන් පසු, අද වන තුරුත්, තමන්ගේ වැඩවසම් පාලන භාවිතයෙන් මිදෙන්නට පොදුජන පෙරමුණට හා රාජපක්‍ෂවරුන්ට කිසිම වුවමනාවක් නැතිවීම, ගෝඨාභය අපේක්‍ෂකයා කිරීමේ ක්‍රමවේදයෙන්ම පැහැදිලි වීමයි. අනුගාමිකයන් සිය කැමැත්තෙන් වහල්භාවය තෝරාගන්නා විට, රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ භාවිතය වන්නේ, වහල් හිමියන්ගේ සිංහාසනයේ තවදුරටත් වාඩිවී සිටීමයි. මේ විදියට, රාජපක්‍ෂ පාලනය තවත් චිරාත් කාලයක් පොදුජන පෙරමුණ තුළ පවතිනු ඇත.

දැන් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂය. එහෙත් මහින්ද රාජපක්‍ෂ පවුල, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට නිකංම බන්දේසියක තබා ඊළඟ නායකත්වය බාරදුන්නා වන්නට කොහෙත්ම බැරිය. ඒ පවුලේ සාකච්ඡාවේදී එන්නට ඇති අනිවාර්ය සම්මුතිය නම්, ගෝඨාභය ගෙන් පසු ඊළඟ දේශපාලන නායකත්වය නාමල් රාජපක්‍ෂට ලැබිය යුතු බවයි. නාමල් රාජපක්‍ෂට අනුප්‍රාප්තිකත්වය ලැබෙන ආකාරය ගැන එහිදී සැලසුම් කෙරෙන්නට ඇත. එකඟතා ඇතිකර ගන්නට ඇත.
ඒ අනුව, ඊයේ, අද මෙන්ම හෙටත්, පොදුජන පෙරමුණේ නායකත්වය රාජපක්‍ෂ කෙනකුම හොබවනු ඇත. එහි ඊළඟ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී’ නායකයන්ට ඇත්තේ ඒ රාජපක්‍ෂවරුන් දෙන දෙයක් ලබාගෙන භක්තිවන්තව ජීවිතය ගතකිරීම පමණකි.

තුන්වැන්න, ගෝඨාභය ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා කිරීමට මේ තරම් කාලයක් විරුද්ධ පැත්තේ සිටි වාමාංශික නායක වාසුදේව නානායක්කාර වැන්නන්ට අත්වන ඉරණමයි. මිලිටරිවාදය, අධිකාරිවාදය, අමෙරිකානු අධිරාජ්‍ය ගැතිකම වැනි බරපතළ මතවාද ඉදිරියට ගෙනැවිත් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට මෙතෙක් කාලයක් දමා ගසමින් සිටි වාසුදේව නානායක්කාර මහතා, අද කියන්නේ. තමාගේ විරෝධය පවතින්නේ ‘අහිංසකයන්ගේ ආරාමය’ වැනි ‘සුළු’ දෙයක් නැවත ගොඩනගන්නට ගෝඨාභය මහතා පොරොන්දු වන තුරු පමණක් බවයි. ඉතින් ගෝඨාභයට එවැනි ‘චින්න චින්න’ පොරොන්දු දෙන්නට බැරි මන්ද? හමුදාව යොදවා, කොළඹ දුප්පත් මිනිසුන් ඉඩම්වලින් පලවා හැර වාසුදේවට අහිංසකයන්ගේ ආරාමයක් හදා දෙන්නට බැරි මන්ද? කුමාර වෙල්ගම වැන්නන්ගේ ඉරණම පැහැදිලිය. එක්කෝ ගෝඨාභයගේ ගුණ වයමින් හා මහින්ද රාජපක්‍ෂ කියන ඕනෑම කෙනකු ට තමන් පක්‍ෂපාතී බව කියමින් ගෝඨාභයගේ පසුපසින් සිටගත හැකිය. නැතිනම් දේශපාලනය අතහැර ගෙදර වැඩක් බලාගත හැකිය.

හතරවැන්න, මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට දී ඇති පණිවුඩය සහ ඔහුගේ ඉරණමයි. හුදෙක් ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයේ අපේක්‍ෂකකම බලාපොරොත්තුවෙන්, මහත් අවමානයට පත්වෙමින් තමන්ගේ දේශපාලන ජීවිතයම අවදානමට හෙළා ගනිමින් ඔක්තෝබර් 26වැනිදා අගමැති බවට පත්කළ මහින්ද රාජපක්‍ෂ, අද ජනාධිපති සිරිසේනට, මතක හිටින්නට මඩු වලිගෙන් තලා තිබේ. අයවැයේදී එකට ඡන්දය දී එජාපය පරාජය කිරීමේ එකඟතාවක සිටි සිරිසේන, අවසාන පැයේදී ඒ එකඟතාව වෙනස්කිරීමේ කෝපයට, ඕනෑවටත් වැඩි දඬුවමක් දැන් පොදුජන පෙරමුණෙන් සිරිසේනට ලැබී තිබේ. තමන්ගේ අතේ ඡන්ද ලක්‍ෂ 13ක් තිබේ යැයි කීවාට, එයින් ජනාධිපතිවරණයකදී කළ හැකි කිසිවක් නැත. ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී ඒ ලක්‍ෂ 13න්ද සියයට අනූනවයක්ම වැටෙනු ඇත්තේ ගෝඨාභයටය. සිරිසේන මහතාගේ දේශපාලන සියදිවි නසාගැනීම ගැන තවත් කවර කතාද?
ගෝඨාභය හදිසියේ අපේක්‍ෂක කිරීමේ වැදගත්ම අරමුණ නම්, දැනට ඔහුට එරෙහිව අධිකරණයේ විභාගවන නඩුවලින් ඔහු මුදවා ගැනීමයි.
මැදමුලන ඩීඒ රාජපක්‍ෂ මව්පිය කෞතුකා ගාරය මහජන මුදලින් ගොඩනැගීමට එරෙහිව ඔහුට පවරා ඇති නඩුව, නීතියේ පැත්තෙන් ගත්තොත් ඉතා ශක්තිමත් බව පෙනෙන්නට තිබේ. ඒ බව ඔහුගේ නීතිඥයන්ටද පැහැදිලිව පෙනෙන්නට ඇත. ඒ නිසාම, දැන් කරන්නේ නඩුව පුළුවන් තරම් ආපස්සට ඇදීමයි. පළමුව ඔහු නඩුව ත්‍රිපුද්ගල විශේෂ මහාධිකරණය ඉදිරියේ ඇසීමට එරෙහිව මූලික විරෝධතාවක් මතුකළේය. එය ප්‍රතික්‍ෂෙප කරනු ලැබීමෙන් පසු, එම ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීමේ නියෝගයට එරෙහිව ඔහු අභියාචනාධිකරණය වෙත ගියේය. ඒ අභියාචනාධිකරණ පෙත්සමෙන් ඔහු ඉල්ලා ඇති එක සහනයක් නම්, පෙත්සම අසා නිමවන තුරු ත්‍රිපුද්ගල විනිශ්චයාධිකරණ නඩුව අත්හිටුවන ලෙසයි. ඒ ගැන විමසීම මාර්තු 28 වැනිදාට නියම වී තිබේ. මාර්තු 26 වැනිදා, ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණය ඉදිරියේ ගෝඨාභයගේ නඩුව කැඳවෙයි. අභියාචනාධිකරණයට පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කර ඇති බැවින් එය අසන තුරු මේ නඩුව බහා තබන්නැයි ඔහුගේ නීතිඥයන් ඉල්ලනු ඇත.

ඒ ගැන ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණයේ තීරණය කුමක් වුණත්, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ නමැති ‘ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා’, විත්ති කූඩුවට නංවා ඔහුට විරුද්ධව චෝදනා විභාග කරන්නට ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණ විනිසුරුවරුන් දෙවරක් හිතනු ඇතැ’යි රාජපක්‍ෂලා කල්පනා කරන්නට ඇත. ඒ ගැන රටේ විශාල මතයක් ඇතිවනු ඇතැයිද රාජපක්‍ෂලා සිතන්නට ඇත.
එහෙත්, රටේ අධිකරණය ගැන තවමත් මහජනතාවට විශ්වාසයක් තිබේ.■

අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශන කොමිසම (අල්ලස් කොමිසම) සිය ‘දූෂණ විරෝධී පස් අවුරුදු ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම’ එළිදැක්වීම සඳහා මාර්තු 18වැනි සඳුදා පැවැත්වූ මහා පරිමාණ උත්සවය, කෝටි ගණනක අතිවිශාල මුදලක් නාස්ති කළ බොරු ආටෝප සහිත අනවශ්‍ය සංදර්ශනයකි. අල්ලස් කොමිසම වැනි මහජන යහපත වෙනුවෙන් පවතින, ස්වාධීන කොමිෂන් සභාවක් මෙවැනි සාටෝපවත් හා බාරු මහන්තත්වයක් පෙන්වන උත්සව හරහා බලාපොරොත්තු වන්නේ කුමක්ද?

එය පැවැත්වුණේ ගාලු මුවදොර විවාදාපන්න ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටලයේ ප්‍රධාන ශාලාවේය. උත්සවයේ පළමු ප්‍රශ්නාර්ථය පැනනගින්නේ එතැනිනි. ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටලය සම්බන්ධ ගනුදෙනුව රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව කාලයේ ලංකාවේ සිදුවුණු දූෂිතම, මහා පරිමාණ ගනුදෙනුවලින් එකක් බව නොදන්නේ කවුරුද? ඒ ගනුදෙනුව හරහා, නීතියේ ඇසට වැලි ගසමින්, ගාලු මුවදොර, යුද හමුදා මූලස්ථානය පිහිටුවා තිබුණු අතිශය වටිනා අක්කර 10ක ඉඩම් කොටස, හොංකොංහි ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටල් සමාගමට සින්නක්කර අයිතියට විකුණා දමන ලදි. ඒ අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 125කටය. 2015 ආණ්ඩු පෙරළියත් සමග, මේ දුෂිත ගනුදෙනුව ගැන අපරාධ විමර්ශන ඇරඹුණු නමුත් එහි ප්‍රගතියක් අදත් දැනගන්නට නැත. කොහොම වුණත්, ෂැංග්‍රිල්ලා ගනුදෙනුව රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවේ දූෂණ තෝතැන්නක් විය. රටේ ඉතා වටිනා ඉඩම් ඉතා අඩු මුදලට හිතුවක්කාර ලෙස විදේශ සමාගම්වලට සින්නක්කරව දීම හරහා රාජපක්‍ෂලා කොයිතරම් ෂැංග්‍රිල්ලා සමග ඇයි හොඳයිකම් පැවැත්වූවාද කියනවා නම්, ගාලුමුවදොර ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටලය ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන ලවා නිල වශයෙන් විවෘත කළත්, මහින්ද රාජපක්‍ෂට වෙනත් දවසක පාටියක් දමන්නට නොමිලේ කෑම බීම සපයා දුන්නේය. අල්ලස් කොමිසම, සිය දූෂණ විරෝධී ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම එළිදැක්වූයේ එවැනි දූෂිත බිමක ඉදිවුණු හෝටලයකය යන්න, කොමිසමට ගෞරවයක් වේද?
උත්සවයට අඩුගණනේ අමුත්තන් 1250ක්වත් බලාපොරොත්තු වන බව කොමිසම මාධ්‍යවලට කී අතර, 1500කට වැඩියෙන් ආරාධනා පත්‍ර යවා තිබිණ. එදින අමුත්තන් අඩුගණනේ 1000කට වඩා සහභාගිවුණු බව එහි ගිය ආරාධිතයෝ තහවුරු කරති. පැය දෙකක වැඩසටහනක් වූ ඊට ෂැංග්‍රිල්ලා පන්නයේ උදේ කෑම සහ දහවල් කෑම සැපයිණ. තතු දත් අය කියන්නේ උදේ සහ දිවා ආහාර සහිත ඒ කෑම පැකේජයට අවම වශයෙන් එක් අයකුට රුපියල් 10,000ක්වත් වියදම් කළ යුතු බවයි. ඒ අනුව, කෑම බීම සඳහා පමණක්, අවම වශයෙන් රුපියල් 10,000,000ක්වත් වැය විය යුතුය. ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටලය වට්ටමක් දුන්නා වන්නටත් පුළුවන. එසේ නම් එය තවත් ප්‍රශ්නයකි. වරෙක දූෂණ චෝදනාවලට උපත දුන් ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටලය, අල්ලස් කොමිසමට එවැනි වට්ටමක් දුන්නා නම්, එයද අල්ලසක් හැටියට නොසැලකිය යුතුද? ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටලය තෝරා ගත්තේ එවැනි විටකදී කෙරෙන මිල ගණන් කැඳවීමේ ක්‍රියාපටිපාටිය අනුගමනය කරමින්ද? ෂැංග්‍රිල්ලා සමාගම යම් වට්ටමක් දුන්නේ නම්, අනෙක් හෝටල්වල වට්ටම් සමග එය සසඳා බැලුණිද? මහජනතාව සමග කෙරෙන ක්‍රියාකාරි සැලැස්මක් ගැන, මහජන අවධානය දිනාගත යුතු උත්සවයක් නම්, ෂැංග්‍රිල්ලා වැනි අධික වියපැහැදම් ඇති තරු හෝටලයකට වඩා ඊට ගැළපෙන තැන් නොතිබිණිද?

ඊළඟ විමතිය දනවන කාරණය නම්, ආරාධිත අමුත්තන්ගේ ස්වභාවයයි. ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රධාන අමුත්තා විය. දැන් ඉන්නේ 2015 සිටි මෛත්‍රීපාල වෙනුවට, ස්වාධීන කොමිෂන් සභා විරෝධී, ඒවා ‘තමන්ගේ බලයට සීමා පනවන’, අකාර්යක්‍ෂම, පිටුදැකිය යුතු දෙයක් හැටියට හැම වෙලාවේම දොස් නගන ජනාධිපතිවරයෙකි. එවැන්නකු ප්‍රධාන අමුත්තා වීමම, අල්ලස් කොමිසමේ ස්වාධීන භුමිකාවට හානියක් නොවේද? ඊළඟ අමුත්තා වුණේ විපක්‍ෂ නායක මහින්ද රාජපක්‍ෂය. අල්ලස් කොමිසමේ උත්සවයක, ‘ස්වාධීන කොමිෂන් සභා නිසා රටේ පාලනය අවුල්වී ඇතැ’යි දින කිහිපයකට පෙර ප්‍රසිද්ධියේ කී මහින්ද රාජපක්‍ෂ ප්‍රධාන අමුත්තකු වීම අප තේරුම් ගන්නේ කොහොමද? දිව්‍ය ලෝකයේ උත්සවයකට යම රජ්ජුරුවන්ට ආරාධනා කළාක් වැනි නොවේද? ලංකාවේ එතෙක් මෙතෙක් තිබුණු දූෂිතම රාජ්‍ය පාලනය තිබුණේ මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ කාලයේය. (වත්මන් ආණ්ඩුවට තවමත් එතැනට ළඟාවීමට හැකිවී නැත.) සමස්තයක් ලෙස ආණ්ඩුවේ උද්යෝග පාඨය වුණේම ‘දූෂණයට දිරිදෙමු’ යන්නයි. ‘අපේ එකෙක් වරදක් කළාම නීතිය ඒ විදියටම ක්‍රියාත්මක කරන්න බැහැනේ හාමුදුරුවනේයැ’යි කිව්වේද මහින්ද රාජපක්‍ෂය. ඒ මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ බිරිඳ ශිරන්ති රාජපක්‍ෂටද, පුත්‍රයන් වන නාමල්, යෝෂිත දෙදෙනාටද, සහෝදරයන් වන බැසිල් රාජපක්‍ෂ හා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂටද, ඥාතීන් වන නිශාන්ත වික්‍රමසිංහ, ජාලිය වික්‍රමසූරිය වැනි අයටද විවිධ උසාවිවල, විවිධ පන්නයේ දූෂණ හා මූල්‍යමය වංචා ගැන නඩු සමූහයක් තිබේ. ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ ලේකම්වරයා පවා අද ඉන්නේ මහජන මුදල් වංචා කළාට දඬුවම් ලැබ, ඇප පිටය. අපේ අල්ලස් කොමිසමේ දූෂණය පිටුදැකීමේ ක්‍ර්‍රිියාකාරි සැලැස්ම දියත් කරන්නට යන්නේ එවැනි දූෂිත පාලනයක යෙදුණු පුද්ගලයන් ප්‍රධාන අමුත්තන් ලෙස කැඳවා වන විට, ‘අනේ අහෝ’ කියනවා හැරෙන්නට මහජනතාවට කළ හැක්කේ කුමක්ද? ඒ මදිවාට. මහින්ද රාජපක්‍ෂ ‘අල්ලස් දූෂණ විරෝධයේ ආලෝකය’ දල්වමින් පොල්තෙල් පහනද පත්තු කළේය.ෟ එහෙත්, අල්ලස් දූෂණ විරෝධයට සියොලඟෙන්ම එන ප්‍රතිරෝධය නිසාදෝ ඉක්මනින්ම උත්සවයෙන් බැහැර ගියේය.

උත්සවයට සහභාගිවන සෑම අමුත්තකුම ශාලාවට පිවිසෙන විට ඡායාරූපයකට මුහුණ දිය යුතුව තිබුණු අතර, උත්සවය අවසානයේදී පිටව යන විට එම ඡායාරූපය ඔහුට හෝ ඇයට ලැබේ. හරියට මංගල උත්සවයක මනාල යුවළගේ ඡායාරූපයක් අමුත්තන් පිටව යන විට බෙදා දෙන්නාක් මෙන් සරුවපිත්තල වැඩකි. එහෙත් මේ කාගේවත්, එහි අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල් නීතිඥ සරත් ජයමාන්නගේවත් පෞද්ගලික මංගල්‍යයක් නොවේ. එක්කෝ ලංකාවේ මිනිසුන්ගේ මුදලින්, නැතිනම්, දැනගන්නට තිබෙන විදියට අමෙරිකාවේ ‘යූඑස් ඒඞ්’ අරමුදලෙන් ලද මුදලින් කළ, ස්වාධීන කොමිෂන් සභාවක නාස්තිකාර සංදර්ශනයකි. රාජ්‍ය ආයතනවල උත්සව, විශාල මුදලක් වියදම් කර පෞද්ගලික හෝටල්වල නොපවත්වන ලෙස ජනාධිපතිවරයා අණ කළේ, පසුගිය අවුරුද්දේය. අල්ලස් කොමිසම ස්වාධීන කොමිසමක් නිසා ජනාධිපතිවරයා මේ උත්සවය පවත්වන්නේ කොහේදැයි කරදර නොවන්නට ඇති නමුත්, අල්ලස් කොමිසමට හෝ එහි අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල්වරයාට, ජනාධිපතිවරයාගේ ‘මහා පරිමාණ උත්සව විරෝධී චේතනාව’ ගැනවත් කිසියම් හෝ අවබෝධයක් තිබිය යුතුව නොතිබුණේද?

කතානායක කරු ජයසූරියටද ආරාධනා කර තිබුණු අතර, පාර්ලිමේන්තුවේ මන්ත්‍රීවරුන්, පළාත් සභා ඇතුළු විවිධ රාජ්‍ය ආයතන, බැංකු හා පෞද්ගලික අමුත්තන්ට ආරාධනා කර තිබුණේය. සහභාගිවුණු ඇමතිවරුන් අතර රවි කරුණානායක ඇමතිවරයා කැපී පෙනුණේ ඔහු සම්බන්ධ පරීක්‍ෂණයක්ද අල්ලස් කොමිසම පවත්වාගෙන ගිය නිසාය. එවැනි කෙනකු ඒ උත්සවයේ ආරාධිතයන් අතර සිටීම අල්ලස් කොමිසමේ සුපිළිපන්භාවයට හානියක්ද? ආශීර්වාදයක්ද? ජෝන් අමරතුංග, තිලංග සුමතිපාල වැන්නන්ද එහි සිටිනු දක්නා ලදි.

මෙවැනි සංදර්ශන සංවිධානය කරන, ඉවෙන්ට් මැනේජ්මන්ට් ආයතන දෙකකට උත්සවය මෙහෙයවීමේ වැඩ පවරා තිබුණි. ඒ සඳහා ගිය වියදම අඩු ගණනේ ලක්‍ෂ 150ක් වත් වන්නට ඇතැ’යි අල්ලස් කොමිසමේ අභ්‍යන්තර ආරංචි මාර්ග අනිද්දාට කීවේය. අල්ලස් කොමිසම වැනි ආයතනයකට අවශ්‍ය නොවන තරමේ වියදම්කාර නැටුම්, ඉහළම නිවේදකයන්ගේ නිවේදන සහිත නිෂ්ඵල පුරාජේරුවක් පෙන්වූ මේ ඉවෙන්ට් මැනේජ්මන්ට්කාරයන් ෂැංග්‍රිල්ලා ශාලාවේ බිත්තිය පුරා අඩි සිය ගණනක් දිගට, ‘විඩියෝ වොල්’ සවිකර, වේදිකාවේ සිදුවන දේ එසැණින්ම සහභාගිවූවන්ට දැකගන්නට සලස්වා තිබුණි. ඊට වැයවූ මුදල කොපමණද?
සහභාගිවුණු සියලු දෙනාටම ‘මම සුපිළිපන්නෙක් වෙමි’ යන පණිවුඩය රැගත් ලෝහමය ලාංඡනයක් සැපයුණු අතර, උත්සවයේ එක් අවස්ථාවකදී, තමා ළඟ සිටින තැනැත්තාගේ උඩුකයේ එය පැළඳවිය යුතු විය. එය සුපිළිපන් දිවුරුමේ සංකේතයයි. ඊට අමතරව, සෑම සහභාගිකයකුටම විශාල පිරිවැයක් දරා මුද්‍රණය කරවන ලද පොත් හතරක් නොමිලේ ලබාදුන්නේය.

මේ මුළු උත්සවයම අල්ලස් කොමිසම වැනි ආයතනයක තිබිය යුතු ගෞරවනීය බවත්, අපක්‍ෂපාතීත්වයත්, සුපිලිපන්භාවයත් පෙන්වනවා වෙනුවට සල්ලිකාර නාස්තිකාරයකුගේ විවාහ මංගල්‍යයක් වැනි සරුවපිත්තල සංදර්ශනයක සිරි ගත්තේය. අඩුවකට තිබුණේ අල්ලස් කොමිසමේ සාමාජිකයන් හා එහි අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල්වරයා, මල් ගැවසීගත් ලිමොසින් රථවලින් උත්සව ශාලාවට සම්ප්‍රාප්ත නොවීම පමණකි. මේ සා නාස්තියක් කළ මේ සරුවපිත්තල උත්සවය කාගේ සැලසුමක්ද? කොමිසමේ කොමසාරිස්වරුන්ගේද? නැතිනම් හැමදාම මෙවැනි සරුවලපිත්තල වැඩවලට ප්‍රසිද්ධියක් දරා සිටින එහි අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල් සරත් ජයමාන්නගේද?
ෂැංග්‍රිල්ලා හෝටලයේදී ආරාධිත අමුත්තන්ට පමණක් සීමාවුණු මේ උත්සවය ගැන කොළඹ නගරය පුරාම තොග ගණනේ පෝස්ටර් අලවා තිබුණු අතර, කිසිවකුට කිසිවක් නොපෙනෙන, කිසිම පණිවුඩයක් නොලැබෙන ඒ පෝස්ටරයට වැයකළ මුදල කොපමණදැයි, එහි ඵලදායිතාව කෙසේදැයි අල්ලස් කොමිසම පසුවිපරමක් කළ යුතුය. ඒ පෝස්ටරය බලා ආ කිසිවකුට හෝටලයේ ශාලාවේ ඉඩ තිබුණේ නැත. එය ආරාධිතයන්ට සීමා වීම නිසාය. උත්සවයේ ප්‍රචාරක කටයුතු මෙහෙයවීමට රජයට අයත් ප්‍රචාරක ආයතනයක් වන ‘සැලසිනෙ’ ආයතනයට පවරා, ඔවුන්ගෙන් මිලගණන් විමසූ විට ලක්‍ෂ 51ක වියදමක් පෙන්වා ඇත. ඒ මුදල වියදම් කරන්නට අල්ලස් කොමිසමේ ගණකාධිකාරිවරයා විරුද්ධ වීමත් සමගම ඒ උත්සාහය අතැර දමන්නට අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල්ට සිදුවිය. එහෙත්, ජනාධිපතිවරයා කාගේ හෝ ලණුවක් කා, එම උත්සවයේදී කිව්වේ, සැලසිනෙ අල්ලස් කොමිසමෙන්ද අල්ලස් ගන්නට උත්සාහ කර ඇති බවයි.

මේ තරම් සරුවපිත්තල උත්සවයක් පවත්වා ක්‍රියාකාරී සැලැස්මක් එළියට දැමූ අල්ලස් කොමිසමේ ඇත්ත ක්‍රියාකාරිත්වය මේ තරම් ජැන්ඩි පහටම සිදුවේද? ඒ ගැන සමාජ ක්‍රියාකාරි චන්ද්‍රා ජයරත්න, අල්ලස් කොමිසමෙන්, තොරතුරු පනත යටතේ කරන ලද ඉල්ලීමකට ලැබුණු තොරතුරුවලින් දැනගත හැකිය. ඒ තොරතුරු පදනම් කරගෙන මේ නාස්තිකාර උත්සවයට පෙර, ජයරත්න මහතා අල්ලස් කොමිසමේ අසාර්ථකභාවය ගැන ජනාධිපතිවරයාට ලියුමක්ද ලිව්වේය.
ඔහු අල්ලස් කොමිසමට යැවූ ප්‍රශ්නාවලියට අනුව කොමිසමෙන් ලද තොරතුරු මෙසේය.
පසුගිය කාලය පුරාම, අල්ලස් කොමිසම රුපියල් මිලියන 10කට වැඩි වටිනාකමක් ඇති දූෂණයක් සම්බන්ධයෙන් පවරා ඇති නඩු සංඛ්‍යාව 1 කි. ඒ 2017දීය. නඩු අංකය, එච්සීබී/32/2017ය. ඒ, ජ්‍යෙෂ්ඨ රේගු නිලධාරීන් හතර දෙනකු නීති විරෝධීව ගෙන්වන ලද වාහන අමතර කොටස් තොගයක් මුදාහැරීම සඳහා රුපියල් මිලියන 125ක අල්ලසක් ගැනීම සම්බන්ධයෙනි. රුපියල් මිලියන 25කට වැඩි වටිනාකමැති දූෂණයක් සම්බන්ධයෙන් එකුදු නඩුවක්වත් කොමිසම පවරා නැත. ඉහත ගණයේ පවරන ලද නඩුවලින්, 2018 අවසානය වන විට අධිකරණයක් මගින් වරදකරුවන් කරන ලද ප්‍රමාණය 0 කි. ඉහත කී වර්ගවල නඩුවලදී අත්කරගත් දේපළ, ගැසූ දඩ ආදියද 0 කි.

මාර්තු 17 වැනිදා ‘සන්ඬේ ටයිම්ස්’ පුවත්පතට නාමිනි විජේදාස ලියූ ප්‍රවෘත්තියක සඳහන් වන පරිදි, 2017දී කොමිසම මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය ඉදිරියේ, කුඩා පරිමාණ අල්ලස් හෝ දූෂණ ගැන නඩු 32ක් පැවරූ අතර මහාධිකරණය ඉදිරියේ නඩු 42ක් පවරන ලදි. 2017 වසර අවසාන වන විට, නඩු 111ක් මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයේ විභාග වෙමින් පැවතුණු අතර මහාධිකරණය ඉදිරියේ 277ක් විභාග වෙමින් පැවතිණි. මේවා අල්ලස්, දූෂණ, වත්කම් බැරකම් ප්‍රකාශ ලබා නොදීම හා පැහැදිලි කළ නොහැකි දේපළ අත්පත්කර ගැනීම් ආදිය ගැන නඩුය.
මේ කතාවෙන් පැහැදිලිව තේරුම් යන්නේ අල්ලස් කොමිසම, විදුහල්පතිවරුන්, උපවිදුහල්පතිවරුන්, ග්‍රාම නිලධාරීන්, ප්‍රාදේශීය සභා නිලධාරීන්, වැඩ පරීක්‍ෂකවරුන්, පොලිස් නිලධාරීන් වැනි රුපියල් දාහේ, දහදාහේ, විසිදාහේ, ලක්‍ෂයේ අල්ලස් ගන්නා හාල්මැස්සන් ගැන මනා අවධානයකින් සිටින නමුත්, දේශපාලන හෝ වෙනත් බලවත් තෝරු මෝරු කිසිවකු අල්ලස් දැළට හසුකොටගෙන නැති බව නොවේද? ඒ අඩුව සිදුවන්නේ ඇයි? තමන්ගේ උත්සවවලට දූෂිත දේශපාලකයන්ට අමුත්තන් ලෙස ආරාධනා කරන අල්ලස් කොමිසම, එකී දේශපාලකයන් ඇතුළු ඔවුන්ගේ සනුහරය වෙත අත නොතබන බව කීවොත් අල්ලස් කොමිසමේ පිළිතුර කුමක්ද?

චන්ද්‍රා ජයරත්න මහතා ලබාගත් තොරතුරු අනුව, 2018 දෙසැම්බර් දක්වා අවුරුදු දහයක කාලය තුළ අල්ලස් කොමිසම සිය පැවැත්ම සඳහා වියදම් කර ඇති මුදල් ප්‍රමාණය මෙසේය. 2009දී රුපියල් මිලියන 110.7කි. 2010දී 140.47කි. 2011දී රුපියල් මිලියන 157.63කි. 2012දී 201.23කි. 2013දී 180.67කි. 2014දී රුපියල් මිලියන 196.13කි. 2015දී 256.33ක් වන විට, 2016දී 317.44කි. 2017දී රුපියල් මිලියන 366.36කි. 2018දී, රුපියල් මිලියන 429.38කි. ඒ අනුව, 2009 සිට 2018 දක්වා කාලය තුළ, එය වියදම් කර ඇති මුදල රුපියල් බිලියන 2.3කි. හෙවත් රුපියල් මිලියන 2,356කි. හෙවත් ලක්‍ෂ 23560කි.

අල්ලස් කොමිසම යනු කිසිවකුගේ ප්‍රසිද්ධ වීමේ ආසාව හෝ මහා පරිමාණ සංදර්ශන පැවැත්වීමේ ආසාව හෝ මීට වඩා ඉහළ තැනකට පැනගැනීමට ඇති ආසාව හෝ තෘප්ත කරන්නට තිබෙන නාස්තිකාර මඟුල් මඩුවක් නොවේ. මහජනතාව වෙනුවෙන් පවතින, මහජන විශ්වාසය දිනාගත යුතු අපක්‍ෂපාතී, ගෞරවනීය ආයතනයකි. ඒ ප්‍රතිරූපය රැකගැනීම කළයුත්තේ මහජනතාව වෙනුවෙනි. ස්වාධීන කොමිෂන් සභා, අන්ත දූෂිතයන්ගේ අනවරත ප්‍රහාරයට ලක්වෙමින් තිබෙන මේ කාලයේ මෙවැනි විකාර විසූක දස්සනවලින් ඒ චෝදනාවලට තවත් හයිය ලැබෙන බව කොමසාරිස්වරුන් මෙන්ම අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල්ද සිහි තබාගත යුතුය.

අරුණ ජයවර්ධන