නැතිවූ යමක් සොයාගැනීම සඳහා විවිධ අද්භූත බලයන්ගේ පිහිට පැතීම ලොව සියලු ශිෂ්ටාචාරයන්ට පොදු සිරිතකි. 21 වන සියවසේ වුවද මෙම සිරිත වියැකී නොමැත. ආගිය අතක් නොදන්නා පුද්ගලයකු හෝ නැතිවුණු වස්තුවක් සෙවීම සඳහා අංජනම් එළි බැලීම හෝ දේවාලයකට යාම මෙරට තවමත් බහුලව සිදුවේ. (දේවාලයේ වස්තුවක් නැතිවූ විට එහි භාරකාරයෝ සීසීටීවී කැමරාවල හෝ පොලිසියේ පිහිට පතති. එය වෙනම කථාවකි.)
2019 ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ආපේක්‍ෂකයා දිනාගත් ඡන්ද 69 ලක්‍ෂය දැන් කොතැනද යන දේශපාලන අබිරහස විසඳීම සඳහා අනාගත ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන් කී දෙනකු අද්භූත බලවේගවල පිහිට පැතුවාද/ පතන්නේද යන්න නිශ්චිතව කිව නොහැක. නමුත් මෙම 69 ලක්‍ෂයේ වත්මන් ස්ථානගත වීම පිළිබඳව ඇති විශ්ලේෂණ හා විශ්වාස මෙරට දේශපාලනයේ තීරණාත්මක සාධකයක් බව නම් නියතය.
2024 ජනපතිවරණයේදී කවුරු ජයගත්තත් ඒ පොහොට්ටුවේ අපේක්ෂකයා නම් නොවන බව අවිවාදිතය. පොහොට්ටුවට එළඹෙන ජනපතිවරණය හෝ මහා මැතිවරණය ජයගත නොහැක. නමුත් 69 ලක්‍ෂය මුළුමනින්ම පොහොට්ටුව අත් හැර දමා ගොසින්ද නොමැත. එසේ වුවද මෙම 69 ලක්‍ෂයෙන් කොපමණ ප්‍රතිශතයක් තවමත් පොහොට්ටුව සමග සිටීද යන්න නිශ්චිතව නිගමනය කිරීම අසීරුය. මුලින් මහා මැතිවරණයක් පවත්වා ඉන්පසු ජනපතිවරණය පැවැත්විය යුතු යැයි ඇමෙරිකාවෙන් ආ විගස බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා කීවේය. ජනාධිපතිවරණය මුලින් පැවැත්වුවහොත් ජයග්‍රාහකයාගේ පක්ෂයට මහා මැතිවරණයේදී රැල්ලක් නිර්මාණය වන බවත් එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට අහිතකර බවත් ඔහු තර්ක කළේය. තර්කය තර්කයක් ලෙස වැරදි නැත.
නමුත් බැසිල් රාජපක්ෂ මහතාගේ සැබෑ කනස්සල්ල, රැල්ලකින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට වන හානිය ගැන නොව පොහොට්ටුවටත් රාජපක්ෂ ප්‍රතිරූපයටත් වන හානිය ගැනය. ජනපතිවරණය ජය ගැනීමට පොහොට්ටු අපේක්‍ෂකයකුට අවම හෝ හැකියාවක් තිබුණා නම් බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා මහා මැතිවරණයක් මුලින් තැබිය යුතුයැයි කියන්නේ නැත. රැල්ල කවදත් ප්‍රශ්නයක් වනුයේ රැල්ල නැති අයටය. මහා මැතිවරණයක් කලින් නොපවත්වන බවත් මුලින් පැවැත්වෙනුයේ ජනපතිවරණය බවත් රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා පැහැදිලිව කියා තිබේ. ජනපතිවරණයෙන් ජයගැනීමට නම් 69 ලක්‍ෂයෙන් තරමක කුට්ටියක් දිනාගැනීම ඕනෑම අපේක්‍ෂකයකු කළ යුත්තකි. මෙම අවශ්‍යතාව සියලු අනාගත ජනපති අපේක්‍ෂයෝ දනිති. 69 ලක්‍ෂයෙන් කුට්ටි කඩාගැනීමට වික්‍රමසිංහ මහතා සහ සජබෙ පමණක් නොව ජවිපෙද, විවිධාකාර සුළු අපේක්‍ෂකයෝද තැත් දරති. මෙම උත්සාහයන්ට සමපාතව පොහොට්ටුව උත්සාහ කරන්නේ 69 ලක්‍ෂයෙන් හැකිතාක් විශාල කුට්ටියක් තමන් වෙත රඳවා ගැනීමටය. හම්බන්තොටින් අරඹා රට පුරා රැස්වීම් මාලාවක් සංවිධානය කිරීමට පොහොට්ටුව තීරණය කර ඇත්තේද මෙම බහුකොන් තරගයට ප්‍රතිචාරයක් ලෙසය.
මේ මස තංගල්ලේදී පැවති පොහොට්ටු රැස්වීමේ අරමුණ නාමල් රාජපක්ෂ මහතා රාජපක්ෂ දේශපාලනයේ ඔටුන්න හිමි කුමාරයා, අනාගත මහරජු ලෙස නිල වශයෙන්ම කල එළි බැස්සවීමයි. තංගල්ල රැස්වීමේ මාතෘකාව වූයේ ‘හම්බන්තොටින් සටන අරඹමු’ යන්නයි. ‘සටන’ නම් රාජපක්‍ෂවරුන් යළිත් රජ කරවීමේ සටනයි: මහින්ද මහරජුගේ පුත් නාමල් කුමරුවා 2024 බැරි නම් 2029 හෝ 2034 ජනපති පුටුවේ වාඩි කරවීමේ සටනයි. තංගල්ල රැස්වීමේ ප්‍රචාරක රූප රාමුවල මහින්ද හා බැසිල් රාජපක්ෂ මහත්වරුන්ගේ රූ පසුබිමින් වූ අතර නාමල් රාජපක්‍ක්‍ෂ මහතාගේ රූපය ඉදිරියෙන් විය. පොහොට්ටුව කී වරක් දේශපාලන පුනර්ජන්මය ලැබුවද ඒ හැම වතාවකම එහි නායකයා වූයේත්/ වන්නේත් රාජපක්ෂ කෙනෙකි. පොහොට්ටුව යනු රාජපක්ෂ පවුලේම දිගුවක් විනා අවම වශයෙන් හෝ ස්වායත්ත පැවැත්මක් ඇති පක්ෂයක් නොවේ.
රැස්වීමේ ප්‍රධාන කථිකයා වූයේ නාමල් රාජපක්ෂ මහතාය. ඔහුගේ කථාව පැරණි රාජපක්ෂ තැටියේම පුනරුච්චාරණයක් විය. මහින්ද චින්තනය, දේශීය චින්තනය, රණ විරුවෝ, රට, ජාතිය, ආගම, සංස්කෘතිය, දේශීය ආර්ථිකය, දේශීය සම්පත් වැනි යෙදුම් එහි සුලබ වූයේය. රැස්ව සිටි ජනතාව කිසිදු උද්යෝගයකින් උනන්දුවකින් තොරව ඔහුගේත් අනෙක් කථිකයන්ගේත් කතාවලට සවන් දුන්නහ. ඔවුන්ගේ අලස මුහුණුවලින් පිළිබිඹු වූයේ භක්තිය ඉරි තැලී ගිය, දෙවියන් විසින් අතරමං කරනු ලැබූ බැතිමතුන්ය. සෞඛ්‍ය ප්‍රතිපත්ති ආයතනයේ (Institute of Health Policy-IHP) නවතම මත විමසුමට අනුව එළඹෙන ජනපතිවරණයකදී පොහොට්ටුවට 7%ක ප්‍රතිශතයක්ද මහා මැතිවරණයකදී 9%ක ඡන්ද ප්‍රතිශතයක්ද ලැබීමට ඉඩ තිබේ.
ජනපතිවරණයට පෙර මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වූවා නම් පොහොට්ටුවට ආසන 15-20ක් පමණ දිනා ගැනීමේ හැකියාවක් තිබුණි. වත්මන් තත්වය යටතේ කිසිදු පක්‍ෂයකට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලයක් ලැබීමට ඉඩක් නොමැති බැවින් පොහොට්ටුවට තරමක කේවල් කිරිමේ හැකියාවක් හිමිවනු ඇත. රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා බැසිල් රාජපක්ෂ මහතාගේ ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂෙප කළ බැවින් ඒ උපක්‍රමය සාර්ථක වන්නේද නැත. දැන් පොහොට්ටුවේ ප්‍රමුඛතාව වනු ඇත්තේ 69 ලක්‍ෂයෙන් තමන්ට තවමත් හිමි ඉතා සුළුතරය රැකගැනීමයි. එළඹෙන ජනපතිවරණය සම්බන්ධයෙන් පොහොට්ටුව ගන්නා තීන්දු තීරණවල පදනම වනු ඇත්තේ රාජපක්ෂ පවුල් ව්‍යාපෘතියේ පණ නල අනාගතය සඳහා රැකගැනීමේ අවශ්‍යතාවයි.
රාජපක්‍ෂලාගේම පොහොට්ටුව
2009 නොවැම්බර් 15 වැනිදා ශ්‍රීලනිපයේ පක්ෂ සමුළුවක් පැවැත්වුණි. ඒ වන විට 2010 ජනපතිවරණය සඳහා විපක්ෂයේ පොදු අපේක්ෂකයා ලෙස හිටපු හමුදාපති සරත් ෆොන්සේකා ජෙනරාල්වරයා තරග කිරීමට නියමිතව තිබු අතර චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මියගේ සහාය හිමිවූයේද ඔහුටය. පක්ෂ සම්මේලනය පැවැත්වූයේ ශ්‍රීලනිපයේ උරුමය පිළිබඳ බණ්ඩාරනායක හා රාජපක්ෂ පවුල් අතර දේශපාලන ගැටුමක් පැවති මේ සංදර්භය තුළය.
රජයේ වියදමින් (එනම් ජනතා බදු මුදලින්) රුපියල් මිලියන 9ක් වැය කරමින් (2009දී රුපියල් මිලියන 9ක් යනු විශාල ධනස්කන්ධයකි.) පැවති මෙම සමුළුවේ මූලික අරමුණක් වූයේ ශ්‍රීලනිපය රාජපක්ෂ පක්ෂයක් ලෙස හුවා දැක්වීමයි. මේ සඳහා යොදාගත් උපක්‍රමය නම් ශ්‍රීලනිපයේ සම-නිර්මාතෘ තනතුරට ඩී.ඒ. රාජපක්ෂ මහතා පත්කරමින් පක්ෂ ඉතිහාසය යළි ලිවීමයි. අලුත් ඉතිහාසයට අනුව ශ්‍රීලනිපය එස් ඩබ්ලිව් ආර් ඩී බණ්ඩාරනායක මහතාගේ නිර්මාණයක් නොව බණ්ඩාරනායක – රාජපක්ෂ යුගලයේ සම නිමැවුමකි. ශ්‍රීලනිපයේත් 56 පරිවර්තනයේත් සැබෑම උරුමකරුවන් රාජපක්‍ෂවරුන්ය යන මතය ජනගත කිරීම මෙම උත්සාහයේ අරමුණ විය.
රාජපක්‍ෂවරුන් මොන තරම් උත්සාහ ගත්තද ශ්‍රීලනිපය 100%ක්ම රාජපක්ෂ පක්ෂයක් බවට පත් නොවුණි. මේ බව හොඳින්ම පැහැදිලි වූයේ 2014-2015 කාලය තුළය. 2015 ජනපතිවරණයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා පරාජය වීමේ හැකියාවක් ඇති බව 2013-14 වන විට පැහැදිලි වූයේ පළාත් සභා හා පළාත් පාලන මැතිවරණවලදී ශ්‍රීලනිප ඡන්ද ප්‍රතිශතය ක්‍රම ක්‍රමයෙන් පහළ යාම නිසාය. තමන්ගේත් රටෙත් ආර්ථික අනාගතය පිළිබඳ බහුතර ජනතාවකගේ අපේක්ෂා බිඳ වැටෙමින් පවතින බවට ප්‍රතිපත්ති අධ්‍යයන කේන්ද්‍රය (Centre for Policy Analysis-CPA) විසින් සිදු කළ මත විමසුම්වලින් හෙළිවීම තුළින් මෙම ශක්‍යතාව තවත් තහවුරු විය.
මෙම ශක්‍යතාව 2015දී යථාර්ථයක් බවට පත්වීමට මූලික දායකත්වයක් සිදු කළේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන අපේක්‍ෂකත්වයයි. 2009 ශ්‍රීලනිප සමුළුවේදී මහින්ද රාජපක්ෂ ජනපතිවරයා තවත් වසර 20ක් මෙරට පාලනය කරනු ඇතැයි කීවේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාය. ශ්‍රීලනිපයේ මහ ලේකම් වූයේද මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාය. රාජපක්‍ෂවරුන් ඔහුට සැලකුවේ තම පවුලට හිතවත් අන්තේවාසිකයකු ලෙසය. ඔහුව රාජපක්‍ෂවරුන්ගෙන් බිඳ විපක්ෂයේ පොදු අපේක්ෂකයා කළේ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මියයි. ඇයට එවැනි ක්‍රියාවක් කිරීමට හැකිවූයේ ශ්‍රීලනිපය මුළුමනින්ම රාජපක්ෂ පක්ෂයක් නොවූ හෙයිනි. 2015 මහා මැතිවරණය හරහා ශ්‍රීලනිපයේ බලය අල්ලා ගැනීමට රාජපක්‍ෂවරුන් කළ උත්සාහය අසාර්ථක වූයේද ඒ හේතුව නිසාය.
බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා ශ්‍රී ලංකා පොදු ජන පෙරමුණ හෙවත් පොහොට්ටු පක්ෂය පිහිටුවූයේ මෙම ව්‍යුහාත්මක ගැටලුවට පිළියමක් ලෙසය. පොහොට්ටුව යනු වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ පක්‍ෂයයි. බණ්ඩාරනායකවරුන්ට හෝ වෙනත් දේශපාලන පක්‍ෂයකට එහි උරුමයක් නැත. එහි එකම හිමිකරුවා වනුයේ රාජපක්ෂ පවුලයි. පවුල් දේශපාලන ව්‍යාපෘතියක් සාර්ථක විය හැක්කේ පවුලේ උවමනාවන් හා අදාළ ප්‍රජාවේ (වාර්ගික /ආගමික) උවමනාවන් සමපාත කරන මතවාදීමය රාමුවක් තුළ පමණි. රාජපක්ෂ පවුල් ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක වූයේත් වන්නේත්, සිංහල- බෞද්ධ ආධිපත්‍යධාරිත්වය නම්වූ මතවාදීමය රාමුව තුළය. ලංකාව නමැති බහුවාර්ගික බහුආගමික රාජ්‍යය තුළ යළිත් සිංහල-බෞද්ධ බහුතරයේ ආධිපත්‍යය පිහිටුවීම රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ ප්‍රතිඥාව විය. 1948 නිදහසෙන් පසු බහුතරවාදී ගමනක යෙදුණු ලංකාව ඒ මගින් මෑත්වූයේ ඉන්දු-ලංකා ගිවිසුම හා 13 වන සංශෝධනයත් සමගය. පොදු පෙරමුණේ අපේක්‍ෂකත්වය ගත් මොහොතේ සිට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ක්‍රියා කළේ 1987 සිට හටගත් පරිවර්තනයන් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ක්‍ෂය කිරීමටය. ලංකාව ඒකීය රාජ්‍යයක් බවට යළි ප්‍රකාශ කිරිම, නිජබිම් සංකල්පය ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීම හා උතුරු-නැගෙනහිර පළාත, උතුරු හා නැගෙනහිර ලෙස යළි බෙදීම ලංකාව යළිත් සිංහල-බෞද්ධ ආධිපත්‍යධාරී රාජ්‍යයක් බවට පත්කිරීමේ රාජපක්ෂ ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රධාන මංසලකුණ විය.
රාජපක්ෂ පවුල් ව්‍යාපෘතියට සැබෑ පියාපත් ලැබුණේ යුද්ධ ජයග්‍රහණයත් සමගය. යුද ජයෙන් පැය 48ක් ගතවීමටත් මත්තෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා මහරජාණන්ට ඇන්දේ අවි බලයෙන් ‘තුන් සිංහලය’ බවට පත්කළ ලංකාවකය. පොහොට්ටුවේ මතවාදීමය පදනම වූයේ සිංහල-බෞද්ධ ලංකාවක් රැකිය හැක්කේ රාජපක්‍ෂවරුන්ට පමණක් යන්නයි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ 2019 ජයග්‍රහණය තුළින් සිංහල-බෞද්ධ බලය ු රාජපක්ෂ බලය යන සමීකරණය බහුතරයේ අති බහුතරයක් පිළිගත් බවට සනාථ විය.
2018 පළාත් පාලන මැතිවරණයෙන් ළදරු පොහොට්ටුව ඡන්ද ලක්ෂ 50ක් දිනාගෙන යෝධයකු බවට පත්විය. මේ ජයග්‍රහණය ලැබුවේ පාස්කු- ප්‍රහාරය සිදුවීමට ප්‍රථමයෙන් බව විශේෂිතය. මේ ඡන්ද ලක්ෂ 50න් 2019 ජනපතිවරණය වන විට මෙයට පාවෙන ඡන්දත් සිංහල කිතුනු ඡන්දත් එක්ව තිබුණි. 2022 මාර්තු-අප්‍රේල්වල ආර්ථික අර්බුදය දෙගොඩ තලා ගොස් පෝලිම් නිර්මාණය වී සාමාන්‍ය ජනජීවිතය මුළුමනින්ම කඩාවැටෙන තෙක් සිංහල- බෞද්ධ ලංකාවේ ආරක්‍ෂකයා හා ගැලවුම්කරුවා වූයේ රාජපක්‍ෂවරුන්ය.
‘ගෝටා ගෝ හෝම්’ අරගලයට එක්වූ බොහෝ සාමාන්‍ය ජනතාව ප්‍රසිද්ධියේ කී කතාවක් වූයේ තම අරමුණ තමන් 2019දී කළ වරද නිවැරදි කරගැනීම බවය. පොහොට්ටුවේ ඡන්ද පදනම සෝදාපාළු වීමට පටන් ගත්තේ කුසගින්න විසින් ‘දේශප්‍රේමය’ ඉක්මවා ගිය පසුවය. අයිඑච්පී ආයතනයේ මත විමසුම්වලට අනුව පොහොට්ටුවේ ජනතා සහාය 2022 මාර්තු /අපේ්්‍රල් මාසවල තියුණු ලෙස පහත වැටුණි. මෙම පහළ යාමට සමපාතව ජවිපෙ/ජාජබ සහාය ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ නැගුණි. පොහොට්ටුවේ ජන පදනම ඛාදනය වීමත් ජවිපෙ/ජාජබ ජන පදනම වර්ධනය වීමත් අතර පැහැදිලි සහසබඳතාවක් දැකිය හැක. 2022 අප්‍රේල්/මැයි සිට 69 ලක්‍ෂයෙන් බහුතරයක් ජවිපෙ/ජාජබ වෙත ඇදී ගිය බවත්, 2019දී පොහොට්ටුවට ආ රැල්ල මෙවර පෙරළෙමින් සිටිනුයේ ජවිපෙ/ජාජබ දිහාවට බවත් අනුමාන කිරීම සහේතුකය. 2019 ගෝඨාභය රාජපක්ෂ එකම විසඳුමයැයි ඉතසිතින් විශ්වාස කළවුන්ගෙන් බහුතරයක් අද මාලිමාව එකම විසඳුමයැයි කියති. එදා මෙන්ම අදත් ඔවුන්ගේ දේශපාලන තෝරාගැනීම්වල පදනම භක්තියයි. එකම වෙනස ගැලවුම්කාරයා මාරුවීම පමණි.
පොහොට්ටුවේ පෙති
පොහොට්ටුවේ පෙති මුලින්ම හැලෙන්නට පටන් ගත්තේ 2022දී ජනජීවිතය කඩා වැටීමත් සමගය. මෙම පෙති හැලීම තවමත් නතරව නොමැත. වසර ගණනාවක් රාජපක්ෂ පවුලේ සුවච කීකරු අන්තේවාසිකයන් ලෙස සිටි දේශපාලකයෝ හා ‘වියත්තු’ රාජපක්‍ෂවරුන්ට එරෙහි වෙමින් ඔවුන් ප්‍රසිද්ධියේ විවේචනය කරමින් සිටිති. මෙම දේශපාලකයන් හා ‘වියතුන්’ තමන්ගේ පැත්තට ගැනීමට සජබය මෙන්ම එජාපයද උත්සාහ දරන බවක් පෙනේ. ඒ 69 ලක්‍ෂයෙන් යම් කුට්ටියක් කඩා ගැනීමට මෙම දේශපාලකයන් හරහා හැකිවෙතැයි යන විශ්වාසය මතය.
2019දී 3%ක ඡන්ද පදනමක් සහිතව සිටි ජවිපෙ/ජාජබ මේ වන විට (අයිඑච්පී මත විමසුම්වලට අනුව) 40%-50% ඡන්ද ප්‍රමාණයක් අත්පත් කරගෙන සිටිනුයේ ප්‍රධාන වශයෙන් පොහොට්ටුවෙන් හැලුණු ඡන්දවල පිහිටෙනි. ජවිපෙ/ජාජබ විශ්‍රාමික හමුදා සාමාජිකයන් (එනම් ‘රණවිරුවන්’) හා දේශපාලන භික්‍ෂූන් බළ මුළු ගැන්වීම තුළින් ආමන්ත්‍රණය කරනුයේ මෙම අතීත පොහොට්ටුවාදීන්ටය. ඔවුන්ගේ සහාය පවත්වාගැනීමෙන් තොර ජවිපෙ/ජාජබට ඉදිරි ගමනක් නොමැත. ප්‍රශ්නය නම්, මේ මෙම අතීත පොහොට්ටුවාදීන් රාජපක්ෂ පවුලෙන් ඛණ්ඩනය වූවාට ඔවුන් මහින්ද චින්තනයෙන්, රාජපක්ෂ දේශපාලනයෙන් ඛණ්ඩනය වී තිබේද යන්නය. එවැනි ඛණ්ඩනයක් සිදුව නොමැති නම්අනාගතයේ බිහිවිය හැකි ජවිපෙ පාලනයක් රාජපක්‍ෂවරුන්ගෙන් තොර රාජපක්‍ෂවාදී පන්නයේ පාලනයක් වීමේ අවදානම පවතී. විශේෂයෙන්ම ආර්ථිකය සම්බන්ධයෙන් ජවිපෙ/ජාජබ හා රාජපක්ෂ පිළිවෙත් අතර වෙනස්කම්වලට වඩා සමානකම් තිබීමට ඇති ඉඩකඩ සුළුපටු නොවේ. ජවිපෙ/ජාජබ පාලනයක ඇති අවදානම සමාජවාදය හෝ කොමියුනිස්ට්වාදය නොව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පන්නයේ ආර්ථික විකලත්වය හා පරිපාලනමය නොහැකියාවයි.
ජවිපෙ/ජාජබ පොහොට්ටුවෙන් බිඳුණු ඡන්දදායකයන්ට ඍජුවම ආමන්ත්‍රණය කරයි. සජබ අර්ධ වශයෙන්ද එජාපය මුළුමනින්මද පොහොට්ටුවේ ඡන්දදායකයන්ට ආමන්ත්‍රණය කරනුයේ ඍජුවම නොව අතරමැදියන් හරහාය. සජබය යම් මට්ටමකින් රණවිරු හා භික්‍ෂු දේශපාලනයේ යෙදෙයි. ‘දේශීය’ හා ‘දේශප්‍රේමී’ ප්‍රතිරූපයන් තුළින් අතීත පොහොට්ටුවාදීන්ව ආකර්ෂණය කරගැනීමට උත්සාහ දරයි. ඒ සමගම රාජපක්ෂ-විරෝධීන් බවට පත්වූ/පත්වෙමින් සිටින හිටපු හා වත්මන් පොහොට්ටු දේශපාලකයන් තම පිළට ගැනීමටද උත්සාහ කරයි. එජාපය පොහොට්ටුවාදීන් දිනාගැනීමට තැත් කරනුයේ රාජපක්ෂ නොවන අතීත හා වත්මන් පොහොට්ටු නායකයන් හැකිතාක් පිරිසක් තමන් වටේ රොක් කර ගැනීමෙනි.
පොහොට්ටුව යනු රාජපක්ෂ පවුලේ පක්‍ෂයයි. ආර්ථික කඩාවැටීමද නොතකා අද පොහොට්ටුවේ ඉතිරිව සිටිනුයේ උග්‍ර රාජපක්ෂ බැතිමතුන්ය. රාජපක්ෂ නොවන (විශේෂයෙන්ම වත්මනේ රාජපක්ෂ විරෝධී වෙස්මුහුණුලාගත්) පොහොට්ටු නායකයන්ට තමන්ගේම වූ ජන පදනමක් පොහොට්ටුව තුළ තිබේද යන්න සැක සහිතය. රාජපක්ෂ පාලන සමය තුළ දැඩි සමාජ අපවාදයන්ට ලක්වූ මෙවැනි දේශපාලකයන් සමග ගනුදෙනු කිරීමෙන් සජබයට එා එජාපයට වනු ඇත්තේ වාසියකට වඩා අවාසියකි. එවැනි ගර්හිත චරිත සමග එක දේශපාලන වේදිකාවක සිට ගැනීමෙන් වනුයේ ඡන්ද ගොඩ වැඩිවීම නොව දිනාගත හැකි ඡන්දත් විකර්ෂණය වීමය. පොහොට්ටුව හා තමන් අතර තිබිය යුතු තියුණු හා පැහැදිලි බෙදුම් රේඛාව බොඳ කිරීමේ ප්‍රතිඵලය විය හැක්කේ අලුත් හා පාවෙන ඡන්ද ආකර්ෂණය කරගැනීමේ හැකියාව සජබ හා එජාපය විහින්ම අහිමි කර ගැනීමයි. ලංකාව හිඟමනට වැට්ටවූ ආර්ථික අලුගෝසුවන් හා ඔවුන්ගේ හෙංචයියන් සමග සන්ධාන ගැසීම පාර කපනුයේ පරාජයට බව එජාපයට හෝ සජබෙට නොතේරීම අරුමයකි.
තමන්ට එළඹෙන ඡන්ද වටයෙන් ජයගත නොහැකි බව අනෙක් රාජපක්‍ෂවරුන් කෙසේ වෙතත් බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා නම් දන්නවා නිසැකය. ඔහුට අවශ්‍ය ඊළඟ ඡන්ද වටය තෙක් පොහොට්ටුව හා රාජපක්ෂ ව්‍යාපෘතිය අභාවයට යා නොදී රැකගැනීමයි. දැනටත් දැඩි ඉච්ඡා භංගත්වයට පත්ව සිටින ඉතිරි රාජපක්ෂ භක්තිකයන්ගේ මානසිකත්වය (ලංකාවේ ආර්ථිකය මෙන්) මුළුමනින්ම කඩා වැටීමට ඉඩ නොදී පවත්වා ගැනීමට නම් පොහොට්ටුවද එළඹෙන මැතිවරණ වටයේ නිල තරගකරුවකු විය යුතුය. එනම් ජනපතිවරණයේදී හා මහා මැතිවරණයේදී ඡන්ද පත්‍රිකාවේ පොහොට්ටුවේ ලකුණ තිබිය යුතුය.
නැතහොත් 10%කට පමණ හැකිළී ඇති ඉතිරි රාජපක්ෂ භක්තිකයන්ද සංවිධානාත්මක වශයෙන් බිඳී ගොස් දේශපාලනයෙන්ද හැලී යා හැක. ‘රනිල් ජනපති-නාමල් අගමැති’ වැනි නිල හා ප්‍රසිද්ධ එකඟතාවකින් ඉදිවන සන්ධානයකින් තොරව හුදෙක් රනිල් වික්‍රමසිංහ ‘පොදු අපේක්‍ෂකයාට’ සහාය දීමෙන් පොහොට්ටුවට හෝ රාජපක්‍ෂවරුන්ට අත්වන වාසියක් නොමැත.
2022 සිට පැවති මත විමසුම්වලින් ගම්‍ය කරගත හැක්කේ 69 ලක්‍ෂයෙන් බහුතරයක් ජවිපෙ/ජාජබ වෙත ආකර්ෂණය වී ඇති බවය. මෙය පුදුමයක් නොවේ. මන්ද පොහොට්ටුවේ සිංහල-බෞද්ධ ඡන්ද පදනමට මතවාදීමය වශයෙන් වඩාත් නෑකම් කියනුයේ සජබය හෝ එජාපය නොව ජවිපෙ/ජාජබ බැවිනි. 69 ලක්‍ෂය මෙන්ම ජවිපෙ/ජාජබ අයත්වනුයේද 56 දරු-මුණුපුරු- කුලකයටය. පොහොට්ටුවට ඉතිරිව ඇති 10%ක් හෝ ඊට මඳක් වැඩි (උපරිම වශයෙන් 15%) ඡන්ද ප්‍රතිශතය එජාපයට දිනා දෙන්නට නිමල් ලාංසලාටවත් සජබයට දිනා දෙන්නට ජීඑල් පීරිස්ලාටවත් නොහැක. පොහොට්ටුවේ අද ශේෂවී සිටිනුයේ සිව් මහා බ්‍රහ්මයන්ගෙන් විවරණ ලත් මහින්ද රාජපක්ෂ මහ රජුන්ගේ බැතිමතුන්ය. ඔවුන්ගේ සදාකාලික මනාපය රාජපක්‍ෂවරුන්ටය. පොහොට්ටුවෙන් අපේක්‍ෂකයකු ඉදිරිපත් නොවේ නම් ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් ඡන්දය භාවිත නොකිරීමට වැඩි ඉඩකඩක් තිබේ. මොවුනගේ සහාය අපේක්‍ෂාවෙන් අතීත පොහොට්ටු නායකයන් වැළඳගැනීම හෝ වත්මන් පොහොට්ටු නායකයන්ට දොළ පිදේනි දීම යනු මිරිඟුවක් හඹා යාමකි. එහි ප්‍රතිඵලය වනු ඇත්තේ මැතිවරණ ජය හෝ ජනපති පුටුව නොව දේශපාලනික අභාවයයි.
