කේ.ඩබ්ලිව්. ජනරංජන
පසුගිය ඔක්තෝබර් 9 වනදා එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේදී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් තවත් යෝජනාවක් (ඇත්ත වශයෙන්ම මීට ආසන්න පෙර යෝජනාවේ දිගුවක්) ඡන්ද විමසීමකින් තොරවම සම්මත විය. ලංකාව, එම යෝජනාවට විරුද්ධව තම ස්ථාවරය ප්‍රකාශයට පත්කළ නමුත්, යෝජනාව සම්මතවීම වැළැක්වීමට එය ප්‍රමාණවත් නොවීය.
යෝජනාවෙහි මූලික හරය මෙයයි. මීට පෙර ලංකාවේ උතුරේ සිවිල් යුද්ධය අවසාන කාලයේ සිදුකළායැයි කියන බරපතළ මානව හිමිකම් කඩකිරීම් හා අන්තර්ජාතික මානුෂීය නීති උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් තොරතුරු සෙවීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස් කාර්යාලයට අනුබද්ධව විශේෂ ව්‍යාපෘතියක් (හෙවත් වෙනම කාර්යාලයක්) පිහිටුවනු ලැබීය. මෙවර සම්මත වුණු යෝජනාවෙන් කෙරුණේ, එම ව්‍යාපෘතියේ කාලය හා ඊට වෙන්කරන ප්‍රතිපාදන තවත් අවුරුද්දකට දීර්ඝ කිරීමය.
ලංකාවේ රජය මේ යෝජනාව ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීම, ලංකාවේ ජාජබ ආණ්ඩුවේ හිතවත් බුද්ධිමතුන් සමහරකගේ පැසසුමට හේතු වී තිබේ. ඒ නිසා, ලංකාවේ රජය ගත් ඒ තීරණය විවිධ ආකාරයෙන් සාධාරණය කිරීමට මේ ජාජබ බුද්ධිමතුන් පසුගිය සතියක පමණ කාලය තුළ ඉදිරියට පැමිණීම දකින්නට තිබුණු දෙයකි.
එහි අලුත්ම ප්‍රකාශකයා මහාචාර්ය සසංක පෙරේරාය. පසුගිය සතියේ (ඔක්තෝබර් 20) සිළුමිණ පුවත්පතට ‘වාර්ෂිකව අලුත් වෙන ජිනීවා රංගනය’ මැයෙන් ඔහු ලියන පිටුවක ලිපියකින් යෝජනාව ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීමට, ලංකාවේ රජය ගත් තීරණය පසසනවා පමණක් නොව, මානව හිමිකම් කවුන්සිලය විවිධ ආකාරයෙන් අවමානයට හා විවේචනයටද පාත්‍ර කරයි.
ඔහු යෙදුවා වුණත්, සිළුමිණ උප කර්තෘවරුන් යෙදුවා වුණත්, ඔහුගේ ලිපියේ හෙඩිම රාජපක්ෂ පන්නයේ එකකි. ජිනීවා රංගනය, නාඩගම ආදිය රාජපක්‍ෂවරුන් හා ඔවුන්ගේ උගත් වියත් ස්තර, මානව හිමිකම් කවුන්සිලය අවමානයට පත්කිරීමටත්, ඊට වගවීමෙන් ගැලවී සිටීමටත් පාවිච්චි කළ භාෂා යෙදුම් අතරින් එකකි. දැන් ජාජබ හිතවතකු වන සසංක පෙරේරාද (ඔහු පසුගිය කාලයේ ජාජබ කලාකරුවන්ගේ දැවැන්ත රැස්වීම්වල සභාවේ වාඩිගෙන සිටිනු දක්නට ලැබුණි.) ඒ වචනම පුනරුච්චාරණය කිරීමෙන්, ආණ්ඩු බලය විසින් ඇතැම් මූලික වටිනාකම් උඩු යටිකුරු කෙරෙන ආකාරය මැනැවින් තේරුම් යයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය යනු, ලංකාව එක්දහස් නවසිය පනස් පහේ සිට සාමාජිකත්වය දරන එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ ප්‍රමුඛ නියෝජිත ආයතනයකි. එය පිහිටුවීම සඳහා සැකසුණු ‘ජිනීවා සම්මුතිය’ට ලංකාවද අත්සන් කර තිබේ. එය ඉදිරියේ ලංකාව විෂයක් බවට පත්වුණේ මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිගේ යුද ක්‍රියාන්විතය නිසාය. සිවිල් යුද්ධයේදී රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව පමණක් නොව එල්ටීටීඊ සංවිධානයද කළ බරපතළ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් ගැන චෝදනා ඉහළින්ම එන්නට පටන්ගත්තේ යුද්ධය අවසන්වීමෙන් පසුව නොවේ, සිවිල් යුද්ධය පවතින කාලයේ සිටමය. සිවිල් වැසියන්ට සහ සිවිල් ගොඩනැගිලිවලට දෙපාර්ශ්වය විසින්ම එල්ල කරන ලද ප්‍රහාර, දෙපාර්ශ්වයේම සටන්කරුවන් සහ සිරකරුවන් ඝාතනය කිරීම, ශ්‍රී ලංකා හමුදාව සහ ඔවුන්ගේ සහාය ලබන පැරාමිලිටරි කණ්ඩායම් විසින් බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම්, පැහැරගෙන යාම්, ලිංගික ප්‍රචණ්ඩත්වය, ප්‍රාණ ඇපයට ගැනීම, යුද කලාපයේ සිරවී සිටින සිවිල් වැසියන්ට රජය විසින් ආහාර, ඖෂධ සහ පිරිසිදු ජලය ක්‍රමානුකූලව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම, ඔවුන් මානිස් පළිහක් ලෙස යොදාගැනීම, එල්ටීටීඊ විසින් ළමුන් හමුදාවට බඳවා ගැනීම, රෝහල් වැනි ගොඩනැගිලිවලට අහසින් බෝම්බ දැමීමද ඇතුළත් චෝදනා විශාල ප්‍රමාණයක් මේ කාලය තුළ ලංකාවේ රජයෙන් හා එල්ටීටීඊ සංවිධනයෙන් සිදුකරන ලද බවට චෝදනා නැගිණ.
2009 මැයි 18 වැනිදා නිල වශයෙන් සිවිල් යුද්ධය අවසන් බව ප්‍රකාශයට පත්කිරීමෙන් පසු ලංකාවේ කෙටි සංචාරයකට ආ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා ලේකම් බෑන් කී මූන් සමග ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ නිකුත් කළ ඒකාබද්ධ ප්‍රකාශනයට අනුව, එකී මානව හිමිකම් කඩකිරීම් චෝදනා ගැන විශ්වසනීය පරීක්ෂණයක් රට තුළ පවත්වන්නට රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා පොරොන්දු විය. මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ඉදිරියේ ලංකාව පිළිබඳ ප්‍රශ්නය එන්නේ එම වගකීම් ලංකාවේ රජය, එදා මෙදා තුර ඉටු නොකිරීම නිසාය. ලංකාව තුළ තමන්ට යුක්තියක් ඉටු නොවීම නිසා පීඩාවට පත් දෙමළ ජනතාවට තිබුණු එකම ක්‍රමය වුණේ ජාත්‍යන්තර වේදිකාවට මෙය ගෙනයාම පමණි. සිය ලිපියේ සසංක පෙරේරා මහතා ජිනීවාහි මේ ප්‍රශ්නය 2008 සිට වාර්ෂිකව ඉස්මතු වීම හඳුන්වන්නේ, ‘යුද්ධය අවසන් වූ දා සිටම ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රසිද්ධියේ අවමානයට ලක් කිරීමට, නැතහොත්, ‘නම් කොට ලජ්ජාවට පත් කිරීම’ සඳහා වසර 12ක කාලයක් මුළුල්ලේ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ඉදිරියට ගෙන ගොස් ඇත.’ යන අවමානාත්මක ආකාරයෙනි.
මහාචාර්යවරයාට එලෙස පෙනුණත්, මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ඉදිරියේ තිබෙන්නේ ලංකාව ගැන ‘නේමින් ඇන්ඩ් ෂේමින්’ වැනි සරල ක්‍රීඩාවක් නොවේ. ලංකාවේ සහෝදර දෙමළ ජනතාවගේ ජීවිත, දේපළ, අනාගතය, යුක්තිය, අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ගැඹුරු ප්‍රශ්නයකි. ඒ ප්‍රශ්නයට 2008 සිට මේ දක්වාම පිළිතුරක් ලංකාවේ රාජ්‍යය විසින් ලබාදී නැත. නැත. කවුන්සිලය කරන්නේ ලංකාව නම්කර ලජ්ජාවට පත්කිරීමකියි සසංක පෙරේරා මහතා කියන විට, එය හැම අතින්ම සමාන වන්නේ රාජපක්‍ෂලා මේ කාරණය දුටු ආකාරයටමය. රාජපක්‍ෂලා කිව්වේ, ලෝකයේ ක්‍රෑරතම ත්‍රස්තවාදී සංවිධානයක් සමග ‘සීරෝ කැෂුවල්ටි’ සහිතව නිමාකළ ‘මානුෂික යුද්ධයක්’ අවතක්සේරු කරමින්, යුද වීරයන් අවමානයට පත්කිරීමටත්, ඔවුන් විදුලි පුටුවට යැවීමටත්, ස්වෛරී රටක් හැටියට ලංකාව සිටිනවාටත් විරුද්ධව මානව හිමිකම් කවුන්සිලය කුමන්ත්‍රණය කරනවාය යන්නයි.
‘කවුන්සිලය දේශපාලන වශයෙන් (බලවත් රටවලට) පක්‍ෂපාත පිළිවෙතක් අනුගමනය කරනවාය, ඔවුන් සිය දේශපාලන වුවමනාවන් වෙනුවෙන් ලංකාව පීඩාවට පත්කරනවාය’ යන්න මහාචාර්යවරයාගේ ලිපියේ මූලික තර්කයකි. උපුටාගැනීම් මෙසේය. ‘ ..මේ වන විට, ගාසා තීරයේ සහ ලෙබනනයේ ඊශ්‍රායලය විසින් මුදාහැර ඇති මහා පරිමාණ ප්‍රචණ්ඩත්වය කිසි ලෙසකින් හෝ නොතකා, ශ්‍රී ලංකාව, කියුබාව, අප්‍රිකානු රාජ්‍ය කිහිපයක් සහ අනෙකුත් අඩු බලගතු රටවල් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිම්කම් කවුන්සිලය වෙත ඇදගෙන ගොස් ඇති ආකාරයට ඊශ්‍රායලය ද ගෙන යනු ඇතැයි කිසි ලෙසකින්වත් සිතිය නොහැකිය. .. එජා ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ ස්ථිර සාමාජිකයන් පස් දෙනා ද ඇතුළුව ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිම්කම් කවුන්සිලයේ සදාචාරාත්මක පොලිසිය ලෙස නරි බණ කියමින් හැසිරෙන බොහෝ රටවල මානව හිමිකම් වාර්තා ඓතිහාසිකව මෙන්ම යටත් විජිත කාලවකවානු ද සමඟ සැලකිල්ලට ගැනීමේදී ශ්‍රී ලංකාවේ වාර්තාවට වඩා බෙහෙවින් ගැටලුකාරීය.
අප මෙවන් රටවල යටත්විජිත සමයෙහි සිදු කළ අපරාධ මොහොතකට අමතක කර දමා, වඩාත් මෑතකාලීන ඉතිහාසය පමණක් සලකා බලමු. ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය, ප්‍රංශය, එක්සත් රාජධානිය සහ රුසියාව වැනි රටවලට ඔවුන් සිරියානු සහ ඉරාක යුද්ධ සන්දර්භය තුළ මෙන්ම ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ඇති කළ අතිශයින් විනාශකාරී සහ අවුල් සහගත තත්ත්ව සම්බන්ධයෙන් කවදා හෝ දඬුවම් කර තිබේද? කවදා හෝ දඬුවම් කරන බවක් පෙනෙන්නට හෝ තිබේද? කෙසේ වෙතත්, හමුදා සහ දේශපාලන බලය මෙන්ම මුදලේ ආධිපත්‍යය ද කතා කරන්නේ ඒවාටම ආවේණික වූ උද්දච්ච බසකිනි. එමඟින් ජාතන්තර ශිෂ්ටසම්පන්න බව, ව්‍යවහාරික බුද්ධිය, විනිවිදභාවය, යුක්තිය සහ සාධාරණත්වය මුළුමනින්ම නිෂේධනය කර තිබේ. එබැවින්, මෙම රටවල් සෑම විටම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව විසින් නිරතුරවම ලියා රඟ දක්වන ඊනියා කෝපයේ සහ යුක්තියේ නාටකවල කාර්ය සාධනයෙන් ගැලවී ඇත.’
මේ ලියන්නේ ජාජබ ආණ්ඩුවේ හිතවත් බුද්ධිමතකු බව සිහිවන විට පමණකි, මෙය රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ කාලයේ වියතකු කළ ප්‍රකාශනයක් නොවන බව සිහියට එන්නේ.
ලංකාවේ තිබෙන ප්‍රශ්නය කුමක්ද? සිවිල් යුද්ධයේදී තමන්ට එරෙහිව මහා පරිමාණ මානව හිමිකම් හා අන්තර්ජාතික මානුෂීය නීති කඩකිරීම් සිදුවුණු බව කියන්නේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය නොවේ, ලංකාවේ අපේ සහෝදර දෙමළ ජනතාවය. ඒවාට පිළියමක් ලංකාවේ (රාජපක්ෂ) ආණ්ඩුවෙන් ඉල්ලා එය නොලැබුණු තැන ඔවුන්ට ඉතිරිවී තිබුණේ ජාතයන්තර වේදිකාවට එය ගෙනයාමය. ලංකාවේ රජය මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ මැන්ඩේට් එක පිළිගන්නා එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්‍යයකි. එක්සත් ජාතීන්ගේ මූලධර්ම අනුව, යම් රටක වැසියන්ගේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම, ප්‍රවර්ධනය හා කඩ නොකිරීම පිළිබඳ පූර්ණ වගකීම තිබෙන්නේ ඒ රටේ රජයටය. රජය අඛණ්ඩය. ලංකාවේ රජය පිළිතුරු දිය යුත්තේ එක්සත් ජාතීන්ට නොවේ. තම රටේම පුරවැසියන් හා සහෝදරයන් වන දෙමළ ජනතාවටය. කවුන්සිලය යනු ඒ වගවීම ක්‍රියාත්මක වන වේදිකාව පමණකි. ඒ ක්‍රියාවලිය හුදු ‘නම් කර ලජ්ජා කිරීමේ’ ජිනීවා රංගනයක් හැටියට හැඳින්වීමෙන් යමකු කරන්නේ කවුන්සිලයට අවමන් කිරීම නොවේ, ලංකාවේ දෙමළ ජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් සටනට නිගරු කිරීමය. දශකයකටත් වැඩි කාලයක් තිස්සේ නොලැබුණු යුක්තියක් ඉල්ලා සිටින ඔවුන්ට අවමන් කිරීමය. ජාජබ ආණ්ඩුවට අයත් පුවත්පත් පිටුවක, ජාජබ හිතවත් වියතකු එහෙම කියන බවිට, රාජපක්‍ෂලාගේ චින්තනය හා වර්තමාන පාලන චින්තනය සමපාත වීම වැළැක්විය නොහැකිය.
ඇත්ත, මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ පක්‍ෂපාතීත්වය ගැන බරපතළ ප්‍රශ්න තිබේ. එහි දේශපාලනයක්ද තිබේ. එහෙත් ඒ කිසිවක් නිසා, ලංකාවේ දෙමළ පුරවැසියන්ට ඉටුවිය යුතු වගවීම නොකරන්නට, ලංකාවේ කිසිම ආණ්ඩුවකට (එනයින් රාජ්‍යයට) පුළුවන්කමක් නැත. ඒ විනිශ්චය කළ යුත්තේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය නොවේ. ලාංකිකයන් වන අපමය. මහාචාර්යවරයා කියන විදියට, ගාසා තීරයේ සහ ලෙබනනයේ ඊශ්‍රායලය මුදාහැර ඇති ප්‍රචණ්ඩත්වයට පියවර නොගත් නිසාත්, ශ්‍රී ලංකාව, කියුබාව, අප්‍රිකානු රාජ්‍ය කිහිපයක් සහ අනෙකුත් අඩු බලගතු රටවල් (පසුගිය කාලයේ ලංකාව මෙන්ම කවුන්සිලයේ විෂයන් බවට පත්වූ මේ කියන අප්‍රිකානු හෝ බලගතු අඩු රටවල් සියල්ලක්ම තම රටවල බරපතළ ලෙස මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කළ රටවල් බව ඒවායේ ලැයිස්තුව හා සිදුවීම් ගෙන බලන විට පෙනෙනු ඇත. සිදුවුණේ අපරාධකාරයන්ට අපරාධකාරයන් එකතු වීමය. – ලියුම්කරු) එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිම්කම් කවුන්සිලය වෙත ඇදගෙන ගොස් ඇති නිසාත් ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ සහ මානව හිම්කම් කවුන්සිලයේ සදාචාරාත්මක පොලිසිය ලෙස නරි බණ කියමින් හැසිරෙන බොහෝ රටවල මානව හිමිකම් වාර්තා ඓතිහාසිකව මෙන්ම යටත් විජිත කාලවකවානු ද සමඟ සැලකිල්ලට ගැනීමේදී ශ්‍රී ලංකාවේ වාර්තාවට වඩා බෙහෙවින් ගැටලුකාරී වීම නිසාත්, ඇමෙරිකාව, ප්‍රංශය, එක්සත් රාජධානිය සහ රුසියාව වැනි රටවලට දඬුවම් කර නැති නිසාත් යන කාරණා හෙවත් ඒ ‘වැරදි’ සියල්ල එකතු වී ලංකාවේ රජය (වරින් වර පැවතුණු ආණ්ඩු) කරන දේ ‘හරි’ බවට පත්වන්නේ නැති බව, හරි නම් ආණ්ඩුවට කියා දිය යුත්තේ මහාචාර්ය පෙරේරා වැනි බුද්ධිමතුන්ය.
ලංකාවේ ආණ්ඩුව පසුගියදා ජිනීවාහිදී දුන් පිළිතුර රාජපක්ෂ පිළිවෙතම ඉදිරියට ගෙනයාමකි. ලංකාව තුළ විශ්වාසවන්ත විමර්ශනයක් කිරීම ගැන විශ්වාසයක් නැත්තේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට නොවේ. ලංකාවේ දෙමළ ජනතාවටය. ඔවුන්ගේ දේශපාලන නියෝජිතයන්ටය. මක් නිසාද යත්, මේ අවනඩුවේ එක් පාර්ශ්වයක් වන්නේ ලංකාවේ රජය නිසාය. ඉතින්, ලංකාවේ රජය කරන පරීක්ෂණයක් අපක්‍ෂපාතී වන්නේ කෙසේද? ජාජබ ආණ්ඩුවකටත් එය කළ නොහැකි වන්නේ, ඒ කාලයේ යුදබිමේ සිටි විශ්‍රාමික හමුදා නිලධාරීන් දැන් සිටින්නේ ජාජබ ආණ්ඩුව තුළ නිසාය.
විශ්වසනීය දේශීය විමර්ශනයක් මගින් තමන්ට සිදුවු අසාධාරණයන් ගැන විභාග කරනවාට ලංකාවේ දෙමළ ජනතාවත්, ඔවුන්ගේ දේශපාලන නියෝජිතයනුත් කැමති නම්, ජිනීවාහිදී ඔය කියන අබග්ගයට වාර්ෂිකව ලංකාව මුහුණ දෙන්නේ නැත. අනෙක් අතට, සංසක පෙරේරා මහතා ලිපියේ කියන්නේ, එම චෝදනාවන්ට ලක්විය යුත්තේ මීට පෙර තිබුණු ලංකාවේ පාලනයන් බවයි. ඇත්තය. ඒ, රාජපක්ෂ පාලනයයි. ඒ නිසා වත්මන් පාලකයන් කළ යුත්තේ ඒ පාලනයන්වලදී සිදුවුණු වැරදි ගැන වහාම විමර්ශන කිරීමය. හමුදාව, පැරාමිලිටරි හමුදා කළ අපරාධ ගැන විමර්ශනය කිරීමය. පරණ ආණ්ඩුවේ හොරු අල්ලන්න කැපවී සිටින මේ ආණ්ඩුවට, පරණ ආණ්ඩු කළ ඊටත් වඩා මහාපරිමාණ යුද අපරාධ ගැන විමර්ශනය කිරීම අපහසුවක් නොවේ.
සසංක පෙරේරා වැනි බුද්ධිමතුන් කළ යුත්තේ ඒ කාර්යභාරය වහ වහා අරඹන්න යැයි තමා හිතවත් ජාජබ ආණ්ඩුවට බල කිරීමය. නැතිව, දෙමළ ජනතාවට යුක්තියක් ඉටුකළ හැකියැයි සිතන එකම මාර්ගයත් අවමානයට, අවලාදයට භාජනය කිරීම නොවේ.
එම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ නඩු විභාගයේදී අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව බාරව සිටි හිටපු ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති රවී සෙනෙවිරත්න වගඋත්තරකරුවකු ලෙස නම්කර තිබුණද. රාජකාරිමය නොතකා හැරීම සම්බන්ධයෙන් කිසිදු දඬුවමක් හෝ වන්දි මුදලක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඔහුට නියම කළේ නැත. එමෙන්ම ජනක් ද සිල්වා ජනාධිපති විශේෂ විමර්ශන කොමිසම හමුවට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව බාරව සිටි හිටපු ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති රවී සෙනෙවිරත්න හා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ලෙස කටයුතු කළ හිටපු ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරි ශානි අබේසේකර සාක්ෂිකරුවන් ලෙස නොව වගඋත්තරකරුවන් ලෙස කැඳවා තිබුණද එම කොමිසම ඔවුන් දෙදෙනාට එරෙහිව නඩු පවරන ලෙස හෝ විනය පියවර ගන්නා ලෙස නිර්දේශ කර තිබුණේද නැත.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුක්‍රමයක් කියන්නේ ජනතාවට දේශපාලන බලය තියෙන පාලනයක් කියන එක. මේකට හොදම උදාහරණෙ තමයි ලෝකේ දකින්න ලැබෙන නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන පාලන ක්‍රමය. අතීතයේ තිබුණා ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමය කියල එකක්. එත් දැන් එහෙම එකක් දකින්න ලැබෙන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ඒ ක්‍රමයෙන් අවශේෂ වුණ සමහර කොටස් එක්ක මිශ්‍ර වුණ ක්‍රම තාම දකින්න තියෙනවා. ග්‍රීසියේ ඇතැන්ස් නුවර තමයි අපි මේ පාලන ක්‍රමවල උපත විදියට ඇත්තටම සලකන්නේ. ඒ වුණාට ඒ ක්‍රමය එච්චරම සාර්ථක ක්‍රමයක් විදියට ප්‍රසිද්ධ නොවෙන්න හේතු කිහිපයක්ම තියෙනවා. ප්‍රධාන වශයෙන්ම යම් යම් සීමාවන්වලට යටත්ව ජන්ද බලය ලබා දී තිබීම තමයි ඒකට හේතුව. ඒ ක්‍රමයට අනුව වහලුන්ට, ස්ත්‍රීන්ට වගේ සමාජයේ ඇතැම් පිරිස්වලට ජන්ද බලය පැවතුණේ නැහැ. ඒ වෙනුවට වංශාධිපතියෝ කීහිපදෙනෙක් එකතුවෙලා එක තැනක ඉදන් සාකච්ජා කරලා සුදුසු නීති කියල කොට්සයක් සම්මත කරගත්ත කියලා තමා අපි අහල තියෙන්නේ.
වගවීම කියන කාරණයෙන් අදහස් කරන්නේ යම්කිසි පුද්ගලයෙක් කරන ක්‍රියාකාරකමක් හෝ තමන්ගේ බලය පාවිච්චි කිරීම වැනි දෙයකින් ඇතිවන ප්‍රථිඵලය සම්බන්ධයෙන් වගකීම භාර ගැනීම. මහජන නියෝජිතයින් සම්බන්ධයෙන් අපි පහුගිය කාලය පුරාම දකින්නේ වගවීම පිළිබඳව ලොකු ගැටලුවකට මුහුණදීලා තියෙනවා ලංකාවේ දේශපාලනය. එතන දී මහජන නියෝජිතයන්ට මධ්‍යම රජයේ ද, පාර්ලිමේන්තුවේ ද, පළාත් සභාවක ද, පලාත් පාලන ආයතනයක ද කියන භේදයක් නැතිව දිගින් දිගටම වගවීම සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල වෙනවා. ඒ නිසා තමයි පහුගිය ජනාධිපතිවරණයේ දීත් මේ සම්බන්න්ධයෙන් දිගින් දිගටම සාකච්ඡා වුණේ. 2022 ජන අරගලය මතු වීමේ ප්‍රධාන හේතුවක් වෙන්නෙත් මහජන නියෝජිතයන් ජනතාවට වගවීමක් නොමැති ආකාරයෙන් කටයුතු කිරීම. විශේෂයෙන් මහජන නියෝජිතයන් ජනතාවට වග නොවීමේ ගැටලුව නිසා රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ වග නොවීමටත් බලපාලා තියෙනවා.
පාර්ලිමේන්තු නියෝජියන්ගේ වගවීම මහජනතාවට සහතික කරන්නේ කොහොමද? මේක අද අපේ රටේ ප්‍රධාන ප්‍රශ්නයක් වෙලා තියෙන්නේ. මහජනයා හැටියට අවුරුදු පහෙන් පහට අපට ලැබෙන අවස්ථාව එළඹෙමින් තියෙන වෙලාවක මෙවැනි දෙයක් කතා කිරීම කාලෝචිතයි.
