ලැබීමට නියමිතව තිබුණු බොහෝ පිරිසකට අයිතිය නැති කිරීමට යයි
හිටපු ජනාධිපති රනිල් වික්රමසිංහ විසින් ක්රියාත්මක කරන ලද රජයේ ඉඩම්වල සින්නක්කර අයිතිය පවුල් ලක්ෂ 20කට පමණ ලබාදීමේ උරුමය වැඩසටහන අත්හිටුවා ඒ සම්බන්ධයෙන් යළි සමාලෝචනය කිරීමට වත්මන් ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුව කටයුතු කළ අතර කැබිනට් මණ්ඩලය විසින් පත්කරන ලද කමිටුවේ වාර්තාව ආණ්ඩුවට ලබාදී තිබුණේ මීට මාස ගණනාවකට පෙරය. එම සමාලෝචන කමිටු වාර්තාවේ නිර්දේශයක් වශයෙන් ඇති හිටපු ජනාධිපති රනිල් වික්රමසිංහගේ ප්රතිරූප අත්සන් සහිතව සකස් කර ඇති සින්නක්කර ඔප්පු බෙදා දීම සඳහා ආණ්ඩුව මැලිකමක් දක්වන බව අපි මීට පෙර වාර්තා කළෙමු.
ඒ සම්බන්ධයෙන් මේ වනවිට වාර්තා වන්නේ එම සමාලෝචන කමිටු වාර්තාව කැබිනට් මණ්ඩලයට යොමුකර අනුමැතිය ලබාගෙන ඇති බවයි. එය සනාථ වන්නේ ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා 2025.10.14 දින සහිතව සියලුම පළාත් හා අන්තර් පළාත් ඉඩම් කොමසාරිස්වරුන්, ප්රාදේශීය ලේකම්වරුන් හා අන්තර් පළාත් සහකාර ඉඩම් කොමසාරිස්වරුන් අමතමින් නිකුත් කර ඇති 2025/02 දරන චක්රලේඛය අනුවය.
එය චක්රලේඛය ‘ඉඩම් අවසර පත්ර හා දීමනා පත්ර ලාභීන්ට රජයේ ඉඩම්වල පරම අයිතිය ලබාදීම සඳහා ‘හිමිකම’ නිදහස් පත්ර ලබාදීමේ වැඩසටහන’ යනුවෙන් හඳුන්වා ඇත.
චක්රලේඛයේ විශේෂත්වයන් දෙකක් මූලික වශයෙන් හඳුනාගත හැකිය. එකක් හිටපු ජනාධිපතිගේ ‘උරුමය’ වැඩසටහන ‘හිමිකම’ යනුවෙන් ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුව සංශෝධනයට ලක්කර ක්රියාත්මක කරන්නට යන බවය. ක්රියාත්මක වෙමින් තිබූ දෙයක් ඉදිරියට ගෙන යෑමේදී එය තමන්ගේ වැඩක් ලෙස යළි නාමකරණය කර ක්රියාත්මක කිරීම ඡන්ද දේශපාලනයේ සාමාන්ය පිළිවෙත හෙයින් එය තේරුම් ගත හැකි තත්වයකි.
ඒ අනුව ඉඩම් සංවර්ධන ආඥා පනත යටතේ කොන්දේසි සහිතව ඉඩම්වලට ලබාදී ඇති අවසර පත්ර හා දීමනා පත්ර වෙනුවට නිදහස් ප්රදාන පත්ර හෙවත් සින්නක්කර ඔප්පු හිමිකම ලබාදීම නම වෙනස් කරන ලද වත්මන් ආණ්ඩුවේ ව්යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන්ද සිදුකිරීමට නියමිතය.
එහෙත් එහිදී මෙම චක්රලේඛය තුළ ඇති අනෙක් විශේෂත්වය ඇත්තේ, එම චක්රලේඛයේ අංක 2 යටතේ ‘හිමිකම නිදහස් ප්රදාන පත්ර සකස් කිරීම සඳහා අවසර පත්ර/දීමනා පත්ර භාර නොගත යුතු අවස්ථා’ යනුවෙන් නම්කර ඇති උපදෙස් මාලාව තුළය.
එහි සඳහන් කරන්නේ නිදහස් දීමනා පත්ර ලබාදීම සඳහා අවසර පත්ර හා දීමනා පත්ර රජයට භාරගැනීමේදී පහත සඳහන් කාණ්ඩයන් යටතට ගැනෙන අවසර පත්ර හෝ දීමනා පත්ර සම්බන්ධයෙන් නිදහස් ප්රදාන පත්ර සැකසීමට අදාළ කාර්යයන් නොකිරීමට සැලකිලිමත් විය යුතු බවයි.
ඒවා වන්නේ, ජීවිත භුක්තිය සඳහා නිකුත් කරන ලද අවසර පත්ර හා දීමනා පත්ර මත නිදහස් ප්රදාන පත්ර ඉල්ලුම් කිරීම, ගොවි පන්තිය යටතේ වගාවට හෝ පදිංචියට හෝ වගාව හා පදිංචියට ලබාදී ඇති ඉඩම් වෙනත් අරමුණු සඳහා භාවිත කිරීම, මධ්යම පන්තික වැඩසටහන යටතේ බැහැර කර ඇති ඉඩම්, නිරවුල්ව ඉඩම භුක්ති නොවිඳීම, ඉඩම මැනුම් කටයුතු කර නොමැති වීම, මූල්ය ආයතනයකට හෝ බැංකුවකට ඉඩම උකස් කර තිබීම, අවසර පත්රයක් මත නිදහස් දීමනා පත්ර ඉල්ලුම් කරන විට අවසර පත්රය නිකුත් කර ඇත්තේ මඩ ඉඩමක් සඳහා නම් වසර තුනක්ද, ගොඩ ඉඩමක් සඳහා නම් වසරක් ද ගතව නොමැති වීම, බැහැර කර ඇති ඉඩම්වල නෛතික ගැටලු පැවතීම, නාගරික බල ප්රදේශයක් ලෙස ගැසට් කිරීමෙන් පසු ඉඩම් සංවර්ධන ආඥා පනත යටතේ අවසර පත්ර නිකුත් කර තිබීම, මෙම වැඩසටහන සඳහා කැබිනට් අනුමැතිය ලබාදෙන ලද 2025.07.21 දිනෙන් පසු අවසර පත්ර මගින් සිදු කරන බැහැර කිරීම් යනාදිය වේ.
එහෙත් එම චක්රලේඛය නිකුත් කිරීමට හේතු වූ කැබිනට් මණ්ඩල තීන්දුවට අදාළ සමාලෝචන කමිටුවේ වාර්තාවට අවධානය යොමු කළහොත් එම අංක 02 යටතේ සඳහන් කර ඇති කරුණුවලින් බොහොමයක් එම වාර්තාවේ ඇති ඒවා නොවන බව පෙනේ.
සමාලෝචන කමිටු වාර්තාව අවසන් වශයෙන් සිය නිර්දේශ ඉදිරිපත් කරමින් සඳහන් කරන්නේ, ඉඩම් සංවර්ධන ආඥා පනත යටතේ නිකුත් කරන ලද බලපත්ර හා දීමනා පත්ර සඳහා නිදහස් දීමනා පත්රයක් හෙවත් සින්නක්කර ඔප්පුවක් නිකුත් කිරීම සුදුසු බවයි. එමෙන්ම එම කමිටුව ඒ සඳහා පහත සඳහන් ක්රමවේදයන් අනුගමනය කිරීම සුදුසු බව වැඩිදුරටත් යෝජනා කර ඇත.
ඒ, හඳුනාගත් නීතිමය ගැටලු සම්බන්ධයෙන් නීතිපති විමසා ඉදිරි පියවර ගැනීම, ඉඩම් සංවර්ධන ආඥා පනත යටතේ නිකුත් කරන ලද අවසර පත්රය හෝ ප්රදාන පත්රය රජයට බාරදී උරුමය වැඩසටහන යටතේ නිදහස් ප්රදාන පත්රයක් ඉල්ලුම් කරන අවස්ථාවේදී අවසරපත්රකරුගේ හෝ ප්රදානපත්රලාභියාගේ එකඟතාවට අමතරව කලත්රයා, අවිවාහක දූදරුවන්, භුක්තිකරුවන් සහ ලේඛනගත පසු උරුමකරුවන්ගේ එකඟතාව ලබාගැනීම, මිනින්දෝරු දෙපාර්තමේන්තුව විසින් දැනටමත් සකස් කර ඇති මැනුම් සිතියම්වලට අදාළව මායිම් ගැටලු හෝ අයිතිය පිළිබඳ ගැටලු නොමැති බවට අවසරපත්රකරු හෝ ප්රදානපත්රකරු සහතික වන්නේ නම් නිදහස් ප්රදානපත්ර නිකුත් කිරීමේ මූලික පියවර ආරම්භ කිරීම හා මායිම් ගැටලු හා අයිතිය පිළිබඳ ගැටලු පවතී නම් ප්රදාන පත්රයක් නිකුත් කිරීම සඳහා නිර්දේශ කිරීමට පෙර ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල් දෙපාර්තමේන්තුවේ මිනින්දෝරු හෝ මිනින්දෝරු දෙපාර්තමේන්තුවේ මිනින්දෝරුවකුගේ අධීක්ෂණය යටතේ ක්ෂේත්ර පරීක්ෂණයක් සිදුකර අදාළ මායිම්/ අයිතිය පිළිබඳ ගැටලු නිරාකරණය කර ගැනීමෙන් පසුව පමණක් ‘ද රේඛා චිත්රය’ (නිදහස් දීමනා පත්ර රේඛා චිත්රය) නිකුත් කිරීම, නේවාසික ඉඩම් හා කෘෂිකාර්මික ඉඩම් සඳහා අවම බෙදුම් ඒකකයක් තීරණය කිරීම, නාගරික බලප්රදේශ හෝ වානිජමය වශයෙන් සංවර්ධිත ප්රදේශ තුළ පිහිටා ඇති ඉඩම් සඳහා පසුගිය දශක කිහිපය තුළ ඉඩම් සංවර්ධන ආඥා පනත යටතේ අවසරපත්ර හෝ ප්රදානපත්ර නිකුත් කර ඇත්නම්, එම ඉඩම් සඳහා රජයේ ඉඩම් ආඥා පනත යටතේ ක්රියා කිරීම, සකස්කර මහජනයා වෙත ලබාදී ඇති හා ලබාදීමට නියමිත නිදහස් ප්රදානපත්ර සම්බන්ධයෙන් තවදුරටත් රජය මැදිහත් නොවීම, පූර්වගාමී ජනාධිපතිවරයාගේ ප්රතිරූප අත්සන නිදහස් ප්රදාන පත්රයෙහි යෙදූ පසුව එම නිදහස් ප්රදාන පත්රයට අදාළ ඉඩම රජයේ අයිතියෙන් බැහැර වූවා සේ සැලකීම, දැනට ප්රාදේශීය ලේකම්වරුන්ට බාරදී ඇති සහ ැ-ීකසපි පද්ධතියට ඇතුළත් කර ඇති විවිධ අවස්ථාවන්හි පවතින අවසර හා ප්රදානපත්ර යෝජිත නිදහස් ප්රදානපත්ර ලබාදීමේ ක්රමවේදයට අනුගතව අවශ්ය සංශෝධනයන් සිදුකිරීම, මීට පෙර ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල් විසින් සහ මහවැලි අධිකාරිය නිකුත් කරන ලද චක්රලේඛ යෝජිත නිදහස් ප්රදානපත්ර නිකුත් කිරීමේ ක්රමවේදයට අනුගත වන ආකාරයට සංශෝධනය කිරීම හෝ එම චක්රලේඛ අවලංගු කර නව චක්රලේඛ නිකුත් කිරීම ආදියයි.
එහි කිසිම තැනක ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයාගේ වත්මන් චක්රලේඛයේ සඳහන් ආකාරයට නිදහස් දීමනා පත්රයක් හෙවත් ඉඩම් සඳහා සින්නක්කර අයිතිය ලබාදීම සඳහා අවසර පත්ර හා දීමනා පත්ර භාර නොගත යුතු අවස්ථා ගැන සඳහන් කර නැත. විශේෂයෙන්ම නෛතික කරුණු නොවන ගොවි පන්තිය යටතේ වගාවට හෝ පදිංචියට හෝ වගාව හා පදිංචියට ලබාදී ඇති ඉඩම් වෙනත් අරමුණු සඳහා භාවිතා කිරීම, මධ්යම පන්තික වැඩසටහන යටතේ බැහැර කර ඇති ඉඩම් හා නාගරික බල ප්රදේශයක් ලෙස ගැසට් කිරීමෙන් පසු ඉඩම් සංවර්ධන ආඥා පනත යටතේ අවසර පත්ර නිකුත් කර තිබීම යන කරුණු සම්බන්ධයෙන් කිසිවක්ම කියා නැති අතර එම ඉඩම් සඳහා නිදහස් දීමනා පත්රයක් හෙවත් සින්නක්කර හිමිකම ලබා ගැනීම සඳහා සිදුකරන ඉල්ලීම් බාර නොගත යුතු බවට සඳහන් කර නැත.
ඊට හේතුව වන්නේ ගොවිතැනට ලබාදුන් ඉඩමක පදිංචියට ගෙයක් හදා ගැනීම, පදිංචියට දුන් ඉඩමක කඩයක් හෝ වෙනත් ව්යාපාර කටයුත්තක් කිරීම වැළැක්විය නොහැකි සාමාන්ය තත්වයක් බවට වසර ගණනාවක් තුළ සිදුවී ඇති නිසාය. එමෙන්ම මධ්යම පන්තිය සඳහා ලබාදුන් ඉඩම්ද ඒවා ලබාගත් මුල් අවස්ථාවේදී නොදියුණු වටිනාකම ගෙවා ලබාගත් ඒවා වන නිසා හා ඒවාට ආර්ථික වටිනාකමක් ලබාදිය යුතු නිසා ඒ ගැනද නිර්දේශ ලබාදීමක් සිදුකර නැත. නාගරික බලප්රදේශයක් ලෙස නම් කිරීමද විවිධ හේතු නිසා පසුගිය කාලයේ ගම් ලෙස හඳුන්වන ප්රදේශවල ඕනෑ තරම් සිදුකර ඇති නිසා ඒ ගැනද විමර්ශන කමිටුව අවධානය යොමුකර නැත. එහෙත් ප්රශ්නය වන්නේ විමර්ශන කමිටුවේ නිර්දේශවල ඇතුළත් නොවූ කරුණු සඳහන් කරමින් ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා එවැනි චක්රලේඛයක් නිකුත් කළේ ඇයිද යන්න හා සින්නක්කර ඉඩම් හිමිකම ලබබාදීම වෙනුවට බොහෝ පිරිසකට අහිමි කිරීමට උත්සාහ කර තිබීමය.
මේ ආකාරයට සමාලෝචන කමිටුවක් පත්කර උරුමය වැඩසටහන යටතේ නිදහස් දීමනා පත්ර හෙවත් සින්නක්කර හිමිකම් ලබාදීම අත්හිටුවීමේ අවස්ථාව වනවිට නිදහස් දීමනාපත්ර හෙවත් සින්නක්කර ඔප්පු ලබා ගැනීම සඳහා රජයට බාරදී තිබූ අවසරපත්ර හා ප්රදානපත්ර සංඛ්යාව 142,691ක් වී තිබුණි. ඒ අතරින් ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයාට බාරදී තිබුණ ප්රමාණය 72,917කි. ශ්රී ලංකා මහවැලි අධිකාරියට බාරදී තිබුණ ප්රමාණය 69,774කි. එසේ බාරදුන් ප්රමාණයෙන් මහජනයා වෙත ලබාදී තිබූ සින්නක්කර ඔප්පු ප්රමාණය 26,384ක් විය. ඉන් 18,373ක් ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා විසින් ලබාදී තිබුණ අතර 8011ක් ශ්රී ලංකා මහවැලි අධිකාරිය විසින් ලබාදී තිබුණි.
එමෙන්ම හිටපු ජනාධිපති රනිල් වික්රමසිංහගේ අත්සන සහිතව බෙදා දීමට සකස් කර තිබුණ සින්නක්කර ඔප්පු සංඛ්යාව 23,018ක් විය. ඒ අතරින් සින්නක්කර ඔප්පු 4060ක් ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා භාරයේ තිබුණ අතර 18,958ක් ශ්රී ලංකා මහවැලි අධිකාරිය යටතේ තිබුණි.
එසේම සින්නක්කර ඔප්පු ලබාදීම සඳහා රජයට බාරදී ඒ සම්බන්ධයෙන් වන ක්රියාවලියේ විවිධ අදියරවල තිබූ අවසරපත්ර හා දීමනාපත්ර සංඛ්යාව 93,289ක් වූ අතර ඒ ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා භාරයේ 50,484ක් හා ශ්රී ලංකා මහවැලි අධිකාරිය යටතේ 42,805ක් වශයෙනි.
ඉඩම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයාගේ ඉහතින් සඳහන් කරන ලද උරුමය වැඩසටහන හිමිකම වැඩසටහන බවට පත්වූ නව චක්රලේඛය අනුව ඒ සඳහා පත්කරන ලද සමාලෝචන කමිටු වාර්තාවේ නිර්දේශ කෙසේ වෙතත් තවදුරටත් සිදුවී ඇත්තේ සින්නක්කර ඉඩම් හිමිකමක් ලබා ගැනීම සඳහා ඉල්ලුම් කළ බොහෝ පිරිසකට බලාපොරොත්තු කඩකර ගැනීමේ අවස්ථාවක් උදාකර තිබීමය.
ඒ සම්බන්ධයෙන් තවමත් එසේ සින්නක්කර ඉඩම් හිමිකම සඳහා ඉල්ලුම් කළ පිරිස් නොදන්නවාට සැකයක් නැත. මෙම සටහන අප පළකරන්නේ ඒ සම්බන්ධයෙන් දිගින් දිගටම වාර්තා කළ පුවත්පතක් වශයෙන් ඔවුන්ගේ දැනුවත්භාවය සඳහා හා ආණ්ඩුවේ අවධානය සඳහාය. විශේෂයෙන්ම ඒ සඳහා වන කැබිනට් මණ්ඩල පත්රිකාව ඉදිරිපත් කරමින් සමාලෝචන කමිටුවක් පත්කර වාර්තාවක් ලබාගෙන එම වාර්තාවේ නිර්දේශ සඳහා අනුමැතිය ලබාගත් ලාල් කාන්ත ඇමතිවරයාගේ අවධානය සඳහාය.
