ජමාල් කශෝගී සෞදි කොන්සල් කාර්යාලය ඇතුළදී ඝාතනයට ලක්වෙන විට ඔහු 59 වැනි වියේ පසුවිය. 1983 දී ජනමාධ්‍ය පිළිබඳ ඇමරිකාවේ, ඉන්දියානා විශ්විද්‍යාලයෙන් උපාධියක් හිමිකර ගන්නා ඔහු වාර්තාකරුවෙක් ලෙස Saudi Gazette පුවත්පතට එකතු වී ඇත. ඉන්පසුව ඇෆ්ගනිස්ථානය, ඇල්ජිරියාව, සූඩානය වැනි රටවලද පුවතපත් වාර්තාකරුවෙක් ලෙස සේවය කර ඇත. ඔසාමා බිල් ලාඩන් සමග සම්මුඛ සාකච්ඡා කිහිපවරක් මෙහෙයවා ඇති ජමාල් උප ප‍්‍රධාන සංස්කාරක ලෙස Arab News වෙත එක්වී ඇත. ඉන්පසුව ඔහු Al watan පුවත්පතේ ප‍්‍රධාන සංස්කාරක ධුරයට පත් වී ඇත. සෞදි කුමාරයෙක් වන Tarki bin Faisal ගේ මාධ්‍ය උපදේශක ලෙසද කටයුතු කරනු ලැබූ ජමාල් සෞදි රජ පවුලට කාලයක් සමීපතමව සිටි පුද්ගලයෙක් බව වාර්තා වන අතර පසුගිය කාලයේදී ඔහු සෞදියෙන් පළාගොස්, ඇමරිකාවේ ජීවත් විය. ඒ සෞදි රජපවුල සහ සෞදි ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය විවේචනය කරමින් ඔහු ලිපි සම්පාදනය කිරීම නිසා රජ පවුලෙන් ආ ජීවිත තර්ජනය නිසාය.
සෞදි මාධ්‍යවේදියකු වූ ජමාල් කශෝගි 2018 ඔක්තෝබර් 2 දින තුර්කියේ ඉස්තාන්බුල් නුවර පිහිටි සෞදි කොන්සල් කාර්යාලයට යන්නේ තම දික්කසාදයේ ලියවිලි ගන්නටය. ඒ නව ජීවිතයක් ඇරැුඹුම සඳහා ය. කලින් විවාහයෙන් වෙන්වී සිටි ජමාල්ට ඔහු අතුරුදන් වනවිට තුර්කි ජාතික පෙම්වතියක් ( හතිස් සෙන්ගිස් ) සිටි අතර ඇයව විවාහ කරගැනීම සඳහා මෙම ලියවිලි අවශ්‍යව තිබී ඇත. තම පෙම්වතිය කොන්සල් කාර්යාලය ඉදිරිපිට නවතා තමන්ගේ ජංගම දුරකථනයද ඇය අත පත්කර දහවල් 1.30ට පමණ, කොන්සල් කාර්යාලයේ ප‍්‍රධාන දොරටුවෙන්, ඔහු කොන්සල් කාර්යාලයට ඇතුළ්වී ඇත. ඔහු මෙලෙස කොන්සල් කාර්යාලයට ඇතුළ්වෙන දර්ශනයන් සී සී ටිවී කැමරා තුළ සුරක්ෂිතව තිබී තුර්කි බලධාරීන් විසින් මාධ්‍යට නිකුත් කරැුත. ජමාල්ගේ පෙම්වතිය ඔහු කොන්සල් කාර්යාලයෙන් එළියට පැමිණෙන තුරු බොහෝ වේලාවක් බලාසිට ඇත. ඉන්පසු ඇය ජමාල් පිළිබඳව කොන්සල් කාර්යාලයෙන් විමසා ඇති අතර එයට කොන්සල් කාර්යාලයේ පිළිතුර වී තිබුණේ ජමාල් තම කාර්යාලයේ පිටුපස දොරටුවෙන් පිටව ගිය බවය. ඉන්පසුව හතිස් සෙන්ගිස් මෙම අතුරුදන් වීම පිළිබඳව තුර්කි අරාබි මාධ්‍ය දැනුවත් කරන අතර 2018 ඔක්තෝම්බර් 3 වැනි දිනයේදී ඇය සී එන් එන් මාධ්‍යවේදියෙක් සමග අදහස් දක්වමින් අසන්නේ ඔහු හොඳින් ඉන්නවාද කියා ය. ඔහු මාධ්‍යවේදියෙක් විතරයි. ඇය එහිදී කියන්නී ය. මේ වනවිට සියල්ල සිදුවී හමාරය.
ජමාල් ගේ අවසන් මොහොත
තුර්කි කොන්සල් කාර්යාලය තුළට ගිය ජමාල්ට ඇත්තටම මොකද වුණේ? බොහෝ දෙනෙකු විමසන්නට විය. බටහිර සහ මැදපෙරදිග සමහර මාධ්‍ය ආයතන කාටුනවල ඇන්දේ ජමාල් දාමරිකයින් විසින් කොන්සල් කාර්යාලයට ඇදගෙන යන ආකාරයයි. තවත් කාටූනායක ඇද තිබුණේ සෞදි ඔටුන්න හිමි කුමාරයා Mohammed bin Salman තමන් අතැති කියතකින් පෑනක් කැබලි කරන ආකාරයයි. ජමාල්ට ඇත්තටම මොකද වුණේ සෞදි බලධාරීන් ජමාල් සිය රටට පැහැරගෙන ගියේද? (සෞදි කුමාරවරුන් බොහෝ දෙනෙක් පසුගිය කාලයේදී මෙලෙස සියරට පැහැරගෙන ගියේ ය) මේ අතර මැදපෙරදිග ඇස ‘මිඞ්ල් ඊස්ට් අයි’ නැමති පුවත් සේවාව විමර්ශන නිලධාරීන්ගෙන් ලබාගත් තොරතුරු මත ජමාල්ගේ අවසාන මොහොත වාර්තා කරැත. මේ පුවත් සේවය කියන්නේ ජමාල් කොන්සල් කාර්යාලයට පැමිණෙන විට ඔහුව පිළිගැනීම සදහා ඝාතන කණ්ඩායම කොන්සල් කාර්යාලය ඇතුළත සූදානම්ව සිට ඇතිබවය. ජමාල් කොන්සල් කාර්යාලයට පැමිණි පසු ඔහු මේ පිරිසගේ ග‍්‍රහණයට හසුවී ඇත. ඉන්පසුව කොන්සල්වරයාගේ කාමරයට යාබද කාමරයකට ඔහු ඇදගෙන ගොස් ඇත.
ඉනානතුරුව සහාසික අරාබි නීතිය සහ දඬුවම් ක‍්‍රම ක‍්‍රියාවේ යොදවමින් ඔහු මේසයක් මත බාවා ජීවත්ව සිටියදීම සිරුර කැබලිවලට කපා ඇත. ඒ ඔටුන්න හිමි කුමාරයා මොහොම්මද් බින් සල්මාන්ගේ නියෝගයකට අනුව පැමිණි 15 දෙනෙකු පමණ වෙන ඝාතක කණ්ඩායමක් විසින්ය. සිරුර කොටස්වලට කපා ඇත්තේ හිටපු සෞදි අධිකරණ වෛද්‍යවරයකු වූ සාලා මුහමුඞ් අල් ටුබයිගි නැමැත්තාය. සිරුර කැබලි කිරීම සඳහා ගතවී ඇත්තේ විනාඩි 7ක් පමණ බව දැනගන්නට ලැබෙන බව එම පුවත් සේවාව වාර්තා කරන්නේය. සුමියුරු සංගීතයක් පසුබිමින් වාදනය වනවිට සෞදි වෘක්කයෝ ජමාල්ගේ සිරුර කීතුවලට කපාදමා ඇත. මේ සිදුවීම් සියල්ල වීඩියෝ කරැති බවද, ජමාල් කෑගසන හඬ කොන්සල් කාර්යාලයේ සේවකයෙක් රෙකෝඞ් කරැති බවද, එම තොරතුරු සියල්ල මේ වනවිට තුර්කි බලධාරීන් වෙත ලැබී ඇති බවද වාර්තා පළවන්නේය. මේ අතර පසුගි ය 23 වැනි අගහරුවාදා තුර්කියේ අන්කාරා වෙත යන ඇමෙරිකානු සී අයි ඒ ප‍්‍රධානියා වන Gina Haspel කියා සිටින්නේ තුර්කි බුද්ධි අංශ ජමාල් මෙලෙස ඝාතන කිරීම පිළිබඳ පරීක්ෂවලට අදාළ තොරතුරු සියල්ල හොවමාරු කරගන්නට කැමැත්තෙන් සිටින බවය. මේ අතර පසුගිය 24 වැනි දින express වැනි වෙබ් අඩවි පුවතක් වාර්තා කරමින් කියන්නේ ජමාල්ගේ සිරුරේ කොටස් කොන්සල් ජනරාල් නිවසේ ළිඳක තිබියදී සොයා ගත් බවය. එහිදී ඔවුන් කියන්නේ ජමාල් ගේ මුහුණ විකෘති කරැති බව පරීක්ෂණ කණ්ඩායම් පවසන බවය. මේ අනුව මේ ඝාතනය පිළිබඳ බොහෝ තොරතුරු අනාවරණය වී ඇත.
සෞදිය කියන්නේ කුමක් ද?
ජමාල් අතුරුදන් වූ දවසේ සිට ඔටුන්න හිමි කුමාරයාගේ සිට සෞදි රාජකීය බලධාරීන් මාධ්‍යට කරන ප‍්‍රකාශ ඔවුන්ගේ නරුමකම ලොවට පෙන්වන කැඩපතක් බදුය. ඔවුන් ඔක්තෝම්බර් 3 වැනිදා ප‍්‍රකාශ කළේ ජමාල් නිරුපද්‍රිතව තම කොන්සල් කාර්යාලයෙන් ගිය බවය. ඉන්පසුව ඔක්තෝම්බර් 8 වැනිදා ප‍්‍රකාශයක් නිකුත් කරන ඔටුන්න හිමි කුමාරයාගේ සහෝදරයා වන ඇමරිකාවේ සෞදි තානාපති Khaled bin Salman කියා සිටින්නේ ජමාල් ගේ මරණය පිළිබඳ වාර්තා සම්පූර්ණයෙන්ම අසත්‍ය සහ පදනම් විරහිත බවය. එහිදී ඔහු වැඩිදුරටත් කියන්නේ ජමාල් යනු තම රටේ පුරවැසියෙක් බවය. ඔහු තුර්කියේ තම කොන්සල් කාර්යාලයට පිටතදී අතුරුදන් වී ඇති බවය. ඉන්පසුව ඔක්තෝම්බර් 20 වැනි දින මාධ්‍ය නිවේදනයක් නිකුත් කරන සෞදි බලධාරීන් කියන්නේ තම කොන්සල් කාර්යාලයේදී සිදුවූ රණ්ඩුවක් අතරතුරදී ජමාල් මියගොස් ඇති බවය. ඉන් දිනකට පසුව එනම් 21 වැනි දින ඔවුන් කියන්නේ මෙය අත්වැරදීමකින් සිදුවූ ඝාතනයක් බවය. පසුගිය 24 වෙනිදා අල්ජසීරා වාර්තා කරන විදිහට මොහමද් බින් සල්මාන් ඔටුන්න හිමි කුමරා දැන් කියන්නෙ මේ සිද්ධිය වේදනාකාරී බවය. සිද්ධියට අදාළ නඩු විභාගයේදී මෙම සිද්ධියට වගකිවයුතු සියල්ලන්ටම දඬුවම් ලැබෙනු ඇති බවත් එමඟින් ජමාල්ට යුක්තිය ඉටුවෙනු ඇති බවත් ය. එහිදී ඔහු වැඩි දුරටත් කියන්නේය. තුර්කිය සහ තම රට කිසිදු රාජ්‍යතාන්ත‍්‍රික අවුලකින් තොරව මෙම පරීක්ෂණ ඉදිරියට මෙහෙයවන බවද ඔහු එහිදී කියයි.
බටහිර මාධ්‍ය වාර්තාවලට අනුව සෞදි ඔටුන්න හිමි කුමාරයාවන මොහමද් බින් සල්මාන්ගේ සැළසුමකට අනුව ඔහු විසින් නම්කරනු ලැබූ ඝාතන කණ්ඩායමක් සැළසුම් සහගතව ජමාල්ගේ ඝාතනය සිදුකර ඇත. තුර්කි බලධාරින්ද කියන්නේ මෙය සැලසුම්සහගතව මෙහෙයවනු ලැබූ ඝාතනයක් බවය. තුර්කි ජනාධිපති Tayyip Erdogan ද කියන්නේ මෙම ඝාතනයට අණ දුන් පුද්ගලයින්ද සොයා ගතයුතු බවය. එහෙත් ඔහු මේ අවස්ථාවේදී සෞදිය සමග ගැටුමකට නොයා මෙය බේරුමක් කරගන්නට උත්සාහ කරන බවක් පෙනෙන්නට තිබෙන්නේය. තුර්කිය වැනිම බොහෝ රටවල් මේ ප‍්‍රශ්නයේදී රැුවුල සහ කැඳ යන දෙකම බේරාගන්නට උත්සාහ කරන බවක් පෙනෙන්නට තිබෙන්නේය. ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට‍්‍රම්ප් ඇමරිකාවේ වෝල්ස්ටී‍්‍රට් ජර්නලයට සෞදිය විවේචනය කරන ස්රූපයේ ප‍්‍රතිචාරයක් දැක්වූවත් එය සම්බාධක පැනවීම වැනි ආස්ථානයක් දක්වා ගමන් නොකරනු ඇතැයි දේශපාලන විශ්ලේෂකයෝ පවසති.
රැවලයි කැඳයි
ජමාල් ඝාතනය වනවිට ඔහු ජීවත්වුණේ ඇමරිකාවේය. ලීවේ වොෂින්ටන් පෝස්ට් පුවත්පටය. එහෙත් ඔහුගේ ඝාතනය පිළිබඳව ඇමරිකාව කතා කරනවා ඇරෙන්න කරපු දෙයක් නැත. බි‍්‍රතාන්‍යයේ තත්ත්වයද එයමය. මේ දෙරටම මෙම ඝාතනයට සැක පුද්ගලයින් තම රටට පැමිණීම වැළැක්වීමට බාධා පැමිනුවා ඇරෙන්නට කළ දෙයක් නැත. ලෝකයේ දුප්පත් රටවල්වල මානව හිමිකම් පිළිබඳව නිතර විමසිලිමත් මෙම රටවල්, මෙම ඝාතනයේදී මෙලෙස හැසිරෙන්නේ ඇයි විමසා බැලිය යුතුය. මුල්ම හේතුව සෞදිය සතුව පවතින තෙල් සම්පතයි. ලෝකෙ ය් බොරතෙල් නිශ්පාදනයෙන් 18%ක් සෞදිය සතුවන විට ඔවුන් ලෝකයේ පළමු බොරතෙල් අපනයනකරුවාද වෙයි. යම් හෙයකින් ඇමරිකාව, යුරෝපය මේ සිද්ධිය අරඹයා සෞදියට විරුද්ධව සම්බාධක පැනහුවහොත් එය ලෝක ආර්ථිකයට ලොකු ගැටලූ‍වක් වනවා නියතය. මේ තත්ත්වය සෞදි කිරීටය සහ එය වටා සිටින උමතු කුමාර රෙජීමය හොඳින්ම දන්නවා ය. ඒනිසා ඔවුන් මෙවැනි ක‍්‍රියා නතරකරන්නට කල්පනා කරන්නේ නැත.
අනෙක් පැත්තෙන් සෞදිය යනු 2017 වර්ෂයේ දී ආරක්ෂාව සඳහා වැඩිම මුදලක් වැයකල රටය. ඔවුන් යුරෝපයෙන්ද, ඇමරිකාවෙන්ද අවි නැව් පිටින් ගනිමින් සිටින්නේය. ඇමරිකාව සහ සෞදිය අතර ඇස්තිමේන්තු ගත ආයුධ ගනුදෙනු වටිනාකම දැනට ඩොලර් බිලියන 110ක් ය. මෙය ඉදිරියේදී තවත් ඉහළ යා හැකිය. එම තත්ත්වය තුළ මේ මාධ්‍යවේදියාට යුක්තිය ඉටුකරන්නට ගොස් මේ මුදල තම රටට නැතිකරගන්නට ඇමරිකාව කිසි සේත් කැමති නොවනු ඇත. සෞදිය ආයුද ආනයනය කරන රටවල් අතර දෙවෙනි තැනට සිටින්නේ බි‍්‍රතාන්‍යයයි. ඒනිසා ඔවුන්ට මේ අවස්ථාවේ කටපරිස්සම් කරගනු නියතය. මෙම රේඛාවේ ඊළඟට සිටින්නේ ප‍්‍රංශය, ස්පාඤ්ඤය, ස්විස්ටර්ලන්තය, ජර්මනිය වැනි රටවල් ය. ඒනිසා ඔවුන්ද කිසිත් බැ?රුම් පියවරක් නොගන්නවා ඇත. අනික් පැත්තෙන් මේ ආයුධ වෙළෙඳපොළ අල්ලාග ැනීමට මේ අවස්ථාවේදී දතකට මැදගෙන සිටින රුසියාවද මේ ඝාතනයට විරුද්ධව කටක් අරිනු ඇතැයි සැකසහිතය. මේ ආයුධ වෙළෙඳාම නිසා සෞදියයේ සුරක්ෂිත බව රැුකෙන හැටිය.
අනික් පැත්තෙන් බටහිර රටවල් තමන් උජාරුවෙන් කරනවා යැයි කියන ත‍්‍රස්තවාදය මැඞීමේ සටනේ දී තමන්ට මැදපෙරදිග සිටින ලොකුම සහකාරයා සෞදිය, මේ මාධ්‍යවේදියෙක් නිසා තරහා කරනොගන්නවා ඇත. මේ මාධ්‍යවේදියාට වැඩිය, ඔහුට යුක්තිය හිමිකර දීමට වැඩිය, ඔවුන්ට ත‍්‍රස්තවාදයෙන් තම රටවල් ආරක්ෂා කරගැනීම වටිනවා ඇත. අනෙක් පැත්තෙන් සෞදියට භාණ්ඩ හා සේවාවන් සැපයිමේදී ඇමරිකාව ඉන්නේ දෙවෙනි තැනය. 2017 වර්ෂයේදී එහි වටිනාකම ඩොලර් බිලියන 46ක් ය. ජර්මනිය වැනි රටවල් ඊළඟටය. චීනය මෙහි පළමුවෙනියා ය. මෙම තත්ත්වයන් සියල්ල එකට ගෙන බලනවිට සෞදියට හෝ ඔටුන්න හිමිකුමාරයාට හෝ කිසිදු අනතුරක් වෙන්නට ඉඩ නැත. බොහෝ විට සිදුවනු ඇත්තේ අත්අඩංගුවට ගනු ලබූවන්ට නඩු අසා හිස ගසා දැමීම විය හැකිය. ඉහළින් සිටින කුමාරවරුන් තමන්ගේ හිස් ආරක්ෂා කරගනු ඇත. තුර්කිය කියන ලෙස මෙම කූර ඝාතනයට සැක පුද්ගලයින් 15 දෙනෙක් ඔවුන් හඳුනාගෙන ඇත. සෞදිය කියන්නේ මෙම සිද්ධියට අදාළව 18 දෙනෙක් අත්අඩංගුවට ගත් බවය. තුර්කි ජනාධිපතිවරයාද පසුගි යදා පර්ලිමේන්තුව අමතා මේ පිළිබඳව අදහස් දැවූවත් තුර්කියේ ආර්ථික තත්ත්වය සහ සෞදි ආයෝජන පිළිබඳව සලකා මේ පරීක්ෂණ මල්ලෙන් ගසා දමනු ඇති බව දේශපාලන විශ්ලේෂකයින්ගේ මතයයි. අනෙක් පැත්තෙන් තුර්කි නීතියද සෞදි නීතියට නොදෙවෙනි නිසා ජමාල්ට යුක්තිය ඉටුවීම සැකසහිතය.
ජමාල් ගේ පුතා රජ පවුල හමුවට ගෙන්වීම
පසුගිය අගහරුවාදා ඝාතනය කරනු ලැබූ ජමාල් ගේ පුත‍්‍රයා වන salah රියාද් නගරයේ yamama palace වෙත බලෙන්ම ගෙන්වාගෙන ඇත. ඒ මාධ්‍ය සංදර්ශනයක් සඳහාය. එහිදී ඔටුන්න හිමි කුමාරයා මෙන්ම රජතුමාද ඔහුට අතට අත දෙන ඡායා රූප විදෙස් මාධ්‍ය පල කළේය. එම ඡායා රූප සමග ටුවිටර් පණිවිඩයක් නිකුත් කරන ජමාල් ගේ පවුලේ හිතවතුන් සඳහන් කරන්නේ මේ හමුව බලහත්කාරි හමුවක් බවය. රජ පවුල විසින් salah සහ පවුලේ අනෙක් අයගේ ගමන් බිමන්ද තහනම් කර ඇතැයි ඔවුන් එහිදී සඳහන් කර ඇත. මේ ඡුායා රූප උපුටමින් සෞදිය හිතවත් මාධ්‍ය පවසන්නේ සෞදි කිරීටයේ සෝකය මෙහිදී පවුලේ සමීපතයින්ට දැන්වූ බවය. ජමාල් ගේ සිද්ධිය ආශී‍්‍රතව දේවල් තවතවත් සිද්ධවන්නේ මෙසේය. එහෙත් ජමාල්ට යුක්තිය ඉටුවීම බලාපොරොත්තුවක් පමණි.
