අරුණ ජයවර්ධන
අප මෙතෙක් කතා කළේ කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශය පිහිටුවීම සඳහා රජයේ ගොඩනැගිලි අඩු මිලට ගත හැකිව තිබියදී රාජගිරියේ, උපාලි ජයසිංහ මහතාට අයත් ගොඩනැගිල්ලක් අතිවිශාල වියදමක් දරා කුලියට ගැනීමත්, කුලියට ගත්තායින් පසුත් සැලකිය යුතු කාලයක් ඊට ගෙවැදී නොතිබීමත් ගැනය.
යහපාලන ආණ්ඩුවේ ඒ පන්නයේ දෙවැනි සිදුවීම වාර්තා වන්නේ, වනජීවී අමාත්‍යාංශයෙනි.
ප‍්‍රාදේශීය සංවර්ධන අමාත්‍යවරයා හැටියට කටයුතු කළ සරත් ෆොන්සේකා මහතාගේ අමාත්‍යාංශය පිහිටුවා තිබුණේ රාජගිරියේ පාර්ලිමේන්තු පාරේ, ඉතාම කාර්ය බහුල ස්ථානයකය. රාජගිරියේ වාහන තදබදය ඉතාම බලවත් ලෙස පවතින තැනකය. එය පෞද්ගලික හිමිකාරයකුට අයත් ගොඩනැගිල්ලකි. එහි මාසික කුලිය, රුපියල් මිලියන 11.7කි. හෙවත් රුපියල් ලක්‍ෂ 117කි.
සරත් ෆොන්සේකා ඇමතිවරයා මෙතෙක් දැරූ ඇමති පදවියට අමතරව වනජීවී අමාත්‍යාංශයද පසුගිය මැයි 1 වැනිදා සිදුවුණු ඇමති මණ්ඩල මාරුවේදී ලැබෙන්නේය.
ඒ වන තෙක් වනජීවි අමාත්‍යාංශය තිබුණේ, බත්තරමුල්ලේ, සෙත්සිරිපායේ, පළමු අදියරේ 9වැනි මහලේය. වනජීවී අමාත්‍යාංශ විෂය පථය ද තමා යටතට පත්වීමෙන් පසු සරත් ෆොන්සේකා අමාත්‍යවරයා කළේ, එතෙක් සෙත්සිරිපායේ පවත්වාගෙන ආ වනජීවී අමාත්‍යාංශයද තමා පරණ අමාත්‍යාංශය පවත්වාගෙන ආ රාජගිරියේ ගොඩනැගිල්ලටම ගෙනඒමට තීරණය කිරීමයි.
එහි ප‍්‍රතිඵලය කුමක්ද?
එකක් නම්, බත්තරමුල්ල, සෙත්සිරිපායේ 9වැනි මහලේ පවත්වාගෙන ආ වනජීවි අමාත්‍යාංශය පිහිටි ස්ථානයටම ප‍්‍රාදේශීය සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයද ගෙනයෑමෙන්, මාසිකව රාජගිරියේ පෞද්ගලික ගොඩනැගිල්ලට ගෙවන අතිවිශාල මුදල රජයට ඉතුරුවීමයි.
සෙත්සිරිපාය අයිති වන්නේ නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියටය. එය රජයේ අධිකාරියකි. ඊට ලැබෙන මුදල්වලින් කොටසක් බැරවන්නේ රජයේ මධ්‍යම අරමුදල වන ඒකාබද්ධ අරමුදලටය. එමිස, පෞද්ගලික අයිතිකරුවකු වෙත නොවේ. මේ වන තෙක් තිරසර සංවර්ධන හා වනජීවී අමාත්‍යාංශය පවත්වාගෙන ආ සෙත්සිරිපායේ 9වැනි මහලේ වර්ග අඩි 27,700ක ප‍්‍රමාණයට මාසිකව ගෙවන කුලිය රුපියල් මිලියන 4.38කි. හෙවත් රුපියල් ලක්‍ෂ 438කි. එය රාජගිරියේ ගොඩනැගිල්ලට ගෙවන මුදලට වඩා රුපියල් මිලියන 7.32ක් හෙවත්, රුපියල් ලක්‍ෂ 732කින් අඩුය.
යම් හෙයකින් මෙතෙක් රාජගිරියේ පවත්වාගෙන ආ ප‍්‍රාදේශීය සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයත් සෙත්සිරිපායට ගෙනඒමට, එහි වර්තමාන ඉඩ ප‍්‍රමාණය මදිවී තවත් මහලක් කුලියට ගැනීමට සිදුවෙතොත්, ඒත් වැයවනු ඇත්තේ රුපියල් මිලියන 4.38කට සමාන ප‍්‍රමාණයකි. එවිට වුවද මාසික මුළු කුලිය, රුපියල් මිලියන 8.76ක් හෙවත් ලක්‍ෂ 876කි. එය වුවද, දැනට රාජගිරියේ ගොඩනැගිල්ලට ගෙවන මාසික මුදලට වඩා මිලියන 2.94ක් හෙවත් ලක්‍ෂ 294ක් අඩුය. මේ විදියට බැලූවහොත්, සෙත්සිරිපාය වෙනුවට. රාජගිරියේ එම අමාත්‍යාංශය පවත්වාගෙන යෑමෙන් වසරකට වැඩිපුර පෞද්ගලික හිමිකාරයකුට ගෙවන මුදල මිලියන 35.28කි. හෙවත් රුපියල් ලක්‍ෂ 3528කි. මේ අතිරේක වැය සාධාරණය කරන්නේ කෙසේද? ඒ මුදල් වැයවන්නේ මහජනතාවගේ සාක්කුවෙන් මිස ඇමතිවරුන්ගේ සාක්කුවලින් නොවේ. සෙත්සිරිපායේ පිරිස රාජගිරියට ගෙනයෑමට නම්, එම ගොඩනැගිල්ල නැවතත් අභ්‍යන්තර බෙදිම්වලට ලක්කළ යුතුය. හෙවත් පාටිෂන් කළ යුතුය. මේ මුදල අතිරේකව වැයකරනවා වෙනුවට, සෙත්සිරිපායම ප‍්‍රයෝජනයට ගත්තේ නම්, කළ යුතු වන්නේ ඉතා සුළු වෙනස්කම් කිහිපයක් පමණකි. එවැනි වාසිදායක තත්ත්වයක් තිබියදී රාජගිරියේ ගොඩනැගිල්ල සම්පූර්ණයෙන්ම නැවත පාටිෂන් කිරීමත්, කවදා හරි එම ගොඩනැගිල්ල හැර යන දාකදී ඒ පාටිෂන් වටිනාකමක් රහිත සුන්බුන් බවට පත්වීමත් අවසානයේ වැටෙන්නේ රටේ ජනතාවගේ සාක්කුවට හෙනහුරෙකු ලෙසටය.
අනෙක් වැදගත් කාරණය, මානව සම්පත පරිහරණයේදී සිදුවන අයුක්තිය හා අසාධාරණයයි. පසුගිය කාලය පුරාම මෙන්ම අදද රජයේ අරමුණ වන්නේ බත්තරමුල්ල ප‍්‍රදේශය රජයේ කාර්යාලයීය පරිශ‍්‍රය ලෙස සංවර්ධනය කිරීමයි. ඒ නිසා හැකි තරම් රජයේ කාර්යාල ස්ථානගත කෙරෙන්නේ බත්තරමුල්ල ආශි‍්‍රතවය. මේ කාර්යාල පරිසරය නිසා, එහි සේවය කරන දස දහස් ගණනක් කාර්යාල සේවකයන්ට සේවිකාවන්ට පහසු වන සේ විවිධ සේවා ක්රියාත්මක පවෙයි. එකක් නම් ප‍්‍රවාහන සේවාවයි. බත්තරමුල්ල ප‍්‍රදේශයට ඒමටත්, එහි සිට ලංකාවේ විවිධ ප‍්‍රදේශවලට යෑමටත් විධිමත් පොදු ප‍්‍රවාහන සේවාවක් ක්රියාත්මක වෙයි. මේ නිසා, ඒ ප‍්‍රදේශයේ රජයේ කාර්යාලවල සේවය කරන අයට ඇතිවන්නේ විශාල පහසුවකි. අනෙක් අතට, සෙත්සිරිපාය පරිශ‍්‍රයේ ආපනශාලා හා වෙනත් පහසුකම්ද ඉතා හොඳින් ක්රියාත්මක වේ. ඉතා අඩු මිලට ආහාරපාන මිලදී ගත හැකිය. වාහන නැවැත්වීමේ පහසුකම් ද ඉහළය. කොටින්ම එහි ඇත්තේ දශක ගණනාවක් පුරා වර්ධනය වී ආ යහපත් කාර්යාලයීය පරිසරයකි. එනිසා එහි සේවය කරන විවිධ වයස්වල රජයේ සේවකයන්ට, ඔවුන් අතර සිටින වැඩිහිටි අයට මෙන්ම සමහර විට බඩදරු අම්මලාටද මහත් පහසුවක් තිබේ. දැන් සිදුවන්නේ ඒ තත්ත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම මගහැරී දුෂ්කර තත්ත්වයකට ඔවුන් ඇදදැමීමයි. දැනට ෆොන්සේකා මහතාගේ අමාත්‍යාංශය පවතින රාජගිරිය ප‍්‍රදේශයේ පවතින අධික වාහන තදබදය ගැන දන්නා කෙනකුට සෙත්සිරිපාය පරිශ‍්‍රය හා එය පහසුවෙන්ම සංසන්දනය කළ හැකිය.
විවිධ අවස්ථාවලදී අමාත්‍යාංශ මාරුවීමත් සමග, එතෙක් වෙන්ව තිබුණු අමාත්‍යාංශ එකට එක්වුණු අවස්තාවලදී පවා, ඒ ඒ අමාත්‍යාංශ පිහිටි තැන්වලම තබා, පරිපාලනය පමණක් කේන්ද්‍රගත කිරීම සාමාන්‍ය සිරිතය. ඒ අනුව, යම් අමාත්‍යාංශයක ඇමතිවරයා මාරුවූ පසු, ඇමතිවරයා අදාළ අමාත්‍යාංශය පිහිටි ගොඩනැගිල්ලට එනු මිස, අමාත්‍යාංශය ඇමතිවරයා කැමති තැනකට ගෙනයෑමේ සිරිතක් නැත. මහවැලි හා පරිසර අමාත්‍යාංශ දෙක පිහිටා ඇත්තේ පිළිවෙළින් කොළඹ 2, යුනියන් පෙදෙසේ හා බත්තරමුල්ලේය. ඒ අමාත්‍යාංශ දෙකම එක ඇමතිවරයකු යටතට පත්වූ විට එක තැනකට ගෙනඒමේ සිරිතක් නැත. මුදල් අමාත්‍යාංශය ගාලූ මුවදොර පවතින විට ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශය පවතින්නේ නාරාහේන්පිටය. මුදල් හා ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යධුර දෙකම එක් ඇමතිවරයකුට ලැබුණු පසු, ඒ දෙක එක තැනකට ගෙනඑන්නේ නැත. එසේ නොකොට නමුත් කාර්යක්‍ෂම පාලනයක් ගෙනයෑමට ඇමතිවරයා දක්‍ෂයකු විය යුතුය.
මේ අමාත්‍යාංශ දෙකම එකම ගොඩනැගිල්ලකට ගෙනඒමෙන් සරත් ෆොන්සේකා මහතා පෙන්වන්නේ, මේ කළමනාකරණ සත්‍යය තේරුම් ගැනීමට අපහසු බවද?
අනෙක් අතට, කොයිතරම් දුරදිග හිතුවත් මේ ඇමතිවරුන්ගේ අමාත්‍යාංශ පවතින උපරිම කාලය තවත් අවුරුදු දෙකක් පමණකි. බොහෝ විට ඊටත් අඩු කාලයකි. ඉන් පසු මහමැතිවරණයක් පැවැත්වෙන අතර, එයින් පසු මේ දේශපාලකයන්ම ඇමතිවරුන් බවට පත්වුණත්, ඔවුන්ගේ අමාත්‍යාංශ මේවා නොවීමට ඇති ඉඩ ඉතා වැඩිය. එවැනි අඩු ආයුෂක් තිබියදී, අවුරුදු දහයකට පහලොවකට සරිලන අනවශ්‍ය වියදමක් කරමින් මේ අමාත්‍යාංශ දෙක එකම තැනක, එහි අයිතිකරුට අනවශ්‍ය මුදලක් ගෙවමින් පවත්වාගෙන යෑමත්, වැදගත්ම සම්පත වන මානව සම්පත බරපතළ අපහසුතාවට පත්කිරීමත් සිදුකෙරෙන්නේ කාගේ වුවමනාවටද?
මේ කරුණු ගැන විස්තර කොට වනජීවී අමාත්‍යාංශයේ සේවකයන් විශාල පිරිසක් විසින් සිය කාර්යාල රාජගිරියට ගෙනයෑම නැවත සලකා බලන ලෙස ඉල්ලමින් අත්සන්කරන ලද ලියැවිල්ලක්, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා වෙත භාරදුන් නමුත්, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා ඒ සම්බන්ධයෙන් තීන්දුවක් ගැනීම මගහැර තිබේ. පෙනෙන විදියට, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාද ඇමතිවරයාට මේ ගැන කියන්නට බය සෙයකි. ඉන්පසු සේවකයෝ තමන්ගේ දුක්ගැනවිල්ල, ඇමතිවරයාගේ පෞද්ගලික ලේකම්වරයාට ඉදිරිපත් කළෝය. ඔහු කිව්වේ, ලියැවිල්ල ඇමතිවරයාට බාරදිය හැකි නමුත්, එහි අත්සන් කර ඇති සේවකයන්ට ඉන්පසු විය හැක්කේ කුමක්දැයි තමා නොදන්නා බවයි.
සරත් ෆොන්සේකා ඇමතිවරයාට නිලධාරීන් මේ තරම් බිය විය යුතුද? ඔහු හිටපු හමුදා නිලධාරියකු වුණාට දැන් මහජන නියෝජිතයෙකි. මහජන නියෝජිතයන්ට හමුදා නිලධාරීන් හැටියට දරදඬු ආකාරයෙන් වැඩකරන්නට බැරිය. මහජන නියෝජිතයකුට ඊට වඩා හික්මීමක්ද, මහජනයා ගැන සහකම්පනයක්ද තිබිය යුත්තේය. එවැන්නක් නැති නම් ඔහු හෝ ඇය ඇමතිවරයකු විය යුතු නැත. එහෙත් දැන් මේ අත්තනෝමතික තීන්දුව අනුව, සෙත්සිරිපායෙන් රාජගිරියට අමාත්‍යාංශය ගෙනගොස් අහවරය. පසුගිය සතියේ අන්තයේ ඒ මාරුව සිදුවුණි. එහෙත් අපට කියන්නට ඇත්තේ, ඇමතිවරුන් එන්නේ උපරිම අවුරුදු හයකට බවය. බොහෝ දෙනා ඒ අවුරුදු හයට පෙරම නිකමුන් බවට පත්වෙති. එවැනි කෙටි කාලයකට ඇමති ධුරයේ ආයුෂ ඇති ඇමතිවරුන් තීන්දු තීරණ ගත යුත්තේ රජයට පාඩුවක් නොවන අයුරිනුත්, රජයේ මිනිස් සම්පතට අයුක්තියක් නොවන අයුරිනුත් නොවේද?x
