ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු සහ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට පසුගිය දශක කිහිපය තුළ අල්ලස, දූෂණය සහ බලය අවභාවිත කිරීම විසින් සිදු කරන ලද හානිය සුළු පටු නොවේ. බොහෝ මහජන නියෝජිතයින්, ප්‍රාදේශීය සභාවේ සිට පාර්ලිමේන්තුව දක්වා, දූෂිතයින් වී ඇතිවා පමණක් නොව, මහජන ඡන්දයෙන් තෝරා පත්වීම යන්නම අල්ලසට, දූෂණයට සහ මහජන වස්තුව කොල්ලකෑමට ලැබෙන ‘ජනවරමක්’ ලෙස ඔවුහු සිතති.
ජනාධිපතිවරයා ධුරයෙන් ඉවත්වීම සහ අගමැතිවරයා ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීම් සිදු නොවුවහොත්, විරෝධතා ව්‍යාපාරයට ඊළඟට ඇති විකල්පය කුමක්ද? යන්නද මේ දිනවල මතු කෙරෙන ප්‍රශ්නයකි. තිබෙන විකල්පය කුමක්ද යන්න ඉතා පැහැදිලිය. එය නම් එම දෙදෙනාත්, රාජපක්ෂ පවුලත් දේශපාලනයෙන් ඉවත් කිරීමේ උද්ඝෝෂණය, එහි ශක්තිය අඩු කරන්නේ නැතිව දිගටම පවත්වා ගැනීමයි.
මිරිහානෙන් ඇරඹුණු පුරවැසි විරෝධතා ව්‍යාපාරය දැන් දෙවැනි මාසයට පා තබා තිබේ. ගාලු මුවදොර මහජන විරෝධතා පිටිය ආරම්භ කර දැන් මාසයකට ආසන්න වෙමින් තිබේ. මෙම කෙටි කාලය තුළ ලංකාවේ දේශපාලනයේ පෙරදී සිතන්නට බැරිවූ ආකාරයේ වෙනස්කම් ගණනාවකටද මුල පිරී තිබේ. ලංකාවේ ප්‍රතිෂ්ඨාපිත දේශපාලන ක්‍රමයත්, පාලක පන්තියත්, රාජපක්ෂ පවුල සතුව තිබූ රාජ්‍යය, දේශපාලනය හා සිංහල සමාජය මත පවත්වාගෙන ගිය ග්‍රහණයත් දෙදරා සෙලවී යාම ඒවායින් ප්‍රධානය. ලංකාවේ දේශපාලනය යනු තවදුරටත් මාර්තු මස අගදී තිබුණු දෙයම නොවේය යන්න අතිශයෝක්තියක් නොවේ.
ඒ අතර, දෙවන මාසය තුළදී තියුණු ලෙස ප්‍රකාශයට පත්වීම ආරම්භ විය හැකි කරුණක්, දැනට මෝරමින් තිබෙන බව පෙනේ. එය නම්, දැනට පුරවැසි විරෝධතා අරගලය විසින් මතු කරනු ලැබ ඇති අර්බුදය, ඉක්මනින් විසඳීමට මාර්ගයක් නැතිවා මෙන්ම, විසඳීමට නොහැකිව ඉදිරියට තල්ලුවීමේ හැකියාව තිබෙනවා නේද? යන්නයි. මෙම ලිපියේ අරමුණ මෙම ගැටලුව විභාග කිරීමයි. ඒ සඳහා උප තේමා දෙකක් කෙටියෙන් සාකච්ඡා කිරීම මෙම ලිපියෙන් සිදුවේ. පළමුවැන්න, අර්බුදය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විසඳීමට ලංකාවේ පාලක පන්තියට හැකිද? යන්නයි. දෙවැන්න, පවත්නා දේශපාලන අර්බුදයට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ඇතුළත විසඳුම් සොයා ගැනීමට හැකිද යන්නයි. මේ ප්‍රශ්න දෙක සමාජයේ බොහෝ දෙනා අතරත් රැව් පිළිරැව් දෙන ඒවාය.
පාලක පන්තියේ ගැටලුව
‘පාලක පන්තිය’ යන ඒකවචන නාමපදයෙන් හැඳින්වුවත්, ලංකාවේ ඒකාග්‍ර පාලක පන්තියක් නැත. දේශපාලන, පන්තිමය හා වාර්ගික වශයෙන් බෙදී ඇති ස්තරවලින් සමන්විත බෙදී ගිය සමූහයක් වන ලංකාවේ පාලක පන්තියේ ප්‍රධාන කොටස පැමිණෙන්නේ සිංහල ධනපති පන්තියෙනි. එජාපය, සජබෙ, ශ්‍රීලනිපය සහ පොදු ජන පෙරමුණ යන ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ හතරට බෙදී සිටින්නේ මෙම සිංහල සමාජය පදනම් කොට ගත් පාලක පන්ති කොට්ඨාසයයි. එම පන්තිය නිදහසින් පසු දශක හතක කාලය තුළ ප්‍රදර්ශනය කර ඇති නොයෙකුත් පන්ති ගති ලක්ෂණ අතර, අඩුවෙන් සාකච්ඡාවට භාජනය වී ඇති එකක් නම්, ‘ප්‍රතිසංස්කරණ නොහැකියාව’ යන්නයි. ලංකාවට නිදහස ලැබී අවුරුදු පනහ පිරුණු 1998 වසර තරම් ඈතදී ලියූ ශාස්ත්‍රීය රචනයක මා පෙන්වා දුන් පරිදි ඒ වන විට ‘ප්‍රතිසංස්කරණ විරෝධී’ ගති ලක්ෂණය ප්‍රදර්ශනය කර තිබුණේ ලංකාවේ පශ්චාත්, යටත්විජිත රාජ්‍යයයි. ඉන් තවත් දශක දෙකහමාරකට පසුව පෙනෙන්නේ ප්‍රතිසංස්කරණ විරෝධය සහ ප්‍රතිසංස්කරණ නොහැකියාව, ඇත්තටම අදාළ වන්නේ සිංහල පාලක පන්තියට බවයි.
සිංහල පාලක පන්තිය සතු ප්‍රතිසංස්කරණ නොහැකියාවේ පැති දෙකක් තිබෙන බව පෙනේ. පළමුවැන්න නම් ලංකාවේ රාජ්‍යය, දේශපාලන ව්‍යුහ සහ ආණ්ඩුකරණය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලෙස වෙනස් කිරීමට එය සතු අකමැත්ත මත ගොඩ නැඟී ඇති ප්‍රතිසංස්කරණ නොහැකියාවයි. දෙවැන්න නම් එවැනි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ ඇති කිරීමට තම හැකියාව ශක්තිමත් කරගැනීමට අවශ්‍ය ලෙස වෙනස් වීමට, එනම් ස්වයං-ප්‍රතිසංස්කරණ ඇති කර ගැනීමට, සිංහල පාලක පන්තිය සතු නොහැකියාවයි.
නිර්-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා සිංහල පාලක පන්ති සතු හැකියාව සහ කැමැත්ත, ප්‍රවණතා හතරක් ආශ්‍රිතව, 1948 සිට ප්‍රකාශයට පත්වී තිබේ. ඒවා නම් ලංකාවේ නූතන රාජ්‍යය සිංහල වර්ගවාදී රාජ්‍යයක් බවට පත් කර පවත්වාගෙන යාම, දේශපාලන ක්‍රමය හා රාජ්‍යය, නිර්-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ අධිකාරවාදී පරිවර්තනවලට භාජනය කිරීම, රාජ්‍ය්‍ය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කිරීමේ ව්‍යාපෘති ආරම්භ කළත් ඉදිරියට ගෙන යාම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සහ ලංකාවේ ආර්ථිකය නිදහස් වෙළෙඳපොළ ප්‍රතිසංස්කරණවලට භාජනය කර පවත්වා ගැනීම යන මේවාය.
සිංහල පාලක පන්තියේ ප්‍රතිසංස්කරණ නොහැකියාව පිළිබඳ කරුණ අපගේ මෙම සාකච්ඡාවට අදාළ වන්නේ ඇයි? එයට ප්‍රධාන හේතුව නම්, පුරවැසි විරෝධතා ව්‍යාපාරයේ ඉල්ලීම්වල ගැබ්වී තිබෙන දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ න්‍යාය පත්‍රය, සිංහල පාලක පන්තියේ හැකියාවන් ඉක්මවා යන, ඔවුන්ට තමන් ප්‍රතිසංස්කරණය කර ගන්නේ නැතිව කිට්ටු වන්නටවත් බැරි එකක් වීමයි.
අපි නිදසුන් කිහිපයක් ආශ්‍රිතව මෙම අදහස විමසා බලමු.
විරෝධතා ව්‍යාපාරයේ සටන් පාඨ සහ ඉල්ලීම් බොහොමයක් වෙතින් යෝජනා වන්නේ ලංකාවේ දේශපාලන ව්‍යුහ, ආණ්ඩුකරණ ආයතන, ආණ්ඩු කිරීම සම්බන්ධ භාවිත යනාදියේ අතිමූලික වෙනස්කම් ඇති කරන ලෙසය. සමස්ත දේශපාලන, ආණ්ඩුකරණ සහ පරිපාලන ක්‍රියාවලිය බිඳ වැටීමට තුඩුදී ඇති අල්ලස, දූෂණය සහ මහජන ධනය කොල්ලකෑම, සාමාන්‍ය දෙයක් පමණක් නොව, නම්බුකාර ක්‍රියාවක් ලෙසද සැලකෙන තරමට ස්වභාවීකරණයට පත්වීමට එරෙහිව ලංකාවේ මතුවී තිබෙන ප්‍රබලම මහජන විරෝධය අපට දකින්නට හැකිවන්නේ මේ දිනවලය. මෙම දූෂණ විරෝධී මහජන ව්‍යාපාරයට ජවිපෙ විසින්ද විශාල දායකත්වයක් සිදු කරනු ලැබේ.
ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අර්ථවිරහිත වී තිබෙන්නේ දූෂිත පාලක පන්තිය, නිලධරතන්ත්‍රය සහ පුද්ගලික ව්‍යාපාරික පන්තිය විසින් එය තම ග්‍රහණයට ගනු ලැබීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය. ලංකාවේ දේශපාලනයත්, ආණ්ඩුකරණයත්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයත් අල්ලස සහ දූෂණයේ ග්‍රහණයෙන් බේරා ගැනීමට, අති දූෂිත දේශපාලන සංස්කෘතියක් අප රටේ ගොඩ නැගූ සහ එයින් පෝෂණය වී ඇති පාලක පන්තියේම දේශපාලන පක්ෂ වන පොදු ජන පෙරමුණ, ශ්‍රීලනිප, එජාපය සහ සජබෙ යන ප්‍රධාන පක්ෂ හතරට ඇති හැකියාව කුමක්ද? එම පක්ෂවල නායකත්ව ඒ සඳහා සූදානම් පිරිසක්ද?
ලංකාවේ දේශපාලනය සහ ආණ්ඩුකරණය ‘පිරිසිදු කිරීම’ ආණ්ඩු වෙනස් කිරීම් හෝ පක්ෂ නායකයන් වෙනස් කිරීම් හෝ මාර්ගයෙන් කළ හැකි දෙයක් නොවේ. ඒ සඳහා ලංකාවේ දේශපාලනයේ අලුත් ආකාරයේ විප්ලවීය පරිවර්තනයක් අවශ්‍ය වන තරමට දේශපාලන දූෂණය ආණ්ඩුකරණ ක්‍රියාවලියේ අංගයක් වී තිබේ. එහි කර්තෘක කාර්යය කරන්නට හැකිවන්නේ, ලංකාවේ දැනට සිටින පාලක පන්තියේ කණ්ඩායම්වලට නම් නොවේ. සම්පූර්ණයෙන්ම අලුත් පාලක පන්ති ස්තරයකටය. ගාලු මුවදොරින් නැගෙන ඉතා ප්‍රබල ‘දූෂණ විරෝධී’ හඬෙන් යෝජනා වන දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ වනාහී පැලැස්තර ප්‍රතිසංස්කරණ නොවේ. දැනට සිටින පාලක පන්තිය වෙනුවට සම්පූර්ණයෙන්ම අලුත් අදූෂිත සහ දූෂණයට හසු නොවන දේශපාලන සංස්කෘතියක්ද ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංස්කෘතියක්ද ගොඩනැගීමට කැපවූ ‘රැඩිකල්’ යන වචනයෙන් හැඳින්විය හැකි අතිමූලික ප්‍රතිසංස්කරණයි. එනම් අප රටේ දේශපාලන සංස්කෘතියේ මුල්වලට ගොස් වෙනස්කම් සිදු කිරීමට කැපවූ ප්‍රතිසංස්කරණයි. ‘රැඩිකල්’ යන වචනය එයට අදාළ වන්නේ ඒ නිසාය.
දැනට අප රටේ තිබෙන පුරවැසි ව්‍යාපාරය ඉදිරියේ තිබෙන එක් ඓතිහාසික කාර්යභාරයක් වන්නේද, එම ව්‍යාපාරයේ අභිලාෂවලින් යෝජනා කෙරෙන ප්‍රතිසංස්කරණ ඉදිරියට ගෙනයෑමේ වගකීම භාර ගන්නා පාලක ස්තරයක් නිර්මාණය කිරීමයි. මෙම අභියෝගය වඩාත් තියුණුව දකින්නට අපට හැකිවන්නේ, දූෂණය විසින් අප රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට කරනු ලැබ ඇති විනාශය ගැන කල්පනා කරන විටය. ලංකාවේ දේශපාලනයෙහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පුනර්ජීවනයක් සිදු කිරීම, පුරවැසි විරෝධතා ව්‍යාපාරයෙන් ඍජුව මෙන්ම වක්‍රවද ප්‍රකාශයට පත්වන අදහසක් වන්නේ එබැවිනි.
ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු සහ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට පසුගිය දශක කිහිපය තුළ අල්ලස, දූෂණය සහ බලය අවභාවිත කිරීම විසින් සිදු කරන ලද හානිය සුළු පටු නොවේ. බොහෝ මහජන නියෝජිතයින්, ප්‍රාදේශීය සභාවේ සිට පාර්ලිමේන්තුව දක්වා, දූෂිතයින් වී ඇතිවා පමණක් නොව, මහජන ඡන්දයෙන් තෝරා පත්වීම යන්නම අල්ලසට, දූෂණයට සහ මහජන වස්තුව කොල්ලකෑමට ලැබෙන ‘ජනවරමක්’ ලෙස ඔවුහු සිතති. ක්‍රියා කරති. ලංකාවේ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ පරිහානිය වේගවත් කිරීමට මහින්ද රාජපක්ෂ සිදුකර ඇති එක් මූලික දායකත්වයක් වන්නේ, ලංකාවේ දූෂිත දේශපාලන සංස්කෘතියේ ගෝඩ් ෆාදර් ලෙස කටයුතු කිරීමයි. මන්ත්‍රීවරුන් පත්වී ඇති මෙම දේශපාලන සංස්කෘතික පරිහානිය මොනවට ප්‍රදර්ශනය වන්නේ, පාර්ලිමේන්තු විවාදවලදී පොහොට්ටු මන්ත්‍රීවරුන්ගේ ‘ගමේ චණ්ඩි’ චර්යාව රූපවාහිනියේ පෙනෙන විටය. ‘දූෂිතයින්ගෙන් තොර පාර්ලිමේන්තුවක්’ යනු එක් අතකින් යථාර්ථවාදී නොවන අපේක්ෂාවක් වන්නේද එබැවිනි. පොහොට්ටුව පක්ෂය මෙන්ම සජබයේද දූෂණයෙන් තොර මන්ත්‍රීවරුන් කී දෙනකු සිටින්නේද? සජබයෙහි සහ එයට සන්ධානගත මෙන්ම ශ්‍රීලනිපයේ මන්ත්‍රීවරු වැඩි දෙනා මහින්ද නායකත්වය දෙන දූෂිත දේශපාලන සංස්කෘතියෙහිම කොටස්කරුවෝ වෙති. තමන් ‘ස්වාධීන’ වී ඇතැයි කියන මන්ත්‍රීවරුද එම සම්ප්‍රදායට අයත් වෙති.
තරුණ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් සහ ප්‍රාදේශීය දේශපාලනඥයින් සම්බන්ධව ඇති එක් ඛේදජනක කරුණක් නම්, ඔවුන් නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට පුහුණුව ලැබ තිබෙන්නේ, තමන්ට ජ්‍යෙෂ්ඨ පරම්පරාවේ දූෂිත දේශපාලනඥයින් ආදර්ශයට ගෙන වීමයි. මෙය ජනාධිපති ජේ.ආර්. ජයවර්ධනගේ කාලයේ ආරම්භ වූ ප්‍රවණතාවකි. දේශපාලන දූෂණය දේශපාලන අවියක් බවට පත් කිරීම, මහා පරිමාණයෙන් සිදුවූයේ ජයවර්ධනගේ නායකත්වය සහ අනුග්‍රහය යටතේය. ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිවරයා එය ඉදිරියට ගෙන ගියේය. මහින්ද කර ඇත්තේ එම ප්‍රවණතාව කූටප්‍රාප්ත කිරීමයි.
මෙයින් ගම්‍ය වන්නේ කනගාටුදායක නිගමනයකි. එය නම් දැනට නියෝජන දේශපාලනයේ යෙදී සිටින තරුණ දේශපාලනඥයින් වැඩි දෙනා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන සංස්කෘතියක් තුළ හැදුණු වැඩුණු සහ පුහුණුව ලැබූ අය නොවෙති යන්නයි. ඔවුන්ගේ වීරයන් වන්නේත්, ඔවුන් ආදර්ශයට ගෙන ඇත්තේත් පරණ පරම්පරාවේ ඉතිරි වී සිටින දූෂිත, බල ලෝභයට ප්‍රමුඛත්වය දෙන, දේශපාලනය ධනෝපායන මාර්ගයක් කරගත් පුද්ගලයන්ය. නූතන සිංහල ජාතික වීරයන් ලෙස ජනමාධ්‍යවලින් ගොඩ නගනු ලැබ සිටින්නේද මෙවැනි දේශපාලන දූෂණයේ ගෝඩ් ෆාදර්වරුන්ය. ‘දෙසිය විසිපහමත් ගෙදර යනු’ යන සටන් පාඨයෙන් ප්‍රකාශයට පත් වන්නේ, මෙම ප්‍රතිෂ්ඨාපිත දේශපාලන පන්තිය එහෙම පිටින්ම, තරුණ පුරවැසියන් විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලබන බවයි. එහෙත් ඒ සමඟම මතුවන අභියෝගය වන්නේ අවංක, අදූෂිත අලුත් දේශපාලනඥ පරම්පරාවක් නිර්මාණය කිරීමයි. එම නව පරපුර පැළවී පෝෂණය වීමට ඇති හොඳම කෙත්බිම වන්නේ, දැනට පුරවැසියන් දිනපතා රැස්වන, ඔවුනොවුන් සමඟ විවෘත දේශපාලනයේ යෙදන ‘අරගල භූමි’ය. එම නව පරම්පරාව බිහිවන තුරු, සහ ඔවුන් අතට දේශපාලන නායකත්වය පත්වන තුරු අප රටට සිදුවී තිබෙන්නේ, දිග්ගැස්සුණු අන්තර්වාර පාලන ක්‍රම තන්ත්‍ර බිහිවෙනු සහ බිඳ වැටෙනු බලා සිටීමටයි. ‘අරගලය’ නොනවතින විප්ලවයක් සේ ඉදිරියට යායුත්තේ එබැවිනි.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය විසඳුම්?
මේ දිනවල උනන්දුවෙන් සාකච්ඡාවට භාජනය වන තවත් ප්‍රශ්නයක් තිබේ. එය නම්, පුරවැසි විරෝධතා ව්‍යාපාරයේ උද්ඝෝෂණ නිසා මතුවී තිබෙන දේශපාලන අර්බුදයට, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ඇතුළතින්ම සපයා ගත හැකි විසඳුම් තිබෙන්නේද යන්නයි. ජනාධිපති, අගමැති සහ සියලු මන්ත්‍රීවරුන් අස්විය යුතුය යන සටන් පාඨ තුන, මෙම ඉල්ලීම් සහිත අරගලයට විශාල පුරවැසි සහභාගිත්වයක් තිබීම සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට යාමට සිදුවීම යන කාරණා තුන නිසා මෙම ගැටලුව තරමක් සංකීර්ණ වී තිබේ. ප්‍රශ්නයේම කොටසක් වී ඇති ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට විසඳුමේ කොටසක් විය හැකිද යන ප්‍රශ්නයද මෙහිදී මතුවේ.
‘අන්තර් වාර පාලන ක්‍රමයක්’ යන විකල්පය ඉදිරියට ආවේ මේ පසුබිම තුළය. එය අර්ථ දෙකකින් ඉදිරිපත් විය. පළමුවැන්න ජනාධිපතිවරයාගේ නායකත්වයෙන්, පාර්ලිමේන්තුවේ සියලු පක්ෂ නියෝජනය කරන, තාවකාලික පාලන තන්ත්‍රයක් ඇති කිරීමයි. එය ජනාධිපතිවරයාගේ යෝජනාවක් විය. දෙවැන්න, විරුද්ධ පක්ෂවලින් ආ අදහසක් විය. ඒ අනුව අන්තර්වාර පාලනය විරුද්ධ පක්ෂ කේන්ද්‍ර කොටගෙන පිහිටුවිය යුතු අතර, එය ගොඩ නැගිය යුත්තේ ජනාධිපති හා අගමැති යන දෙදෙනාම ඉල්ලා අස්වූ පසුව සහ පාර්ලිමේන්තුවේ බලතුලනයේ වෙනසක්ද සහිතවය. මේ අතර අන්තර්වාර පාලන ක්‍රමයක් පිළිබඳ අදහස තවමත් පවතින්නේ අවිනිශ්චිත තත්ත්වයකය.
අන්තර් වාර පාලනයක් පිළිබඳ අදහසේ ඇති එක් ගැටලුවක්, එය අප රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් නොවන සංකල්පයක් වීමයි. එය හුදෙක් දේශපාලන අදහසක් පමණි. නෛතික මෙන්ම දේශපාලන වශයෙන් පැහැදිලිකමක් නැති අන්තර් වාර පාලනයක් පිළිබඳ අදහස ක්‍රමයෙන් අහෝසි වී යාමටද ඉඩ තිබෙන්නේ එබැවිනි.
මේ අතර ජනාධිපතිවරයා ස්වේච්ඡාවෙන් ඉවත් නොවන්නේ නම් සිදුවනු ඇත්තේ කුමක්? යන්නද මහජන සාකච්ඡාවට භාජනය වී තිබෙන කරුණකි. ජනාධිපති හැටියට ගෝඨාභය මහතා දිගටම සිටීම, දැනට තිබෙන අර්බුදය විසඳීමට ඇති ප්‍රධාන බාධාව බවටද පත් වී තිබේ. ඔහු ස්වේච්ඡාවෙන් අස්වන්නේ නැතිනම් ඔහු ධුරයෙන් ඉවත් කිරීමට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය ප්‍රතිපාදන තිබේද?
දෝෂාභියෝග යෝජනාවක් සම්මත කිරීම, ජනාධිපතිවරයා ධුරයෙන් ඉවත් කිරීමට පාර්ලිමේන්තුවට ඉඩ සපයන එකම මාර්ගයයි. එහෙත් එය අතිශයින් දුෂ්කර, ජනාධිපතිවරයාට වාසිදායක ලෙස සකස් කර ඇති විධි විධාන සහිත ජනාධිපතිවරණයට වාසිදායක ලෙස සකස් කර ඇති සහිත ක්‍රියාමාර්ගයකි. ජනාධිපතිවරයා තම ධුරයේ වගකීම් සහ කාර්යයන් නිසි ලෙස ඉටු කිරීම සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට වගකිවයුතු යයි ව්‍යවස්ථාවේ 42 වැනි වගන්තිය ප්‍රකාශ කරයි. එහෙත් එම වගකීම ඉටු නොකරන ජනාධිපතිවරුන් ධුරයෙන් ඉවත් කිරීමේ බලය ව්‍යවස්ථාවෙන් පාර්ලිමේන්තුවට ලැබෙන්නේ නැත. ජනාධිපතිවරයාට විරුද්ධව පාර්ලිමේන්තුවේ 2/3ක බහුතරයක් තිබෙන විට නම් ඒ සඳහා උත්සාහයක් ගැනීමට පුළුවන. එහෙත් එය ව්‍යවස්ථාවෙන් ප්‍රතිපාදන ලැබෙන්නේ නැති උත්සාහයක් නිසා, එවැන්නක නීත්‍යනුකූලභාවය ප්‍රශ්න කළ හැකිය. එහෙත් පාර්ලිමේන්තුවේ විපක්ෂ මන්ත්‍රීවරුන් කළ යුතු දෙයක් නම්, මෙම වගන්තිය පදනම් කරගෙන, ජනාධිපති තම ව්‍යවස්ථාමය වගකීම් පැහැර හැර ඇත යන චෝදනාව ඉදිරිපත් කිරීමයි. එය විවාද කිරීමයි. දේශපාලන වශයෙන් ප්‍රහාරාත්මක වීමයි.
ජනාධිපතිවරයා ධුරයෙන් ඉවත්වීම සහ අගමැතිවරයා ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීම් සිදු නොවුවහොත්, විරෝධතා ව්‍යාපාරයට ඊළඟට ඇති විකල්පය කුමක්ද? යන්නද මේ දිනවල මතු කෙරෙන ප්‍රශ්නයකි. තිබෙන විකල්පය කුමක්ද යන්න ඉතා පැහැදිලිය. එය නම් එම දෙදෙනාත්, රාජපක්ෂ පවුලත් දේශපාලනයෙන් ඉවත් කිරීමේ උද්ඝෝෂණය, එහි ශක්තිය අඩු කරන්නේ නැතිව දිගටම පවත්වා ගැනීමයි. එම අරමුණ පුරවැසි ව්‍යාපාරයේ කේන්ද්‍රීය සටන් පාඨය බවට තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙනයාමයි. ඔවුන්ගේ දූෂණය සහ බලය අවභාවිත කිරීම පිළිබඳව පමණක් නොව ආණ්ඩුකරණයේ සහ රාජ්‍ය පාලනයේ සියලු අසාර්ථකවීම්ද, ලංකාවේ ජනතාවට වර්තමාන අර්බුදයෙන් මිදී රට එහි දේශපාලනය සහ අනාගතය යළි ගොඩ නැගීමේ කාර්යයට රාජපක්ෂ පවුල දේශපාලන බලයෙන් ඉවත් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය පූර්ව-කොන්දේසියක් වන්නේය යන කරුණ රටේ මහජන දේශපාලන සාකච්ඡාව තුළ නිරන්තරයෙන් මතු කිරීමයි.
දැනට පැහැදිලිව පෙනෙන කරුණක් නම්, රටේ ආර්ථික, සමාජ, දේශපාලන හා ආණ්ඩුකරණ අර්බුදවලට ක්ෂණික විසඳුම් නැත යන්න සහ විසඳුම් සැපයිය හැකි නායකත්වයක් රටේ නැත යන්නයි. එබැවින් ඉදිරි කාලයේ සිදුවිය හැක්කේ සියලු අර්බුද උත්සන්න වීම සහ දේශපාලන අස්ථාවරත්වයත්, අවිනිශ්චිතභාවයත් තවත් තියුණු වෙමින් ඉදිරියට යාමයි. මෙම පසුබිම තුළ ‘පාලක පන්තිය’ පැත්තෙන් මතුවිය හැකි ප්‍රතිචාරයක් නම්, පාලක පන්තියේ දේශපාලන සංයුතිය නැවත සකස් කර ගැනීමයි. එය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමයි. රාජපක්ෂවරුන් දැනටමත් මේ ගැන සිතනවා සහ සැලසුම් සකස් කරනවා විය හැකිය.
පාර්ලිමේන්තුව තුළ ගොඩ නගන, ‘අන්තර්වාර’ සහ ‘ජාතික සමඟි’ ආදි වචනවලින් හඳුන්වන පාලන තන්ත්‍රය, එවැනි ක්‍රියාවලියක පළමු පියවර, එනම් ‘මුට්ටිය ඇතුළට දැමීම’ක් වන්නට හොඳටම ඉඩ තිබේ. දේශපාලන සහ පන්ති ස්තර සංයුතිය සංශෝධනය කර ගොඩ නගන, නව බල හවුලක පළමු කාර්යය වන්නේ පුරවැසි ව්‍යාපාරය බලහත්කාරයෙන්, රාජ්‍ය බලය යොදා, නිහඬ කිරීම බවද වන්නට පුළුවන.
1970 දශකයේ සිට ලංකාවේ සිංහල පාලක පන්තියේ දේශපාලන ඉතිහාසයෙන් ප්‍රකාශ වන ප්‍රධාන ගති ලක්ෂණයක් නම්, පවත්නා ක්‍රමයේ මූලික දුර්වලතා පෙන්වා දෙමින් මතුවූ සමාජ විරෝධතා කුරිරු ලෙස මැඬපැවැත්වීම හා පරාජය කිරීමට සිංහල පාලක පන්තිය පසුබට වී නැත යන්නයි. මෙම අනතුර පිළිබඳව සවිඥානකව සිටිමින්, පුරවැසි ව්‍යාපාරය ලංකාවේ දේශපාලනයේ කල්පවත්නා සහ තීරණාත්මක සාධකයක් බවට පරිවර්තනය කිරීම, එම ව්‍යාපාරය ඇතුළතින් ගත යුතුව තිබෙන ප්‍රයත්නයකි.
ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදය තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයකට පැමිණ ඇති බව පැහැදිලිය. එම අර්බුදය මහජන හිතකාමීව, සාමකාමීව, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව සහ කල්පවත්නා ලෙස විසඳීමේ ක්‍රියාමාර්ගයකට අවශ්‍ය දැක්ම සහ පුරවැසි සහභාගිත්වය තිබෙන්නේ, පුරවැසි විරෝධතා ව්‍යාපාරයෙහිය. එය ‘විරෝධතා’ ව්‍යාපාරයක තත්වයේ සිට සමාජ අරගල ව්‍යාපාරයක් තත්වයට මේරීමේ පරිවර්තනයක් අවශ්‍ය වන්නේද ඒ නිසාය. ■
