■ අනුසර වීරසිංහ

‘‍අපි තමයි ලෝකයේ පැරණිම රස්සාව කරන්නේ. අපි තමයි කාමාතිපුරයේ වෙසඟනන්. අපි නැතිව ස්වර්ගය පවා අසම්පූර්ණයි. අපි හැම රෑකම හමුවන පිරිමින්ගේ කුලය, ආගම, වර්ණය නොබලා උන්ගේ ආත්මවල පතුලේ තියෙන දරාගත නොහැකි හිස්කම එක්ක නිදිවදිනවා. ඉතින්, ඇයි නුඹලාගේ සමාජයට බැරි අපටත් සමාන ලෙස සලකන්න? ඔය පත්තරෙන් ආව කැමරා කරන මහත්තුරු… කරුණාකරලා ඔය ෆොටෝ ගැහිල්ල නවත්වන්න. ඔය කැමරාවල ඇස් කඩාගෙන යන ෆ්ලෑෂර් එළි මගේ ඇස්වලට අමාරුයි. ඒවා හුරුවෙලා තියෙන්නෙ රතු එළි වීදියක මළානික රතු පාට එළියට විතරයි.’

මෙසේ ඇරඹෙන්නේ 1960 ගණන්වල ඉන්දියාවේ මුම්බායි නගරයේ ‘කාමාතිපුරයේ‘ දිවි ගෙවූ සුප්‍රසිද්ධ වෛශ්‍යාවක, ගණිකා නිවාසයක හිමිකාරිනියක සහ දේශපාලනික ක්‍රියාකාරිනියක වූ ‘ගංගුබායි කතියාවාඩි‘ නම් යකඩ ගැහැනිය විසින් ඉන්දියාවේ ජන සමාජයට මුල් වරට ඇසෙන උසක සිට හඬනගමින්, ඉන්දියානු ගණිකාවන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකම් සහ අධ්‍යාපනය ලැබීමට ඇති අයිතිය තහවුරු කිරීම උදෙසා සිදුකළ කතාවයි. මෙම යකඩ ස්ත්‍රියගේ ජීවිත කතාව වසර ගණනාවකට පසුව යළිත් ඉන්දියානු කරළියට සපැමිණෙන්නේ මෑතකදී සංජේ ලීලා බන්සාලි නම් බොලිවුඩයේ මහා සිනමාකරුවා විසින් නිර්මාණය කරන ”‍ගංගුබායි කතියාවාඩි”‍ (Gangubai Kathiawadi) නම් වූ අපූර්ව සිනමාපටයත් සමගයි. එය මුල් වරට ප්‍රදර්ශනය වන්නේ 2022 මාර්තු මස බර්ලින් අන්තර්ජාතික සිනමා උළෙලේදීය. මෙම සිනමාපටයට මූලික වශයෙන්ම පාදක වන්නේ මුම්බායි නගරයට වඩාත්ම බලපෑමක් සිදු කළ අපරාධකාරී ස්ත්‍රීන් දහතුන් දෙනෙකුගේ සත්‍ය කතා පුවත් රැගත්, හුසෙයින් සයිදි විසින් රචනා කරනු ලබන ”‍මුම්බායි නගරයේ මාෆියා රැජිණියෝ”‍ (Mafia Queens of Mumbai) නම් චරිතාපදාන එකතුව බැව් නොරහසකි.

කාමාතිපුරය වූ කලි මුම්බායිහි කාමයෙන් මන්මත් වූ මිනිසුන් සරන රතු එළි නගරයයි. ඉන්දියාවේ සියලු‍ ප්‍රදේශවලින් අනීතික ලෙස කුදලාගෙන එන්නා වූ තරුණ, නවයොවුන් දැරියන් මිනිස් වෙළඳාම්කරුවන් අතින් සොච්චම් මුදලකට අලෙවි වන්නේ මෙම කාමාතිපුරයේ ගණිකා නිවාසවලටයි. ‘ගංගා හර්ජීවන්දාස්‘ නම් අපගේ කතා නායිකාවද, එලෙස දහසය වන වියේදී, තමන් එතෙක් දිවි ගෙවූ ‘කතියාවාර්‘ ගම්මානය හැරදමා සිය පෙම්වතා වූ රාම්නික් ලාල් සමග බොම්බාය වෙත පළා යන්නේ බයිස්කෝප් නිළියක වීමේ අසීමාන්තික ආශාව සිය තුරුණු සිත තුළ මල්වර වන සමයේදීය. එහෙත්, ඈ නොසිතූ පරිදි පැරැණි සුප්‍රකට බොලිවුඩ් නළුවෙකු වූ දේව් ආනන්ද් සමග රඟපෑමට වරම් ලබාදෙන බවට සිහින මවමින් ඈව රැගෙන එන ඇගේ පෙම්වතා විසින් අවසානයේ ඇගේ මුළු ගැහැනු ආත්මයම ඉන්දියානු රුපියල් දහසකට කාමාතිපුරයේ ගණිකා නිවාසයකට විකුණා දමන්නට විය. එය එක්වරම අපට සිහි ගන්වන්නේ පාවුලෝ කොයියෝගේ ”‍මිනිත්තු එකොළහ”‍ (Eleven Minutes) නවකතාවේ සුඛෝපභෝගී යුරෝපීය සිහිනය සොයා සිය ධනවත් පෙම්වතා සමග ස්විට්සර්ලන්තයේ ලු‍ම්පන් නාගරික අහස දිගේ පියඹා ගොස්, අවසානයේ ගණිකාවක ලෙස දිවිය නිමා කළ ‘මරියා‘ නම් ගැහැනියගේ සාන්දෘෂ්ටික ජීවන චාරිකාවයි. එසේත් නැතිනම්, දහසය වියැති වන විට නන්නාඳුනන පිරිමියෙකු සමග කාමරයකට දමා සිය ජීවිතයේ දොරටු සදාතනිකව වසා දැමූ පුරුෂමූලික පවුල් සංස්ථාව ගැන සවිඥානිකත්වයකින් යුතුව කමලා දාස් වැනි ඉන්දියානු ලේඛිකාවක විසින්ම රචනා කරන ”‍මගේ කතාව”‍ (My Story) වැනි ස්වයං-චරිතාපදානයකි. එහෙත්, ගංගුබායි එකී ස්ත්‍රීන්ගෙන් වෙනස් වන්නේ, සිය සයනය මත සෑම රාත්‍රියකම වැතිරෙන මෝඩ පිරිමින්ගේ පැවැත්මේ බර දරාගනිමින් ඔවුන්ව පාලනය කළ හැකි රති රහස් කඩිනමින් ඉගෙන ගනිමින්, ඉන්දියානු අධිපති පුරුෂමූලික දෘෂ්ටිවාදය සමග කරට කර හැප්පෙන්නට තරම් දේශපාලනික බලයක් ගොඩනගාගත් වසඟකාරී ස්ත්‍රියක බවට පත් වීමත් සමගය. අවිහිංසක ගංගා නම් වූ නවයොවුන් තරුණිය ගංගුබායි නම් බලවත් වසඟකාරිනිය බවට රූපාන්තරණය වන්නේ එහෙමය. ඇගේ එම වසඟයේ සහ බලයේ භූමිකාව එක් එතෙකින් පාවුලෝ කොයියෝගේම ”‍ඔත්තුකාරිය”‍ (The Spy) නවකතාව තුළ අපට හමුවන, යුරෝපීය ඉහළ මධ්‍යම පන්තික සහ ධනපති පිරිමින්ගේ රාගයේ සංකේතීය නළඟන බඳු වෙමින් මුදල් සහ දේශපාලනික බලය උපයා, අවසානයේ පළමු ලෝක යුද සමයේ ඔත්තුකාරියක ලෙස සැකයට බඳුන් වී මරණ දඬුවම ලැබූ ‘මාතා හාරි‘ (Mata Hari) වැනි ස්ත්‍රියකගේ ජීවිතයේ ඡායාමාත්‍රික මතකයක් අප හමුවේ තබයි.

”‍දේව්දාස්, පද්මාවත්, බජිරාඕ මස්තානි”‍ වැනි කාලයෙන් කාලයට ඉන්දියාව තුළ ආන්දෝලනයට තුඩු දුන් මහා සිනමාකෘති නිර්මාණය කළ බන්සාලි වැනි අධ්‍යක්ෂවරයෙකු වූ කලි විකල්ප සිනමාවට වඩා, මහා සිනමා සංස්කෘතිය තුළම පවතිමින් එකී මහා පොදු භාරත සමාජයේම අධිපති දෘෂ්ටිවාදයන් සමග අරගල කරන නිර්මාණකරුවෙකු ලෙස සැලකිය හැකිය. එනිසාම, ඔහුගේ මෙම සිනමාකෘතියේද ප්‍රධාන චරිතය වන ගංගුබායි නිරූපණය කිරීමට ‘ආලියා බාත්‘ වැනි ජනප්‍රියවාදී බොලිවුඩ් සිනමාවේ රංගන ශිල්පිනියක් යොදාගෙන තිබුණද, ඇය වඩා පරිණත ලෙස හුසෙයිනිගේ චරිතාපදානය තුළ හමුවන මෙම වසඟකාරී වෙසඟනගේ චරිතය නිරූපණය කරන බැව් නොකියාම බැරිය. සැබැවින්ම ඈ දිවි ගෙවන කාමාතිපුරය එක් අතෙකින් පශ්චාත් යටත් විජිත ඉන්දියාවේ සංස්කෘතික ලක්ෂණ සේම, මුසල්මානුවන්ගෙන්ද පිරුණු පෙදෙසකි. එය අරුන්දතී රෝයිගේ ”‍The Ministry Of Utmost Happiness”‍ (පරම සන්තෘප්තියේ අමාත්‍යාංශය) කෘතියේ ‘ක්වාබාග්‘ නම් සිහින නගරය සදිසිය. එසේම, හින්දු-තන්‍ත්‍රයානික සංස්කෘතියේ පාරම්පරික ලක්ෂණයක්ව පැවති වෛශ්‍යා වෘත්තියට මුසල්මානුවන්ගේ ආගමික සදාචාරයේ බලපෑමෙන් සිදු වූ දෘෂ්ටිවාදීමය මර්දනයද එය අපට යළිත් මතක් කර දෙයි. හින්දු ආගමික ග්‍රන්ථ මෙන් නොව ශුද්ධ වූ කුරාණය වෛශ්‍යා වෘත්තිය තරයේම හෙළාදකින්නට විය. කුරාණයේ සුරා නම් ග්‍රන්ථයේ මෙසේ සඳහන් වන්නේ එබැවිනි.
“නුඹලාගේ ස්ත්‍රීන්ගෙන් කිසිවෙකු වෛශ්‍යාකර්මයේ යෙදී අසුවිණිද නුඹලාගේම සාක්ෂිකරුවන්ගෙන් කරුණු සනාථ විණි නම් එකී ස්ත්‍රීන් ඔවුන්ගේම නිවෙස්හි මරණය විසින් නිදහස් කරනු ලබන තෙක් හෝ දෙවියන් වහන්සේගේ කැමැත්ත ඉටුවන තෙක් සිරකර තබව.”
මුල් කාලීන ඉස්ලාමීය පිළිගැනීම්වල සිටම පරදාරය සහ අවිවාහක කාම සේවනයට ලබා දුන් දඬුවම වූයේ බිත්ති අතර සිර කොට මරණ දණ්ඩනය ලබාදීමයි. පසුකාලීනව මෙය අවිවාහක ස්ත්‍රීන් නම් අවුරුද්දකට පිටුවහල් කිරීමත්, කසපහර දීමත් ලෙස නවීකරණය විය. විවාහක ස්ත්‍රීහු ගල් ගසා මරා දමන ලදහ. මෙම පුරුෂමූලික ආගම මෙබඳු චර්යාවන්ට දඬුවම් නියම කිරීමේදී පිරිමි සහ ගැහැනුන්ට වෙනස්ව සලකා ඇත. “මෙම වරදම පිරිමින් දෙදෙනකු කළහොත් ඔවුන් වරද නිවරදි කර ගැනීමට සූදානම් නම් දෙවියන් වහන්සේ‍ගේ සමාව ලැබීමට ඉඩ හළව” යැයි සුරා හි සඳහන්ය. සමන් වික්‍රමාරච්චිගේ ”‍සාපලත් ගැහැනිය”‍ කෘතියේ සඳහන් වන ආකාරයට මෙලෙස ස්වාභාවික හින්දු සමාජයේ විෂම ලිංගික චර්යාවන් මර්දනය කරන අතරතුර, ඉස්ලාමය තුළ පිතෘමූලික සමරිසි සංස්කෘතියක අනියත ලක්ෂණ එසේ වර්ධනය වෙමින් තිබුණි. එහෙත්, තාන්ත්‍රික ගූඪවාදී කෘතීන් තුළ සේම වාත්ස්‍යායනගේ කාමසූත්‍රයේද, කුම්භදාසී (දිය අදින්නියන්), පරිවාරිකා (සේවිකාවන්), කුලටා (කුලදම් නොරකින්නියන්), ස්වෛරිණී, ශිල්පකාරිකා, ප්‍රකාශ විනෂ්ටා, රූපාජීවා ආදි වශයෙන්ද, දෙවියන් වෙනුවෙන් කැප කළ ස්ත්‍රීන් දේවදාසීන්ද, ගංගා වැනි නදී ගලාගිය ශුද්ධ වූ නගර මායිමේ පවා විශාල වශයෙන් දිවි ගෙවූ නාගරී ගණිකාවන්ද ආදි වශයෙන් බෙදෙමින් මෙම වෘත්තිය ඉන්දියාව තුළ දියුණු ලෙස පැතිරී ගොස් තිබූ බව සැබෑය. එය මූගල් අධිරාජ්‍යය තෙක්ම එසේ පැවතුණි. එනමුදු ඔවුන්ගේ ජීවන තත්ත්වය ඉතා පහත් මට්ටමක පැවතුණි.

ගංගුබායි අරගල කරන්නේ වෙසඟනක ලෙස කාලයත් සමග එසේ අහිමි වී ගිය ස්වකීය වෘත්තීයමය ගරුත්වය සහ නිදහස වෙනුවෙනි. මෙය කෙතරම් ප්‍රබල වන්නේද යත්, ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන අසබඩ පවත්වාගෙන යන කතෝලික පාසලේ දරුවන්හට වෛශ්‍යාවන් දැකීම නරක ආදර්ශයක් බව පවසමින්, වරෙක රජයේ බලපෑමෙන් ඔවුන්ව ඉන් ඉවත් කිරීමට දරන උත්සාහයක් ප්‍රේක්ෂකයාට අද්දකින්නට ලැබේ. එහිදී, පාසලේ විදුහල්පතිවරයාට නිර්භයව සම්මුඛ වන ගංගුබායි පවසා සිටින්නේ ”‍ඔබේ පාසල අවුරුදු විස්සක් පරණයි. ඒත් අපේ වෘත්තිය අවුරුදු සියයක් පරණයි”‍ යනුවෙනි.

එමතු නොව, කතෝලික සදාචාරය මුල්බැසගත් එබඳු පාසලකට ගංගුබායිගේ ගණිකා මඩමේ සේවිකාවන්ගේ දරුවන් ඇතුළත් කරගනිද්දී පවා යොමුවන මූලික පැනයක් වන්නේ, ඔවුන් බඳවාගන්නා අයැදුම්පත්‍රයේ ඔවුන්ගේ පියවරුන්ගේ නම් ඉදිරියෙන් සටහන් කරන්නේ කුමක්ද යන්නයි. එය යළිත් සාම්ප්‍රදායික පුරුෂමූලික දෘෂ්ටිවාදය හා තදින් බැඳුණු, මිනිස් බීජවල අයිතිය එක් නෛතික පිරිමියෙකු ලවා අනිවාර්යයෙන්ම සුජාතකරණය කරගත යුතු යැයි යන ගතානුගතික අදහස ගෙනහැර පෑමකි. එවිට, ගංගුබායි ඉතා සරල සිනහවකින් මුව කමල සරසාගෙන පවසා සිටින්නේ ඒ හැම දරුවෙකුගේම අයැදුම්පත්‍රයන්හි පියාගේ නම ඉදිරියේ, තමා තරුණ කාලයේ සිට පෙම්බැඳි බොලිවුඩ් රංගන ශිල්පියා වූ දේව් ආනන්ද්ගේ නම යොදන ලෙසයි. එබඳු ප්‍රකාශ එක්වරම අපට සිහිගන්වන්නේ ලාංකීය මාතෘමූලික සංස්‍කෘතිය නියෝජනය කරමින් දහ අට සන්නියේ පෙනී සිටින සූනියම් යක්ෂණියගේ චරිතයයි. මන්ද යත් ඇයද සබයට පිවිසෙන කල්හි, යකැදුරා ඇගේ කුස සිටින දරුවාගේ පියාගේ නාමකාය දිගින් දිගටම අසා සිටින අතර ඇය හිස්ටරික සිනහවකින් පිළිතුරු දෙමින් පවසා සිටින්නේ එක් පිරිමියෙක් කියා නැති බවත්, පීකොක්, ත්‍රිරොසස්, පියසේන, වින්කලේ බාස්, හන්දියේ පොලිස් රාලහාමි, සුරුට්ටු කඩේ මුදලාලි ආදි පියවරුන් ගණනාවක් සිය දරුවාට සිටින බවත්ය. මේ ආකාරයට ස්ත්‍රියගේ වසඟයේ සහ ශරීරයේ බලය සේම ඇගේ සිනහවද, අරාජිකවාදී ලෙස ඇපලෝවියානු පුරුෂමූලික සමාජ සම්මතයන් විසංයෝජනය කරන හැටි අපට පෙන්වයි. එසේම, ආසියානු ශිෂ්ටාචාරය තුළ තහංචිය ගොඩනැගෙන්නේ මවගේ පියයුරෙන් වන අතර, පියාගේ ෆැල්ලසයේ අධිකාරීත්වයෙන් නොවන බවට වන ජිජැකියානු ප්‍රවාදයද අපට සිහියට නැගේ.

ගංගුබායිගේ මෙම ස්ත්‍රීමය වසඟකාරී කැරැල්ල කෙතරම් දුරක් ගමන් කරන්නේද යත්, තමාව වධබන්ධනයන්ට ලක් කරමින් දූෂණය කරන්නට පැමිණෙන දාමරිකයෙකු, ‘ලාලා‘ නම් මාෆියා රජවරයෙකුගේ සහායෙන් මරා දැමීම, රටේ දේශපාලකයන්, පොලිස්කාරයන් සහ ව්‍යාපාරිකයන් සිය අණසකට නතු කරගනිමින් දේශපාලන බලය අත්පත් කරගැනීම වැනි තත්ත්වයකට ඈ කෙමෙන් පත් වන්නීය. එහි කූටප්‍රාප්තිය සනිටුහන් කරන්නේ, පිතෘමූලික වූ ජාතිකත්ව ඉන්දියානු නිදහස් සටනකින් පසු එරට පත් වූ පළමු අගමැතිවරයා වන ජවහර්ලාල් නේරු ඉදිරියට යමින්, ගණිකා වෘත්තිය නීතිගත කරදෙන ලෙස ඉල්ලා සිටීම වැනි සෘජු තීරණයක් හරහාය. ඔහු එය සිය රටේ සදාචාරයට කැළලක් වනු ඇතැයි සිතා ප්‍රතික්ෂේප කරන තැන, එසේනම් තමා වැනි ගණිකාවක කසාද බඳින ලෙස ඇය නේරුගෙන් කෙලින්ම ඉල්ලා සිටි බවටත් වාර්තා දැක්වේ.

කමලා දාස්ගේ ”‍හඳුන්වාදීමක්”‍ (An Introduction) කාව්‍යය ඇරඹෙන්නේම ඈ වන් නූගත් ස්ත්‍රියකගේ ඒකාලාපයේ තැනෙක, තමන් දේශපාලනය ගැන කිසිවක්ම නොදන්නා බවත්, එහෙත්, නේරුගෙන් පටන්ගෙන ඉන්දියාවේ සිටි අගමැතිවරුන්ගේ නාමයන්, සතියක දවස්වල නාමයන් මෙන් පහසුවෙන් කියාගෙන යාහැකි බවත් අපට පවසමිනි. එනමුදු, ඒ ආකාරයෙන් ඉතිහාසය පුරාවට නිර්දේශපාලනීකරණයට ලක් කළ ඉන්දීය ස්ත්‍රියගේ භූමිකාව මේ ගංගුබාලි කතියාවාඩි නම් වූ තනි යකඩ ගැහැනිය රැඩිකල් පරිවර්තනයකට ලක් කරන බව නම් කිව යුතුමය. බන්සාලි සිය සිනමාකෘතිය හරහා ඉන්දියානු මහා සංස්කෘතියට දායාද කරන්නේ ඈ වැනි ‘කළු පැහැති රෝසමල් සියදහස් ගණනක‘ දේශපාලනික ප්‍රතිවිරෝධතාවයි.■

■ ධනුෂි ලිහිණිකඩුව

‘අච්චාරු’ නම ඇසෙන විට පවා බොහෝ දෙනාට දැනෙන්නේ රස නහර පිනවා යන හැඟීමකි. ආසියානු කලාපයේ රටක් වන ශ්‍රී ලංකාවට අච්චාරු යනු අලු‍ත් දෙයක් නොවේ. එහෙත්, මේ කතාකරන්නේ කෑමත් සමග කෑමට ගෙදරදොර හදන ගස්ලබු හෝ මැලේ අච්චාරු ගැන නොවේ. ‘ජපුරේ අච්චාරු‘ ගැනය. නුගේගොඩ, විජේරාම මංසන්ධියෙන් හැරී ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය දෙසට පැමිණෙන සැමට විශ්වවිද්‍යාලය ඉදිරිපිට දී මේ අච්චාරු සෙවණ හමුවෙයි. මේ අච්චාරු කතාව අප සමග පවසන්නට එකතු වූයේ අච්චාරු සෙවණේ හිමිකරු පුෂ්ප තරංගයි.
”‍මම සහ මගේ බිරිඳ වෘත්තීයමය ඡායාරූප ශිල්පීන්. ඇය ගංගානි උපුල් කුමාරි. 2018 වසරේ මම රිය අනතුරකට ලක් ව එක්තැන් වෙනවා. ඒ සමග මගේ බිරිඳ දෙල්කඳ ඉරිදා පොලේ ඉතා කුඩාවට අච්චාරු ව්‍යාපාරය පටන් ගන්නෙ 2018 අගෝස්තු මාසයේ පමණ.”‍

ආහාර පිළිබඳව තිබූ උනන්දුවත් සමග මේ සඳහා යොමු වූ බව ඔහු කියයි.

”‍අපි ජපුරට එන්න හේතුව වුණේ විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙක් දිගින් දිගට ම කරපු ඉල්ලීමක් නිසා. මාස තුනක් විතර අපේ කැම්පස් එක ළඟත් එකක් දාන්න කියලා ඔහු ඉල්ලු‍වා.”‍

ඒ අනුව සිය පළමු ව්‍යාපාර ස්ථානය ලෙස ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය අසල වෙළඳ කුටියක් ආරම්භ කිරීමට ඔවුන් පෙළඹී ඇත. අච්චාරු වර්ග කිහිපයකින් ආරම්භ කරන ලද ව්‍යාපාරය අනතුරුව වර්ග 15කට වැඩි ප්‍රමාණයක් දක්වා දියුණු කර ගැනීමට ඔවුහු සමත් වූහ. අද වන විට පැණි නෙල්ලි, පැණි ඇඹරැල්ලා, පැණි අඹ, පැණි වෙරළු, පැණි ලොවි, කොච්චි ලොවි, වෙරළු ජෑම්, මිරිස් වෙරළු, ගම්මිරිස් වෙරළු, අන්නාසි, පේර, දිවුල් සම්බෝල, අඹ සහ ඇඹරැල්ලා යනාදි වශයෙන් වර්ග රැසක් අච්චාරු රස දන්නා අය වෙත ලබා දීමට ඔවුන්ට හැකි ව ඇත.
‘පලතුරුවලට ආවේණික ඇඹුල් රස හැරුණා ම අච්චාරුවල ප්‍රධාන රස දෙකක් තියෙනවා. එකක් පැණි රස. අනෙක මිරිස් රස. මේ රසවර්ග දෙක ඔස්සේ තමයි පලතුරු අච්චාරු බවට පත්වෙන්නේ. මෙතන ඇතැම් පලතුරුවලට පැණි සහ මිරිස් යෙදීමෙන් ඒවායේ ස්වාභාවික පැහැය වෙනස් වෙනවා. පැණි ඇඹරැල්ලා සහ පැණි නෙල්ලිවල පැහැය තමයි මුළුමනින් ම වෙනස් වෙන්නේ. ඇඹරැල්ලා සහ නෙල්ලි කියන පලතුරු දෙක ම කොළ පාටයි. නමුත් පැණි ඇඹරැල්ලා බවට පත් වෙද්දී ඒ දෙක ම පැණි පැහැයට හැරෙනවා. නෙල්ලි අච්චාරු එක තද රතු පැහැයකට හැරෙන්නේ ඒකට යොදන උක් පැණි නිසා. වැඩි ම ඉල්ලු‍මක් තියෙන්නේත් මේ නෙල්ලි අච්චාරු එකට තමයි. ඒක ඇඹුල් රස තරමක් තියෙන වැඩි පැණි රසක් තියෙන අච්චාරු වර්ගයක්..

නෙල්ලි අච්චාරු එකෙන් පස්සෙ වැඩි දෙනෙක් ආස කරන්නෙ දිවුල් සම්බෝලෙට. තරමක් අමු දිවුල්වලින් තමයි ඒක හැදෙන්නේ. ඒක නෙල්ලි රසට වඩා පැණි රසින් අඩු එකක්.’

දිවුල් සම්බෝලය නෙතට ප්‍රිය වූ එකකි. සම්බෝලය යන වචනය ඒ සඳහා යෙදෙන්නට ඇත්තේ ද එහි පෙනුම සම්බෝලයේ පැහැය ගන්නා බැවින් විය යුතු ය.

”‍අපි ගාවට එන අය හොයන රස එකිනෙකට වෙනස්. සමහර අය පැණිරස අච්චාරුවලට කැමතියි. තවත් සමහර අය ඉල්ලන්නෙ තනිකර ලු‍ණු මිරිස් කලවම් කරපු අන්නාසි. සමහර විට සම්පූර්ණ මිරිස් ලු‍ණු කවලම් අඹ. අපි හිතුවාට පිරිමි ළමයි අච්චාරු වගේ කෑමවලට රුචියක් නැහැ කියලා ගොඩක් ම අපේ පාරිභෝගිකයො වෙන්නෙ පිරිමි දරුවො.”‍

”‍මෙච්චර දවස් ජපුරෙ දරුවො හුරුවෙලා හිටියෙ අමතර ආහාරයක් විදියට කෙටි කෑම හෝ බයිට්ස් වර්ගවලට. මේ අච්චාරු ව්‍යාපාරයෙන් අපිට ජපුරෙ ආහාර සංස්කෘතිය සම්පූර්ණ වශයෙන් ම දේශීය පලතුරුවලට වෙනස් කරන්න පුළුවන් වුණා. ඒක අපට නිහඬ ආඩම්බරයක්.”‍

කෘත්‍රිම රසකාරක, වර්ණක, කල්තබා ගැනීමේ ද්‍රව්‍යවලින් තොරව නිෂ්පාදනය වන අච්චාරු වර්ග රසවත් වන්නේ ලු‍ණු, ගම්මිරිස්, මිරිස්, සීනි සහ උක් පැණි යනාදි අමුද්‍රව්‍යවලින් බව ඔහු අප සමග කීවේ ය.

”‍මේක මම කියන්නම ඕනෑ දෙයක්. මේ අච්චාරු වට්ටෝරු, රස මට්ටම් වගේ දේවල් ගැන කතාකළොත් සම්පූර්ණ ගෞරවය හිමි වෙන්නෙ මගේ බිරිඳට. එයාගෙ අතේ තමයි මේ රස ගැන්වීම තියෙන්නෙ.”‍

ඇගේ අනුදැනුම යටතේ නිෂ්පාදනය වන අච්චාරු වර්ග ජපුර වෙළඳ කුටිය හැරුණු විට දෙල්කඳ හන්දිය, දෙල්කඳ ඉරිදා පොළ, මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලය අසල, පිල්ලෑව පන්සල අසල, පිළියන්දල බයිපාස් පාරේ සහ අද වන විට මහරගම පිළිකා රෝහල අසල ද වෙළඳ කුටි වෙත එයි.

”‍පිළිකා රෝගීන්ට කරන කිමෝතෙරපි ප්‍රතිකාරයට පස්සෙ ඔවුන්ට ආහාර ගන්න අමාරුයි. අප්පිරියා ගතියක් එනවා. මහරගම අපේක්ෂා රෝහලේ අපි පවත්වාගෙන ගිය වෙළඳසැලට ඒ වගේ අය බොහොමයක් ආවා. ඒ වගේ ම වසවිසෙන් තොර ව අපි මේ ලබා දෙන අච්චාරු වර්ග ගැන රෝහල් කාර්ය මණ්ඩලයට පවා තිබුණෙ දැඩි විශ්වාසයක්.”‍

කොරෝනා වසංගතයට පෙර ඔවුන් සමග සේවය කර ඇති පිරිස 30කට අධික ය. සංචරණ සීමා තත්ත්වය හමුවේ දෙවසරක් පමණ සම්පූර්ණයෙන් ම ව්‍යාපාර කටයුතු නවතා දැමීමට ඔවුන්ට සිදුව ඇත. ඒ වන විට කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශය යටතේ ලෝක බැංකු ආධාර සහිතව කෘෂිකර්ම නවෝත්පාදන ව්‍යාපෘතිය හරහා අපනයන තත්ත්වයේ කර්මාන්ත ශාලාවක් ආරම්භ කිරීමට ව්‍යාපෘති වාර්තාවක් පවා ඔවුන් සකස් කර ඇත. වසංගත තත්ත්වය නිසා අතරමග නතර වුව ද හොරණ මොරගහහේන ප්‍රදේශයේ බිමක නුදුරේදී ම එම කටයුතු නැවත ආරම්භ කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බව ඔහු අප සමග කියාසිටියේ ය. වර්තමානය වන විට ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය, ඔස්ටේ්‍රලියාව සහ මාලදිවයින යන රටවලට ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන අපනයනය කෙරෙන අතර තමා, බිරිඳ සමග අලෙවිකරුවන් හත් දෙනෙකු සහ නිෂ්පාදන අංශයේ අටදෙනෙකුත් සේවය කරන බව තරංග කියයි.

තම වසර 17ක වෘත්තිය ජීවිතයේ දී ලංකාව පුරා ගමන් කිරීමත් ඒ හා සබැඳුණු හමුවීම්, අත්දැකීම් සමග විවිධ රසින් යුත් වට්ටෝරු ඉගෙනීමට ඉඩ ලද බවත් ඔහු පැවසුවේ ව්‍යාපාරය සඳහා සහාය වූ අමතක නොවන දෙපලක් ද සිහිපත් කරමිනි.

”‍පලතුරුවලින් ලොකු මාකට් එකක් ලෝකෙම තියෙනවා. ලංකාවෙ දැනට එහෙම එකක් නෑ. බය නැතුව වැඩේට අත දාපන් කියලා අපිව උනන්දු කළේ නිමල් අයියා. නිමල් අයියා චෙෆ් කෙනෙක්, එයාව අපිට මුණගැහෙන්නෙ හලාවත ප්‍රදේශයේදි. ඔහු දන්නවා කෑම ජාති ගොඩක් හදන්න. වැඩි දෙනෙක් ඉල්ලන නෙල්ලි අච්චාරු එක ඔහුගෙ වට්ටෝරුවක්. දැන් ඔහු ජීවතුන් අතර නැහැ.”‍

”‍අපි ගොඩක් අමාරු තත්ත්වෙක ඉන්නකොට අපිට උදව් කරපු තව කෙනෙක් ඉන්නවා. මෙතන (ජපුර වෙළඳ කුටිය දක්වමින්) මුලින් හිටිය ආන්ටි මතක නම් ඔයාලට, එයා මාස 2ක් පඩි නැතිව වැඩ කළා. උඹලා නැගිටපන් කොහොමහරි කියල එයා හැමදාම කිව්වෙ..”‍

ජපුර වෙළඳ කුටියේ මුල්ම අලෙවිකරණ කටයුතු කළ වලස්මුල්ලේ මල්ලිකා මහත්මිය ඔහු සිහිපත් කළේය.

”‍අන්නාසි ගත්තොත් අපි ගන්නෙ නොම්මර එකේ අන්නාසි. අඹ වුණත් එහෙමයි. පිටකොටුවේ ගියොත් අච්චාරුවලට කිව්වාම නිතරම ඔවුන් දෙන්නෙ පළුදු වුණ පලතුරු. එහෙම පළුදු ගෙඩිවලින් මේක කරන්න බැහැ. අපි මුල ඉඳලා ම විශ්වාස කළේ අපේ ළමයින්ට කන්න දෙන්න පුළුවන් විදිහටයි අපි මේක හදන්න ඕනෑ කියලා. සමහර දවසට වැඩ පටන් ගන්නේ පාන්දර 4ට විතර. පලතුරු කපන තැන ඉඳලා අච්චාරු හැදෙන තැනට වෙනකන් පිරිසිදුවට සහ උපරිම රසට නිමාවක් දකින්නයි අපි උත්සාහ කරන්නෙ..”‍ ‍

ටාටා කැබ් රථයක නිෂ්පාදන බහාලු‍ම් රැගෙන කොළඹ නගරය පුරා ස්වකීය වෙළඳ කුටි වෙත බෙදාහැරීම සිදුවන්නේ තරංග අතිනි. උදෑසන 11ට පමණ මේ වෙළඳ කුටි විවෘත වෙයි.
”‍ආරම්භයේ දී අපේ අච්චාරු කප් එකක් රුපියල් 100යි. ඒ වෙනකොට බත් පැකට් එකක් කැම්පස් එක ඉස්සරහ විකිණුනේ රුපියල් 80ට. අපිව අඳුනන අය ඇහුවා බත් එක 80ට තියේද්දි මිනිස්සු 100ට මේක කයිද කියලා. අපි එතකොට කිව්වෙ මේකෙ මිල තීරණය කළේ ගුණාත්මක බවට සාපේක්ෂව කියලා. මිනිස්සු ඒක තේරුම් ගත්තා සහ අපි සාර්ථකයි කියලා අපි හිතනවා.”‍

ව්‍යාපාරය පිළිබඳ ඔවුන්ගේ තෘප්තිමත් බව විස්තර කරමින් ඔහු වැඩිදුරටත් කියා සිටියේ විශ්වවිද්‍යාල සිසුන් පමණක් නොව, ආචාර්ය මණ්ඩලය සහ ප්‍රදේශවාසීන් පවා ඔවුනට ලබා දෙන්නේ උණුසුම් ප්‍රතිචාර බවයි. පාරිභෝගිකයන් මුහුණු පොතට එක් කළ ඡායාරූප සහ ප්‍රතිචාර සහිත වීඩියෝපට පිළිබඳ ඔහු දේදුන්නට ප්‍රකාශ කර සිටියේ ඉතා සතුටිනි.
”‍අපි වෙන තැන්වලින් වෙනස් වෙන්නෙ අපි ළඟ තියෙන අච්චාරු වර්ග නිසා. මේ තරම් වර්ග ප්‍රමාණයක් අනෙක් තැන්වල නැහැ. අපේ පාරිභෝගිකයන් පවා ඒක අපිට කියනවා. ඒකට හොඳ උදාහරණයක් විදිහට මට එක සිද්ධියක් මතක් වෙනවා.

දවසක් මගේ බිරිඳ මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලය ඉදිරිපිට තියෙන අපේ වෙළඳ කුටියට යනගමන් ඉන්නවා. ඇය යන්නෙ කුලී ත්‍රීරෝද රථයකින්. අපි ඉතින් වෙන තැන්වල රස ගැන අවධානෙන්නෙ ඉන්නෙ. ඒ යන අතරමග තැනක තියෙන අච්චාරු කුටියකින් කුලී රථය නවත්තලා ඇය අච්චාරු මිල දී ගන්නවා.

නැවත ගමන් ආරම්භ කරද්දී අර කුලී රථ රියදුරු ඇයට කියනවා, ‘අය්යෝ මිස් අච්චාරු ගන්නවා නම් ඔය තැන් තැන්වලින් ගන්න එපා. රස ම අච්චාරු තියෙනවා මොරටුව කැම්පස් එක ගාව හට් එකක. එතනින් ගන්න‘ කියලා. මගේ බිරිඳගෙ ගමනාන්තය වුණෙත් මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලය ගාව වෙළඳ කුටිය. ඉතින් ඇය ඔහුට අච්චාරුවලින් සංග්‍රහ කරලා ස්තූති කරලා තියෙනවා. ඒ වගේ ම මහරගම පිළිකා රෝහලේ සේවය කරපු ගැබිණි හෙදියක් හිටියා ඇය දරුවා ලැබෙන තුරු අන්නාසි කෝප්පයක් හැමදාම අපෙන් අරගත්තා..”‍

කර්මාන්ත සංවර්ධන මණ්ඩලය නිරන්තරයෙන් නිෂ්පාදනයන් දියුණු කරගැනීමට සහාය වන බවත් ඉදිරියේ දී සිය නිෂ්පාදනයන් සඳහා ජීඑම්පී තත්ත්ව සහතිකය ලබා ගැනීමට ඉල්ලු‍ම් කර ඇති බවත් තරංග කියයි.

”‍අච්චාරු අතරට අපි අලු‍තින් එකතු කරන්න හිතාගෙන ඉන්න පලතුරු වර්ග කීපයක් තියෙනවා. ඒ අතර ප්‍රධාන එකක් තමයි රඹුටන්. ඉදිරියේ දී අපේ පාරිභෝගිකයන්ට එය රස විඳින්න පුළුවන් වෙයි.”‍■

■ නිශානි සවින්දිකා රාජපක්ෂ

රට තුළ සොඳුරු තැන් සොයා ගමනෙහි යෙදෙන ලාංකිකයෝ අඩුවක් නැත. විදේශිකයන්ගේ අඩුවක්ද නැත. කොරෝනා වසංගතය සහ අද පවතින අසීරු කාලය නොවේ නම්, අප්‍රේල්-මැයි මාසවල හෙවත් වසරේ වසන්ත සමයේදී මිනිස්සු බොහෝ දෙනෙක් ජීවිතයේ මිහිර සොයා විවිධ තැන්වලට යති.

ඒ යන එනවුන්ගේ අවධානය දිනාගත් ප්‍රසිද්ධ තැනකි හපුතලේ ඇඩිෂම් බංගලාව. එහි විචිත්‍රත්වය ගැන අමුතුවෙන් ලියන්නට කියන්නට දෙයක් නැත. ගමනෙහි යෙදෙන බොහෝ දෙනා ඇඩිෂම් බංගලාවේ අද්භූත ගම්භිරත්වයත්, එහි රමණීය පරිසරයත්, ඉන් ඔබ්බේ පෙනෙන මානයේ ඇති කඳුපෙළෙන් ගැවසුණු විසල් ලෝකයත් රසවිඳ හුරු පුරුදුය.

මේ කියන්නට යන්නේ තවත් ඇඩිෂම් බංගලාවක් ගැනය. නමින් ඇඩිෂම් නොවුණත්, මේ බංගලාව සහ ඒ බංගලාව අතර බැලූ බැල්මට සමහර සමානකම් පවතියි. විශේසත්වය නම්, මේ රමණීය බංගලාව ඇත්තේ වයඹ පළාතේ වීමය. බස්නාහිරට මායිම්ව වීමය. හරියටම කිව්වොත් දඹදෙණියේය.

කොළඹ සිට කුරුණෑගල දක්වා ගමන් කරනා මාර්ගයේ (කොළඹ 5) කිලෝමීටර 90ක් පමණ කුරුණෑගල දෙසට පැමිණෙන්නෙකුට දඹදෙණිය නගරය හමු වේ. එතැන් සිට දඹදෙණිය- කුලියාපිටිය මාර්ගයේ කිලෝමීටර 6ක් පමණ ගමන් කරනා විටදී ආඬිගම ගොවිපල හමුවෙයි. මේ සුන්දර බංගලාව ඇත්තේ එහිය. මෙම මනරම් පරිසරය විවිධ දේශගුණික සහ භූවිෂමතා ලක්ෂණවලින් අනූන ය. පිරිවරාගෙන සිටින කඳු පන්ති සහ තැනිතලා භූමි ප්‍රදේශ නිසා මෙහි අලංකාරය දෙගුණ තෙගුණ වෙයි. දඹදෙණිය ප්‍රදේශයටම අනන්‍ය වූ භූගෝලීය පිහිටීම මෙම ස්ථානයට හිමිව තිබීම තවත් එක් විශේෂත්වයකි. එහි තැනිතලා භූමියක දකින්නට ඇත්තේ උසින් වැඩි කඳු පංතියකි.

අක්කර 600ක් තරම් විශාල භූමි ප්‍රමාණයක් ආඬිගම ගොවිපල සතුය. දඹදෙණිය-කුලියාපිටිය මාර්ගයේ 4 වන කිලෝමීටරය දක්වා පැමිණෙන විටදී ගොවිපලේ ආරම්භය දැකගත හැකි වන්නේ මාර්ගය දෙපස ඇති වැටමාර ගස්වලින් සැකසූ වැටක් පාර දෙපස පෙනෙන නොපෙනෙන දුරක් දක්වා සිටුවා ඇති නිසාවෙනි. ආඬිගම බංගලාව දක්වා ඇති පාර දෙපස රෝස පැහැයෙන් යුක්ත වැටමාර මල් පාරට බරවී පිපී තිබෙන විට සුරංගනා ලෝකයක් බඳුය. තාර පාරට මල් වැටීම නිසා රෝස පැහැයෙන් පලසක් එලුවාට සමානය. වැටමාර මල් පිපී පවතින කාලයේ ගමන් කරන්නෙකුට නිතැතින්ම සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ මළගිය ඇත්තෝ පොතේ කියැවෙන සකුරා මල් ගැන මතක් නොවුණොත් පුදුමයක් වනු ඇත්තේය.

ආඬිගම බංගලාව පිහිටුවා තිබෙන්නේ කඳු පන්තියක උසම කඳු මුදුනේය. අතිවිශාල පරිවාර භූමිය නිසා බංගලාව අවට ප්‍රදේශයේ පවතින්නේ නිරාමිස නිස්කලංකභාවයකි. ඒ නිස්කලංකත්වය මත නැගී සිටින බංගලාව ගාම්භීරය. එ

බංගලාවට ප්‍රවිෂ්ට වන මාර්ගය දෙපස විශාල රතු පැහැති මල් පිපෙනා මැයි ගස් පෙළකි. මල් පිපෙන කාලය වන විට මෙහි ඇති සුන්දරත්වය විස්තර කරන්නට වුවමනාවක් නැත. බංගලාවේ අලංකාරය සඳහා ශීත දේශගුණයකදී වැවෙන ශාකවලට මුල් තැනක් ලබා දී ඇති අතර ගෙමිදුල රෝස, ඩේලියා, උඩවැඩියා යනාදි මල්වලින් අලංකාර කර තිබේ.

බංගලාවට ප්‍රවිෂ්ඨ වීම සඳහා මාර්ග දෙකකි. ඉන් එකක් තනි රේඛාවක් ලෙසින් ඉහළට ඉදි කර ඇති ගල් පඩි පෙළකි. එය කෙලින්ම දිව යන්නේ බංගලාවේ ඉදිරිපස මිදුල වෙතයි. අනෙක් මාර්ගය බංගලා කන්ද වටා කරකැවෙමින් බංගලාවේ මිදුලට යන අතර වාහනයක ගමන් කරන්නන්ගේ පහසුවට මේ මාර්ගය මෑතකදී පිළිසකර කර තිබේ.

බංගලාවත් වත්තත් හිමිව තිබෙන්නේ ශ්‍රී ලංකා පශු සම්පත් මණ්ඩලයටය. ඇඩිෂම් බංගලාව මෙන්ම ආඬිගම බංගලාවද සංචාරකයන්ට නැරඹිය හැකිය.

ඇඩිෂම් බංගලාව මෙන්ම ආඬිගම බංගලාවත් ඉංග්‍රීසි පාලන සමයේ ඉදිකරන ලද්දකි. බංගලාවේ ඇතුළාන්තය ඇඩිෂම් බංගලාවට බොහෝ සෙයින් සමානකම් පෙන්වයි. ඇඩිෂම් මෙන්ම මේ බංගලාවේද බිත්ති කළුගලින් නිමවා තිබේ. ගොඩනැගිල්ල වඩා ගාම්භීරත්වයෙන් ඈතට දිස්වෙන්නේ මේ කළුගල් බිත්ති නිසාය.

බංගලාව මහල් දෙකකින් යුක්තය. ඇතුළත සාල කිහිපයකි. පහළ මහලේ සාලයේ ගිනි මැලයක් දැල්විය හැකි පරිදි සැකසූ උදුනකි. එය බංගලාවේ උණුසුම පවත්වාගැනීම සඳහාය. කාමර 3 කින් යුක්ත බංගලාවේ ඒ ඒ කාමරය එකිනෙකට වෙනස් වර්ණවලින් පිරියම් කර තිබේ. කොළ, නිල්, රෝස එම වර්ණයන් ය. ඒ බි්‍රතාන්‍ය පාලන සමයේ පරිපාලන කාර්යයේ පහසුව පිණිසයැයි කියනු ලැබේ.

බංගලාවේ පවතින ගෘහ භාණ්ඩ සියල්ලක්ම පාහේ ඉංග්‍රීසි පාලන සමයේ භාවිත කළ ඒවා ය. පැරණි වටිනාමක් ඒ ඔස්සේ බංගලාවට හිමි වී තිබේ. බංගලාවේ පියස්ස සඳහා භාවිත කර ඇති උළු විශේෂය ද දැවයෙන් සකසන ලද ඒවාය. ඒවා එංගලන්තයේ නිෂ්පාදනය කරන ලද උළු විශේෂයකි. බංගලාව තුළින්ම ඉහළට එසවුණු කුලුනක් තිබේ. කුලුන මත සඳළු තලයකි. එහි නැගුණු විට අවට ඇති වටපිටාවම මනස්කාන්ත අයුරින් දිස්වෙයි. එක් පසකින් කොළඹ වරායයි. අනෙක් පසෙකින් කටුනායක ගුවන්තොටුපලයි. ඒවා පෙනෙන තරම් උස් වූ භූමියක බංගලාව පිහිටා තිබේ. වහලයේ ලීවලින් සැකසූ උළු, කළු පැහැයෙන් වර්ණවත් කර ඇත.

ගොඩනැගිල්ලේ පින්තාරු කර ඇති තැඹිලි පැහැය එහි අලංකාරත්වය වැඩි කරයි. මෙය ඈත සිට බංගලාව දෙස බලන ඕනෑම කෙනෙකුගේ නෙත් වශී කරන දර්ශනයකි.

බංගලාවේ පොළොව මත ලී අතුරා දිළිසෙන ආකාරයෙන් මැද තිබේ. ඇඩිෂම් බංගලාවේ ලෙසින්ම තැබෑරුමක් සඳහා වෙන් වූ අංගණයක් ද ලීයෙන් තැනූ බීර බැරලයක් ද පවතී.

බංගලාවේ සිට දඹදෙණිය දෙසට මීටර් 500ක් පමණ දුරින් ආඬිගම ගොවිපලේ තවත් අලංකාර ස්ථානයක් පිහිටා තිබේ. මෙය ස්වභාව සෞන්දර්යෙන් අනූන වූවකි. පෙනෙන නොපෙනෙන තරම් දුරක් වන පොල් රුප්පාවකි. කිසිවෙකු නොසිතන පරිද්දෙන් ඒ මැද රබර් වනයකි. පොල් රුප්පාව මැදින් වැටුණු කුඩා පාරක් දිගේ ඉදිරියට යන විට රබර් ගස්වලින් පිරි භූමියක් හමුවෙයි. ඊට එපිටින් පිහිටි කඳු මුදුනේ අට්ටාල කිහිපයක් ඉදිකර ඇත. එම ස්ථානයට අවට ප්‍රදේශය අලංකාරව පෙනෙන අතර තදින් හමනා සුළං පහරක් පැමිණ කඳු මුදුනේ හැපෙන විට සංචාරකයන්ගේ ගත සිත අමුතු හැඟීමකින් ප්‍රබෝධවත් කරයි. සීතල පැතිරුණ කඳු මුදුන සැන්දෑ වන විට මීදුමෙන් වසා ගැනෙයි.

උසින් පිහිටා තිබෙන භූමියත්, ගහකොළින් වට වූ පරිසරයත් නිසා ස්වභාවයෙන්ම මෙහි ඇත්තේ සීතල දේශගුණයකි. උදෑසන සහ සවස් කාලයේදී කඳු පන්තිය මිහිදුමෙන් වසාගැනෙන අතර ඇතැම් දවසකදී මහ සයුරේ හිරු ගිලී යන දර්ශනයද දැකගත හැකිය. එය විරලව හිමිවන අවස්ථාවකි. දහවල් කාලයේදී තරමක් තදින් හිරු එළිය පතිත උවත් දැඩිව පවතින සුළං තත්වය නිසා ශරීරයට අපහසුවක් ඇති නොවේ.

ආඬිගම ගොවිපලේ බංගලාව තවමත් බොහෝ නෙත් නොගැටුණ තවත් එක් සොඳුරු බිමකි.■

■ අරුණ ජයවර්ධන

රත්නපුරේ පනාවැන්න කියන ගමේ, එක්දාස් නවසිය හතලිස් ගණන්වල ඉපදුණු කොල්ලෙකුගේ නම නිශ්ශංක දිද්දෙනිය වෙන්නේ කොහොමද?

අපේ ගම්වල තිබුණේ පිටරටින් ආපු නම්. බුද්දාගම්කරයො දාන්නේ සයිමන්, සිමියොන් වගේ නම්. අපේ ලොකු අයියාගෙ නම සිමියොන්. දෙවැනි අයියාගෙ නම සයිමන්. පොඩි අයියා පියදාස. අක්කා රොසලින්. අම්මා ඇලිස්. ඔක්කොම ඉංග්‍රීසි නම්.

ඔබ නිශ්ශංක?

නෑ, මගේ මුල් නම හෙන්ද්‍රික් සිංඤෝ. මට පස්සෙ කාලෙ මේක මානසිකව බලපෑවා. ගමේ ඉස්කෝල කොල්ලො සෙල්ලං කරනකොට ‘හෙන්දිරිකා මන්දිරිකා වල්ග දෙකේ මීහරකා’ කියනවා. ගහමරා ගන්න හදනවා ඉතින්. ඒත් ඒගොල්ලන්ගෙ නමුත් ඒ වගේ. අප්පු සිංඤෝ, කරුණාවතී, සුමනාවතී, හරිස්වතී.. මගේ පන්තියේ ළමයින්ගෙ නම්. බියටි්‍රස්, ඇග්නස්, මොනිකා වගේ ඒවා තමයි ආඩම්බරකාර නම්.

හෙන්දිරික් සිංඤෝ කියලා දැම්මේ ඇයි?

අපේ තාත්තාගේ අයියලාගේ යාළුවෙක් හිටියා හෙන්දිරික් සිංඤෝ කියලා, රබන් ගහන එක්කෙනෙක්. හොඳටම රබන් පද දන්න එක්කෙනෙක්. රබන් කියමන්, සින්දු කවි, සුරල් පද, අත්මාරුව හොඳට දන්නවා. අපේ මහගෙදර මිදුල වටේට කට්ටිය ඉඳගෙන මෙයා ඉතින් වැඩ පෙන්නනවා. පුංචි අයියා ගාව රබන් කවි ලියපු පොතක් තිබුණා. ඒකෙ එක කවියක් මට මතකයි.

‘සද්ද ඇතුව අත තබනට
ලෙලවා අත පය නොවිතර
සිද්ද වෙවී කවි ගායන
සරඹ සුරල් දී මනහර
වැද්ද නොදී ගණ අක්‍ෂර
යවහන් දොස් යාය පැහැර
සුද්ද ලෙසට ඉගැන්නුවේ
හෙන්ද්‍රික් සිංඤෝ ගුරුවර.’
තාත්තා දැම්මා ඒ නම මටෟ

ගමේ තිබුණු පනාවැන්න ඉස්කෝලෙන් පස්සේ මම ගන්කන්ද මධ්‍ය විද්‍යාලෙට ආවෙත් හෙන්ද්‍රික් සිංඤෝ නමින්මයි. මධ්‍ය විද්‍යාලෙ ප්‍රින්සිපල් කෙනෙක් හිටියා, විලියම් තඹවිට. එයා දවසක් මට කිව්වා ඔයාගේ ඔය නම දැන් වෙනස් කරගන්න, හොඳ නෑනේ ඕක, අනිත් එක සිංහල නමකුත් නෙවෙයිනේ පෘතුගීසි නමක්නේ කියලා.

ඊට පස්සේ මම හෙන්ද්‍රික් කෑල්ල හෙන්රි කරගත්තා. නිශ්ශංක කෑල්ල පස්සේ ගත්ත එකක්.

ඔබේ කලාකාර ජීවිතේ ගොඩනැගෙන්න මොනවද බලපාපු සාධක?

තාත්තා ගොවියෙක්. අම්මා ගෙවිලියක්. අම්මා ඉස්කොලෙ ගිහින්නෑ. තාත්තා පන්සල් අකුරු කියවලා තියෙනවා. ගණදෙවි හෑල්ල එහෙම කියෙව්වා. ලියන්න පුළුවන්කමක් තිබුණෙ නැහැ. නම අත්සන් කරන මට්ටමට අකුරු ගළප්පන්න තාත්තාට පුළුවන්කම තිබුණා. පවුලෙ ළමයි අටදෙනායි. මට අයියලා තුන්දෙනායි. අක්කලා තුන්දෙනායි. බාල නංගියි මමයි.

ඒ කාලේ ගම්වල සාමාන්‍ය පවුල්වල අධ්‍යාපනය ගැන වැඩි උනන්දුවක් නෑ. ස්වාභාවිකව පවුල්වලට ළමයි හත්අටදෙනා නෙවෙයි, දහදොලොස් දෙනාත් හම්බවෙනවා. ගොවිතැන්බත් කරන්න පවුලේ අය අවශ්‍ය වෙනවානේ. අපි වුණත් ලොකුවට පාඩම් කරන්න වෙහෙසුණේ නැහැ. හැබැයි, මධ්‍ය විද්‍යාල අධ්‍යාපන ක්‍රමය හැබෑම ජාතික අධ්‍යාපන රටාවක් වුණා. එවකට ප්‍රභූ පෙලැන්තියේ අයට විතරයිනේ විශ්වවිද්‍යාලෙ දොරටු ඇරුණේ. ඒක වෙනස්වුණා මධ්‍ය විද්‍යාල ආවාට පස්සේ. මුලින්ම මධ්‍ය විද්‍යාල 54ක් පිහිටෙව්වා. ඉන් එකක් තමයි ගන්කන්ද මධ්‍ය මහා විද්‍යාලය. මගේ සමකාලීන ජයලත් මනෝරත්න ආවෙ පොරමඩුල්ල මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයෙන්.

තාත්තාට ඉතින් මුදලක් හදලක් තිබුණේ නැහැ. ගොවිතැන් කළාට තුන්වේලම බත් කෑවාට සල්ලි බාගෙ නැහැ. තාත්තා ලී ඉරන වැඩේත් කළා. අපේ ලොකු අයියාට හොඳට ඉගෙන ගන්න පුළුවන්. ඒත් හයේ පන්තියේදී තාත්තා අයියාගේ ඉස්කෝලෙ ප්‍රින්සිපල් හමුවෙලා මට ළමයාව අස්කරගෙන යන්න ඕන කිව්වා. ප්‍රින්සිපල් කිව්වාලු ඇයි ඒ, මේ ළමයා දක්‍ෂ ළමයෙක්නේ කියලා. කොහොම හරි ලොකු අයියා පස්සේ කාලෙක කියනවා, ‘මට ඉගෙන ගන්න වුවමනාව තිබුණා. තාත්තා තමයි නැවැත්තුවේ’ කියලා. පුංචි අයියාත් පන්සලෙන් ඉගෙන ගත්තේ. පොත පත කියවලා එයාට සාමාන්‍ය දැනුමක් තිබුණා. ඒ කාලෙ ගම්වල තිබුණෙ කසාය වට්ටෝරුවක් කියවන්න ඉගෙන ගත්තොත් ඇති කියන ආකල්පය.

නාට්‍යකරුවෙක් හැටියට, ගැමි රඟමඬල, පාසල් කරළිය සහ ප්‍රසිද්ධ වේදිකාව කියන තුන් ඈඳුතු සම්බන්ධතාවකින් තමයි මම බිහිවෙන්නේ. ගමේ නාට්‍ය ගුරුවරයා වුණේ රාජා සුමනපාල. (රත්නා සුමනපාලගේ සැමියා.) එයා පැල්මඩුල්ලේ. ගංකන්ද මධ්‍යමහා විද්‍යාලෙ ඉගෙනගත්තේ. අපේ ගමට යාබද කනවින්න ගමේ තරුණ ගොවි සමාජෙට නාට්‍යයක් පුරුදු කරන්න එයා ආවා.

ඒ කාලෙ ගම්වලට ආවේ ටීටර්. බීඒඩබ්ලිව් ජයමාන්නගේ, සිරිසේන විමලවීරගේ කොළඹින් පටන්ගත්ත ටීටර් කලාව ගම්වලටත් ඇවිත් තිබුණා. මගේ අයියලා දෙන්නෙක්ම ටීටර්වල රඟපෑවා. ගමේ පාසලේ එකම එක ගොඩනැගිල්ලයි තිබුණේ, ස්ටේජ් එකක්වත් නැහැ. ඩෙස්බංකු තියලා තමයි වේදිකාව හදන්නේ. බාග බිත්තිවල හිස් හරිය වහන්නේ පොල්ලතුවලින්. ‘මායාකාරි, අධර්මවාදියා’ වගේ නම් තිබුණ ටීටර් පෙන්නුවේ. පොඩි අයියා තමයි දුෂ්ටයා. ලොකු අයියා රඟ පෑවේ ගෑනු චරිත. ඒ දවස්වල ගම්වල ටීටර්කාරයන්ගේ රුක්මණී දේවි තමයි සිහින නිළිය. නළුවා ප්‍රේමජයන්ත. සත පනහයි ගැලරිය. රුපියලයි ඉස්සරහ සීට්. ප්‍රසිද්ධ සින්දුවලට වචන දාලා තමයි ටීටර් සින්දු කිව්වේ. මට තාම මතකයි ‘පනාමුරේ ඇත්රාජා’ කියන ප්‍රසිද්ධ සින්දුවට,

මෙලොව දනා මෙලොව දනා
මෙලොව දනා සැප සඳහා
විඳි ඉතිනේ දුක්
දිව රෑ දෙකෙහී
විනෝදයක් නොලබාලා
මෙලොව දනා සැප සඳහා
වචන ලිව්වේ ගමේ ඕවර්සියර් මහත්තයා.

පාසල් සමිතියේ මට හැමදාම හම්බුවෙන්නේ සිංදුවක් කියන්න. ඕක ආරංචි වෙලා රාජා සුමනපාල අපේ ගෙදර ඇවිත් කිව්වා මට නාට්‍යයකට මෙයාව අවශ්‍යයි එවන්න පුළුවන්ද කියලා. අම්මාත් බොහොම කැමති වුණා. අයියලාත් නාට්ටිකාරයොනේ. ඉතින් එයා ටීටර් වාගේ ‘ඈ කාගේ කවුද’ කියලා නාට්ටියක් ලියලා, තරුණ ගොවි සමාජයට ආධාර පිණිස පෙන්නුවා. එයා තව නාට්ටියක් කළා වෙසක් එකට ‘අංගුලිමාල’. පැල්මඩුල්ල බස්ටෑන්ඩ් එකේ පල්ලේ තිබුණ විසාල පොල්ලෙලි ගොඩක් සුද්දකරලා ස්ටේජ් එකක් ගහලා ඒක පෙන්නුවා. ඒකෙ මම අංගුලිමාල. මේ නාට්ටිවලට එකතුවෙන්නේ ඉතින් ගමේ පියුම් මහත්තයා, වෙල්විදානේ, ඕවර්සියර් වගේ අය.

විශ්වවිද්‍යාලෙට ගියේ නැත්නම් මම හොඳ නැටුම්කාරයෙක්. ඉස්කෝලෙදි ආණ්ඩුවේ අවසාන විභාගෙ දක්වා දිගටම නැටුම් ඉගෙන ගත්තා.

ප්‍රාරම්භ, මධ්‍යම, අවසාන කියන විභාග තුනෙන් දෙකකින් පාස්. ඒක මට ලොකු පහසුවක් වුණා සරච්චන්ද්‍ර මහත්තයාගේ නාට්‍යවල රඟපාන්න.

කොහෙද ඉස්කෝලෙ ගියෙ?

මගේ ගමේ මම අයන්න කියපු ඉස්කෝලෙ පනාවැන්න බෞද්ධ මිශ්‍ර පාඨශාලාව. මම ඉස්කෝලෙට ඇතුළු වෙලා තියෙන්නේ 1950. බලන්ගොඩ ආනන්ද මෛත්‍රෙය හාමුදුරුවො ළමයි 47 දෙනකුගෙන් පටන්ගත්ත ඉස්කෝලයක්.

පනාවැන්න තිබුණේ කළු ගං නිම්න භූමියේ. කහවත්ත නගරයටයි පැල්මඩුල්ල නගරයටයි අතරමැද පිහිටි ගම. ගල්ලඹ දොළ කියලා වේ ගඟේ ශාඛාවක් තිබුණා. ඒක අමුතුම දොළක්. කිරිබත්කන්ද කන්දෙන් පලිඟු වන් දියදහරාවක් හැටියටයි ඒක එන්නේ. දොළ එකතැනකදි අතුරුදහන් වෙනවා. ගල් අස්සෙන් ගිහින් මීටර් 500කින් විතර තමයි මතුවෙන්නේ. වතුර හරිම සිතලයි. අපේ දවසම ගතවෙන්නේ ඔය දොළ ආශ්‍රිතව.

පනාවැන්න ධම්මාරාම විද්‍යාලයෙන් ගංකන්ද මධ්‍ය විද්‍යාලයට ඇවිල්ලා එතැනින් තමයි විශ්වවිද්‍යාලයට පාස්වුණේ.

ඉස්කෝල ජීවිතේ කලාවත් එකක බැඳිලා තිබුණාද?

ඒ කාලේ සරච්චන්ද්‍රගේ මනමේ (1956), සිංහබාහු (1961) නාට්‍ය දෙකම ප්‍රසිද්ධ වෙලා තිබුණු කාලේ. විසාල ප්‍රබෝධයක් තිබුණා ඒ නාට්‍ය ගැන පාසල්වල, විද්‍යායතනවල කලායතනවල. පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලෙන් උපාධිය අරගෙන ආපු ගුරුවරු දෙන්නෙක් හිටියා ගන්කන්ද විද්‍යාලෙ. එක්කෙනෙක් මගේ පන්ති භාර ගුරුතුමී සීතා වින්ඩ්සර්. එතකොට මම උසස්පෙළ දෙපාරක්ම ඩවුන් වෙලා. එයා මට කතාකරලා කිව්වා, පිස්සු නටන්න එපා කොල්ලො, ඔය හැකියාවන් දියුණු කරගන්න පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලෙටම යන්න. සරච්චන්ද්‍ර මුණගැහුණාම ඕවා දියුණු කරගන්න පුළුවන් කියලා. ඒ කතාව ටිකක් ඔළුවෙ වැඩ කළා.

මාර සංස්කෘතික ජීවිතයක් තිබිලා තියෙනවානේ…

ගමේ ඒ ගැමි සංස්කෘතිය ඇවිල්ලා තියෙන්නේ ගොවිජන ජීවිතයත් එක්ක බද්ධවූ පන්සලේ ආගමික පසුතලයත් එක්ක. කලා ජීවිතේට ආගම බාධාවක් වුණේ නැහැ.

අපේ ගෙවල්වල රේඩියෝ එකක්වත් තිබුණේ නෑ. කුප්පි ලාම්පුවෙන් පාඩම් කළේ. ගම්වල ප්‍රභූ ගෙදරක තමයි චිමිනි ලාම්පුවක් තිබුණේ. ලොකුම එක තමයි ඇලඩින් ලාම්පුව. තාත්තාට මැණික්ගලක් හම්බවෙලා පැට්‍රොල් මැක්ස් එකක් ගෙනාවා. ගෘන්ඩිග් කියලා ඩ්‍රයි බැට්රිඑකකින් වැඩ කරන ජර්මන් රේඩියෝ එකකුත් ගෙනාවා.

පනාවැන්න ඉස්කෝලෙන් පස්සේ ගන්කන්ද මධ්‍ය මහා විද්‍යාලෙට..

ගමේ ඉස්කෝලෙන් හයට පාස්වෙලා ගන්කන්ද මධ්‍ය මහා විද්‍යාලෙට ගියා. මිස් විජයලතා කියලා හිටියා ගුරුවරියක්. හීන්දෑරි ලස්සන ගුරුවරියක්. මුනිදාස කුමාරතුංගගේ ‘කියවන නුවණ’ කවි කියවන්න එයා ගන්නේ මාව. පන්තියේ මොනිටර් ප්‍රේමරත්න කියලා කොල්ලෙක්. මේකා මට ලෙඩ දානවා.

පැල්මඩුල්ලේ පන්සලේ පෙරහැර බලන්න අපි කොල්ලො ටික ගියාම මිනිස්සු බීලා විසිකළ සිගරට් කොට අරගෙන අපි බොනවා. මේකා දවසක් ඒක ප්‍රින්සිපල්ට කිව්වා. තව දවසක කොල්ලෙක් එක්ක ගහගත්තාම ඌ අඬ අඬා ගිහිං පැමිණිලි කලා. තවත් දවසක මං ළඟ ඉන්න කොල්ලෙක් ඇඬුවා. ප්‍රේමරත්න ඉන්නේ ඊට එහා පැත්තේ. ටීචර් ඇහුවා මොකද අඬන්නේ කියලා. නෑ ටීචර් මේ.. මේ.. කිය කිය ඉන්නවා. මේ මේ කිය කිය ඉන්නේ නැතිව කියනවකො බලන්න… නෑ ටීචර් මේ හෙන්ද්‍රික් මෙයාගේ මීයා ඇල්ලුවා කිව්වා. ටීචර්ටත් ලැජ්ජයි. අර ප්‍රේමරත්න ප්‍රින්සිපල් ළඟට ඒ කතාවත් ගෙනිච්චානේ. ප්‍රින්සිපලුත් අහක බලාගෙන හිනාවෙන්න අරගෙන දුවනවායන්න කියලා එළවගත්තා. ඉතිං කොල්ලො කියනවා, උඹට දැන් රිපෙබා්ට් තුනක්ම ගියා. ඊට පස්සේ නං උඹව ප්‍රින්සිපල් අස් කරනවා කියලා. මේක මගේ ඔළුවෙ තදට වැඩකළා. මං අම්මාට කිව්වා අඬ අඬා මට ඉස්කෝල යන්න බෑ කියලා. අම්මාට දුක හිතිලා පහුවදාම ප්‍රින්සිපල් හමුවෙන්න ගියා. ප්‍රින්සිපල් කියනවා, ඇයි ළමයො අස්වෙන්න හදන්නෙ, මේ වගේ ඉස්කෝලෙකට විභාගෙකුක් පාස්වෙලානේ ඔය ළමයා ආවේ. මට විසාල සතුටක් ඇතිවුණා. අරුන් බය කළේ අස්කරයි කියලානේ. ඇයි අස්වෙන්න තීරණයක් ගත්තේ ඇහුවා. සර් මට කැමති වුණත් මම පන්තියේ ඉන්න ඕන අර කොල්ලො එක්කනේ. මං කිව්වා නෑ සර් මට ගෙදර ඉඳං ළඟ ඉස්කෝලට යන එක ලේසියි කියලා. පනාවැන්නේ ගමේ ඉස්කෝලෙ සංස්කෘතියයි මධ්‍ය විද්‍යාලෙ සංස්කෘතියයි දෙකක්. පනාවැන්න ඉස්කෝලෙට සපත්තු නෑ. සරම ඇඳගෙන යන්නේ. අරකෙ නිල්පාට කොට කලිසම සුදු කමිසෙ සපත්තු මේස්. ආපහු මධ්‍ය විද්‍යාලෙ ඉඳලා ගමේ ඉස්කෝලෙ හතේ පන්තියට ආවා. ගමේ ඉස්කෝලෙට ඇවිත් සරමට බැහැලා ඉගෙන ගත්තා. ඕලෙවල් පාස්වෙනකම්ම ගමේ ඉස්කෝලේ. ඕලෙවල් හොඳම ප්‍රතිඵල මගේ. උසස් පෙළට ආයෙත් සැරයක් ගන්කන්ද මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයට ගියා.
හොඳ ගුරුවරියක් හිටියා චන්ද්‍රා පලන්සූරිය කියලා. එයා මට හරි ආදරෙයි. ඒ කාලේ සමරු පොත් අත්සන් කරනවානේ. පලන්සූරිය නෝන මහත්තයාට සමරු පොත දුන්නාම ලිව්වා, ‘මා දයාබර සිසු පුතේ, ඔබ අනාගතේ හොඳම හොඳ කලාකරුවෙකු වී කීර්තියක් ගෙනඑන බව ප්‍රකාශ කරන එකම ගුරු මව චන්ද්‍රා පලන්සූරිය විය හැකියි.’ කියලා.

ගමෙන් විශ්වවිද්‍යාලෙයට දෙවැනියට පාස්වුණේ මම. පළවෙනියා ඩීඩීජේ විජේසුන්දර. එයා මෝටර් රථ වාහන කොමසාරිස් වෙලා හිටියා.

ඊට පස්සේ පෙරාදෙණිය ජීවිතේ..

පේරාදෙණිය විශ්විද්‍යාලයට ගියේ 1967 ඔක්තෝබර් 4 වෙනිදා. මට ලැබුණේ මාකස් ප්‍රනාන්දු ශාලාව. අර පරණ කතා එක්ක හරි ආසයි දැකබලාගන්න සරච්චන්ද්‍රව. දවසක් විශ්වවිද්‍යාලෙ ඇතුළෙ ගලහ පාර දිගේ ඇහෙනවා භක්ති ගීත. ගෑනු ළමයි පිරිමි ළමයි බකට් අරගෙන. සුදු ඇඳලා භක්තිගීත කියමින් යනවා. ඉස්සරහින් එනවා පුංචි මනුස්සයෙක්. සරච්චන්ද්‍ර.
‘මම නැවත වරක් පේමතෝ ජායතී සෝකෝ නිෂ්පාදනය කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. ගායන හැකියාවන් තියෙන අය ඉදිරිපත් වෙන්න ශිෂ්‍ය පොදු කාමරේට’ කියලා දැන්වීමක් තිබුණා. මගේ යාළුවො දෙතුන් දෙනෙක් එක්ක යනකොට ශිස්‍ය පොදු කාමරේ පිරිලා කට්ටිය. සර්පිනාවක් තබ්ලාවක් තියෙනවා. සරච්චන්ද්‍ර ඉන්නවා. වටවෙලා ළමයි. තෝරගන්න ළමයි ලවා සින්දු කියවනවා. එක්කෙනෙක් අමරදේව ඉමිටේට් කර කර ‘ඉරට මුවාවෙන් ’ සින්දුව කිව්වා. පාදෙණිය කියලා සීනියර් කෙනෙක් හිටියා, එයා තමයි සරච්චන්ද්‍රගෙ තීරණය ලියා ගන්නේ. ‘පාදෙණිය, මේ අමරදේවලා එක්කකෙනෙක් ලංකාවට හිටියාම ඇතිනේද අපට’ කියලා ඇහුවා. දෙවෙනියට ආවා කෙල්ලෙක්. කොළඹ ප්‍රසිද්ධ ඉස්කෝලෙකට ගිය කෙනෙක් වෙන්න ඕන. ‘මා බාල කාලේ අම්මාගෙ උකුලේ’ ඉංග්‍රීසි ඇක්සන්ට් එකෙන් තමයි කිව්වේ. සරච්චන්ද්‍ර අහං හිටියා, ‘ම්.. හොඳයි ඉතින්.. දැන් සිංහල සින්දුවක් කියන්නකො’ කිව්වා. තව එක්කෙනෙක් අමරදේවගේ සින්දුවක් කිව්වා. ශ්‍රැතියට නෑ. ‘නෑ ඉතිං ඒ විදියටත් කියන්න පුළුවන් තමයි’ කිව්වා.

ඉන්පස්සේ මම ගියා. ‘ඉරට මුවාවෙන්’ කිව්වා. මට සරච්චන්ද්‍රගේ මූණ වෙනස් වෙනවා පේනවා. මට සහතිකයි තේරෙනවාම තමයි කියලා. සින්දුව ඉවරවුණාම ඇහුවා කොහෙද ඉන්නේ කියලා. මම කිව්වා ‘මාකස් ප්‍රනාන්දු ශාලාවේ සර්’ කියලා. පාදෙණිය මෙයාගෙ නම ලියාගන්න කිව්වා. අපි ළඟදි පුහුණුවීම් පටන්ගන්නවා. එතකොට එන්න කිව්වා.

මම විශ්වවිද්‍යාලෙදි හෙන්රි දිද්දෙණිය. පේමතෝ ජයතී සෝකො පුහුණුවීම් පටන් ගත්තා. සුවෙනියර් එකට නම දාන්න එපායැ. ‘හෙන්රි දිද්දෙනිය.. මොකක්ද ඔය නම’ කියලා සරච්චන්ද්‍ර ඇහුවා. මං කිව්වා සර් නිශ්ශංක කියලා කෑල්ලකුත් තියෙනවා, (මම දාගත්ත එකක්) ‘ආ ඉතින් ඒක හොඳයිනේ’ කිව්වා.

මගේ කතාව මේ රටේ එක්තරා අවධියක් නියෝජනය කරන කතාවක්. පස්සෙ කාලෙ පොත පත කියවනකොට මට වැටහුණා මේක තවත් හුඟ දෙනකුගේ කතාවට සමානයි කියලා.■