■ නිශානි සවින්දිකා රාජපක්ෂ

විවිධ කෑම බීමවල රස බලන්න අපි කවුරුත් බොහොම කැමතියි. මේ ඒ වගේ තැනක් ගැන. මේ තැන ගැන ඇතැම් පිරිස් අහලාත් ඇති ඇවිල්ලාත් ඇති. තවත් සමහරු දන්නෙ නැතුව ඇති. කොහොම නමුත් ගිය අයටත් ආයෙමත් යන්න හිතෙන, නොගිය අය යන්නම ඕනෑ තැනක් තමයි මේ කියන්නෙ.

මේ අපූරු තැන පිහිටලා තියෙන්නෙ අලුත්කඩේ ප්‍රදේශයේ. හරියටම කියනවා නම් අබ්දුල් හමීඩ් වීදියේ. කොළඹ කොටුවෙ ඉඳලා එන ඕනෑම කෙනෙක්ට පාරවල් කිහිපයකින්ම මෙම ප්‍රදේශයට ළඟාවෙන්න පුළුවන්. වරදින්නෙ නැතුව මේ කියන තැනට ළඟාවෙන්න පුළුවන් හොඳම පාර තමයි අලුත්කඩේ උසාවිය ළගින් තියෙන පාර.

වීදි කෑම සංකල්පය අපේ රටේ එතරම්ම ජනප්‍රිය සංකල්පයක් නොවුණත් ඉන්දියාව, තායිලන්තය, දකුණු කොරියාව වගේ රටවල ඉතාම ජනප්‍රියයි. නමුත් දැන් දැන් ලංකාවේ තරුණ පරපුර තුළත් මේ වීදි කෑම සංකල්පය ජනප්‍රිය වෙලා. මේ කියන්න හදන්නෙ මීට මාස කිහිපයකට පෙර වීදි කෑමවලට ඉතාම ජනප්‍රිය වූ අබ්දුල් හමීඩ් වීදියේ රසවත් වීදි කෑම පිළිබඳවයි.

හැන්දෑවේ හය විතර වෙනකොට අබ්දුල් හමීඩ් වීදියෙන් එන්නෙ හරි අපූරු සුවඳක්. එක එක කෑම බීමවල සුවඳ එකට මුසුවෙලා ඈතට මේ සුවඳ හමනවා. අබ්දුල් හමීඩ් වීදියට ප්‍රවිෂ්ට වෙන්නත් කලියෙන්ම මෙහි එන කාගේත් කටට කෙළ උනනවා නම් නිසැක යි.

අරුම පුදුම සැන්ඩ්විච්

සැන්ඩ්විච් කියන්නේ හරිම සරල ආහාරයක්. අපි හැමෝම සැන්ඩ්විච් කාලා තියෙනවා. ඒත් මේ සැන්ඩ්විච් එක අපි කාලා තියෙන සැන්ඩ්විච් එකට වඩා ටිකක් වෙනස්. අබ්දුල් හමීඩ් වීදියේ තියෙන ඒඅයි කෝපි කඩෙන් මේ රසවත් සැන්ඩ්විච් එක ගන්න පුළුවන්. කොත්තු දාන තැටියක් වගේ රත්වූ තැටියක තමයි මේ රසවත් සැන්ඩ්විච් සකසන්නේ. ස්තර තුනකට සැකසෙන සැන්ඩ්විච් එකේ පහළටම යෙදෙන්නේ පාන් පෙත්තක් සමග බිත්තර තට්ටුවක්. දෙවැනි ස්තරය සඳහා නැවතත් පාන් පෙත්තක් සමග ඔවුන්ගේම වට්ටෝරුවකට සැකසෙන ක්‍රිස්පි චිකන් යොදනවා. සැන්ඩ්විච් එකේ රස රහස පවතින්නේ මෙම ක්‍රිස්පි චිකන් වට්ටෝරුව තුළයි. ක්‍රිස්පි චිකන් බාබකියු ආකාරයට ඔවුන් සකසා ගන්නවා. බාබකියු චිකන් පොල්කටු අඟුරෙන් සකසා ගන්න නිසා මෙහි රස තවත් වැඩි වී තිබෙනවා. උඩම ස්තරය සඳහා සලාද කොළයක්, තක්කාලි සහ මාළු මිරිස්වලින් සරසා ගන්නවා. සෝස් සහ මයෝනිස් වගේ අමතර දේවලුත් මෙහි රස වැඩි කරගැනීමට එකතු කරනවා. මේවාද ඔවුන්ගේම සූප ශාස්ත්‍රයකට අනුව සකසා තිබීම විශේෂත්වයක්. සැන්ඩ්විච් එකෙන් මිරිස් රසත් සමග දැනෙන කිරි රසයකින් අනූන වෙනවා. සැන්ඩ්විච් එකක් රුපියල් 300-350ත් අතර මුදලක්. සැන්ඩ්විච් එකේ රසය නම් හොඳම තත්වයේ බර්ගර් එකක රසට ටිකක් ඈතයි. ඒත් මිල සහ රසය එක්ක බැලුවාම ලොකු පාඩුවක් නැහැ.

පානි පූරි සහ පැණි වෑහෙන රසකැවිලි

මේ අබ්දුල් හමීඩ් වීදියේ මැදට වෙන්න කොළ පාටින් සැරසුණු පොඩි වීදි කෑම කඩයක පැණි රස කැවිලි වර්ග බොහොමයක් ගොඩගසා තිබෙනවා. හැබැයි මෙතනින් යන කිසිම කෙනෙක් මේ කඩයට නම් ගොඩ නොවැදී යන්නේ නැහැ. ඒ තරම්ම දැක්කත් කටට කෙළ උනන තැනක් තමයි ඒ. මේ කඩේ පානි පූරි කියලා හරි අපූරු කෑමක් තියෙනවා පොඩි හොකී බෝලයක් වගේ. ලා කහ පාට මේ බෝලෙ ගෙන්නන්නෙ ඉන්දියාවෙන් කියලායි ඔවුන් පැවසුවේ. මේ බෝල තෙලෙන් බැද්දාම හරියට පපඩම් වගේ. පොඩියට මැදින් හිලක් හදලා ඒකට මුරුක්කු, මීපැණි එක්ක තවත් වර්ග දෙකක් එකතු කරලා තමයි මේ පානි පූරි හදන්නෙ. පානි පූරි කියන්නේ

ඉන්දියානු කෑමක්. මිරිස් රස පැණි රස කැටිවූ අපූරු රසක් මේ පානි පූරිවල ගැබ්වෙලා තියෙනවා. මේ කඩේ තියෙන ඔක්කොම කැවිලි ඉන්දියානු කැවිලි වර්ග. ගුලාබ් ජාමුන් එහෙමත් මේ කඩේ තියෙනවා. මීට අමතරව කීර් කුම්, ලඩ්ඩු, බිස්කට් පුඩින්, සංජ, ලසමලයි, චොක්ලට් මූස් වනි කැවිලි වර්ග රැසක් දැකගත හැකියි. මේ කැවිලි සියල්ලක්ම පාහේ මිහිරි පැණි රසකින් යුක්තයි. මේව හදන්නේම ඔවුන්ගේම රෙසිපියකට අනුවයි.

මස් සුප් සහ සමෝසා

මේ තැන නම් මෙතනට ගිය අයටත් මගහැරුණ තැනක්. වීදියේ එක් තැනක තියෙනවා ලොකු සුප් කල්දේරමක්. මේ මහ විශාල කල්දේරමේ සැකසෙන්නේ රසවත් සුප් එකක්. විශාල හරක් කටුත් එක්ක ලැබෙන හරක් මස් සුප් එකක් කියන්නෙ ටිකක් තද ආහාරයක්. ඒ කියන්නේ මේ සුප් එකක් එක්කෙනෙක් බිව්වා නම් තව බර්ගර් එකකට වැඩිය දෙයක් බඩට දාගන්න බැරි තරම්. බොහෝ දෙනෙක් එළු මස්වලින් සකසපු සුප් නම් බීලා ඇති. ඊට සමාන රසක් තමයි මේ හරක් මස්වලින් සැකසූ සුප් එකේත් තියෙන්නෙ. ලුණු රසයත් සමග දැනෙන ටිකක් සැර රසක් මෙහි පවතිනවා. ගම්මිරිස් කුඩු භාවිත කිරීමෙන් මෙහි මිරිස් රස ලබාගෙන තිබෙනවා. ඔවුන්ටම ආවේණික කුළුබඩු මේ සඳහා භාවිත කරනවා. කිරි සුවඳට සමාන සුවඳක් මේ සුප් එකෙන් දැනෙන නිසා සමහර පිරිස් මෙය පානය කිරීමට මැලිකමක් දක්වනවා. ඒ සුප් තියන තැනම පුළුස්සපු බාබත් සහ සමෝසා වගේ දේවලුත් තියෙනවා. සමෝසා එකක් කන ගමන් සුප් එකත් රස බලන එක වෙනම රස අද්දකීමක්.

පොල්කටු අඟුරේ සැකසෙන බාබකිව්

බාබකිව් තියෙන තැන් දෙකක් විතර මේ වීදියේ තියෙනවා. මේවායේ බාබකිව් එවෙලේම දාන නිසා නැවුම් ගතියට පවත්වා ගන්නවා. එක තැනක බාබකිව් කුකුළු අණ්ඩකට තව නාන් රොටි දෙකක් සහ සලාද තියලා කදිම ප්ලේට් එකක් හදලා දෙනවා. ඒ නාන් රොටි දෙක සහ සලාද එක්ක බාබකිව් එක හොඳට ගැළපිලා යනවා. එහෙමත් නැත්නම් බාබකිව් කුකුළු අණ්ඩකට චපාති දෙකක් දෙනවා. බාබකිව් එකක් නම් රුපියල් 500ක් විතර වෙනවා. ඒ ගාණට නම් කුකුළාගේ අණ්ඩ පොඩිත් වගේ. ඒත් උණුවට, රසට තියෙන නිසා ගොඩාක් අය මෙතැනට එනවා. මේ බාබකිව් කටට සැරට සකසා තිබෙනවා.

බාබකිව්වලටත් තියෙනවා අපූරු රස වට්ටෝරුවක්. බාබකිව් සකසන්න කලින් මේ සඳහා භාවිත කරන මස් පැය 5-6ක් පමණ කාලයක් විනාකිරි සහ ලුණු මිශ්‍ර ජලයේ පෙඟෙන්නට හරිනවා. මෙමගින් මස්වල මොළොක් බව සහ රසය පවත්වා ගැනීම සිදු කරනවා. බාබකිව් රසවත් කර ගනීම සඳහා පාකිස්ථානයෙන් ගෙන්වන මසාලා වර්ගයක් භාවිත කරන අතර මෙහි ඉතාම ප්‍රණීත රසයක් පවතිනවා. ඒ වගේම බාබකිව්වල පැහැය පවත්වා ගැනීමද වැදගත් සාධකයක්. මේ සඳහා නිතරම මස් පිළිස්සීමේදී ගිතෙල් ආලේප කරනවා. එමගින් පැහැය පමණක් නොව රසය සහ සුවඳ ද වැඩිවන බව නම් සැබැයි. බාබකිව්වල සුවඳ මාවත සිසාරා පැතිරෙන්නේ මෙනිසායි. බාබකිව් පිළිස්සීම සඳහා පොල්කටු අඟුරු භාවිත කිරීම නිසා තවත් රසය වැඩි වීම විශේෂත්වයක්.

පාන් කොත්තු, පිට්ටු කොත්තු

මේ වීදියේ තියන පැරණිම සහ ජනප්‍රියම කඩේ තමයි මේ පාන් කොත්තු, පිට්ටු කොත්තු තියෙන්නේ. ඒ කඩේ අපි දන්නා කියන චිකන් වුණත් විවිධ ආකාරයට හදලා තියෙනවා. මාලු බිත්තර, දැල්ලෝ බිත්තර, බාබත් වර්ගවලින් සැකසූ කොත්තු වර්ග එහෙමත් මේ කඩේ තියෙනවා. පරාටා වර්ගම තුනක් විතර මේ කඩේ විකුණන්න තියෙනවා. ඉතින් මේ කඩේට ගියොත් මුලින්ම කඩේ තියෙන කෑම ලැයිස්තුව අහන එකම රසවත් වැඩක්. ඊළඟට කෑමක් තෝරාගෙන ඒක රස බලන එකත් කොහොමත් රසවත් වැඩක්. සාමාන්‍යයෙන් මාසයක් එක දිගට අලුත්කඩේ මේ කඩේට ගියත් ඒ තියෙන කෑම වර්ග ටික ඔක්කෝම නම් කාල ඉවර කරන්න හැකිද කියන එක සැකයි. කොහොම නමුත් මේ විවිධ ආකාරට සැකසෙන කොත්තු වර්ග කන්න නම් ගොඩක් අය මේ කඩේ හොයාගෙන එනවා. පාන්වලින් එක එක ජාතියෙ කෑම අපි කාලා තිබුණත් පාන් කොත්තුවක් කාලා නැතුව ඇති. පිට්ටු කොත්තු දැකලාවත් නැතුව ඇති. ගොඩාක් අය අහලා දැකලා නැති කෑම කන්න අබ්දුල් හමීඩ් වීදියෙ මේ කඩේ හොයාගෙන එනවා.

කූදුරු කූවත් සහ බාදම් කිරි

කූදුරු කූවත් කියන්නෙ හරි අපූරු පානයක්. අලුත්කඩේ උසාවිය අසලින් ඇති පාරේන් පැමිණෙන්නෙකුට මුලින්ම දිස්වන්නේ මේ රසවත් කූදුරු කූවත් සකසන කඩයයි. සාමාන්‍යයෙන් සවස හයෙන් පසුව මේ කූදුරු කූවත් පානය සැකසීම ආරම්භ කරනවා. නැවුම් කිරිවලින් සකසන මේ පානය ශරීරයට ගුණදායී පානයක්. ඔවුන්ම මේ පානය සැකසීමට අවශ්‍ය වර්ණක සකසා ගැනීම හරි අපූරුයි. සීනි උණු කරමින් වර්ණක යොදා ගනිමින් මෙම සිරප් වර්ග සකසාගෙන තිබෙනවා. ඔවුන් පවසන්නේ රස සඳහා භාවිත කරනා සෑම සිරප් වර්ගයක්ම තමන්ම සකසන බවයි. කහ පැහැයෙන් යුක්ත මෙම පානය සව් කැඳ එකකට බොහෝ සෙයින් සමානයි. එතරම්ම උකු පානයක් නොවුණත් මේක උණුසුම් පානයකුත් නොවෙයි. අවසානයේ මෙයට එකතු කරන ආමන්ඩ්, රටඉඳි, බාදම් ඇතුළු ද්‍රව්‍ය 11ක් නිසා මෙහි වටිනාකම සහ රසය තව තවත් ඉස්මතු වෙනවා. තවත් රසවත් පානයක් ලෙස බාදම් කිරි මෙහි එන කා අතරත් ඉතා ජනප්‍රියයි. නැවුම් කිරිවලින් මෙම පානය සකසන බව පැවසෙනවා. අලුත්කඩේ වීදි කෑම සොයා පැමිණෙන්නෙක් මේ බාදම් කිරි පානය මගහැරගන්නේ නම් නැහැ.

එක් එක් සමාජවලට සංස්කෘතීන්ට අයත් වුණ විවිධ කෑම බීම පවතිනවා. ඒවා ඒ ඒ සමාජයන්ගේ ජාතික අනන්‍යතාවන් කීවොත් නිවැරැදියි. මේ භූමියේදී අනන්‍යතා රැසක් ඉස්මතුවෙනවා. අනන්‍ය කෑමවල සිත්ගන්නාසුලු මිශ්‍රණයක්. මොකද විවිධ ජන වර්ගවලට ආවේණික කෑම බීම අබ්දුල් හමීර් වීදියේ විකිණෙනවා. ඉඳියාප්ප, පිට්ටු පමණක් නොව බිරියානි, බාදම් වැනි කෑම බීම ද මෙහි විකුණනවා- විවිධ රටවල කෑම බීම පවා මෙහි තිබෙනවා. ඒ අතරින් ඉන්දියානු සහ අරාබි කෑම බීමවලට විශේෂ තැනක් හිමිවෙනවා- ඉතින් විවිධත්වයකින් යුක්ත කෑම බීම නිසා අපූරු විචිත්‍රත්වයක් මේ අලුත්කඩේ වීදි කෑමවලට හිමිවී තිබෙනවා.■

■ සංජීවනී රුපසිංහ

එදින මා සිටියේ මයිසූර්හිය. මට මඟ පෙන්වූයේ සත්‍යාය. සත්‍යා ඉන්දියාවේ ජීඑස්එස් මාධ්‍යම් රූපවාහිනී නාලිකාවේ අධ්‍යක්ෂවරයෙකි. සිත්ගන්නාසුලු පුද්ගලයෙකි. සත්‍යා කෙරෙහි මට සුවිශේෂ ළෙන්ගතුකමක් ඇත. ඔහුගේ සෑම සෛලයකම ඇත්තේ අවංකත්වය හා ගුණයහපත්කම යැයි මට සිතෙයි. සත්‍යා යැයි අප හැඳින්වුව ද ඔහුගේ සම්පූර්ණ නම සත්‍යනාරායනයි. නාරායන කියූ සැණින් අප යළිත් අපේ ළමා කාලය දක්වා දුවන්නේ මලගුඩි දවස් බැලීමටය. ආර්.කේ. නාරායන්ගේ කෙටිකතා ඇසුරෙන් නිපදවූ රූපවාහිනී මාලා නාට්‍යයක් වූ මල්ගුඩි දවස අප කුඩා කාලයේ ටයිටස් තොටවත්තයන්ගේ හඬකැවීම් මඟින් අපට තිළිණ කරවා අප ඉන්දියාවට පෙම් බඳින්නන් බවට පත් කර තිබුණි. ඒ නාරායන සහ මේ සත්‍යනාරායන දෙදෙනෙක් වුවත් මල්ගුඩි දවස පටන් ගනිද්දී ඇහෙන තේමා සංගීතයේ ඇති කිසිදා අමතක නොවන අව්‍යාජ සරලකම මම සත්‍යාගේ දෑසින් දකිමි. සත්‍යා දකින හැම මොහොතකම මට පසුබිම් සංගීතයක් සේ ඇසෙන්නේ මල්ගුඩි දවස්වල තේමා සංගීතයයි.
එදා සත්‍යා පවසුවේ මයිසූර්හි ඇති සුවිශේෂම අවන්හලෙන් අද ආහාර ගත යුතු බවය. එහි නම හොටෙල් හනුමන්තාය.

අපිට හනුමන්තා ගැන කුමක් කියා දෙන්නද? අපි හනුමන්තා හොඳින් හඳුනමු. රාමායන වීර කාව්‍යයේ රාමගේ වානර මිත්‍රයා වූයේ හනුමාන් හෙවත් හනුමන්තාය. රාවණ විසින් සීතා පැහැර ගෙන එන ලදුව ලංකාවේ සිර කර තබා සිටියදී රාමට සිය බිරිඳ බේරා ගැනීමට උදව් කළේ මෙම වානර මිතුරා හනුමන්තාය. හනුමන්තා නොමැති විණි නම් රාම දිනනවා බොරුය. මහාභාරතයේත් පුරාණ ග්‍රන්ථවලත් හනුමාන් පිළිබඳ තොරතුරු අපට හමුවේ. ඔහු වායු දෙවියාගේ පුත්‍රයාය. පැරණි වෛදික ආගම ස්වාභාවික වස්තූන් දේවත්වයට නගා ගත් සුන්දර ආගමකි. රාධාකෘෂ්ණන් ස්වාභාවිකත්වය දේවත්වයට නැංවූ පැරණි වෛදික ආගම ගැන කියන්නේ මෙවැන්නකි.

“වසන්ත සමයෙහි පවනෙහිත්, ප්‍රභාත සමයෙහි කුසුමෙහිත් ඇත්තාක් බඳු නවතාවක් ද, චාම්කමක්ද, අවිවරණීය රමණීයත්වයක් ද මෙහි ඇත. ”

වායු ද එකල නිර්මාණය කර ගත් දෙවියෙකි. වායුගේ පුත්‍රයා හනුමාන් හෙවත් හනුමන්තාය. එහෙත් ඔහුගේ උපත පිළිබඳ තවත් පුරා කතා සමූහයක් පවතී. ඔහු ශිවගේ ධාතුවලින් උපන් පුතෙකු වන බව ද සඳහන් වේ. සීතා හොයන්නට හනුමාන් එව්වේ ඇයි දැයි මට අදත් නොවැටහෙන පැනයකි. හනුමාන් රාමට හමුවන්නේ සීතා හොයා ගෙන එන අතරතුරය. එවිට හනුමාන් සීතා දැක නැත. සීතා පෙන්වන්නට ක්‍රමයක්ද එකල නැත. රාම ළඟ සීතාගේ ඡායාරූපයක් පවතින්නට නොහැකි බැවිනි. හනුමාන් සීතා යැයි මන්දෝදරීට රැවටුණු බව ද කියවේ. සීතා රාවණගේම දුවක්ය යන මතය පසුකාලීනව ඇති වන්නේ ද මෙම රැවටීම නිසා විය යුතුය.

සීතා ජනක රජුට හෙවත් සීතාගේ පියාට හමුවන්නේ සීසාන ලද කුඹුරකිනි. එනම් ඇය අත්හළ දැරියකි. එවිට මට සිහිපත් වන්නේ ග්‍රීක ඊඩිපස් කතාවයි. දිනක රජු මරා බිසව විවාහ කර ගන්නවා යැයි ඩෙල්ෆි දේවාලයෙන් අනාවැකි කී නිසා දරුවා කඳුකරයේ වෘකයින්ට ආහාර වී මිය යන්නට සලස්වන්නට රජු තීරණය කළාක් මෙන් සීතා ලෙස උපන් දැරිය නිසා රටම විනාශ වේයැයි අනාවැකි කීවා නම් රාවණ ඇය මියෙන්නට කොහේ හෝ දැමුවා වන්නට බැරි නැත.
කෙසේ හෝ ඔත්තු බලන්නට ලංකාවට ආ හනුමාන්ගේ වල්ගයට රාවණ ගිනි තැබූ බවද ඒ ගින්නෙන් ලංකාවම ගිනිබත් කළ බව ද කියවේ. ඔහු ලංකාවට ආවේ සීතා හොයන්නටද නැතහොත් එකල අප අත පැවතී යැයි අනුමාන කරන යකඩ ඇතුළු තාක්ෂණය සොයන්නටදැයි අපි නොදනිමු. එහෙත් අපට ඔහු හා තරහක් නැත. අපට නොපෙනෙන මුත් අදටද සිදුවන්නේ ලංකාව ගිනි තැබීමයි. සියලු පාලකයෝ ලංකාව ගිනිබත් කළ හනුමාන්ලාය.

ඉන්දියාවේ හමුවූ බොහෝ මිනිසුන් ලංකාවේ දේශපාලනය ගැන අසා අපට හිනැහෙනු මම ඉවසීමෙන් බලා සිටියෙමි. ඔවුන්ගේ දේශපාලනයට ද සිනා සිය යුතු තැන් අපමණය. එහෙත් මම පෙරළා දකුණු ඉන්දීය දේශපාලනය විචාරන්නට නොගියෙමි.

“රාජපක්ෂ ෆැමිලි එකෙන් ගැලවෙන්න ඇත්තටම ඔයාලාට බැරිද? නැත්නම් මිනිස්සු අන්ධ වෙලාද ඉන්නේ? ඇත්තටම මොකද්ද ඔතන වෙන්නේ? ” මම ගොලුවෙකු බීරෙකු සේ නිහඬව සිටිමි.

මං ලංකාවේ යැයි කියා හඳුන්වා දුන් බොහෝ විට බොහෝ මිනිසුන් අපේ දේශපාලනයට සිනාසීම මම දරා සිටියෙමි.

අපි යළිත් මේ හනුමාන්ලාගෙන් මිදී ඒ හනුමාන් වෙත යමු. රාම රාවණ යුද්ධයෙදී රාවණ පුත් මේඝනාද හෙවත් ඉන්ද්‍රජිත් විසින් ලක්ෂ්මණට එල්ල කළ පහරකින් ඔහු සිහිසුන් වූ විට ඔහු සුව කරන්නට නම් ඉන්දියාවේ හිමාල පර්වතයේ ඇති සංජීවනී පැලෑටිය ගෙන ආ යුතු වූ බැවින් එහි ගොස් එය රැගෙන ආවේ හනුමාන්ය. එසේ හිමාලයේ කොටසක් කඩා ගෙන එන විට එය වැටී රූමස්සල කන්ද නිර්මාණය වූ පුවතක් ද ජනප්‍රවාදයේ ඇත. රූමස්සල ඇති ඇතැම් පැලෑටි හිමාලයේ වැවෙන පැලෑටි වන බවට ද ජන කතා පවතී. රූමස්සල කන්ද පාමුල ඉපදුණු සර්වෝදය නායක ආචාර්ය ඒටී ආරියරත්න රාවණගේ නැවත උපතක් යැයි අරිසෙන් අහුබුදු සූරීන් විශ්වාස කළ පුවතක් ද මම අසා ඇත්තෙමි. කෙසේ වුව ද ඒටී ආරියරත්නයන් ආභාසය ලැබුවේද ඉන්දියාවෙනි. විශේෂයෙන් විනෝබා බාවේ සහ මහත්මා ගාන්ධිගෙනි.

මගේ නම සංජීවනී යැයි කී විට බොහෝ ඉන්දියානුවෝ මහත් බැතියෙන් කතා කළේ එය ඔවුන්ගේ මහානර්ඝ ඖෂධය වූ බැවිනි. “ඕක අපේ නමක්” “ඔයා අපේ කෙනෙක්” වැනි දේ ඔවුහු කීහ. මා කුඩා කළ මගේ නමේ තේරුම කුමක්දැයි මගේ පියාගෙන් ඇසූ විට ඔහු කියන්නේද එය මැරෙන්නට යන මිනිසුන් ජීවත් කරවන ඖෂධයක් බවයි. “මැරෙන්න යන මිනිසුන් ජීවත් කරවන්න ඔයාට පුළුවන් වෙන්න ඕන. ඒකයි ඔයාට ඔය නම දැම්මේ” තාත්තා කියයි.

කෙසේ හෝ අපි හනුමාන්ව හොඳින්ම හඳුනමු. හනුමාන් යනු වානරයෙකු නොව යම්කිසි ගෝත්‍රික කණ්ඩායමක් එසේ වානර වේශයට අවමානුෂීකරණය කළ අවස්ථාවක් ලෙස මට පෙනෙයි. ඉරුලා වැනි ආන්තික ජන කණ්ඩායම් අදත් සිටිනවා නම් එකල එවැනි කණ්ඩායම් නොසිටියේ යැයි කෙසේ සිතන්නද? ඉන්දියාවට පමණක් නොව ලංකාවේ පවා හින්දු භක්තිකයන්ට හනුමාන් දෙවියෙකි. අංජනම් බැලීමේදී අංජනම් දේවි යවන්නේ හනුමන්තාවය. ඔහු රහස් පරීක්ෂකයෙකු මෙන් විය යුතුය. රෝ වැනි අති ප්‍රබල ඔත්තු සේවා නිපදවූ ඉන්දියාවේ පුරාණයේ සිටි රහස් පරීක්ෂක ජනතාව මොවුන් විය යුතුය.

හනුමාන් සිය වානර හමුදාවත් සමඟ සීතා බේරා ගැනීම පිණිස එන්න හැදූ පාලම රාම සේතු ලෙස හැඳින්වේ. මෙය තමිල් නාඩුවේ රාමේෂ්වරන්හි ධනුෂ්කොඩි සිට මන්නාරම දූපත දක්වා වැටී ඇත. මෙම පාලම ඉහළ ගුවනට අපූරුවට දර්ශනය වේ. එය දකින විට අප ඉතිහාසයේ රවුමක් ගිහින් එන්නාක් සේ දැනේ. මට එය පෙනෙන්නේ මයිකල් ආන්ජිලෝගේ ‘ආදම් නිර්මාණය කිරීම’ නමැති චිත්‍රයේ දෙවියන් ආදම්ට ජීවය දෙන විට ඔවුන් දෙදෙනාගේ අත් දෙක තිබූ ආකාරයට සමාන ආකාරයෙනි. මෙම පාලමට ආදම්ගේ පාලම යැයි නමක් තබා තිබෙන්නේ ද එම නිසා දැයි මම නොදනිමි.

හින්දුස්ථාන් ටයිම්ස් පුවත්පත වාර්තා කරන පරිදි අමෙරිකානු පුරාවිද්‍යාඥ කණ්ඩායමක් මෙම රාම සේතුව මානව නිර්මාණයක් යන මතය රැගෙන එන්නේ එහි ඇති ගල් වසර 7000ක් පමණ පැරණි බවත් මතුපිට ඇති වැලි වසර 4000ක් පමණ පැරණි බවත් සඳහන් කරමිනි. මෙම වැලි පසුව තැන්පත් වූ ඒවා සේ සැලකේ. එසේම එහි ඇති චතුරස්‍රාකාර ගල් කිසිවෙකු විසින් ඒ හැඩයට කපා සකස් කළ යුතු බව තවත් මතයකි. එකම හැඩයේ ගල් ස්වාභාවිකව නිර්මාණය විය හැකි ද යන ප්‍රශ්නය එහිදී නැගේ. මේ පිළිබඳ පර්යේෂණ දිගින් දිගටම සිදු වෙමින් පවතී.

වරක් මා බත්තලන්ගුණ්ඩුවට ගිය විට එහි සිටි නාවික හමුදාවේ ඉහළ නිලධාරීන් අපට පැහැදිලි කර දුන්නේ මෙම කලාපයේ වැලිපරවල ස්වරූපයයි. ඒ අතරින් නැවක් ධාවනය කිරීම අසීරු කටයුත්තකි. එවිට විජය කතා පුවත සත්‍යයක් නම්, මන්නාරමට විජය ගොඩ බැස්සේ යම්කිසි අහම්බයකින් නොවන බව නම් අපට වැටහිණි. ඒ අධික වැලිපර සහිත මුහුදේ අහඹු නැවකට ඒම අසීරු වන අතර එය මහාබලිපුරම්හි ඇති වෙරළ පන්සල අසල තොණ්ඩයි නාඩු නැව් තොටේ සිට ඇති පළපුරුදු වෙළඳ නැව් ගමනාගමන මාර්ගයේ විය යුතුය.

මයිසූර් නගරයේ ඇති සුවිශේෂම අවන්හල යැයි කී හනුමන්තා අවන්හල මම සිතින් මවා ගත්තෙමි. ඒ සුවිසල් අවන්හලක් ලෙසිනි. එහෙත් එහි යන විට එය මරදානේ ඇති පොඩි සයිවර් කඩයක් මෙන් පොඩි කඩයකි. එළියෙහි පේළියට පුටු තබා ඇත. එහි මිනිස්සු වාඩි වී හිඳිති.
“මේ අවන්හලට හැමවිටම පෝලිමක් තියනවා. අපිටත් කන්න වෙන්නේ පෝලිමේ ඉඳලා” සත්‍යා පැවසීය.

ඇතුළත ඇත්තේ මේස හතරක් පමණි. දෙදෙනෙකුට හැරෙන්න ඉඩ නැත. මේස වටේ පුටු හතර බැගින් තබා තිබේ.

සත්‍යා කී දේ වැටහෙන්නට පටන් ගත්තේ කෑම ගැනීම ඇරඹීමත් සමඟය. ඒවා ජීවිතේ කවදාවත් ආහාරයට ගෙන නැති තරම් රස බුරියානිය. අපි කැන්ද කොළ වල තබා හැලප හදනවාක් මෙන් බිරියානිය තබා තිබුණේ වියළි ස්වාභාවික කොළ මතය.

මෙම හෝටලය මයිසූර් නගරයේ පැරණිම හෝටලයක් වන අතර එහි අයිතිකරුවාගෙන් පුතාට, පුතාගෙන් පසු මුණුබුරාට වශයෙන් මෙහි අයිතිය ගොස් ඇත. ඔවුන් තවමත් උයන්නේ දරවලින් විවෘත මුළුතැන්ගෙයකය. එය 1930 ආරම්භ වූ කාලයේ එහි ආහාර පිසූ ආකාරයටමය. එම පැරණි ක්‍රමයටමය. ඒ නිසා නිතරම මෙම අවන්හල ඉදිරියේ පෝලිමක් ඇත. එහෙත් ඔවුන් එය නවීකරණය කර අලුත් තාලයට සාදන්නේ නැත. කෑම වර්ගවල ගුණාත්මකභාවය වැඩි කරන්නට විශේෂ කෘත්‍රිම රසකාරක භාවිත කරන්නේ ද නැත. නවීන ක්‍රම අත්හදා බලන්නට යන්නේ ද නැත. පැරණි ක්‍රමයම පවත්වා ගනී.

ඔවුන්ගේ සාර්ථකත්වය නම් පැරණි පිළිවෙළ නොසිඳා පවත්වා ගැනීමයි. බඩ පැලෙන්නට තරම් කා හනුමන්තා අවන්හලට අපි සමුදුනිමු.■ (ලබන සතියට)

■ ජයන්ත අමරසිංහ

අද අප ජීවත් වන්නේ ජාතියක මධ්‍ය ස්නායුව ලෙස පිළිගැනෙන භාෂාව බෙලසුන් ව අකර්මන්‍ය ව යමින් පවතින අවධියක ය. සිංහල භාෂාව යනු හුදෙක් කිසියම් අදහසක් කෙසේ හෝ සන්නිවේදනය කිරීම සඳහා යොදා ගැනෙන මාධ්‍යයක් බවත් එය කෙසේ යොදා ගත්ත ද වරදක් නැති බවත් මේ වන විට සමාජයේ පැලපදියම් වෙමින් පවතින අදහසක් බව දැකගත හැකි ය. මේ ආකල්පය රජයන්නේ සිංහල භාෂාව සම්බන්ධයෙන් පමණක් වන අතර විශේෂයෙන් ම ඉංග්‍රීසි භාෂාව සම්බන්ධයෙන් එබඳු ආකල්පයක් පවතින බවක් නො පෙනේ. ලංකාවේ වත්මන් රාජ්‍ය නායකයා ව්‍යවහාර කරන භාෂාවේ හරි අඩක් පමණ සිංහල වන අතර අනෙක් අඩ ඉංග්‍රීසි ය. හිටපු අගමැතිවරයාටත් තවත් ඇමතිවරුන්ටත් සිංහල වචන හරිහැටි උච්චාරණය කිරීමට පවා නොහැකි ය. මුල් පෙළේ රාජ්‍ය නිලධාරීන් ද සිංහල භාෂාව වහරන්නේ සාවද්‍ය ආකාරයෙනි. අඩ සියවසකට අධික කාලයක් සිංහල භාෂාව සහ සාහිත්‍යය නොවැදගත් දෙයක් ලෙස සලකා කටයුතු කිරීම නිසා අද වන විට මෙරට පැරණිතම ජාතික පුවත්පත්වල පවා ‘දෙටු ප්‍රවීණ’ වැනි විගඩම් ව්‍යවහාරවලට ඉඩ විවරව ඇති සැටියක් පෙනෙයි. ‘අයවලුන්’ ‘පුරාවට’ ‘නිසාවෙන්’ වැනි වදන් වගකිවයුත්තන් නිතර වහරන සැටි ජන මාධ්‍යවලින් දැක ගත හැකි ය. මුද්‍රිත සහ විද්‍යුත් මාධ්‍යවල නිවැරදි සිංහල ව්‍යවහාරයක් දක්නට හෝ අසන්නට හෝ නොමැති තරම් ය. සිංහල විෂයට සම්බන්ධ ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්යවරයකු සිංහල භාෂාව පිළිබඳ ලියා තිබෙන කෘතියක අකර්මක වැකි කර්මකාරකයට හරවන ආකාරය නිදසුන් මගින් දක්වා ඇති බව මෑතක දී පුවත් පතක පළ වී තිබිණ. ඒ මහාචාර්යතුමාගෙන් රෙකමදාරු ලැබ මහාචාර්ය පදවි ලැබූවන්ගේ සිංහල භාෂා ඥානයේ මහිමය ගැන කියනුම කවරේ ද?

මෙවන් අන්ත පරිහාණියකට සිංහල භාෂාව ඇද වැටුණේ අවුරුදු හාරසියයකට අධික කාලයක් පිරිහී තිබුණු සිංහල භාෂාව සියවසකට අධික කාලයක් දෙස් විදෙස් ගිහි පැවිදි පඬිවරුන් රැසකගේ අප්‍රතිහත ධෛර්යයෙන් පුනර්ජීවනය ලැබ සියවසක් ඉක්ම යන්නටත් පෙර ය. මෙරට භාෂා සාහිත්‍ය පුනරුත්ථාන ව්‍යාපාරය ක්‍රියාත්මක වූයේ ජාතික පුනර්ජීවනයේ ආබද්ධ අංගයක් ලෙසිනි. ඩී. බී. ජයතිලක, ඒ. පී. ද සොයිසා, ඩබ්ලිව්. ආතර් ද සිල්වා භාෂා ශාස්ත්‍ර ඥානයෙන් පිරිපුන් නායකයෝ වූහ. ඔවුන්ගේ ජාති මාමකත්වය රැඳුණේ හැඳිවතේ නොව හදවතේ ය. මතු සිදුවන ජාතික පුනර්ජීවනයේ අරුණලු ඒ වන විටත් භාෂා සාහිත්‍ය පෙරඹරෙහි දිස් විය. සිංහල භාෂා සාහිත්‍ය පුනර්ජීවන ව්‍යාපාරයේ එක් වැදගත් බලවේගයක් වූයේ මුනිදාස කුමාරතුංග පඬිවරයාණන්ගේ පුරෝගාමිත්වයෙන් ඇරඹුණු හෙළ හවුල නමැති සංවිධානය යි. නිවැරදි සිංහල වහර මතු නොව බසෙහි නිර්මාණාත්මක පාර්ශ්වය ද පෝෂණය උදෙසා මං පෙත් පෑදූ හෙළ හවුල නිර්මාණකරුවන් රැසකට සෙවණ දුන් වනස්පතියක් විය.හෙළ හවුලට සම්බන්ධ විශිෂ්ට පඬිවරයකු වූ ශ්‍රී චාල්ස් ද සිල්වා ස්වකීය පැරකුම්බා සිරිත සංස්කරණයේ හැඳින්වීමෙහි ලෝ පතළ වාග්වේදියකුගේ අදහසක් මෙසේ උපුටා දක්වා තිබිණ. ‘බසක් යම් සේ ද රැසත් එ සේ මැ යි.’ ඒ උපුටා දැක්වීමෙන් නොනැවතුණු චාල්ස් සිල්වා සූරීන් මහා කවි මිල්ටන් ස්වකීය මිත්‍රයකුට යැවූ අස්නක වූ කරුණක් ද එහි ලා මෙසේ දක්වා තිබිණ. ‘මව් බස නීරෝගී ද රෝගී ද එය යෝග්‍ය ලෙස සාමාන්‍යයෙන් ව්‍යවහෘත ද යන ප්‍රශ්න ගැන සැබැවින් ම සැලැකිලිමත් වීම සුළු කරුණෙක් නො වේ. ඇඳුම් පැලැඳුම් සිරිත් විරිත් ආදියෙහි සම්පූර්ණ විපර්යාසය ජාතියක විනාශයෙහි පෙරනිමිත්තෙක යනු ප්ලාතො මතය යි. එහෙත් භාෂාවෙකැ විශේෂ නිරවද්‍ය භාවය නො සැලැකිල්ලට ගොදුරු වීම ඒ මැ බස වහරන ජාතියේ පරිහාණියටත් එහි මහිමයේ ග්ලානියටත් හේතු වේ මැ යැ යනු මගේ අදහස යි. වදන් මිල බාල වී, ලාබ වී, එහි ඇඳි රුවත්, කළ සටහනත් මැකී මතක නැති වී ගිය සඳැ, එ මැ බස වහරන යම් කිසි හීන දීන ශක්ති විරහිත මිනිස් රැසෙක් වේ ද ඔවුන් ගේ සිත් එක්තරා පරාධීන භාවයකට මැ සුදුසු වන බව සක් සුදක් සේ නො පැහැදිලි ද? එහෙත් ස්වභාෂාවෙහි නිරවද්‍යභාවයත් නිර්මලත්වයත් කෙරෙහි තමන්ගේ උද්‍යෝගය පැවති තෙක් කිසි ම රටක් හෝ අදිරජයක් හෝ මඳ විසින් වත් නො බැබළුණු බවක් කිසි කලෙක වත් අපි නොඇසුමු.’

හෙළ හවුල යනු සුබස් වහර ගැන පමණක් තැකූ සංවිධානයක් නො වී ය. හෙළ හවුල භාෂාවේ නිරවද්‍යභාවය මුල් තන්හි ලා සැලකුවේ මිනිස් චින්තනයේ නිරාකුල බව උදෙසා ය. නිරාකුල චින්තනය වහල් භාවයෙන් නිදහස් වීම උදෙසා ය. නිදහස උදෙසා උස් මනසක් උවමනා ය. නිපැයුම් හැකියාව උපදින්නේ අදීන උස් මනසක් ඇතොත් පමණි. කිවියාව ද මිනිසාගේ උස් නිපැයුම් හැකියාවේ අංගයකි. හෙළ හවුල නමැති වනස්පතියේ අතුපතර රැඳි මල් ඵල මිහිර විඳිමින් කව් ගී කූජනයෙන් ලොව රසාලිප්ත කළ කවි කෝකිල විබුධයන් අතර අරීසෙන් අහුබුදුවන්ට හිමි වන්නේ විශේෂ ස්ථානයකි. අහුබුදුගේ කවිත්වය කාව්‍ය ප්‍රබන්ධ සහ ගීත පදමාලා යන උභය නිර්මාණ ක්ෂේත්‍රයන්හි ම එකසේ විරාජමාන වූ අතර ගීතය නමැති ජනප්‍රිය සංගීතාංගය භාෂා ඖදාර්යයෙන් ඔප් නංවා පෝෂණය කිරීමේ ගෞරවය ඉඳුරා ම හිමි වන්නේ අහුබුදුවන්ට ය. ජනප්‍රිය කලාංගයක් උදාරත්වයට පත් කිරීමට ඔවුන් දැරූ ප්‍රයත්නය සිංහල භාෂාවේ උදාරත්වය පොදු මහජනතාවය වටහා දීමට ගත් වක්‍ර මාර්ගයක් ද වන්නේ ය. වෙනත් ලෙසකින් කිව හොත් හෙළ හවුලේ සුබස් මෙහෙය අහුබුදු පොදු මහජනතාව වෙත රැගෙන ගියේ ස්වකීය රසාලිප්ත පද්‍ය නිර්මාණ මගිනි. ඒවා සංගීතඥයන්ගේ හා ගායකයන්ගේ නිසි දායකත්වයෙන් මනහර ගීත නිර්මාණ බවට පත් විය. හෙළ හවුලේ ඇතැම් කවීන්ගේ නීරස සහ කඨෝර පබැදුම් හේතුවෙන් රසික ප්‍රජාව ඔවුන් අනුදත් වහර බැහැර කරන කල අහුබුදු හෙළ වහරේ සැබෑ ඔද තෙද රසික සමාජයට පිරිනැමුයේ අපූර්ව නිරිමාණශීලී කුසලතාවකිනි. මානවසිංහ, අහුබුදු, සේකර සිංහල භාෂාවේ නිර්මාණාත්මක ගුණය ගීත බවට පත් වුණු විශිෂ්ට කාව්‍ය නිර්මාණ මඟින් මෙරට පොදු ජන මනසට සමීප කළෝ පොදු ජනයාගේ රස වින්දන ශක්තිය ඉහළට ඔසවා ලූහ.

අරීසෙන් අහුබුදු ලාංකේය සංගීත ඉතිහාසයේ ඓතිහාසික සන්ධිස්ථානයක් සලකුණු කිරීමට දායක වූ බව අප්‍රකට කරුණකි. සංගීතය හදාරා ඉන්දියාවේ සිට පැමිණි පසු උතුරු ඉන්දියානු රාගධාරී සංගීතයේ ග්‍රහණයෙන් මිදීමට තමාට බලපෑවේ මුනිදාස කුමාරතුංග විසින් රචිත හෙළ මීයැසිය නමැති කෘතිය බව සුනිල් සාන්ත පවසා තිබේ. උතුරු ඉන්දියානු සංගීත ආධිපත්‍යයෙන් මිදීමේ උවමනාව සුනිල් සාන්තට ඇති වන විට කුමාරතුංග මෙලොව හැර ගොස් තිබුණ ද ඔහුට අවශ්‍ය නිර්මාණාත්මක අනුප්‍රාණය ලැබ ගැනීමට තරම් වාසනා ගුණය සහිත හෙළ හවුලේ නිර්මාණකරුවන්ගේ සහ චින්තකයන්ගේ දායකත්වය ලැබීම නිසා සුනිල් සාන්තගේ අරමුණ යම් තාක් දුරකට සපල කර ගැනීමට හැකි විය. රේඩියෝව මෙරට පොදු ජන වින්දන මාධ්‍යයක් ලෙස ප්‍රචලිත වෙමින් පැවති සමයේ නව ගීත නිර්මාණ රේඩියෝවෙන් ජනතාව අතරට ගෙන යාමෙහි ලා පුරෝගාමී වූවෝ සුනිල් සාන්තයෝ ය. ඒ නිර්මාණ පර්යටනයට අවශ්‍ය සාහිත්‍ය දායකත්වය අහුබුදු ප්‍රමුඛ හෙළ හවුලේ කවීන්ගෙන් ලැබිණ. 1946 වර්ෂයේ දී ලංකා රේඩියෝවෙන් ප්‍රචාරය වුණු ‘ලංකා ලංකා පෙම්බර ලංකා’ නමැති ගීතය මේ නිර්මාණකරුවන් දෙදෙනාගේ සුසංයෝගයේ බිහි වුණු මුල් ම නිර්මාණය යි. උත්තර භාරතීය රාගධාරී සංගීත ආධිපත්‍යයෙන් මිදී මෙරට පොදු ජනයාට පහසුවෙන් වින්දනය කළ හැකි එසේ ම ඔවුන්ට ම පහසුවෙන් ගයා ආස්වාදයක් ලැබිය හැකි සංගීත ආරක් බිහි කිරීමේ අරමුණක් සුනිල් සාන්තයන්ට තිබිණ. මේ සඳහා මාත්‍රා දෙකන් තුනෙන් යතිය පිහිටන පද සංඝටනා බිහි කිරීමේ මනා සමත්කමක් අහුබුදු කෙරෙහි විය. මේ දෙපොළගේ දායකත්වයෙන් බිහි වූ මුල් ම නිර්මාණය වන ‘ලංකා ලංකා’ ගීතයේ ස්වර වින්‍යාසය විභාග කර බලන විට මේ කරුණ පැහැලිදි වනු ඇත. එපමණක් නොව අරීසෙන් අහුබුදුගේ පදමාලාවන්හි සංගීතඥයාට තම සංගීත සංරචනයට අවශ්‍ය නිර්මාණාත්මක හැඩතල ද නිරායාසයෙන් ගැබ් වී තිබීම විශේෂ ලක්ෂණයකි. මේ පදවැල් කිහිපය විමසා බලන්න:

‘වළා කුළින් බැසැ
සමන් කුළත් වැඳැ
එ ලෝ බලා යනවා
අනේ මගෙන් වැඩ
ගනිවු ගනිවු හඬ –
හඬා ඔහේ යනවා
දැවී දැවී බිම්
නැගී රදස් දුම්
බැලූ බැලූ හැම’තේ
යවවු යවවු මා
එහේ මෙහේ හා
ගිමන් නිවා පොළොවේ’

‘වළා කුළින් බැසැ සමන් කුළත් වැඳැ එ ලෝ බලා යනවා’ නමැති ගීතය පංච මධුර වැඩසටහනෙන් බිහි වූවකි. පංච මධුර වැඩසටහනෙන් බිහි වූ ගී රැසක් සුනිල් සාන්තයන්ගේ සංගීත අත්හදා බැලීම් බව පැහැදිලි ය. ඒ වැඩසටහනෙන් බිහි වූ ‘තෙල් ගාලා හිස පීරන් නෑනෝ’ නම් ගීතයට පාදක වන්නේ අරීසෙන් අහුබුදුවන්ගේ පබැදුමකි. එහි පද්‍ය ඛණ්ඩ තුනෙහි අන්තර්ගත වන තුන් ආකාරයක රිද්ම රටා සංගීතඥයාගේ කාර්යයට මහත් පිටුබලයක් වී ඇති සැටි බලන්න:

‘තෙල් ගාලා හිස පීරන් නෑනෝ
ඇට වැල ඇරගෙන බැඳගන් නෑනෝ
සේලේ ඉණ වට ඇඳගන් නෑනෝ
ගොයම් නෙළන්නට යමු අපි නෑනෝ –
යමු නෑනෝ
තෙල් ගාලා හිස පීරාලා –
නිලට නිලයි නෑනෝ
ගෙලැ ලාලා ඇට වැල් මාලා රුව –
සුදිලෙයි නෑනෝ
සේලේ ඉණ වටැ රැළි දීලා –
නෙරිය එළෙයි නෑනෝ
ගොයම් නෙළන්නට කුඹුර බලා –
යමු අපි රන් නෑනෝ
කුඹුර මැදින් නියර දිගේ මල් පුබුදිනවා
පිනි මුතුයෙන් ළා තණ පත් සේළ එළනවා
රෑන ගිරා රෑන උඩින් වියන් බඳිනවා
බාල ලියන් සුබ නැකතින් කෙතට බසිනවා’

අරීසෙන් අහුබුදු සුනිල් සාන්තයන් විසින් ස්වාධීන ලාංකේය සංගීත සම්ප්‍රදායක් බිහි කිරීමේ අධ්‍යාශයෙන් අරඹන ලද ප්‍රයත්නයට දායක වූයේ ඒ සංගීත මාර්ගය අනුදත් ගායකයන් කිහිප දෙනෙකුට ම ගීත සඳහා පද මාලා සම්පාදනයෙන් දායක වීමෙනි. අද දවසේ නාම මාත්‍රික ව හෝ සඳහන් නොවන සුනිල් සාන්ත සංගීත මග අනුදත් නිමල් ගුණරත්න ගායකයා වෙනුවෙන් අහුබුදු පබැඳූ ගීත මීට දසක පහකට පමණ පෙර බෙහෙවින් ජනප්‍රිය ව පැවතිණ. ‘බටඅත කැළයෙන් ගෙනා රිළා හාමියේ’ නමැති ගීතය ඒ අතරින් ප්‍රමුඛ ය. අයිවෝ ඩෙනිස් ගැයූ ගී රැසක පදවැල් ගෙතුනේ ද අහුබුදු සූරීන් අතිනි. මේ කරුණ මෙහි ලා ගෙන හැර දැක්වූයේ කුමාරතුංග චින්තනයෙන් අනුප්‍රාණය ලැබ බිහි වූ සුනිල් සාන්ත සංගීත ආර පෝෂණය උදෙසා අහුබුදු සූරීන්ගෙන් ඉටු වූ දායකත්වය මෙතෙක් නිසි අවධානයට ලක් නොවූ බැවිනි.

අහුබුදුවන් විසින් විරචිත ව මධුර ගීත නිර්මාණවලට පාදක වූ පදමාලා විමසන කල ඒවාහි කාව්‍ය මාර්ග දෙකක අපූර්ව සංලනයක් දැකිය හැකි ය. සම්භාව්‍ය සිංහල ගී කාව්‍යය ඇසුරු කරමින් රචිත ඇතැම් ප්‍රබන්ධයක අර්ථෝද්දීප්තිය සඳහා ගී කාව්‍ය භාෂා රීතියත් ධ්වනි ගුණයත් නිර්මාණාත්මක ව භාවිත කළ වෙනත් ගී පදමාලා රචකයෙක් සිහියට නොනැඟේ. හලන්ත අක්ෂර භාවිතයෙන් ජනිත කළ හැකි මාධුර්ය ගුණය සංගීතඥයාට මනා පිටුබලයක් වන අතර එමගින් සියුම් මනෝභාව ජනනය කිරීමට අවකාශ උදා වේ. කව් සිළුමිණෙහි ප්‍රථම සර්ගයෙහි කුසාවත් පුරය ගැන කෙරෙන වර්ණනයෙහි එන මේ ගීයේ හලන්ත අක්ෂර යෝජනය ඊට එක්කොට තිබෙන මාධුර්යය බලන්න:

‘පියනත්වැල් වත් මිණි කැලුමලු විමනත්
වත් පහළඟනන් සහා මිහිකපුරු දුම්ලේ’

කව්සිළුමිණි බස්වහර සහ රීතිය අරීසෙන් අහුබුදු සිය ප්‍රබන්ධයකට මුසු කොට තිබෙන්නේ අපූර්ව ආකාරයකිනි. මේ බස් විස්කම් මහිමය ‘බුදු මඟුල’ ගී නළුවෙහි එන ‘අතු අගැ දිළි වන මල්’ නමැති ගීතය ස්ත්‍රී-පුරුෂ ප්‍රේමයේ අන්‍යෝන්‍ය ආකර්ෂණය උත්කර්ෂයෙන් ප්‍රකාශ කිරීමෙහි ලා උපයුක්ත ආකාරයෙන් හොඳින් පැහැදිලි වෙයි.

‘අතු අගැ දිලි වන මල් – පිපෙන්නා
විඳැ විඳැ සඳ සිහිලැල්
ම – සිත් ඔබ හද සිහිලැල් – ලබාලා
පරයයි ඒ හැම කල්
දෝතලු තුරු එල් වැල් – එලෙන්නා
කොහි එ ගසින් අත් වැල්
මට ඇති ඔබ අත් වැල් – වෙළෙන්නෙම්
මම ඔබ හා හැම කල්’

අනෙක් රචනා මාර්ගය ජන කවි සම්ප්‍රදායෙන් පෝෂණය ලද්දකි. මෙහි දී දැකිය හැකි විශේෂත්වය වන්නේ ජන කවි ආර සුබස් ආරෙන් ඔපමට්ටම් කළ ද ජන කවියේ ආවේණික ජීව ගුණය නොමියෙන අයුරින් ඒ කාරිය කිරීමට රචකයා සමත් වීම ය. මේ ආකාරයේ රචනා වැඩි වශයෙන් හමුවන්නේ සල රූ ගී අතර ය. ‘කටේ කිරි සුවඳ යන්නට පවා බැරි වුණා’, ‘පුරුතුගීසි කාරයා රටවල් අල්ලන්න සූරයා’ යන ප්‍රසිද්ධ ගීතවලට පාදක වූ පද්‍ය ප්‍රබන්ධ මෙකී සමත්කමට නිදසුන් දෙකක් පමණි.

මෙවන් පබැදුම්වල මිහිරෙන් – රසයෙන් ඔද වැඩුණු සහෘදයන් අතුරින් පැන නැඟුණු නිර්මාණ අංකුර තවත් දශක කිහිපයක් සුබස් වහරෙන් රසික හද මන රංජනය කිරීමෙන් ඔවුන්ගේ මෙහෙවර තව දුරටත් ඉදිරියට ගෙන යාම විශේෂත්වයකි. මීට අඩ සියවසකට පමණ පෙර සිටි පාසලේ සිංහල ගුරුවරයාගෙන් ලැබුණු මග පෙන්වීමට අමතර ව දහර වියේ සිසුන්ගේ භාෂා ඥානය මෙන් ම පරිකල්පන ශක්තිය ද වර්ධනය වීමෙහි ලා එකල පැවති එක ම එක රේඩියෝ විකාශනයෙන් විසිරණය වූ ඉහත සාකච්ඡාවට බඳුන් කළ ආකාරයේ කලාත්මක ගුණයෙන් පිරිපුන් ගීතවලින් ඉටු වූයේ අමිල මෙහෙයකි. නවසිය හැට-හැත්තෑව දසකවල ද හෙළ හවුලට සම්බන්ධ ගුරුවරු ලංකාවේ විවිධ පාසල්වල සේවය කළෝ සිසු පරපුරෙහි භාෂා සාහිත්‍යය ඥානය උපරිම ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් වර්ධනය කළහ. අරීසෙන් අහුබුදු ද පාසල් ගුරුවරයකු ලෙස මේ උතුම් මෙහෙවරට දායක විය. එමතු නො ව නවසිය හැත්තෑව දශකයේ අග භාගයේ පමණ ආරම්භ වුණු යොවුන් ජනතා පුවත් පතට එතුමන් විසින් සම්පාදිත ලිපි සහ සම්මුඛ සාකච්ඡා නව පරපුරක භාෂා සාහිත්‍ය ඥානයේ වර්ධනයට බෙහෙවින් උපකාර විය. මේ සියලු කරුණු සලකා බලන කල අපට තිබෙන එක ම සැනසුම දනවන හැඟීම නම් භාෂා – සංස්කෘතික පරිහාණියේ අන්තය කරා යමින් සිටින රටකට අහුබුදුවන් විසින් ඉටු කරන ලද සංස්කෘතික මෙහෙයේ මහිමය මතු මතුවටත් ජාතියට අනුප්‍රාණයක් ලැබීමට ඇති විභවයක් ය යන්න පමණි.■

■ අමන්දිකා කුරේ

ආච්චි කියන්නේ දරුවන්ට කුඩා කාලයේදී ගොඩක් සමීප වෙන වැඩිහිටි චරිතයක්. තමන්ගේ ආච්චි ගැන හැම දෙනාටම කතාවක් තියෙනවා. තමන්ගේ දුවගේ හෝ පුතාගේ දරුවන් බලාගන්න එක සමහර වෙලාවට ඔවුන්ට පැවරෙන වගකීම. ආච්චි, ආච්චිඅම්මා, කිරිඅම්මා, අත්තම්මා කියලා විවිධ ප්‍රදේශවලදි ආච්චිට කතා කරනවා. ඕනෑම කෙනෙකුට ආච්චි කියලා දුන්න කතා, කවි, සිංදු ගැන විවිධ මතක තියෙන්න පුළුවන්. ඒ විදිහට ආච්චිගේ ඇසුරේ ගෙවුණු මතකයන් ගැන කලා ක්ෂේත්‍රයේ සිටින කිහිපදෙනෙකුගේ අත්දැකීම් මේ.

ස්වභාවධර්මය ගැන මට කියාදුන්නේ කිරිඅම්මා
ලේඛක මහින්ද ප්‍රසාද් මස් ඉඹුල

ආච්චිට අපි ආමන්ත්‍රණය කළේ කිරිඅම්මා කියලා. අම්මාගේ අම්මා සහ තාත්තාගේ අම්මා කියන දෙන්නාවම ආශ්‍රය කරන්න ලැබුණත් මට වැඩි කාලයක් කාලය ගත කරන්න ලැබුණේ මගේ තාත්තාගේ අම්මා සමග. මම අවසානයට ලියපු මගේ ප්‍රබන්ධ කතාව වන ‘අපොයියාව’ට පාදක වෙලා තියෙන්නෙත් මගේ කිරිඅම්මා. මට ජීවිතයේ වඩා බලපෑම් සහගත චරිතයක් වුණේ කිරිඅම්මා. ඇය මතකයෙන් විශාල කවි ප්‍රමාණයක් කියපු කෙනෙක්. කිරිඅම්මා කවදාවත් ඉස්කෝලෙකට ගිය කෙනෙක් නෙවෙයි. අකුරු හඳුනන්නේ නෑ. ඒ නිසා ඇයට ඒ විදිහට කවි විශාල ප්‍රමාණයක් මතකයේ තියෙන එක මට පොඩි කාලෙ ලොකු විමතියක් වුණා. මම ඉස්කෝලෙ හතර, පහ පන්තිවල ඉඳපු කාලයේ මම අහනවා ඇයගෙන් කිරිඅම්මා ඉස්කෝලෙ ගිහින් තියෙනවාද කියලා. එතකොට ඇය කියනවා පාසල් යන්න ආසාවෙන් හිටියත් ගැහැනු ළමයි ඉගෙන ගන්න ඕනෑ නෑ කියලා ඇගේ තත්තා ඇයව පාසල් යැවුවේ නෑ කියලා. එතකොට මම අහනවා එහෙනම් ඔය තරම් කවි දන්නේ කොහොමද කියලා. ඇය කියනවා මිනිස්සු කියන කවි අහන් ඉඳලා තමයි ඒවා මතක තියාගත්තේ කියලා.

ඇය නිතරම හිනා වෙලා ඉඳපු හරිම කුඩා ශරීරයක් තිබුණු කාන්තාවක්. නමුත් මට පොඩි කාලයේ ඇයව පෙනුණේ යෝධයෙක් වගේයි. දර හොයන්න කැළේට යන විට, වතුර ගේන්න දොළට යනවිට, ගෙදර අනෙකුත් වැඩ කරනවිට වගේ ම බඩු එකතු කරගෙන පොළට යන විටත් ඇය කවි ගායනා කළා. හැම මොහොතකම කියන්න කවියක් ඇයට තිබුණා. ඒ නිසා මටත් ජන කවි, යසෝදරාවතේ කවි, තේරවිලි කවි ගොඩාක් මතක හිටියා. මට කුඩා කාලයේ දී එහි තිබුණු සංස්කෘතිකමය වටිනාකම තේරුණේ නෑ. ඒවා හදාරන්න ගත්තාට පස්සේ තමයි මට වටිනාකම තේරුණේ. පස්සේ කාලයක ගණන් හදලා බැලුවාම ඇය කවි 1000-1500 ක් පමණ කියලා තියෙනවා. නමුත් මට මතකයෙන් කියන්න පුළුවන් කවි සුළු ප්‍රමාණයක් විතරයි.
අපේ ඥාති නිවසක මළගෙයක් හෝ වෙනත් උත්සවයක් පැවැත්වෙනවා නම් කිරිඅම්මා යන්නේ මාත් එක්ක. අපි කතා කර කර පයින්ම කිලෝ මීටර ගණන් යනවා. මට ස්වභාවධර්මයේ බොහෝ දේවල් පෙන්වලා දුන්නේ, වටහලා දුන්නේ ඇය විසින්. අපේ ගම මස්ඉඹුල. ඊට ඉහළින් රක්වාන කඳුවැටිය පේනවා. රක්වාන කඳුවැටිය උඩට නගින එක මගේ තිබුණු ආසාවක්. මාව එතැනට එක්කගෙන ගියෙත් මගේ කිරිඅම්මා. රක්වානේ අපේ ඥාති නිවසකුත් තියෙනවා. ඒ නිවසට රූපවාහිනියක් ගෙනාවා. කිරිඅම්මා ඒ නිවසට මාව එක්කගෙන යනවා රූපවාහිනී බලන්න. මස්ඉඹුල සිට රක්වානට කිලෝමීටර් 12ක් තියෙනවා. ඒ සම්පූර්ණ දුරම අපි යන්නේ එන්නේ පයින්. මේ පාර අතරතුර වංගු කෙටි කරන කෙටි අඩි පාරවල් තිබුණත් අපි හැමදාම ගියේ දුරපාරවලින්. අපට ඇති තරම් කාලය ගන්නයි උවමනා වුණේ. අපට කතා කර කර යන්න ගොඩක් දේවල් තිබුණා. උදේ ගෙදරින් පිටත් වුණාම රක්වානට යනකොට වෙලාව සවස හයවත් වෙනවා. රක්වාන කඳුවැටියට අමතරව පුංචි කාලයේ කිරිඅම්මා විසින්ම පෙන්වපු තවත් කඳු මුදුන්වලට මාව එක්කගෙන ගියෙත් ඇය. මේ ලෝකය කොයි තරම් ලොකුයිද කියලා මට පෙන්වලා දුන්නේ කිරිඅම්මා. මගේ ජීවිතේ වටිනාම පරිච්ඡේදය ගෙවුණේ කිරිඅම්මා එක්ක කියලා මම හිතනවා. බොහෝ විෂයන් ගැන දැන් මම කියවලා තියෙනවා වුණත් ඇගෙන් ලබපු ඥාන දායාදය අදටත් මට ලොකු ප්‍රයෝජනයක් වෙලා තියෙනවා. මට තවත් නිර්මාණ කරන්න අවශ්‍ය මනුෂ්‍යත්වය, ධෛර්යය සහ විමතිය කියන කාරණා මට ලැබිලා තිබෙන්නේ මගේ කිරිඅම්මා මට දුන්න ඥාන දායාදයෙන්.

මගේ ආච්චි හරිම විනෝදජනකයි
රංගන ශිල්පිනී මනෝජා ප්‍රනාන්දු

මගේ අම්මාගේ අම්මා තමයි මට කාලයක් ළඟින් ඉඳපු ආච්චි වුණේ. එයාගෙ ගම හලාවත. ඇය විවාහයෙන් පසුව මහරගම පදිංචියට එනවා. ආච්චි ජීවත් වුණේ අපේ නිවසේ නෙවෙයි. නමුත් මාව බලන්න ආච්චි දිනපතාම අපේ නිවසට ආවා ගියා. ඒ නිසා මම කුඩා කාලයේ ලොකු කාලයක් ආච්චි එක්ක ගත කළා. හදිසියේ හරි ඇයට අසනීපයක් නිසා මාව බලන්න එන්න බැරි වුණාම මට සාංකාව හැදෙනවා කියලා අපේ අම්මලා කියනවා. එකිනෙකා නොදැක ඉන්න බැරි තරමේ ලොකු බැඳීමක් ආච්චි සහ මම අතරේ තිබුණා.

මගේ ආච්චි ගුරුවරියක්. ඇයට කලා හැකියාවන් ගොඩක් තිබුණා. ඇය කවි ලියනවා. ඇයට ගීත රචනා කිරීමේ හැකියාවත් තිබුණා. ඒ නිසා වෙන්න ඇති අපි කුඩා කාලයේ සිටම කලාවට උනන්දුවක් දැක්වුවෙත්.

මගේ ආච්චි ගැන කියපු ගමන් ම මතක් වෙන්නේ එයා හරියට විහිළු කරන කෙනෙක්. ඇය කොයිතරම් විහිළු කරනවාද කියනවා නම් ඇගෙන් ඉගෙනගත්ත ශිෂ්‍යයන් අදටත් හමුවුණාම මතක් කරන්නේ ඇය කළ විහිළු ගැන. පාසලේ ළමයින්ගේ විභාග පිළිතුරුපත් බලලා එයා ඇවිල්ලා කියන විහිළු කතා මට මතක් වෙනවා. ඇය හරිම නිර්මාණශීලියි. යාළුවෝ හරි, ඇයගේ හිතවත් අය හරි පවුලේ අය හරි එකතු වෙලා ඉන්න වෙලාවට ඒ තත්වයට ගැළපෙන විදිහේ විහිළු එක පාරම කියන්න ආච්චිට පුළුවන්කමක් තිබුණා. ආච්චි එහෙම කිව්වාට පස්සේ අපි කල්පනා කරනවා ඒ වගේ අදහසක් ආච්චිට කොහොමද ආවේ කියලා. ඇය ගුරුවරියක් ද කියලා හිතාගන්නවත් බෑ, සමහර වෙලාවට ඇය කරන විහිළු ඇහුවාම. ඒ තරම් ඇය හරිම විනෝදජනක කාන්තාවක්.

ඇයට අවුරුදු 76 දී ඇය නැතිවුණා. ආච්චි අන්තිම කාලයේ එකතැන් වුණා. මහගෙදර එයාගේ කාමරේ ඇතුළෙමයි එයා හිටියේ. ඒ නිසාම එයා අවුරුද්දකට වැඩි කාලයක් නිවසෙන් එළියේ වටපිටාව දැකලා තිබුණේ නෑ. එයාව රෝද පුටුවේ තියාගෙන යන්නත් අමාරුයි. ඒ නිසා කවුරුවත් එයාව එළියට එක්කගෙන යන්න බයෙන් හිටියේ. නමුත් මම හිතාගත්තා කොහොමහරි ආච්චිව නිවසින් එළියට අරන් ඇවිත් වටපිටාව පෙන්වනවා කියලා. මම කොහොමහරි ආච්චිව එළියට අරගෙන ඇවිත් වටපිටාව පෙන්වූවා. ආච්චි එයින් ගොඩක් සතුටු වුණා. ඒ වෙලාවේ ආච්චිගේ මුහුණේ තිබුණු සතුට මට කවදාවත් අමතක වෙන්නේ නෑ. එයින් ටික කාලයකට පස්සේ ආච්චි මියගියා.

සීයා මියගියාට පස්සේ ආච්චි තනියම තමන්ගේ පවුලේ බර කරට අරගෙන වැඩ කරලා තියෙන්නේ. ඒ අතින් ඇය හරිම ධෛර්යවන්ත කාන්තාවක්. මගේ තාත්තාගේ අම්මා එහෙමත් නැතිනම් අපි කියන විදිහට තාත්තම්මාත් ඒ වගේම කරුණාවන්ත කාන්තාවක්. ඇයටත් කවි ලියන්න වගේ විශාල කලා හැකියාවන් ගොඩක් තිබුණා. හරිම නිර්මාණශීලී කාන්තාවන් දෙදෙනෙක් තමයි මගේ ආච්චිල වෙලා තියෙන්නේ. ඔවුන්ගේ ඒ කලා හැකියාවන් මගේ තාත්තාගෙන් අම්මාගෙන් පස්සේ මටත් එන්න ඇති කියලා මම විශ්වාස කරනවා.

ආච්චිගෙන් හොඳ වගේමනරක දේවලුත්ලැ බිලා තියෙනවා
නාට්‍යවේදී චාමික හත්ලහවත්ත

මගේ අම්මායි තාත්තායි දෙදෙනාම රජයේ රැකියා කරපු අය වුණු නිසා මම කුඩා කාලයේ ඉඳන්ම හැදුණෙ වැඩුණේ මගේ ආච්චිගේ ගෙදර. මාව පෙරපාසලට එක්කගෙන ගියෙත් ආච්චි. මගේ තාත්තාගේ අම්මාට අපි කතා කළේ කිරිඅම්මා කියලා. කිරිඅම්මාත් කාලයක් අපිව බලාගත්තා. මට සහ මගේ සහෝදරියගේ ජීවිතවලට ඔවුන් දෙදෙනා ගොඩක් බලපෑවා කියලා මම හිතනවා.

අද ආවර්ජනය කරන විට මට හිතෙන්නේ මම ආච්චි සමග ගත වුණු කාලය හරිම නිදහස් කාලයක් කියලා. මේ දිනවල මම මගේ ආචාර්ය උපාධියට ළමා නාට්‍ය කලාව හදාරමින් ඉන්නවා. ඒ අනුව සුරංගනා කතා, ජන කතා වගේ දේවල් ළමයෙක්ගේ මනසට බලපාන්නේ කොහොමද කියන එක ගැන අධ්‍යයනය කරනවා. ළමයින්ට එවැනි කතා කියලා දෙන මූලාශ්‍රයක් තමයි ආච්චි කියන්නේ. ආච්චිලා කුඩා කාලයේදි අපට කතා කියලා දෙනවා. බත් කවන වෙලාවට මට ආච්චි ගොඩක් කතා කියලා දීලා තියෙනවා. ඒ කතා පසුකාලීනව මගේ පරිකල්පනයට ගොඩක් බලපෑවා. ආච්චි මාව සහ මගේ පුංචි අම්මාගේ පුතා වුණු සුජිත්වත් බලා ගත්තා. කුඩා කාලයෙදි අපි දෙදෙනාම හරිම දඟ ළමයි දෙන්නෙක්. ඒත් ආච්චි අපේ ඒ දඟකාරකම්වලට ඉඩ දුන්නා. ආච්චි කියලා දුන්නු ගොඩක් දේවල් ගැන මට තියෙන්නේ අඳුරු අපැහැදිලි මතකයක්. හැබැයි ඒ මතකය සුන්දරයි.

පස්සේ කාලයකදි අපේ කිරිඅම්මාත් මාවයි නංගිවයි බලාගත්තා.

නාට්‍ය ක්ෂේත්‍රයට එන්නත් ආච්චිලාගෙ බලපෑමක් තිබුණා කියලා මම විශ්වාස කරනවා. එයාල කියලා දුන්නු කතාවල චරිත අපි සෙල්ලම් කරද්දි රඟපානවා. එක චරිතයකින් තව චරිතයකට මාරු වෙලා රඟපානවා. මම පොඩි කාලයේ මේසේ උඩට නැගලා සමහර වෙලාවට ඒ චරිත රඟපානවා, කතා කියනවා කියලා මගේ දෙමවුපියන් කියනවා.

අච්චිලාගෙන් හොඳ බලපෑමක් වුණා වගේ ම සමහර සාම්ප්‍රදායික දේවලුත් අපට ඇවිල්ලා තියෙනවා කියලා මම හිතනවා. ආච්චිලා අපට කියලා දුන්න දේවල් සියයට සීයක් ම යහපත් දේවල් කියලා මම හිතන්නේ නෑ. මේ වෙනකොට මම හදාරමින් ඉන්න දේවල් එක්ක බැලුවාම සමහර කාරණා ආච්චිලාගෙන් වැරදි විදිහට ඇවිත් තියෙනවා කියලා තේරෙනවා. මම එහෙම දේවල් මගේ උත්සාහයෙන් ම නැතිකරගෙන තියෙනවා. ස්ත්‍රීපුරුෂ බෙදීම ගැන අපේ ආච්චිලට තිබුණේ හරිම සාම්ප්‍රදායික මතයක්. ඒ වගේ දේවල් අපටත් ඇවිත් තිබුණා. නමුත් මම සිතාමතාම ඒ වගේ දේවල් මග හරවා ගත්තා. ආච්චි නිසා මට ලැබුණු පරිකල්පනය විශාලයි. ඒ වගේ ම සාම්ප්‍රදායික දේවලුත් අපේ ජීවිතවලට ඇතුළත් වෙලා තිබෙනවා.

වීරයා මැරිලා ලියන්නත්ආ ච්චි බලපෑවා
නාට්‍යවේදී රාජිත දිසානායක

ආදරයේ උණුසුම මට දුන්නේ මගේ ආච්චි. ආදරයේ හැඟීම් අපි තුළට කාන්දු වුණේ ආච්චි හරහා. ආච්චි එක්ක තියෙන බැඳීම මොනවගේ ද කිව්වොත් එක මට කියලා ඉවර කරන්න බැරි හැඟීමක්.

අම්මා විදුහල්පතිනියක් වුණ නිසා ඉස්කෝලෙ වෙලාවට අපිව රැකබලාගත්තේ අපේ ආච්චි. අයියා මට වඩා ටිකක් වයසෙන් වැඩි නිසා මම තමයි ආච්චි එක්ක ගොඩක් ළඟින් බැඳීම තිබුණේ. ඒ නිසා ආච්චිගේ රැකබලාගැනීමට ගොඩක්ම නතු වෙන්න වුණෙත් මට.

ආච්චි අපිව හරියට විශ්වාස කළා. මට පොඩි කාලයේ අවුරුද්දට කිහිප වතාවක් උණ ගැනෙනවා. මම ලෙඩට බෙහෙත් බොන්න හරි කම්මැලියි. ඒ කාලයේ බෙහෙත් පෙති වෙනුවට ලැබුණේ බෙහෙත් කුඩු ජාතියක්. ආච්චි අපට බෙහෙත් බොන්න දුන්නාම ආච්චිට කියනවා සීනි ටිකක් ගෙනත් දෙන්න කියලා. ආච්චි සීනි අරගෙන එන ටිකට බෙහෙත් ටික අපි ජනේලයෙන් විසි කරනවා. ඒත් ආච්චි අපිව කවදාවත් අවිශ්වාස කළේ නෑ. බෙහෙත් ටික බිවුවා කියලා කීවාම ඇය ඒක විශ්වාස කළා. ආච්චි අපිට ඒ තරම් ආදරය කළා. ලෙඩ වුණාම ආච්චි ළඟින් ඉඳන් අපේ ඔලුව අතගන්නවා. දැන් හිතෙනවා ආච්චිගේ අත් රිදුණේ නැද්ද කියලා ඒ තරම් වෙලා අපේ ඔලුව අතගානකොට.

දවසක් කවදාවත් නැතිව ආච්චි අපේ අයියාට කිව්වා එයාට ලොලිපොප් එකක් කන්න ආසයි කියලා. අයියා ඒක අරගෙන එනවිට ආච්චි අසනීප වෙලා රෝහලට අරන් යන්න වුණා. රෝහලට අරන් ගියාට පස්සේ ආච්චි නැතිවුණා. ආච්චිගේ ආදරය, විශ්වාසය වගේ ම ආච්චිගේ වියෝවේ වේදනාව මට ඉතා තදින් බලපෑවා. සමීපතමයෙකුගේ වියෝවක් මම මුලින් ම අත්වින්දේ ආච්චිගේ වියෝවෙන්.

කොහොල්ලෑ බබාගේ සිට ආච්චි මට විවිධ කතන්දර කියලා දීලා තියෙනවා. ආච්චි එහෙම කියලා දුන්නු එක කතාවක් මගේ ජීවිතයට තදබල විදිහට බලපෑවා. සෙනග පිරුණු කෝච්චියක් ඉතාම වේගයෙන් එන විට එහි අතරමග රේල් පාර කැඩිලා. මේ කෝච්චිය දැන් අනතුරට ලක් වෙන්නයි යන්නේ. මේක දකින කුඩා දරුවෙක් තමගේ ෂර්ට් එක ගලවලා ඒක වනමින් ඉදිරියට දුවගෙන ගිහින් කෝච්චියට අනතුරු හඟවලා කෝච්චිය නතර කරගන්නවා. මේ කතාව ආච්චි මට කියලා දුන්නේ ඒ වෙනකොට අවුරුදු හයක පමණ වුණු මම වගේ ළමයෙක් ඒක කළා කියලා. මට එදා ඒ දරුවා වීරයෙක් විදිහට දැනුණේ. සමූහයක් ගලවාගන්න කිසිම වෙනත් අරමුණක් නැතිව කැපවුණු නිසා එයා වීරයෙක් කියලා තමයි මට ආච්චි කියලා දුන්නේ. සමූහයක් වෙනුවෙන්වැඩ කළ යුතුයි කියන එක මගේ හිතට කාන්දු වුණේ ඒ කතාව හරහා. ඒ කතාව ආච්චි කියලා දුන්න විදිහ රූපයෙන් වගේ ම ඇගේ හඬත් මට අදටත් ඇහෙනවා වගේ. ආච්චි මියගිහිනුත් අවුරුදු විසි ගානකට පස්සේ, 2001 දී මගේ ‘වීරයා මැරිලා’ නාට්‍යය ලියන්න පාදක වුණෙත් ඒ තේමාව. ඒ වගේම මෑත කාලීනව ලියපු ‘නැතුව බැරි මිනිහෙක්’ නාට්‍යයේ ආදරේ ගැන ගීතයක් මම ලිවුවා. ඒ ආදරය ගැන මුල්ම හැඟීම් මට දනුණේ ආච්චිගේ ආදරයෙන්.

අපට තාත්තා ගහනවාට ආච්චි කවදාවත් කැමති වුණේ නෑ. අයියාට තාත්තා ගහපු එකට දවසක් ආච්චි හරිම කම්පනයෙන් සිටියා. මගේ දරුවෙක්ට මම දඬුවම් කරන්න ගියත් මට මතක් වෙන්නේ ආච්චි එදා කම්පනයෙන් හිටපු විදිහ. ඇයව මතක් වෙලා ඒක නවත්වනවා.
ආච්චිගේ ජීවිතයෙන් අපේ ජීවිතය වෙන් වෙලා තිබුණේ නෑ. අපි වැටිලා තුවලා වුණොත් ආච්චිත් වැටිලා තුවාල වුණා වගේ. අපි ලෙඩ වුණොත් ආච්චි සලකන්නේ ආච්චි ලෙඩ වෙලා වගේ. ඇගේ ජීවිතයම වුණේ අපි. අවුරුදු හැත්තෑ ගණනක කාන්තාවක් අවුරුදු හයක හතක දරුවන් වෙනුවෙන් ඒ තරම් කැපවීම් කරන්නේ ඇයි කියන එක හරිම පුදුමයි. ඔවුන්ගේ ජීවිත කාලය තුළ ඒ දරුවගේ අනාගතයේ සාර්ථකත්වය දකින්න ලැබෙන්නෙත් නෑ. ඒ කුඩා දරුවන්ගෙන් සැලකුම් ලබන්න වෙන්නෙත් නෑ. එහෙම තත්වයක් තියෙද්දිත් ඒ වයස්ගත කාන්තාවන් දරුවන් වෙනුවෙන් කැපවෙන විදිහ ගැන කියන්න වචන නෑ.■