ජෝශප් ඇන්ටනි ටයිටස් මචාඩෝ උපත ලැබුවේ ඉන්දියාවේ දී ය. ඒ වර්ෂ 1930 දී ය. එදවස බොහෝ ඉන්දියානුවෝ ලංකාවට පැමිණෙත්. පැමිණ, ව්‍යාපාර, රැකියාදි කටයුතුවල නිරත වෙත්. ලංකාවට ගොස්, එහි ජීවත්වීමෙන් වඩා යහපත් ජීවන තත්ත්වයක් ලැබෙතියි එසේ පැමිණි ඉන්දියානුවෝ විශ්වාස කළහ. ටයිටස් මචාඩෝ ද මේ අනුව ලංකාවට ආවේ ය. ලංකාවේ ඔහුට රැකියාව ලැබුණේ ඉන්දියානු ව්‍යාපාරයක් වූ කෑගල්ලේ මිරැන්ඩා සමාගමයෙහි ය. මිරැන්ඩා සමාගම පිළිවෙළකට තිබුණු වෙළඳ සමාගමයෙකි. රට බීම හල, ආපාන ශාලාව මෙන් ම පිළිවෙළකට සිල්ලර බඩු මිල දී ගැනීමට හැකි ග්‍රෝසරියක් ද එහි තිබිණි- සංචාරකයන් රැගෙන එන බස්රථ එතැන නතර කිරීම එදවස සුලබ දසුනක් විය.
බි්‍රජට් ප්‍රනාන්දු ද ඉන්දියාවේ උපත ලබා ලංකාවට පැමිණි තරුණියකි. ඇයට ටයිටස් මුණගැසීම දෙදෙනාගේ ම ජීවිත වෙනස් කළේ ය. දෙදෙන විවාහ වී කෑගල්ලේ ම පදිංචි වූහ. පිරිමි දරුවෝ දෙදෙනෙකු ලැබිණි. වැඩිමහලු දරුවා ජෝශප් ඇන්ටනි මැල්කම් මචාඩෝ ය. දෙවැන්නා එල්විස් ප්‍රෙස්ලි මචාඩෝ ය. 1970 බලයට පත් වූ ආණ්ඩුව පෞද්ගලික ව්‍යාපාර ජනසතු කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක් පටන්ගත්තේ ය. ඒ යටතේ මිරැන්ඩා සමාගම ද රජයට පවරා ගැනිණි. ටයිටස් මචාඩෝට රැකියාව අහිමි විය. ජනසතුකරණයේ මියුරු පල එසේ ය.
“මම පළමුවන ශ්‍රේණියේ සිට පාසල් ගියේ කෑගල්ලෙ ශාන්ත මරියා විද්‍යාලයට. පාසල් කාලෙ මුල් අවධියෙ කිසිදු විෂය බාහිර ක්‍රියාකාරකමකට සම්බන්ධ වුණේ නෑ. ඒත් සාමාන්‍ය පෙළින් පස්සෙ අපට ඒ අවශ්‍යතාව ආවා. නාට්‍යයක් කරන්ට” මැල්කම් මචාඩෝ කීවේ ය.
අවුරුද්ද 1977 ය. මැල්කම් මචාඩෝ, අශෝක හඳගම ඇතුළු ළමයි පාසලේ සංගීත ගුරුවරයා වූ සෝමපාල බොකලවෙල මහතා සොයා ගියහ. බොකලවෙල මහතා ගුරු වෘත්තියට පිවිසෙන්නට පෙර නාට්‍යවල රඟපෑ බවත්, නාට්‍ය සංගීතයට සම්බන්ධ වූ බවත්, සිංහබාහු නාට්‍යයේ සිංහයා ලෙස රඟපෑ සමන් බොකලවෙල ඔහුගේ දෙටු සොහොයුරා බවත් ළමෝ දැන සිටියහ.
“මා ළඟ ලියපු නාට්‍යයක් නෑ” බොකලවෙල සර් ළමයින්ට කීවේ ය. “නාට්‍ය හතක් කියලා පොතක් ඇති. එතැනින් නාට්‍යයක් තෝරාගන්න” “අපි ‘කන්දොස්කිරියාව’ කියන නාට්‍ය තෝරාගත්තා. නාට්‍ය පුහුණු වන විට, විද්‍යා අංශයෙ උගන්වපු සුභද්‍රා රාමනායක ගුරුතුමිය අපේ පුහුණුවීම්වලට උදව් කළා. මග පෙන්වීම කළා. බොකලවෙල සර් නිතරම අපට ගුරුහරුකම් දුන්නා. අපි වාරාවසානයේ නාට්‍ය පාසලේ වේදිකාගත කළා.”
ළමුන් තුළ නාට්‍ය කෙරෙහි වූ උනන්දුව දුටු සෝමපාල බොකලවෙල ගුරුතුමා අලුතින් නාට්‍යයක් ලිවී ය. ඒ යක්කඩුවේ ශ්‍රී ප්‍රඥාරාම හාමුදුරුවන් පංචතන්ත්‍රයේ මිත්‍රභේදය නම් කොටසේ අර්ථය පමණක් ගෙන ලියූ ‘මිතුරන් කෙටවීම’ නම් පොතේ එන කතාවක් ඇසුරිනි. ඒ රජුගේ සිංහාසනයේ සිටින උකුණෙකු හා මකුණෙකු පිළිබඳ කතාවෙකි. නාට්‍යය ‘උකුණු මකුණු කතාවක්’ යනුවෙන් නම් කොට තිබිණි. සෝමපාල බොකලවෙල මහතාගේ උකුණු මකුණු කතාවේ උකුණාගේ චරිතය කිංස්ලි පීටර් ජෝශප් නිරූපණය කළ අතර, මකුණාගේ භූමිකාව මැල්කම් මචාඩෝ ද, රාජපක්ෂ නම් ඇමති වන්දිභට්ටයාගේ චරිතය අශෝක හඳගම ද නිරූපණය කළහ.
1978 දී මෙම නාට්‍යය නිෂ්පාදනය වන විට, නාට්‍යයේ රාජ්‍ය විරෝධී තේමාවක් අඩංගු බවත්, එය වේදිකාගත වීම පාසලට අහිතකර බවත්, කියැවෙන කතා ගුරු මණ්ඩලයේ ඇතැමුන් අතර ප්‍රචාරය වෙමින් තිබිණි. විදුහල්පතිතුමා වහාම තීරණ ගැනීම ආචාර්ය මණ්ඩල කමිටුවකට භාර කළේ ය. කමිටුවේ තීරණය වූයේ නාට්‍යය පාසල් නිෂ්පාදනයක් සේ රංගගත කිරීම නුසුදුසු බවයි.
“නාට්‍යය කිසිසේත් ම අදින් පසුව පාසලේ නාට්‍යයක් වෙන්නෙ නෑ” බොකලවෙල ගුරුතුමා කීවේ ය. ඔහු වහා ම ‘කෑගලු රංග සභාව’ පිහිටුවී ය. කෑගලු රංග සභාව යටතේ ‘උකුණු මකුණු කතාවක්’ සමඟ බොකලවෙල මහතා ලියූ ‘වාහනයක් සෙවූ වගයි’ නම් නාට්‍යය ද රංගගත විය. නාට්‍යය රංගගත කිරීමේ ක්‍රියාවලියේ දී විඳින්නට සිදුවූ විවිධ අතවර, හිරිහැර සදය උපහාසයට ලක්කිරීම, මහදැනමුත්තා වෙනුවෙන් ඉඳිකටු පැංචා වාහනයක් සොයා ගෙන ඒම වස්තු විෂය කරගත් ‘වාහනයක් සෙවූ වගයි’ නාට්‍යයෙන් සිදුවිය. ගෝලයන් රඟපාන නාට්‍යය වෙනුවෙන් බොකලවෙල ගුරුතුමා මහදැනමුත්තාගේ චරිතය නිරූපණය කළේ ය.
අසීරුවෙන් මල් පුබුදුවන විට සාරපල හටගැනීම නියතයකි. 1979 දී ම සාරපල හටගැනීම ආරම්භ කරමින් නාට්‍ය කණ්ඩායමේ සිටි, පාසල් ශිෂ්‍ය අශෝක හඳගම සිය මුල් ම නාට්‍යය ලියා නිෂ්පාදනය කළේ ය. ඒ ‘තව ද එක් නිදසුනක්’ නමිනි. කෑගලු දිස්ත්‍රික්කයේ ප්‍රථම ස්ථානය ලද මෙම නාට්‍යය රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලේ මධ්‍යම පළාත් මට්ටම දක්වා පැමිණියේ ය. මැල්කම් මචාඩෝ සහ ප්‍රේමනාත් ජයසේකර සහෝදරයන් දෙදෙනා ලෙස ප්‍රධාන භූමිකා නිරූපණය කළහ.
මැල්කම්ගේ මිතුරු අශෝක හඳගම සිය දෙවන නාට්‍ය නිර්මාණය ද පාසල් සමයේ දී ම ලියා නිෂ්පාදනය කළේ ය. ඒ ‘පරසතු’ නමින් 1980 දී ය. විද්‍යාඥයෙකුගේ කතාවක් මත නිෂ්පාදනය වූ පරසතු නාට්‍යයේ ප්‍රධාන චරිතය නිරූපණය කළේ මැල්කම් මචාඩෝ ය. ඇන්ටන් චෙකොව්ගේ කෙටිකතාවක් ඇසුරු කොට ලියා නිෂ්පාදනය කළ ‘නැව් තඩාගයේ යක්ෂයා’ නාට්‍යයේ මැල්කම් කේන්ද්‍රීය චරිතය නිරූපණය කළේ ය. ඒ 1981 දී ය. මිතුරන් දෙදෙනට ම සරසවි වරම් ලැබිණි. අශෝක හඳගම කැලණි සරසවියේ විද්‍යා පීඨයට ය. මැල්කම් මචාඩෝ කොළඹ සරසවියේ නීති පීඨයට ය. සරසවි ජීවිතයත් සමඟ මිතුරන් දෙදෙනගේ අත්දැකීම් වඩා පුළුල් විය. දේශපාලන, ආර්ථික හා සමාජ අවබෝධය පුළුල් විය. නාට්‍ය කලාව මෙන් ම වෙනත් කලාවන් පිළිබඳව ද හැදෑරීම්, සාකච්ඡා හා සංවාදාදියට ද ඉඩහසර ලැබිණි.
1984 දී මැල්කම්ට මහාචාර්ය සුචරිත ගම්ලත් මෙහෙයවූ මහනුවර සත්‍යෝදයේ පැවති නාට්‍ය වැඩමුළුවකට සහභාගි වන්නට ඉඩ ලැබිණි. ඒ වර්ෂයක කාලයක් මුළුල්ලේ පැවති වැඩමුළුවකි. පරිණාමවාදයෙන් ආරම්භ කොට, චිරන්තන සාහිත්‍යය, නූතන සාහිත්‍යය, මාක්ස්වාදය ඈ නෙක පුළුල් දැනුම් පරාසයන් සමඟ නාට්‍ය පිළිබඳව සාකච්ඡා කෙරිණි. වැඩමුළුව සඳහා බොහෝ විද්වත්තු සහභාගි වූහ. ඒ වනාහි මැල්කම්ට කලාව පිළිබඳ සිය අවබෝධය පෘථුල කරගැනීමට මහඟු අවස්ථාවක් විය. පසුව වරින් වර කොළඹ දී මුණ ගැසෙන පරාක්‍රම නිරිඇල්ල, ඩග්ලස් සිරිවර්ධන, එච්ඒ. පෙරේරා, වසන්ත විට්ටච්චි ආදි ප්‍රාමාණිකයන්ගේ ඇසුර, ඔවුන් හා පැවති සංවාද මැල්කම්ගේ පෝෂණයට ඉවහල් විය. “1985 දී හඳයා ‘භූමිකා’ නාට්‍යය කළා. ඒ අපි දෙන්නගෙම සරසවි යුගය. මම කළේ කෝප්‍රල්ගෙ චරිතය. නාට්‍ය යෞවන සම්මාන උළෙලේ අවසාන වටය නියෝජනය කළා” මැල්කම් කීවේ ය.
1987 දී අශෝක හඳගම ‘හෙණ’ නාට්‍යය ලියා නිෂ්පාදනය කළේ ය. ඒ වන විට ලාංකීය දේශපාලන හා සමාජ වටපිටාව තුළ බෙහෙවින් කැළඹිලි සහගත වටපිටාවක් නිර්මාණය වෙමින් තිබිණි- කැළඹිල්ල අරාජිකත්වයට හා කැරැල්ලකට අවශ්‍ය පසුබිම සකසමින් සිටියේ ය. හෙණ නාට්‍යයේ මැල්කම් මචාඩෝ රඟපෑවේ නැත- හදිසියෙන් හඳගම ඔහුට කතා කළේ ය.
”මැල්කම්, ඊළඟ දර්ශනයට වලිකුකුළාට රඟපාන නළුවා එන්නෙ නෑ. ෂෝ එක තියෙන්නෙ රුහුණ කැම්පස් එකේ. තව දවස් දෙකයි. දවස් දෙකකින් පිටපත බලාගෙන මේ චරිතෙ කරලා අපිව ගොඩදාන්න පුළුවන් උඹට විතරයි” මැල්කම් කල්පනා කළේ ය. හඳගමගේ ඉල්ලීම ඉවත ලිය නොහැක. ඔහු වලිකුකුළාගේ චරිතය නිරූපණය කරන්නට එකඟ විය.
අශෝක හඳගමගේ වේදිකා රංග කාර්යයන් අතුරින් වැඩි අවධානයට ලක්වූ රංග කාර්යය ‘මාඝාත’ නාට්‍යයයි. එය රංගගත කිරීම ආරම්භ වූයේ 1989 වර්ෂයේ ය. 1989 ඉතා බිහිසුණු වූයේ ය. රට පුරා පැතිරුණු කැරැල්ල හා ඊට එරෙහිව දියත් වූ රාජ්‍ය මර්දනය අතිශයින් ක්‍රෑර විය. නාට්‍ය හා චිත්‍රපට නිර්දය ආකාරයෙන් කප්පාදුවට ලක්විය. එවන් පසුබිමෙක අලුත් නාට්‍යයක මංගල දර්ශනයක් පැවැත්වීම අතිශය බියකරු කාර්යයක් විය. එහෙත් මාඝාත අවුරුදු තුනකට අධික කාලයක් සාර්ථකව රට පුරා රඟ දැක්විණි. මැල්කම් මචාඩෝ ගායක කණ්ඩායමේ මෙන් ම සාක්කිකරුවන්ගේ ද සාමාජිකයෙකු සේ රංගනයේ යෙදුණේ ය. එවර රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලේ හොඳම ස්වතන්ත්‍ර නාට්‍යය වූ මාඝාත සම්මාන කීපයකට ම හිමිකම් කීවේ ය.
මැල්කම් ඊ.එම්.ඩී උපාලිගේ ‘පියාඹන අශ්වයා’ නාට්‍යයේ ද චරිතයක් නිරූපණය කළේ ය. මැල්කමගේ පාසල් වියේ සන්මිතුරු අශෝක හඳගම නාට්‍යකරණයෙන් ටෙලිනාට්‍යයට හා සිනමාවට පියමං කළේ ය. ඔහු මුලින් ම නිර්මාණය කළ (ජයතිලක කම්මැල්ලවීරගේ ‘අට අවුරුද්ද’ නවකතාව ඇසුරින්) ‘ප්‍රභාතය’ ටෙලිනාට්‍යයට මැල්කම් රංගනයෙන් දායක නොවී ය. ඔහු එහි සහාය කලා අධ්‍යක්ෂවරයා ය. හඳගම ටෙලිනාට්‍යකරුවෙකු සේ දැඩි අවධානයට ලක්වන්නේ ද ටෙලිනාට්‍ය තුළින් කලාත්මක නිර්මාණයක් කළ නොහැකි බවට ඇතැමුන් තුළ පැවති මතය බිඳ වැටෙන්නේ ද අශෝකගේ ‘දුන්හිඳ අද්දර’ ටෙලිනාට්‍ය තුළිනි. මැල්කම් මචාඩෝට ද දුන්හිඳ අද්දර සිය රංගන ජීවිතයේ සුවිශේෂ රංගන අත්දැකීමක් විය. අංග රචනා මත රැඳෙන රංගනයක් වෙනුවට ස්වාභාවිකත්වය ම ගුරු කොටගත් අපූර්ව රංගනයක් ඔහු ඉදිරිපත් කළේ ය. කොටින් ම මැල්කම් මචාඩෝ නැමැති රංගවේදියා හඳුනා ගැනීමේ අවස්ථාව රූපවාහිනී ප්‍රේක්ෂකයන්ට ලැබිණි.
උන්ඩා සම්මාන උළෙල දුන්හිඳ අද්දරට සම්මාන හතක් ලබා දුන්නේ ය. එහිදී හොඳම නළුවා සම්මානය ලැබුණේ මැල්කම් මචාඩෝට ය. දුන්හිඳ රූපගත කිරීම් සිදුවූයේ 1992 දෙසැම්බරයේ ය- 1993 ජූනි මාසයේදී මැල්කම් නීතිඥයෙකු සේ දිවුරුම් දුන්නේ ය.
අනතුරුව 1995 දී හඳගමගේ ‘දියකැට පහණ’ ටෙලි නාට්‍යයේ ද මැල්කම් රඟපෑවේ ය- ඒ සරත් සර් නම් ගුරුවරයෙකුගේ චරිතයකි- 2007 දී සුනාමි ඛේදවාචකය පසුබිම් කරගෙන අශෝක හඳගම නිර්මාණය කළ ‘නැගෙනහිර වෙරළෙන් ඇසෙන’ ටෙලිනාට්‍යයේ රාමා නම් චරිතයක් මැල්කම් රඟපෑවේ ය. ඒ චරිත නිරූපණය උදෙසා සිග්නීස් සම්මාන උළෙලින් කුසලතා සම්මානයක් පිරිනැමිණි- ප්‍රදීප් ධර්මදාසගේ ‘සික්කා ටීම්’ ටෙලිනාට්‍යය ද මැල්කම් මචාඩෝ රඟ පෑ ටෙලිනාට්‍ය නාමාවලියට අයත් වන්නකි-
මැල්කම් මචාඩෝ රංගනයෙන් දායක වූ ඒකාංගික ටෙලිනාට්‍ය කීපයක් ද වෙයි- ඒ අතර ‘තොටියා’ (සුදත් මහදිවුල්වැව), ‘නොනගතය’ (ඉනෝකා සත්‍යාංගනී), තාරා (ආනන්ද අබේනායක), අමුත්තා (සන්තුස ලියනගේ) සහ ආනන්ද අබේනායකගේ බෞද්ධ ඒකාංගික ටෙලිනාට්‍ය ද වෙයි.
අපේ කතානායකයා සිනමාවට අවතීර්ණ වන්නේ පරාක්‍රම නිරිඇල්ලගේ ‘අයෝමා’ සිනමා කෘතියේ සුළු චරිතයක් නිරූපණය කරමිනි- අනතුරුව හේ 1992 දී අශෝක හඳගමගේ ‘චන්ද කින්නරී’ සිනමා කෘතියේ ෆැක්ටරි කම්කරුවෙකුගේ චරිතයක් නිරූපණය කළේ ය- මැල්කම් ආරක්ෂක නිලධාරියෙකුගේ භූමිකාවක් නිරූපණය කළේ ‘ඉනි අවන්’ චිත්‍රපටයේ ය.
විසාකේස චන්ද්‍රසේකරන්ගේ ‘පාංශු’ සිනමා කෘතියේ ඔහු නිරූපණය කළේ හාමුදුරුවන්ගේ චරිතයයි- ජී- සිවගුරුනාදන්ගේ ‘පහ සමත්’ චිත්‍රපටයේ ද මැල්කම් රංගනයෙහි නිරත වූයේ ය- ලලිත් රත්නායකගේ ‘රිවස්ටන්’ ඔහුගේ රංගනය ඇතුළත් ඉදිරියේ දී තිරගත වීමට නියමිත චිත්‍රපටයකි. මැල්කම් මචාඩෝ වෘත්තීය කටයුතු හා කලා කටයුතු අතරතුර නාට්‍ය වැඩමුළු පවත්වාගෙන ගියේ ය. ෂර්ලි දෙලංකාවල, චම්පා වීරපුර, තිලක් ජයකොඩි, ප්‍රීති දිසානායක, විකුම් ජිතේන්ද්‍ර, දීප්ති දහනක, විල්සන් පීරිස් ආදිහු සහභාගිවූවන් අතුරින් කීප දෙනෙකි.
මෑතකදී තිරගත වූ ‘අල්බොරෝදා’ මැල්කම් මචාඩෝ නම් රූපණවේදියාගේ රූපණ කෞශල්‍යය මැනවින් නිරූපණය කරන සිනමා පටයකි. පැබ්ලෝ නෙරූදා නම් චිලියානු කවියා ලංකාවේ සේවය කළ කාල වකවානුව පසුබිම් කරගෙන නිර්මාණය වූ මෙම සිනමා කෘතියේ මැල්කම් රඟපෑවේ නෙරූදාගේ සේවකයා වූ රත්නෙ අයියාගේ චරිතයයි. අශෝක හඳගම ඔහුගේ ගවේෂණයන් සහ පරිකල්පනයන් සංකලනය කරමින් ඇල්බොරෝදා නිර්මාණය කර තිබිණි. පසුගිය සිග්නීස් සම්මාන උළෙලේ හොඳම සහාය නළුවාට හිමි සම්මානය දිනාගත් මැල්කම් මචාඩෝට ඒ අබිබවන තරමින් රසික ප්‍රසාදය හිමිවූ බව සමාජ මාධ්‍යවල පළවූ සටහන් සනාථ කරයි.
කොහොමටත් මැල්කම් මචාඩෝ යනු ලද චරිතය පිළිබඳ අවබෝධයෙන් එය නිර්මාණාත්කව ගොඩනගන අපූරු රූපණවේදියෙකි. ඔහුගේ රූපණ කුසලතාව මැනවින් තේරුම්ගත් අධ්‍යක්ෂවරයා අශෝක හඳගම ය.
-මහානාම දුනුමාල-
