”ගුරුතුමා මගෙ කතාවට ‘බ‍්‍රාවෝ’ කියල දාල එවල!
‘බ‍්‍රාවෝ කියන්නෙ?’
‘ඉතාලි බාසාවෙන් දක්ෂයා කියන එකට!’
‘දැන් මොකක්ද ඔයා ලියපු කතාව?’
‘එක මනුස්සයෙක් ඉන්නව, එයා අඬද්දි කඳුළු සේරම මුතු කැටවලට හැරෙනවා…. අන්තිමේ දවසක් එයා වාඩිවෙලා ඉන්නව මුතු කැට කන්දක් උඩ. පිහියකින් ඇනපු එයාගෙ බිරිඳගෙ මළ කඳ එයාගෙ අත් දෙක උඩ!’
‘ඒ කියන්නෙ එයා එයාගෙම බිරිඳව මරලා ද?’
‘ඔව්’
‘ඇයි ඒ? මුතු ඇට කන්දක් පිරෙනකම් කඳුළු එන්න අඬන්න?’
‘ඔව්’
‘ඇයි එයා බිරිඳව මරලා දැම්මෙ? එයාට තිබ්බනෙ ලූණු ගෙඩියක් පොඩි කරන්න!!!’

මේ අවුරුදු 10-12 අතර කුඩා දරුවන් දෙදෙනෙකු අතර සිදුවන දෙබසකි. දෙබසෙහි කතා රචකයා අමීර් ය. ප‍්‍රශ්න අසන්නා හසන් ය. දෙබස මුණ ගැසෙන්නේ ‘සරුංගල් ලූහුබඳින්නා’ ලෙස සිංහලයට ද නැගුණු, කලීඞ් හුසෙයිනිගේ ‘යැ ණසඑැ ඍමබබැර කෘතිය ඇසුරින් නිපදවුණු, එනමින්ම යුතු චිත‍්‍රපටයේ දී ය. චිත‍්‍රපටයේ අධ්‍යක්ෂවරයා මාක් ෆොස්ටර් ය.

The Kite Runner ලියන කලීඞ් හුසෙයිනි ඇෆ්ගනිස්ථාන ජාතිකයෙකි. 1965 වසරේ දී කාබුල් නුවරදී උපත ලබන ඔහු, විදේශ සේවයේ නියුතු සිය පියාගේ රැුකියා ස්ථාන මාරුවීම් හේතුවෙන් ළමා කාලයේදීම ඉරානයටත් පසුව ප‍්‍රංශයටත් යන අතර, 1978 දී නැගෙන ඇෆ්ගන් අපේ‍්‍රල් විප්ලවය හා අනතුරුව 1980 දී ඇරඹෙන රුසියානු- ඇෆ්ගනිස්ථාන යුද්ධය හේතුවෙන්, සරණාගතයකු ලෙස, සිය පවුලේ සාමාජිකයන් සමග, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට සංක‍්‍රමණය වෙයි. ප‍්‍රබන්ධ රචකයෙකු ලෙස විශ්ව සාහිත්‍ය ලෝකයේ අවධානය දිනාගනිමින් ඔහු ලියන ඔහුගේ පළමු නවකථාව වන ඔයැ ණසඑැ ඍමබබැරහි කතා නායකයා වන ‘අමීර්’ ද මෙම යුද්ධය හේතුවෙන් පකිස්ථානය හරහා සරණාගතයකු ලෙස ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට සංක‍්‍රමණය වන්නෙකි.

ඉංග‍්‍රීසි වදනකුදු නොදැන ඇමරිකානු බිමට පය තබන කලීඞ් හුසෙයිනි පසුකලෙක වෛද්‍ය වෘත්තිකයෙකු ලෙස එරට සේවය කරමින් The Kite Runner ලියද්දී එහි කතා නායකයා වන අමීර් සිය අධ්‍යාපන කටයුතු කෙළවර කොට සෘජුවම ප‍්‍රබන්ධ රචනය ආරම්භ කරයි. වෛද්‍ය වෘත්තිය අතැර කලීඞ් හුසෙයිනි පොත් ලිවීම සිය වෘත්තිය බවට පත් කරගන්නේ ඔයැ ණසඑැ ඍමබබැර විසල් අවධානයකට පත්ව, ඔහු දක්ෂ රචකයෙකු ලෙස පිළිගැනීමක් ලැබුණු පසුව ය.

කලීඞ්ගේම ළමා වියේ ඡුායා මාත‍්‍රයක් ද ලෙස පෙනෙන අමීර්ගේ ළමා විය තුළ දී ඇෆ්ගන් අතීතයේ සමාජ හා දේශපාලනික මෙන්ම ආගමික අර්බුද අප අබිියස තබයි. අමීර්ගේ පියා කාබුල් නුවර වෙසෙන ධනවතෙකි. ඔහු ‘පාශුතානයෙකි’. පාශුතාන් යනු ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ඉහළ ඇගයීම ලැබූ, පාර්සි නැතිනම් පාශ්තෝ බස කතා කරන ජනවර්ගය නියෝජනය කරන්නෙකි. පොදු ප‍්‍රවර්ග කිරීම අනුව ඔවුහු සුන්නි මුස්ලිම්වරු ය. අමීර්ගේ මිතුරා, නොඑසේනම්, ඔහුගේ නිවසෙහි සේවකයාගේ පුත‍්‍රයා වන හසන් අයත් වන්නේ හසාරා ජන වර්ගයට ය. ඔවුන් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ තුන්වන විශාල ජනවර්ගයට අයත්, ධාරි බසින් පැන නගින හසරාගි බස වහරන්නන් ය. ඔවුන්ගේ නිජබිම් ඇෆ්ගන් කඳුකර බිම් ඔස්සේ විහිද පවතියි. පොදු ප‍්‍රවර්ග කිරීම අනුව ඔවුන් අයත් වන්නේ ෂියා මුස්ලිම්වරුන්ගේ කුලකයට ය.

තමන් වෙනුවෙන් ‘දහස් වරක් වුව දිව යන්නට සූදානමින්’ සරුංගලයක් ලූහු බැඳ යන, තමන්ට ප‍්‍රාණසමව සලකන හසන්, ඔහුගේ පැතලි දිගු නාසය ඇතුළු හසාරා ලක්ෂණ හේතුවෙන් අසීෆ් ඇතුළු කොලූ නඩයක පහර කා, ලිංගික හිංසනයකට ද ලක්වද්දී, එය රහසේ දකින අමීර්, ඔහු බේරා නොගෙන පළා යයි. දෙවනුව, සිය සිත පතුලෙන් නැගෙන වරදකාරී හැඟීම මැඩගත නොහී සිය සුමිතුරා නොකළ වරදකට පටලවමින් නිවසින් ද පිටව යන තැනට කරුණු සලසයි. එහෙත් උතුරු ඇමරිකාවේ සැන් ෆ‍්‍රැන්සිස්කෝවේ ජීවත් වෙමින්, නව සහස‍්‍රයේ බිහිදොර අබිියස දී ද ඔහුට ඒ වරදින් මිදී යා නොහැක.

සිය පියා මිය ගොස් දිගු කලකට පසු, ඔහුගේ මිතුරකු වන රහීම් ඛාන් ගෙන් ලැබෙන ඇමතුමක් අනුව යළි පාකිස්ථානයට එන අමීර්ට අසන්නට ලැබෙන්නේ ඔහුගේ වරදකාරී හැඟීම තියුණු ලෙස තව දුරටත් නංවන පුවතකි. ඒ අනුව, කුඩා කල තමා සමග දිව ගිය, සරුංගල් ලූහුබැඳි හසන් යනු සිය පියාට දාව, නිවසේ සේවකයාගේ බිරිඳට ලැබුණු පුතෙකි; එනයින් ඔහු ගේම සොහොයුරෙකි! සත්‍යය අමීර් හමුවන එන විටත් හසන් සහ ඔහුගේ බිරිඳ කාබුල් වීදියක තලේබාන්වරුන් විසින් එල්ලා මරා දමනු ලැබ කලක් ගොසිනි!
අමීර්ට සිය හදවත වෙතින්ම සමාවක් නොලැබෙන අතීත වරද ඔහු නිවැරදි කරගන්නට යත්න දරන්නේ බිහිසුණු තලේබාන් පාලනයට නතුව ඇති කාබුල් නගරයට යළි පිවිස හසන්ගේ පුතු සොයාගැනීම හරහා ය. දරුඵල අහිමි තමන් හා බිරිඳ වෙත, සැන් ෆ‍්‍රැන්සිස්කෝව වෙත, රැුගෙන යාම සඳහා ය.

ඇෆ්ගන් දේශපාලනික අර්බුද හමුවේ සිය ළමා කාලයේ සරුංගල් ලූහුබඳිමින් දිවූ කාබුල් නගර වීදි අතැර වෙනත් රටවල් බලා සංක‍්‍රමණය වූ සමස්ත ඇෆ්ගන් වැසියන්ගේ හද දවන වේදනාව කලීඞ් හුසෙයිනි අකුරු කරද්දී කෘතිය තුළින් (හා සිනමා පටය තුළින්* නැගෙන අමීර් එය සහෘද අප වෙත තබයි. එපුවත යළි මෙබිම අද නැගෙන සෝබර පුවත් හා අතිපිහිත කර බැලීමේ වගකීම අප සතු ය. අපේ රට තුළ මුණගැසෙන ‘අමීර්ලා, හසන්ලා මෙන්ම කලීඞ් හුසෙයිනිලා’ ද දිගු වේදනාවන් වෙත තල්ලූ කර හරිමින්, එයින් සුළුතරයක් හෝ අන්තවාදී අදහස් වෙත ද යොමු කරවමින් අපම අප රට නගර සහ ග‍්‍රාමයන් ‘තලේබානු පන්නයේ’ බිමක පිහිටුවා ගන්නේ ද යන්න විමසීම ද අප සතු ය.

ජීවිතය සැමවිටම සිනමාවට වඩා විශාල එකකි. එබැවින් එහි මුණ ගැසෙන දෝමනස්සයන් ද විශාල ය; තියුණු ය; එමෙන්ම බිහිසුණු ය. ස්විස් ජාතික සිනමාකරු මාක් ෆොස්ටර් හොලිවුඩය වෙනුවෙන් 2007 වර්ෂයේ දී කලීඞ් හුසෙයිනිගේ ඔයැ ණසඑැ ඍමබබැර සිනමාවට නගද්දී එහි ප‍්‍රධාන භූමිකා රඟන්නට ආරාධනා ලබන්නේ තුර්කි හා ඉරාන ජාතික නළුවන් ය. එනමුත්, එහි අමීර්ගේ සහ හසන්ගේ ළමා චරිත සඳහා අවස්ථා ලැබගන්නේ ඇෆ්ගනිස්ථානු ළමා නළුවන් ය. ඒ, අමීර් ලෙසට සෙකේරියා ඒබ‍්‍රාහිමි සහ හසන් ලෙසට අහමඞ් ඛාන් මහ්මූද්සාදා යන දරුවන් දෙදෙනාට භූමිකා නිරූපණ අවස්ථා හිමිකර දෙමිනි. තලේබාන් පාලනය උග‍්‍ර ලෙස විවේචනය කෙරෙන සිනමා කෘතියක රඟපෑම හේතුවෙන් ඔවුන් මුහුණ දෙන තර්ජනය හමුවේ ඇමරිකානු චිත‍්‍රපට සමාගම ඔවුන්ගේ ජීවිත සුරක්ෂිත කරගැනීමටත් අධ්‍යාපනය සඳහාත් වැඩිහිටි විය එළඹෙන මොහොත දක්වාම ඔවුන්ට වියදම් කිරීමට එකඟ වුවත්, සෙකේරියාගේ ඉල්ලීම පරිදි, සැබෑ අමීර්ට මෙන්, ඔවුන්ට ‘සුරක්ෂිත දේශය’ වූ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට යාමට වරම් හිමිවන්නේ නැත. සෙකේරියා සහ අහමඞ් මෙන්ම සොරාබ් නමැති හසන්ගේ පුතුගේ චරිතයට පණ පෙවූ අලි දිනේෂ් යන තිදෙනම ඔවුන් යළි පදිංචි කරවන්නේ එක්සත් ආරබි එමීර් රාජ්‍යයේ ය.

සිවු මසක ඇවෑමෙන් යළි කාබුල් නුවරට එන සෙකේරියා තලේබාන් තර්ජන හමුවේ නිවස තුළටම කොටුවන අතර යළි කිසිදු දිනක සිනමා පටයක පෙනී නොසිටින බව සපථ කර සිටියි. අහමඞ් ද සිය පවුලේ සාමාජිකයන් ගෙන් දුරස්ව දිවි ගෙවීමට නොහැකිව (සෙසු අයට වීසා නොමැති වීම හේතුවෙන්* දෙවසරකට පසු කාබුල් නුවරට පෙරළා පැමිණෙන අතර හසාරා ජාතිකයෙකුගේ චරිතය දුර්වලයෙකු ලෙස පෙන්වීමට දායක වීම හේතුවෙන් හසාරා (ෂියා* මුස්ලිමුන්ගෙන් ද, පාශුතානයන් කුරිරු පුද්ගලයන් ලෙස දැක්වීම නිසා පාශුතාන (සුන්නි* මුස්ලිමුන්ගෙන් ද තර්ජන ලැබ, ස්වීඩනයට පළා යයි. ඒ සරණාගතයකු ලෙසිනි.

කලිඞ් හුසෙයිනිලාගේ ද, ඔහු ඔයැ ණසඑැ ඍමබබැර හරහා අප වෙත ගෙන ආ ‘අමීර්ලාගේ සහ හසන්ලාගේ’ ද, ඒ තිරය මත ප‍්‍රතියමාන කළ සෙකේරියා සහ අහමඞ්ලාගේ ද ජීවත පුවත් එබඳු ය. ඉස්ලාම් ලෝකය අප මෙරට වරනගා ගන්නා ආකාරයේ පැතලි, ඒකමානීය වූවක් නොවේ. මුසල්මානුවකු වූ නිසාම ඕනෑම අයෙකු එහි සුරක්ෂිත ද නැත. අපට ඔයැ ණසඑැ ඍමබබැර කියවා හෝ නරඹා වටහාගත හැක්කේ මෙම පුළුල් විෂමතා සහිත පසුබිමයි. කැඳවිය හැක්කේ ඒ විෂමතා ඉක්මවූ මිනිස්කමයි. ඒ වෙනුවෙන් වැඩිහිටි හසන් කියූ බවට චිත‍්‍රපටයේ කියැවෙන වදන් පෙළක් ඔබ වෙත අවසාන වශයෙන් තබමි.
‘මම හීන දකිනවා මගෙ පුතා හොඳ දරුවෙක් වෙනව දකින්න. නිදහස් දරුවෙක් වෙනවා දකින්න. මම හීන දකිනවා දවසක ඔයා ආපහු අපේ මව්බිමට, අපි සෙල්ලම් කරපු, දුව පැනපු බිමට එනවා දකින්න. මම හීන දකිනවා ආයෙමත් මල් පිපෙන, සරුංගල් අහසේ ඉගිලෙන කාබුල් නගරයක් ගැන!’ x

x ප‍්‍රියන්ත ෆොන්සේකා

‘මතක තියාගනිල්ලා, කවදා හරි සුද්දෝ මේ රට දාලා යනවා. උන් යන්නේ උන්ගේ දරුවෝ වගේ කඵ සුද්දෝ විසි තිස් දාහක් බෝ කලාට පස්සෙයි. ඊට පස්සේ මේ අපේ රට පාලනය කරන්නේ මේ කඵ සුද්දෝ. උන් සිංහල භාෂාවට සිරිත් විරිත්වලට වෛර කරනවා. උන් උඹලගේ දරුවන්ට උගන්නාවි ජාති ආගම් භාෂා භේදයක් එපාය කියලා. දෙමළාත් මරක්කලයාත් හම්බයාත් කොච්චියාත් බෝරාකාරායාත් එකයි කියලා. උන් කියාවි මේ රට උන් ඔක්කොටම අයිතියි කියලා. එහෙම කියලා උන් ඉංගී‍්‍රසියම රජ කරාවි. පන්සල් වටේ පල්ලි කෝවිල් හදාවි. උඹලා උඹලා වෙනුවෙන් දියසේන කුමාරයලා ඉපදෙන කල් බලා ඉන්නවා. උපදින්න ඉන්න දියසේනලා තිඹිරිගෙයිදිම මරා දමන්න මේ කඵ සුද්දාට පුඵවන් බව මතක තියාගනිල්ලා. අපේ හාමුදුරුවන්ට උන් එදාට ඉනා බේත් දෙනවා. ඉන් පස්සේ උඹලෑ කෙල්ලෝ කොල්ලන්ට ඇටි කෙහෙල් කාපු රිලව් වගේ නියෝ නියෝ ඉන්න සිද්ධවේවි.’

ඉහතින් උපුටා දක්වා ඇත්තේ, එක්කෝ ‘සෝබන මාළිගාව’ යනුවෙන් නම් කළ කැරවෑන් රථයේ නැගගෙන තැන් තැන්වලට යමින්, නැත්නම් ‘සිංහල බෞද්ධයා’ පත‍්‍රය මුද්‍රණය කරමින්, විසිවන සියවසේ මුල් භාගයේදී ශ‍්‍රී ලංකාවේ දියත්වූ යටත්විජිත විරෝධි ජාතික සටනේ නියමුවා ලෙස සමහරු සලකන දොන් ඬේවිඞ් හේවාවිතාරණ හෙවත් අනගාරික ධර්මපාල පැවැත්වූ කථාවල අඩංගු එක් කැපී පෙනෙන පාඨයකි.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ අද දවස ගැන මෙනෙහි කරනවිට ඉහත දැක්වූ පාඨය දෝංකාර දෙන විත්තිය පාඨක ඔබට මනාව පසක්වනු ඇත. අනගාරික ධර්මපාලගේ එදා කථාව අදත් ශ‍්‍රී ලංකාව තුළ එකදිගටම පවතින ජනවාර් ගික ගැටුම්වලට ආගමික ගැටුම්වලට ගාමක බලය සපයන බව අවබෝධ කරගැනීමට අලූත් ප‍්‍රඥාවක් දැනමුතුකමක් අවශ්‍ය නැත. දෙමළා මරක්කලයා හම්බයා කොච්චියා බෝරාකාරයා සමග අදත් සිංහලයා කඩු හරඹ කරගනිමින් එකිනෙකා මරා ගනිමින් සිටී.

සමාජීය විද්‍යා ඥාණය යම් පමණකට උපයෝගී කරගෙන අනගාරික ධර්මපාල ඉදිරිපත් කළ මතවාදය හඳුනාගන්නට උත්සාහ ගතහොත් එය අයත්වන්්නේ Cultural Nationalism හෙවත් සංස්කෘතික ජාතිකවාදය නම් ප‍්‍රවර්ගයට බව පෙනී යෙයි. ඒ මතවාදය යටතේ දක්නට ලැබෙන්නේ කිසියම් ප‍්‍රජාවක් හිමිකම් කියන සංස්කෘතියක් නැවත නගා සිටුවිය යුතු යැයි කියමින් ඒ සඳහා දරණා උත්සාහයයි. එහිදී නගාසිටුවීමට හසුවන්නේ ජාතිය, භාෂාව, ආගම, ගතිසිරිත් යනාදියයි. ඒවා නගාසිටුවිය යුතු යැයි කියන අඩහැරයේ සැබෑ තේරුම නම් ඒවායේ තථ්‍යභාවය හෙවත් thenticity සොයායෑමය. මෙකියන තථ්‍යභාවය ජනවහරේ පවතින වඩා සරල පද දෙකක් ආශ‍්‍රයෙන් තේරුම්ගත හැකි යැයි සිතමි. ‘නියම’ සහ ‘පට්ට’ යන්න ඒ පද භාවිතා කරන විට ධර්මපාල සොයාගියේ නියම සිංහල, නියම බුද්ධාගම, පට්ට සිංහලකම, පට්ට් සිංහල ගතිය බව තේරුම්ගැනීමට අපහසු නැත.

එලෙස නියම පට්ට දේවල් සොයා ගිය අනගාරික ධර්මපාලට සිදුවූයේ තමාට විෂයවන දේ හැර අනෙකුත් සියල්ල දරුණු ලෙස බැහැර කරන්නටය. දේවල් ඇතුඵකරගැනීම නොව පුඵවන්තරම් දේවල් බැහැර කරලීම ධර්මපාලගේ මාර්ගෝපදේශය විය. ධර්මපාල චින්තනය තුළ අඩංගු ප‍්‍රතිවිරෝධය, උභතෝකෝටිකය, න්‍යායවිරෝධය ඉස්මතුවූයේ එහි සංස්කෘතික ජාතිකවාදී ලක්‍ෂණ ආර්ථික ජාතිකවාදී ලක්‍ෂණ සමග ගණදෙනු කිරීමට ගිය වේලේය. ධර්මපාල චින්තනය තුළ සංස්කෘතික අඩංගුව සහ ආර්ථීක අඩංගුව විසඳාගත නොහෙන පරිද්දෙන් එකිනෙක ගැටුණි. මේ ගැටුම නිරාකරණය කරගත නොහැකිව සමනය කරගත නොහැකිව ධර්මපාල අන්ත අමාරුවක වැටුණි. අන්තිමේදී, තමන් ඉපදුණු රටට ඇතුඵවන්නටත් බැරුව විවාසිතයෙකු හැටියට ඔහු මළේද ඒ නිසාය.

අන්තිමේදී, ධර්මපාල සිංහලයාටත් සිංහල පෝසතාටත් සිංහල හාමුදුරුවන්ටත් පස්පඩංගුවේ බණිමින් මහණ වී ඉන්දියාවේම ඉන්නට සිද්ධවූයේ කළකිරීම නිසා යැයි ධර්මපාලවාදියෝ අණබෙර ගසා පවසනමුත් සිද්ධිවාචක සත්‍යයන් විශ්ලේෂණය කරනවිට එසේ වී ඇත්තේ මේ ප‍්‍රතිවිරෝධතා, උභතෝකෝටික, න්‍යාය විරෝධතා ගැන හරිහමන් අවබෝධයක් ධර්මපාලට නොතිබූ නිසා එහි ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන්ය.
සංස්කෘතික ජාතිකවාදය යනු තනි කේවල ඒක පදාර්ථයක් නොව සංස්කෘතීන් ගණනාවක හවුලකි. ඒවා එකිනෙක අත්‍යන්තයෙන්ම බැඳී සිටී. ඒ සංස්කෘතීන් විටෙක එකිනෙක සමග ගැටෙනමුත් ඒ හා සමගම ඒවා අතර සංහිඳියාවක් ද පවතී. ඒ වූකලි ධනවාදයේ සහ ප‍්‍රාග්ධනයේ සමාජ හා දේශපාලන ප‍්‍රකාශනයේ මූලික ලක්‍ෂණයකි. ප‍්‍රාග්ධනීකරණයට ජාතියක් ජම්මයක් ආගමක් නැත. අනගාරික ධර්මපාලට ශ‍්‍රී ලංකාව තුළ ගොඩනැගෙමින් තිබූ යටත්විජිතවාදී සමාජ-ආර්ථික-දේශපාලන-සංස්කෘතික සැකැස්ම සහ ප‍්‍රාග්ධන ක‍්‍රියාවලිය තුළ ගැප් වූ හරය හා රූපය තේරුම්ගන්නට බැරිවූ නිසා, ගොඩනැගෙමින් තිබූ නූතන ධනවාදි ශ‍්‍රී ලාංකීය සමාජයේ රූපය සහ හරය තේරුම්ය.

x රංජිත් පෙරේරා

බඹරු පොදියක් ඇවිල්ලා සපු අත්තක එල්ලිලා ඉන්නවා. දුමක්වත් අල්ලලා උන් රොත්ත එළවගන්ඩ ඕන කියලා හිතද්දි අම්මා කියනවා, උඹ කලබල වෙන්ඩ එපා ඔය ඇවිල්ලා ඉන්නෙ ගමන් ගෙඩියක්. ඕකුන් මහන්සි ඇරුණම යන අතක යන්නෙ නැතැයි කියලා. ඇත්ත තමයි තුන් දොහක් යන්ඩ ඉස්සර සපු අත්ත හිස් වෙනවා. අරුන්දැලා හිටි තැනක්වත් හොයාගන්ඩ නෑ.

ජීවිතයෙත් මහන්සිය නිවාගන්න නම් ගමන් ගෙඩියක් වෙන්න ඕන. කොහේ හරි ඈතකට ගිහිල්ලා දවස් දෙක තුනක්වත් හිටියොත් මහන්සිය නිවෙයි. ඒත් අපේ ජීවිත නම් ගමන් ගෙඩි වෙලාමද කොහේද තියෙන්නෙ. ඒ හින්දා සමහර වෙලාවට අපිට මහන්සි දැනෙන්නෙ ඔබ සතුටු වෙන තැන්වලදි. මං කාලෙකට ඉස්සර බලංගොඩ පහු කරල ඉලූක්පැලැස්සට ගියෙ ¥විලි ඇල්ලට පහළින් වළවේ ගඟ හරස් කරලා විදුලි බලාගාරයක් හදන්න සැලසුම් කරනවා කියලා අහන්න ලැබිලා. එතකොට බලංගොඩ ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් චම්පික නිරෝෂ්. චම්පික කිව්වෙ මේ බලාගාරය හැදුවොත් කල්තොට ඒ සාවියේ අලි ඇත්තු තමන්ගෙ ගමන් දිශාව වෙනස් කරලා තන්ජන්තැන්න පැත්තට එන්න පටන් ගනියි කියලා. බුදුගල සෝමරතන හාමුදුරුවො ඇතුළු හාමුදුරු ගොල්ලයි ගම්මුයි එක පොකුරට හිටපු හින්දා තවම මේ බලාගාරය හදන්න බැරි වුණත් කවුද දන්නෙ ඔය සැලසුම් අකුල ගත්තෙ නැද්ද කියලා. ඔය ගමන්වලදි මං දැක්කා ඉලූක්පැලැස්ස පන්සල් වත්ත පාමුල අලි කකා ඇවිදිනවා. ගම්මු කිව්වෙ උන්ගෙන් සිරියාවන්තම, ‘කල්තොට රාජා’ කියලා නමක් හදාගෙන හිටපු ඇතා කියලා. මේ සද්දන්තයො කාටවත් කරදර කළේ නෑ. කාලෙකට ඉස්සර උන්ගෙ දරුපැටවු අල්ලලා හොරෙන්ම කැලයට පටවද්දිවත් උන් මිනිස්සුන්ට හිරිහැර කළේ නෑ. මෙතැනින් උඩහට හල්දුම්මුල්ල ආසන්නෙට යනකම්ම සහ එතැනින් කොස්ලන්ද මකල්දෙණිය පැත්තට යනකම්ම තියෙන්නෙ හරිම පුදුම හිතෙන අලි සංචරණ කලාපයක්. සමහර බිම් කට්ටිවලට උඩවලවෙ අලි එන්නෙ ලවණ පස් කන්න. එහෙම නැත්නම් අතරමැදි වගුරුවල ලැගලා මහන්සිය නිවාගන්න. උන්ට පුළුවන්වෙලා තියෙනවා කඳුකරේට හැඩ ගැහෙන්න. ඇත්තටම අපි හිතනවාට වැඩිය අලි කඳු නඟින්න දක්ෂයි.

උග්ගල් කල්තොට

මේක අලින්නෙ කැලෑව. ඒ විතරක් නෙවෙයි මිනිස්සුන්නෙ කැලෑව. නිකපිටිය පැත්තෙන් කැලෑ වදින රත්නපාලලා පරාල කට්ට, කෙස් පළිඟු හොයන, මැණිකක් හොයන කැලෑව. කලාතුරකින් මනුස්සයෙක් නෑඹිලියක් අරන් ඇවිත් රත්තරන් ගරන කැලෑව. විශ්වාස නැහැ නේද? ඒත් විශ්වාස කරන්නම වෙනවා. මහඑළිය තැන්නෙන් පටන්ගන්න වලවේ ගඟ එක සීමාවක් වෙද්දි අතරමැදින් වේලි ඔය, කාලකණ්ණි ඔය, කුඩා ඔය ගලන බිම. ලෝකෙ කොහේවත් දකින්න නැති යකඩ වගේ හයිය මැන්ඩෝරා ගස් වැවෙන්නෙ ඒ දිය සීරාව උරාගෙන.

උඩවලවේ මහ කැලේ මැද්දෙත් මැන්ඩෝරා ගස් තියෙන්නෙ ගඟ දෙපැත්තෙ විතරයි. ගමන් ගෙඩියක් වාගෙ දෙතුන් දොහක් ඒ වාගෙ බිමක ඇවිදලා එන්න තියෙනවා නම් සැකයක් නැහැ මහන්සිය නිවෙයි. උග්ගල් කල්තොට කුඹුරු වතුපිටි අස්වද්දන්න නීල මහා යෝදයා අමුණක් බැන්දා කියලා ජනකතාවල කියවෙනවා. අන්තිමට එයා පළාත අතෑරලා යන්නෙ ඇඹේණියන්දෑ එක්ක තරහ වෙලා. මොකද මහ පදාසයක් කුඹුරු අස්වද්දලා නෙලාපු බැත කොත් කරලා ගොඩගහලා යෝධයා දරුවාට කියනවා, බලහං මුහුද පෙනේද කියලා. දරුවා අම්මගෙ ඉගැන්නුම් බහට කියනවා ඔහේ තව නෑ කියලා. යෝදයාට සැකයි. ඒක වෙන්න බැරි දෙයක්. තමන්ම ගොඩවෙලා බලද්දි තේරෙනවා අරුන්දැ තණ්හාවට දරුවා ලවා බොරු කියෙව්ව බව. ඉතිං යකා නැඟලා අර බැත සිසීකඩ විසිරෙන්න පයින් ගහලා උන්දැ ගමෙන් පිටමං වෙනවා. හැබැයි යෝදිත් අරින්නෙ නෑ. තනියම බිම් අස්වද්දනවා.

ඔය කතාව අහද්දි මං වතුරේ කරවටක් බැහැලා නානවා අමුණට ඩිංගක් පහළින්. මාළු ?න් පිටින් ඇවිල්ලා දත් ගහලා ඇඟ කිති කවනවා. සේපාලද කොහෙද කියනවා මහත්තයා එන්ඩ නයිට් එකක් ගහන්ඩ. ගං ඉවුරෙ මැළයක් අවුලවගෙන ඉමු. ටෝච් එක අල්ලලා මාළු ටිකක් කොටාගත්තම මැලේට දාලා මරු බයිට් එකක් හදාගත්තැකි. මොනාද කියන්නෙ එන්ඩ බැරි යැයි. හැබැයි මං කටේ තියන්නේ ලූලෙක්, මිරිගලයෙක්, පෙතියෙක් නම් විතරයි. මොකද මට මතක් වෙනවා ටිකක් එපිටහට වෙන්න පොඩි අවන්හලක් කුලියට ඇරගෙන කරපු සරත් අයියගෙ පුතාව. එදා අපි ගංඉවුරෙ බීර බොනවා. කොල්ලා තසිමක් පුරවලා බැඳපු කොරලි දෙහි පෙතිවලින් සරසලා ගෙනත් තියනවා පැතලි ගල් ඇන්ද උඩ. උන් විප්ලවේටයි පක්ෂෙටයි දියවෙලා ගියපු හිත හොඳ මිනිස්සු. බයිට් එක තියලා යන්නෙ නෑ. දන්න හැමදේම කියනවා. වීදුරුව වගේ පේන ගං වතුරට එබිලා බුලත් හපයගෙ ඉඳලා අපේ මාළු ගැන විස්තර කියලා දෙනවා. සමන් දෙයියන්නෙයි, කතරගම දෙයියන්නෙයි මේ අඩවියේ හැම දිය සීරාවකම අපිට ආවේණික දේවල් පිරිලා. එහෙව් එකේ මේ මාළුන්නෙන් හුඟ හරිය ආවේණිකයි. ඒකත් එක විදියක වාසනාවක්. ඇවිත් දන්න කියන කවුරුහරි මුණ ගැහුණනම් විස්තර අහගන්න පුළුවන්.

මාලදොළ පැරණි ගම

පෙතියොයි, මිරිගල්ලූයි කනව නම් කටු බේරලා පරිස්සමට කන්න ඕන. හැබැයි උන් රහයි. වෙහෙරගලෙන්, හඳපානාගලෙන් නැත්නම් ලූණුගම්වෙහෙරෙන් අල්ලගත්ත පෙතියො නැත්නම් මිරිගලයො කටු බේරගෙන සුදු බත් එක්ක අනාගෙන කාපු වාර ගාණක් මට මතක් වෙනවා. අන්තිමට ගඟට බැහැලා මාළු කොටමුද කියලා ඇහුවෙ මාලදොළ කොල්ලො. ඒත් එදා කොහොම මාළු කොටන්ඩද? ඒක පන්සලකට ගිය ගමනක්. උඩරට අමරපුර නිකාය ආරම්භ කරපු විදුරුපොළ පියතිස්ස මහානායක හාමුදුරුවො පෝය කර්ම කරපු සීමාව තවම තියෙනවා. හැබැයි නොකිව්වොත් හිතට මහ මොකක්ද වගේ. එදා ? ගම්මු අලි වෙඩි ගහලා හූ කියලා අලි එළවන සද්දෙ ඕසෙට. මායි අපේ කාණ්ඩෙ දෙතුන් දෙනයි වෙල් යාය මැද්දෙ ඇළ කණ්ඩියට බැඳපු සිමෙන්ති බැම්මෙ දිගාවෙලා වෙහෙස නිවාගන්නවා. සනීපෙට හුළඟ ඇඟට දැනෙන්නෙ. මදුරුවෙක් බෙහෙතකටවත් හොයාගන්න නැහැ. ආසයි ඒ බැම්ම උඩම නිදාගන්න. රස සෝම පානය හිස් වෙනවා. ගමෙන් පොඩි සාත්තුවක් හදිස්සියට බැදගෙන ආපු හාල්මැස්සොයි සෝයා මීටුයි එක්ක. මේ ගම් ඇතුළට ආවම වෙන මොනවත් හපන්න හොයාගන්න එක ලේසි නැහැ. ඊටපස්සෙ උණු බත් ගම්වල ජාතික ආහාරය වෙච්ච මඤ්ඤොක්කා කොළ කොටලා හදාපු මැල්ලූමයි, පොළොස් ඇඹුලයි එක්ක. මහ ? පන්සලේ නින්දක් දාලා ඇහැරුණාම ළඟපාත කුඹුරු කීපයක් අලි කාලා. ඕක තමයි ඉතිං ජීවිතේ. අන්තිමට අලිත් හිරිහැර කරන්නෙ උන්ට අබැටක හානියක් නොකරන අහිංසක මිනිස්සුන්ට.

ඉතිං මේ කිව්වෙ වලවේ ගඟ උඩිස්සෙ එගොඩ මෙගොඩ ගම් දෙකක කතාවක්. මහන්සිය නිවාගන්න හිතාගෙන හක්කලං කරන්න එනවනම් ඔබ බාරගන්න මේ පොළව සූදානම්. කල්තොට ඉලූක්පැලැස්ස පැත්තට යනවනම් බලංගොඩින් බැහැලා හම්බෙගමුව ඉලක්ක කරගෙන යන්න. උඩහට එනවනම් බෙලිහුල්ඔය පහු කරලා ඇවිත් හල්දුම්මුල්ලෙ බහින්න. දඩමස් ගැන එහෙම අහලා වැඩක් නෑ. අපේ චමිල ජයසිංහ අලූත් ප‍්‍රාදේශීය ලේකමුයි, වනජීවී එකේ ටෙල්ශානුයි තිතට වැඩ කරන නීතිකාරයෝ. ඒකට මොකද අඩුවක් නැතිව ජීවන හුස්ම උරා ගන්න පුළුවන්. ලංකාවේ උසම දියඇල්ල බඹරකන්ද බලන්න. දෙවැන්න දියලූම බලන්න. ඒ දිය ඇලිිවල ඉස්මත්තෙ දවසක් කුඩාරම් අටවගෙන නවතින්න ආස හිතෙන හීනයක් හැමෝටම තියෙයි. අඩු ගාණකට පොඩි නවාතැනක් හොයාගන්නත් වැඩි අමාරුවක් නැති පළාතක් මේක. ආවොත් අනිවාර්යයෙන්ම ගම්වල ඇවිදින්න යන්න අමතක කරන්න එපා. ඒවයෙ මිනිස්සු මනුස්සකමට ආදරෙයි. x

x ලසන්ත ද සිල්වා

ඔහුගේ මවගේ අවසන් කටයුතු සිදු කරනු ලැබුවේ කොළඹ මාදම්පිටිය සුසාන භූමියේදීය. අවසන් කටයුතු මෙහෙයවන ලෙස ඔහු මට වගකීමක් පැවරීය. ඒ කිසිවකුටත් ගුණකථන කිරීමට ඉඩ නොදෙන ලෙස දන්වමින්ය. අවශ්‍ය නම් වත්ත වෙනුවෙන් ගුණකථනයක් කිරීමට ජයසේන අයියාට ඉඩ ලබාදෙන ලෙස පවසමින්ය. බොහෝ වැඩ රාජකාරි ඇති කිසිවකු කනත්තට පැමිණෙන්නේ කථා අසා සිටීමට නොවන බවද ඔහු කීය.

ඉන් වසර ගණනාවකට පසු ඔහුත් අවාසනාවන්ත ලෙස අප හැර ගියේය. ඔහුගේ අවසන් කටයුතු කරනු ලැබුවේද මාදම්පිටිය සුසාන භූමියේදීය. කලාකාර සමාජයේ කථාවලට අමතරව මා ද ඔහු වෙනුවෙන් කතාවක් කළ යුතු යැයි ඔහුගේ පවුලේ සාමාජිකයන්ගේ ඉල්ලීම විය. ඒ ගම වෙනුවෙන් ය. මා එහිදී කීවේ ඔහු අපට හෙවත් මෝදර ගමට ආඩම්බරයක් වන්නේ ඇයිද කියාය. ඔහු සමඟ යහපත් දේ වෙනුවෙන් ශපථ කළ කලා ලොව සහෘදයන් සිය පෞද්ගලික සුඛවිහරණය උදෙසා ස්වේච්ඡුාවෙන් පේළි ගැසී සුබ අනාගතයක වේදිකාවට ගොඩවද්දී රැුල්ලට ගසාගෙන නොගොස් නොසැලී සිටින්නට ඔහුට හැකිවූ බවය. මගේ කථාවේ හරය හැඟුම්බර හඩින් යුතුව ඩග්ලස් සිරිවර්ධන ඔහුගේ කතාවේදී එදා පිළිගත්තේය. ඒත් ඒ වනවිටත් රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවේ තනතුරු හොබවමින් සිටි කලාකරුවකුට මගේ කතාවට කේන්ති ගොස් තිබුණි. මට පෙර කතාවක් කර සිටි ඔහු මට පිළිතුරු දෙන්නට තව කතාවක් ඉල්ලූවේය. රාජපක්ෂ ඌෂ්ණය ඒ දිනවල සමහර කලාකරුවන් ඇඟට ගෙන තිබුණේ ඒ ආකාරයටය. කොහොම වුණත් ඔහුට අවසන් ගෞරව දක්වන්නට පැමිණීම සඳහා, එවක ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ ඔහුගේ දේශපාලනය කුමක්දැයි පරාක‍්‍රම නිරිඇල්ලගේ අසා තිබුණි.

නිරිඇල්ල දී ඇති පිළිතුර වී ඇත්තේ සම්මත පක්ෂ දේශපාලනයක් නොතිබුණත් ඔහුට දේශපාලනයක් තිබූ බවයි. ඒ නිසාම ජනාධිපති අවසන් ගෞරව හා ශෝක පණිවිඩවලින් බේරී සිටින්නට අවසන් අවස්ථාවේදීත් ඔහුට හැකි විය. ඔහු ගැන යමක් ලියන්නට ඕනෑයැයි කිහිප විටක්ම සිතට නැගුණද එය දිනෙන් දින කල් ගියේ විවිධ හේතු නිසාය. එය යළි ඉස්මත්තට ආවේ රංග ශිල්පිනීි දීපානි සිල්වා පසුගිය අනිද්දාවකදී ඔහු පිළිබඳව මතකය අලූත් කර තිබූ නිසාය. ඇය කියා තිබුණේ කලා ලොව ඇය ආශ‍්‍රය කළ විවෘතම මිනිසුන් අතර ඔහු ද එක් අයෙකු වූ බවය. ඔහු නිකම්ම නිකං නාට්‍යකරුවෙක් නොවීය. බොහෝ අය තුළ නොතිබූ ගැඹුරක්ද, ප‍්‍රතිභාවක්ද, නාට්‍ය විෂය පිළිබද ප‍්‍රාමාණික දැනුමක්ද ඔහු සතු විය. බොහෝ දෙනා දන්නා ආකාරයට ඔහු එච්.ඒ. පෙරේරාය නැතිනම් හබරකඩගේ ඇලෝසියස් පෙරේරාය. මට ඔහු ඇලෝසියස් අයියා විය. බාල පරපුරට ඔහු ඇලෝසියස් මාමා විය. සමකාලීන මිතුරන්ට ඔහු ඇලෝසියස් විය. මෝදර ගම තුළ කුඩා ඒකකයක් වූ අප ජීවත් වූ මිනිරන්මඩුව වත්තට එච්.ඒ. පෙරේරා කෙනෙක් නොවීය. සිටියේ ඇලෝසියස් කෙනෙකු පමණය. ඔහු නිමග්න වූ නාට්‍ය කලාව ඇසුරු කළ පිරිසට ඇර අන් අයට ඔහුගේ හැකියාව පිළිබඳ එතරම් අවබෝධයක් නොතිබුණා යැයි මට සිතේ. එකක් ඔහු තරුවක් නොවූ නිසාය, ගමේදී ඔහුගේ එදිනෙදා කටයුතු සදහා සැහැල්ලූ ලෙස පයින් ඇවිදගෙන යන පුද්ගලයෙකු ලෙස නිතරම හමුවූ නිසාය. විටෙක යතුරුපැදියකින් ගමන් කරන ඔහු දුටු නිසාය. විශේෂයෙන්ම තරු ලකුණින් මාධ්‍ය තුළ ඔහු පිළිබඳව කිසිවක් නොදුටු නිසාය.

මියගියාට පසු මාධ්‍යවල ඔහු ගැන ලියවුණු සටහන් අල්පය. ‘අසූවේ අපි’ නම් වූ සෝවියට් සංස්කෘතික කේන්ද්‍රය මුල් කරගනිමින් නාට්‍ය කලාව හැදෑරූ පිරිස ඔවුන්ගේ එක් ගුරුවරයෙකු වූ එච්.ඒ. පෙරේරා වාර්ෂිකව සිහිකරනු දකින්නට ලැබෙයි.

ඇත්තෙන්ම නාට්‍යවේදියෙකු ලෙස ගතකළ කාලයෙන් බොහෝ කාලයක් ඔහු අනාගත පරපුරක් සෑදීම වෙනුවෙන් ගුරුහරුකම් ලබාදීමට කැප කර තිබුණි. සෝවියට් සංස්කෘතික කේන්ද්‍රයට අමතරව ජාතික තරුණ සේවා සභාව, ටවර් හෝල් රගහල පදනම හා ජනකරළිය ඒ අතර වේ. අවසන් කාලයේ ඔහු වැඩිපුර රඟපෑවේ නැත. ඒ ගැන විමසූ විට කීවේ රැුකියාවේ නිවාඩු සියල්ලම පුහුණු කිරීමේ කටයුතු සදහා යොදවා ඇති බවයි. ඒ නිසාම රංගනය සදහා ලැබෙන ඇරියුම් භාර නොගන්නා බවයි. හඬ උපයෝගි කරගත් මේ රංගාභ්‍යාස කියාදීමේ දුෂ්කර කි‍්‍රයාව භාරගන්නට බොහෝ අය පැකිළුණු බවත්, ඔහුගේ මරණය ඉක්මන් වීමට එම දුෂ්කර ක‍්‍රියා හේතු වූයේද කියා තමාට සිතෙන බවත් ජයන්ත චන්ද්‍රසිරි ඔහුගේ අවසන් කටයුතු අවස්ථාවේ සිය කථාව තුළදී කීය. ‘¥ දරුවෝ’ ටෙලිනාට්‍යයේ ඩයස්ගේ චරිතය සාමාන්‍ය රූපවාහිනී නරඹන්නන් අතර ඔහු ජනප‍්‍රියත්වයට ගෙන ආ ටෙලිනාට්‍යය විය. එම රූපවාහිනි නාට්‍යයට එකල අනුග‍්‍රහය දක්වනු ලැබුවේ ටයර් හවුස් සමාගමය. ¥ දරුවෝ නාට්‍යය තුළ ඩයස්ට අයත් වාහනය බොහෝ කාර්මික දෝෂයන්ට හෝ ටයර් අවුල්වලට ලක්වන අයුරු පෙන්වනු ලැබීය. ඒ නිසා ටයර් අලෙවිකරුවන්ට ටයර් අලෙවිය පිළිබඳ වෙළෙඳ දැන්වීමක් සඳහා එකල ඔහු යොදාගැනීම නිවැරදිම තේරීමක් විය. ඒ අනුව යමින් ටයර් හවුස් වෙළඳ දැන්වීම සඳහා ඔහුට ඇරියුම් කර තිබුණි. ඒත් එච්.ඒ. පෙරේරා එය ප‍්‍රතික්ෂේප කර තිබුණේ ප‍්‍රතිපත්තියක් වශයෙන් වෙළෙඳ දැන්වීම්වල පෙනී නොසිටින බව දන්වමින්ය. සෝමරත්න දිසානායකගේ වෙඩික්කාරයන්ගෙන් ඇරඹි ඔහුගේ වේදිකා නාට්‍ය රංගනය ඔහුගේ ආ පරාක‍්‍රම නිරිඇල්ලගේ සමනිෂ්පාදනයක් වූ වරෙන්තු දක්වා දශක කීපයක විහිදී පවතින්නකි. සෙක්කුව, විනිශ්චය, ගැලීලියෝ, සුභ සහ යස, හිට්ලර්, රයිනෝසිරස්, පියාඹන අශ්වයා, සුදු කළු, මෝරා, ජූලියස් සීසර්, උක්දඬු ගින්න, උත්තමාවී ආදි නාට්‍ය ගණනාවකින් පිරිපුන්ය. රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලේ වැඩිම සම්මාන ලබාගත් වාර්තාවට හිමිකම් කියන්නේද එච්.ඒ. පෙරේරා විය යුතුය. ‘වරෙන්තු’ නාට්‍යය වෙනුවෙන් රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලේදී ඔහු හොඳම නිෂ්පාදක, හොඳම අධ්‍යක්ෂ, හොඳම පරිවර්තක, හොඳම නළුවා, හොඳම සංගීතය යන සම්මාන පහක් පිදුම් ලැබුවේය. ඔහු ජීවත් වූ පරිසරයේ වූයේ අමු නාගරිකත්වයකි. එහෙව් එච්.ඒ. පෙරේරා ‘සාගර ජලය’ චිත‍්‍රපටයේත් ‘බුමුතුරුණු’ ටෙලිනාට්‍යයේත් අමු ගැමියෙකු ලෙස කළ චරිත ජීවත් වූ පරිසරයත් සමග සැසª කල ඔහුගේ රංග ප‍්‍රතිභාවට කදිම උදාහරණය. සාගර ජලය රංගනය වෙනුවෙන් ඕසීඅයිසී සම්මාන උළෙලේදී ප‍්‍රශස්ත රංගනය උදෙසා ස්වර්ණ සම්මානය ඔහුට හිමිවුණි, (එහි ඔහු රගපෑවේ ප‍්‍රධාන චරිතය නොවේ.* ‘කඩඉම’ ඒකාංගික ටෙලිනාට්‍යය උදෙසා විශිෂ්ට රංගනයට හිමි ජාත්‍යන්තර සම්මානයක්ද ඔහු දිනා ගත්තේය.

ප‍්‍රියන්ජන් සුරේෂ් ද සිල්වා, ෆේස්බුක්හි තැබූ සටහනක ඔහුගේ රංග ප‍්‍රතිභාව ගැන කදිම විස්තරයක් කර තිබුණි. ඒ බෙල්ජියානු ජාතික මහාචාර්ය රූඞී කොරන්ස් ‘කලිගියුලා’ නාට්‍යය ශ‍්‍රී ලංකාවේ ඉංග‍්‍රීසි වේදිකාවට නිෂ්පාදනය කළ අත්දැකීමක් සම්බන්ධයෙනි. එහි කලිගියුලා ප‍්‍රධාන චරිතය එච්.ඒ. පෙරේරා රඟපා තිබුණි. ඔහුගේ පළමු ඉංග‍්‍රීසි වේදිකා නාට්‍යය එය වූ අතර අනෙකුත් නළු නිළියෝ ඉංග‍්‍රීසි වේදිකාවේ පළපුරුදු අයය. මහාචාර්යවරයා රටින් යන අවස්ථාවේදී නාට්‍යයට සම්බන්ධ වූ සියල්ලන්ටම කුඩා සමරු සටහනක් ලබාදී ඇත. එච්.ඒ.ට ලබාදුන් සමරු සටහනේ මෙවැන්නක් තිබුණු බව ප‍්‍රියන්ජන් ලියා ඇත. ‘මා ලොව බොහෝ රටවල නාට්‍ය නිෂ්පාදනය කර තිබේ. ඒත් සෑම රටකින්ම මට හමුවූ විශිෂ්ටතම නළුවා ඔබය’.

ලයනල් වෙන්ඞ්ට්හි රංග ශිල්ප ශාලිකාවට එච්.ඒ. පෙරේරා ගොස් තිබුණේ සංගීතය හැදැරීම සදහාය. අහම්බයකින් රංගනය හදාරන්නට ඔහුට සිදුවී තිබිණි. නළු භූමිකාවේ කාර්යබහුලත්වය නිසා සංගීතයට ඉඩප‍්‍රස්ථා නොලැබුණත් ‘සුභ සැන්දෑවක්, නුඹ විතරක් තලඑළලූයි, හිට්ලර්, වරෙන්තු’ ආදි නාට්‍ය ගණනාවකට ඔහුගේ සංගීතය මුසුවිය. වේදිකාවේ රංගනයේ යෙදෙමින් මවුත් ඕගනයක් වයමින් ‘හිට්ලර්’හි ඔහු මතුකළ සංගීතය නාට්‍ය සංගීතයට නවමු අත්දැකීමක් විය. සංගීතයට වැඩි කාලයක් යොදවා ඒ දෙසට වැඩි නැඹුරුතාවක් දැක්වීමේ ආශාවක් තිබුණේ ඔහු තුළ තිබුණි. සංගීත කටයුතු පිළිබද ඇසූ අවස්ථාවක ඔහු ඒ බව කීය. සංගීතය පිළිබඳ ඇරයුම් නැද්දැයි මා විමසූ කළ ඔහු කීවේ ලැබෙන ඇරයුම් භාර නොගන්නා බවත්, ඊට හේතුව වන්නේ පූර්ණ කාලීනව සංගීත කටයුතුවල නොයෙදෙන බැවින් වාදකයන් සොයාගැනීමේ අපහසුවක් තිබෙන බවත්ය.

නිදහස් වෙළෙද කලාප සේවක සංගම් නායකයෙකු වූ ඇන්ටන් මාකස් සමග ඔහු වෙළෙඳ කලාප තරුණ තරුණියන් සඳහා විවිධ දායකත්වයන් ලබාදුනි. හිටපු ජ්‍යෙෂ්ඨ අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයකු වූ ටී. අශෝක පීරිස් මෑතකදී අපේ සගයකුට පවසා තිබුණේ පරිවාස හා ළමාරක්ෂක සේවා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ධුරයේ තමා කටයුතු කරද්දී, ළමා අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධයෙන් පත‍්‍රිකා ආදි ඇතුළු විවිධ දෑ එච්.ඒ. පෙරේරා නොමිලේම පරිවර්තනය කරමින් එම කටයුතුවලට අනගි දායකත්වයක් දැක්වූ බවයි.
ඔහුගේ අකල් වියෝව අවස්ථාවේදී, අසූව දශකයේ ඔහු හා ග‍්‍රැන්විල් රොද්‍රිගුගේ අනුශාසකත්වයෙන් බිහිවූ මෝදර ආධුනිකයන්ගේ කලා හවුල නියෝජනය කළ සහෘදයෝ එකතු වී ඔහුට කෘතගුණ දැක්වීම ස`දහා පොස්ටරයක් නිර්මාණය කළෝය. එහි තිබුණු පාඨය ඔහුගේ කලාකාර භූමිකාව සංක්‍ෂිප්තව ප‍්‍රබලව මතුකර තිබුණි. ඒ ‘නොවිකිණුණු අදීන කලාකරුවා’ යන්නය. x

ලැසි ආහාර කාලා කාලා මිනිස්සු පොකුරු පොකුරු ලෙඩ වෙනවා කියලා ලෝකේ එහෙකොන මෙහෙකොන උඩ පහළ හැම තැනම කතාව. අනික් පැත්තෙන් රසායනකරණය වුණ ආහාර ප‍්‍රතික්ෂේප කරලා කාබනික ආහාර ලෝකය පුරා ජනප‍්‍රිය වෙනවා. ඒ එක්කම රෝ ෆුඞ්ස් නැත්තං සජීවී ආහාර සංස්කෘතියක සුළි කුණාටුවකට ලෝකය අහුවෙලා. රෝ ෆුඞ්ස් කල්ලි කණ්ඩායම් ලෝකයේ හැම අස්සකම දැන් ඉන්නවා. ඉතිං මේවගේ තත්ත්වයක මට හිතුණා රත්නපුරේ පලා මාළුව ටිකක් ගැන, කොළ මැල්ලූම්, කොළ සම්බෝල ටිකක් ගැන කටට කෙළ උනන කයිවාරුවක් ගහන්න.. ඇත්තටම මේකට උත්තේජනය ආවේ පොඩි කාලේ කාපු, පස්සෙ කාලෙක අතුරුදන් වුණ, කොළ ජාති ගොඩක් දැන් ආයිත් පාරවල් අයිනේ විකුණන්න දාලා තියෙනවා දැක්කාම.

සපරගමුවෙ හැම කරියකටම කියන්නේ මාළුව කියලා. එතකොට මාළු හොද්ද මාළු මාළු තමයි. හැමදාම චුරු චුරුව තියාගත්ත කඳුවලින් වටවුණ අනික් පැත්තෙන් තෙත් වගුරු දෙණි බිම් බහුල රටක් තමයි සපරගමුව!! ඉතිං මේ පරිසරයට හරියන්න තමයි සාම්ප‍්‍රදායික ආහාර රටාවත් ගොඩනැගිලා තිබෙන්නේ. බැලූ බැලූ අත විසිරුණු කොළපාට ගස් වැල් බොහෝමයක් මිනිස්සු නෙක ක‍්‍රමවලින් ආහාරයට ගත්තා. ඒ අතරින් අපි මේ කතාකරන පලා ජාති තවමත් මිනිස්සු ආහාරයට එකතු කරගනිමින් ඉන්නවා. හැබැයි ලැසි ආහාර ආවාට පස්සේ මිනිස්සු මේ කෑම අතෑරලායි තිබුණේ. දැන් වස විස ගැන කතාව වැඩි හින්දා ආයිත් මේ කොළ ජාති කැලෙන් එළියට ඇවිත්! අනික් පැත්තෙන් ලෝකය සජීවී සහ කාබනික ආහාර රැුල්ලක පාවෙනකොට මම මේ කියන්න යන පලා ජාති ටිකත් ජනප‍්‍රිය වීමේ රහස අඳුරගන්න අමාරු නැහැ.

මියන දලූ

මියන දලූ කියන්නේ කළු ගඟ සහ අතු ගංගා අස දෙණි බිම්වල හැදෙන මීවන ගසක්. රත්නපුරේ පතල් කෙරුවාව නිසා දෙණි බිම්වලට එකතුවෙන රොන් මඩ හින්දා මේ මීවන ශාකය දැන් අතුරුදන් වෙමින් යමිනුයි තියෙන්නේ. ඒත් තවමත් කිරිඇල්ල, ඉඩංගොඩ වගේ පළාත්වල මේ පැලය සරුවට හැදෙනවා. නැදුන් රජ මහා විහාරයට අක්කර දහස් ගානක දුම්බර නින්දගම රජ්ජුරුවෝ දෙන්නේ පන්සලට මියන මිටක් කඩාගන්න කියලා. ඒකෙන් පේනවනේ මේ ගස අපේ ජීවිතයට කොහොමට බැඳිලා තිබුණද කියලා. මියන දලූ මාළුව හරිම රසයි! රත්නපුරේ ගොඩක් මාළු ජාති හදන්නේ මිරිස් තුන පහ කරකරලා කළුවට. ඉතිං මේ මියන දලූත් අපේ අම්මලා හදන්නේ මිරිස් තුනපහ කරකරලා කළුවට. මියන දලූ නැත්තං මියන කොකු කඩාගෙන ඇවිත් සෝදලා කැබලිවලට කඩලා තමයි උයන්නේ. මිරිස් තුනපහ බැදලා සුදු ළුෑණු රතු ළුෑණු ගොරකා පදමට දාලා පොල් කිරි මිටක් එක්ක තැම්බීම තමයි මේ උයමන. ඊළඟට රන්වන් පාටවෙන්න ලොකු ළුෑණු ටිකක් බැදලා ඒකට අබ ටිකක් සටසට ගාලා පුපුරන්න දාලා, පොල් තෙල් ටිකක් දාලා, ඒකට අර මියන මාළුව එකතුකරලා ටිකක් එහෙට මෙහෙට හැන්දෙන් කරකවලා ගත්තාම රස සාගරයක්. රතු බත් කන්න දෙයියෙක්. එහෙමයි කියන්නේ.

ඉතිං මෙහෙම මේ පරණ පලා ගැන හිත හිතා යනකොට තමයි කරවිට කලවාන පාරෙදි දෙණියේ කඬේ හන්දියේදී විජේගේ පලා ලෑල්ල සෙට් වුණේ. අපරාදේ කියන්න බැහැ කාලයක් අතුරුදන් වෙලා ඉ`දලා ආයි කුස්සියට එබෙන ගොඩාක් පලා කොළ මිටි මිටි එතන තිබුණා.

කඩු පහර

‘මේ තියෙන්නේ කඩු පහර. මේක බෙහෙතක්. සර්ප විෂ නසන්න තමයි ගන්නේ. හැබැයි ඉස්සර අපේ අම්මලා තාත්තලා අපිට මේවා සම්බෝල හදලා දෙනවා ඉ`දලා හිටලා. මේක ලේවල තියෙන සීනිවලට හරි ගුණයි. ඒකනේ අපිට ලෙඩ නැත්තේ’ විජේ අන්කල් කඩු පහර මිටිය එක්ක හිනාවෙනවා.

අන්කල්ට දැන් වයස කීයද? ‘මට 60ක්’ අන්කල්ගේ ළමා කාලය කියලා කියන්නේ අවුරුදු 50කට ඉස්සර අතීතය. ඒ කාලේ මේ පලා ජාතිවලට සමාජයේ ලොකු ඉඩක් තිබුණා. බතට මාළුවක් නැති වුණාම වත්තට දෙණියට ගිහිං මේ වගේ කොළයක් කඩාගෙන ආවා රතු ළුණු ගෙඩි ටිකක් අමු මිරිස් කරල් හත අටක් පොඩිකළා, පොල් ටිකක් ගාලා මික්ස් කළා, දෙහි ටිකක් එක්කාසු කළා, කෑවා. ජීවිතේ වගේම කෑමත් හරි සරලයි. හැබැයි දැන් වගේ ෆ‍්‍රිජ් එකෙන් එළියට අරන් මයික්‍රෝවේව් එකට විසිකරලා ගත්ත ලැසි කෑම වගේ නෙවෙයි.

බර කොකු

‘මේකත් ඉස්සර අපි නිතරම කාපු හොඳ කෑමක්. දැන් හන්දි අමාරුවලට හොඳයි කියලා කියන නිසා සෑහෙන්න ඉල්ලූමක් තියෙනවා. ඇත්තම කිව්වොත් පලා ජාතිවලින් දැන් ගොඩාක්ම අරගන්නේ මේ බරකොකු කියන ජාතිය’ විජේ අන්කල් කියනවා. බර කොකු මමත් එතරම්ම කාලා නෑ. ඒත් පුංචිම කාලේ අම්මා හදලා දෙනවා මතකයි. ඒ ගුණ නිසා නම් නෙවෙයි කඩෙන් එළවළු අරං ඇවිත් කන්න සල්ලි නැති නිසා. මේක උයන්නෙත් මියන දලූ උයන ක‍්‍රමයටම තමයි. හැබැයි ඉස්සරම වතුරෙන් තම්බලා පෙරළා ගන්නවා. මේකත් රසවත් කෑමක්. තමන්ගේ ක‍්‍රමයට හදලා කන්න වටින කෑමක්. ඔස්ටියෝ අමාරුකාරයන්ට දැන් මේ පලා මාළුව බලෙන් තමයි මිනිස්සු ගිල්ලන්නේ.

අල කොළ

කළු අල කොළ සුදු අල කොළ කියලා දෙවර්ගයයි. අපේ අම්මනම් කියන්නේ කළු අල කොළ සුදු අල කොළවලට වඩා රසයි කියලා. කළු වුණත් දොදොල් රහයි කියලා කතාවට කියනවනේ. රත්නපුරේ ගඟවල් දොළවල් අයින්වල දෙණි බිම්වල මේක හරි හරියට හැදෙනවා. රත්නපුරේ විතරක් නෙවෙයි මේක ලංකාවේ ගොඩාක් තැන්වල ජලාශ‍්‍රිතව තියෙනවා. ඉතිං අරුමයක් නැතුව කනවා. හැබැයි ඒ දශකයකට විතර කලින්. ඒත් මේ රසායනික කයිය නිසා දැන් ආයිත් කනවා. දැන් ලැසිව ගෙනාවා, කැපුවා, උයනවා ක‍්‍රමයටත් මේක හදනවා. ඒත් ඉතිං අපේ පැරණි ක‍්‍රමය තමයි මේ දල්ල ගැටගහලා වේලෙන්න අව්වට දාලා තියලා ගැටේ පිටින් උයන එක. මියන දලූ ක‍්‍රමයටම උම්බලකඩ ටිකක් යහමින් විසිකරලා කළුවට කළුවේ කළුපොල් මාළුව වගේ හදාගත්තනම් ආයි ඉතිං කතා එපා. මේ කොළේ කෑවෑම උදේට හරි පහසුයි. සැනසීමයි!! ඒක නම් ඉතිං ප‍්‍රත්‍යක්ෂයි.

දහදුරා මැල්ලූම

මැල්ලූම කිව්වාම අරුමයක් නෙවෙයිනේ. පලා ජාති කපලා කොළ පාට යන්න නොදී පොල් ටිකක් ළුෑණු අමුමිරිස් දාලා හට්ටියේ කරකරලා ගන්න එකනේ. එතකොට දහදුරා මැල්ලූම කියන්නේ මොකද්ද? මේකට අපි ඉස්සර කලවම් මැල්ලූම කියලත් කියනවා. මැල්ලූමක් ඕනි උනාම ගෙදරින් එළියට බැස්සා අතට අහුවෙන ළඟපාත තියෙන මේ කොළ එකතුකරගත්තා. මොනාද ඒ? ජපන් බටු කොළ, කොස් කොළ, කෝප්ප කොළ, මන්චාඩි කොළ, පැෂන් කොළ, ඇබිලිය කොළ, කුප්පමේනිය කොළ, වට්ටක්කා දලූ, තෝර කොළ, පැණි තෝර කොළ, මදුරුතලා කොළ, ඔය වගේ කොළ ජාති අටානූවක් එක්කාසු කරලා පිහියෙන් සිහින්ව ලියා ගෙන පොල් රතු ළුෑණු අමු මිරිස් එක්ක අනලා හට්ටියට දාලා ලිප හිනැහෙන්න ඇරලා කූරු ගෑවාම රස කොළ මැල්ලූමක්! මේකට තමයි දහදුරා මැල්ලූම කීවේ.. දහදුරා වැඩ වගේ තමයි මේකත් හරිම රසයි! මේ වගේ කොළ ජාති ගොඩාක් රත්නපුරේ පැරැුන්නෝ කෑවා. කැබෙල්ල දලූ මාළුවත් එහෙම කෑමක්. ඉස්සර අපිට මාන්දම හැදුණහම, මාන්දම කිව්වේ මන්දපෝෂණය හැදිලා බඩ එහෙම ඉස්සරහට ආවාම මීකන්පළා කැඳ බොන්න දෙනවා. මේවා මෙහෙම කියන්නේ ආයි කැලේට පලයව් කියලා කියන්න නෙවෙයි. හැබැයි කැලේ කොළේ රහ ආයි දිවට ගන්න රැුල්ලක් ලෝකයේ තියෙනවා. ඒක ගැන මතක් කරන්න. ඒ රැුල්ල නිසාම තමයි දැන් අල කොළ, මියන කොළ, බර කොකු වගේ කොළ පලා ආයි පාරේ එළවළු ලෑල්ලට ඇවිත් අපිට හිනාවෙන්නේ. ඉතිං මේ කෑම අලූත් විදිහට රස විඳින එක කුකරි කලාවෙ ඉන්න අයගේ වැඩක්.. ඉස්සර කොච්චර පලා කෑවාද, ඒ නිසාම මිනිස්සුන්ට පලා එපා වුණා. ඒ ගැන ඉඟියක් දෙන මේ කවියෙන් මේ ලිපිය හමාර කරන්නම්.

අඳුරු කරුවලේ පඳුරට මුවා වෙලා
විදුලි එළිය දැක ගිනිහුල දියේ ගලා
අනුන් ලියන් දැක තම ලියට තල තලා
දුවන මුවන් දැක නොදමවු නෙලූ පලා x

පිස්සෙක් ඉන්නවා. ඊලෝන් මස්ක්. ‘ටෙස්ලා මෝටර්ස්’ ආයතනයේ හා ‘ස්පේස් එක්ස්’ නම් අභ්‍යවකාශ ආයතනයේ ප‍්‍රධාන විධායක නිලධාරියා. අපේ මිනිසුන් ලංකාව එක් ජනවර්ගයකට අයිති කරගෙන වෙනත් ජනවර්ග එළවා දමන්නට උත්සාහ කරද්දී, තවත් මිනිසුන් අනෙක් ආගම් අදහන අය ඝාතනය කරන්නට උත්සාහ කරද්දී එවැනි වැදගත් ප‍්‍රශ්න අමතක කොට අඟහරු ලෝකයට යන හැටි ගැන ඊලෝන් මස්ක් අවුරුදු ගාණක් තිස්සේ කියෙව්වා.

කාලයක් යනතුරුම ඔහුගේ අඟහරු පිස්සුව ප‍්‍රකෝටිපති ව්‍යාපාරිකයෙකුගේ තවත් කයිවාරු ගැසීමක් ලෙස සැලකූ පිරිසක් සිටියා. ඒත් 2018 වෙද්දී ඊලෝන් මස්ක් වත්මන් ලෝකයේ පවතින බලවත්ම රොකට්ටුව වන ‘ෆැල්කන් හෙවි’ රොකට්ටුව සාර්ථකව අත්හදා බැලූවා. අඟහරු දක්වා යන ගමනෙහි වැදගත්ම පිම්මක්. ෆැල්කන් හෙවි ව්‍යාපෘතිය සාර්ථක වීමෙන් සංඥා කෙරුණේ මනුෂ්‍ය වර්ගයා අඟහරු දක්වා යන්නට ගමන සූදානම් බවයි.

ෆැල්කන් හෙවි වැදගත්ද?

හැත්තෑව දශකය වෙද්දී හඳට ගිය මනුෂ්‍ය වර්ගයා අඟහරුවලට තවම නොගියේ මන්දැයි කෙනෙකුට විමසිය හැකියි. එයට පැහැදිලි හේතුවක් තිබෙනවා. අඟහරු තිබෙන්නේ චන්ද්‍රයාට වඩා බොහොම ඈතින්. අඟහරු ලෝකයට දැනටමත් රෝවර් යානා යවා ඇති අපට අඟහරුවලට මිනිසුන් කණ්ඩායමක් යැවීම කජ්ජක් නොවෙයි. මනුෂ්‍ය වර්ගයාට ඒ තාක්ෂණය තිබෙනවා. එහෙත් අඟහරුවලින් පෘථිවියට නැවත එන්නට තරම් තාක්ෂණයක් නැහැ. ඒ නිසා අඟහරු යා යුත්තේ නැවත එන්නට බලාගෙන නොවෙයි. පදිංචි වෙන්නම බලාගෙනයි. ඒ නිසා රෝවර් යානා මිසක අඟහරු වෙත මිනිසුන් යැවීම මෙතෙක් කෙරුණේ නැහැ.

අනෙක් ප‍්‍රශ්නය වුණේ අඟහරුවලට යන්නට නම් එයට අවශ්‍ය ශක්තියෙන් යුතු රොකට්ටුවක් අවශ්‍ය වීමයි. ලෝකයේ තිබුණු බලවත්ම රොකට්ටුව වුණේ ‘සැටර්න් 5’. ඇපලෝ ව්‍යාපෘතියෙන් හඳට යන්නට පාවිච්චි කළේ එයයි. එහෙත් අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය කක්ෂගත කිරීමෙන් පසුව සැටර්න් 5 ව්‍යාපෘතිය නතර වුණා. රොකට්ටුව නිෂ්පාදනය කළේ නැහැ. ඉන්පසුව සාමාන්‍ය චන්ද්‍රිකා අභ්‍යවකාශගත කිරීම, අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයට පහසුකම් සැපයීම වගේ කටයුතු වෙනුවෙන් පාවිච්චි කළේ සාපේක්ෂව කුඩා රොකට්ටුයි. ඒ නිසා අඟහරු යන්නට තරම් ලොකු රොකට්ටුවක් මනුෂ්‍ය වර්ගයාට තිබුණේ නැහැ. ෆැල්කන් හෙවි රොකට්ටුව මනුෂ්‍ය වර්ගයාට නොතිබුණු ඒ අඩුව සම්පූර්ණ කිරීමක්. දැන් අපට බලවත් රොකට්ටුවක් තියෙනවා. ෆැල්කන් හෙවි රොකට්ටුව සැබෑම මෘගයෙක්. එයට එන්ජින් 27ක් තිබෙනවා. ජම්බෝ ජෙට් 747ක බලයක් තිබෙනවා.

රසවත් අතුරු කාරණයක් කීවොත්, ඊලෝන් මස්ක් රොකට්ටුව නිකන්ම අභ්‍යවකාශගත කළේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ඔහු තමන්ගේ ටෙස්ලා සමාගමෙන් නිෂ්පාදනය කළ ‘ටෙස්ලා රෝඞ්ස්ටාර්’ මෝටර් රියක්ද ඒ රොකට්ටුවෙන් අභ්‍යවකාශගත කළා. ඒ තමන්ගේ පෞද්ගලික මෝටර් රථය. එසේ අභවකාශගත කළ රෝඞ්ස්ටාර් මෝටර් රිය මේ වෙද්දී වර්ෂයක් තිස්සේ සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලය වටා ගමන් කර තිබෙනවා. එය අඟහරු ලෝකය ආසන්නයට යනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු වෙනවා.

අඟහරු මොන වගේද?

අඟහරු පෘථිවියේ ප‍්‍රමාණයෙන් අඩකටත් වඩා අඩු විශාලත්වයකින් යුතු ලෝකයක්. අඟහරු ලෝකයේ මනුෂ්‍යයන්ට පදිංචි විය හැකි භූමි ප‍්‍රමාණය පෘථිවියට යම් සමානකමක් දක්වන්නේ පෘථිවිය වැඩි වශයෙන් ජලයෙන් යටවී තිබෙන නිසායි. අඟහරුවල එවැනි ජල පෘෂ්ඨයක් නැහැ. සීයට අනූහයක් කාබන් ඩයොක්සයිඞ්වලින් පිරුණු අඟහරු ලෝකයේ වායුගෝලය පෘථිවියට වඩා සියගුණයක් ඝනත්වයෙන් වැඩියි.

අඟහරු වායුගෝලය දැවැන්ත සීතලකින් යුතුයි. මනුෂ්‍යයන්ට දරාගත නොහැකියි. එහි එක් දිනයක් පෘථිවියේ දිනයකට මඳක් සමානයි. එහෙත් එහි වර්ෂයක් පෘථිවිය වගේ දෙගුණයක් පමණ දීර්ඝයි. මේ සියලූ කාරණා නිසා අඟහරු ලෝකය පෘථිවියට සමාන නැහැ. එහෙත් අපගේ සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලයේ තිබෙන මිනිසුන්ට ජීවත්විය හැකි අනෙක් එකම ග‍්‍රහලෝකය අඟහරු ලෝකයයි. පෘථිවියේදී මෙන් වායුගෝලයට නිරාවරණය වී නිදහසේ අඟහරුවල ජීවත්වෙන්න බැහැ. එහෙත් අඟහරු ලෝකයේ පරිසරය ආවරණයක් යට ජීවිතයක් ගතකරන්නට තරම් පහසු ලෙස සකසාගත හැකියි.

යන්නේ කවදදාද?

ඔව්, මනුෂ්‍ය වර්ගයා අඟහරු බලා යනවා. එක්කෙනෙක් හෝ දෙදෙනෙක් නොවෙයි. දහස් ගණනක් මිනිසුන් අඟහරු බලා ගොස් අඟහරුවල ජනපදයක් නිර්මාණය කරන්නට සූදානම් වෙනවා. එයට අවශ්‍ය සියලූ තාක්ෂණය මේ වෙද්දී මනුෂ්‍ය වර්ගයා සතුව තිබෙනවා. අවශ්‍ය වී තිබුණු එකම දේ ඒ සඳහා ආයෝජනය කරන්නට කෙනෙක් නොමැති වීමයි. ඊලෝන් මස්ක් නමැති ප‍්‍රකෝටිපතියා වැදගත් වන්නේ එතැනදීයි. ඔහු දැනටමත් ඒ වෙනුවෙන් දැවැන්ත ආයෝජන සිදුකර තිබෙනවා.

නාසා ආයතනය කියා තිබුණේ ඔවුන් 2040 වෙද්දී අඟහරු ලෝකයේ මනුෂ්‍ය ජනාවාසයක් ආරම්භ කරන්නට බලාපොරොත්තු වන බවයි. විද්‍යාඥයන් කීවේ 2050 වෙද්දී ඒ ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කළහොත් එය දැවැන්ත ජයග‍්‍රහණයක් බවයි. එහෙත් අපට 2050 දී අඟහරුවලට මනුෂ්‍යයන් යැවීම ගැන හිතන්න බැරිවේවි. මොකද ඒ වෙද්දීත් අපි අඟහරුවල පදිංචි වී සිටීවි. ඒ ඊලෝන් මස්ක් නම් නුදුරු සිහින දකින්නා නිසායි. තවදුරටත් අභ්‍යවකාශ ව්‍යාපෘති රජයන්ගේ ඒකාධිකාරයට යටත් නැහැ. පෞද්ගලික සමාගම් රජයන්ට වඩා ඉක්මනින් මෙවැනි ව්‍යාපෘතිවලට ආයෝජනය කරනවා. ඒ වෙනුවෙන් පෞද්ගලික සමාගම් අතර තරගයක්ද තිබෙනවා.

2022දී ෆැල්කන් හෙවි රොකට්ටුවෙන් අඟහරු බලා දැවැන්ත භාණ්ඩ තොගයක් රැුගත් යානා දෙකක් අභ්‍යවකාශගත කරන බව මස්ක් කියනවා. එයට සැලසුම් සකස් කරමින් සිටිනවා. 2024 වෙද්දී මුලින්ම මිනිසුන් රැුගත් යානා දෙකක් හා භාණ්ඩ රැුගත් යානා දෙකක් අභ්‍යවකාශගත කරන බව කියනවා. ඉන්පසුව පළමු අඟහරු මිනිස් කොලනිය ආරම්භ කරන බව ඔහු කියනවා. ඇත්ත. ලංකාවට තවම ජාතිය ගොඩනඟාගන්න බැරිවුණත්, මනුෂ්‍ය වර්ගයා 2024දී අඟහරු යන්නට සැලසුම් කරනවා. ඔහුගේ මේ තරම් නුදුරු සිහිනය සැබෑවක් නොවනු ඇතැයි කෙනෙකු පුදුමයෙන් මෙන් කියනු ඇති. එහෙත් ඊලෝන් මස්ක්ගේ ඉතිහාසය නිසාම මේ ගැන බලාපොරොත්තු තැබීමේ ගැටලූවක් නෑ.

2005 පමණ කාලයේදී මෝටර් කර්මාන්ත ලෝකයේ ප‍්‍රවීණයන් කීවේ අපට හොඳ ඉලෙක්ටි‍්‍රක් මෝටර් රියක් නිර්මාණය කරන්නට අවුරුදු 50ක්වත් ගතවේවි කියායි. එහෙත් ඊලෝන් මස්ක්ගේ ටෙස්ලා සමාගම වසර කිහිපයක් තුළ එය සිදුකළා. මේ වෙද්දී ඉලෙක්ටි‍්‍රක් කාර් යනු ලංකාවේ මහපාරවලත් සාමාන්‍ය වාහනයක්. වසර දහයක් තුළ රොකට් සමාගමක් නිර්මාණය කළ ඊලෝන් මස්ක්, 2018 වෙද්දී ලොව බලවත්ම රොකට්ටුව නිර්මාණය කළා. ඉතින්, ඔහුට 2024 වෙද්දී ඒ රොකට්ටුවෙන් මිනිසුන් අඟහරු යැවීම කළ නොහැකිද? ඕනෑ නම්, තව ටික කාලයක් ගතවී 2026 පමණ දක්වා එය ප‍්‍රමාද වේවි. 2030 වෙද්දී නම් ඊලෝන් මස්ක්ගේ මෙම ව්‍යාපෘතිය සාර්ථක වනු ඇති.

වසර දෙකකට වතාවක් ඇයි?

අඟහරු ලෝකය පිහිටා තිබෙන්නේ අපගේ හඳට වඩා දහස් ගුණයක් ඈතින්. හඳ පිහිටා තිබෙන්නේ සැතපුම් 250,000ක් ඈතින්. ඇපලෝ යානාව දින තුනකින් හඳට ළඟා වුණා. අඟහරු තිබෙන්නේ සැතපුම් 250,000,000ක් ඈතින්. අඟහරුවලට ළඟා වෙන්නට මාස ගණනාවක් ගතවෙනවා. දින වශයෙන් කීවොත් 240ක් පමණ. එසේ මාස ගණනාවකින් ළඟාවිය හැක්කේත් එක් නිශ්චිත දිනයක එක් නිශ්චිත වෙලාවකදී යානාව පිටත් කළොත් පමණයි. වසර දෙකකට වතාවක් අඟහරු සහ පෘථිවිය සමීපයෙන් ගමන් කරනවා.

තවත් අතුරු කාරණයක් කිව යුතුයි. මේ ව්‍යාපෘතිය තිතටම ගණන් බලා කළ යුත්තක්. අඟහරු බලා යානා යැවූ ජාතීන් ගණනාවක් සිටිනවා. ඇමෙරිකාව, යුරෝපය, රුසියාව, ජපානය, චීනය හා ඉන්දියාව යැවූ යානා ගණන 44ක්. ඒත් ඒවායින් බහුතරය අසාර්ථක වුණා. සාර්ථක වුණේ ඒ ගමන්වලින් 3න් 1ක් පමණයි. ඒ නිසා මේ ව්‍යාපෘතිය සිතන තරම් පහසු එකක් නොවෙයි. එමෙන්ම අවදානම් ව්‍යාපෘතියක්. එහෙත් අපට වාසි සහගත තැන් ගොඩක් තියෙනවා. මෙතෙක් අගඟහරුවලට ගිය ව්‍යාපෘතිවලින් තුනෙන් එකක් අසාර්ථක වුවද, ඒ හැම අසාර්ථක වීමකින්ම පාඩමක් ඉගෙනගෙන තිබෙනවා. ඒ අසාර්ථකත්වයන්ගෙන් ලබපු විශාල දැනුම් පද්ධතියක් තිබෙනවා. ඒ දැනුම ඉදිරි ගමන් සාර්ථක වීමේ ප‍්‍රතිශතය වැඩිකරනවා.

ඉන්පස්සේ?

පෙර කී ලෙස 2022 හා 2024 වෙද්දී අඟහරු බලා යන යානා හයෙන් මූලික ව්‍යාපෘති කඳවුරු ආරම්භ කරන්නට ඔහු බලාපොරොත්තු වෙනවා. මුලින්ම අඟහරු ලෝකයේ ජනවාස ඇති කිරීම සඳහා දැවැන්ත ඉදිකිරීම් රැුසක් කරන්නට සිද්ධවෙනවා. කාලයක් ගතවෙන තුරුම අඟහරුවලට යනු ඇත්තේ තෝරාගත් තාක්ෂණික ශිල්පීන් පමණයි. ඔවුන්ට අවශ්‍ය සේවා සපයන්නටද පිරිසක් යවනු ඇති. ඔවුන් කුඩා නගරයක් මුලින් ඉදිකරනු ඇති. වසර දෙකකට වතාවක් අඟහරු බලා යානා යැවිය හැකියි. ක‍්‍රමයෙන් අඟහරුවල නගරය විශාල කරන්නට ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙනවා.

නාසා සමාගමට පෙර ඊලෝන් මස්ක් අඟහරුවලට පළවැනි කණ්ඩායම යැවූ බව සැබෑවක්. එහෙත් එයින් නාසා අවතක්සේරු කළ නොහැකියි. මනුෂ්‍ය වර්ගයාට අඟහරුවල ජීවත්වීම සඳහා අවශ්‍ය තාක්ෂණය හා දැනුම ලබාගන්නට නාසා සමාගම නොතිබුණා නම් නොහැකියි. මීට පෙර ව්‍යාපෘති නිසා අඟහරු ගැනත් අප බොහෝ දේ දන්නවා. අඟහරුවල තිබෙන රෝවර් යානාවලින් ලබාගෙන තිබෙන දත්ත අනුව අඟහරු ලෝකයේ පවතින වායුගෝලය, දේශගුණය ආදි බොහෝ කාරණා ගැන දැනුමක් තියෙනවා.

මනුෂ්‍යයන්ට ජීවත්වෙන්නට ආහාර, ජලය, නවතින්නට තැනක්, ඇඳුම් යන හතර අවශ්‍යයි. ඊට අමතරව ඔක්සිජන් අඟහරු ලෝකයට අවශ්‍යයි. මේ සියලූ කාරණා විසඳන්නට අවශ්‍ය තාක්ෂණය දැනටමත් අප සතුව තිබෙනවා. අඟහරුවල ජීවත්වෙන්නේ කෙසේද යන්න ගැන ඉදිරි සතියේ අප කතාකරන්නට බලාපොරොත්තු වෙනවා.

අපි යන්න ඕනෑ ඇයි?

මනුෂ්‍ය වර්ගයා දැවැන්ත ජයග‍්‍රහණ රැුසක් ලබා තිබෙනවා. විශාල දැනුමක් මෙන්ම හැඟීම් ලෝකයක්ද අපට තිබෙනවා. අප ඉතිහාසයක් තිස්සේ නිර්මාණය කළ සංස්කෘතියම කෙතරම් වටිනවාද? මේ සියල්ල එකම එක උල්කාවක් පෘථිවියට කඩා වැටුණොත් විනාශ වේවි. මනුෂ්‍ය වර්ගයා අවසාන වේවි. මනුෂ්‍ය වර්ගයා තව තවත් ග‍්‍රහලෝකවල පදිංචි වන තරමට ඒ විනාශය අවම කරගත හැකියි. අපගේ ග‍්‍රහ මණ්ඩලයේ තවත් ලොවක පදිංචිවීම මනුෂ්‍ය වර්ගයා සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලයේ පිට ග‍්‍රහලෝකවල පදිංචි වීම දක්වා යන ගමනේ පළමු පියවර වේවි.

‘සොයායෑම’ අපගේ ඞීඑන්ඒවලම තිබෙනවා. අවුරුදු මිලියන දෙකකට පෙර අප‍්‍රිකාව ආශ‍්‍රිතව බිහිවූ මනුෂ්‍ය වර්ගයා ක‍්‍රමයෙන් ලොව වටා ජනපද පිහිටුවාගත්තේ අපගේ ඞීඑන්ඒවල සොයායෑම තිබෙන නිසායි. මේ තරම් දියුණු තාක්ෂණයක් අප බිහිකරගත්තේ ඒ කුතුහලය හා සොයායෑම නිසායි.
වසර 50කට පමණ පෙර මනුෂ්‍ය වර්ගයා හඳට ගිය බවට පුවත් වාර්තා වෙද්දී ලංකාවේ ඈත ගම්දනව්වල උදවියට පවා එය ශ්‍රේෂ්ඨ ආකාරයෙන් දැනුණු බව කියනවා. එකල ඉපදී නොසිටි ලියුම්කරු වගේ කෙනෙකුට ඒ ආශ්චර්යවත් හැඟීම ගැන වැඩිහිටියන්ගෙන් අසා දැනගත හැකියි. අප හඳට ගියා නම්, අපට ඕනෑම දෙයක් කළ හැකි බව මනුෂ්‍ය වර්ගයා එදා විශ්වාස කළා. එය දහස් ගණනක් මිනිසුන්ගේ ජීවිත සාර්ථක කරන්නට හේතු වුණා. අප අඟහරු ලෝකයේ පදිංචියට ගියා නම්, මනුෂ්‍ය වර්ගයා ලෙස අපට එය ශ්‍රේෂ්ඨ හැඟීමක් බවට පත්වේවි.

අපට සමීපතම සහෝදර ලෝකයේ පදිංචි වීම මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ ඉතිහාසයෙහි මීළඟ දැවැන්ත පිම්ම බවට පත්වේවි. ලොව ඕනෑම ජීවීන් වර්ගයකට තනි ග‍්‍රහලෝකයක සිට බහු ග‍්‍රහලෝකවාසී ජීවීන් බවට පත්වීම දැවැන්ත පිම්මක්. බෙදී වෙන්ව ගිය මනුෂ්‍ය වර්ගයාට එක් වර්ගයක් ලෙස සිතන්නට අවශ්‍ය උත්තේජනය සපයන්නටත් අඟහරු ලෝකයේ පදිංචි වුණොත් අපට හැකිවේවි. අඟහරු යෑම ප‍්‍රමාද වෙන්නට වෙන්නට මනුෂ්‍ය වර්ගයා එකිනෙකා යුද වැදී පෘථිවිය විනාශ කරගන්නා දවස ළංවේවි. ඒ නිසා අප අඟහරු යා යුතුමයි. ඇතැම් විට මේ ලිපිය කියවන අයෙකුගේ දරුවන් අඟහරුවල පදිංචි වේවි. කවුරු මොනවා දන්නවාද? අප කවුරුන් හෝ ජීවිතයේ සැඳෑසමය අඟහරුවල ගත කරන්නත් ඉඩ තියෙනවා.x