විදෙස්ගතව සිට මෑතකදී ලංකාවට පැමිණ ඇති යෝෂිත රාජපක්ෂගේ සහාය රනිල් වික්‍රමසිංහට ලැබී ඇතැයිද ඔහු මේ වනවිට රනිල් වික්‍රමසිංහගේ ජනාධිපතිවරණ ප්‍රචාරක වැඩපිළිවෙළට සහාය දෙමින් සාගල රත්නායක සමග එකතුව කටයුතු කරමින් ඇතැයි අනිද්දා වෙත කරුණු වාර්තා වෙයි.
ඒ අනුව ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයෙන් පසුව යෝෂිත රාජපක්ෂ කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයෙන් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය සඳහා තරගකරනු ඇතැයිද කරුණු වාර්තා වෙයි.
පොලිස්පති ධුරය සඳහා ජනාධිපතිවරයා විසින් නිර්දේශ කරන ලද දේශබන්දු තෙන්නකෝන් මහතාගේ නම 2024 පෙබරවාරි 26 දින පැවති ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභා රැස්වීමේදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යස්ථාවේ ඒ සම්බන්ධයෙන් ඇති විධිවිධාන අනුව අනුමත වී නැති බව ඒ පිළිබඳව කතානායක මහින්ද යාපා අබේවර්ධන ජනාධිපතිවරයාට යවා ඇති ලිපිය අනුව තහවුරු වේ.
එම ලිපිය මගේ අංක CC/22/06/IGP/06 යටතේ 2024 පෙබරවාරි මස 26 වැනි දින සහිතව කතානායකවරයා විසින් ජනාධිපතිවරයාට යවා ඇත. කතානායකවරයාට එරෙහිව පැවැත්වෙන විශ්වාසභංග යෝජනා විවාද අවස්ථාවේදී විපක්ෂයේ ප්‍රධාන සංවිධායක ලක්ෂ්මන් කිරිඇල්ල පොලිස්පතිවරයා පත්කිරීමට අදාළව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ සිදුවී ඇති කරුණු පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් සිටියදී හැකිනම් එම ලිපිය සභාගත කරන ලෙස ආණ්ඩු පක්ෂයෙන් කරන ලද අභියෝගය හමුවේ එම ලිපිය සභාගත කරනු ලැබීය.
එම ලිපියේ දෙවන කරුණ වශයෙන් පොලිස්පති ධුරය සඳහා නිර්දේශ කරන ලද නම සම්බන්ධයෙන් එම සභාව සලකා බැලීමේදී ලැබුණ තීන්දුව සඳහන් කර ඇත. ඒ මෙසේය. ‘2024 පෙබරවාරි මස 29 වැනි දින සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති ටීඑම්ඩබ්ලිව්ඩී තෙන්නකෝන් මහතා පොලිස්පති ධුරයට පත් කිරීම සඳහා උක්ත ලිපිය මගින් ඔබතුමන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද නිර්දේශය අද දින පැවති ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභා රැස්වීමේදී සලකා බලන ලදී. එහි දී ඔබතුමන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද නිර්දේශය අනුමත කරමින් සාමාජිකයින් සිව් දෙනෙකුද, එම නිර්දේශය අනුමත නොකරමින් සමාජිකයින් දෙදෙනෙකු ද ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන ලද අතර අනෙකුත් සාමාජිකයින් දෙදෙනා ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමෙන් වැලකී සිටින ලදි.’
එහි ඊළඟ ඡේදය හෙවත් 3න් වන ඡේදයේ මෙසේ සඳහන් කරයි. ‘ඒ අනුව, ඔබතුමන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද නිර්දේශය අනුමත කිරීම හෝ අනුමත නොකිරීම ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 41 (ඉ) (4) ව්‍යවස්ථාවේ දක්වා ඇති පරිදි අවම සාමාජිකයන් පස් දෙනෙකු විසින් සනාථ නොකරන ලදි.’
එහි අවසන් ඡේදය වන 4 වන ඡේදයේ කතානායකවරයා මෙසේ සඳහන් කරයි. ‘කෙසේ වුවද, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 41 (ඉ) ව්‍යවස්ථාව අනුව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභා රැස්වීමකදී ඡන්දය දීමෙන් වැළකී සිටීමක් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රතිපාදන සලසා නොමැති බැවින් නීතිය ඉදිරියේ ඡන්දය දීමෙන් වැළකී සිටීම විපක්ෂ වීමක් ලෙස සලකනු ලබන්නේ නම් හා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 41 (ඉ) (5) ව්‍යවස්ථාව අනුව උක්ත ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් සම සමව ඡන්දය ලැබුණා සේ සලකන්නේ නම් සභාපතිවරයා වශයෙන් මාගේ තීරක ඡන්දය ද පක්ෂව ලබාදෙන බව කාරුණිකව දන්වමි.’
කතානායකවරයා විසින් ජනාධිපතිවරයාට යවා ඇති එම ලිපිය අනුව පැහැදිලි වන කරුණු කිහිපයක් තිබේ. ඉන් එකක් වන්නේ 2024 පෙබරවාරි 24 වැනිදා පැවති ආණඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභා රැස්වීමේදී පොලිස්පති ධුරය සඳහා ජනාධිපතිවරයා විසින් නිර්දේශ කරන ලද දේශබන්දු තෙන්නකෝන් මහතාගේ නම අනුමත වී නැති බවයි. ඒ බව කතානායකවරයාගේ ලිපියෙන්ම ජනාධිපතිවරයාට දැන ගන්නට ලැබී ඇති බවයි. එසේ දැන දැනම අනුමත නොවූ දේශබන්දු තෙන්නකෝන් ජනාධිපතිවරයා පොලිස්පති ධුරයට පත්කර ඇති බවයි.
මෙහිදී ජනාධිපතිවරයා දැන දැනම ආණඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කරමින් පොලිස්පති ධුරය සඳහා දේශබන්දු තෙන්නකෝන් පත්කර තිබේ. එමෙන් කතානායක මහින්ද යාපා අබේවර්ධන ද යම් පත් කිරීමක නිර්දේශයක් අනුමත කිරීමේදී ඊට පක්ෂව හා විරුද්ධව ඡන්ද සම වන අවස්ථාවකදී එම සභාවේදීම භාවිත කළ යුතු තීරක ඡන්දයක් ඡන්ද සම නොවී තිබූ තත්වයකදී ඉන්පසු ජනාධිපතිවරයාට යවන ලිපියකදී භාවිත කිරීම මගින් ද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කර ඇත.
පොලිස්පතිවරයා පත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් වන නිර්දේශය සලකා බැලූ 2024 පෙබරවාරි 26 දිනට අදාළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ ලේකම් ධම්මික දසනායක විසින් සකස් කර ඇති කාර්ය සටහන් විශ්වාසභංග යෝජනා විවාදයේදී විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස විසින් පාර්ලිමේනතුවට ඉදිරිපත් කර ඇති අතර එදින එහි සාමාජිකයන් වන කතානායකවරයා, අගමැතිවරයා, විපක්ෂ නායකවරයා, නිමල් සිරිපාල ද සිල්වා, සාගර කාරියවසම්, කබීර් හෂීම් (ඔහු සම්බන්ධ වී ඇත්තේ වීඩියෝ කොන්ෆරන්ස් තාක්ෂණය මගින්ය), ආචාර්ය ප්‍රතාප් රාමනුජන්, වෛද්‍ය අනුලා විජේසුන්දර හා ආචාර්ය දිනේෂා සමරරත්න එහි සාමාජිකයන් වශයෙන් සහභාගි වී තිබේ.
ඊට අමතරව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ ලේකම් ධම්මික දසනායකද, පාර්ලිමේන්තුවේ සහකාර මහ ලේකම් හංස අබේරත්න ද සහභාගි වී තිබේ. කරන ලද ආරාධනාවක් අනුව නීතිපති සංජය රාජරත්නම්, අතිරේක සොලිසිටර් ජනරාල් නෙරින් පුල්ලේ හා නියෝජ්‍ය සොලිසිටර් ජනරාල් කණිෂ්කා ද සිල්වා බාලපටබැඳි සහභාගි වී තිබේ. ඔවුන් එහි කැඳවා ඇත්තේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව වගඋත්තරකරුවන් කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හමුවේ පවරා ඇති නඩු සම්බන්ධයෙන් විමසීම සඳහාය. එහිදී අනාවරණය වී ඇත්තේ වැඩ බලන පොලිස්පතිවරයා වශයෙන් දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ගේ නම එම සභාව අනුමත කිරීම අභියෝගයට ලක්කරමින් නඩු 7ක් හා අභියාචනාධිකරණයේ සභාපති විනිසුරු නිශ්ශංක බන්දුල කරුණාරත්නගේ නම අනුමත නොකිරීම සම්බන්ධයෙන් නඩුවක් ඇති බවයි.
එම කාර්ය සටහන් අනුව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව පොලිස්පතිවරයා සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා කළ නිර්දේශය සලකා බලා ඇත්තේ එහි 07 වන කරුණ ලෙස වෙනත් කරුණු යටතේය. එම යෝජනාව ඉදිරිපත් වූ අවස්ථාවේදී ආචාර්ය ප්‍රතාප් රාමනුජන් විමසා ඇත්තේ පොලිස්පති ධුරය සඳහා නම්කර ඇති පුද්ගලයා පත්කිරීම ඒ වනවිටත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අභියෝගයට ලක්ව ඇති බැවින් එම පත්කිරීම අධිකරණයට අපහාසයක් වේදැයි යන්නය. ඒ සම්බන්ධයෙන් අදහස් දක්වමින් නිමල් සිරිපාල ද සිල්වා හා සාගර කාරියවසම් ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ එම පත්කිරීම සලකා බැලීම සම්බන්ධයෙන් අධිකරණයෙන් තහනම් නියෝගයක් නිකුත් කර නොමැති බැවින් සලකා බලන පත් කිරීම අධිකරණයට අපහාස කිරීමක් නොවන බවයි.
ආචාර්ය දිනේෂා සමරරත්න මහත්මිය එහිදී ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ දේශබන්දු තෙන්නකෝන් පොලිස්පති ධුරයේ කටයුතු කිරීම අභියෝගයට ලක්කළ පෙත්සම් හත පසු දිනයේදී අධිකරණය හමුවේ සලකා බලා ඉදිරියට යෑමට අවසර ලබාදෙනවාද නැද්ද යන්න තීරණය කරන බැවින්, ඔහුට ඇති චෝදනාවල බරපතළකම සහ එය රටේ නීතිය හා සාමය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් නිසා එම පත්වීම සලකා බැලීම පසුදින අධිකරණ තීන්දුව ලැබෙන තෙක් ප්‍රමාද කළ යුතු බවයි.
එහෙත් ඒ සඳහා නීතිමය බාධාවක් නොමැති බව නිමල් සිරිපාල ද සිල්වා ප්‍රකාශ කර ඇති අතර සාගර කාරියවසම්ද ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ රටේ ජාතික ආරක්ෂාව සහ මහජන සාමය සඳහා පොලිස්පතිවරයා පත් කිරීමේ වැදගත්කමයි.
ජනාධිපතිවරයාගේ එම නාම යෝජනාව සම්බන්ධයෙන් තමන් එකඟ නොවන බව විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස පවසා ඇති අතර කබීර් හෂීම් මහතාද එම නිර්දේශය අනුමත නොකරන බව දන්වා ඇත. එම නිර්දේශය තමා අනුමත කරන බව නිමල් සිරිපාල ද සිල්වා ප්‍රකාශ කර ඇති අතර නම් කරන ලද පුද්ගලයාගේ රාජකාරි ඉටු කිරීමේ කිසිදු ගැටලුවක් තමා නිරීක්ෂණය නොකරන බව සාගර කාරියවසම් ප්‍රකාශ කර ඇත. එමෙන්ම අධිකරණයේ ගොනුකර තිබෙන හා විභාග වෙමින් තිබෙන පෙත්සම් හේතුවෙන් ව්‍යස්ථා සභාව සිය තීන්දුව ප්‍රමාද කිරීමට තීරණය කළහොත් එය ඉදිරියේදී එවැනි පත්වීම් සඳහා නරක පූර්වාදර්ශයක් වනු ඇති බවද ඔහු ප්‍රකාශ කර ඇත. ඒ නිසා එම නිර්දේශය අනුමත කරන බව ඔහු පවසා ඇත. අගමැති දිනේෂ් ගුණවර්ධනද නිර්දේශය අනුමත කරන බව පවසා ඇත.
වෛද්‍ය අනුලා විජේසුන්දර සභාවේ තීන්දුවක් සලකා බැලීම පසුදා අධිකරණයෙන් තීන්දුවක් ලැබෙන තෙක් ප්‍රමාද කිරීමට ඇති හැකියාව පිළිබඳ විමසා ඇති අතර එයට සාගර කාරියවසම් පිළිතුරු දෙමින් පවසා ඇත්තේ එක් නඩුවක් සලකා බැලීමට අවසර ලබා දුන්නද එය අවසන් වීමට සැලකිය යුතු කාලයක් ගතවන බැවින් පෙත්සමක් මත විශ්වාසය තැබීම නුවණට හුරු නොවන බවයි. එමෙන්ම වෛද්‍ය අනුලා විජේසුන්දරගේ අදහස වී ඇත්තේ දේශබන්දු තෙන්නකෝන් පොලිස්පති ධුරයේ කටයුතු කරන අතරතුර මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් හා පාතාල ක්‍රියාකාරකම් තුරන් කිරීම සඳහා කෘතවේදී සේවාවක් සිදු කරන බවයි. ඒ නිසා ඇය එම නිර්දේශය අනුමත කරන බව පවසා ඇත.
එහෙත් ආචාර්ය ප්‍රතාප් රාමවුජන් මහතාගේ අදහස වී ඇත්තේ සභාව ජනාධිපතිවරයාගේ නිර්දේශය පිළිබඳ තීරණය එම නඩුව අවසන් වනතුරු ප්‍රමාද කළ යුතු බවත් ජනාධිපතිවරයාගේ නිර්දේශය මත කිසිදු තීරණයක් ගැනීමෙන් ඔහු වැළකී සිටින බවත්ය. එමෙන්ම ආචාර්ය දිනේෂා සමරරත්නද කියා ඇත්තේ අධිකරණයේ තීන්දුව ලැබෙන තෙක් සිය සභාවේ තීරණය ප්‍රමාද කළ යුතු බවයි. එමෙන්ම අධිකරණයේ නඩුවක් විභාග වෙමින් පවතින අවස්ථාවක ඊට අදාළ කරුණක් සලකා බැලීමේ නීත්‍යනුකූලතාවය පිළිබඳ නීතිපති නිර්දේශ ලැබෙන තෙක් ඇය තීරණයක් ගැනීමෙන් වැළකී සිටින බවත්, ඒ සම්බන්ධයෙන් හේතු ලිඛිතව ඉදිරිපත් කරන බවත්ය.
තමන්ට පැවරී ඇති සමාජ තත්වය රැකගැනීමටත්, සමාජය තමන්ගෙන් අපේක්ෂා කරන ගෞරවාන්විත චර්යාවට අනුගත වීමටත් කෙනෙකුට නොහැකි වීම තරම් අභාග්‍ය සම්පන්න ඉරණමක් කෙනෙකුට තවත් ඇත්දැයි සිතීම උගහට ය. එවැනි ඉරණමක්, විනිසුරුවරයෙකු සහ පාලකයෙකු සම්බන්ධයෙන් ගත් විට වඩාත් අශෝභන දර්ශනයක් වන්නේය. එහෙත්, සමහරුන්ට එවැනි නරක නාමයකට හිමිකරුවෙකු වීම මොන විදිහකින්වත් ගැටළුවක් හෝ ලැජ්ජාවක් වන බවක් නොපෙනේ.
එය, මේ වගේ ය. නූගත් බව අඩුපාඩුවක් වශයෙන් පෙනෙන්නේ, උගත් බව පිළිබඳ යම් අපේක්ෂාවක් සහ ආශාවක් තිබුණු මුත්, බොහෝවිට යම් පරිබාහිර හේතුවක් නිසා එය අත්පත් කරගත නොහැකි වූ පුද්ගලයෙකුට පමණි. මෙවැනි කෙනෙකුට යම් දවසක මුට්ට කරගැසීමට සිදු වුණොත්, ඔහුගේ කරට බර වර්ග දෙකක් පැටවෙනු ඇත. එකක්, මුට්ටයේ කිලෝ-බර ය. අනෙක, එම තත්වයට නොවැටී සිටීමට තිබුණු අවස්ථාව මඟහැරීම පිළිබඳව ඇති වන දුක්-බර ය. එහෙත් ඉගෙනීමක් ගැන කිසි ආශාවක් හෝ ඊට කිසි වටිනාකමක් කිසි දවසක තිබී නැති පුද්ගලයාට, තමන් නූගත් වීම මොන විදිහකවත් බරක් වන්නේ නැත. සමහරවිට එසේ වීම හෙවත් නූගත් වීම, යහපතක් සහ සැහැල්ලුවක් වශයෙන්ද ඔහුට/ඈට දැනෙන්ට පිළිවන. මෙහි සඳහන් ‘උගත්’ වීම යන්නට ‘වැදගත්’ වීම යන්න යෙදුවොත්, ඒ වැදගත්කම නොවැදගත් කාරණයක් වශයෙන් ගන්නා චරිත දෙකක් මේ රචනාවට අද මාතෘකා වෙයි.
විනිසුරු වෘත්තිය තුළ අතිබහුතරය අභිමානවත් චර්යාවක් අනුගමනය කරති.
එය, විනිශ්චයාසනයේදී පමණක් නොව, බාහිර සමාජය තුළද ඔවුහූ තමන් වෙත පවරා ගනිති. හේතුව, එය ඔවුන්ගේ විශේෂිත වෘත්තිය ස්වභාවය විසින් විසිහතර පැයේ සමාජය විසින් ඉල්ලා සිටින තත්වයක් වන බැවිනි. හරියට, රෝගීන් සුවපත් කිරීම, සමාජය විසින් විසිහතර පැයේම වෛද්‍යවරයෙකුගෙන් ඉල්ලා සිටින්නා සේ ය. පාඩමක් වැරදියට කියාදෙන ගුරුවරයෙකු කෙරෙහි ශිෂ්‍යයන් තුළ ඇති නොවන ආකාරයේ නිරීක්ෂණයක් සහ සුපරීක්ෂාවක් විනිසුරුවරයෙකු කෙරෙහි සමස්ත සමාජය පැත්තෙන් ක්‍රියාත්මක වෙයි.
කෙනෙක් දෙන්නෙක් මේ ශික්ෂණය නොතකති. එසේ වීම ඔවුන් කෙරෙහි යම් පීඩාවක්, ආතතියක් ඇති නොකරතියි සිතිය නොහේ. එවැන්නෝ, පසු අවස්ථාවක හෝ සිය කල්ක්‍රියාව වෙනස් කරගැනීමට බලති. එහෙත් එසේ නොකරන අල්පයක්ද මේ අතර සිටිති. අප ඉහතින් කී, මුට්ටයේ බරත් ප්‍රසන්න සැහැල්ලුවක් වශයෙන් ගන්නා මිනිසුන්ට මොවුන් සමාන ය.
ගිය සතියේ අපේ අභියාචනාධිකරණය වැදගත් කාරණයක් විනිශ්චය කෙළේය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ කෙටි ආණ්ඩු කාලය තුළ සිදු කළ අනේක මනස්ගාතවලින්, අධිකරණය කෙරෙහි කෙලින්ම බලපෑම් කළ, ලජ්ජාසහගත සිද්ධියක් මේ විනිශ්චයට භාජනය විය. 2015-2019 යහපාලන ආණ්ඩුව කාලයේ කරන ලදැයි කියන දේශපාලනික පළිගැනීම් පිළිබඳ සොයාබැලීම සඳහා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ 2020 දී ජනාධිපති කොමිසමක් පත්කෙළේය. එහි සභාපතිත්වයට පත්කරනු ලැබුවේ, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ හිටපු විනිසුරුවරයෙකු වන උපාලි අබේරත්න ය. මේ කොමිසමේ ක්‍රියාකලාපය තුළ, සියලු විනිශ්චය ප්‍රමිතීන් හෑල්ලුවට ලක්කෙරුණා පමණක් නොව, ස්වාභාවික යුක්තියත් පිටුදකිමින්, තමන්ට භාර කළ සොයාබැලීමේ නිමිත්ත, එනම් පළිගැනීම යන කාරණය තමන් විසින්මත් ක්‍රියාවෙන් ඔප්පු කර පෙන්වීමට තරම් එම කොමිසම දුරදිග ගියේය.
එය ඇත්තෙන්ම, ‘පළිගැනීමේ කොමිසමක්’ බවට රූපාන්තරණය වුණි.
දීර්ඝ කතාවක් කෙටියෙන් කිව්වොත්, කප්පම් ලබාගැනීම සඳහා ළමයින් 11 දෙනෙකු පැහැරගෙන ගොස් ඝාතනය කිරීම, මාධ්‍යවේදී ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනය කිරීම, මාධ්‍යවේදී කීත් නොයාර් පැහැරගෙන ගොස් වධහිංසා කිරීම, ප්‍රගීත් එක්නැලිගොඩ පැහැරගෙන ගොස් අතුරුදහන් කරවීම සහ 2012 දී වැලිකඩ බන්ධනාගාරයේ සිටි සිරකරුවන් ඝාතනය කිරීම ඇතුළු, රාජපක්ෂලාගේ අඬුපඬු විහිදුනු අපරාධවලට සම්බන්ධව පැවරී තිබුණු නඩු රාශියක්, ‘දේශපාලනික පළිගැනීම්’ වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත්කිරීමත්, ඒ පදනම මත පිහිටා, ඒ අපරාධවල විත්තිකරුවන් නිfදාස් කිරීමත් මේ ජනාධිපති කොමිසමේ එක් රාජකාරියක් විය. මෙය මොන තරම් විකාරරූපී ස්වභාවයක් ගත්තේද යත්, කොමිසමේ කාලය අවසන් වීමට නියමිත දිනය ළං වෙද්දී තවත් අපරාධ සිද්ධියක් බලධාරීන්ට හිටිහැටියේ මතක් විය. ඒ, දුමින්ද සිල්වාට ලබා දී ඇති මරණ දඬුවමයි. මේ ‘පැමිණිල්ලත්’ විභාග කිරීම සඳහා කොමිසමේ නියමිත කාලය තවත් දින 16 කින් ජනාධිපතිවරයා විසින් දිග් කරන ලදි.
තමන්ට පැවරූ එකී වගකීමත් සුවචව ඉටු කළ උපාලි අබේරත්න කොමිසම, ඒ අනුව, දුමින්ද සිල්වාගේ දඬුවම යළි සලකා බැලිය යුතු බවට නිර්දේශ කෙළේය. එපමණක් නොව, ඔහුට විරුද්ධව බොරු සාක්ෂි දී ඇති අයට එරෙහිව නීතිමය පියවර ගත යුතු බවටත් නිර්දේශ කෙළේය. එනම්, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මගින් සාක්ෂි සියල්ල පරීක්ෂා කර බලා අනුමත කර ඇති දඬුවමක් පවා ප්‍රශ්න කිරීමට තරම් මේ කොමිසම අයි.ආර්.සී. පන්නයෙන් සැහැසි වූ බවයි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයටත් ඉහළින් තමන්ට වැජඹිය හැකි යැයි මේ උපාලි අබේරත්න ඇත්තෙන්ම විශ්වාස කරන්නට ඇත. මන්ද යත්, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සදාකාලිකව වැජඹෙතැයි ඔහු වැනි මිනිසුන් එදා විශ්වාස කළ බැවිනි. කෙසේ වෙතත්, ඉහත කී අපරාධකරුවන් සහ සොරුන් නිfදාස් කිරීමෙන් පමණක් කොමිසම නැවතුණේ නැත. එම සිදුවීම් විමර්ශනය කළ සහ නඩු පැවරූ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් සහ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් පවා විත්තිකරුවන්/වගඋත්තරකරුවන් කිරීමටත් පියවර ගත්තේය.
මොහුගේ කොමිසමේ එකී නිර්දේශ සියල්ල ගිය සතියේ අභියාචනාධිකරණය විසින් කුණු කූඩයට දැම්මේය. එපමණක් නොව, අධිකරණ බලයක් නැති විෂයපථ රාශියකටත් ඔවුන් අතගසා ඇති බවත් අවධාරණයෙන් කියා සිටියේය. මේ මජර කාරිය සඳහා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ තෝරාගත් උපාලි අබේරත්න නමැත්තා, අතීතයේ සිටම කුප්‍රකට නාමධාරියෙකි. වික්ටර් අයිවන් සහ ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය ඇතුළු පාර්ශ්ව ගණනාවක් මේ පුද්ගලයා පිළිබඳ කරන ලද පැමිණිලි විභාග කළ අධිකරණ සේවා කොමිසම උපාලි අබේරත්නගේ වැඩ තහනම් කෙළේය. ඊට හේතු වූයේ, ඔහු නඩු විමසූ විෂම ආකාරය තුළ, ස්වාභාවික යුක්තිය ඔළුවෙන් සිටුවා තිබීමයි.
එවකට මොහු දිසා විනිසුරුවරයෙකි. ඒ දිසා විනිසුරු ඉදිරියේ දික්කසාද නඩුවක් විභාග විය. දික්කසාද නඩුව පවරා තිබුණේ, වරලත් ඉංජිනේරුවරයෙකි. තමාගේ බිරිඳ ද්වේෂ සහගත ලෙස තමා අතහැර ගොස් වෙනත් පුරුෂයෙකු සමග දීග කන බව ඔහුගේ පැමිණිල්ල විය. මේ වෙනත් ‘පුරුෂයා’ වුණේ, එවක නීතිපති වශයෙන් සිටි සරත් නන්ද සිල්වා ය. උපාලි අබේරත්න යනු, සරත් නන්ද සිල්වාගේ ගෝලයෙකු සේම මිතුරෙකි. ඉතිං, ඇගෙන් දික්කසාද වීමට ඉල්ලා සිටි අගතියට පත් සැමියාට මේ විනිසුරුවරයා දුන් තීන්දුව කුමක්ද? තම මිත්‍ර සරත් නන්ද සිල්වා සමග දීගකමින් සිටි බිරිඳට විශාල වශයෙන් නඩත්තු ගෙවන ලෙස පරණ සැමියාට නියම කිරීමයි! ඉන්පසු කාලයක, චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක විසින් සරත් නන්ද සිල්වාව අගවිනිසුරු තනතුරට පත්කරන ලදි. ඉතිං ඔහු, තමාට උපකාර කළ, වෘත්තීය විෂමාචාරය නිසා ඒ වන විට වැඩ තහනමට ලක්ව සිටි උපාලි අබේරත්නව යළි සේවයේ පිහිටුවීය.
සරත් නන්ද සිල්වාට සේවය කළ වහල් මානසිකත්වයෙන්ම රාජපක්ෂලාටත් සේවය කිරීමට උපාලි අබේරත්න සැදී පැහැදී සිටින බව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ දැන සිටියේය. ඉහත කී, ‘දේශපාලන පළිගැනීම්‘ පිළිබඳ සොයා බැලීම සඳහා පත්කළ ජනාධිපති කොමිසමේ සභාපති වශයෙන් උපාලි අබේරත්නව තෝරාගැනෙන්නේ එකී පදනම මතයි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ අපේක්ෂා කළ පරිදිම, ප්‍රධාන පෙළේ අපරාධකරුවන් සහ සහායකයන් නිදහස් කළ යුතු බවට මේ කොමිසම නිර්දේශ කෙළේය. තමාගේ ජනාධිපති කොමිෂන් නිර්දේශ මගින් නිර්දෝෂී වූ රාජපක්ෂවාදී අපරාධකරුවන්ගේ සහ සොරුන්ගේ සතුට, යම් දවසක තමාට නින්දාවක් වෙතැයි සිතීමට තරම් ආත්ම ගෞරවයක අහලකින්වත් යන හැඟීමක් මොහුට නොවුණි.
අප කලින් සඳහන් කළ ‘හැදුණු කම’ සහ ‘වැදගත් කම’ වැනි සංකල්ප කිසි දවසක ඔහුගේ චින්තන ලෝකය තුළ නොවීම ඊට හේතුවයි. ඒ අතින් ඔහු සමාන වුණේ, අප කලින් සඳහන් කළ, තමාගේ වර්තමාන තත්වය පිළිබඳ කිසි පශ්චාත්තාපයක් නැති මුට්ට කරගසන්නාට ය. විනිසුරුවරයෙකු වෙනවා වෙනුවට, රාජපක්ෂලාගේ කීකරු සේවකයෙකු වීම මොන තරම් අගේට ඔහු කෙළේද යත්, මේ කොමිසමේ පමණක් නොව තවත් කොමිෂන් සභා දෙකකමත් (තොරතුරු දැනගැනීමේ කොමිසම සහ අතුරුදහන් වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයේත්) සභාපති වශයෙන් පත්වීම් ලැබීමට තරම් ඔහුගේ ‘කැරැට්ටුව’, මේ දේශපාලන සංස්කෘතිය තුළ, විශේෂ සුදුසුකමක් විය.
මොහු වනාහී, ලජ්ජාවක් නැති දූෂිතයෙකු නම්, සිරිසේන යනු ලැජ්ජාවක් නැති විකටයෙකි. විකටයන් වර්ග දෙකකි. එක විකටයෙක් අනුන්ව සිනස්සයි. අනිත් විකටයාට අනුන් සිනාසෙති. ඒ, කෝපයක් සහ ජුගුප්සාවක්ද පෙරදැරිවයි. සිරිසේන අයත් වන්නේ, මේ දෙවැනි වර්ගයටයි. පාස්කු ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරය සිදු වුණේ ඔහු මෙරටේ ජනාධිපති සහ ආරක්ෂක ඇමති වශයෙන් සිටියදී ය. ඒ ප්‍රහාරයට මාස ගණනකට කලින් සිට ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ රැස්වීම් ඔහු පවත්වා තිබුණේ, අගමැතිවරයා (වර්තමාන ජනාධිපතිවරයා) සහ පොලිස්පතිවරයා පවා එයින් පිටමං කර තැබීමෙනි. ඒ වෙනුවට ඒ ආරක්ෂක මණ්ඩලයට ඔහු කැඳවාගෙන ගියේ, තිලංග සුමතිපාල සහ මහින්දානන්ද අලුත්ගමගේ වැනි ‘විශේෂඥයන්’ ය. ප්‍රහාරය සිදුවන මොහොතේ ඔහු ලංකාවේ සිටියේ නැත. එහෙත්, ඔහු වෙනුවට ආරක්ෂක ඇමතිවරයෙකු ඔහු පත්කර ගොස් තිබුණේද නැත. රටේ ජාතික ආරක්ෂාව ගැන එතරම් වගකීම් විරහිතව කටයුතු කර ඇති වෙනත් රාජ්‍ය නායකයෙකු එතෙක් අප දැක නොතිබුණි. අවසානයේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මේ සම්බන්ධයෙන් ඔහු වැරදිකරු කර විශාල දඩයක්ද නියම කිරීමෙන්, ඔහුගේ සාපරාධී වගකීමේ තරම ඔප්පු විය.
ඒ සියල්ල පැත්තකින් තියමු. දැන්, තව සති තුනකින් පාස්කු ප්‍රහාරය සිදු වී අවුරුදු පහක් සම්පූර්ණ වීමට නියමිතයි. එසේ තිබියදී, මේ ප්‍රහාරයේ සැබෑ මොළකරුවා කවුද යන්න තමා දන්නේ යැයි විළිලැජ්ජාවක් නැතිව අද මොහු කියන විට, එය අප භාරගත යුත්තේ රටේ ජාතික ආරක්ෂාවට අදාළ බරසාර හෙළිදරව්වක් වශයෙන්ද, නැත්නම්, තවමත් අර අසරණ ජීවිත සහ වින්දිත පවුල් සමග දේශපාලන සෙල්ලමක් කිරීමට මානබලන මෝඩ විකටයෙකුගේ තවත් සාපරාධී නාඩගමක් වශයෙන්ද? ඒ දෙකෙන් කොයි එක වෙතත්, ඒ සාපරාධීත්වයේ වගකිවයුත්තෙකු වශයෙන් විත්තිකූඩුවට නැංවීමට ඔහු සුදුස්සෙකු වන්නේය. පෙරේදා (26) අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ගොස් ඔහු දුන් දීර්ඝ කටඋත්තරය කුමක්ද යන්න තවම අපි නොදනිමු. ඔහුගේ ප්‍රකාශය පිළිබඳ වාර්තාවක් නීතිපතිවරයා විසින් අද අධිකරණය හමුවේ තැබීමට නියමිතයි. පිල්ලෙයාන් වැනි පුද්ගලයන්ගේ නම් එහිදී කියැවී ඇතැයි වටින්ගොඩින් කියැවෙයි. එහෙත් පිල්ලෙයාන් පවා ‘මහ මොළකරුවෙකුගේ’ භූමිකාවකට කිසි ලෙසකින්වත් නොසෑහෙන බව, පාස්කු ප්‍රහාරයේ දිග පළල පිළිබඳ මෙතෙක් අනාවරණය වී ඇති සහ ඒ ප්‍රහාරය මගින් සාක්ෂාත් කරගත් අවස්ථාවාදී දේශපාලනික බල මාරුවේ ස්වභාවය මගින් අපට පසක් කරදෙයි.
බස්නාහිර සහ වයඹ දෙපළාත් දෙපසට කරමින් ගලායන මා ඔය මිටියාවත මැටි වැඩවලට පතළය. මීට දෙතුන් අවුරුද්දකට පෙර ලංකාවේ පළමු මැටි ඇමති බිහිවූයේද මේ කියන්නා මා ඔය බඩ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයෙනි. එමතුදු නොව තවමත් විටින් විට හිස ඔසවන ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ පස් පාතාලයේ තිඹිරිගෙයද මා ඔය නිම්නයේ මැටි කර්මාන්තයේ අංගයක් වන ‘මැටි කැපීම’ බව පැවසිය හැක්කේය.
මා ඔය නිම්නයේ බොහෝ දෙනෙකුගේ ජීවිත මැටි කර්මාන්තය හා බැඳී ඇත්තේය. මැටි කැණීම් යන වචනය අපට යම් නුහුරු බවක් ගෙන ආවද මා ඔය නිම්නයේ වැසියන්ට එය හොඳට හුරුපුරුදු වචනයකි. මැටි කණින්නේ මැටිවළං සෑදීමට පමණක් නොවේ. මහා පරිමාණයෙන් කරනා මැටි කැණීම් බහුතරය සිදුවන්නේ උළු ගඩොල් නිෂ්පාදනය වෙනුවෙනි. මෙලෙස පොළව හාරා පස් ලබාගැනීම ආවාට ගියාට සිදුකළ හැක්කක් නොවේ. ඒ සඳහා භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශයේ නෛතික අවසරය ලබාගත යුත්තේය.
කාර්යාංශය ඒ අවසරය දෙන්නේ පස් කපාගන්නා ස්ථාන යළි නියමිත ආකාරයෙන් ගොඩකරනා බවට පොරොන්දුව මතය. භූවිද්‍යාවේ භෂාවෙන් ඊට කියනුයේ භූමි පුනරුත්ථාපනය කියාය. එහෙත් ලංකාවේ අන් බොහෝ පොරොන්දු මෙන් මෙකී භූමි පුනරුත්ථාපන පොරොන්දුවද බොහෝ තැන්වල නිකම්ම නිකම් කඩවුණ පොරොන්දුවක් බවට පත්ව ඇත. මා ඔය නිම්නයේ බොහෝ තැන්වල අඩි තිහ හතලිහ ගැඹුරු ආවාට බඳු වලවල් ඉතිරිව ඇත්තේ එසේ කඩවුණ පොරොන්දු නිසාය.
එහෙත් නිර්මාණශීලී මිනිසුන්ට මැටි කපා අතහැර දමනා වළවල් පවා විස්මිත නිර්මාණයන් බවට හැරවිය හැක්කේය. එමතුදු නොව පංච මහා විල් සිහිකරනා එවැනි වලවල්වල ලෝක පුදුම මවන්නටද හැක්කේය. භූවිද්‍යා කාර්යාංශයේ ගම්පහ දිස්ත්‍රික් කාර්යාලයේ කැණීම් ඉංජිනේරුවා වූ කුෂාන් ගුණසේකර එවැනි නිර්මාණශීලී මනසක් තිබූ මිනිසෙකි. ඔහුට පමණක් නොව භූවිද්‍යා කාර්යාංශයටම ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ ලොකුම ලොකු ප්‍රශ්නයක් ඉතිරිව තිබුණේය. ඒ බෝලගල හල්පේ විලය. වතුර පිරී ඇති නිසා විල යයි කීවාට එය මැටි වලවල් පොකුරක එකතුවකි. මඩම්පැල්ල, බෝලගල ගමේ පිහිටි, කලක සිට මැටි ලබාගන්නට හෑරූ අඩි තිහ හතලිහක් ගැඹුර වලවල් කිහිපයකට වැසි ජලය පිරීමෙන් සහ අතේ දුරින් ගලායන මා ඔයේ උල්පත් සක්‍රිය වීමෙන් බිහිවුණ හල්පේ විල අක්කර හැට හැත්තෑවක් පුරා පැතිර ඇති දැවැන්ත වලවල් රැසක එකතුවකි.
නිසිලෙස භූමි පුනරුත්ථාපනය නොකරන මිනිසුන් අතරේ එම රාජකාරිය හරියටම කරනා මැටි ව්‍යාපාරිකයෝ නැත්තේ නොවෙති. පිය උරුමයක් ලෙස මැටි සහ වැලි කැණීම කරනා කැළුම් පෙරේරාද එවැනි එක් ව්‍යවසායකයෙකි. හල්පෙ විල ගොඩකළ හැකිදැයි කැණීම් ඉංජිනේරු කුෂාන් ගුණසේකර කැළුම්ගෙන් නිකමට විමසන්නේය. කැළුම්ගේ පිළිතුර වනුයේ හල්පේ විල පස් දමා නොව වතුරෙන්ම පුරවා භූමි පුනරුත්ථාපනය කිරීම හැර වෙන විකල්ප නැති බවය. ‘එහෙනම් කැළුම් ඕකේ පාවෙන හෝටලයක් හදන්නකෝ.’ දකුණු ආසියාවේ හතරකොන ඇවිද්දත් සොයාගත නොහැකි පාවෙන හෝටලයක් හල්පේ විලේ ඉදිකිරීමේ ආරම්භය එකී යෝජනාවය. මේ වන විට මැටි වල විලක් වී එහි තරු හතරේ පාවෙන හෝටලයක්ද ඉදිවී හමාරය. දෙස් විදෙස් සංචාරකයන් වෙනුවෙන් විවෘතවූ ලංකාවේ අලුත්ම හෝටලය වී ඇත්තේ මේ කියනා බෝලගල ෆ්ලෝටින් රිසෝර්ට් එකය.
මැටි වලක හෝටලයක් හදා පා කිරීම වූ කලී එසේ මෙසේ වැඩක් නොවේ. ඊට කරගැසූ කැළුම් පෙරේරාට මතුවූ මුල්ම ප්‍රශ්නය වූයේ මේ දැවැන්ත කාර්යයට අවශ්‍ය හවුල්කාරයන් සොයා ගැනීමය. ප්‍රකට ව්‍යාපාරිකයෝ ‘ඕක රිස්කි වැඩක්’ බව කියමින් කැළුම්ට පිටුපෑවෝය. ඒත් ඒ රිස්ක් එක ගන්නට කැමති, ව්‍යාපාරිකයන් නොවනා වෘත්තිකයෝ සහ ක්‍රීඩකයෝ කැළුම්ගේ පාවෙන හෝටලයේ අපූර්වත්වය දැක්කෝය. ඒ අතර ප්‍රකට ක්‍රිකට් ක්‍රීඩක තිලකරත්න ඩිල්ෂාන් සහ අදටත් ශ්‍රී ලංකා පිල නියෝජනය කරනා ඔෂධ ප්‍රනාන්දුද වෙයි. ඒ දෙදෙනාද ඇතුළුව වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන් වැනි වෘත්තිකයෝ රැසක් ආයෝජකයන් ලෙස මීට එක් වූහ. මිලියන දහසකින් වැඩ නිම කරන්නට සිතා ඔවුහු වැඩේට බැස්සෝය. එහෙත් ලෝකයම ගෙවල් තුළ සිරකළ කොරෝනා වසංගතය සහ ලංකාවේ ආර්ථිකය බංකොළොත් වීම යන කරුණු නිසා මිලියන දහසින් නිමකරන්නට ගත් වැඩේ මිලියන 1800 දක්වා දිග්ගැසුණේය. කෙසේ හෝ දැන් වැඩේ නිමා වී ඇත්තේය.
බෝලගල ෆ්ලෝටින් රිසෝර්ට් අපූරු නිර්මාණයක් වන්නේ එය මැටි කපා අතහරින ලද වලක ඉදිකිරීම නිසා හෝ පාවෙන හෝටලයක් වීම නිසා නොවේ. එය සංකල්පීය වශයෙන් වෙනස් හෝටලයකි. එහි කබානා ගණන පනහකට ආසන්නය. ඒ සියල්ල ඇත්තේ ජල තලය මතය දෙපසට පැද්දෙමිනි. කබානා දහය වඩාත් විශේෂිතය. ඊට හේතුව වන්නේ නියමු මැදිරියක් මගින් එකී කබානා ජලාශයේ තෝරාගත් මාර්ගයක ගමන් කරවීමට හැකි වීමය. මේ කබානවල නවාතැන් ගන්නා අමුත්තෙක් කෙටි නින්දකින් පිබිදෙන විට දකින්නේ මුළු මනින්ම වෙනස් පරිසරයකි. ඒ අත්දැකීම වෙනත් හෝටලයකදී ලබනවා තබා සිතන්නටවත් නොහැක. හෝටලයේ දැවැන්ත පිහිනුම් තටාකය එක්වර පනස් දෙනෙකුට පහසුකම් සපයයි. එයද ඇත්තේ ජය තලය මත දෙපසට පැද්දෙමිනි.
අවන්හලද ඒ ආකාරයෙන් ජලයේ පාවෙමින් තිබේ. අමුත්තන්ගේ ආහාර අවශ්‍යතාවන්ගෙන් 90%ක් හෝටලය ආශ්‍රයෙන්ම සපයාදීමේ අරමුණින් ඉදිකර ඇති හරිතාගාරය තවත් විශේෂ අංගයකි. සීතල නුවරඑළියේ වැවෙනා බෙල් පෙපර්, කැරට්, ලීක්ස්, ගෝවා වැනි එළවළු සහ ස්ට්රෝබෙරි වැනි පලතුරු රැසක් කාබනික ක්‍රමයට වවා ඇති මේ හරිතාගාරයද ඇත්තේ ජලය තලය මත පාවෙමිනි.
සංචාරකයන් වෙනුවෙන් සැබෑ ලාංකේය ගම්මානයක අත්දැකීම ලබාදෙන්නට ඉදිවූ ගම්මානයක්ද මෙහි ඉදිකර ඇත. එය හුදු ගැමියන් ලෙස නළුවන් රඟනා රඟමඩලක් නොව සැබෑ ගම්මානයකි. සංචාරකයන් ආවත් නාවත් එහි වැසියෝ තම හුරුපුරුදු දිවි පෙවෙත ගතකරති, කුඹල් ගෙදර, ගොවි ගෙදර, රා කඩේ, ආරච්චි නිවස වැනි පැරණි ගමක අංග සියල්ල එහි වෙයි.
මිලියන දෙදහසකට ආසන්න පිරිවැයක් දරමින් මේ විස්මිත නිර්මාණය නිමකළද ඊට රජයෙන් හිමිවිය යුතු අවම පහසුකම්වත් ලබාදීමට වග කිවයුත්තන් කටයුතු කර නැත. කොළඹ හලාවත ප්‍රධාන මාර්ගයෙන් හැරී හෝටලය වෙත යාමට ඇති මාර්ගය අප්‍රිකානු සෆාරි ගමනක අත්දැකීම් ලබාදෙන තරමට ජරාජීර්ණය. නිරතුරු එහි ගමන් ගන්නා පස් ලොරි නිසා දුවිල්ලෙන් වැසී ඇති පටු මාර්ගය එක් පසකින් මායිම්ව ඇත්තේ මැටි කැපීමෙන් හෑරී ඇති අඩි හතලිහක් තරම් ගැඹුරු ප්‍රපාතයකටය. මෙම මාර්ගය නිසාම මේ හෝටලය සංචාරකයන් අධෛර්ය වීමට පුළුවන. ආණ්ඩුවේ නිලධාරීන්ගේ කම්මැලි වැඩ නිසාම කටුනායක සිට සී ප්ලේන් මගින් සෘජුවම සංචාරකයන් හෝටලයට ගෙන ඒමට කළමනාකාරිත්වය සැලසුම් කරමින් සිටිනා බව බෝලගල ෆ්ලෝටින් රිසෝර්ට් සභාපති කැළුම් පෙරේරා පැවසීය.
හල්පේ මැටි වල නොසිතූ ආකාරයෙන් තරු හතරේ හෝටලයක් පාවෙන, විලක් ලෙස ඉතිහාසයට එක්ව තිබේ. එහෙත් කිසිදු භූමි පුනරුත්ථාපනයකට ලක් නොවූ දැවැන්ත මැටි වලවල් රැසක් ජනජීවිතයට අනතුරුදායක ලෙස මා ඔය නිම්නයේ විසිරී ඇත. පොතේ හැටියට මැටි කැපීම් සඳහා අවසර දෙන්නේ එකි වළවල් පුරවා පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ කොන්දේසිය පිටය. එසේනම් සෑම මැටි වලක්ම නියමිත පරිදි පුරවා නිමකළ යුතුය. එහෙත් නොපිරවූ වලවල් සෑම තැනකම දැකිය හැක. එසේ වන්නේ කෙසේදැයි වගකිවයුත්තෝ උත්තර දිය යුත්තෝය.
නිල් පාට වලාවක් මෙන් ගලා බැසීම නිසා නීලවලා නදී, නිල්වලා වූ බව තමයි කවුරුත් පිළිගන්න අදහස. සිංහරාජයේ ගොන්ගල කන්දෙන් ගලන දිය ධාරාවන්ගෙන් ඉපදෙන නිල්වලා ගඟ කිලෝමීටර 81ක් දුර ගෙවාගෙන මාතර නගරය මැද්දෙන් ගලාගෙන මුහුදට වැටෙන්නේ තොටමුණ කියන ස්ථානයෙන්. මාතර මිනිසුන්ට නිල්වලා ගං කොමලිය සුන්දරත්වයේ රටා මවන්නියක්. නිල්වලා ගඟ තමයි මාතර ආඩම්බරය. නිල්වලා ගඟේ ජල පෝෂක වපසරිය වර්ග කිලෝ මීටර 971ක්. ගංගාව දෙපස ඉන්න පවුල් දහස් ගණනක් ජීවත් වෙන්නේ නිල්වලා ගඟෙන් පෝෂණය වෙලා. මේ වෙද්දි ගංවතුර, කිඹුල් ප්‍රහාර වගේ ප්‍රශ්න නිසා මිනිසුන්ට ජීවිතවලින් වන්දි ගෙවන්න වෙලා තිබුණාට, ඒ දේවල් ඒ විදියටම වෙලා තියෙන්නෙත් මිනිස්සුම කරපු වැඩ නිසා කියලා තමයි මාතර මිනිස්සු කියන්නේ.
ඒ කොහොම වුණත් ගඟ දෙපැත්තේ ඒ ආසන්නයේ ජීවත්වෙන මිනිසුන්ට නිල්වලා ගඟ කියන්නේ ජීවිතයේම කොටසක්. ගඟත් එක්ක තියෙන ඒ බැඳීම ගලවන්න බැරි බැඳීමක්. දේශපාලනික, ආර්ථික, සංස්කෘතික සහ සමාජීය වශයෙනුත් ගඟත් එක්ක ඓතිහාසිකවම ආ බැඳීමක් තියෙනවා. සිංහල සාහිත්‍යය තුළත් නිල්වලා ගඟ ගැන බොහෝ තැන්වල සඳහන් වෙලා තියෙනවා. විශේෂයෙන්ම තිසර, පරෙවි, කෝකිල සංදේශ කාව්‍යවල සංදේශ කතුවරයා නිල්වලා ගඟ වර්ණනා කරලා තියෙනවා. මේ ඒ විදියට වර්ණනා කරපු තිසර සංදේශයේ එන කවියක්.
පුල්වලා කුසුම මෙන් කොක වැල නිසල
ලොල්වලා දියැර ගැනුමට බිමට බැස
නිල්වලා රැඳි සෙ සැදි මාරුකු දෙපස
නිල්වලා ගඟිනෙතර යා ගත් සතොස
නිල්වලා ගඟත් එක්ක ඈඳිලා තියෙන කතාවලින් මිනිස්සු කොයි තරම් දුරට ගඟත් එක්ක බද්ධ වෙලා තිබුණාද, ඒවායින් හෙළිවන සංස්කෘතික ජීවිතය, ගොඩනැගුණු මානව සබඳතා ගැන හොඳ අවබෝධයක් ලබාගන්න පුළුවන්. ගඟත් එක්ක බැඳිච්ච ජනශ්‍රැති රාශියක් ගොඩනැගිලා තියෙනවා. ඒවා එක් පැත්තකින් අලුත් දැනුමක්. තවත් පැත්තකින් රසවත් කතාන්දරයක්. ජනශ්‍රැතිය තුළ තිබෙන ප්‍රමුඛම ලක්ෂණය වන්නේ වාචික බව සහ ජන පදනමයි. ඒ ඒ ජනතාවගේ ජීවන රිද්මය හොඳින්ම අල්ලාගන්න පුළුවන් වෙන්නේ ඔවුන්ගේ ජනශ්‍රැතියෙන්.
ජයතිස්ස තෙන්නකෝන් ඒ විදියට නිල්වලා ගඟත් එක්ක මිනිසුන්ගේ තියෙන ජනශ්‍රැති හොයන්න වෙහෙසුනු කෙනෙක්. ඔහු ගඟ දෙපස ඇවිද්දා, මිනිස්සුත් එක්ක කතා කළා, හැම මනුස්සයෙක්ටම ඇහුම්කන් දුන්නා, ඒ මිනිස්සුත් එක්කම ජීවත් වුණා. ඔහු ඒ හැම දෙයක්ම සටහන් කරගෙන තියෙනවා. ඒ සටහන්වල ගඟ ගැන මිනිස්සු ගැන කවුරුත් දන්නේ නැති කතා ගොඩක් තියෙනවා. මේ ජයතිස්ස නිල්වලා ගඟේ ජනශ්‍රැතිය හෙව්ව හැටි ගැන අපිට කිව්ව කතාව.
‘ජනශ්‍රැතියට මිනිස්සුන්ගේ කටින් කට ඇවිල්ලා කාලයක් යනකොට අලුතිනුත් දේවල් එකතු වෙනවා. පරණ කෑලි හැලෙනවා. ජනශ්‍රැතිය මිනිස්සුගේ කටින් කට ඇවිල්ලා පිරිපහදු වෙච්ච කතාවක්. නමුත් ජනප්‍රවාදය කියන එක නිශ්චිත කතාන්දරයක්. ඒවා වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. හැබැයි ජනශ්‍රැතිය වෙනස් වෙනවා. ජනශ්‍රැතියේ කතා බීජය විතරක් ඉතුරුවෙලා ඉදිරි පරම්පරාවලට ඒ ගැන අලුත් පරිකල්පනයක් ඇති වෙනවා. ජනශ්‍රැතිය සංවර්ධනය වෙමින් තමයි ඉදිරියට යන්නේ. මම මුලින්ම හිටියේ බද්දෙගම. මාතරට ඇවිල්ලා දැන් අවුරුදු හතලිහක් වගේ. බද්දෙගම ඉන්න කාලයේ ඉඳන් මම මාධ්‍යවේදියෙක් විදියට වැඩ කළා. මම දවස පත්තරේට ලිව්වා. දිවයිනටත් ලිව්වා. අන්තිමේට ලක්බිමෙත් හිටියා. ඒ ඉන්න කාලයේ සිංහරාජයේ ඉඳන් නිල්වලා ගඟේ උඩට පල්ලෙහාට හැම ගමකම දහ දොළොස් ගමනක් ගිහිල්ලා තියෙනවා. අපි යන්නේ ආර්ටිකල් කරන්නයි නිව්ස් කරන්නයි. ආර්ටිකල් කරන්න යද්දි මිනිස්සු අපි අහන දේවලටත් වඩා ගොඩක් දේවල් කියනවා. ආර්ටිකල් එකට ගන්න පුළුවන් තෝරාබේරා ගත්ත දේවල් ටිකක්.
ඒ වුණත් මිනිස්සු කියපු කතා සියල්ලම ගොනු කරලා අපේ සටහන්වල තියෙනවා. මිනිස්සු ආසයි අම්මලා තාත්තලාගෙන්, ආච්චි සීයලාගෙන් අහපු කතා තව කෙනෙකුට කියන්න. මම ඒ හැම කතාවක්ම අහගෙන ඉඳලා සටහන් කර ගන්නවා. ඒ එකතු කර ගත්ත කරුණු තමයි මම පිළිවෙලකට සටහන් කරගෙන ඒ ඔස්සේ දේවල් හොයන්න ගත්තේ. නිල්වලා ගඟත් එක්ක මිනිස්සුන්ට තිබෙන බැඳීම ගැන කතා රාශියක් මම එකතු කරගෙන තියෙනවා. ඒ කතා හරිම රසවත්. සමහර වෙලාවට ඒ කතා මම සටහන් කර නොගත්තා නම් ඒවා කවුරුවත්ම දන්නේ නැතිව වැළලිලාම යන්න තිබුණා.
දහ දොළොස් වතාවක්ම මේ තොරතුරු හොයන්න කිලෝ මීටර් හැත්තෑවකට වඩා හක්කලං කළා (පයින් ඇවිද්දා), ගෙවල්වල නතර වෙලා හිටියා, තොවිල්පලක, මළගෙදරක, මඟුල් ගෙදරක, බෙර සද්දයක් ඇහෙන තැනක, කිතුල් මුලක් පෑගෙන තැනක, කොරටු මඩුවක, ඒ හැම තැනකම නතර වෙලා හම්බෙන මිනිස්සුත් එක්ක කතා කරලාම තමයි මේ දේවල් සටහන් කර ගත්තේ. නිල්වලා ගඟත් සමග බද්ධ වෙච්ච මිනිසුන්ගේ ජීවිත, සංස්කෘතිය ගැන හොයන්න විතරක් අවුරුදු 10ක් විතර මම ඇවිදින්න ඇති.’
මාතර කිව්වොත් නිල්වලා ගඟ වගේම නිල්වලා ගඟ කිව්වොත් අපිට මතක් වෙන්නේ නිල්වලා ගඟේ ඉන්න කිඹුල්ලු. ‘මාතර ගඟේ ඉන්නා කිඹුලිගේ පැටියා’ කියලා ප්‍රසිද්ධ ජන කවියකුත් තියෙනවානේ. මේ වෙද්දි නිල්වලා ගඟේ කිඹුල් ග්‍රහණය ඉතාමත් වැඩියි. මෝය කට ගාව පවා කිඹුල්ලු. කිඹුල් ප්‍රහාර නිසා අහිමි වන ජීවිත ප්‍රමාණයත් වැඩියි. මිනිසුන්ට රෙදි හෝදා ගන්න, නා ගන්න වගේ දේවල්වලට නාන තොටවල් ගාව යකඩ කොටු ගහලා තියෙනවා. ඒ තරමටම කිඹුල් භීතියක් තමයි දැන් තියෙන්නේ නමුත් ජයතිස්සට ගඟ දෙපස මිනිස්සු කියපු කතා අනුව නම් මීට අවුරුදු පහළොවකට වීස්සකට කලින් මේ තරම් කිඹුල් භීතියක් තිබිලා නැහැ.
‘ඉස්සර කිඹුල්ලු බලන්න මිනිස්සු විනෝදයට වගේ ගඟට බරවෙලා තියෙන අතුවල වැල ගෙඩියක්, වරක ගෙඩියක් පල්ලෙහාට එල්ලෙන්න බඳිනවා. ඒ වරකා ගෙඩිය, වැල ගෙඩිය කිඹුල්ලු උඩ පැන පැන කනවා. මිනිස්සුත් ඒවා ආසාවෙන් බලාගෙන ඉඳලා තියෙනවා. ඒ වගේ දේවල් සෙල්ලමට තමයි කරලා තියෙන්නේ. ඉතාමත් කලාතුරකින් කිඹුලෙක්ගෙන් අනතුරක් වුණොත් ඇරෙන්න, කිඹුල්ලු මිනිස්සුන්ව ගොදුරු කරගෙන නැහැ. මිනිස්සු ගඟේ වැලිගොඩ දාන්න පටන් ගත්තාට පස්සේ තමයි ගඟ ගැඹුරු වෙලා තියෙන්නේ. නැත්නම් ගොඩක් තැන්වලින් කරත්ත පවා ගොඩවෙලා තියෙනවා. ඉනක් පමණ වතුරේ. ගඟ මැද වැලි තලාවල්වල තමයි කිඹුල්ලු අව්ව තපින්නේ. කිඹුල්ලු අව්ව තපිනවා දැක දැකත් මිනිස්සු නා ගෙන, රෙදි හෝදගෙන තියෙනවා කියලා තමයි වැඩිහිටි මිනිස්සු කියන්නේ.’
ජයතිස්සටත් ගඟ ගැන කයියට වැටුණාම නිමක් නැහැ කියවිල්ල. ඔහු කියපු හැම කතාවම ලියලා ඉවර කරන්නත් බැහැ. ඒ තරමටම ගඟ ගැන කතා ගොඩයි. ඒ කතා ගොඩ අස්සේ තිබුණු හරි අපූරු කතාවක් තමයි තොටමුණෙන් ගඟ දිගේ නාදුගල පන්සලට නාමල් පූජා කරන්න යන කතාව. නාදුගල පන්සල කිව්වාට හරිම නම තමයි වටගෙදර ශ්‍රී සුධර්මාරාම පුරාණ පොත්ගුල් විහාරය.
තොටමුණෙන් ඔරුවක පාරුවක නැගලා නාදුගල පන්සලට නා මල් පූජා කරන්න ගිය මේ ගමන නිකන්ම නිකන් වන්දනා ගමනකට එහා ගිය, සංස්කෘතීන් යා කළ, හිතවත්කම් වඩවපු එක් විදියක සංස්කෘතික මංගල්‍යයක්. නාදුගල පන්සලට නා මල් පූජා කිරීමේ ගමන ගැන නිල්වලා දෙගම්මැදියේ ජනතාව අතර ප්‍රචලිත කවියක් මෙන්න මේ කවිය.
ඔන්න මලේ ඔය නාමල නෙලා වරෙන්
අත්ත බිඳෙයි පය බුරුලෙන් තබා වරෙන්
නාදුගලට යන ඔරුවක නැගී වරෙන්
සාධුකාර දී ඔරුවට නැගී වරෙන්
මේ කවිය අපිටත් හුරුයි. අපි හැමෝම දන්න පාරු කවියක්. අපි දන්න කවියේ, අපි අහලා තියෙන කවියේ කියන්නේ ‘කැලණි ගඟේ ඔරු යනවා බලා වරෙන්’ කියලා. හැබැයි මාතර කවියේ එක පද පේළියක් වෙනස් ඒ තමයි ‘නාදුගලට යන ඔරුවක නැගී වරෙන්’ කියන පද පේළිය. ඔරු පාරුවල නැගිලා නාමල් පූජා කරන්න නාදුගල පන්සලට යන චාරිත්‍රය කවදා කොහොම ආරම්භ වුණාද කියන්න කවුරුත් දන්නේ නැහැ. ඒත් කටින් කට එන ජනශ්‍රැතියට අනුව පෘතුගීසි කාලයේ ඉඳන්ම නාමල් පූජා කිරීමේ සංස්කෘතිය තිබිලා තියෙනවා කියලා තමයි කියන්නේ.
තොටමුණ කියන්නේ නිල්වලා ගඟේ ගං මෝය. තොටමුණේ සහ ඒ අවට තියෙන ගිනිගස්මුල්ල, පරමුල්ල, පොල්හේන කියන ගම් කියන්නේ පාරම්පරික ධීවර ගම්මාන. ඒ ගම්වල ඉන්න ධීවර පවුල් තමයි අවුරුද්දකට සැරයක් නාදුගලට නාමල් පූජා කරන්න යන්නේ. ඔවුන් නාදුගල යන්නේ හැම අවුරුද්දකම සිංහල අවුරුද්දෙන් පස්සේ එන පළවෙනි මාසෙ පෝයට කලින් දවසේ. හැම අවුරුද්දකම මේ ධීවර ගම්මානවල පවුල් තිහක් තිස් පහක් විතර යනවාමයි. තොටමුණෙන් මහා විශාල ඔරු, පාරු, තෙප්පම්, අඟුල් සහ පඩව්වල නැගලා තමයි නාදුගලට යන්නේ. ඒක හරියට විචිත්‍රවත් පෙරහැරක් වගේ.
පාට පාට කොඩිවලින් ඔරු පාරු සරසාගෙන, යන ගමන් කෑමට ලොකු බත් පෙට්ටි බැඳගෙන, බල මාළු හට්ටි තිහ හතලිහකම ඇඹුල් තියල් හදාගෙන කවි කිය කිය යන ගමනක් තමයි මේ නාදුගල ගමන. දවස් ගාණක ඉඳන් සූදානම් ඇතුව තමයි මේ ගමන එන්නේ. තොටමුණේ ඉඳන් නාදුගලට කිලෝ මීටර දහයකට ආසන්නයි. ගමන යන්නෙත් පවුල් පිටින්ම නිසා ගමනේ ආරක්ෂාව ඉතාමත් වැදගත්. ගඟ දිගේ ගමනේ ගමනාන්තය තමයි වටගෙදර කඳන්මෝදර තොටුපළ.
මේ කතාවේ සුවිශේෂම දේ තමයි තොටමුණින් ඔරු පාරුවල නැගලා එන ධීවරයෝ පිළිගන්න නාමල් පූජා කරන්න එන පන්සල අවට තියෙන වටගෙදර, එරඹතලාගොඩ, නාදුගල ගම්වල පවුලුත් දවස් ගාණක ඉඳන් සූදානම් වෙලා ඉන්නේ. ධීවර පවුල්වලට නවාතැන් දෙන්නේ ඒ ගම්වල මිනිස්සු. තොටමුණෙන් එන ධීවරයොත් එදා රාත්‍රී ආහාරය සඳහා ඇඹුල් තියල් හදාගෙන එන්නේ නවාතැන් ගන්න පවුල්වලටත් එක්කමමයි.
ඒ පවුල්වල ඇත්තොත් ධීවරයොත් එක්ක බෙදා හදාගෙන කන්න තමන් දන්න සුවිශේෂම කෑම වට්ටෝරුව තමයි හදන්නේ. මේක එක විදියක සිංහල අවුරුද්දට නෑගම් යනවා වගේ වැඩක්. මෙහෙම අවුරුදු පතා යන එන මේ ගමන නිසාම දෙගොල්ලන් අතර නෑකමුත් ඇතිවෙලා, තිබෙන හිතවත්කම් හාදකම් අවුරුද්දෙන් අවුරුද්දට තවත් ලියලනවා. ඊළඟ දවසේ තොටමුණෙන් ආව ධීවරයෝ උදේ පාන්දරම ගඟෙන් නාලා පිරිසිදුවෙලා පන්සලට යද්දි ඔවුන්ට ගිහින් පූජා කරන්න නාමල් කඩලා සූදානම් කරලා දෙන්නෙත් නාදුගල පන්සල අවට පවුල්වල මිනිස්සුමයි.
නාදුගල පන්සල තියෙන්නේ ඉතාමත් රමණීය පරිසරයක අක්කර අටක විතර උස් භූමියක. මේ භුමියේ තියෙන සෞන්දර්ය විඳ ගනිමින් තමයි ධීවරයෝ හවස් වෙනකන්ම ඉන්නේ. ඒ ඉන්න අතරතුර ධීවරයන්ගේ ආහාර ඇතුළු අනෙකුත් අවශ්‍යතා ගැන හොයා බලන්නෙත් පන්සල අවට ගම්වැසියෝ. මේ කතාව කියලා ඉවරවෙලා ජයතිස්ස තෙන්නකෝන් කිව්වේ නිල්වලා ගඟ හරහා ඉදිකරලා තියෙන ලවණ බාධකය නිසා යාත්‍රාවලින් කඳන් මෝදරට යන්න බැරි නිසා තොටමුණ අවට ගම්වල ධීවරයෝ ගඟෙන් යන්නේ නැතිව ගොඩබිමෙන් ට්‍රැක්ටර්වලින් ගිහිල්ලා නාමල් පූජාව තාමත් කරනවා කියලා.
2022 ජූලි 9 වැනිදා ජනාධිපති මන්දිරයෙන් පලවා හරිනු ලැබ, ඉන්පසු විදේශගතවී ජුලි 13 වැනිදා ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වූ හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ, ජනාධිපති තනතුරේ සිය අත්දැකීම් ආශ්‍රයෙන් ලියූ ‘ජනාධිපතිධුරයෙන් මා නෙරපීමේ කුමන්ත්‍රණය’ නමැති පොත පසුගිය සතියේ නිකුත් විය.
තමා ධුරයෙන් පහකිරීම සඳාහා ‘ජාත්‍යන්තර අනුග්‍රහයෙන් වූ රෙජිම් චේන්ජ් මෙහෙයුමක් හෙවත් කුමන්ත්‍රණයක්’ ක්‍රියාත්මක වූ බව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා පෙන්වන්නට උත්සාහ කළද, පිටු 193කින් සමන්විත මිල රුපියල් 1800ක් වන මේ පොතේ කිසිම තැනක කුමන්ත්‍රණයක් ගැන කිසිම සංයුක්ත සාක්‍ෂියක් හමු නොවේ. ඒ වෙනුවට පොත පුරාම තිබෙන්නේ තමා හැම අතින්ම කෙතරම් අසාර්ථක ජනාධිපතිවරයකුදැයි ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂම පිළිගන්නා ආකාරයේ කරුණු සමූහයකි.
ඒ කාරණා කියවාගෙන යන පාඨකයකුට පැහැදිලිවම සිතෙන්නේ, මෙවැනි අසාර්ථක පුද්ගලයකු දිගින් දිගටම ජනාධිපති තනතුරේ නොසිටීම රටට සිදුවූ කෙතරම් නම් යහපතක්ද යන්නයි. ඒ වාගේම, මෙවැනි පුද්ගලයකු තනතුරෙන් ඉවත්කිරිම සඳහා අලුතින් කුමන්ත්‍රණයක් කිරීම අවශ්‍ය නොවන්නේය. මන්ද යත්, තමාගේ අසාර්ථකත්වය විසින්ම, ඉතාමත් අසමත් පාලකයකු වී, ඔහු ඉක්මනින්ම තනතුරෙන් පහවීමට ඉඩ තිබුණු නිසාය. 2022 මාර්තු මාසයෙන් ඇරඹි අරගලය නොවුණත්, තව ටික කලකින් ඔහුට විරුද්ධව මහජන අරගල ඇරඹෙන්නට ඕනෑ තරම් ඉඩ තිබිණ. එවැනි අරගලවලට අමතරව ඔහු නියෝජනය කළ පොදුජන පෙරමුණද ඔහුට විරුද්ධව අභ්‍යන්තර කැරලි ගසා ඔහු ධුරයෙන් පහකිරීමට හැකි තත්වයක් උද්ගතව තිබිණ. තවදුරටත් බලයේ සිටියා නම්, තමාගේ අසාර්ථකත්වය ආවරණය කරගන්නට දැඩි ආඥාදායක පාලකයකුගේ වේශයක් මවාගෙන ඔහු රට විනාශ කරන්නට ඉඩක් තිබුණේය යන්නද අමතක කළ යුතු නැත. ඒ අනුව, සමස්තයක් ලෙස ගෝඨාභයගේ පොතෙන් කියැවෙන්නේ, ඓතිහාසික මහජන නැගිටීමකින් 2022 ජුලි 9 වැනිදා ඔහු පළවා හැරීම කෙතරම් සාධාරණ දෙයක්ද යන්නයි.
කෙසේ වෙතත්, 69 ලක්‍ෂයක් ඡන්ද ලබාගෙන වසර දෙකකින් පලවා හැරුණු ජනාධිපතිවරයකු හැටියට ඔහුගේ අදහස් ලංකාවේ දේශපාලනයේ ගමන් මග පිළිබඳව වැදගත් මූලාශ්‍රයක් වනු ඇත්තේය. ඒ අර්ථයෙන් අනිද්දා පාඨකයන්ගේ දැනගැනීම පිණිස, ඔහුගේ පොතෙන් උපුටාගත් කොටස් කිහිපයක් අප පළකරන්නේ රටේ මහජනතාවට, තමන්ගෙන් ලක්‍ෂ හැටනවයක ඡන්දදායකයන් පිරිසක් විසින් පත්කර ගැනුණු ජනාධිපතිවරයකුගේ අසාර්ථකත්වය ගැන විචාරාත්මක වැටහීමක් ඇති කරගනු පිණිසය. ඊටත් අමතරව, මේ පොත පුරා ඔහු ලොකු බොරු, පොඩි බොරු සෑහෙන ප්‍රමාණයක් කියයි. කිසිම තහවුරුවක් නැතිව තමන්ගේ හිතලු කුමන්ත්‍රණයක් ගැනද කියයි.
‘මා දේශපාලනයට පිවිසීමට හේතු වූයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 19 වන සංශෝධනය යටතේ මාගේ වැඩිමහල් සොහොයුරු මහින්ද රාජපක්ෂටත්, බාල සොහොයුරු බැසිල් රාජපක්ෂටත් 2019 ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වීමට නොහැකි වන ආකාරයට පනවා තිබුණු බාධා නිසාය. දෙවරක් ජනාධිපති ධුරය හෙබවීමෙන් පසු නැවතත් ජනාධිපති ධුරයට තරග කිරීම තහනම් වීම නිසා මහින්ද රාජපක්ෂටත්, ද්විත්ව පුරවැසියන් මැතිවරණවලට තරග කිරීම තහනම් වූ නිසා බැසිල්ටත් එම ජනාධිපතිවරණයට තරඟ කිරීමට නොහැකි විය. මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිව සිටිය දී ආරක්ෂක ලේකම් ධුරය දැරූ මා එම තනතුරේ කැපී පෙනෙන ජයග්‍රහණ කිහිපයක් ලබාගෙන තිබීම නිසා ඊළඟ විකල්පය මා විය.’
මේ ඡේදයේ ඇති ලොකුම බොරුව වන්නේ මහින්ද රාජපක්ෂට තුන්වැනි වරට තරග කරන්නට නොහැකි වුණේ 19වැනි සංශෝධනය නිසා බවයි. ඇත්ත කුමක්ද? 18 වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් ජනාධිපතිධුරයට තරග කිරීම සඳහා තිබුණු වාර දෙකෙහි සීමාව ඉවත්කරගත් මහින්ද රාජපක්ෂ, තුන්වැනි වරටත් 2015 ජනවාරි 8 වැනිදා ජනාධිපතිධුරයට තරග කළ බවයි. ඉන් පරාජය ලැබ ගෙදර ගිය බවයි. ඉන්පසු නැවත ජනාධිපතිවරණයක් තරග කරන්නට තරම් මහජන ආකර්ෂණයක් ඔහුට තිබුණේ නැත. 19 සංශෝධනය ගෙනාවේ ඊට පසු යහපාලන ආණ්ඩුවයි. මහින්දට නැවත ඉල්ලන්නට බැරිවුණේ ඔහු මහජනතාවගෙන් ප්‍රතික්‍ෂෙප වුණු නිසා මිස 19 හින්දාම නොවේ. තවදුරටත් ගෝඨාභය මෙයින් පෙන්වා දෙන්නේ, ජනාධිපති තනතුරට රාජපක්‍ෂලාගෙන් කෙනකුම පත්කරගැනීමට පොදු ජන පෙරමුණ ඇතුළු වාමාංශික කුඩා පක්‍ෂ සන්ධානයේ තිබුණු වහල් මානසිකත්වයයි. ඒ වහල්කම නැතිනම් අමාත්‍යාංශයක ලේකම්කෙනකු ජනාධිපතිකමට ඔසවා තබන්නට කිසිම තර්කයක් තිබුණේ නැත.
‘මා බලයට පත් වී සති දෙකක් ගතවීමටත් පෙර, ශ්‍රී ලංකාවේ ස්විට්සර්ලන්ත තානාපති කාර්යාලයේ ශ්‍රී ලාංකික සේවිකාවක් නාඳුනන පුද්ගලයින් පිරිසක් විසින් පැහැරගෙන ගොස් තර්ජනය කර පහර දී, තානාපති කාර්යාලය හා සම්බන්ධ කාරණා පිළිබඳව ප්‍රශ්න කර ඇති බවට චෝදනා කරමින් ජාත්‍යන්තර සහ දේශීය මාධ්‍යවල වාර්තා පළ විය. කොළඹ ස්විට්සර්ලන්ත තානාපති කාර්යාලය විසින් කම්පනයට පත් වී සිටියේ යැයි කියූ එම සේවිකාවට තානාපති කාර්යාල පරිශ්‍රය තුළ රැකවරණය ලබා දුන් අතර විශේෂ ඇම්බියුලන්ස් ගුවන් යානයකින් ඇයව කොළඹ සිට ස්විට්සර්ලන්තයට ගෙන යෑමට ඔවුන් රජයෙන් අවසර ද ඉල්ලා සිටියේය.
සති තුනකට පමණ පසු, මෙම තානාපති කාර්යාල සේවිකාව පැහැර ගැනීමට ලක් වූ බව කියූ ප්‍රදේශයේ සීසීටීවී දර්ශන සහ ඇයගේ ජංගම දුරකථනයේ සටහන් වූ ජීපීඑස් දත්ත අනුව එදින ඇය සිදු කළ ගමන් බිමන් හා ඇය එදින හමු වූ පුද්ගලයන් සමඟ කරන ලද සම්මුඛ සාකච්ඡාවලින් හෙළි වූ කරුණු අනුව සිදු කරනු ලැබූ පුළුල් විමර්ශනයකින් පසුව, මෙම කතාව සම්පූර්ණ බොරුවක් බව ස්විට්සර්ලන්ත බලධාරීන්ට දැනුම් දීමට මට හැකි විය.
ස්විට්සර්ලන්ත බලධාරීන්ට අප ඉදිරිපත් කළ ප්‍රබල සාක්ෂි අනුව ඔවුන්ට ද මේ සම්බන්ධයෙන් පොලිස් පරීක්ෂණවල සත්‍යතාව පිළිගැනීම හැර වෙනත් විකල්පයක් තිබුණේ නැත. (2023 ජූලි මාසයේ දී මෙම ස්විට්සර්ලන්ත තානාපති කාර්යාල සේවිකාවට එරෙහිව කොළඹ මහාධිකරණයේ පැවති නඩුව, චූදිත කාන්තාව විසින් අසත්‍ය පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කිරීමේ චෝදනාවට වරද පිළිගැනීමෙන් අවසන් වූ අතර, අධිකරණය විසින් ඇයට වසර දෙකක බරපතළ වැඩ සහිත අත්හිටවූ සිරදඬුවමක් හා එයට අමතරව රුපියල් 5,000 ක දඩයක් සහ රුපියල් මිලියන දෙකක වන්දියක් ද රජයට ගෙවන මෙන් නියම කරන ලදී.)’
මේ කාන්තාව හෙවත් ස්විස් තානාපති කාර්යාලයේ වීසා අංශයේ නිලධාරිනී ගානියා බැනිස්ටර්, මහාධිකරණ නඩු විභාගයේදි වරද පිළිගත් බව ඇත්ත නමුත්, ඒ තවදුරටත් දීර්ඝ නඩුවක පැටලී සිටීමට නොහැකිව නඩුව කෙටියෙන් අවසන් කරගැනීමේ වුවමනාව මත බව දන්නෝ දනිති. (අද ඇය සිටින්නී ස්විට්සර්ලන්තයේය.) ඇත්ත වශයෙන්ම මේ සිදුවීම ගෝඨාභයගේ ආණ්ඩුව පත්වී දින කිහිපයක් ඇතුළත සැලසුම් සහගතව රඟ දක්වන ලද බිහිසුණු නාට්‍යයකි. නාට්‍යයේ බොහෝ කොටස් අනාවරණය නොවන සේ සැලසුම සකස් කෙරී තිබුණු අතර අධිකරණය ඉදිරියට ආ සාක්‍ෂිවල ඇත්ත අඩංගු නොවීය.
ඇත්ත වශයෙන්ම ඇය පැහැරගෙන යාම බොරුවක් නොවේ. පැහැරගෙන ගොස් ලිංගික වධදී, ඇගෙන් විමසා තිබුණේ, ගෝඨාභය බලයට පත්වූ වහාම රටින් පිටව ගිය එවකට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ සංවිධානාත්මක අපරාධ අංශයේ ප්‍රධාන පොලිස් පරීක්‍ෂක නිශාන්ත සිල්වාට, ස්විට්සර්ලන්තයට වීසා ලබාදුන්නේ කවුද, කෙහොමද කියාය. නිශාන්ත සිල්වා යනු රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවේ ඝාතන අපරාධ ගැන විමර්ශනය කළ ප්‍රමුඛ නිලධාරියෙකි. ඔහු ඇතුළු කණ්ඩායමේ විමර්ශන නිසා ගෝඨාභයද අපරාධ කිහිපයකට සම්බන්ධ බවට තොරතුරු එළිදරව් වී තිබිණ. ගෝඨාභය ජනාධිපති වූ පසු තමන්ගෙන් පළිගන්නා බව දත් නිශාන්ත වහාම රටින් පිටව ස්විට්සර්ලන්තයට ගියේය. ලංකාවේ ඉතිරිව සිටි ශානි අබේස්කර, ගෝඨාබය වහාම සීඅයිඩීයෙන් මාරුකර යවා, ඔහුගෙන් දීර්ඝ ලෙස පළිගත්තේය. ගානියා බැනිස්ටර් පැහැරගැනීමේ සිදුවීම මේ සිදුවීම් දාමයේ එකක් පමණි. වුවමනාවක් තිබේ නම් ඊළඟ ආණ්ඩුවට ඒ ගැන නැවත විමර්ශනයක් කර ගෝඨාභය කළ බොරුව තහවුරු කරගත හැකිය.
‘මගේ ධුර කාලය ආරම්භ වී මාස තුනකට පමණ පසු, 2020 පෙබරවාරි මාසයේ දී, ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව එවකට ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාපති ලුතිනන් ජෙනරාල් ශවේන්ද්‍ර සිල්වා ‘අණ දීමේ වගකීම’ නැමති මූලධර්මය යටතේ යුද සමයේ බරපතළ මානව අයිතීන් උල්ලංඝනය කිරීම්වලට සම්බන්ධ වූ බවට චෝදනා කරමින් ඔහුට සහ ඔහුගේ පවුලේ අයට සංචාරක තහනමක් පනවනු ලැබීය. (පසුව, 2021 දෙසැම්බර් මාසයේ දී, එක්සත් ජනපදය විසින් නාවික හමුදා බුද්ධි නිලධාරි චන්දන හෙට්ටිආරච්චි සහ ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාවේ හිටපු මාණ්ඩලික සැරයන් සුනිල් රත්නායක යන අයට ද එවැනිම සංචාරක තහනමක් පනවනු ලැබීය).’
ශවේන්ද්‍ර සිල්වාට අමෙරිකාව තහනමක් පනවා ඇත්තේ ඔහු උපාසකයකු නිසා නොවේ. උතුරේ යුද්ධයේ අවසාන අදියරේ සිදුවූ යුද අපරාධවලට වගකිව යුතුය යන පදනමෙනි. තමන්ගේ රටට ඇතුළුවීම ඕනෑම කෙනකුට තහනම් කිරීමට රටකට අයිතිය තිබේ. ශවේන්ද්‍රට අමතරව සරත් ෆොන්සේකා, ජගත් ඩයස් ඇතුළු ලංකාවේ යුද හමුදාවේ හිටපු ඉහළ නිලධාරීන් ගණනාවකටම අමෙරිකාව මෙවැනි තහනම් පනවා තිබේ.
ගෝඨාභය සඳහන් කරන චන්දන හෙට්ටිආරච්චි යනු තරුණයන් ඇතුළු පුද්ගලයන් 11 දෙනකු කප්පම් ගැනීම සඳහා පැහැරගෙන ගොස් ත්‍රිකුණාමල නාවික හමුදා කඳවුරේ රඳවා තබා සිට, අතුරුදහන් කිරීමේ කුප්‍රකට අපරාධයේ විත්තිකරුවෙකි. ඊට ඔහු ඇතුළු නාවික හමුදා නිලධාරීන් කිහිප දෙනකු සම්බන්ධවී තිබිණ. රාජපක්‍ෂවරුන් කළේ මේ අපරාධකරුවන් ආරක්ෂා කිරීමය. සුනිල් රත්නායක යනු, ළමයින් කිහිප දෙනකු ඇතුළු දෙමළ ජාතිකයන් අට දෙනකුගේ බෙලි කපා ඝාතනය කළ බිහිසුණු අපරාධකරුවෙකි. මහාධිකරණය විසින් මරණ දඬුවම නියම කරනු ලැබ තිබුණු ඔහුට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපති සමාව දුන්නේ, මෙවැනි අපරාධ තව තවත් කළ යුතුයැයි අපරාධකරුවන්ට දිරි දෙමිනි. මේ කිසිවෙක් අමෙරිකාවට වැද්ද ගන්නේ නැත්තේ ඔවුන් උපාසකයන් නිසා නොවේ. මානව හිමිකම් ඝාතකයන් නිසාය.
‘මා බලයට පත්වීමෙන් පසු පළමු දින දෙක තුන ඇතුළතම මෙරට මාධ්‍යවල අමුතු කතා පළ වන්නට විය. එක් ප්‍රවෘත්තියකින් කියැවුණේ සලකුණු කළ පදික මාරුවකින් මිස වෙනත් තැන් වලින් පාර හරහා ගමන් කරන පදිකයන්ට පොලිසියෙන් දඩ නියම කරන බවයි. තවත් ප්‍රවෘත්තියකින් කියැවුණේ කොළඹ සිටින සියලුම යාචකයන් කඳවුරුවලට යවන බවත්, දුම්රියේ හිඟා කන සියලු දෙනා අත්අඩංගුවට ගන්නා බවත්ය. මේ සියල්ල අසත්‍ය වාර්තා විය… එවන් ප්‍රචාරයන් සිදු වූයේ මා බලයට පත් වූ විගස විද්‍යුත් හා මුද්‍රිත මාධ්‍ය ප්‍රධානීන්ට මගේ පාලන කාලය තුළ මාධ්‍ය නිදහසට හෝ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහසට සහ රැස්වීමේ නිදහසට කිසිදු බාධාවක් නොවන බවට සහතිකයක් ලබා දී තිබියදීය. මා එම ප්‍රතිඥාව ඉටු කරන බවට ක්‍රියාවෙන්ම ප්‍රදර්ශනය ද කර තිබුණි.’
බලයට පැමිණි පසු මාධ්‍ය නිදහස ලබාදෙන බව ක්‍රියාවෙන්ම ඔහු ප්‍රදර්ශනය කර තිබුණේ, දිලිත් ජයවීරට අයිති ‘ද මෝර්නිං’ පුවත්පතේ කර්තෘ මන්දනා ස්මයිල්ට ටෙලිෆෝනයෙන් අමතා පරුෂ වචනයෙන් බැන වැදීමෙනි. ඒ පුවත්පතේ පළවූ ලිපියක් නිසාය. දිලිත් හෝ මන්දනා, මේ බව ඒ දිනවල එළිදරව් නොකළහ. ගෝඨාභය ජනාධිපතිගේ ‘මාධ්‍ය නිදහස’ පටන්ගත්තේ ඒ විදියටය. රටේ ප්‍රශ්න එන්න එන්න වැඩිවීම නිසා, මාධ්‍ය නිදහස ගැන ගෝඨාභයගේ ඉදිරි වැඩකිඩ එළියට එන්නට කාලයක් නොලැබිණ. එහෙත්, ඔහුගේ ආරක්ෂක ලේකම් අතීතය, ලසන්ත වික්‍රමතුංග, පෝද්දල ජයන්ත, කීත් නොයර්, උපාලි තෙන්නකොන් හා ප්‍රගීත් එක්නැලිගොඩ යන නම්වලින් පමණක් වුවද විස්තර කළ හැකිය.
‘2015 සිට 2019 දක්වා පැවති රජය ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය අවට කිසිවකුට විරෝධතා දැක්වීමට ඉඩ දුන්නේ නැති අතර, ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය දෙසට එන සියලුම පෙළපාලිකරුවන් කඳුළු ගෑස්, ජල ප්‍රහාර සහ බැටන් ප්‍රහාර එල්ල කරමින් විසුරුවා හැරීමේ පැහැදිලි ප්‍රතිපත්තියක් ද අනුගමනය කළේය. ඒ යුගයේ සතියේ බොහෝ දිනවල ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය අසල ලෝටස් පාර යුද පිටියකට සමාන විය. මම ඒ වෙනුවට අලුත් සංස්කෘතියක් හඳුන්වා දීමට උත්සාහ කළෙමි. මගේ ධුර කාලය අවසන් වීමට පෙර මට ඉල්ලා අස්වීමට සිදු වූයේ ද මා විසින්ම හඳුන්වා මෙම නව සංස්කෘතිය නිසා බවට සැකයක් නැත.’
මේ කියන නව සංස්කෘතිය, ගෝල්ෆේස් පිටිය පසෙක හුදෙකලා කොටසක, ‘උද්ඝෝෂණ ස්ථානය’ නමින් බෝඩ් ලෑල්ලක් ගසා, කරන උද්ඝෝෂණ එහි කරන ලෙස නියම කිරීමයි. මේ උද්ඝෝෂණ යනු කුමක්දැයි නොදන්නා අඳබාල නායකයකුගේ සිතීමේ පරාසයයි. ගෝඨාභයගේ ‘නව සංස්කෘතිය’ අනුව එතැනින් බැහැරව කිසිම උද්ඝෝෂණයක් කළ නොහැකි වූ අතර, සියලු උද්ඝෝෂණ හුදෙකලා ‘උද්ඝෝෂණ ස්ථානයට’ පැමිණ කරන ලෙස පොලිසිය ලවා තර්ජනය කරවීය.
‘රාජපක්ෂ පවුලේ බොහෝ දෙනෙක් විවිධ තනතුරුවලට පත් කිරීමට මට අවශ්‍ය වූයේ නැත. නමුත්, ඔවුන් ඡන්දය ලබා විවිධ දිස්ත්‍රික්කවල අංක එකට පැමිණි විට, දිස්ත්‍රික්කයට යමක්කිරීමට හැකි වන පරිදි ඔවුන්ට යම් තනතුරක් ලැබෙනු ඇති බව ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් අපේක්ෂා කරති. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ අංක එක විය. නාමල් හම්බන්තොටින් පළමු තැනට පැමිණියේය. මොණරාගල පළමුවැනියා ශෂීන්ද්‍ර 62 ගෝඨාභය රාජපක්ෂ රාජපක්ෂ විය. මාතර පළමුවැන්නා වූයේ තවත් පවුලේ සාමාජිකයකු වූ නිපුණ රණවක ය. මනාප ලැයිස්තුවේ ඉහළින්ම සිටින අයට අමතරව, දිස්ත්‍රික් නායකයන්ටත් ඇමතිකම් දීමට සිදු වේ. ඒ අනුව ඉතා ජ්‍යෙෂ්ඨ දේශපාලනඥයකු වූ චමල් රාජපක්ෂ මහතාට ඇමති ධුරයක් දීමට සිදු විය. චමල් රාජපක්ෂගේ පුත් ශෂීන්ද්‍රත් දැන් ජ්‍යෙෂ්ඨ දේශපාලනඥයෙක් වුවද, ඔහුගේ පියාට අමතරව ඔහුවත් කැබිනට් මණ්ඩලයට පත් කළ නොහැකි බව මම ඔහුට කීවෙමි. නිපුණ පාර්ලිමේන්තුවට නවකයෙක් නිසා, ඔහුට කිසිම ඇමතිකමක් නොදුන්නෙමි.’
2020 මහමැතිවරණයේදී රාජපක්ෂලා කළේ, රට පුරා විවිධ මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්කවලින් රාජපක්ෂ පවුලේ සාමාජිකයන් සැලසුම් සහගතව තරග කිරීමයි. නාමල් හම්බන්තොටින් ඉල්ලද්දී මහින්ද රාජපක්ෂ කුරුණෑගලට ගියේ ඒ අනුවය. ගෝඨාභයගේ සහෝදරියකගේ පුතකු වන නිපුණ රණවක නමැති ළාබාල තරුණයකු මාතර දිස්ත්‍රික්කයට ඉදිරිපත් කර, ඩලස් අලහප්පෙරුම, කාංචන විජේසේකර වැනියවුන් පස්සට ඇදදමා ඔහු මනාපවලින් අංක එකට දිනවන ලෙස රාජපක්ෂ සනුහරයම එකතුවී ඡන්ද ව්‍යාපාරයේ යෙදුණේය. ගෝඨාභය ඉහතින් පැහැදිලි කරන්නේ මේ බලකාමී පවුල් සැලසුමේ ප්‍රතිඵලය ගැනය. මේ සැලසුමට ගෝඨාභය විරුද්ධ වුණු බවක් අසන්නටවත් ලැබී නැත. අන්තිමට වුණේ රාජපක්ෂලා පවුල පිටින්ම ගෝඨාභයගේ සීමා සහිත ඇමති මණ්ඩලයේ තනතුරුවලට පත්කිරීමය. ගෝඨාභය ආරක්ෂක ඇමති විය. 25ක්වූ ඇමති මණ්ඩලයේ රාජපක්‍ෂලාම පස්දෙනෙකි. ශෂින්ද්‍ර රාජපක්ෂ රාජ්‍ය ඇමති කෙනෙකි. පසුව බැසිල් රාජපක්ෂටත් ඇමතිකමක් දුන්නේය.
‘ඇත්ත වශයෙන්ම මා ජනාධිපති හැටියට සිටි කාලයේ පවුලේ ප්‍රමුඛතා අනුපිළිවෙළින් චමල් රාජපක්ෂ, මහින්ද රාජපක්ෂ, මම, බැසිල් රාජපක්ෂ, නාමල් රාජපක්ෂ යන රාජපක්ෂ පවුලේ පස් දෙනෙක් කැබිනට් මණ්ඩලයේ සිටියහ. ශෂීන්ද්‍ර රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයකු වූ අතර නිපුණ රණවක මාතර දිස්ත්‍රික් සම්බන්ධීකරණ කමිටු සභාපතිවරයා විය.’ ආදි ලෙස ගෝඨාභයම සිය පොතේ ලියන්නේ සිස්ටම් චේන්ජ් කිරීමේ මුවාවෙන් බලයට ආ තමා කළ මේ ලජ්ජා නැති පවුල් දේශපාලනය ගැනය.එහෙත්, රාජපක්ෂ පවුලට පිටින් සිටි ජ්‍යෙෂ්ඨ දේශපාලනඥයන්ට නාමයෝජනා දීම වැරදි බව ගෝඨාභය කියයි.
‘ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ ජාතික ලැයිස්තුව හෝ දිස්ත්‍රික් නාම යෝජනා ලැයිස්තු සැකසීමට මා සම්බන්ධ වූයේ නැත. අනුර ප්‍රියදර්ශන යාපා, මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, දයාසිරි ජයසේකර, ඩිලාන් පෙරේරා, දුමින්ද දිසානායක, ජයරත්න හේරත්, ජෝන් සෙනෙවිරත්න වැනි මන්ත්‍රීවරුන්ට නාම යෝජනා දීම ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ ගත් සාධනීය පියවරක් නොවන බව මගේ විශ්වාසයයි. එවන් අයට නාම යෝජනා දුන් විට ඔවුන් මැතිවරණයෙන් දිනා පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණ ඉන් පසු ඇමතිකම් බලාපොරොත්තු වේ. ඒ හැමෝම කලින් මහින්ද රාජපක්ෂ සමඟ සිටියත් පසුව යහපාලන ආණ්ඩුවට ගිය අය විය. අපිට ඒ අයට ඇමතිකම් දීමට නොහැකි නම් ඒ අයට නාම යෝජනා දීමෙන් ද පලක් නැත. එවැනි අය පාර්ලිමේන්තුවට ආ මොහොතේ සිට සිටින්නේ කලකිරීමෙනි. අපි මේ කරුණ කලින් සලකා බැලුවේ නැති නිසා අපේ ආණ්ඩුව දුර්වල කරන තත්ත්වයන් නිරායාසයෙන්ම ඇති විය.’
මේ තර්කයම අනුව, රාජපක්ෂ පවුලට නාම යෝජනා දීම වැරදි බව ගෝඨාභය සිය පොතේ කිසි තැනක කියා නැත.
‘මම පක්ෂයට නායකත්වය නොදුන් නිසා මට දේශපාලන බලයක් නොතිබුණි…අපට මන්ත්‍රීවරුන් 150ක් සිටීම වාසියකට වඩා අවාසියක් විය. අපිට අලුත් ආණ්ඩුව පිහිටුවීමට සිදු වූයේ අප අතර නොසතුටට පත් වූ විශාල පිරිසක් සිටියදීය. අපේ විරුද්ධවාදීන්ට අපව පහසුවෙන් විනාශ කිරීමට හැකි වූයේ ද මේ නිසාය. කවුරු ජනාධිපති වුවත් ඔහු තමන්ගේ දේශපාලන පක්ෂයේ නායකයා විය යුතු යැයි කියා මට දැන් අත්දැකීමෙන් කිව හැකිය. ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ ප්‍රමුඛ සන්ධානයේ මන්ත්‍රීවරුන් මට හමු වූයේ ආණ්ඩුවේ කණ්ඩායම් රැස්වීමේ දී සහ කැබිනට් රැස්වීමේ දී පමණි. සාමාන්‍යයෙන් දේශපාලන පක්ෂයක සාමාජිකයෙකු ජනාධිපති වීමට කලින්, අවුරුදු ගණනක් මුළුල්ලේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු, ඇමතිවරු හැටියට කල්ගත කරන නිසා ඔවුන්ට තම දේශපාලන පක්ෂය සමඟ සමීප සම්බන්ධයක් තිබේ. නමුත් මා ජනාධිපති වූයේ මගේ පක්ෂයේ මන්ත්‍රී කණ්ඩායමේ බොහෝ අය සමඟ වැඩි සම්බන්ධයක් නොතිබුණු තත්ත්වයක් තුළය.’
දේශපාලන වහයෙන් නොමේරූ පුද්ගලයකු ජනාධිපති පුටුවේ හිඳුවා පොදු ජන පෙරමුණ කරගත් විනාශයත් මෙහිදී ගෝඨාභය අනියමින් තහවුරු කරයි. සිස්ටම් චේන්ජ් කිරීමට, පිටතින්ම කෙනකු ගෙනැවිත් ජනාධිපති තනතුර දීම ගැන විශාල විවේචනයක් තිබුණද, පොපෙ සිතුවේ මොකෙක් හෝ රාජපක්ෂ පවුලේ කෙනකු ජනාධිපති කිරීමෙන් සියල්ල යහපත් වෙතැයි කියාය. එහෙත්, තමා දේශපාලන වශයෙන් අසාර්ථකවූ හැටි ගෝඨාභයම පිළිගනියි. හාස්‍යය නම්, පදවියෙන් එළවා දමා වසරකට පසුවත්, තමා කරන්නට ගියේ නිවැරදි දේ යැයි ගෝඨාභය සිතන බව පෙනීමය. තමාගේ බැරිකම තවදුරටත් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ තහවුරු කරන්නේ මෙසේය.
‘දේශපාලන තනතුරුවලට පිටතින් අලුත් අය පත් වූ පසු ඔවුන් දේශපාලනඥයන් බවට පත් වේ. මම සැලකිලිමත් වූයේ මගේ වසර පහක නිල කාලය ගැන පමණි, නමුත් මෙම නවකයන්ගෙන් සමහරක් දිගු දේශපාලන ගමනක් අපේක්ෂාවෙන් සිටි අය වූ අතර ඔවුහු ඉදිරි වසර ගණනාව තුළ දේශපාලනයේ රැඳී සිටීමට අවශ්‍ය දේ කරමින් සිටියහ. යමෙක් නවකයෙකු ලෙස ‘සිස්ටම් වෙනස් කිරීමට’ යැයි කියමින් පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණි පසු, සෑම වසර පහකට වරක් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් පැවැත්වෙන නිසා, දිගටම පාර්ලිමේන්තුව තුළ රැඳී සිටීටම ක්‍රම සහ විධි සෙවීමට එම පුද්ගලයා පෙලඹේ. ‘සිස්ටම් වෙනස් කිරීම’ පිළිබඳ සියලු කතා එතැනින් අවසන් වේ. මිනිසුන් ඉල්ලා සිටින මේ ‘ක්‍රම වෙනස’ ක්‍රියාත්මක කිරීමට සුදුසුම පුද්ගලයා වූයේ මමය. නමුත් මට පවා එම කාර්යය කළ නොහැකි තරමට අසීරු විය.’
මේ ආකාරෙයන් සිය කුමන්ත්‍රණය පොතේදී ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පෙන්වා දෙන්නේ, තමා අසාර්ථක පාලකයකුවූ ආකාරයයි. ආණ්ඩුව පත්වී ඉතා සුළු කලකින් අභයන්තර භේදභින්න රාශියක් පැන නැගිණි. පවුල් දේශපාලනය එම ආරාවුල්වලට විශාල දායකත්වයක් දුන්නේය. ඒවා කළමනාකරණයට ගෝඨාභය අසමත් විය. ඔහු නිකම්ම වැඩ බැරි දාස කෙනකු බවට පත්විය. සිස්ටම් චේන්ජ් තරනවා වෙනුවට තිබෙන සිස්ටම් එකවත් හරියට පවත්වාගෙන යන්නට ඔහුට නොහැකි විය. තමාගේ පවුලත්, පොදු ජන පෙරමුණේ අනෙක් සාමාජිකයනුත්, ලැබුණු විශාල දේශපාලන බලයත් සමග රාජ්‍ය පාලනයේ මූලික අවශ්‍යතා වත් නිසි ලෙස ඉටුකරන්නට තමාට නොහැකි වූ ආකාරය ගෝඨාභය මෙහිදී යළි යළිත් පෙන්වා දෙයි.
ඉතින් එවැනි ජනාධිපතිවරයකු පලවා හැරීම මිස කළ යුත්තේ අන් කුමක්ද? ඔහු තවත් සිටියා නම් ලංකාවට වන විනාශය කෙතරම්දැයි පැහැදිලි නොවේද?
ගම්පහ මල්වතුඔය හිරිපිටිය ධම්මරතන හිමිගේ ඝාතනයේ සැකකරුවෙකු වන දිනේෂ් කල්හාර හම්බේගමුව පොලීසිය විසින් මාර්තු 11 වන දින අත්තඩංගුවට ගනු ලැබීය. දිනේෂ් කල්හාර කමාන්ඩෝ බලකායේ සේවය කළ හිටපු හමුදා සෙබළෙකි. පසුව ඔහුගෙන් කළ ප්‍රශ්න කිරීම් අනුව අත්තනගල්ල පොලිස් වසමේ ඌරාපොළ ලිහිණියා ඇල්ල ප්‍රදේශයේ ආයුධ සඟවා ඇති බවට අනාවරණය වී ඇත. ඒ අනුව මාර්තු 11 දින රාත්‍රියේම ආයුධ පෙන්වීම සඳහා ඔහුව රැගෙන යාමේ දී ලිහිණියා ඇල්ල කැලෑබද ප්‍රදේශයක් තුළ මොහු විසින්ම සඟවා තිබූ ආයුධයක් රැගෙන පොලීසියට වෙඩි තබා පැන යාමට උත්සාහ කිරීමේ දී පොලිස් වෙඩි පහරින් මොහු මිය ගොස් ඇති බව පොලිසිය කියයි.
මොහු හම්බේගමුව පොලීසිය විසින් අත්තඩංගුවට ගනු ලබන්නේද මාර්තු 11 වන දින රාත්‍රියේය. එදිනම බස්නාහිර උතුර අපරාධ කොට්ඨාසයට අදාළ සැකකරු හම්බේගමුව පොලීසිය විසින් භාර දී ඇත. එදින රාත්‍රියේම කළ ප්‍රශ්නකිරීම් අනුව ඔහු ආයුධ පෙන්වීම සඳහා එදිනම රාත්‍රියේ ලිහිණියා ඇල්ල කැලයට රැගෙන යාමට බස්නාහිර උතුර අපරාධ කොට්ඨාසය කටයුතු කොට ඇත. ඔහුට පොලීසිය වෙඩි තබන්නේ ලිහිණියාගල කැලයේ දී පොලීසියට වෙඩි තබා පැන යාමට උතසාහ කිරීමට යැයි පැවසුවත් මහා රාත්‍රියේ ලිහිණියාගල කැලයේදී කුමක් සිදු වූවාද කියා අපට කිසිවක් කිව නොහැක.
පසුගිය කාලය පුරාවටම පොලිස් අත්තඩංගුවේ සිටිය දී ආයුධ පෙන්වීම සඳහා සැකකරුවන් රැගෙන යාමේ දී සැකකරුවන් පොලීසියට වෙඩී තැබීමට උත්සාහ කොට පලායාමට තැත් කළා හෝ අපරාධ කල්ලියක් අතර වූ වෙඩි හුවමාරු වීම්වලදී සැකකරු මියගිය බව අවසානයේ පොලීසිය විසින් නිවේදනයට පත් කොට ඇත.
මෙය දේශබන්ධු තෙන්නකෝන් පොලිස්පති වීමෙන් අනතුරුව පොලිස් අත්තඩංගුවේ සිටියදී සැකකරුවෙකු ආයුධ පෙන්වීමට රැගෙන ගොස් පොලිස් වෙඩි පහරින් මිය යාමේ පළමු සිද්ධියයි. දේශබන්දු තෙන්නකෝන් වැඩබලන පොලිස්පතිව සිටිය දී යුක්තිය මෙහෙයුම ආරම්භ කිරීමට පෙර දිනයේ එනම් 2023.12.16 දින ඇමති ටිරාන් මේ පිළිබඳව බරපතළ අනතුරු හැඟවුමක් ද කළේය. එම ප්‍රකාශය හා මේ සිදුවීම අතර තිබෙන්නේ කුමනාකාර සම්බන්ධයක්ද යන්නත් ඔහුගේ ප්‍රකාශයෙන් වැටහෙනු ඇත.
‘මම පොලීසියට දිනයක් දීලා තියෙන්නේ ජූලි 31 වෙනකන් විතරයි. ජූලි 30 වෙනකොට සම්පූර්ණ වෙනසක් වෙන්න ඕනෑ. කුඩුයි පාතාලයෙයි. කුඩු විකුණන සෑම දෙනාටම ළමයි ඉන්නවා, ඥාතීන් ඉන්නවා. ඒ අය ගැනවත් හිතලා කරුණාකරලා මේ දේවල් නතර කරන්න. ඒ මොකෝ කුඩු විකුණන එක්කෙනෙක් හෝ අහු වුණොත් මමනම් කියලා තියෙන්නේ ඉතුරු කරන්න එපා. පාතාලයේ අය මැරෙන්නේ කොහොමද? එක්කෝ පොලීසියෙන් මැරුම් කනවා. එක්කෝ විරුද්ධවාදීන්ගෙන් මැරුම් කනවා. මේ දේවල් නැවැත්තුවේ නැත්නම් අපි ඒගොල්ලන්ව හොයාගෙන එනවා. ගියහම වෙඩි හුවමාරු වෙනවා. ඒගොල්ලන් මැරෙනවා. ඒක නවත්තන්න බැහැ.’
පොලිස් අත්තඩංගුවට පත්වන ඕනෑම සැකකරුවෙකුගේ ආරක්ෂාව පිළිබඳව එහි වගකීම පොලීසිය සතුය. ඔහු හෝ ඇය වරදකරුවාද නිවැරදිකරුවාද යන්න තීරණය කරන්නේ අධිකරණය විසිනි. එම නිසා පොලීසියට මොනයම් හෝ වරදකට අත්තඩංගුවට පත් වන සැකකරුවෙකුට දඬුවම් දීමේ අයිතියක් ලබා දී නොමැත. පසුගිය සමයේ මේ ආකාරයටම සිද්ධි ගණනාවක්ම වී ඇත. අවසානයේ එම සිදු වීම් පිළිබඳව පොලීසිය කර ඇති කරුණු පැහැදිලි කිරීම් පරීක්ෂා කිරීමේදී අපට පැහැදිලි වන්නේ පොලිස් වෙඩි පහරින් ආයුධ පෙන්වීමට ගොස් මිය යන සෑම සැකකරුවෙකුටම අත් වී ඇත්තේ එකම ඉරණමක් බවයි.
සැකකාර දිනේෂ් කල්හාර නම් කොමාන්ඩෝ බලකායේ සේවය කළ සෙබලා ආයුධ පෙන්වීමට ගොස් පොලිස් වෙඩි පහරින් මිය යාමේ සිදුවීම දෙස බලන විට එහි ප්‍රශ්න ගණනාවක් ඇත.
ඔහු අත්තඩංගුවට ගත් මාර්තු 11 වන දිනම බස්නාහිර උතුර අපරාධ කොට්ඨාසයට භාර දී එදිනම ප්‍රශ්න කොට එදිනම අත්තනගල්ල ලිහිණියාගල මහ කලයට රෑ ජාමයක රැගෙන යාමේ හදිස්සිය කුමක්ද? ඔහුව වෙනත් දිනයක රැගෙන යාමට නොහැකිද? ආයුධ පෙන්වීමට රාත්‍රියේම මහ කැලයකට ගෙන යාමට අවශ්‍යද? ඔහුගෙන් ලබා ගන්නා තොරතුරු අනුව පොලීසියට පමණක් ගොස් ආයුධ සොයා ගැනීමට නොහැකිද? ඔහු රැගෙන ගොස් ඇත්තේ මංචු දමාගෙනද? මාංචු දමාගෙන රැගෙන ගියේ නම් ඔහුට එවැනි හපන්කමක් කළ හැකිද? අමාරුම අවස්ථාවක් නම් නොමරා ඔහුව වළක්වා ගැනීමේ හැකියාවක් නැතිද? ඔහු කමාන්ඩෝ සෙබළෙක් බව දන්නේ නම් ඔහු වෙනුවෙන් මීට වඩා ආරක්ෂාවක් යෙදවීමට හැකියාවක් තිබුණේ නැතිද?
මේ පිළිබඳව පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක නියෝජ්‍ය පොලිස්පති නිහාල් තල්දූවගෙන් කළ විමසීමේ දී ඔහු ලබා දුන්නේ මෙවැනි පිළිතුරකි.
‘එම සැකකරු රැගෙන යන්නේ මාංචු දාගෙන. සැකකරු සමග පොලිස් නිලධාරීන් හය දෙනෙක් ගිහිල්ලා තියෙනවා. ඔහුගෙන් කරන ප්‍රශ්න කිරීම්වලින් අපිට අනාවරණය වෙනවා, පසුගිය මාසයේ දිනයක ඔහුට විදේශ රටක සිටින පුද්ගලයෙක් කොන්ත්‍රාත්තුවක් දෙනවා කෙනෙක්ව ඝාතනය කරන්න. නමුත් ඒ ඝාතනය සඳහා අවශ්‍ය වෙපන් ටික මොහුට සූදානම් කර ගන්න බැරි වෙනවා. නමුත් ඒ වෙලාවේ ඝාතනය සඳහා යොදා ගන්න වෙපන් ටික මොහු දන්න යම්කිසි ස්ථානයක තියෙනවා. එම වෙපන් සඟවලා තියෙන්නේ අත්තනගල්ල පොලිස් වසමේල ඌරාපොල ලිහිණිඇල්ල කියන කැලෑබද ප්‍රදේශයක. ඒ ප්‍රදේශයට තමයි වෙපන් ටික සඟවලා තිබෙන තැනකින් සොයා ගන්න මොහු සමග යන්නේ.
සාමාන්‍යයෙන් මාංචු දැම්මාට පස්සේ දකුණු පැත්තෙන් හරි වම් පැත්තෙන් හරි කිහිල්ලෙන් අල්ලාගෙන යන්නේ. මෙයා කියනවා අහවල් තැන තමයි වෙපන් තියෙන්නේ කියලා. ඔහු මීටර් 150 ක් ඉස්සරහින් තැනක් කියලා තියෙනවා වෙපන් තියෙන්නේ කියලා. ඔහු කියපු ස්ථානයේ ඉඳන් යන ගමන් ඒ යන අතරමග ඔහු හංගලා තිබ්බ වෙපන් එකක් තමයි මෙයා අතට ගන්නවා කියලා කියන්නේ. එතන වෙපන් දෙකක් තිබිලා තියෙනවා. ඔහු වෙපන් එක අතට අරගෙන ඔහුව අල්ලගෙන හිටපු සාජන් තල්ලු කරලා තියෙනවා. මෙයාට විරුද්ධව මංකොල්ල කෑම් තුනක චෝදනා තිබෙනවා. මෙයා කොමාන්ඩෝ භටයෙක්. මෙයා සාජන්ව තල්ලු කරලා වෙඩි තියන්න සූදානම් වෙනවාත් සමගම තමයි අනෙක් පොලිස් නිලධාරීන් වෙඩි තැබීම කරලා තිබෙන්නේ.
මෙවැනි අවස්ථාවක අදාළ සැකකරුවා යන්නේ පොලිස් නිලධාරීන් සමග ආරක්ෂාව ගැන සහතික කරගෙන. කෙනෙක්ට හිතෙන්න පුළුවන් මාංචු දැම්මාට පස්සේ කොහොමද වෙඩි තියන්නේ කියලා. නමුත් අත්දෙකෙන් යමක් අරගැනීමේ හැකියාව ඕනෑම කෙනෙකුට තියෙනවා. එම අවස්ථාවට සම්බන්ධ වුණ නිලධාරීන් කියන කාරණය පිළිගන්නවාද? නැද්ද? සත්‍යයක් ද? අසත්‍යයක්ද? කියන එක ගැන අපිට පූර්ව නිගමනවලට එන්න බැහැ. අපිට තියෙන්නේ ඔවුන් කියන දේ වාර්තා කර ගැනීම. ඒක සාධාරණ වෙඩි තැබීමක් ද? නැද්ද? කියලා තීරණය කරන්නේ අධිකරණය. ඒ සිදුවීම පිළිබඳව අපි අභ්‍යයන්තර විමර්ශනයකුත් කරනවා.
සමහර සිද්ධි තියෙනවා අපිට 100%ක්ම පාලනය කරන්න බැහැ. අනෙක් එක තමයි සිද්ධිමය තත්වයන් එකිනෙකට වෙනස්. වෙඩි තැබීම්වලට සැකකරුවෝ අත්තඩංගුවට අරගෙන තියෙනවා සෑහෙන්න ප්‍රමාණයක්. ඒ අත්තඩංගුවට ගන්න ප්‍රමාණයෙන් මේ වගේ සිද්ධියක් දෙකක් වෙන්න පුළුවන්. සාමාන්‍යයෙන් පොසිබිලිටි එකක්නේ. මේ සැකකරු කියන්නේ කෙහෙල් කැන් කපපු කෙනෙක් නෙමෙයි. එයා කොමාන්ඩෝ භටයෙක්. ඔහු හිතන්නේ සාමාන්‍ය මයින්ඩ් එකෙන් නෙමෙයි. ඔහුට වෙඩි තියන්න අවස්ථාවක් ලැබුණොත් ඔහු වෙඩි තියෙනවා. ඒ නිසා ඒ සිදුවීමට මුහුණ දෙන නිලධාරියා තමයි ඒක දන්නේ. නමුත් ඔබ කියන කාරණය මම පිළිගන්නවා. අපිට ලෙසන් ලර්න්ට් කියන දේ තියෙන්න ඕනෑ. ”
නීතිය ඉදිරියේ වරදකරු වන තුරු කිසිම පුද්ගලයකු වරදකරුවකු ලෙස නම් කිරීමට පොලිසියට අයිතියක් නැත. මෙරට ඉහළම අධිකරණය වන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය අවස්ථා කිහිපයකදීම ඒ බව ඉතා පැහැදිලිව දක්වා තිබේ. කවර හෝ වරදක් සම්බන්ධයෙන් කවරකු හෝ පොලිස් අත්තඩංගුවට ගත් පසු ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ජීවිත ආරක්ෂාව එම නියෝගය දෙන ලද පොලිස් නිලධාරියා සතුය. ජීවිතයට ඇති අයිතිය මෙරට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් සිය තීන්දු මගින් තහවුරු කර තිබේ. ශ්‍රී ලංකාව බැඳී සිටින සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතියේ 6 වැනි වගන්තිය මෙසේ ප්‍රකාශ කරයි.
‘සෑම මනුෂ්‍යයෙකුටම ජීවත්වීමේ සහජ අයිතිය ඇත. මෙම අයිතිය නීතියෙන් ආරක්ෂා කරනු ලැබේ. කිසිවකුගේ ජීවිතය අත්තනෝමතික ලෙස අහිමි නොකළ යුතු ය.’
ඒ අනුව, ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගෙන රඳවා සිටින සියලුම පුද්ගලයන්ට ඔවුන්ගේ සහජ ජීවත්වීමේ අයිතියට ගෞරවය සහ ආරක්ෂාව හිමි වන බව ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිසම සිය නිර්දේශයන්හි දක්වා තිබේ. පොලීසිය විසින් සැකකරුවකු ඝාතනය කිරීම පිළිබඳ ෆාතිමා ෂර්මිලා නඩුවෙහි (2008) දී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මෙසේ නිරීක්ෂණය කොට ඇත.
‘අධිකරණයෙන් බැහැර ඝාතන හෝ භාරකාර මරණ වැළැක්වීම, දේශීය නීතියේ මූලික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම ඌනපූරණය කිරීම පිණිස, ජීවිතයට ඇති අයිතිය ආරක්ෂා කිරීමේ තහවුරු කිරීමේ ජාත්‍යන්තර බැඳීම් සපුරාලීම මගින් දේශීය ප්‍රමිතීන් ඉහළ නැංවීමට අවශ්‍ය කරයි.’
2023 පෙබරවාරි 03 වන දින දුන් එම තීන්දුව මගින් මාසයක් ඇතුළත පොලිස් අත්තඩංගුවෙහි දී සිදුකරන නීතියට පිටින් කරන ඝාතන වැළැක්වීම සඳහා මාර්ගෝපදේශ ඉදිරිපත් කරන ලෙස පොලිස්පතිවරයාට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නියෝග කළේය. ඉදිරිපත් කරන ලද එම මාර්ගෝපදේශවලට අනුව වැදගත්කමක් නොමැති සැකකරුවෙකු නම්, වැඩිදුර පරීක්ෂණ සඳහා කිසිදු සැකකරුවෙකු පොලිස් ස්ථානයකින් පිටතට නොගත යුතුය. සැකකරුවෙකු වෙනත් ස්ථානයකට රැගෙන ගියද ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීම සඳහා ප්‍රමාණවත් පොලිස් නිලධාරීන් පිරිසක් ඔහු කැටුව යා යුතුය.
මාර්තු 10 වැනිදා කුලියාපිටිය නගර සභා පිටියේ පැවති ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහගේ ප්‍රථම ජනාධිපතිවරණ ප්‍රචාරක රැළියට කථිකයින් ලෙස සහභාගි වූවන් අතර එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ජාතික සංවිධායක ලෙස කටයුතු කරන සාගල රත්නායකද විය. ඔහු මේ වනවිට ජනාධිපතිවරයාගේ කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානියා ලෙසද කටයුතු කරයි. ඒ නිසා පැන නගින ප්‍රශ්නය වන්නේ ජනාධිපතිවරයාගේ කාර්ය මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කරන පුද්ගලයෙකුට දේශපාලන පක්ෂයක ජාතික සංවිධායක ලෙස කටයුතු කළ හැකිද යන්න හා දේශපාලන පක්ෂයක ප්‍රචාරක රැලියක කතා පැවැත්විය හැකිද යන්නයි.
මන්ද රටේ උත්තරීතර නීතිය වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාගේ කාර්ය මණ්ඩල නිලධාරීන් රජයේ නිලධාරීන් ලෙස සැලකෙන බැවින්ය. හිටපු ජනාධිපතිවරුන් කිහිප දෙනෙකු විසින් ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩලයට මෑතකදී එකතු කරන ලද ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානි තනතුර මේ වනවිට තබා ඇත්තේ ජනාධිපති ලේකම්වරයාට පහළින් හා ජනාධිපති අතිරේක ලේකම්වරයෙකුට ඉහළින් ජනාධිපති ජ්‍යෙෂ්ඨ අතිරේක ලේකම්වරයෙකුගේ සම තත්වයේය.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 41(3) ව්‍යවස්ථාවේ ජනාධිපතිවරයාගේ කාර්ය මණ්ඩලය සම්බන්ධයෙන් සඳහන් වන්නේ, ‘ඒ ලේකම්වරයන්, නිලධරයන් සහ කාර්ය මණ්ඩලය සේවයෙන් පහ කිරීමේ සහ ඔවුන්ගේ විනය පාලනය කිරීමේ බලය ජනාධිපතිවරයා සතු විය යුතු වීම හැර ඒ ලේකම්වරයන්, නිලධරයන් සහ කාර්ය මණ්ඩලය රජයේ නිලධරයන් ලෙස සැලකිය යුත්තේය. එකී නිලධරයන් සහ කාර්ය මණ්ඩලය සේවයෙන් පහ කිරීම සහ ඔවුන්ගේ විනය පාලනය කිරීම පිළිබඳ බලතල ජනාධිපතිවරයා විසින් එවැනි යම් ලේකම්වරයෙකුට පවරනු ලැබිය හැක්කේය.’ යනුවෙන්ය.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව පැහැදිලි කරුණ වන්නේ ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානියා රජයේ නිලධාරියෙක් ලෙස සලකන බවයි. ඒ වාගේම අප දන්නා කරුණ වන්නේ රජයේ මාණ්ඩලික මට්ටමේ නිලධාරීන්ට, සන්නද්ධ හමුදාවල සාමාජිකයන්ට හා පොලිසියේ සාමාජිකයන්ට ප්‍රසිද්ධ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් නොමැති බවයි.
රජයේ නිලධාරීන් සම්බන්ධයෙන් විනය පිටකය වශයෙන් සැලකෙන ආයතන සංග්‍රහයේ ස කොටසේ ංංංසස වැනි පරිච්ඡේදයේ රජයේ නිලධාරීන්ගේ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් ගැන සඳහන් වන අතර එහි දේශපාලන අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳීම යටතේ සඳහන් කර ඇත්තේ අධිකරණ නිලධාරියෙකු, සන්නද්ධ සේවාවල නිලධාරියෙකු, පොලිස් හමුදාවේ නිලධාරියෙකු සහ අපරාධ නඩු විධිවිධාන සංග්‍රහය යටතේ පොලිස් කටයුතු සිදුකරන වෙනත් සාම නිලධරයෙකු (උදා ග්‍රාම නිලධාරීන්), (138 වැනි අධිකාරිය වන) වෘත්තීය සමිති ආඥා පනතේ 20 වැනි වගන්තියේ විග්‍රහ කර ඇති පරිදි බන්ධනාගාර නිලධරයෙකු, රජයේ සේවයේ නියුක්ත මාණ්ඩලික හෝ අධීක්ෂණ නිලධරයෙකු, මැතිවරණ කටයුතු පිළිබඳ දෙපාර්තමේන්තුවේ (පාර්ලිමේන්තු, පළාත් පාලන ආදි) සේවයේ නියුතු නිලධරයෙකු, එහි සේවය කරන තාක් කල්, ඔවුන්ට ප්‍රසිද්ධ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් නොමැති බවයි.
ඔවුන්ට කළ හැක්කේ, ජනාධිපති තේරීමකදී, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකදී, ජනමත විමසුමකදී, පළාත් සභා මැතිවරණයකදී හෝ පළාත් පාලන මැතිවරණයකදී ඡන්දය දීම පමණය. වෙනත් කිසිදු ආකාරයක දේශපාලන කටයුත්තක යෙදීම තහනම් වේ. ඊට පටහැනිව ක්‍රියා කිරීම සේවයෙන් පහ කිරීමේ දඬුවමට භාජනය වියයුතු වරදක් ලෙස සඳහන් කර ඇත. ඉහත සඳහන් කරන ලද කිනම් හෝ මැතිවරණයකට සහභාගි වීම, එම මැතිවරණවලට ඉදිරිපත් වන අපේක්ෂකයෙකුට මොනයම් ආකාරයකින් හෝ ආධාර කිරීම එකී වැරදි ලෙස සඳහන් කර ඇත.
එසේම එයට අදාළව ආයතන සංග්‍රහයේ සස කොටසේ 9 යටතේ රජයේ නිලධරයන් දේශපාලන කටයුතුවල නියැලීම සම්බන්ධයෙන් සඳහන් කර ඇති අතර එය එහි 9.1 මෙසේ සඳහන් කර ඇත. ‘ආයතන සංග්‍රහයේ පළමුවන කාණ්ඩයේ ංංංසස පරිච්ඡේදය ප්‍රකාරව දේශපාලන අයතිවාසිකම් භුක්ති විඳීමට වරප්‍රසාද හිමි නිලධරයන් එම දේශපාලන අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිය යුතු වන්නේ එම පරිච්ඡේදයේ දක්වා ඇති විධිවිධානයන්ට යටත්වය. එම විධිවිධානයන් හා සීමාවන් ඉක්මවා යෑම රාජ්‍ය සේවකයකු විසින් කරනු ලබන බරපතල විෂමාචාරයක් සේ සැලකෙන අතර, එය මෙම සංග්‍රහයේ පළමුවන උපලේඛනය යටතේ දඬුවම් පැමිණවිය හැකි වරදක් ලෙස සැලකිය යුතු වන්නේය.’
එය තවදුරටත් එහි 9.2 යටතේ විස්තර කර ඇත්තේ මෙසේය. ‘ආයතන සංග්‍රහයේ පළමුවන කාණ්ඩයේ ංංංසස පරිච්ඡේදය ප්‍රකාරව දේශපාලන අයිතිවාසිකම් අහිමි කොට ඇති යම් රාජ්‍ය නිලධාරියකු දේශපාලන කටයුතුවල නිරතවීම ඉතා බරපතළ ගණයේ විෂමාචාරයක් සේ සැලකෙන අතර, එය මෙම සංග්‍රහයේ පළමුවන උපලේඛනය යටතේ දඬුවම් පැමිණවිය හැකි වරදක් ලෙස සැලකිය යුතු වන්නේය.’
ආයතන සංග්‍රහයේ ඇති රජයේ නිලධාරින්ගේ විනය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේ බලය රාජ්‍ය සේවා කොමිසමට පවරා ඇත. එමෙන්ම එහි සඳහන් කර ඇත්තේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව රජයේ නිලධාරීන් ලෙස සලකන සමහර අය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේ බලය රාජ්‍ය සේවා කොමිසමට නැති බවයි. එසේ රාජ්‍ය සේවා කොමිසමට එම බලය නොලැබෙන රජයේ නිලධාරීන්ගේ කාණ්ඩවලට ජනාධිපතිවරයාගේ කාර්ය මණ්ඩලයද අයත් වේ.
ආයතන සංග්‍රහය අනුව එම නිලධාරීන් සම්බන්ධයෙන් විනය පියවර ගැනීමට රාජ්‍ය සේවා කොමිසමට බලය නොලැබුණද, ඔවුන්ට මේ ආකාරයේ ප්‍රසිද්ධ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් ඇති බවක් ඉන් අදහස් වන්නේ නැත.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පැහැදිළිවම සඳහන් කර ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයාගේ කාර්ය මණ්ඩලය සම්බන්ධයෙන් විනය පියවර ගැනීමේ බලය ජනාධිපතිවරයා සතුවන බව හා ඔහුට එම බලය වෙනත් ලේකම්වරයෙකුට පැවරිය හැකි බවයි. ජනාධිපතිවරයා ඔහුගේ කාර්ය මණ්ඩලය සම්බන්ධයෙන් විනය පියවර ගැනීමේ බලය ඔහු අතේ තබාගෙන සිටිනවාද, නැත්නම් ජනාධිපති ලේකම්වරයාට පවරා තිබෙනවාද යන්න පිළිබඳ කිසිවක් වාර්තා වන්නේ නැත. ඒ කෙසේ වෙතත් එම බලය නෙකෙකුට පවරා නැත්නම් ඔහුගේ කාර්ය මණ්ඩලයේ විෂමාචාර ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා විනය පියවර ගත යුතු අතර එම බලය වෙනකෙකුට පවරා ඇත්නම් එම පුද්ගලයා එම විනය පියවර ගත යුතුය.
මේ අවස්ථාවේ ලියුම්කරුගේ මතකයට එන්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයාව සිටියදී එම වකවානුවේ පැවති පළාත් සභා මැතිවරණයේ අපේක්ෂකයෙකු වූ උදය ගම්මන්පිලගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය එළිදැක්වීමේ අවස්ථාවට සහභාගි වීමේ අවස්ථාවයි. එවක මැතිවරණ කොමසාරිස්වරයා ලෙස කටයුතු කළ මහින්ද දේශප්‍රියට පුරවැසියෙකු ලෙස ලියුම්කරු ඒ සම්බන්ධයෙන් පැමිණිලි කළේය. ඒ සම්බන්ධයෙන් මැතිවරණ කොමසාරිස්වරයා ගත් ක්‍රියාමාර්ගය ගැන විමසූ විට ලැබුණ පිළිතුර වූයේ ලේකම්වරුන්ගේ ප්‍රධානියා ජනාධිපති ලේකම්වරයා බැවින් ඒ පිළිබඳව එවක ජනාධිපති ලේකම් ලලිත් වීරතුංගට දැනුම් දුන් බවයි. ලලිත් වීරතුංගගෙන් ඒ පිළිබඳව ලියුම්කරු ලිඛිතව විමසුවත්, පිළිතුරක් නම් ලැබුණේ නැත. එම පැමිණිල්ල ගැන මහින්ද රාජපක්ෂගේ පරාජයෙන් පසු අවස්ථාවක ලියුම්කරුට මැතිවරණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ඉහළ නිලධාරියෙකු පැවසුවේ එම පැමිණිල්ල සම්බන්ධයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂට දැනුම් දීමක් කළ බවත්, පැමිණිල්ල ගැන ඔහු කෝපයට පත්වූ බවත්ය. පැමිණිලිකරුගේ ජීවිතය සම්බන්ධයෙන් එම අවස්ථාවේදී එම නිලධාරියාට බියක් ඇති වූ බවත්ය. ඉහත උදාහරණය ගෙනහැර පෑවේ නීතිය වල්වැදුණ තත්වයකදී නීතිය සැමට එකසේ ක්‍රියාත්මක නොවන බව පෙන්වා දීමටයි. අප කතා කරන මෙම සිදුවීමද නීතිය වල්වැදුන මේ සමයේ සිදුවන දෙයකි.
සාගල රත්නායක ඔහු මේ වනවිට දරමින් සිටින ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී තනතුර හේතුවෙන් රජයේ නිලධාරියෙකු ලෙස සැලකේ. මාණ්ඩලික මට්ටමේ නිලධාරියෙකු බැවින් ඔහුට ප්‍රසිද්ධ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් නොමැති බවද පැහැදිළිය. එහෙත් ඔහු රටේ පිළිගත් ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂයක ජාතික සංවිධායකවරයා ලෙස ප්‍රසිද්ධියේම කටයුතු කරයි. ඉන් ඔබ්බට ගොස් එම පක්ෂයේ කථිකයෙකු වශයෙන් රනිල් වික්‍රමසිංහගේ ජනාධිපතිවරණ ප්‍රචාරක රැලියේ මහජනතාවද අමතනු ලබයි.
ඔහුගේ පත්වීම් බලධාරියා හා විනය නිලධාරියා වන ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මේ සියල්ල දනිමින් හා දකිමින් එහි සිටියි. ඒ අනුව ඔහුට එරෙහිව කිසි පියවරක් අනෙකුත් රජයේ නිලධාරින් සම්බන්ධයෙන් මෙන් රනිල් වික්‍රමසිංහ නොගන්නා බව පැහැදිලිය. ඒ සාගල රත්නායක ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානියා ලෙස රනිල් වික්‍රමසිංහ පත්කර ගන්නේ ඔහු නායකත්වය දරන පක්ෂයේ ජාතික සංවිධායක බව දැන දැනම වන බැවිනි. එමෙන්ම කුලියාපිටියේ පැවති රැස්වීම සාගල රත්නායක අමතන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහගේ වුවමනාව අනුව ද වන බැවිනි.
මේ සිදුවීම අපට පෙන්නුම් කරන්නේ තමාට බලය නැති අවස්ථාවලදී, නැත්නම් විපක්ෂයේ සිටියදී නීතියේ පාලනය, නීතියේ ආධිපත්‍යය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටිනාකම් හා සම්ප්‍රදායන් හා සුපිළිපන් බව ගැන කතා කරන රනිල් වික්‍රමසිංහ ඔහුට බලය ලැබුනු විට ඒවා තුට්ටුවකට මායිම් නොකර කටයුතු කරන බවයි. ඔහු බලය නොමැතිව විපක්ෂයේ සිටියදී කී කතා සම්බන්ධයෙන් යම් වගකීමක් හෝ දරනවා නම් රනිල් වික්‍රමසිංහ මුලින්ම කළ යුතුව තිබුණේ ජනාධිපති කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානියා ලෙස පත්කර ගත් අවස්ථාවේදීම සාගල රත්නායකව පක්ෂයේ ජාතික සංවිධායක තනතුරෙන් ඉවත් කිරීමය. එසේ වූයේ නම් කුලියාපිටියේ පැවති එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ රැලිය ඇමතීමේ අවස්ථාවක් සමහරවිට ඔහුට ලැබෙන්නේ නැත.
එහෙත් රනිල් වික්‍රමසිංහ එසේ නොකරන බව අපට කැට තියා කිව හැකිය. අභියෝගයක් ලෙස අප රනිල් වික්‍රමසිංහට කියන්නට කැමති වන්නේ හැකි නම් සාගල රත්නායක සම්බන්ධයෙන් විනය පියවර ගෙන පෙන්නීම කෙසේ වෙතත් එම තනතුර රජයේ නිලධාරියෙකුගේ ගරු කටයුතු තත්වයේ තබා පෙන්වන ලෙසයි. එහෙත් සැබෑ රනිල් වික්‍රමසිංහ යනු කියන කතාවලට හාත්පසින්ම විරුද්ධ වෙනත් දෙයක් කරන පුද්ගලයෙකු මේ වනවිටත් හොඳින්ම පෙන්වා තිබේ. නීතිය නොතකා හරින හා තමාට කළ නොහැක්කක් නොමැති බව මහජන ඡන්දයෙන් තේරී පත් නොවීත් පෙන්නුම් කරන ඔහු, අපට අනතුරු හඟවන්නේ මහජන ඡන්දයෙන් ඔහුට දේශපාලන බලයක් ලැබුණහොත් එය කෙතරම් භයානක වියහැකිද යන්නයි.
අපේ මැතිවරණ කැලැන්ඩරයේ නිශ්චිත දවස් නැත. ඇත්තේ වකවානු පමණි. ඇමරිකාවේ ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන්නේ අහවල් අවුරුද්දේ අහවල් දවසේ යැයි ඕනෑම කෙනෙකුට දැනගත හැකි කැලැන්ඩරයක් තිබේ. ඒ නිසා ඒ ගැන වාද විවාද ඇති නොවේ. එහෙත් අපට ඇත්තේ, ප්‍රාදේශීය සභා මැතිවරණ, පළාත් සභා මැතිවරණ සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණවලට අදාළ දළ කාල සටහන් පමණි. එවැනි දළ වකවානු පමණක් තිබෙන විට, ඒවා ඉතා පහසුවෙන් නොයෙක් මාර්ගවලින් වෙනස් කරගැනීමේ හැකියාවකුත් ලැබේ. කලකට ඉහතදී ජේ. ආර්. ජයවර්ධන එක් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් නොතියාම සිටියේය. ඒ වෙනුවට එදා (1982) තිබුණේ ජනමත විචාරණයක් නමින් හැඳින්වුණු ‘කළගෙඩි’ සෙල්ලමකි. ඊටත් කලින්, 1970 දී සිරිමා බණ්ඩාරනායක මැතිනියට බලය ලැබුණු අවස්ථාවේ, අවුරුදු පහේ පාර්ලිමේන්තුව අවුරුදු හතක් දක්වා ඈ දිග් කරගත්තාය. ඇගේ සහ ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ ක්‍රියාකලාපයන් දෙකම, ‘නීත්‍යානුකූල’ කිරීමේ විධිවිධානත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේම සඳහන්ව තිබුණු නිසා ඒවා ‘වැරදි’ නොවුණි. ගණිකා වෘත්තිය වරදක් වෙතත්, ‘ස්පා’ නමැති වෙනත් ගෞරවාන්විත නාමයක් යටතේ එයම කරගෙන යාම වරදක් නොවේ. නියමිත කාලයට කලින් මැතිවරණ පැවැත්වීම හෝ නියමිත කාලයේදී මැතිවරණ නොපැවැත්වීම යුක්තිසහගත කෙරෙන්නෙත් එලෙසින්මයි.
අවසාන වරට තෝරා පත්කරගත් පළාත් සභා අවසන් වී දැන් බොහෝ කල් ය. එහෙත් ඒ කිසි පළාතකට අලුත් පළාත් සභා ඡන්ද මේ දක්වා පවත්වා නැත. එසේ තිබියදී, බලතල බෙදාහැරීමේ උත්තුංග යාන්ත්‍රණ ගැන ඉතා උජාරුවෙන් කතා කරනු ලැබේ. ඊළඟට පැවැත්විය යුතුව තිබුණු පළාත් පාලන ඡන්දය වෙනුවෙන් ගිය වර අයවැයෙන් පවා මුදල් වෙන්කර තිබුණි. එහෙත් අද දක්වා ඒ මැතිවරණයත් පවත්වා නැත.
මැතිවරණ කාල සටහන්වල දළ වකවානු දක්වා, ඊට යම් ව්‍යතිරේක සාමාන්‍යයෙන් එක් කරනු ලබන්නේ, මහජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යය සහ ඡන්ද අයිතිය, සුවිශේෂී තත්වයන් යටතේ යළි උරගාබැලීමේ අවස්ථාවක් එළැඹෙතොත් ඒ අවස්ථාව ජනතාවට ලබා දීමටයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, පාර්ලිමේන්තුවේ ආයු කාලය අවුරුදු 5 ක් යැයි ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වෙතත්, එම ව්‍යවස්ථාවේම තවත් තැනක, පාර්ලිමේන්තුවේ ආයු කාලය අවුරුදු දෙක හමාරක් වූ තැන් පටන් ඕනෑම අවස්ථාවක ජනාධිපතිවරයාට ඒ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ අයිතිය දී ඇත්තේ, ජනාධිපතිවරයාගේ කපටි නූල් සූත්තර සඳහා නොව, යම් විශේෂිත අවස්ථාවක, කලින් දෙන ලද මහජන කැමැත්ත වෙනස් වී ඇතැයි හැඟෙන අවස්ථාවක, නියමිත කාලයට කලින් යළි මහජන කැමැත්ත උරගා බැලීමේ ව්‍යතිරේක අවස්ථාවක් ජනතාවට ලබාදීම සඳහා ය. එහෙත්, ජනාධිපතිවරුන් මේ බලය පාවිච්චි කරන්නේ, මොන විදිහකින්වත් ජනතාව ගැන ඒ ආකාරයෙන් සිතාබලා නොව, තමන් සහ තමන්ගේ දේශපාලනික අවස්ථාවාදයන් ගැන සිතාබලා ය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂව මහජන බලයෙන් පහකර හැරීමෙන් පසු ඊළඟට එළැඹෙන ඕනෑම ඡන්දයක අවස්ථාව වහාම මහජනතාවට දිය යුතුව තිබුණත්, වර්තමාන ජනාධිපතිවරයා කෙළේ එහි සම්පූර්ණ අනිත් පැත්තයි. එනම්, ඊළඟට එළැඹුණු පළාත් පාලන ඡන්දයත් නොපවත්වා සිටීමයි.
කෙසේ වෙතත්, මේ සියලු මැතිවරණ අතරින් වඩාත් නිශ්චිත දිනයක් පිළිබඳ ආසන්නතම යම් අදහසක් හෝ ඇති කරගත හැකි ඡන්දය වන්නේ ජනාධිපතිවරණයයි. බලයේ සිටින ජනාධිපතිවරයාගේ ධුර කාලය අවුරුදු පහක් වන බවත්, ඒ අවුරුදු පහ අවසන් වීමට මාසයකට නොඅඩු කාලයක් සහ මාස දෙකකට නොවැඩි කාලයක් අතරතුර දවසක ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය පැවැත්විය යුතු බවත් ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වෙයි. ඒ අනුව, ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය පැවැත්විය යුත්තේ මේ වසරේ සැප්තැම්බර් 18 සහ ඔක්තෝබර් 18 අතර දවසක ය. කාල සටහන්වල දැක්වෙන පරිදි ඊළඟ මහ මැතිවරණය පැවැත්විය යුත්තේ, 2024 දී නොව, 2025 දී ය. එහෙත්, ඉහත කී පරිදි, තත්කාලීන පාර්ලිමේන්තුවේ කාලය අවුරුදු දෙකහමාර ගත වූ පසු ජනාධිපතිවරයාට මේ පාර්ලිමේන්තුව ඕනෑම අවස්ථාවක විසුරුවා හැරීමේ බලයක්, මේ සමස්ත කාලය තිස්සේම තිබුණි.
මේ ආයතන දෙකෙන්, එනම් පාර්ලිමේන්තුව සහ ජනාධිපති යන ආයතන දෙකෙන් මුලින් අවලංගු වුණේ කුමක්ද? ඒ, ජනාධිපති පදවියයි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා තනතුර අතහැර යද්දී පාර්ලිමේන්තුවේ කිසිවෙකු තමන්ගේ තනතුරු අතහැරගියේ නැත. ඒ නිසා, මුලින්ම අවලංගු වුණේ ජනාධිපති පදවිය යැයි සාධාරණ පදනමකින් අපට තර්ක කළ හැකි අතර, ඒ නිසාම, මුලින් පැවැත්විය යුත්තේ ජනාධිපතිවරණය යැයි කෙනෙකුට කිව හැකිය. තවද, ‘අරගලයේ’ සුවිශේෂී ස්වභාවය සහ ඒ මගින් රටේ සමස්ත දේශපාලන සංස්කෘතිය තුළ ඇති කළ විපර්යාසය කෙතෙක් තීව්‍ර වීද යත්, ජනාධිපතිවරයා රට හැර පලා යාම නිසාම, එදා පාර්ලිමේන්තුවේ වලංගු භාවයත් අහෝසි විණැයි එවැනිම සාධාරණ පදනමක පිහිටා අපට තර්ක කළ හැකිය. ඉහතින් කී ව්‍යතිරේක, එනම් නියමිත කාලයට කලින් ඡන්දයක් පැවැත්වීමට ජනාධිපතිවරයාට ඇති බලය අභ්‍යාස කළ යුතුව තිබුණේ එම තතු යටතේ ය. ඒ අනුව, මේ ආයතන දෙක සඳහාම හැකි ඉකමනින් ඡන්ද පැවැත්විය යුතුව තිබුණි. එහෙත් එවැන්නක් සිදු වුණේ නැත.
අතුරු කතාවක් කීමට තිබේ. ඉහත කියා ඇති පරිදි, පාර්ලිමේන්තුවක් නියමිත කාලයට කලින් විසුරුවා හැරීමට ජනාධිපතිවරයාට බලය ලබා දී තිබීම, මහජනතාවගේ සුභසිද්ධිය සඳහා නොව, ජනාධිපතිවරයාගේ අධිකාරයට පාර්ලිමේන්තුව යටත් කිරීම සඳහා යොදාගෙන ඇති ආකාරය හරි අපූරු ය. ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ 1978 ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් පැනවුණේ, පාර්ලිමේන්තුවක් පත්කරගෙන අවුරුද්දක් ගිය පසු ජනාධිපතිවරයාට එම පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය හැකි වන පරිදි ය. මහජනතාව පත්කරගන්නා මහජන නියෝජිතයන් 225 දෙනෙකු, එම ජනතාවම පත්කරගන්නා තනි පුද්ගලයෙකුට, අවුරුද්දක් වැනි කෙටි කාලයකින් පසුව පන්නා දැමීමට බලය පැවරීම, මොන තරම් ඒකාධිපති මනසකින් යුතුව කරන්නට ඇති සංශෝධනයක්දැයි තේරුම්ගැනීම අපහසු නැත.
ඇත්තෙන්ම ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ අරමුණ වුණේම, පාර්ලිමේන්තුව නමැති සාමූහිකය වෙනුවට, ජනාධිපතිවරයා නමැති තනි පුද්ගලයා රජ කෙනෙකු බවට පත්කිරීමයි. මේ අමනෝඥ විකෘතිය, යහපාලන ආණ්ඩුව 19 වැනි ව්‍යස්ථා සංශෝධනය මගින් වෙනස් කරන ලදි. ඒ අනුව, පාර්ලිමේන්තුවේ ආයු කාලය අවුරුදු හතරහමාරක් ගතවනතෙක් ජනාධිපතිවරයාට එම පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ බලය නොදුනි. එසේ තිබියදී ගෝඨාභය රාජපක්ෂ බලයට ආ සැණින් කෙළේ කුමක්ද? මේ 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය නැවත ආපස්සට හැරවීමයි. ඒ අනුව, යළිත් වරක්, අවුරුද්දක් ඇවෑමෙන් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ බලය ජනාධිපතිවරයා අතට පවරාගැනුණි. එය නැවතත් වෙනස් කෙරුණේ, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පලායාමෙන් පසුව, වර්තමාන ආණ්ඩුවෙන් ගෙනා 21 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙනි. ඊට අනුව, අද ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය හැක්කේ, පාර්ලිමේන්තුවේ ආයු කාලය අවුරුදු දෙකහමාරක් ගත වූ පසුව පමණි. ඒ අනුව, තවමත් අපි සිටින්නේ, 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇති කරගත් ප්‍රගතියට බොහෝ පසුපසින් බව එයින් පෙනේ.
රාජපක්ෂ පවුල, සේනානායක සහ බණ්ඩාරනායක වැනි හුදු කායික පවුල් ගසක් නොව, පවුලක නායකත්වයෙන් ගොඩනැඟුනු දේශපාලන සංස්කෘතියකි. ඒ නිසාම, එය මැඩලීම පහසු නොවේ. ඔවුන් ඇතිදැඩි කළ රාජපක්ෂවාදී සංස්කෘතිය තවමත් විරාජමාන වන්නේ එබැවිනි. එහි කුලදෙටුවා වන මහින්ද රාජපක්ෂව 2015 දී පරාජය කෙරුණි. ඊට වසර හතරකින් පසු පැමිණි ගෝඨාභය රාජපක්ෂව බෙල්ලෙන් අල්ලා පන්නා දැමුණි. ඊළඟට කුරුමානම් අල්ලන නාමල් රාජපක්ෂගේ කලවයස එනතෙක් පවුල් සංස්කෘතිය ගෙනයාම භාරගෙන ඇත්තේ, බැසිල් රාපක්ෂ නමැති, මහජන නියෝජිතයෙකු නොවන, අරික්කාලක් ශ්‍රී ලාංකික වන අතරේ තුන් කාලකටත් වැඩියෙන් ඇමරිකානුවෙකු වන පුද්ගලයෙකි.
ජනාධිපතිවරණයට කලින් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්විය යුතුව ඇතැයි කියන්නේ මොහු ය. දැන් මුළු රටම ඒ ගැන තර්ක විතර්ක කරති. පසුගිය දා ඇමරිකාවේ සිට ඔහු ලංකාවට පැමිණීම, බොහෝ දෙනාට ‘මංගල’ කාරණයක් වූ බවක් පෙනුණි. දැන් ඉතිං අපේ සියලු ප්‍රශ්න ඔහු විසින් ‘විසඳා දෙනු ඇතැ’ යි ඇඟවෙන ගතියක් ඇති වුණි. මෙවැනිම ගතියක්, ‘අරගලයට’ කලින් ඔහුට මුදල් ඇමති ධුරය පිරිනැමූ අවස්ථාවේත් ඇති වුණු බව අපට මතකයි. ආචාර්ය එන්. එම්. පෙරේරාට පසුව, පළමු වතාවට මහා ‘මොළයක්’ ලංකාවේ ආර්ථිකය හැසිරවීම භාර ගැනීමට යන්නේය වැනි අදහසක් එදා තිබුණි. ඉන් පසු පෙළගැසුණු අපකීර්තිමත් ඉතිහාසය, යළි මතක් කරදීමට අවශ්‍ය නොවෙන තරමට කුප්‍රකටයි.
ජනතාවගේ ඡන්දය දූෂිත පෙළැන්තියකට වාසිදායී ආකාරයෙන් භාවිත කළ හැකි අනුපිළිවෙල සහ සුබ මොහොත කුමක්ද යන්න කියාදීමට ‘මොළයක්’ ඇතැයි කියන්නේ මොහුට ය. ඔහු පිළිබඳව ගෙතී ඇති වෙනත් සුරුවිරුකම් වාගේම මේ කතාවත් අමු ප්‍රබන්ධයකි. ඓතිහාසික සාක්ෂි ඉදිරියේ ඉතා පහසුවෙන් නිෂ්ප්‍රභ වන්නකි. 2015 ජනවාරියේ තමාගේ ලොකු අයියා අත්විඳීමට නියමිතව සිටි ජනාධිපතිවරණ පරාජය ඔහුගේ ‘මොළයට’ හසු වුණේ නැත. නියමිත කාලයටත් කලින්, එනම් 2015 ජනවාරි 8 වැනිදා, එම මැතිවරණය පැවැත්විය යුතුව ඇතැයි ලොකු අයියාට උපදෙස් දී තිබුණේද මොහු ය. ඊළඟට, ගෝඨාභය අයියාව පන්නා දැමීම පමණක් නොව, තමා ඇතුළු තමාගේ මුළු පවුලමත් ජීවිතාරක්ෂාව පතා යම් කාලයකට වනගත වීමට නියමිතව තිබූ බව මේ ‘මොළයට’ වැටහුණේ නැත. ඒ සමස්ත නස්පැත්තියෙන් තාවකාලිකව හෝ ගොඩඒමට හැකි වනු ඇත්තේ අවසානයේ රනිල් වික්‍රමසිංහගේ මොළයෙන් බව මොහුගේ ‘මොළයට’ කලින් වැටහී තිබුණේද නැත.
දැන්, ජනාධිපතිවරණයට කලින් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් තැබිය යුතු යැයි මොහු යෝජනා කරන්නේ ඇයි? හතුරු ජනාධිපතිවරයෙකු යටතේ පැවැත්වෙන පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකට වඩා, තමාගේ අත්අඩංගුවේ පසුවන මිතුරු ජනාධිපතිවරයෙකු යටතේ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් පැවැත්වීම කොයි අතිනුත් ඇඟට ගුණදායක විය හැකි නිසා ය. එවැනි ජනාධිපතිවරයෙකුගේ රැකවරණය තමාගේ කඳවුරට ලැබෙන අවසාන අවස්ථාව මෙය වන බවට ඔහු තුළ බරපතල සැකයක් පවතින නිසා ය.
ඒ සරල අවබෝධය, කෙසේ වෙතත්, දේශපාලනයේ නූතන මොහොත තුළ වලංගු නොවන බවක් පෙනේ. ඒ, යම් විශේෂිත ගතිකත්වයක් හේතුවෙනි. එනම්, පරණ යාන්ත්‍රන මාදිලිය, එකී යාන්ත්‍රණයේ වයස්ගත වීම (හැත්තෑපස් වසර) නිසාම නොව, (දුම් බිව්වොත් පිළිකාව වැලඳෙතියි කියන්නා සේ) එක්තරා තාර්කිකත්වයක්ද සහිතව මුත්, තවත් අනපේක්ෂිත අමතර සාධක ගණනාවක් විසින් හදිසි ආබාදයකට ගොදුරු කර ඇති බැවිනි. මේ ආබාදය හැඳින්විය හැක්කේ, “සකල සිද්ධස්ථාන කිල්ලට හසුවන නපුරු යෝගයක්” වශයෙනි. එහි නවතම නිරූපණය සැපයෙන්නේ, රත්තරන් නමින් කුප්‍රකට පුද්ගලයෙකු, ‘කෝප්’ කමිටුව වැනි, විසම්මුතියට සාධාරණ අවකාශයක් සපයන සහ සැඟවීම වෙනුවට හෙළිදරව්වට මුල් තැන දෙන ආයතනයක සභාපතිත්වයට පත්කිරීමට තරම් වර්තමාන පාලකයන් දුරදිග යාමෙනි.
ඊටත් කලින්, තවත් සම්භාවනීය ආයතනයක් වන ‘ව්‍යවස්ථා සභාවේ’ සභාපතිවරයා විසින්, එනම් වත්මන් කතානායකවරයා විසින් අපූරු අංකගණිතමය ආකාරයක් අනුගමනය කරමින් වර්තමාන පොලිස්පතිවරයා එම තනතුරට නිර්දේශ කිරීමත්, ‘පැසුණු‘ දේශපාලනඥයෙකු යැයි සැලකෙන ජනාධිපතිවරයා විසින් එම නිර්දේශය අනුමත කිරීමත් ය.
රාජපක්ෂලා විසින් සොරකම් කරන ලද බව නිතර කියති. ඒ, මිල මුදලින් මිණිය හැකි ධන සම්පත් ය. ඒවා ගැන සොයා බැලීම සඳහා නීතිය සහ අධිකරණය තිබේ. එහෙත් රාජපක්ෂලා සොරකම් කළ තවත් වැදගත් ධනයක් තිබේ. ඒ වනාහී, ශිෂ්ටත්වයයි. එය, නීතියකින් හෝ අධිකරණයකින් පමණක් මෙල්ල කළ හැකි දෙයක් නොවේ. එය මැඩලීමට නම් නව දේශපාලන සංස්කෘතියකුත් අවශ්‍ය කෙරේ.
අවුරුද්දකට සැරයක් ‘ඩවුන් ටවුන් පල්ස්’ කියලා පන්නිපිටියේ මහල්වරාවේ බේකරිය පරිශ්‍රයේ කරන කලා වැඩේ සුවිශේෂයි කියලා අපි කවුරුත් දන්නවා. සුපුරුදු සංගීත ප්‍රසංගයට එහාට ගිහිං ඡායාරූප කලාව, ඉන්ස්ටොලේෂන්, ග්‍රැෆිටි වගේ ගොඩක් දිශානතීන් හරහා මේ වැඩේ එන්න එන්නම ලොකුමහත් වුණා. මෙවර මේ කලා ප්‍රසංගය දින තුනක කලා උළෙලක් විදිහට තවත් විශාල වෙලා, ගාලු කොටුව පරිශ්‍රයේ මාර්තු මාසේ 21, 22 සහ 23 කියන දින තුනේ පැවැත්වෙනවා.
කලාව කරන්න බලාගෙන හිටිය දකුණු පළාතේ තරුණ තරුණියන් විශාල ප්‍රමාණයක් තෝරාගෙන ඔවුන්ට සිනමාව, සංගීතය, වේදිකා නාට්‍ය සහ ස්ථාපන කලාව වගේ කලා භාවිතාවන් මාස තුනක් තිස්සේ ක්ෂෙත්‍රයේ ප්‍රවීණයන් ගෙනල්ලා පුරුදු පුහුණු කරලා, ඒ පුහුණුවේ අවසානය තමයි මේ විදිහට එළියට එන්නේ.
මේ දවස් තුන අස්සේ ගාලු කොටුවට ආවොත් චිත්‍රපට, වේදිකා නාට්‍ය, ස්ථාපන කලා අවකාශයන් විතරක් නෙවෙයි ප්‍රේක්ෂකයන්ට බලන්න පුළුවන් වෙන්නේ, රූකඩ සංදර්ශන වගේ දකුණු පළාතට විශේෂ වුණ කලා භාවිතාවන් පවා මේ දවස් තුන අස්සේ කොටුවේ ප්‍රදර්ශනය වෙනවා. ඉතිං මේ කලා අවකාශයේ ස්ථාපනය වෙන ස්ථාපන කලාව එහෙම නැත්තං installation art එක ගැන මෙහෙම කතාකරන්න හිතුවා.
මේ වැඩමුළුවේ විෂුවල් ආර්ට් සම්බන්ධයෙන් වැඩකළේ මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලයේ කථිකාචාර්ය සිතුමිණ රත්නමලල සහ චිත්‍ර ශිල්පී ජනිත් වීරසිංහ. මේ ඔවුන් දෙදෙනා මේ වැඩමුළුව ගැන වගේම සබිඒකක්එසදබ ්රඑ ගැන පොදුවේ දක්වනු ලැබූ අදහස්.
අපි මුලින්ම immersive art වැඩක් පටන් ගත්තේ. ඒත් දැන් installation art එකක් තමයි අපි කරන්නේ. අර මුලින් හිතපු වැඩේට බජට් එකක් හොයාගන්න අමාරුවුණා. installation art කියන දේ ලංකාවට ආගන්තුක දෙයක් නෙවෙයි. නමුත් තවමත් මේ ආර්ට් එක මිනිස්සු අතරට එහෙම ගිහිනුත් නෑ. රස විඳින්නේ කොහොමද කියන එක පිළිබඳවත් ප්‍රශ්න තිබෙනවා. installation art එහෙමත් නැත්තං ස්ථාපන කලාව කියන්නේ අවකාශය කියන දේ අපිට හැඟෙන විදිහ, නැතිනම් ඒ විඳීම කොහොමද ආර්ට් එකක් විදිහට ක්‍රියේට් කරන්නේ කොහොමද කියන දේ. මානව ශිෂ්ටාචාරයේ ඉතිහාස ගොඩනැංවීම අනවරත රේඛීය ගමනක්. එහෙත් ඒක එහෙම සුමට රේඛීය ගමනක් නෙවෙයි. වැටෙමින් නැගිටිමින් ආ ගමනක්. එක්තරා විදිහකට කියනවා නම් අපි මේ අවකාශය භාවිතයට අරගෙන කරන්නෙත් මේ ඉතිහාසය ගවේෂණය කරන එක. නැතිනම් අද ඉඳලා අතීතය දිහා බලන එක.
‘දකුණට වැඩ වාඩියක්‘ කියන අපේ දකුණු පළාත් වැඩමුළුවේ විෂුවල් ආර්ට් කරන්න ආපු තරුණ තරුණියන් අතරේ සුනාමි ඛේදවාචකය ගැන නොයෙක් විදිහේ මතකයන් තිබෙන අය හිටියා. ඒ අතරේ සමහරුන්ට සුනාමිය සජීවී අත්දැකීමක් වෙලා තිබුණා. ඉතිං විසි අවුරුද්දකට පස්සේ මේ තරුණ තරුණියන් සුනාමි දිහා ආයෙත් බලපු විදිහ, ඔවුන්ට සුනාමි දැනුණු විදිහ සහ දැන් ඒ අත්දැකීම මතකයේ තියෙන විදිහ තමයි මේ ස්ථාපන කලා අවකාශය අස්සේ ගොඩනැගෙන්නේ.
අපි මේ වෙනුවෙන් ගාලු කොටුවේ පැරණි ජැටිය පරිශ්‍රය තමයි භාවිතාවට ගන්නේ. ඒක වර්ග අඩි එකොළොස්දහසක විතර විශාල අවකාශයක්. මේ අවකාශය කොහොමද මෙතැනට එන අයට දනවන්නේ කියන එක තමයි අපි මෙතනදී මූලිකව හිතන්නේ. අපි දන්නවා ගාල්ලට සුනාමි ඇතුල් වුණේ වරාය පැත්තෙන් සහ සමනැල පාලම පැත්තෙන් කියලා. අනෙක් පැත්තෙන් ගාලු කොටුව කියන යටත් විජිත ඉදිකිරීම සුනාමිය අස්සේ නිරුපද්‍රැතව තිබුණ ඉදිකිරීමක්. රළ ඇතුල් වීම, විනාශය, නොනැසී පැවතීම කියන මේ හැම දෙයක්ම මේ පරිශ්‍රයේ තිබෙනවා.
අනික් පැත්තෙන් පැරණි ජැටිය කියලා කියන්නේ නිදහස් මහජන අවකාශයක්. මිනිස්සු මාළු බාන්න එනවා. පීනන්න එනවා විතරක් නෙවෙයි ආදරේ කරන්න පවා එන අවකාශයක්. එතකොට මේ අවකාශය සුනාමි මතකය එක්ක නැවත ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්නේ කොහොමද කියන කතාව තමයි මේ ස්ථාපන කලාව අස්සේ සිද්ධ වෙන්නේ.
ස්ථාපන කලාව කියනකොට ප්‍රේක්ෂකයා පවා නිර්මාණයේම කොටසක් වෙනවා. මෙහි ස්මාරකයන් වගේ දේවල් නිමවෙනවා. එතකොට මේ අතරින් ගමන් කරන ප්‍රේක්ෂකයාත් මේ කලා කෘතියේම කොටසක් බවට පත්වෙනවා. ඒක තමයි ස්ථාපන කලාවේ ස්වභාවය. ඒ අස්සේ නොයෙක් රංගනයන් වගේ දේවල්, මියුසික් වීඩියෝ ක්‍රියේෂන්ස් වගේ දේවල්, ත්‍රිමාණ නිර්මිතයන් වගේ බොහෝ දේවල් තිබෙනවා. මේ සියල්ල නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නේ අපේ මේ වැඩමුළුවට එකතුවුණ තරුණ තරුණියන්ගේ අදහස් විදිහට. මේ නිර්මාණයන්ගේ මූලික හැඩතල පවා ඇන්දේ ඔවුන්. අපි දෙන්නා ඒවා මුවහත් කරන එක විතරයි කළේ.
අනෙක් පැත්තෙන් ස්ථාපන කලාව කීවාම චිත්‍රයක් අඳිනවා නැත්තං පොටෝ එකක් ගන්නවා වගේ දෙයක් නෙවෙයි, මෙතන ස්ථාපනයන් කරන්න ගියාම අපිට වඩු වැඩ කරන්න වෙන අවස්ථා තිබෙනවා. වැල්ඩින් වැඩ කරන්න වෙනවා. මේ වගේ ගොඩක් දේවල් කරන්න සිද්ධ වෙනවා. ඒක අභියෝගයක්. මේ තරුණ පිරිසට මේ සම්බන්ධයෙන් මූලික දැනුමක් නෑ, එතකොට තත්ත්වය තවත් අභියෝගාත්මකයි. නමුත් අපි කණ්ඩායමක් විදිහට දැන් වැඩ කරගෙන යනවා. මාර්තු 16 වෙනිදා වගේ වෙනකොට අපි කොටුව ජැටිය පරිශ්‍රයේ අපේ ගොඩනැගීම් කරන්න පටන් ගන්නවා. ඒ එක්කම මේ ස්ථාපන කලා අවකාශය මහජනයාට විවෘත වුණා වෙනවා.
මේ වැඩමුළුව ආරම්භ වුණේ සිනමාව, වේදිකාව, සංගීතය සහ විෂුවල් ආර්ට් වෙනුවෙන් වැඩමුළු හතරක් විදිහට. විෂුවල් ආර්ට් සහ පොටෝග්‍රැෆි කියලා තමයි අපි අපේ වැඩමුළුව පටන් ගත්තේ. මෙහෙම පටන් ගන්නකොටම අපිට අදහසක් තිබුණා විෂුවල් ආර්ට් කියන ෂානරයේ ඉඳලා අපි ස්ථාපන කලාව කියන තැනට එනවා කියලා. ඒත් ගොඩක් අය ඇවිත් තිබුණේ වානිජ වශයෙන් ජනප්‍රිය ඡායාරූප කලාව වගේ දේවල් කරන්න බලාගෙන. ඒකත් එක්ක විශාල ගැටලු ආවා. 75%ක විතර කණ්ඩායමක් අපිව අතහැරලා යනවා. ඔවුන් ආ අරමුණ සහ අපි ඔවුන් අරගෙන යන්න හිතාගෙන හිටපු දිශානතිය අතරේ ගැටුමක් තිබුණා.
අපි නුවර කළ වැඩමුළුව එක්ක බලනකොට මේක විශාල වෙනසක්. දේවල් ග්‍රහණය කරගැනීමේදී වගේම දේවල්වලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේදී නුවර සහ ගාල්ල අතරේ විශාල වෙනස්කම් තිබුණා. දකුණට එනකොට තිබුණේ රළු හැසිරීමක්. ඒකත් වෙන කලර් එකක්. අනික් පැත්තෙන් කණ්ඩායමක් විදිහට වැඩ කිරීම කියන දේවල්වල විශාල වෙනස්කම් තිබුණා දකුණට එනකොට. මේ මිනිස් හැසිරීම්, මේ මිනිස් වෙනස්කම් එක්ක තමයි අපිට වැඩකරන්න වුණේ. ඒක අපිට විශාල අත්දැකීමක් සහ අභියෝගයක් වුණා. දකුණට එනකොට ආර්ථික ප්‍රශ්න ගොඩක් තිබෙන තරුණ පිරිස් තමයි අපිට හම්බවුණේ. ඒ නිසාම නුවරට වඩා ඔවුන්ගේ ප්‍රතිචාරයන් වෙනස්. හැබැයි අත්දැකීම් සංකල්ප වගේ දේවල් නුවරට වඩා දකුණට එනකොට ප්‍රබලයි කියලත් කියන්න පුළුවන්.
අපි මුලින් කිව්වා වගේ අපි ගොඩනගන්න භාවිත කරන පැරණි ජැටිය අවකාශය වර්ග අඩි 11000ක් වගේ ප්‍රමාණයක්. සුනාමිය ගැන අපේ කණ්ඩායමේ අයට තියෙන මතකය, ඔවුන් සුනාමිය ගැන හිතන්නේ කොහොමද, සුනාමිය නිසා ඔවුන්ට අත්වුණ ඉරණම මොන වගේද කියන දේවල් ගැන ඔවුන්ට තියෙන සිතුවිලි ඔවුන් ස්කෙච් කළා. අපේ කණ්ඩායමේ සුනාමි අත්දැකීම සජීවීව විඳපු තුන්දෙනෙක් හිටියා. ඔවුන්ගේ කතා බොහෝ ප්‍රබලයි. ඉතිං ඒවා ඔවුන්ම ස්කෙච් හරහා ක්‍රියේට් කළා. අපි ඒවා මුවහත් කරන එක විතරයි කළේ.
ඊට පස්සේ යකඩවලින් කරන වැඩ, ලී වලින් කරන වැඩ වගේ දේවල් පවා අපිම තමයි කළේ. සමහර දේවල් වෙනුවෙන් ඒ ශිල්පීය දක්ෂතා තිබෙන අය මුදල් ගෙවා ලබාගත්තා. හැබැයි ඒ ශ්‍රමිකයා නිර්මාණය කළේ කණ්ඩායමේ නිර්මාණාත්මක අදහස. මෙතනදී අපි වෙනත් රටවල මේවගේ කරපු ස්ථාපන කලා අවකාශයන් ගැන දැනුම ලබාගත්තා. අපි ඇත්තටම ඒ වෙනුවෙන් ලොකු රීසර්ච් එකක් කළා. ජර්මනියේ බර්ලින් නුවර සහ ලන්ඩන්වල යම් යම් ස්ථාපන කලා අවකාශයන්, අපිට මේ නිර්මාණය කරන්න වෙහෙසෙනකොට බලපෑවා කියන්න පුළුවන්.
මේ සියලු දේවල් අතරේ බේකරිය එක්ක වැඩකරන කුඩා දරුවන් නව සංගීත භාවිතාවන් පාවිච්චියට අරගෙන සාමූහික නිරූපණයක් කරනවා. ඒකත් මේ අවකාශයේම කොටසක් විදිහට ගොඩනැගේවි. මෙහෙම බැලුවාම මුළු කොටුව පරිශ්‍රයම මේ දවස් තුන අස්සේ වෙනස්ම විදිහක අත්දැකීමක් ප්‍රේක්ෂකයන්ට අරගෙන එන ස්ථාපන කලා අවකාශයක් විදිහට පවතීවි කියලා කියන්න පුළුවන්. සිනමාව ගැන වැඩකරන අය ෆිල්ම්ස් පෙන්වනවාට අමතරව තවත් ක්‍රියාකාරකම්වල නිරතවෙයි. ඩ්‍රාමා කරන අයත් එහෙමයි. මීට අමතරව මුහුදු පුරාවිද්‍යා පරිශ්‍රයේ ලොබිය අස්සේ අපි සිතුවම් ප්‍රදර්ශනයක් කරනවා. මෙතන සිතුවම් 15ක එකතුවක් තිබෙනවා. ඒකත් විශේෂයි. ගාල්ල, දෙනියාය, කරන්දෙණිය, මාතර, මඩිහ වගේ ප්‍රදේශවල ජීවත්වෙන අප්‍රකට සිත්තරුන්ගේ සිතුවම් එහි ප්‍රදර්ශනයට තබා තිබෙනවා.
අනිද්දා පබ්ලිෂර්ස් (ගරන්ටි) ලිමිටඞ් | 2021 | Powered by BLUESKY.LK