No menu items!
23.7 C
Sri Lanka
24 May,2025
Home Blog Page 23

ජනතා සම්මානය තමයි මට වඩා විශ්වාස සහ වටින්නේ – සේමිනී ඉද්දමල්ගොඩ

0

2023 වසරේ හොඳම නිළිය ලෙස සම්මානයට පාත්‍ර වූයේ සේමිණි ඉද්දමල්ගොඩ රංගන ශිල්පිනියයි. ඒ ප්‍රසන්න ජයකොඩිගේ රචනයෙන් සහ අධ්‍යක්ෂණයෙන් ස්වාධීන රූපවාහිනියේ විකාශනය වූ ‘එයා දැන් බැඳලා’ ටෙලිනාට්‍යයේ සුද්දිගේ චරිතය වෙනුවෙන් දැක්වූ රංගන කුසලතාව වෙනුවෙනි.

ඔබ අවුරුදු 23කට කලින් වසරේ නැගී එන නිළිය ලෙස සුමති වේදිකාවේම සම්මාන ලබනවා. අද ඒ වේදිකාවේම ඔබ හොඳම නිළිය බවට පත්වෙලා තියෙනවා. ඒ අවුරුදු 23ක මතකයත් එක්ක මේ ලැබිච්ච සම්මානය ගැන කතා කරමු.

මම ශියානි අමරසේනගේ ඉරබටු තරුව ටෙලිනාට්‍යයට සම්බන්ධ වෙන්නේ සහ ඇයගේ ආරාධනයකින් තමයි රඟපාන්න ආවේ. ශ්‍රියානි අක්කාගේ තරුණ අවධිය රඟපාන්න තමයි මාව තෝරාගත්තේ. පාසල් කාලයේදීම පෙම්වතියක් වෙනවා. නොදැනුවත්කමින් ගැබ් ගන්නවා. ලැජ්ජාව නිසා ඒ දරුවාව මැරුණු කෙනෙක් විදියට හංගලා තමයි ඒ චරිතය උස්මහත් වෙන්නේ. ඒ චරිතයේ තරුණ අවධිය වෙනුවෙන් කළ රංගනයට තමයි මම වසරේ නැගීඑන නිළිය බවට පත් වෙන්නේ.

ඊට පස්සේ මම රඟපෑ ගොඩක් චරිතවලට හොඳම නිළිය විදියට නිර්දේශ වුණා. හැබැයි මට හොඳම නිළිය කියන සම්මානය අතට ලැබුණේ නැහැ. ඒ හැම වෙලාවකදීම මම හිතුවේ කමක් නැහැ, නිර්දේශවීමම සම්මානයක්නේ කියලා. ඒ වුණාට හිතට දුකක් නොදැනුණා නෙමෙයි. සමහර චරිතවලට හිමිවිය යුතුම දේවල් නොලැබුණා. ඒ වුණාට මම ඒවාට කනගාටු වෙවී හිටියේ නැහැ. මම තේරුම් ගත්ත දේ තමයි මම තව තවත් හැකියාවන් වර්ධනය කර ගත යුතුයි කියලා. තව මම ඉගෙන ගන්න ඕනෑ, තව මම අත්හදා බැලීම් කරන්න ඕනෑ කියන තැන තමයි මම හිටියේ. පායපු ගමන්ම තරුවක් දිස්නේ දිදී තිබුණාට ඒ තරුව ඉක්මනින්ම කඩාගෙන වැටෙනවා දන්නෙම නැතිව. මම සතුටු වෙනවා මට එහෙම නොවී, අවුරුදු ගණනාවක් තිස්සේ රංගන ක්ෂේත්‍රයේ ජනප්‍රිය චරිතයක් විදියට නමක් තියෙන කෙනෙක් විදියට තාමත් මට රැඳී ඉන්න පුළුවන් වීම ගැන.

එයා දැන් බැඳලා ටෙලිනාට්‍යයේ සුද්දිගේ චරිතය වෙනුවෙනුත් මට මේ සම්මානය ලැබේවි කියලා සම්මානය අතට ලැබෙනකම් විශ්වාසයක් තිබුණේ නැහැ. නමුත් ජනතා සම්මානය මට මේ අවුරුදු ගණනාවක් පුරාම ලැබුණා. මට ජනතා සම්මානය ගැන ඊට වඩා විශ්වාසයක් තිබුණා. එළියට බැහැලා යද්දි තමන් කරපු චරිතයේ නමකින් තමන්ට ආමන්ත්‍රණය කරනවා නම් ඒ රංගන ශිල්පියාට හෝ ශිල්පිනියට ඊට වඩා සම්මානයක් නැහැ කියලයි මම හිතන්නේ. මට සුද්දි කියලා කතා කරනවා. පුන්නි කියලා කතා කරනවා. රෝශිනී මැඩම් කියනවා. ඒ වගේ මම කරපු නොයෙකුත් චරිතවලින් මට ආමන්ත්‍රණය කරනවා. ඒ ජනතා සම්මානය තමයි මට වඩා විශ්වාස සහ වටින්නේ.

සුද්දිව මතු කරගන්න සිරී, මනී, පීටර් කියන චරිතත් එක්ක තිබුණ ඒ කෙමෙස්ටි්‍රය මොන වගේ එකක් ද?

එයා දැන් බඳලා කියන්නේ ‘28’ චිත්‍රපටයේ දිගුවක්. 28 චිත්‍රපටය තමයි සුද්දිගේ කතාවේ අවසානය. 28ත් සිරී, මනී, පීටර් කියන චරිත තිබුණා. මම අවුරුදු ගණනාවක් ඉඳන් තමයි මම මේ චරිත එක්ක ජීවත් වුණේ. ස්ක්‍රිප්ට් එකක් ලැබිලා අද ඊයේ රඟපෑවා නෙමෙයි. ඒක නිසා මේ චරිත ගැන මට එයා දැන් බැඳලා ටෙලිනාට්‍යය පටන් ගන්න කලින් ඉඳන්ම ලොකු අවබෝධයක් තිබුණා. ඒ වගේම ටෙලිනාට්‍යයේ අධ්‍යක්ෂ ප්‍රසන්න ජයකොඩිට අවශ්‍ය කවුද කියන එක අපි දැනගෙන හිටියා. ඒ වගේම තමයි සිරී, මනී, පීටර් කියන මේ හැම චරිතයකම උපන් දා සිට වෙච්ච හැම දෙයක්ම අධ්‍යක්ෂ අපට පොවලා තිබුණා. සුද්දි කොහොමද බිහි වෙන්නේ, සුද්දිගේ ළමාවිය ගත වෙන්නේ කොහොමද?, තරුණවිය ගත වෙන්නේ කොහොමද?, ඊට පස්සේ සුද්දිට මොකද්ද වෙන්නේ? මේ සියලු දේම අපිට පෙව්වා. මේක චිත්‍රපටයක් කරන්න හිතාගෙන හිටපු ස්ක්‍රිප්ට් එකක්. ඒ ස්ක්‍රිප්ට් එකෙන් තමයි එයා දැන් බැඳලා කියන ටෙලිනාට්‍යය ලියවුණේ.

මේ වැඩේ කරන්නේ කොවිඩ් අන්තිම කාලයේ. ඒ කාලයේ අපි හැමෝම හිටියේ ගෙවල් ඇතුළට වෙලා ඉතාමත් පීඩනයකින්. එහෙම මානසික තත්වයක ඉඳලා තමයි අපි ගලහට යන්නේ. අපි සති පහක් එක දිගට ගලහ ප්‍රදේශයේ නතරවෙලා, අපි කවුරුත් ගෙවල්වල යන්නේ නැතිව මේ වැඩේ කළ නිසා හරිම සැහැල්ලුවකින් අපි සුද්දි, සිරී, මනී, පීටර් වෙලා හිටියේ. එතැන සේමිණි, සරත්, මහේන්ද්‍ර, ප්‍රදීප් කියන කවුරුවත් හිටියේ නැහැ. ඒ සති පහේ එක පවුලක් වෙලා හිටියේ. මම හිතන්නේ සැරින් සැරේ ගෙදර යනවා, එනවා, ආපහු තව නාට්‍යයක රඟපානවා, තව ෆිල්ම් එකක රඟපානවා වගේ නැතිව, අපි එක තැනක ෆැමලි එකක් වගේ හිටිය නිසා තමයි වැඩි සාර්ථකත්වයක් අත්පත් කර ගැනීමට හැකි වුණේ. ඒ බොන්ඩ් එක අපි සියලුම දෙනාගේ තිබුණා. කැමරා අධ්‍යක්ෂවරයාගේ, වේෂ නිරූපණ ශිල්පියාගේ, පසුතල නිර්මාණ ශිල්පියාගේ, සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයාගේ සහ එඩිටර්ගේ පවා ඒ බොන්ඩ් එක තිබුණා. සාමාන්‍යයෙන් අපි එඩිටර් කෙනෙක් දකින්නෙත් නැහැනේ. ඒ වුණාට එඩිටත් හිටියේ අපිත් එක්කමයි. ඒ කෙමෙස්ටි්‍රය මුළු කණ්ඩායමේම තිබුණා.

අපි කිසි කෙනෙක්ට තනි තනියෙන් චරිතයක් ජයග්‍රහණය කරන්න බැහැ. අපිත් එක්ක ඔපසිට් රඟපාන නළුවාගේ හෝ නිළියගේ සහයෝගය අත්‍යවශ්‍යයි. අපි කොච්චර දක්ෂ කෙනෙක් වුණත් වැඩක් නැහැ මගේ ඉස්සරහින් රඟපාන කෙනා දුර්වලයෙක් වුණොත්. මට දුර්වලයෙක් එක්ක මැච් එකක් ගහන්න බැහැ. මැච් එකක් ගහන්න පුළුවන් වෙන්නේ තවත් දක්ෂයෙක් එතැන හිටියොත් තමයි. ඒ කියන දක්ෂයාත් අනෙක් කෙනාව වට්ටන්නේ නැතිව ඒ රඟපෑම කළ යුතුයි. තමන් ගැන හිතලා විතරක් වැඩ කළත් සාර්ථකත්වයකට ළං වෙන්න බැහැ. එයා දැන් බැඳලා සාර්ථක වුණේ අපි කවුරුත් තමන්ගේ චරිතය ගැන විතරක් හිතන්නේ නැතිව හැම චරිතයකටම අපි හැමෝම වගකිව්ව නිසා. ඒ සපෝට් එක නොලැබෙන්න සමස්තය මෙච්චර ලස්සන වෙන්නේ නැහැ.

චරිත ගොඩනගා ගන්න 28 චිත්‍රපටය උදව්වක් වුණා තමයි, ඒ වුණත් අපි ටෙලියට එනකොට චිත්‍රපටයේ එන චරිත සියුම් විදියට ඛණ්ඩනය කර ගන්නටත් ඕනෑ නේද?

ෆිල්ම් ස්ක්‍රිප්ට් එකක් ටෙලිඩ්‍රාමා එකකට හරියන්නේ නැහැ. ඒ නිසා ප්‍රසන්න ජයකොඩි මුලින්ම කළ දේ තමයි ටෙලිඩ්‍රාමා එකකට හරියන විදියට ස්ක්‍රිප්ට් එක හදාගත්ත එක. ෆිල්ම් ස්ක්‍රිප්ට් එකේ ටෙලිනාට්‍යයට වඩා ලොකු ලොකු දේවල් තිබුණා. ෆිල්ම් ස්ක්‍රිප්ට් එකේ අපිට ඕනෑ හැටියකට අතපය දිග හැරලා වැඩ කිරීමේ වපසරියක් තිබුණා. හැබැයි ටෙලිඩ්‍රාමාවල එහෙම බැහැ. අපිට පුංචි තිරයට එනකොට ටිකක් අකුලගෙන තමයි වැඩ කරන්න වෙන්නේ. එයට අනුව ප්‍රසන්න ස්ක්‍රිප්ට් එක වෙනස් කරමින් ආපහු හැදුවා. ඒක තමයි මූලිකම දේ. ඊට පස්සේ තමයි කැමරා ඈන්ගල්ස්, කැමරා ෂොට්ස් හැදෙන්නේ. මේ හැම දෙයක්ම කළමනාකරණය කළේ ප්‍රසන්න ජයකොඩි. චිත්‍රපටයෙයි ටෙලිනාට්‍යයෙයි වෙනස හඳුනාගනිමින් වෙනස්විය යුතු තැන පෙන්වා දෙමින් ඒ දැනුම අපිට ලබා දුන්නේ ඔහු. ප්‍රසන්න අයියාගේ උපදෙස් එක්ක මට ඇක්ට් එකේ ඒ හැටි අමාරුවක් තිබුණේ නහැ.

ඒ වගේම තමයි සුද්දිගේ චරිතයේ තිබුණ ඒ භාවාත්මක පරාසය ඉතාමත් පුළුල් වූ එකක්. ඒ ගැන කතා නොකර ඉන්නට බැරි තරම්.

මගේ වාසනාවකට මට හොඳ අධ්‍යක්ෂවරු යටතේ වැඩ කරන්න පුළුවන් වුණා. මට ඔවුනුත් එක්ක වැඩ කරලා අත්දැකීම් ගොඩක් ලබා ගන්න පුළුවන් වුණා. මම මේ ක්ෂේත්‍රයට ආව මුල් කාලයේ ඉඳන්ම මට තිබුණ හැඟීමක් තමයි තව තවත් රංගනයෙන් දියුණු වෙන්න ඕනෑ කියන දේ. අධ්‍යයනය කරන්න ඕනෑ කියන දේ. ඒ හැම දෙයක් වගේම මාත් එක්ක රඟපාන අනෙක් නළුවාගේ හෝ නිළියගේ භාව ප්‍රකාශනයනුත් මගේ භාවාත්මක ප්‍රකාශනය දියුණු වීමට බලපානවා. මේ තරම් මිනිස්සු ආදරය කරන සුද්දිගේ හැඟීම් එළියට ගන්න ප්‍රසන්න ජයකොඩි කියන අධ්‍යක්ෂවරයාගේ බලපෑම ඉතාමත් ප්‍රබලයි. ඔහුගේ අධ්‍යක්ෂණයේ තියෙන සූක්ෂ්මබව, මේ දේවල්වලට බලපෑවා. සමහර වෙලාවට අපිට ෆීල් වෙන්නේම නැති දෙයක් පවා අපිට පෞද්ගලික ජීවිතයේ යම් යම් දේවල් මවාපාමින් නිර්මාණය ඉල්ලා සිටින ෆීලින් එකට ගෙනෙල්ලා තියෙනවා. ඒ වගේ ඉමෝෂන්ස්වලට අපිට එන්න එවැනි අධ්‍යක්ෂවරයෙකුත් ඉන්න ඕනෑ. එහෙම නැතිව තනිව මේ ගමන එන්න අමාරුයි.

මම මේ ස්ක්‍රිප්ට් එක අරගෙන දවස් හතර පහ තනිව ඇක්ට් කර කර දඟලන්න ගියේ නැහැ. එහෙම දැඟලුවා කියලා භාවාත්මක ප්‍රකාශනයන් කරන්න පුළුවන්කමකුත් නැහැ. ඒ වෙලාවේදී තමයි ඉමෝෂන් එක හිතට ගන්නේ. සේමිණි ඉද්දමල්ගොඩ කියන කෙනා කොහේවත් හිටියේ නැහැ. මහේන්ද්‍ර පෙරේරා කොහේවත් හිටියේ නැහැ. ඒකයි මම මුලින් කිව්වේ අපි එකතුවෙලා වැඩ කරනකොට අපිට ඒ චරිතවලින් මිදෙන්නට බැහැ. අනෙක් කාරණාව තමයි අපිට බාහිරින් එන බාධාවීම් කිසිවක් තිබුණේ නැහැ. ඒකත් එක හේතුවක් වුණා ඉමෝෂන්ස්වලට ඒම පහසු වීමට. අපේ ඉමෝෂන්ස් පිටින් දුන්නාට වැඩක් නැහැ. මිනිස්සුන්ට පේනවා ඒක බොරුවක් කියලා. ඒ ඉමෝෂන්ස් එන්න ඕනෑ අපි ඇතුළෙන්මයි.

ඇන්තනී වෙරංග පුෂ්පික

රජුන්ට කිරි මුදවපු බලහරුව

0

බෙරගල වැල්ලවාය පාරේ කවුරුහරි ගිය කෙනෙක් ඉන්නවා නම් ඔන්න මතකයෙන් යන්න තැනක් කියන්නම්. ඔය පාර පටන් ගන්න තැන බස් එකෙන් බැහැලා පහළට ඇස් වීසි කළාම ඔයාට පහළ ඌව ලස්සනට පේනවා. කකුල් දෙක මුලටම ඇස් අතෑරුණොත් සොරගුණේ, අක්කරසීය, වෙළන්විට, හරක්පට්ටි තැන්න. ඒ අතරින් කූරු කූරු ගල්මලක් වගේ ඉන්න කැලේ කොළපාට තීරු තීරු කැලෑ සේලය එහාට ඇස් උසික්කා කළොත් ඔයාට මැදබැද්ද, වේලිඔය අලුත්වෙල, උස්ඇල්ලට තමයි පාවෙලා හිතින් යන්න වෙන්නේ. බදුල්ල රත්නපුර මොනරාගල දිස්ත්‍රික්ක මායිම් රේඛාවේ එහෙට්ට මෙහෙට්ට වෙන ගම් මේවා.

මේ ඇස්වලින් සොබාව සවුන්දර්ය උරාගැනීමේ ආතල්ලුව ගැන ආර් එල් බ්‍රෝහියර් සෑහෙන්න කාලෙකට කලින් මෙහෙම ලියනවා, ‘ඉහළ ඌව සිට පහළ ඌව වෙන් වන්නේ අඩි දහස් ගණනක අගාධ ප්‍රපාතයකිනි. මේ ප්‍රපාතයෙන් පසු පිහිටි තැනිතලාව මුහුදු වෙරළ දක්වා දිව යන්නකි. මෙසේ මේ උස් බිමේ සිට පහළ ඈතින් ඈතට මුහුදු වෙරළ තෙක් විහිදුණු තැනිතලාව දෙස බලන්නෙකුට දක්නට ලැබෙන්නේ අතිශය චමත්කාර සුන්දර දර්ශනයෙකි. එය සාමාන්‍යයෙන් දක්නට නොලැබෙන වර්ණනා විෂයාතික්‍රාන්ත දසුනෙකි. හපුතලේ සිට හල්දුම්මුල්ල බලාගිය ඕනෑම අයෙකු මේ සොඳුරු දසුනින් මන් මත් ව ඇති බව නිසැකය.’ (බ්‍රෝහියර් දුටු ලංකාව)

මේ දසුන් උරාගත්ත මගේ ඇස් අතීතයේ මාව කරකවලා අතෑරියා මතකයි මට. ඒ කරකැවිල්ල නිසාම මට මේ කඳු හාද නිම්නයට පනින්න ආසාවක් ආවා. ඉතිං අතීතයේ දවසක මම බදුලු මායිමේ කුමාරතැන්න (අතීතයේ හරක්පට්ටි තැන්න) ඉඳලා කැලේ මැදින්ම මැදබැද්දට වීසි වුණා. මම තවමත් මේ කඳු තැනි හාද නිම්නයට ආසයි. ඒක ප්‍රේමයට පර්යායයි. කංසා සුවඳ ඒ ප්‍රේමය තවතවත් වැඩි කරනවා. විකසිත කරනවා. මේ කඳු තැනි හාද නිම්නයට මාව වීසි වෙනකොටම අල්ලගන්නම බලාගෙන ඉන්න ආනන්ද, සමතපාල, පියසේන අයියා වගේ අය නිසා ඒ ප්‍රේමය තවත් දෙගුණ තෙගුණ වෙලා.

ඉස්සරනම් බලහරුව රජමහා විහාරයේ නායක හාමුදුරුවොත් මේ ගැන්සියේ හිටියා. මෙදා පාර යනකොට උන්දෑ අපිව දාලා යන්න ගිහිං. ඒක මහා පාලුවක්. අපි ගියාම බලහරුව වැව වගේ හිනාවෙන ගමන් අපිව පිළිගන්න හාමුදුරුවෝ දැක්කාම කොළඹ ඉඳලා කාස්ටකේට දුවපු දිවිල්ලේ හතිය කොහේ ගියාද නැති වෙනවා. ඒක ඉතිං වෙනමම රස කතාවක්. කොහොම වුණත් මේපාර බලහරුවට ගියාට පස්සේ මට හිතුණා මේ ගම ගැන ලියන්න ඕනෑ කියලා. ඒකට හේතු ගොඩක් තිබුණා. මේ නිම්නයේ මිනිස්සු ජීවිතේ එක්ක ඔට්ටුවෙලා ඔට්ටුවෙලා ඒ සටනටම ජීවිතේ දියවෙලා ඉන්නවා තමයි ඒ ගමන්වලදී ගොඩක් වෙලාවට දැක්කේ. ඒත් මෙදාපාර ඒ චිත්‍රය වෙනස්. සමහර මිනිස්සු ඒ සටනින් ජය අරගෙන. ඒ ජයග්‍රහණයේ කතාව නොලියා ඉන්නේ කොහොමද?

බලහරුවට මඟ

රත්නපුරේට ගිහිං උදෙන්ම දූරියන් ඇහිඳලා දූරියන් රසෙන් සුවඳෙන් මන් මත් වෙලා දූරියන් දවසක් පටන් අරගෙන මමයි මගේ යාලුවයි බයික් එකේ අතීත කැලණිවැලි රේල් පාරට ආවා, කරවිට හරහා දෑලට දාලා. දෑල ඊළඟට වටාපොතට ඊළඟට කහවත්තට එතනින් දකුණට දාලා ගොඩකවෙලට ආවා. ගොඩකවෙලින් කෙළින් ගිහිං උඩවලව හරහා යන්නත් පුළුවන්. ඒක කාස්ටක ගිනි පිඹින පාරක්. අපි ඒ මඟ අතෑරලා ගොඩකවෙලින් වමට පාරේ වැලිගෙපොළට ආවා. වැලිගෙපොළ කියන්නේ හින්නියක් ඉතර කඳු ලපයක්. ඌව කඳු පටන් ගන්න තටමනකොට උඩට ආපු වාත බුබුලක් වගේ. මෑතින් කූරගල බලාගෙන ඉන්නවා. අපි ඉතිං වැලිගෙපොළින් පහළට බැහැලා සමනැල බලාගාරයත් පහුකරලා ආවා කල්තොටට. කල්තොට තරම් ලස්සන ගමක් තවත් කොහින්ද?

දූවිලි ඇල්ලෙන් පහළට ගලන වතුර කඳුර ගම මැදින් ගම වටකරමින් ගලනවා. හවසට මේ පාරේ යනකොට දකින්නම තියෙන්නේ ඇස් උදුරලා දියකඳුරට අපිත් එක්කම ඇදලා ගන්න දසුන්. බොහෝ ගෙවල් ඉස්සරැහින් ගලන දිය කඳුරට බහින ගෑනු ඔහේ නානවා!. අපි ඉතිං ඒ සුන්දරත්වයත් විඳ විඳ එනකොට සපත්තු පාලම යටින් පල්ලට බහින ළදරු වළවේ ගඟ හෝව් හෝව් මෙයාලා දෙසත් බලන්න කියලා කෑගහනවා. අලුතින් හදපු කූරගල වන්දනාවේ ආව බැතිබරියෝ ඕසෙට දියකෙළියේ. ඊටත් එහායින් වළවට පනින්න බලන් හැල්මේ දුවන වේලි ඔය ගංගා ප්‍රේමනිය. ඊටපස්සේ ඉතිං සමතලය. ටිකක් විදලා යනකොට වමතින් සමාන්තරව දුවන කඳු වැටියෙන් පහළට පනින දිය ඇල්ල නිසාම උපන් ‘දියවින්න’. දිය ඉන්න ‘දියවින්න’ වුණාය කියලා තමයි කතාව. එහෙම ගියාම ඉතිං ඊළඟට අලුත්වෙල, ඊළඟට කංසා සුවඳින් මන් මත් කරන හම්බේගමුව. හම්බේගමුව කියන්නෙත් පරණම ගමක්. පස්සේ දවසක ඒක ගැනත් ලියන්නම්. අපි ඉතිං හම්බේගමුවේ හිතවතෙක් හමුවෙලා ගංජා සංහාරය ගැනත් අහගෙන සූස්තියකුත් ඇදලා බලහරුවට පාවුණා. මම මෙහෙම බලහරු යන්න බොහෝ කාලෙකට කලින් බලහරුවට ගියපු බ්‍රෝහියර් කියන සුද්දා මෙහෙම බලහරුව ගැන ලියලා තියෙනවා. ඒකත් ඔන්න කියවන්න…

අතීත බලහරුව

‘මා 1923 දී තෙලුල්ල හරහා වැටී ඇති සැතපුම් 20ක් දුර මාර්ගයේ හම්බෙගමුවට ගොස් ආපසු එන ගමනේ දී හල්දුම්මුල්ලට නැග්ගෙමි. එකල ඒ වනාන්තර මාර්ගය ඔස්සේ තිබුණේ එකම එක ගමෙකි. එයද පිටස්තර ලෝකයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙන්වී තිබුණි. මේ කුඩා ගම්මානයේ සිටිය මිනිස්සු කටුක දේශගුණය සමග ද ලෙඩ දුක් සමගද සටන් කරමින් අන්ත දුගී ජීවිතයක් ගත කළහ. බලහරුව නම් ඒ ගම හෙළ රජ සමයේ ගෝණබැද්ද දිසාව යටතේ පාලනය වූ අතර, ඒ දිසාවගේ විශේෂ වගකීම වූවේ රජවාසල සඳහා ඉතාමත් හොඳ ගවපට්ටි මේ ප්‍රදේශයේ නඩත්තු කිරීමයි’ (බ්‍රෝහියර් දුටු ලංකාව)

මේ විදිහට පැවතුණ අතීත කුඹුරු පුරන් වෙලා. ඒවා කැලෑ පිට්ටනි වෙලා. ඒවායේ ලැග්ග රජ්ජුරුවන්ගේ මීගොන් දරුවන්ගේ දරුවෝද කොහේද බ්‍රෝහියර් මේ ඉසව්වේ එහේකොන මෙහේකොන පද්දනකොට අරියාදුවට වගේ බලාන ඉදලා. ඒ අස්සේ අලි රංචු තැන තැන. බ්‍රෝහියර් ඒ 1923 සෙයියාව ලස්සනට අකුරුවල අමුණනවා. පාරවල් දියුණු තියුණු වුණාට කැලෑ සයුරේ අතරං මෙහෙව් දූපත් තවමත් බලහරුවේ තියෙනවා. ඔන්න යනවා නම් බලන්න පුළුවන්.

බ්‍රෝහියර්ගේ කිරි කතාව නොදන්න කාලෙත් මට ලංකාවේ රසම මීකිරි හම්බ වෙලා තියෙන්නේ බලහරුවෙන්. බලහරුවට ගියාම අපේ ආනන්දයා මට අනිවාරෙන් මී කිරි හට්ටි දෙකක් උගේ කඩේ ලෑල්ලෙන් අයින් කරනවා. මෙදාපාරත් අපි පියසේන අයියගේ වාඩියට මී කිරි හට්ටි දෙකක් ගෙනිහින් කෑවා. වැඩිය ඇඹුල් නැති ඇඹුල් රස මද පමණට තියෙන මෘදු මෙහෙව් මීකිරි ලංකාවේ තියා ලෝකේ කොහේවත් නැතුන් ඇති. ඒක තමයි මට හිතෙන්නේ. මම ඉතිං බලහරුවේ ගියාම රෑට කන්නේ මීකිරි විතරයි. ඒතරම් රසයක් දිවට දෙන්න තියෙනවා නම් තවත් මොනවාද?

බ්‍රෝහියර් කියන කුඩා ගම්මානය

අපි පළවෙනි රාත්‍රිය ගත කරන්න තෝරගත්තේ පියසේන අයියගේ වාඩිය. ඒකේ වාඩියකට වඩා පැල්කොටයක අසිරියක් තමයි තිබුණේ. ‘ගිය ගමනට වඩා පිළිවෙළයි නේ’ මම කියනවා. ‘ඔව් මල්ලි මැටි ගැහුවා මේ බලන්නකෝ බෝතල් තියලා තමයි මැටි ගැහුවේ’ වරිච්චි බිත්තියේ හිස් ගල්බෝතල් ඔහේ බලාගෙන ඉන්නවා. සැන්දෑ ඉර එළිය පැල අස්සට බෝතලෙන් පෙරෙනකොට මම මැස්සේ වාඩි වුණා. ලස්සන රාත්‍රියක් එහෙම තමයි පටන් ගත්තේ.

‘කෝ මිදුලේ තිබුණ බුරුත ගහා’ ‘මතකයි නේද හොඳටම බීලා යාලුවෝ එක්ක එළියේ නිදාගත්තා’. ‘ඒකනේ‘ ඔහොම මෙහෙම කතා සරිත් සාගරේ පැතිරෙනකොට අඳුරත් පහළට කඩන්පාත් වෙන්න උනා.

‘තාත්තා බෙලිඅත්තේ කුඩාහීල්ලේ, මෙහේට ඇවිත් තියෙන්නේ 1958 අවුරුද්දේ. අම්මා මුල් පදිංචිකාරියක්. කැලේ කෝරළේ මහත්තයාගේ පුතාගේ දුව තමයි අපේ අම්මා. 1958 අවුරුද්දේ ආපු නිසා තාත්තලාට ඉඩම් නෑ. මොකද 1956 තමයි බලහරු ව්‍යාපාරයෙන් ඉඩම් දීලා තියෙන්නේ. අම්මගේ පවුල එක්ක පවුල් පහක් විතර තමයි පරණ අයට කියලා මෙහේ ඒ වෙනකොට ඉඳලා තියෙන්නේ. එයාලට පරණවෙල කියන කුඹුරු යාය තිබුණා. අපේ අම්මගේ වාසගම තමයි සමරසිංහ මුදියන්සේලාගේ, තව සමරසිංහ සිරිවර්ධන කියන වාසගම් කාරයොත් බලහරුවේ මුල් පදිංචිකාරයෝ විදිහට හිටියා. බලහරු ව්‍යාපාරය එක්ක ගොඩක් අය දකුණෙන් ඇවිත් තියෙනවා. දැන් ඇඹිලිපිටිය, මිද්දෙණිය, උඩවළව වගේ ගොඩක් පැතිවල අයත් මෙහේ පදිංචියට ඇවිත් ඉන්නවා. සමහරුන්නම් පදිංචි නෑ. ගොවිතැන් කරලා ගෙදර යනවා. දැනට අවුරුදු පහකට හයකට වගේ උඩ අක්කරයක් රුපියල් ලක්ෂයකට වගේ තිබ්බා, ඉතිං ගොඩක් පැතිවලින් ආවා ඉඩම් ගන්න’

බලහරුවට රෑවෙනවා. අපි සොමියට හරිබරි ගැහෙනවා. ඒ අස්සේ මස් ටිකක් කපන ගමන් සෝදනගමන් තුනපහා මික්ස් කරන ගමන් පියසේන අයියා අපිව අතීතයට අරගෙන යනවා.

‘අපේ තාත්තා මෙහේට එනකොට බෙලිඅත්තේ කණ්ඩායමක් ඇවිත් තිබෙනවා. ඉස්සර බලහරුවට සම්බන්ධ වෙලා තිබුණ ටවුන් එක තමයි කුඩා ඔය. කුඩා ඔයට අපි බඩු ගේන්න ගියේ කරත්තේ. මට මතකයි අපිට අසනීප වුණාම තාත්තා අපිව කරේ තියාගෙන කුඩා ඔයට දුවනවා’.

ඒකාලේ දැන් ඉවරවෙලා. කුඩා ඔය අමතක කරලා බලහරුවේ මිනිස්සු දැන් ඇතිලිවැවට පෙම් බැඳලා. ඒවා එහෙම තමයි. පාරවල් හැදිලා සමීපතා ළෙන්ගතුතා වැඩිවෙලා. බලහරුව කියන්නේ පහළ ඌවේ සීමාව. ඉස්සර රජ කාලේ මෙහේට කීවේ ‘මහ රුහුණ‘ කියලා. නටබුන් අතීතයක් සඟවගෙන බලහරුව ඔහේ ඉන්නවා. ටිකක් ඈතින් හඳගනා නුවර නැත්තං සඳගනා නුවර. බලාගෙන ඉන්නවා. ඒක වෙන කතාවක්..!

හේන් වගාව

‘අපේ තාත්තලා අම්මලා ගොවිතැන තමයි කළේ. ඉතිං අපි පොඩි කාලේ ඉඳලා ඒවට අත් උදව් දුන්නා. 1957 තමයි තාත්තලා මෙහාට ඇවිත් තියෙන්නේ. තාත්තලා තෙලුල්ලේ. අම්මා අඟුණකොලපැලැස්සේ. අපි ඉතිං සෙල්ලමටත් ගියේ හේනට. දැන් වගේ අලි කරදර තිබුණේ නෑ. තාත්තලා රටකජු, කව්පි, කුරහන් වැව්වා. අපි වඳුරන්ගෙන් රිලව්න්ගෙන් වගාවල් ආරක්ෂා කළා. මේ වගේ වැස්ස නෑ. වැව පිරුණේ නෑ. සාමාන්‍ය පෙළ ලියන්න ඉන්නකොට තමයි තාත්තා නැතිවුණේ. අපි අම්මට බරක් උනේ නෑ. අක්කයි මායි අපි වැඩ කළා. දැන් ඉතිං කසාද බැඳලත් වැඩ. අපි කාටවත් ණය නෑ. දරුවෝ තුන්දෙනාම විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉගෙනගන්නවා. ඒ හැමදෙයක්ම කළේ මේ ගොවිතැනින් තමයි.’

මේ 1973 ඉපදුණ ඩබ්ලිව්. ඒ. රේණුකාගේ කතාව. අපිට ඇයව හමුවුණේ ඇය සහ සැමියා කරන හේනේදී. හේනේ පැත්තකින් රාජ්‍ය නොවෙන සංවිධානයක ශක්තියෙන් උස්මහත්වෙලා දලුලන කැවැන්ඩිෂ් කෙසෙල් වදුලක්. ගමේ ගොඩක් අය ආධාර අරගෙන වැඩේ නතර කරනකොට රේණුකාලා ආධාරත් අරං වැඩේ සාර්ථක කරගන්න උපරීම විදිහට මහංසිවෙනවා. ඒක තමයි කතාව. ගොවිතැන කියන්නේ නරක දෙයක් නෙවෙයි කියන එකට හොඳම උදාහරණයක් තමයි බලහරුවේ රේණුකා.

බලහරුව කියන්නේ සරුසාර තැන්නක්. උඩැහින් කඳු යාය බලාගෙන ඉන්නවා. දියළුම ඇල්ලෙන් කඩාගෙන හැලෙන දියකඳුර කුඩා ඔය විදිහට මේ ගම පසාරු කරගෙන ගලනවා. ඊළඟට මව්ආර. රටකජුවලට කුරහන් තල මිනේරිවලට විතරක් නෙවෙයි වී ගොවිතැනටත් මේ බිම පට්ට. හරියට කිරලා මැනලා ගොවිතැන කරන බලහරුවෝ ගොඩගිහිං. ඒකට බලහරුවට විතරක් නෙවෙයි රටටම ආදර්ශයක්. අපේ පියසේන අයියා වුණත් එහෙමයි. පොළවත් එක්ක හරි හරියට හැප්පිලා පොළව ජයගෙන ඉන්නේ.

‘ඔක්තෝම්බර් මාස් වැස්ස එනවා. මාස් කන්නේ රටකජු තමයි ප්‍රධාන බෝගය. ඉස්සරනම් කපුත් වැව්වා. කපු ගෙනියන්නේ හම්බන්තොටට. 1980 වගේ වෙනකොට කපු වගාව අභාවයට ගියා. දැන් කපු ගහක් දකින්න අමාරුයි. මිරිස් වගාව තිබුණා, අබ අතිරේක බෝගයක් විදිහට වැව්වා. මාර්තු මාසේ 12, 15 වෙනකොට වැස්ස පටන් ගන්නවා ඒක පොඩි වැස්සක් ඒක තල වගාවට ඇති. කුරහන් ගහනවා. ගොඩවී ගහනවා. මිනේරි ගහනවා. මුංඇට ඒ කාලේ ඉඳලම තිබ්බා.’ පියසේන අයියා අතීත බලහරුවේ වගාවන් ගැන කතාව දිගටම. වාඩි මැසි සාජ්ජෙත් ජයටම ඇවිලෙනවා.

‘පායන කාලෙට වියදම වැඩී. පෑවුමට වගාව අඩුයි. ළිං කපාගෙන කරනවා. පෑවුමට මම සාමාන්‍යයෙන් වට්ටක්කා දානවා, අක්කරේකින් ලක්ෂ 10-15ත් අතර ආදායමක් ගන්න පුළුවන්. මාස තුනයි යන්නේ. රටකජු අක්කරයක් දැම්මොත් රුපියල් ලක්ෂ 6-7ක් ගන්න පුළුවන්. රටකජු හොඳටම හරියනවා. කව්පිවලට තලවලට රටකජුවලට පොහොර දාන්නේ නෑ. හිටවලා පස් ටික දානවා විතරයි. පොළව සකස් කරගන්න විතරයි වියදම යන්නේ. මුං අක්කරයක දැම්මොත් ලක්ෂ 6ක් විතර ගන්න පුළුවන්. ඒකටත් මාස තුනයි. කව්පු මාස තුන හමාරක් විතර යනවා. මේවා මාස් කන්නේ කරන්නේ. ඔක්තෝම්බර් හිටවනවා දෙසැම්බර් ජනවාරි වෙනකොට ගලවනවා. යල් කන්නෙටත් දානවා. එතකොට වතුර ගහන්න වෙනවා. අක්කරේක තක්කාලි දැම්මොත් ලක්ෂ 50ක් විතර ආදායම ගන්න පුළුවන්.’

මේක ලක්ෂ ගණනින් කතාවක්. මහංසි වුණොත් සල්ලි හම්බකරන්න පුළුවන් කියන කතාවක්. කැරට් කිලෝ එක රුපියල් 2000ක් වෙන රටේ ගොවියෙක් වෙන්න හිතන එක නරක නෑ. හැබැයි ඒක රේණුකාලා වගේ පියසේනලා වගේ බොක්කෙන් කරන්න ඕනෑ. අපිට එහෙම බොක්කෙන් ගොවිතැන කරලා ජීවිතේ ජයගත්ත තවත් එල කොල්ලෙක් බලහරුවෙදි හමුවුණා. මිනිහගේ කතාව පිස්සු වැටෙන කතාවක්. ඒක ලබන සතියට කියන්නම්. ඒක වෙනම කියන්න ඕනෑ කතාවක්.

මෑ කරල් ඇට තම්බලා සම්බෝලයක් හදලා ඒ එක්කම අසමෝදගම් කොළ සම්බෝලයක් ඌරු මස් තවත් වල් මසක් එක්ක මික්ස් වෙලා වාඩියේ සාජ්ජේ ජයටම යනවා. ඒ අහු අස්සේ එකෙක් ඇවිත් මාළු අල්ලන්න යන්න කතාව. තැන තැන පැල් කොටවල අසල ගස්වල ලී දඬු උඩ නැඟගත්ත ලීකොටන් හරහට නිදන මැසි උලුක් සෙවිලි ඔලු වහල අස්සේ මිනිස්සු කිරා වැටෙනවා ලොකු මහත්තයා එනවද බලනවා. මේහේ ඉතිං ලොකු මහත්තයා වෙන කවුරුත් නෙවෙයි සද්දන්තයා. අපි ඉතිං රටකජු බලහරුවේ ජයගත්ත ගොවි ජීවිතේක කතාවෙන් ආයෙත් බලහරුවේ තවත් කතාවක් කියන්න ඕනෑ. ඒකට මෙහෙම සතියක ඉඩක් තියන්නම්..!

කැබලි වූ මතකයන් දැව මතට ගෙන ආ ඔමාලි..!

0

ඔමාලි රධිකා විටෙක නිළියක්, විටෙක පර්ෆෝමන්ස් ආර්ට් කරන ශිල්පිනියක්, විටෙක චිත්‍ර ශිල්පිනියක්. FRAGMENTS ඇයගේ අලුත්ම කලා කාර්යය. මේක චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනයක්. ‘කාලය තුළ කැබලි වූ මතකයන් / Memories fragmented in passage of time විදිහට නාමකරණය කරන මේ චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනය පසුගිය ජනවාරි මස 19-20 සහ 21 කියන දින තුනේ කොළඹ ලයනල් වෙන්ඩ්ට් කාලගාරයේදී පැවැත්විය. මේ ඒ පිළිබඳව ඇය හා කළ සංවාදයක් ය.

චිත්‍ර කලාවට ඔබගේ ප්‍රවේශය වෙන්නේ කොහොමද කියන තැනින් මේ කතාබහ පටන් ගනිමු.

මම පුරුද්දක් විදිහට පොඩි කාලේ ඉඳලාම චිත්‍ර ඇන්දා. 2004 අවුරුද්දේ කොළඹ සෞන්දර්ය කැම්පස් එකට ආවාට පස්සේ මම චිත්‍ර හා මූර්ති කියන විෂය තමයි ඉගෙනගත්තේ. මම මීට කලින් කණ්ඩායම් විදිහට කළ චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනයන් කීපයකට සහභාගි වෙලා තිබෙනවා. පිටරටවල පවා එහෙම එක්සිබිෂන්වලට සහභාගි වෙලා තිබෙනවා. ඒ අතරේ ත්‍ඍ්ඨඵෑභඔ කියන්නේ මගේ මුල්ම ඒකපුද්ගල චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනය.

චිත්‍රය කිව්වාට ඔබ මෙහිදී අපි සාම්ප්‍රදායික අර්ථයෙන් ගන්න කැන්වසය භාවිත කරන්නේ නෑ. මොකද්ද මේකට හේතුව.

ඔව්. මම මේකෙදී කරන්නේ මම ගෙවපු කාලයත් එක්ක ජීවිතේ මට පුද්ගලිකව විඳින්න වුණ මතකයන් කැබලි විදිහට එකතු කරන එක. ඉතිං කැඬුණු බිඳුණු මේ මතකයන් එකතු කරන්න හොඳම විදිහ මේ චිත්‍ර ලීවල නැත්තං දැව රවුම්වල අඳින එක තමයි කියලා මම හිතුවා. මේ මුළු ප්‍රදර්ශනය අස්සේ තියෙන්නේ මිශ්‍ර මාධ්‍යයෙන් මම කළ නිර්මාණ. දැව සෑරීම, දැව පිළිස්සීම, දැව කැටයම්, වර්ණ ගැන්වීම්, මුද්‍රණ කලාව කියන මේ මාධ්‍යයන් සියල්ල එකතුකළ නිර්මාණ පොකුරක් තමයි මේ ප්‍රදර්ශනයේ තිබෙන්නේ. මෙහි ප්‍රධාන වශයෙන් චිත්‍ර 20ක් තිබෙනවා. හැබැයි ඒ හැම චිත්‍රයක් අස්සෙම තවත් චිත්‍ර රවුම් ගොඩක් තිබෙන නිසා අවසානයේ චිත්‍ර 300ක් විතර එකතුවක් මෙතැන තිබෙනවා.

ඇයි ඇත්තටම කැන්වස් එක අතෑරලා මේ වගේ රළු මාධ්‍යයක් උඩ නෙක ක්‍රම මගින් චිත්‍රණය කරන්න හිතුවේ.

මට ඕනෑ වුණා අලුත් දෙයක් කරන්න. චිත්‍ර රස විඳින්නාට අලුත් දෙයක් දෙන්න අවශ්‍ය වුණා. අනෙක මගේ ජීවිතේ පහුගිය කාලේ සිදුවුණ දේවල් හැලහැප්පීම් කඩාගෙන වැටීම් නැවත නැඟිටීම් වගේ දේවල් චිත්‍රණය කරන්න මේක තමයි හොඳම ක්‍රමය කියලා මට හිතුණා.

පිළිස්සුණ කැබලි වුණ ජීවිතයක් ද ඇත්තටම ඔබට තිබෙන්නේ..

ඔව්, මම කැම්පස් එකට ඇවිත් කෙටි කාලයකින් මගේ මව සහ පියා දෙන්නාම නැතිවෙනවා. කොළඹ ජීවිතේ සෑහෙන්න අමාරු වෙනවා. මම කැම්පස් ගිහිං ඇවිත් හවස වැඩකරනවා වියදම සොයාගන්න. සමහර දවස් කන්න බොන්න පවා නැතිව ගෙවිලා ගිහිං තියෙනවා. සමහර දවස් මම හැතැක්ම ගණන් පයින් ගිහිං තියෙනවා, බස් එකට අවශ්‍ය මුදල නැතිව. ආදර සම්බන්ධතා බිඳවැටුණාට පස්සේ ඇතුළතින් සිදුවෙන කඩාගෙන වැටීම්, ජීවිතේට තදින් දැනෙනවා. ඉතිං මේ වැටි වැටී නැඟිට නැඟිට ආ ජීවිතේ ඒ මතකයන් චිත්‍රය අස්සට ගේන්න හොඳම ක්‍රමය මේක කියලා මට හිතුණා. ජීවිතේ කඩාගෙන වැටීම් බිඳවැටීම් කියන්නේ චක්‍රයක්. ඒක ඉස්සරහට සිදුවෙමින් යනවා. මේ රවුම් අස්සෙත් තියෙන්නේ ඒ ජීවිතේ. මම ශක්තිමත්. මම පවතිනවා. ඒ සිදුවීම් මතකයන් වගේ ජීවිතේ අස්සේ ඉතුරුවෙලා පවතිනවා. අනෙක තමයි මේ චිත්‍ර බලන්නාට මේ හරහා එයාගේ මතකයට යන්නට පුළුවන් වෙයි කියලා මම හිතනවා. ඒ පොදු ඉඩ මම මේ අස්සේ තියලා තියෙනවා. ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ආත්මයට මෙය දැනේවි.

කාන්තාවකට මෙහෙම බර රළු වැඩ බෑ කියලානේ, අපේ සමාජය හිතන්නේ. ඔබට එහෙම හිතුණේ නැද්ද?

මම හිතන්නේ චිත්‍ර කලාව අස්සේ ගැහැනු පිරිමි කියලා දෙයක් නෑ. දැව තෝරගන්න කොටම තාක්ෂණයත් එක්ක ඒ ටූල්ස් එක්ක වැඩ කරන්න වෙනවා. මුලින් පොඩි චකිතයක් තිබුණා. නමුත් අවසානයේ කළා. ලොකු ලෑලිවල පවා වැඩ කළා. ඇත්තටම මේවා කරන්න පිරිමියෙක් වෙන්නම ඕනෑ නෑ. මම කැම්පස් එකේ සබ්ජෙක්ට් එකක් විදිහට මුද්‍රණ කලාව ඉගෙනගත්තා. එතැනදී මුද්‍රණ ක්‍රම ගැන විශාල දැනුමක් ලබාගන්න පුළුවන් වුණා. ඒ හැමදෙයක්ම මේ වැඩෙ අස්සේ එකතුවෙලා තිබෙනවා. ඒක මට අලුත් අත්දැකීමක්. හැම කඩාගෙන වැටීමක් කියන්නේම අලුත් නැඟිටීමක්. මේ චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනයත් එහෙමයි. අලුත් නැඟිටීමක්.

ඔබ කැමති කුමන වර්ගයේ චිත්‍ර කලාවකටද කියලා මම ඇහුවොත්..

සමකාලීන චිත්‍ර කලාවට මම ගොඩක් කැමතියි. මට ඒක දැනෙනවා වැඩියි. ඒ නිසා මම නිමග්න වෙලා ඉන්නෙත් ඒ කලාව අස්සේ.

දැන් ලංකාවේ ගොඩක් සිත්තරුන් ආකිටෙක්චර් සඳහා චිත්‍ර අඳිනවා. නැත්තං කලා පොළ සඳහා චිත්‍ර අඳිනවා. ඒ අතරේ ඉදලා හිටලා චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනයක් කරන නමුත් දිගටම ඇඳීම් කරන සුළු පිරිසක් ඉන්නවා. මේ තත්ත්වය ගැන ඔබ මොකද්ද හිතන්නේ..?

අපිට ඉතිං මේකෙන් වඩාත්ම හොඳ මොකද්ද කියන එක කියන්න බෑ. ඒක පුද්ගල කේන්ද්‍රීය තෝරාගැනීම. මේ ආර්ථිකය එක්ක පවතින්නත් වෙනවා. ආර්ථිකය නැතිව කොහොමද ජීවිතේ ඉස්සරහට අරගෙන යන්නේ. මේ හැමදෙයක් උඩ තියලා තමයි අපිට මේක දිහා පුළුල්ව බලන්න වෙන්නේ.

ඔබගේ චිත්‍ර ගුරු භූමිකාව ගැනත් ටිකක් කතා කරමු.

මම චිත්‍ර ගුරුවරියක් විදිහට හෝමාගම මහින්ද රාජපක්ෂ විද්‍යාලයේ උගන්වනවා. මම ඉතිං ළමයි එක්ක මට පුළුවන් පරිමාවෙන් උපරිම වැඩ කරනවා. ළමයින් චිත්‍ර ප්‍රදර්ශන සඳහා වැඩි වැඩියෙන් යොමුකරන්න විශාල වශයෙන් මහන්සි වෙනවා.

චිත්‍රය කියන්නේ ළමයින්ගේ පරිකල්පන ශක්තිය වැඩි කරන්න සහ ඔවුන් හිතන විදිහ වෙනස් කරන්න පවා භාවිත කරන්න පුළුවන් විෂයක්. නමුත් ලංකාවේ පාසල් අධ්‍යාපනය අස්සේ ඒ දේ වෙන්නේ නෑ කියලා කිව්වොත්..

ඔව් ඒක ඇත්ත, ලංකාවේ අධ්‍යාපන ක්‍රමයේ විශාල වැරැද්දක් තිබෙනවා. මම දන්න විදිහට හය වසරෙ ඉඳලා එකොළහ වසරට යනකම් තියෙන්නේ හරිම පටු විෂය නිර්දේශයක්. අනික ළමයි සාමාන්‍ය පෙළට එනකම් විතරයි චිත්‍ර හදාරන්නේ. ඊට පස්සේ වෙනත් විෂයන්වලට තමයි ලොකු නැඹුරුවක් තියෙන්නේ. ළමයින්ට වගේම දෙමාපියනුත් හිතන්නේ සාමාන්‍ය පෙළින් පස්සේ චිත්‍රය දිගට කරන්න තෝරගෙන වැඩක් නෑ කියලා. එහෙම නෑ, හැකියාව තියෙන කෙනෙක්ට චිත්‍රය කියලා කියන්නේ හොඳ අනාගතයක්.

ඔබ කියන ඔය පරිකල්පන ශක්තිය දියුණු කිරීම උදෙසා චිත්‍ර කලාව භාවිත කිරීම අපි ලංකාවේ පාසල්වල පොඩි පන්තිවලදී යම් ප්‍රමාණයකට කරන දෙයක්. හැබැයි දරුවා හතර වසරට එනකොට ඒ නිර්මාණාත්මක ක්‍රියාකාරකම් සේරම ඉවර වෙනවා. ඒකට හේතුව ශිෂ්‍යත්වය. දෙමාපියෝ ළමයා සම්පූර්ණයෙන්ම විභාග මානසිකත්වයට අරගෙන යනවා. තරඟයට දානවා. ඊට පස්සේ චිත්‍ර වගේ කලා සෞන්දර්ය විෂයන්වලට දරුවාට තියෙන ඉඩ සම්පූර්ණයෙන්ම ඇහිරෙනවා. නැතිනම් අහුරනවා. අපි ඉස්කෝලේ යන කාලේ මොනවාහරි පීරියඩ් එකකට ගුරුවරයෙක් නැතිවුණාම අපි දුවන්නේ චිත්‍ර කාමරේට. නමුත් අද දරුවෝ එහෙම නෑ. ඔවුන්ට අද චිත්‍ර කාමරේ මඟඇරිලා.

මගේ ඉස්කෝලෙට දරුවන් ඇතුළත් කරගන්නා ක්‍රමය නිසා වෙන්න ඇති ගොඩක් ළමයි දක්ෂයි. චිත්‍ර සම්බන්ධවත් ඔවුන්ට දක්ෂතා විශාල වශයෙන් තියෙනවා. මම ඉතිං මගේ දැනුම බෙදාහරිනවා. චිත්‍ර අඳින්න ඔවුන්ව දිරිගන්වනවා, ඒ චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනවලට යවනවා. දරුවන්ට නිතරම පිටරටවල චිත්‍ර පෙන්වනවා, හැම වෙලාවෙම අඳිනවාට වඩා ප්‍රායෝගිකව වැඩ කරන්න තමයි මම පාසල ඇතුළේ උත්සාහ ගන්නේ. ඒ අතරේ පර්ෆෝමන්ස් ආර්ට් වගේ දේවල් ගැනත් මම මගේ දරුවන්ට උගන්වනවා.

ඔබ ලංකාවේ පර්ෆෝමන්ස් ආර්ට් (අභිවාහ්‍ය කලා) කරන සීමිත පිරිස අතරින් කෙනෙක්. ලංකාවේ එතරම් ප්‍රචලිත නැති මේ කලා මාධ්‍යය ගැන මිනිස්සු හිතන්නේ කොහොමද?

චිත්‍ර කලාවයි, පර්ෆෝමන්ස් ආර්ට් කරනවා කියන්නෙයි දෙකක්. බිත්තියක හරි, කොළේක හරි, කැන්වස් එකක හරි, අපි අපේ හැඟීම චිත්‍රණය කරනවා. හැබැයි පර්ෆෝමන්ස් ආර්ට් එකේදි අපි කරන්නේ ශරීරය හරහා ඒක නිරූපණය කිරීම. එතකොට කැන්වස් එක වෙන්නේ ශරීරය. ඒක සජීවීව මිනිස්සු ඉස්සරහා තමයි අපි කරන්නේ.

ඔව්, ඔබ කියනවා හරි, ලංකාවෙ ගොඩාක් අය අතරට මේක තවම ගිහිං නෑ. ඒ නිසා සමහර අය මේ කලාව පිස්සුවක් වගේ දකින්නේ. ‘මොනාද අනේ මේ කරන්නේ?’ අහන අය ඉන්නවා. ඒ අතරේ හොඳ කියන සුළු පිරිසකුත් ඉන්නවා. මම මේ කලාව විෂයක් විදිහට ඉගනගෙන නෑ. නමුත් බන්දු මනම්පේරි, ජනනි කුරේ වගේ මේ කලාවේ ඉන්න ප්‍රමුඛයෝ මට සෑහෙන්න මේ කලාව දියුණු කරගන්න උදව් කරලා තිබෙනවා. ඉතිං මේ ප්‍රදර්ශනයේ පළවෙනි දවසේ (19) හවස 5.30ට ප්‍රදර්ශනය ආරම්භ කරන මොහොතේ මම පර්ෆෝමන්ස් ආර්ට් එකක් කරනවා.

දැන් නළුවා වහලෙක් වගේ – ලක්ෂ්මන් මෙන්ඩිස්

0

පහුගිය කාලයේ වැඩවල තරුණ නළු නිළියොත් එක්කම තමයි ගොඩක් වෙලාවට ඔබ දැක්කේ. ඔබ පරම්පරා තුනක අත්දැකීම් තියෙන රංගන ශිල්පියෙක්. කොහොමද ඒ අයව දකින්නේ?

මට තව දවස් කිහිපයකින් අවුරුදු 69යි. මෑතක දී සම්බන්ධ වෙච්ච වැඩිහරියක් නිර්මාණවල මට වැඩ කරන්න වුණේ තරුණ ළමයි එක්ක. මට වඩා වයසින් එකකට එකක් බාලයි. ඔවුන් ගොඩක් වෙලාවට සෙට් එකේදී පිටපතේ දේවල් ටික කරලා ඒ පරිසරයේ රැඳෙන්නේ නැතිව යනවා. ඊට පස්සේ ඔවුන්ව මුණගැහෙන්නේ එදිනෙදා ජීවිතයේ දී. ඒ මුණගැහුණාම තමයි අපි ඔවුන්ට අතීතය ගැන කතා කියන්නේ. ඒ කාලයේ මෙහෙමයි, මේ කාලයේ මෙහෙමයි, දේශපාලනය මෙහෙමයි, ඒ කාලේ සිනමාකරුවෝ මෙහෙමයි, කළ නිර්මාණ මෙහෙමයි කියලා අපි ඔවුන්ට කියනවා. ගොඩක් වෙලාවට ඒ තරුණ පිරිස් ‘කඩුල්ල’ බලලා නැහැ. ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහත්තයාගේ ‘නිධානය’ බලලා නැහැ. ‘පාරදිගේ’ බලලා නැහැ. ලංකාවේ බිහිවෙච්ච විශිෂ්ට නිර්මාණ රස විඳලා නැහැ.

ඒ තරුණ පිරිස් ඔවුන්ගේ නිර්මාණවලට මාව තෝරාගෙන තියෙන්නේත් මම රඟපාන අතීත නිර්මාණ බලලා නෙවෙයි. මෑත කාලයේ නිර්මාණවලින් මාව දැකලා. ඒ අයත් එක්ක වැඩ කරද්දි, මට අපහසුවක්වත්, හිරිහැරයක්වත් අගෞරවයක්වත් වෙලා නැහැ. මම කැමතියි මේ තරුණ අයත් එක්ක වැඩ කරන්න. ඔවුනුත් මට ආදරෙයි. තරුණ නිර්මාණකරුවෝ වෙනස් ආකෘතීන් හොයාගෙන යනවා. ඒ හරහා අත්හදා බැලීම් කරනවා. ඒ ආකෘතිවල නැවුම් බවකුත් තියෙනවා. නමුත් අන්තර්ගතය හරිම දුර්වලයි. අන්තර්ගතය ගැන තරුණ සිනමාකරුවන්ට තව හිතන්න තැන් ගොඩක් තියෙනවා. මම තව චිත්‍රපට දෙකක් මේ ළඟදී කළා. ඒ චිත්‍රපටවලත් එහෙමයි. දැන් ඉන්න නළුනිළියන් අතර යම්කිසි තරගකාරීබවකුත් තියෙනවා. නළුවෙක් තවත් නළුවෙක්ට අභියෝගයක් වෙන්න ඕනෑ නැහැ.

මේ දවස්වල වේදිකාගත වෙන රෝමියෝ ජුලියට් නාට්‍යයේ ඔබ නිරූපණය කරන්නේ සුවිශේෂ චරිතයක්. ඒ ගැනත් කතාකරමු.

රෝමියෝ ජුලියට් සිංහල පරිවර්තනයේ වැඩ කරන්න ජයනාත් බණ්ඩාර අධ්‍යක්ෂවරයා මට කතා කරද්දී මම එක පයින්ම කැමති වුණා. අවුරුදු දොළහෙදි වගේ තමයි මම තාත්තා එක්ක රෝමියෝ ජුලියට් බැලුවේ. රෝමියෝ ජුලියට් කතාවට තියෙන ආදරය නිසාම තමයි මම ඒ නාට්‍යයට එන්න පෙළඹුණේ. මට කරන්න තිබුණ චරිතය තමයි රෝමියෝ සහ ජුලියට්ව එකතු කරන පල්ලියේ ලෝරන්ස් කියන ස්වාමිගේ චරිතය. ඒ චරිතයත් ඉතාම විශේෂ චරිතයක්. ඒ චරිතයේ ඉතිහාසය හොයලා බැලුවොත් දැනගන්නට ලැබෙයි ඒ චරිතය කළ නළුවෝ ලෝකයේ කොයි තරම් පරිණත නළුවොද කියලා.

ඒ නිසා මේ අවස්ථාව මට බැහැර කරන්න බැහැ. මේ නාට්‍ය කණ්ඩායමේ තරුණ නළුනිළියෝ වගේම වේදිකාවේ කෝඩුකාරයොත් ගොඩක් ඉන්නවා. කතාවේ හැටියට ජූලියට්ගේ වයස අවුරුදු 14යි. රෝමියෝට 17යි. ගැටවර වයසේ ඉන්න තරුණ පිරිසක් තමයි පවුල් දෙකේ විරෝධය එක්ක රෝමියෝ ජුලියට් ආදර කතාව රඟපාන්නේ. ඒ වයසටම ගැළපෙන නළු නිළියන් පිරිසක් තමයි නාට්‍යයේත් ඉන්නේ. නාට්‍යය මාස අටක් නමයක් විතර පුරුදු පුහුණු වුණා. ඒ හැම දවසකම මම පුහුණුවීම්වලට ආසාවෙන් සහභාගි වුණා. මම ජයලත් මනෝරත්න මහත්තයා වගේ දිගටම වේදිකාවේ හිටපු කෙනෙක් නෙමෙයි. නමුත් මම වේදිකා නාට්‍ය පහළොවක විතර රඟපාලා තියෙනවා. මේ නාට්‍යයේ සමහර තරුණ ළමයි විශ්වවිද්‍යාලයේ රඟපාලා තියෙනවා. ඔවුන් වේදිකාවට ආධුනිකමත් නැහැ. ඒ අතර දක්ෂයෝ ඉන්නවා. ඔවුන්ගේ අඩුපාඩුත් ඇති. නමුත් ඔවුන් දවසින් දවස ඉගෙනගත්තා. මේ නාට්‍යය තවම පෙන්නුවේ දර්ශනවාර හතරයි. ඉදිරි දර්ශනවලදී ඔවුන් දේවල් හදාගනීවි.

රඟපානවා කියන එකේ හැඟීම ඔබගේ වචනයෙන් දැනගන්න කැමතියි.

මම 1969 තමයි වේදිකාවක මුලින්ම රඟපෑවේ. පාසලේ වේදිකාවේ. එදා රඟපාද්දී හිතට දැනිච්ච හැඟීම තවමත් මට මතකයි. වේදිකා නාට්‍යය, ගුවන්විදුලි නාට්‍යය, රූපවාහිනිය, සිනමාව කියන මේ සියලුම දේවල්වල රඟපානවා කියන ඒ හැඟීම තමයි කෙනෙක්ව චරිතයකට ඔසවා තබන්නේ. දවස් හතර පහකට කලින් මට කෙනෙක් භාර දෙනවා පිටු දොළහක විතර ටෙලිනාට්‍ය ෂූට් එකක් කරන්න.

ඒකට සූදානම් වෙන්න මට තියෙන්නේ දවස් හතරයි. ඒ පිටපත දුන්න වෙලාවෙම මම ඒක ප්‍රතික්ෂේප කළා. නළුකම කියන්නේ එහෙම දෙයක් නෙමෙයි. පිටු දොළහක් කරන්න මට දවස් හතරක් නෙමෙයි සුමාන හතරකුත් මදියි. චරිතයක් භාරගත්තොත් ඒ චරිතය අධ්‍යයනය කරන්න මට කාලය අවශ්‍යයි. මම භාරගන්න වැඩක පිටපතක් මම සිය පාරක්වත් කියවනවා. රංග භූමියට පිවිසෙද්දි 90%ක්ම සූදානම්වෙලා ඉන්න ඕනෑ. ඉතුරු 10% පිටපතේ මවලා තියෙන දර්ශනය හා සමපාත වෙන්න ඕනෑ අධ්‍යක්ෂවරයා එක්ක. ඒ ඒ තැන්වලට හැඩ ගැහෙන්න නම් රංග විධික්‍රම ගැන අවබෝධයක් ඕනෑම නළුවෙක්ට තියෙන්න ඕනෑ. කෙනෙක් එක චරිතයක් කරලා ඒ චරිතය සාර්ථක වුණාට පස්සේ තවත් චරිත ලැබෙනවා. ඒ ලැබෙන චරිතය කලින් චරිතයට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් චරිතයක් වෙන්නත් පුළුවන්. ඒ නිසා අපි පුළුවන් තරම් චරිත ගැන හොයන්න ඕනෑ. චරිත කියවන්න ඕනෑ. ස්වෝත්සාහයෙන් විතරක් නළුවෙක්ට ඉගෙනගන්න ගොඩක් දේවල් තියෙනවා. ඕනෑම පිටපතක ආවේණික ස්වරයක් තියෙනවා.

රචකයාගෙන් රචකයාට ඒ හැඩය ස්වරය වෙනස්. ඕනෑම රචකයෙක්ගේ පිටපතක් ගලාගෙන යන රිද්මයක් තියෙනවා. අපි ඒ රිද්මය හඳුනාගන්න ඕනෑ. ඒ රිද්මය ඉවහල් වෙනවා ඒ නළුවාට තමන්ගේ භාෂාවෙන් මිදිලා රචකයා පාවිච්චි කරලා තියෙන වචනයෙන්ම ඉදිරිපත් කරන්න. ළඟදි කෙනෙක් මගෙන් ඇහුවා රඟපෑම අතහරින්නද ඉන්නේ කියලා. කොහෙත්ම නැහැ. මැරෙනකන් රගපාන්න තියෙනවා නම් ඊට වඩා දෙයක් මට නැහැ. මට රඟපෑම කියන්නේ විශේෂ වූ ක්‍රීඩාවක් වගේ. තමන්ට කරන්න බැරි දේවලුත් තියෙනවා. පුළුවන් දේවලුත් තියෙනවා. කරන්න බැරි දේවල්වලට කාලය යොදවලා පුරුදු පුහුණුවෙලා, එතැනට එන්න පුළුවන්. ඒකට යම් කිසි ගෙවීමක් කරන්න ඕනෑ අපේ ජීවිතයෙන් ඒ කාලය පරිහරණය කරනවාට.

ඔබ කලාව වගේම දේශපාලනයත් තදින් අල්ලාගෙන හිටපු සහ ඉන්න කෙනෙක්. ඔබගේ රංගන ජීවිතය තුළ කළ චරිත ප්‍රමාණය විශාලයි. ඒ චරිත අතරින් ‘නිදහසේ පියා ඩී එස්’ චිත්‍රපටයේ ඩීඑස් සේනානායක අග්‍රාමාත්‍යවරයාගේ චරිතය කරන්න තීරණය කිරීම පහසු නොවන්න ඇති.

ඩීඑස් සේනානායක චරිතාපදානය කරන්න ගත්ත තීරණයේදී මගේ දේශපාලනයත් එක්ක ගැටීමක් ඇතිවුණා. ඒ චරිතය ප්‍රදානය කළාට පස්සේ මම එකපාරටම ඒ චරිතය භාරගත්තේ නැහැ. මට කාලයක් දෙන්න මම ඒ ගැන කියන්නම් කියලා සුමානයක් දෙකක් විතර කල් ඉල්ලාගත්තා. මගේ පියා ඒ වෙද්දි ජීවත්වෙලා හිටියේ නැහැ. නැත්නම් මම කෙලින්ම අහන්නේ එයාගෙන්. මොකද එයාලගේ එදිරිවාදියෙක් තමයි ඩීඑස් සේනානායක. ඊට පස්සේ මගේ දෙවැනි තාත්තා වගේ හිටිය (ධර්මසේන) පතිරාජගෙන් මම ඇහුවා මෙහෙම චරිතයක් කරන්න ආරාධනයක් ආවා කරන්නද කියලා. පතිරාජ කරපන් කිව්වා. ඒ ගැන හිතේ තියාගෙන ඉන්න අතරතුර ඩබ් ජයසිරිටත් විස්තරේ කිව්වා. ජයසිරිත් කිව්වේ ‘කරපන් යකෝ මරුනේ’. ඒගොල්ලෝ මරු කිව්වාට දේශපාලන වේදිකාවල සම්මන්ත්‍රණවල මට බැනපු වාමාංශික සහෝදරයොත් හිටියා. නමුත් ඒ තුළින් මම සැබෑව පිළිබඳව දැනත්තා.

සම සමාජ පක්ෂය ගැන මට අදත් කතා කරන්න පුළුවන් ඒ චරිතය නිසා. මොකද සුද්දෝ ධනේශ්වර ක්‍රමය දීලා ගියේ ඒගොල්ලන්ට. ඒගොල්ලෝ කළ දේවල්නේ අද අපි භුක්ති විදින්නේ. ඒ සියල්ල මට කියන්න පුළුවන්. වෙන මිනිහෙක් කියනවාට වඩා, මම කියන දේ මිනිස්සු අහනවා. ඒ චරිතය කරද්දි අධ්‍යක්ෂවරයාටත් නිෂ්පාදකවරයාටත් මම කිව්වේ මේ චරිතයෙන් කිසිම අතිශයෝක්තියක් වෙන්න බැහැ. වෙච්ච දේවල් විතරයි කරන්නේ කියලා. ඔවුනුත් ඒක පිළිගත්තා. ෂූටින්වලට මට දවස් පනහක් දීලා තිබුණා. ඒ දර්ශන කරන්න වෙන් කළ දවස් පනහ දවස් විසිපහෙන් නැවතුණා. හේතුව තමයි චිත්‍රපටය හිතුවාට වඩා දිර්ඝ වුණා. නමුත් චරිතයට අබමල් රේණුවක අඩුවක් වෙන්නේ නැතිවෙන්න මගේ දැනුමේ හැටියට මම කළා. කවදාවත් මට ලැබිච්ච කිසිම චරිතයක් මම උඩින් පල්ලෙන් අතගාලා කරලා නැහැ.

ධර්මසේන පතිරාජත් එක්ක ඔබට තිබුණේ ඉතාමත් සමීප ගනුදෙනුවක්. ඔහුත් එක්ක තියෙන අද්දැකීමක සුවිශේෂ මතකයක් ගැන කතා නොකෙරුවොත් ඒක මේ සාකච්ඡාවට ලොකු අඩුවක් කියලයි මම හිතන්නේ.

‘කඩුල්ල’ ටෙලිනාට්‍යයේ එක දර්ශනයක් අපි උදේ 8.30ට පටන් ගත්තේ. ඒ දර්ශනය අපි 27 වතාවක් කළා. ඒ දර්ශනයේ ජැක්සන් ඇන්තනී එනවා ඔරුවක් පැදගෙන. වසන්ති චතුරානි ඉන්නවා රෙදි හෝද හෝදා ගල උඩ. වසන්තිගේ අයියාගේ චරිතය කරන්නේ ක්ලීටස් මෙන්ඩිස්. එයා හරි තරහයි ජැක්සන්ගෙයි වසන්තිගෙයි ආදරයට. එයා බැණගෙන දර්ශන තලයට එනවා. අඩි විස්සක විතර කැමරා ෂොට් එකක් ගලත් එක්ක තල්ලු වෙනවා. ඈත පාරේ යන වාහනත් යන්තම් පේනවා. ඒවත් නවතින්න ඕනෑ. ඒත් එක්කම ඔරුවෙන් අරගෙන ලොකු පොකිරිස්සො දෙන්නෙකුත් ජැක්සන් ගල උඩට දාන්න ඕනෑ. මේ දර්ශනයේ ඒ සේරම දේවල් වෙන්න ඕනෑ. ඉර මුදුන් වේගෙනත් එනවා. ඒත් පතිරාජගෙන් ඇහෙන්නේ කට් කියන වචනේ විතරයි. මොකක්ම හරි වැරැද්දක් වෙනවා. දවල් 2.30 වෙනකන් අපි ඒ දර්ශනේම කළා. හරියටම 27 වෙනි ටේක් එකේ දී පතිරාජ කිව්වා ‘පැකප්’ (බඩු පැක් කරගන්න) කියලා. ඊට පස්සේ එදාට තවත් රඟපාන්නේ නැහැ. එදා දවසේ අපි හෝටල්වලට ගියේ හිස් අතින්ම. ඊට පහුවෙනිදාත් උදෙන්ම ආවා. එදා දවසේ කළ පළවෙනි ටේක් එකෙන්ම ඕකේ. ඊට කලින් දවසේ හිස් අතින් ගිය මිනිස්සු නිදියගත්තේ කරගන්න බැරිවුණ ටේක් එක ගැන හිත හිතා. ක්රූ එකේ හිටියා 35ක් විතර. ඉතින් මේ කාලේ ඒ වගේ ටේක් එකක් එන්නේ නැහැ. සමහර අධ්‍යක්ෂවරු එක දවසේ එපිසෝඩ් දහයක් ගහන්නත් ට්‍රයි කරනවා. දැන් නළුවා කියන්නේ හරියට වහලෙක් වගේ. පාන්දර හතරට විතර ගන්නවා. රෑ දොළහ එක වෙනකන්ම මරවනවා. හොඳ නිර්මාණයක් කවදාවත් එහෙම කරන්න බැහැ.

ඇන්තනී වෙරංග පුෂ්පික

ජනමත සමීක්ෂණයක වැඩි වගකීම තියෙන්නේ මාධ්‍යවේදියාට – ආචාර්ය නිශාන් ඩි මෙල් විධායක අධ්‍යක්‍ෂ වෙරිටේ රිසර්ච්

0

ජනාධිපතිවරණ උණුසුම සමග මේ දිනවල විවිධාකාර ජනමත සමීක්ෂණ වාර්තා සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය තුළ මෙන්ම නව මාධ්‍ය අවකාශ තුළත් පළවෙමින් තිබෙනවා. මෙසේ පළවෙන සමීක්ෂණ වාර්තා විශ්වසනීය ද යන්න ප්‍රධාන ගැටලුවක්. මෙම ගැටලුව පිළිබඳව අප වෙරිටර් රිසර්ච් ආයතනයේ විධායක අධ්‍යක්ෂ ආර්ථික විද්‍යාඥ ආචාර්ය නිශාන් ඩි මෙල් සමග සාකච්ඡා කළා.

මැතිවරණ උණුසුමත් එක්ක ජනමත සමීක්ෂණ බොහෝ ප්‍රමාණයක් සිද්ධවෙන බව පෙනෙනවා. එහි ප්‍රතිඵලත් එක්ක විශාල සංවාදයනුත් සමාජයේ හටගනිමින් තිබෙනවා. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක යහ-පැවැත්මට ජනමත සමීක්ෂණ කියන දේ කොතරම් දුරට වටිනවාද?

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු කුමක්ද කියලා ඇහුවොත්, ඡන්දය කියන්නේ එහි කොටසක් විතරයි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන්නේ ජනතාවගේ වුවමනාකම්, අදහස් නියෝජනය වෙන විදිහට, රටක තීරණ ගැනීමේ ක්‍රමවේදය. රටක වර්තමානයත් අනගාතයත් සුබවාදී වෙන විදිහට ජනතාවගේ අදහස් සහ අවශ්‍යතා තෝරාගෙන තීරණ ගැනීමේ යහපත් ක්‍රමයක් විදිහටත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අර්ථ දක්වන්න පුළුවන්.

ඡන්දයකදී හැම පළාතකින්ම මන්ත්‍රීවරුන් තෝරගෙන අපි ඔවුන් පාර්ලිමේන්තුවට එවන්නේ ඇයි? ඔක්කොම කොළඹින් යවන්නේ නෑ. මුළු රටේම ජනතාවගේ මතය නියෝජනය විය යුතුයි. රටක් වශයෙන් හැමෝගෙම අදහස් නියෝජනය වෙන්න අවශ්‍යයි. යම් විදිහට සාකච්ඡා මාර්ගයෙන් ඒ අදහස් පුළුවන් තරම් තාර්කිකව සාධාරණව එකතු කරලා තීරණ ගැනීම අවශ්‍යයි. එතකොට අපි ඒ ජනමතය හොයන්නේ මනින්නේ කොහොමද? අනෙක් පැත්තට කොළඹ මිනිස්සු හිතන විදිහෙන් රටේ සමස්ත අදහස දැනගන්න අමාරුයි.

ජනතාවගේ අදහස් තෝරාගන්න බලන ක්‍රම කීපයක් තියෙන්න පුළුවන්. සිවිල් සමාජය හරහා ඒක කරන්න පුළුවන්. මාධ්‍යවේදීන් හරහා ඒක කරගන්න පුළුවන්, මන්ත්‍රීවරුන් තමන්ගේ කොට්ඨාසයේ ජනතාවට සවන් දීලා ඒ හරහා පුළුවන්. ඒ සේරම තිබියදී ඊට වඩා වෙනස් ක්‍රමයක් තමයි ජනමත සමීක්ෂණය කියලා කියන්නේ. ඒක විද්‍යාත්මක ක්‍රමයක්. ඒකට නිශ්චිත තාක්ෂණයක් තිබෙනවා. එහෙම බැලුවාම ජනමත විමසුම් සමීක්ෂණ කියන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ වැදගත් අංගයක්.

අපි මෙහෙම හිතමු, මාධ්‍යවේදියෙක් පුරවැසියෙකුට ප්‍රශ්නයක් යොමුකළාම ඔහු ඊට දෙන උත්තරය හරහා ජනතාවගේ අදහසක් එළියට ගන්න පුළුවන්. ඒත් සමීක්ෂණ කියන්නේ ඊට වඩා වෙනස් දෙයක්. සමීක්ෂණයකදී විශ්වසනීයත්වය වගේම සමබරතාවත් ඉතාමත් වැදගත්.

ලෝකයේ බොහෝ රටවල් පවත්නා ආණ්ඩුව ජනතාව අතර ජනප්‍රියද බලන්න සමීක්ෂණ කරනවා. ඒක කෙතරම් වැදගත් ද?

බොහෝ රටවල මේක කරනවා. දැන් අපිත් කරනවා ‘රට හිතන හැටි කියලා’ සමීක්ෂණයක්. එතැනදී අපි සමස්ත ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාකාරීත්වය ගැන ජනතාව හිතන්නේ කොහොමද කියන එක තමයි සොයාබලන්නේ. ජනතාවගේ ප්‍රතිචාරය ආණ්ඩුව දැනගත යුතුයි. මොකද ජනතාව තුළ ආණ්ඩුව කෙරෙහි තියෙන්නේ කලකිරීමක් ද තරහක් ද ප්‍රශ්නයක් ද කියන එක ආණ්ඩුව දැනගන්න එක හොඳයි. සමීක්ෂණයකින් හැම හේතුවක්ම එළියට එන එකක් නෑ. හැබැයි ආණ්ඩුවට තේරුම් ගන්න පුළුවන් අපි යන මාර්ගයේ මොකක් හෝ වැරැද්දක් තියෙනවා කියන දේ. අපි තව ටිකක් ජනතාවට සමීප වෙන්න අවශ්‍යයි කියන දේ තේරුම් ගන්න පුළුවන් මේ හරහා. අපි ගැන තියෙන කනස්සල්ල කුමක් ද කියන එකට ප්‍රථම සංඥාව තමයි ජන මත සමීක්ෂණයකින් එළියට එන්නේ. ඒ අර්ථයෙන් ඒක ඉතාමත් වැදගත් කියලයි මට හිතෙන්නේ.

ජනමත සමීක්ෂණයේදී සිද්ධ වෙන්නේ ජනතාවගේ යම් නියැදියක් අරගෙන, ඔවුන් අපි ඉදිරිපත් කරන ප්‍රශ්න ගැන මොකද හිතන්නේ කියන දේ සොයාබැලීම. 1000ක වගේ නියැදියක් හිතන හැටි හොයලා, ඒකෙන් සමස්ත ජනගහනයම හිතන්නේ මෙන්න මෙහෙමයි කියලා අපිට කියන්න පුළුවන් ද? අපි කොහොමද එහෙම කියන්නේ? මොකද්ද ඒ යාන්ත්‍රණය?

මම මේ ප්‍රශ්නයට ඔබට එකින් එක උත්තර දෙන්නම්. මම හිතන්නේ සමීක්ෂණයක් කිරීමේදී අපි ක්‍රියාත්මක විය යුතු Good practice කියලා දේවල් ටිකක් තියෙනවා. මම මේ කියන්න යන කතාව මාධ්‍යවේදීන්ට ඉතාමත් වැදගත්. මොකද ඔවුන් සමීක්ෂණ වාර්තාවක් තමන්ගේ මාධ්‍යයේ පළ කරනකොට ඔවුන් මේ කරුණු පහ පිළිබඳව සැලකිලිමත් වෙන්න ඕනෑ. ඒක ඉතාමත් වැදගත්. මේ කරුණු පහ සාක්ෂාත් වෙනවා නම් විතරයි ඒ සමීක්ෂණය නිවැරදි සහ විශ්වාසදායක වෙන්නේ.

මම ඉංජිනියර් කෙනෙක් නම් අපි ලොකු පාලමක් හදනවා කියලා හිතමු. මම කියනවා සැතපුමක් අස්සේ කණු 10ක් එනවා කියලා. ඔයා මගෙන් අහනවා කණු 10ක් දාලා ඇති ද, මේක කඩාගෙන වැටෙන්නේ නැද්ද කියලා. කණු 20කින් කරන්න බැරිද, මට බයයි කියලත් ඔයා කියන්න පුළුවන්. එතකොට මම දෙන උත්තරේ මොකද්ද? මම ඔබට කියනවා මේක තාක්ෂණික වැඩක්, අපි ඉංජිනේරු විද්‍යාව ඉගෙනගන්නකොට මේවා හොඳට අධ්‍යයනය කරලා තිබෙනවා. ඒ අධ්‍යයනයන්වලට අනුව තමයි මේ තීරණය ගත්තේ කියලා.

සමීක්ෂණයකදි නියැදි තෝරනකොටත් එහෙමයි. නියැදිය ඉතාමත් වැදගත්. ඔබ ඇහුවා සමස්ත ජනගහනය හිතන විදිහ 1000ක නියැදියකින් කියන්න පුළුවන් ද කියලා. නෑ, නියැදිය තීරණය කිරීමේ විද්‍යාත්මක ක්‍රමයක් තිබෙනවා. ඒ ක්‍රමය පිළිපැද්දාම මට කියන්න පුළුවන් මොකද්ද සාම්පල් සයිස් එක කියලා. අද සමහර වෙබ් අඩවි තියෙනවා අපි ඒකට දත්ත ඇතුල් කළාම අපි කරන්න යන සමීක්ෂණය මෙන්න මේකයි කියලා, ඔවුන් අපිට සාම්පල් සයිස් එක දෙනවා.

ඊළඟට වැදගත්ම කාරණය තමයි ආන්තික දෝෂය (margin of error) කියන දේ. අපි මෙහෙම හිතමු යම් සමීක්ෂණයක නියැදියෙන් යම් ප්‍රශ්නයකට ලැබෙන සාමාන්‍ය පිළිතුර සමස්ත ජනගහනයේ සාමාන්‍ය පිළිතුරෙන් කොපමණ වෙනස් විය හැකි ද යන්න පිළිබඳ මිනුමට තමයි අපි කියන්නේ ආන්තික දෝෂය කියලා. එය කුඩා වන තරමට නියැදිය සඳහා ලැබෙන ප්‍රතිඵලය සමස්ත ජනගහනය සඳහා ලැබිය හැකි ප්‍රතිඵලයට වඩාත් ආසන්න වෙනවා.

යම් නියැදියකින් 50%ක්, ප්‍රතිශත ලකුණු (+/-) 5ක ආන්තික දෝෂයක් සහිතව එක්තරා දේශපාලන අපේක්ෂකයෙකුට සහාය දක්වන බව සමීක්ෂණයකින් පෙන්නුම් කළා කියලා හිතන්න. එතකොට එම අපේක්ෂකයාට සහාය දක්වන ප්‍රමාණය සමස්ත ජනගහනයෙන් 45% සහ 55% අතර වන බවට අපේක්ෂා කෙරෙන බව තමයි මේ කියන්නේ. ආන්තික දෝෂය (+/-) ප්‍රතිශත ලකුණු 3ක් පමණක් නම්, සමස්ත ජනගහනයෙන් එම අපේක්ෂකයාට සහාය දක්වන ප්‍රතිශතය තවත් පටු වෙනවා. එතකොට 47% සහ 53% අතර පවතිනවා ඇති කියලා තමයි හිතන්න පුළුවන්.

ඊළඟ කරුණ තමයි විශ්‍රම්භ මට්ටම (confidence level) කියන දේ. සමස්ත ජනගහනයෙන් ප්‍රශ්න විමසීමෙන් ලැබෙන ප්‍රතිඵල ද නියැදියට තෝරා ගන්න ලද ජනගහනයෙන් ලැබෙන “ප්‍රතිඵල පරාසය” තුළම තියෙනවා කියලා අපිට ඇති කරගන්න පුළුවන් විශ්වාසය පිළිබඳ මිනුමට අපි කියනවා විශ්‍රම්භ මට්ටම කියලා. මේ වෙලාවේ “ප්‍රතිඵල පරාසය” කියන්නේ නියැදියේ සාමාන්‍ය අගයෙන් ආන්තික දෝෂය අඩු කළ විට ලැබෙන අගයේ සිට නියැදියේ සාමාන්‍ය අගයට ආන්තික දෝෂය එකතු කළ විට ලැබෙන අගය දක්වා දිවෙන පරාසයට. තෝරා ගත් නියැදිය ලබා දෙන ප්‍රතිඵලය ආන්තික දෝෂය තුළ පැවතීමේ සම්භාවිතාව, එනම්, සමස්ත ජනගහනයෙන්ම ලද හැකි ප්‍රතිඵලයට සමාන වීමේ සම්භාවිතාව තමයි අපි මෙයින් විස්තර කරන්නේ.

සමීක්ෂණ වාර්තාවක් එළියට දානකොට අපිට මේ ආන්තික දෝෂය සහ විශ්‍රම්භ මට්ටම වාර්තා වෙන්න අවශ්‍යයි. ඒක නැතිව අපිට මේක ගැන කියන්න බෑ. හොඳ මාධ්‍යවේදියෙක් කියන්නේ කියන දේ නිකං ඔහේ ලියාගන්න කෙනෙක් නෙවෙයි. එතකොට ඔහු අහන්න ඕනෑ මේ සමීක්ෂණයේ ආන්තික දෝෂය කොච්චරයිද? විශ්‍රම්භ මට්ටම කොච්චරයිද? කියලා. මේ අගයන් දෙක දුන්නාම අපිට සාම්පල් සයිස් එක හොයාගන්න පුළුවන්. හොඳ ටෙක්නිකල් වෙබ්සයිට් එකකට ගිහිං මේ දත්ත ඇතුල් කළාම ඔවුන් ඔබට සාම්පල් සයිස් එක දෙනවා.

අනෙක් පැත්තෙන් අපි සමීක්ෂණය සඳහා නියැදිය තෝරාගත් ක්‍රමය සහ මොන තැන්වලින්ද, ගත්තේ මොන දිනවලද ගත්තේ කියන එක කියන්න ඕනෑ. ගිය අවුරුද්දේ අරගෙන ඒක මේ අවුරුද්දේ කියනවා නම් ඒක බොහෝ සෙයින් වෙනස් වෙලා තියෙන්න පුළුවන්. මම වෙරිටේ ආයතනයේ සේවකයින්ගේ දළ උස සොයන්න සමීක්ෂණයක් කරනවා කියලා හිතන්න. එතකොට මම 70ක් දෙනාගෙන් 10 දෙනෙක්ගේ සාම්පල් එකක් එක කාමරේකින් එක ගානේ ගන්නවා. මම ඇස් දෙක වහගෙන ගිහිං තමයි මේ කෙනා තෝරගන්නේ. මොකද මම ඇස් ඇරගෙන ගත්තොත් එතකොට මට උසම අය විතරක් හම්බවෙන්න පුළුවන්. එතකොට ප්‍රතිඵලය නිවැරදි වෙන්නේ නෑ. මම මගේ ඉංග්‍රීසි කතාකරන යාළුවන්ගෙන් ගත්තාය කියලා හිතමු. එතකොටත් ප්‍රතිඵලය නිවැරදි වෙන්නේ නෑ. ඒ නිසා සාම්පල් එක තෝරාගන්නා ක්‍රමය ඉතාමත් වැදගත්.

අනෙක් පැත්තෙන් අපි ඒක කොහොමද තෝරාගත්තේ කියලා කියන්න ඕනෑ. ඒකත් වැදගත් කාරණයක්. සසම්භාවී නැත්තං රැන්ඩම් විදියට තමයි මේ නියැදිය තෝරගන්න ඕනෑ. රටක දිස්ත්‍රික්ක කීපයක ගන්නවා නම් අපි ජනගහන අනුපාතයට අනුව තමයි ගන්නේ. ග්‍රාමසේවක වසම් අනුව ගන්න පුළුවන්. පාරක් තෝරාගන්නකොට ඒකත් එහෙමයි. ඊට පස්සේ අපි හිතමු අපි ඒ පාරේ ගෙවල්වල සිටින පුද්ගලයින් හමුවෙන්න යනවා කියලා, අපි ඒක වම් අත පැත්තෙන් පටන් ගත්තොත් ගෙවල් 10ක් ගියාට පස්සේ අපි ආයෙත් දකුණු අත පැත්තෙන් පටන් ගන්නවා. මේ විදිහට අපි යම් ක්‍රමයකට තමයි මේ සමීක්ෂණ කරන්නේ.

ඊළඟට වැදගත්ම කාරණය තමයි මොකද්ද අහපු ප්‍රශ්නය කියන දේ වාර්තා විය යුතුයි. ප්‍රේක්ෂකයාට තේරෙන්න ඕනෑ මේක තමයි අහපු ප්‍රශ්නය, මේවා තමයි තෝරාගන්න තිබුණ උත්තර කියලා. මොකද අපිට ප්‍රශ්න අහන ආකාරයෙන් උත්තරය සඳහා පෙළඹවීමක් ඇති කරන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ අපි ප්‍රශ්නය රාමු කරන ආකාරයෙන් පිළිතුර වෙනත් පැත්තකට යොමුකරන්න පුළුවන්.

අපි මෙහෙම කිව්වොත්, විශාල අරගලයක් තිබිලා තියෙනවා, හැමෝම රටේ දූෂණය ගැන කරදර වෙලා තියෙනවා, හැබැයි ආණ්ඩුව වෙනස් වුණෙත් නෑ, ඡන්දයක් තිබුණෙත් නෑ, ඉතිං ඔබ දැන් පවතින ආණ්ඩුව ගැන හිතන්නේ කුමක්ද කියලා ඇහුවොත් මොකද්ද ලැබෙන්න පුළුවන් උත්තරේ? රාමුවක් හදලා තියෙනවා සෘණාත්මක උත්තරයක් ගන්න. එතකොට අපි ඒක වාර්තා කරන්න ඕනෑ. අඩුගානේ මේ පුද්ගලයා මෙහෙම හරවන්න රාමුවක් දීලා තමයි මේ ප්‍රශ්නය අහලා තියෙන්නේ කියලා. එතකොට ග්‍රාහකයාට කියවන්නාට තේරෙනවා.

රටවැසියෙක් විදිහට වර්තමාන ආණ්ඩුව ගැන හිතන්නේ කුමක්ද කියලා අහන්නත් පුළුවන්. එතකොට ඒක ටිකක් නියුට්‍රල්. එතකොට එතැන රාමුවක් හදන්නේ නෑ. එනිසා අහපු ප්‍රශ්නය නිසි ලෙස මුද්‍රණය වී වාර්තාවීම ඉතාමත් වැදගත්. අපිට කවුරුහරි සමීක්ෂණ වාර්තාවක් කියනකොට, හොඳ මාධ්‍යවේදියෙක් නම් කියන්න ඕනෑ අනේ කරුණාකරලා ඔබ අහපු ප්‍රශ්නයයි, ඒ ප්‍රශ්නයට ලකුණු කරන්න පුළුවන් උත්තර විදිහට ඔබ දුන්නු උත්තරයි අපිට කියන්න කියලා. ඒක ඉතාමත් වැදගත්.

අනෙක් පැත්තෙන් ප්‍රශ්න අහන පුද්ගලයා නිසාත් උත්තරය වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. යූඑන්පී මන්ත්‍රීවරයෙක් ඇහුවොත් ඔයා මේ පාර ඡන්දය දෙන්නේ කාටද කියලා, මොකද්ද ඒ මනුස්සයා දෙන්න පුළුවන් උත්තරේ. ඔහු අනිවාර්යයෙන් කියාවි ඔබගේ පක්ෂයට තමයි කියලා. ඒ නිසා අහන ප්‍රශ්නය වගේම අසන්නේ කවුද කියන එකත් ඉතාමත් වැදගත්.

ඊළඟට මේ වගේ සමීක්ෂණ ප්‍රතිඵලයක් ආවාම අපි අහන්න ඕනෑ මොන ආයතනයෙන්ද මේක කළේ කියන එක. ඒක ඉතාමත් වැදගත්. කවුද මේ සමීක්ෂණයේ වගකීම ගන්නේ කියන එකත් එක්ක ඒ සමීක්ෂණයේ විශ්වාසය රැඳිලා තියෙනවා. එතකොට මාධ්‍යවේදීන් මේවා පබ්ලිෂ් කරනකොට අනිවාර්යයෙන් ඒ ආයතනය ගැන විස්තරයක් පළකරන්න අවශ්‍යයි. ඒ නිසා ජනමත විමසුමක සමීක්ෂණයක නිර්වද්‍යතාවට මාධ්‍යයේ හැසිරීම ඉතාමත් වැදගත් කියලයි මට නම් හිතෙන්නේ.

විදුලිබල ආයෝජන හිරකළොත් අපි ආයෙම අඳුරේ

0

මීට වසර දෙකකට පෙර සිදු වූ පැය 13 ක විදුලි කප්පාදුව මගින් විශ්වාසදායක විදුලි සැපයුමක වැදගත්කම පිළිබඳව අපි දැනුවත් වුණෙමු. නමුත් කතාව තිබෙන්නේ සති දෙකකින් අපට ඕනෑම දෙයක් අමතක වන බවට යි.

එවැන්නක් නැවත සිදු නොවන බව සහතික කිරීම සඳහා කරන සෑම දෙයක් ම පරිපූර්ණ නොවිය හැකි නමුත්, අතිශයින් නොමඟ යවන ලද විවේචන ගැන හඬ නැගීම වැදගත් වේ. මීට වසර විස්සකට පෙර සිදු වූවාක් මෙන් එවැනි ප්‍රහාර සාර්ථක වුවහොත්, නරක නීතිමය රාමුවක ප්‍රතිවිපාකවලින්, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඇතිවන අකාර්යක්ෂමතාවන් සහ විදුලි උත්පාදනය, සම්ප්‍රේෂණය සහ බෙදා හැරීම සඳහා ආයෝජන අඩු වීමෙන් ඇතිවන ප්‍රතිවිපාක අපට දිගට ම විඳීමට සිදුවනු ඇත. 1990 ගණන්වල සිට, නව විදුලි බලාගාර අවහිර කිරීම මගින්, ඩීසල් මාෆියාව ලෙස හඳුන්වන පිරිසගේ හැර, වෙනත් කිසිවෙකුගේ අවශ්‍යතා ඉටු කළේ නැත. ඒ සියල්ලට අපි වන්දි ගෙව්වෙමු. තවමත් ගෙවමින් සිටිමු.

නව ශ්‍රී ලංකා විදුලිබල පනතට ”සාධාරණ ප්‍රතිලාභ” යන වැකිය ඇතුළත් කිරීම ගැන ලංවිම ඉංජිනේරු සංගමයේ කැමැත්තක් නැත. අදානි ආයෝජනයෙන් සුළං බලය මඟින් නිපදවන විදුලි ඒකකයක් සඳහා එක්සත් ජනපදයේ සහ ඉන්දියාවේ සුළං මඟින් නිපදවන විදුලි ඒකකයකට වඩා වැඩි මුදලක් වැය වීම ගැන, සුප්‍රසිද්ධ මහජන බුද්ධිමතෙකු වන රොහාන් පෙතියාගොඩ ළතැවීම ප්‍රකාශ කරයි.

ආයෝජනයේ කේන්ද්‍රීය වැදගත්කම අවබෝධ කර ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාවේ මහජන කතිකාවතෙහි නියැලෙන්නන්ට ඇති නොහැකියාව සහ පුද්ගලික ආයෝජන ඇති කිරීමට අවශ්‍ය කොන්දේසි පිළිබඳ නොදැනුවත්කම (හෝ හිතාමතා නොසලකා හැරීම) මෙම ස්ථාවරයන් දෙකෙන් ම පෙන්නුම් කරයි. 1980 දශකයේ දී, උදාහරණයක් ලෙස, කඩිනම් මහවැලි යෝජනා ක්‍රමයේ සන්දර්භය තුළ, මිනිසුන් ආයෝජන කෙරෙහි අවධානය යොමු නොකළ බවත්, විවිධ සන්දර්භයන් තුළ ආයෝජනය කරන ලද මුදල්වල පිරිවැය පිළිබඳ අගය කිරීමක් නොතිබූ බවත්, තේරුම් ගත හැකි ය.

එක්සත් රාජධානියෙන් ලැබුණු රුපියල් මිලියන 6,557 ක ප්‍රදානයක් (තෑග්ගක්) ද ඇතුළුව වික්ටෝරියා වේල්ලෙහි සම්පූර්ණ වියදම හෝ ආයෝජනය රුපියල් මිලියන 9,000 ක් (අද මුදලින් නොවේ) වී ය. මේ විශාලත්වයේ ප්‍රදානයන් එකල ද දුර්ලභ විය. දැන් එවැනි දෑ තවදුරටත් නොමැත. අපට අන්තිමට ලැබුණු ප්‍රදානය අමෙරිකාවෙන් දෙන්නට යෝජනා කල ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 500ක එම්සීසී ප්‍රදානයයි. එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාට උපදෙස් දුන් ආචාර්ය ලලිතසිරි ගුණරුවන් මහතා අද ගිරිය පුප්පා ගෙන බල ශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ විදේශීය ආයෝජන ප්‍රතික්ෂේප කරන්නයි යෝජනා කරයි.

මෑත කාලීනව, පුරුද්ද වූයේ, ආපසු ගෙවීම ගැන එතරම් සැලකිල්ලක් නොදක්වා, සියලු ම ප්‍රධාන රාජ්‍ය ආයෝජන සඳහා ණය මගින් මුදල් යෙදවීම යි. භාණ්ඩාගාර ඇපකර සමඟ ගත් ණය සඳහා පවා භාණ්ඩාගාරය විසින් ආපසු ගෙවීම සිදු කරනු ඇතැයි උපකල්පනය කරනු ලැබී ය. භාණ්ඩාගාරයට එය කළ නොහැකි වූ අතර නිමක් නැති පෝලිම්වල සිටින්නට අපට සිදුවිය.

සුළං බලය සඳහා ආයෝජනය

නත්තල් සීයා කෙනෙක් නැත. ප්‍රදානයක් මගින් සම්පූර්ණ වේල්ලකට ම අරමුදල් සැපයීමට මාග්‍රට් තැචර් කෙනෙක් ද නැත. මන්නාරම් වෙරළ තීරයේ හමා යන සුළං බලශක්තිය පරිවර්තනය කිරීමට අවශ්‍ය සැලකිය යුතු ආයෝජනය මූලාශ්‍ර තුනක් අතරින් එකකින් ලබාගත යුතු ය. එනම්, ශ්‍රී ලංකා රජයේ ඒකාබද්ධ අරමුදල, ණය හෝ පෞද්ගලික ආයෝජන හෝ මගිනි.

සියලු දෙනා දන්නා පරිදි ඒකාබද්ධ අරමුදලේ මුදල් නැත. බදු හෝ බදු නොවන ආදායම් වැඩි ප්‍රමාණයක් වැය වන්නේ වැටුප්, විශ්‍රාම වැටුප් සහ සහනාධාර ගෙවීම් සඳහා ය. පොලී ගෙවීම් කළ පසු කිසිවක් ඉතිරි වන්නේ නැත. සුළං බලාගාර සඳහා මුදල් නැත.

මන්නාරමේ මෑතකදී ආරම්භ කරන ලද ලංවිම සුළං බලාගාරය සඳහා ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවෙන් ඩොලර් මිලියන 160 ක ණයක් ලබාගෙන ඇත. මීට අමතරව, ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 56.7 කට සමාන දේශීය රුපියල් දායකත්වයක් ද විය. මුදල් අමාත්‍යාංශය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද නවතම ණය වාර්තාවට අනුව, ලංවිම සඳහා ලබාගත් බොහෝ භාණ්ඩාගාර ඇපකර ණය අතරට ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව වෙතින් ලබාගත් ඩොලර් මිලියන 160 ක ණයක් ද ඇතුළත් වන අතර එය 2017 නොවැම්බර් සිට 2037 සැප්තැම්බර් දක්වා කාලය සඳහා වුවකි.

ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදලේ ගිවිසුම මගින් භාණ්ඩාගාර ඇප භාවිතයට දැඩි සීමා පනවා තිබේ. එබැවින්, ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයට ණය ලබාගැනීමේ හැකියාවක් නැත.
එවිට ඉතිරි වන්නේ තෙවැනි විකල්පය පමණකි. එනම්, පෞද්ගලික ආයෝජනය යි. පෞද්ගලික ආයෝජනයක් කරන උදවිය සාධාරණ ප්‍රතිලාභ අපේක්ෂා කරයි. ලංවිම වෘත්තීය සමිතිය විරුද්ධ එම යෙදුමට ය. ප්‍රතිලාභවල සාධාරණත්වය අවදානම පිළිබඳ හැඟීම සමග බැදී ඇත. අවදානම ඉහළ නම් අපේක්ෂිත ප්‍රතිලාභ ද ඉහළ ය.

සුළං විදුලි ජනනය සිදුවන්නේ, උස් කුලුනක් මත සවි කළ කේතු ආකාර ආවරණයකට සවි කර ඇති තල 3 ක් සහිත උඩුකුරු භ්‍රමකයක් සහිත තිරස් අක්ෂ සුළං ටර්බයිනයක් මගින් ය. එවන් කුලුනක උස කොළඹ හැටන් නැෂනල් බැංකු ගොඩනැගිල්ලේ උසට සමානය. එය විදේශයක සිට ගෙනවිත්, එම ස්ථානයට ප්‍රවාහනය කර, ඉන්දියාවෙන් ගෙන එන විශේෂිත දොඹකර භාවිත කර ඉහළ නැංවීමට සිදුවෙයි. ටර්බයිනය, සුළං බදන තල සහ තිරිංග සහ ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ ඇතුළුව කේතු ආකාර ආවරණයට සම්බන්ධ කරන උපකරණ ද, කුරුල්ලන් හඳුනා ගැනීමට රේඩාර් සහ අධික සුළඟට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ උපකරණ ද ආනයනය කෙරෙයි. එසේ නම්, අවශ්‍ය වන්නේ මුදල් පමණක් නොවේ. අවශ්‍ය වන්නේ ඩොලර් ය.

මන්නාරම සහ පුනරීන්හි අදානි විසින් ඉදිකිරීමට යෝජිත මෙගා වොට් 484 ක සුළං බලාගාර සඳහා ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 700 කට වැඩි ආයෝජනයක් අවශ්‍ය වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරෙයි. මෙගාවොට් 900 ක නොරොච්චෝලේ ගල් අඟුරු බලාගාරය සඳහා අරමුදල් සපයන ලද්දේ ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් 2006 දී ලබාගත් ඩොලර් බිලියන 1.35 ක ණය මුදලකිනි. යෝජිත බලාගාර සඳහා සැලකිය යුතු ආයෝජනයක් අවශ්‍ය වෙයි. ආයෝජකයාට ක්‍රම දෙකකින් අරමුදල් රැස් කළ හැකි ය. එනම්, කොටස් ප්‍රාග්ධනය හෝ ණය හෝ වශයෙනි.

ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකයේ සහ කොටස් වෙළෙඳපොළේ විශාලත්වය අනුව දේශීය ආයෝජකයකුට අභ්‍යන්තර වශයෙන් අරමුදල් රැස් කළ හැකි යැයි සිතිය නොහැකි ය. හොඳින් ධනවත් වී සිටින අදානි සමූහ ව්‍යාපාරය අභ්‍යන්තරව මෙන්ම ණය වශයෙන්ද අරමුදල් රැස්කරමින් ආයෝජනය කිරීමට කැමැත්ත පළ කර තිබේ. අවසර ගැනීම් රාශියක් සහ අනුමැතිය ලබා ගැනීම සඳහා එය දැනටමත් සැලකිය යුතු සම්පත් ප්‍රමාණයක් වැය කර ඇත.

අභ්‍යන්තරව අරමුදල් රැස් කිරීමේ දී පවා අවදානම තක්සේරු කර ප්‍රතිලාභ අනුපාතය සැලකිල්ලට ගැනීම සිදුවෙයි. අදානි වැනි ව්‍යාපාර සමුහයකට රටවල් කිහිපයක සහ විවිධ කර්මාන්තවල ව්‍යාපාර ඇත. අභ්‍යන්තර අරමුදල් නිකුත් කරනු ලබන්නේ ආයෝජනයේ ප්‍රතිලාභය ප්‍රමාණවත් බව අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය සෑහීමකට පත් වූ විට පමණකි. අදානි සමාගම මේ ආයෝජනයට ණය ගැනීම සිදු කරයි. අප රටේ ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල පහත් මට්ටම සැලකිල්ලට ගත් විට (ී)ඡ අප ීෘ මට්ටමේ තබා ඇති අතර මූඩි ක්‍් මට්ටමේ තබා ඇත) රටේ අවදානම් වාරිකය ඉහළ අගයක් ගනු ඇත. ඉන්දියාවේ ශ්‍රේණිගත කිරීම් අපට වඩා ඉහලය (ී)ඡ අනුව ඊඊඊ- සහ මුඩි අනුව ඊ්3). එහෙයින් ඉන්දියාවේ ප්‍රාග්ධන වියදම ලංකාවට වඩා අඩුය.

සුළං බලයේ දී මෙන් ආයෝජනය කළ යුතු වූ විට, ආයෝජනයේ ප්‍රතිලාභ ලැබෙන්නේ එය ක්‍රියාත්මක වන මුළු කාලය තුළ දී ය (අවුරුදු 20-30 ක් විය හැකි ය). ආරම්භයේ දී එකඟ වන මිල ගණන් කුමක් වුවත්, ව්‍යාපෘතියේ කාලසීමාව තුළ ආයෝජකයාගේ පාලනයෙන් බැහැර බොහෝ සාධක මගින් සැබෑ ආදායමට බලපෑම් සිදු විය හැකි ය. බදු පැනවිය හැකි ය. විනිමය අනුපාත කඩාවැටිය හැකි ය. අරමුදල් ආපසු රැගෙන යෑම සඳහා සීමා පැනවිය හැකි ය. මේවා උපකල්පන නොවේ. ඒවා මෑත, මතක ඇති කාලයේ සිදුවී තිබේ. මේ සියල්ල එකතු වෙයි. සාධාරණ ප්‍රතිලාභයක් යන්න පනතේ විශේෂයෙන් සඳහන් කර තිබීමේ තාර්කිකත්වය මෙය විය හැකි ය.

ශ්‍රී ලංකාවේ සුළං බලය සඳහා වන ප්‍රාග්ධන වියදම එක්සත් ජනපදයේ සහ ඉන්දියාවේ ආයෝජන සඳහා වන ප්‍රාග්ධන පිරිවැය සමඟ සෘජුව සැසඳිය නොහැකි ය. ප්‍රාග්ධන පිරිවැය සැලකිය යුතු ඉහළ මට්ටමක පවතින විට, විදුලි ඒකක මිල ද ඉහළ මට්ටමක පවතිනු ඇත. ඒ නිසා, ඉන්දියාව සහ ඇමරිකාව සමඟ ශ්‍රී ලංකාව සංසන්දනය කිරීම වැරදි ය. නමුත් තවත් සාධක ඇත.

ශ්‍රී ලංකාවේ අතිරේක පිරිවැය

මන්නාරම, පුනරීන් වැනි දුර බැහැර ප්‍රදේශවල නිපදවන විදුලිය විදුලිබල පද්ධතියට ගෙන ආ යුතු අතර ඉන් අනතුරුව පාරිභෝගිකයන් සිටින තැනට රැගෙන ආ යුතු ය. මන්නාරම ලංවිම බලාගාරයට නාඩුකුඩාහි නව උපපොළක් සහ මැදවච්චිය සහ වවුනියාව වෙත සම්ප්‍රේෂණ මාර්ග අවශ්‍ය විය. පුද්ගලික සුළං සහ සූර්ය බලාගාර සම්බන්ධයෙන්, නියමිත ජාල අන්තර් සම්බන්ධතා ස්ථාන වෙත සම්ප්‍රේෂණ මාර්ගය ගොඩනැගීමේ පිරිවැය ආයෝජකයින් විසින් ඇතුළත් කිරීම අවශ්‍ය වෙයි. මේ බව නව පනතේ විශේෂයෙන් සඳහන් ය.

සුළං බලයෙන් උත්පාදනය කරන ලද විදුලි ඒකක මිල සංසන්දනය කිරීමේ දී, මෙම වෙනස්කම් සැලකිල්ලට ගත යුතු ය. මන්නාරම ප්‍රදේශය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ලංවිම බලාගාරය සඳහා ඉදිකරන ලද සම්ප්‍රේෂණ මාර්ගවල ධාරිතාව පරිපූරණය කිරීමට සිදුවීම නිසා ආයෝජකයාට අඩු පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවීමට බොහෝ දුරට ඉඩ ඇත. පුනරීන් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය මුල සිට ම ගොඩනැගීමට අවශ්‍ය විය හැකි ය. ස්ථාන තීරණ තනිකරම සුළං තීව්‍රතාව මත පමණක් සිදු නොවන අතර, පිරිවැය සහ විදුලි ඉල්ලුම පිළිබඳ සාධක මත ද පදනම් වෙයි. ස්ථාන තීරණ පිළිබඳ විවේචන ඉදිරිපත් කිරීමට පෙර සම්ප්‍රේෂණ පිරිවැය විමර්ශනය කළ යුතු ය. පෙතියාගොඩ යෝජනා කරන පරිදි සංක්‍රමණික පක්ෂීන් පිළිබඳ සැලකිල්ල නිසා, පවතින ලංවිම බලාගාරයට ආසන්න මන්නාරම ස්ථානය ඉවත් කළහොත්, ඔහුගේ අනෙක් විවේචනයට එරෙහිව හඹා යමින් සුළං බලයෙන් ජනනය කරන විදුලිය සඳහා ගෙවිය යුතු ඒකක පිරිවැය ද ඉහළ යනු ඇත. රැවුලයි කැඳයි දෙකම බැරිය.

ඉන්දියාව පරිමාණයෙන් සහ සමූහගත වීමෙන් වාසි භුක්ති විඳින විශාල රටකි. ශ්‍රී ලාංකේය සුළං බලාගාර සංවර්ධකයින්, කුලුනු එසවීමට අවශ්‍ය දොඹකර ඇතුළු බොහෝ යෙදවුම් ඉන්දියාවෙන් ලබා ගන්නා බැවින්, ආධාරක නිෂ්පාදකයින්ගේ පරිසර පද්ධතිය එහි හොඳින් ස්ථාපිත වී ඇති බව පැහැදිලි විය යුතු ය. මන්නාරමේ පිහිටි ලංවිම බලාගාරය සඳහා උපකරණ සැපයූ වෙස්ටාස් සමාගම, චෙන්නායි ප්‍රදේශයේ විකුණුම් සහ සේවා, සමහර නිෂ්පාදන සහ පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන කටයුතු පවත්වාගෙන යමින් 1997 සිට ඉන්දියාවේ ක්‍රියාත්මක වී ඇත. එය ගුජරාටයේ ටර්බයින් තල නිෂ්පාදනය කරයි. මෙය ස්වාභාවිකව ම ඉන්දියාවේ අඩු පිරිවැයක් ඇති කරයි. එයින් කියවෙන්නේ ඉන්දියාවේ ඒකක මිල ද අඩු වනු ඇති බව යි.

ඉන්දීය රජයේ පුනර්ජනනීය විදුලිය දිරිගැන්වීමේ ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස, පාරිසරික බලපෑම් තක්සේරු කිරීම ඇතුළු බහුවිධ අනුමැතියන් සියල්ලගෙන් නොවේ නම් බොහොමයකින් සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘති නිදහස් කර ඇත. පාරිසරික බලපෑම් තක්සේරුව ශ්‍රී ලංකාව තුළ නිදහස් කළ නොහැකි යැයි සැලකීම ගැන අපට සතුටු විය හැකි ය. නමුත් ව්‍යාපෘති අනුමත කිරීමේ කාලය සහ ඒ ආශ්‍රිත පිරිවැය වැඩිවීම් මත එමගින් ඇතිවන බලපෑම් අප පිළිගත යුතු වෙයි. අඩු මිල විදුලිය අවශ්‍ය නම්, විදුලිය නිෂ්පාදනය කිරීමේ වියදම අඩු කළ යුතුය. පූර්ව අනුමැති ලබාගැනීමේ සංකීර්ණත්වය අවම කිරීම වියදම අඩු කිරීමේ එක් ක්‍රමයකි.

පරමාදර්ශයට එරෙහිව යථාර්ථය

මාර්ග සහ විදුලි සම්ප්‍රේෂණ යටිතල පහසුකම් සපයා, පාරිසරික සහ අනෙකුත් අනුමැතිය සහිතව ශ්‍රී ලංකා රජය මගින් සුළං සහ සූර්ය ව්‍යාපෘති කලාප පිහිටුවීමේ සම්පූර්ණ විනිවිදභාවයෙන් යුත් ක්‍රියා පටිපාටි දැකීමට මම කැමැත්තෙමි. එක්සත් ජනපදයේ සහ වෙනත් තැන්වල සිදු කර ඇති පරිදි, එවැනි ඉඩම් සහ අක්වෙරළ අඩවි සලකුණු කර වෙන්දේසි කළ හැකි ය. මේ සතියේ අවසන්වූ මිල සාකච්ඡාවල පදනම වන පිරිවැය දත්ත ගැන වැඩි විශ්වාසයක් තැබිය හැකි වන්නේ එවිටයි. මෙය ආයෝජකයන්ගේ ප්‍රසාදයටද ලක් වනු ඇත.

ඉඩම් අත්පත් කරගැනීම සහ වන්දි පිළිබඳ කටයුතු අද අති දුෂ්කරය, වියදම් සහිතය. භූමියට සමීප බලධාරීන්ට වගකීම් මෙන්ම එකතු කරන අගයෙන් කොටසකුත් ලැබෙන්නට සැලස්වුවහොත් මෙම ක්‍රියාදාමයන්වල අද ඇති ඝර්ෂණයන් අඩු කර ගත හැක.
එසේ වුව ද, අපගේ තත්ත්වයන් පරමාදර්ශයෙන් බොහෝ දුරස්තර ය. ආර්ථිකය නැවත වර්ධනය වීමට පටන් ගන්නා විට විදුලිය ඇණහිටීම් (සහ/හෝ අධික මිලට හදිසි විදුලිය මිල දී ගැනීම) වළක්වා ගැනීම සඳහා හැකි ඉක්මනින් පෞද්ගලික ආයෝජන ලබා ගැනීම අපට අවශ්‍ය ය. පුනර්ජනනීය විදුලිය සඳහා ආයෝජන ලබා නොගතහොත් වන්නේ පරිසරයට හානිකර වියදම වැඩි ෆොසිල ඉන්ධන මත තව දුරටත් යැපෙන්නට වීමයි. ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ සහ ගුණරුවන් වැන්නන් කියන ආකාරයට පුනර්ජනනීය විදුලිය සඳහා විදේශ ආයෝජන තහනම් කරන්නේ නම් ප්‍රතිපලය වන්නේ ආනයිත ෆොසිල ඉන්ධන මත දැන් පවතින යැපීම ඉදිරියටත් පවත්වා ගෙන යෑමයි.

යථාර්ථය නම්, වෙන්දේසි සඳහා පූර්ව කොන්දේසි සකස් කිරීම සඳහා සමගාමීව වැඩ කරන අතර ම අප අදානි වැනි කැමැත්තෙන් සිටින ආයෝජකයින් සමඟ කටයුතු කළ යුතු බව යි. වඩාත්ම වැදගත් දෙය නම්, වෙනස් නීති රීති සහිත විශාල වෙළෙඳපොළවල මිල ගණන් මිණුම් සලකුණු ලෙස භාවිතා කරමින්, සුළං මත පදනම් වූ විදුලි නිෂ්පාදන වියදම සහ ඒකක මිල අසාධාරණ ලෙස ඉහළ යැයි වැරදි ප්‍රකාශයන් ඉදිරිපත් නොකිරීමයි. සංවාදය දිගටම පැවතිය යුතු නමුත් එය සිදුවිය යුත්තේ වඩා සන්සුන් සහ සාක්ෂි පදනම් කරගත් ආකාරයකින් ය.
අලුත් දේ අවහිර කිරීමට අප ඉතා දක්ෂ ය. නමුත් අලුත් දේ ගොඩනඟා ගැනීමට ඉඩ දීමටද අප දක්ෂ නොවන්නේ නම්, මිල අධික, ගැටළු සහගත විදුලි ක්ෂේත්‍රයකින් දිගට ම පීඩා විඳිමින් සිටීමට අපට සිදුවනු ඇත.

මහාචාර්ය රොහාන් සමරජීව

දියවඩන නිලමේ තෝරන ඡන්දයට කාන්තාවන්ට ඡන්ද බලය දෙන්න සූදානම් ද?

0
Kandy, Sri Lanka - 5 February 2017: Group of tourists and worshipers inside of the Temple of the Buddha Tooth. Sacred Tooth Relic of the Buddha attracts pilgrims and tourists to holy city of Kandy.

ලෝකයේ විවිධ රටවල ජීවත්වන ජනයා දන්නා නමුත් නොදන්නා සේ සිටිනා කරුණු බොහෝය. ලාංකික සමාජයේද එවැනි දේ තිබේ. සෑම කාන්තාවකම ජීවිතයේ නිශ්චිත කාල වකවානුවක මුහුණ දෙන ආර්ථව ක්‍රියාවලිය නැතහොත් ඔසප්වීම සැවොම දන්නා මුත් නොදන්නා සේ සිටිනා කාරණාවකි. මෙම තත්ත්වය ලංකාවට පමණක් නොව ආසියාවේ බොහෝ රටවලට පොදුය. නමුත් මේ වන විට ලෝකයේ බොහෝ රටවල් ආර්ථව ක්‍රියාවලිය සඟවනු වෙනුවට විවෘතව කථා කිරීම තුළින් ඒ ආශ්‍රිත ගැටලු නිරාකරණය කරගැනීමේ ධනාත්මක ප්‍රවේශයට අනුගත වෙමින් සිටී. ලංකාවේ තවමත් එවැනි ප්‍රවේශයක ලකුණු දැකගත නොහැකිමුත්, මේ වන විටත් ආර්ථවය හා බැඳුණු සනීපාරක්ෂක තුවා දේශපාලන වේදිකාවේ කළබැගෑනියක් ඇතිකරන්නට සමත්ව ඇත .

ලංකාවේ දේශපාලන වේදිකාවට සනීපාරක්ෂක තුවාය මුලින්ම පිවිසෙන්නේ 2019 ජනාධිපතිවරණයේදීය. ඒ ජනාධිපති ධුර අපේක්ෂක සජිත් ප්‍රේමදාස විසින් තමා නොමිලේ ලබාදෙන පොරොන්දු මල්ලට සනීපාරක්ෂක තුවා පැකට්ටුවක්ද ඇතුළත් කිරීම නිසාය. එහෙත් එම පොරොන්දුව පොහොට්ටු වේදිකාවේ කාන්තාවන් විසින්ම පොඩිපට්ටම් කර දැමුණේය. ගෝඨාභයගේ ‘ජාතිවාදී කැම්පේන්’ එක හමුවේ සජිත් ප්‍රේමදාසගේ ‘පෑඩ් කැම්පේන්’ එකට හැරෙන්නටවත් නොහැකි විය. අවසානයේ තනි සිංහල ඡන්දවලින් ගෝඨාභය සටන ජයගත් අතර සජිත්ට පෑඩ් මෑන් යන නම පමණක් ඉතිරිවිය.

ඉන් අනතුරුව බලයට පත් පොහොට්ටු ආණ්ඩුව සජිත්ගේ පොරොන්දුව ඉටු කරන්නට සැරසුණද ඊට පෙර ජනතාව ඔවුන් පලවා හැරීම නිසා තව දුරටත් ලංකාවේ කාන්තාවන්ට මුදල් ගෙවා සනීපාරක්ෂක තුවා මිලට ගන්නට සිදුවිය. එලෙස උඩ යට යමින් තිබූ ලංකාවේ සනීපාරක්ෂක තුවා ප්‍රශ්නය පසුගිය කාලයේ යළිත් ජනතා අවධානයට ලක්වෙන්නට පටන් ගත්තේ 2024 ජනධිපතිවරණය උදෙසා සජිත් ප්‍රේමදාස නැවත වරක් පරණ පොරොන්දුව කරළියට ගෙන ඒම නිසාය. එහෙත් සජිත්ගේ අතේ තිබූ සනීපාරක්ෂක තුවා පොරොන්දුව උදුරා ගත් රනිල් වික්‍රමසිංහ මේ මාසයේ සිට පාසල් සිසුවියනට සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ දෙන්නට දැන් සූදානමින් සිටී. ඒ සඳහා රනිල්ගේ ආණ්ඩුව රුපියල් බිලියනයක් වෙන්කර ඇති බවද කියවේ.

උදලු තලයෙන් පටන් ගෙන සිමෙන්ති කොට්ටය, ටකරන් තහඩු, වැසිකිළි පෝච්චි තෙක් අට අනූවක් ජාති නොමිලේ බෙදනා ලංකාවේ දේශපාලනයේ සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ බෙදීම පුදුමයක් නොවේ. එමෙන්ම ලෝකයේ සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ බෙදනා එකම රටද ලංකාව නොවේ. සාපේක්ෂව ලංකාවට වඩා හොඳ ජීවන තත්ත්වයක් සහිත ස්කොට්ලන්තය වැනි රටවල් මෙන්ම සතුටුදායක නොවනා ජීවන තත්ත්වයන් සහිත අප්‍රිකානු රටවල් කිහිපයක්ද සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ බෙදාදීමට කටයුතු කරමින් සිටී. එහෙත් ආර්ථවය නිසා කාන්තාවන් මුහුණ දෙන ගැටලු සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ ලබාදීමෙන් විසඳෙන්නේ නැති බව පැවසිය යුතුමය.

ඇතැම් රටවල් සනීපාරක්ෂක තුවාවලට වඩා පරිසර හිතකාමී, සෞඛ්‍ය ආරක්ෂිත විකල්ප ඔසප් ආරක්ෂක ක්‍රම ලෙස සැලකෙන ඕපචදබැ, ඵැබිඑරම්ක ක්‍මච වැනි දේද නොමිලේ ලබාදෙයි. එහෙත් ඒ ලංකාවේ මෙන් මැතිවරණ පොරොන්දුවක් ඉටු කිරීමේ මුහුණුවරින් නොව, කාන්තා සෞඛ්‍යය නගාසිටුවීමේ වටිනාකම නිවැරදිව වටහාගෙන එහි පියවරක් ලෙසය. ඊට අමතරව ආර්ථව ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ හරවත් සාකච්ඡාවක් ආරම්භකර ගැහැනු දරුවන් ආර්ථව ක්‍රියාවලියට මුහුණ දීමට විධිමත්ව සූදානම් කිරීමද, අසීරුතා බහුල දිනයක ඇයට හිමි සහයෝගය ලබාදීමද එහි අරමුණ වෙයි. එකී අරමුණ සාක්ෂාත් කරගනු වස් ආර්ථවය පිළිබඳ ගැහැනු පිරිමි බේදයකින් තොරව පොදුවේ සමාජය දැනුවත් කිරීමද ලෝකයේ බොහෝ රටවල සිදුවෙයි. කෙටියෙන් කියන්නේ නම් සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ දෙන්නේ ඒවාගැනීමට මුදල් නොමැති අය වෙනුවෙන් පමණක් නොව ආර්ථව ක්‍රියාව පිළිබඳ සහ ඒ හා බැඳුණු සමාජීය ක්‍රියා සහ ආකල්ප පිළිබඳ සමාජයේ අවධානය යොමු කිරීමටය. ඒ අනුව මේ පිළිබඳව වන කථිකාවට ඉවත ලන සනීපාරක්ෂක තුවා බැහැර කිරීම පවා බොහෝ රටවල් ඇතුළත් කර ඇත.

එහෙත් ලංකාවේ තවමත් එවැනි සූදානමක් නැත. ආර්ථවය නොහොත් ඔසප් වීම සමාජය ප්‍රසිද්ධියේ කථා කළ හැකි ජෛව විද්‍යාත්මක සිද්ධියක් බව සමාජයේ බහුතරයක් තේරුම් ගන්නා ආකාරයක් පෙනෙන්නට නැත. එම නිසා ආර්ථවය හා බැඳුණු ගැටලුද එසේමය. තව කල්පයකටත් ඒවා විසඳෙන බවට ලකුණක්වත් නැත. එහෙයින් ලංකාවේ කාන්තාවන් ආර්ථව ක්‍රියාව සම්බන්ධයෙන් මුහුණ දෙන මනෝ කායික සහ සමාජීය ගැටලු හුදු සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ බෙදාදීමෙන් විසඳා ගන්නට හැකි වෙතැයි කිසිවෙකු සිතන්නේ නම් එය එම පුද්ගලයාගේ දැනුවත්කම පිළිබඳ ගැටලුවකි. නොමිලේ සනීපාරක්ෂක තුවා ලබාදීම ඉදිරියටත් පවත්වාගෙන යායුතු අතර ඒ පිළිබඳ සංවාදයක් ගොඩනැංවිය යුතුය. ඊට අමතරව ඔසප්වීම සම්බන්ධයෙන් සමාජයේ පවතින දුර්මත දුරලීම සහ එම ක්‍රියාවට ලක්වීම නිසා කාන්තාවන්ට අහිමිව ගිය අයිතිවාසිකම් යළි ලබාදීමට දේශපාලනිකව මැදිහත්වීමක්ද ඇති කළ යුතුය.

ලංකාවේ අප මෙවැනි පරාධීන මානසික මට්ටමක සිටියාට ලෝකයේ බොහෝ රටවල් මෙම කරුණ සම්බන්ධව බොහෝ ඉදිරිගාමී තීරණ ගෙන ඇත. ඔසප් චක්‍රයේ ආරම්භයේ දරාගත නොහැකි වේදනාවක් දැනෙන කාන්තාවන්ට මසකට දිනක් හෝ දෙකක් නිවාඩු ලබා ගැනීමට චීනයේ පළාත් ගණනාවක් තුළ නීතියෙන් අවස්ථාව හිමිවීම එවන් එක අවස්ථාවකි. මීට අමතරව ඔසප් සමයේ සෞඛ්‍ය ආරක්ෂාවේ වැදගත්කම පිළිබඳව අවධානය යොමුකරවනු වස් සෑම වසරකම මැයි 28 වැනි දින ‘ලෝක ඔසප් සනීපාරක්ෂක දිනය’‘ (පැබිඑරම්ක යහටසැබැ ා්හ) ලෙස නම් කර ඇත. වසරේ අන් සෑම නම් කළ දිනයක්ම සමරන ලංකාවේ මැයි 28 සැමරුම ගැන උගුර අඬවන්නේ නැත. එහෙත් ලෝකයේ බොහෝ රටවල් මේ දිනය කාන්තා පිරිමි දෙපාර්ශ්වයේම සහභාගිත්වයෙන් සමරයි. පසුගිය වසරක උගන්ඩාවේ පැවති ඔසප් සනීපාරක්ෂක දින සැමරුම් පෙළපාලියක ඉදිරියෙන්ම පිරිමින් ගමන් කිරීම ඊට නිදසුනකි.

සමාජයක් ලෙස තවමත් අප සිටිනුයේ ආර්ථවය යනු කිළි-කුණු සහිත දෙයක් යන මානසික මට්ටමේය. කාන්තාවක වූ සඟමිත් තෙරණිය විසින් වැඩමකරනා ලද සිරිමා බෝධියේ උඩමළුව කාන්තාවන්ට තහනම් වන්නේ ඒකය. හේමමාලි කුමරිය සිය කෙස් කළඹේ සඟවාගෙන පැමිණි දළදා වහන්සේගේ ගිහි බාරකාරයා වන දියවඩන නිළමේ තෝරන ඡන්දයේදී කාන්තාවන්ට ඡන්දය දීම තහනම් වීමටද හේතුව ඒකය. අදටත් දියවඩන නිළමේ තෝරන්නේ 1931 දී සම්මත කරගත් පනතක් අනුවය. එකී පනතට අනුව දළදා මාලිගාවේ භාරකාරත්වය දරන දියවඩන නිලමේවරයා සහ වඩාත් වැදගත් දේවාලවල බස්නායක නිලමේවරුන් තෝරා පත් කර ගැනීමේදී කාන්තාවන්ට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම ව්‍යවස්ථානුකූලව තහනම් කර තිබේ. මෙම මැතිවරණවලදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට සුදුසුකම් නොලබන නිලධාරීන් ලෙස පනතේ සඳහන් කාණ්ඩ දෙක වන්නේ අබෞද්ධ නිලධාරීන් සහ නිලධාරිනියන්ය.

වසර දහයකට වරක් පැවැත්වෙන දියවඩන නිලමේවරයාගේ නිලවරණයේදී 300ක් පමණ ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට සුදුසුකම් ලබයි. දේවාල 13හි බස්නායක නිලමේවරුන්, ප්‍රධාන පූජකවරුන් සහ පනතේ 4.1 වගන්තිය මගින් පාලනය වන විහාරස්ථානවල ගිහි භාරකරුවන් රාජ්‍ය නිලධාරීන් සමඟ මෙයට ඇතුළත් වෙති. රජයේ නිලධාරීන් අතර ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන් 20 දෙනෙකු සහ මහනුවර දිස්ත්‍රික් ලේකම් කාර්යාලයේ දිස්ත්‍රික් ලේකම්වරයා ඇතුළත් වේ. එහෙත් මෙම නිලධාරීන් අතරට කාන්තාවක ඇතුළත් වී නම් ඇයට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට ඇති අයිතිය අහිමි වෙයි. වරක් මධ්‍යම පළාතට ආණ්ඩුකාරවරියක පත් කිරීමට හිටපු ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන කටයුතු කළ අවස්ථාවේ ඊටද විරෝධතාවක් එල්ල වීම මෙම තත්ත්වයේම දිගුවකි. ඔසප්වීම සිදුවෙන නිසා දියවඩන නිළමේ තෝරන ඡන්දයෙන් කාන්තාවන් ඉවත් කළද දළදා මාලිගාවේ දියවඩන නිළමේධුරය සහ තවත් දේවාල ගණනවක දියවඩන නිළමේ ධුර තෝරන තරග කොතරම් කිළිටිවී ඇත්දැයි අමුතුවෙන් කිවයුතු නොවේ.

මේ කාරණාවේ පුදුම උපදවන කරුණු දෙකක් මේ ලියුම්කරු දකී. ඉන් පළමු වැන්න 1931 බි්‍රතාන්‍යයන් රට පාලනය කරනා සමයේ පවා කාන්තාවන් ඔසප්වීම මුල්කරගෙන කොන් කිරීමට ලක්ව තිබීමය. (ඇතැම් විට ඊට දේශීය ප්‍රභූන් සහ පූජක පක්ෂයෙන් එල්ලවූ බලපෑම හේතු වන්නට ඇත) දෙවැන්න කාන්තා අයිතීන් ගැන මෙතරම් කථා කරනා සමාජයක ජීවත්වන නූතන කාන්තාව පවා මේ අසාධාරණය ඉවසා සිටීමය. දියවඩන නිළමේ තෝරන ඡන්දය තහනම් වීම සහ ආර්තවය මුල්කර ආගමික ස්ථානවලට ඇතුල්වීමේදී කරනු ලබනා බාධා කිරීම් පැහැදිලිවම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් තහවුරු කර තිබෙනා ස්ත්‍රී – පුරුෂ සමාන අයිතිය උල්ලංඝනය කිරීමකි. එහෙත් ඊට එරෙහිව තවමත් අධිකරණයක් හමුවෙ නඩුවක් ගොනුවූ බවක් හෝ මානව හිමිකම් කොමිසමට පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත්වී ඇති බවක් දැනගන්නට නැත.

එහෙත් අසල්වැසි ඉන්දියාවේ තත්ත්වය මීට වෙනස් ය. නිරූපිකාවක සහ කාන්තා ක්‍රියාකාරිනියක වන රෙහානා ෆාතිමා ප්‍රකට සබ්රිමාලා කෝවිලට ඇතුළුවීමට වයස අවුරුදු 10 ත් 50 ත් අතර කාන්තාවන්ට පනවා ඇති තහනමට එරෙහිව අධිකරණය හමුවට යන්නට තරම් එඩිතර වූවාය. අධිකරණයෙන් ලද තීන්දුව අනුව පොලිස් නිලධාරීන්ගේ ආරක්ෂව සහිතව එම දේවාල භුමියට ඇතුළුවූ ඇය සහ මාධ්‍යවේදිනියක සබ්රිමාලා කෝවිලේ පූජාසනය සමීපයට යාමට සමත් වූවාය. ඒ ආකාරයේ දිරිමත් මැදිහත් වීමක් ලංකාවේ කාන්තාවගෙන් මේ කපේට බලාපොරොත්තු විය නොහැක.

එහෙයින් ලංකාවේ දේශපාලනඥයන්ගෙන් අපි මෙසේ විමසා සිටින්නෙමු. පවතින අණපනත් සංශෝධනය කර කාන්තාවන්ට දියවඩන නිළමේ තෝරන ඡන්දයට සහභාගී වීමට ඉඩ සැලසීමට ඔබ සූදානම්ද? එසේනම් ඒ බව ප්‍රසිද්ධියේ පැවසිය යුතුය. සමගි ජන බලවේගය, ජාතික ජන බලවේගය, එක්සත් ජාතික පක්ෂය සහ පොදුජන පෙරමුණ යන පක්ෂ සියල්ලම මෙවර ඡන්ද දිනන්නට යන්නේ ගැහැනුන්ගේ ඡන්දයෙනි. එහෙයින් මේ සියලු පක්ෂ 1931 බෞද්ධ විහාරස්ථාන ආඥාපනත කාන්තාවන්ට අහිමිකර ඇති දියවඩන නිළමේ තෝරන ඡන්දයට සහභාගි වීමට ඇති අයිතිය ලබාදීමට සූදානම්ද යන්න පැවසිය යුතුය. ආර්තවය සම්බන්ධව සමාජයේ පවතින දුර්මත දුරලා කාන්තා සතු විය යුතු මිනිස් අයිතින් තහවුරු කිරිමට එමගින් මුල පිරිය හැක.

-අරුණ ලක්ෂ්මන් ප්‍රනාන්දු-

කලාකරුවා පිනවන ප්‍රේක්ෂාගාරය

0
Group of smiling people clapping hands in the theater, close up of hands. Dark tone.

රූපවාහිනියක් ඉදිරිපිට නරඹන ටෙලිනාට්‍යයක දී හෝ සිනමා ශාලාවකට ගොස් නරඹන සිනමා නිර්මාණයක දී ප්‍රේක්ෂකයා දකින්නේ සජීවී රංගයක් නෙමෙයි. නිර්මාණයට දායකවන ශිල්පීන්ටත් ප්‍රේක්ෂාගාරයක සජීවී අත්දැකීමක් ලැබීමට අවස්ථාවක් නැහැ. නමුත් සජීවී වේදිකාවක සිදු කරන රංගනයක, නර්තනයක, වාදනයක සහ ගායනයක නිරත වන ඕනෑම කලාකරුවෙක් ඒ ඉදිරිපත් කිරීම කරන්නේ මිනිසුන් පිරිසක් ඉදිරිපිට. සිංදුවක් අහන්න, නාට්‍යයක් බලන්න කුමක් හෝ වේදිකාවක් ඉදිරිපිටට එන ප්‍රේක්ෂකයෝ තමන්ගේ රස විඳීම ගැන ඔවුන්ට විවිධ වූ අදහස් තියෙනවා ඒ දේවල් ලියැවෙනවා, අගයනවා වගේම විවේචනයත් කරනවා. නමුත් ප්‍රේක්ෂාගාරයට වින්දනයක් ලබා දෙන නාට්‍යකරුවෙකුට, නළුවෙකුට, නිළියෙකුට වේදිකාව උඩ සිට දකින ප්‍රේක්ෂාගාරය ගැන තියෙන්නේ මොන වගේ හැඟීමක් ද? ඒ හැඟීම තමන්ගේ රංගනයට, ගායනයට, වාදනයට ලොකු උත්තේජනයක් සපයනවා මෙන්ම වේදිකාව උඩ සිට දකින ප්‍රේක්ෂාගාරය නිසා තමන්ගේ අවධානය වෙනස් වෙන්නත් පුළුවන්. ඒක පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට, ප්‍රේක්ෂාගාරයෙන් ප්‍රේක්ෂාගාරයට, නිර්මාණයකින් නිර්මාණයකට වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. වේදිකාව උඩ ඉන්න කලාකරුවාට දැනෙන හැඟීම තමයි අද අපේ කතාව. මේ ඒ ගැන ගායන ශිල්පියෙක්, වේදිකා නාට්‍ය අධ්‍යක්ෂවරයෙක් සහ රංගන ශිල්පියෙක් සමග කළ කතාබහක්.

ඇන්තනී වෙරංග පුෂ්පික

ජනතා ප්‍රතිචාර අපිව සුවපත් කරනවා – මේරියන්ස් නායක නලින් පෙරේරා

අවුරුදු 36 ක කාලයක් තිස්සේ මගේ ජීවිතේ වැඩි කාලයක් ජීවත් වුණේ මේරියන්ස් රසිකයොත් එක්ක. මම අසනීපවෙලා වේදිකාවට නැග්ග වෙලාවක රසික ජනතාවගෙන් ආව ප්‍රතිචාරත් එක්ක මගේ ලෙඩ කොහෙන් ගියාද කියලා මතක නැති වුණා. රසිකයාගේ තියෙන ආදරය ආශීර්වාදය සහ ඒ පිබිදීම නිසා අපිව මොන තරම් සුවපත් කරනවාද? මේරියන්ස් රසික ප්‍රජාව හැම මිනිත්තුවකම සංගීතය රස විඳිමින්. පුදුමාකාර විදියට ඔවුන් එන්ජෝයි කරනවා. අපි යන්නේ අපේ රසිකයින්ව පිනවන්න. නමුත් ඔවුන්ගේ ප්‍රතිචාරයෙන් වේදිකාව උඩ ඉන්න අපිට දැනෙන්නේ හරියට අපේ රසිකයෝ අපිව පිනවෙනවා වගේ හැඟීමක්. මේරියන්ස් රසික ප්‍රජාව අපිව පිනවන රසික ප්‍රජාවක්. ඔවුන් හැම වෙලාවෙම අපිට ශක්තියක් වෙන, අපිට ගැම්මක් ඇතිකරන රසික ප්‍රජාවක්.

අපේ ගීතවල අපි කතාකරන දේවල්වල තියෙන්නේ දරුවොත් එක්ක ඇවිල්ලා විදින්න පුළුවන් අහන් ඉන්න පුළුවන් කලාවක්. ඉතින් එතකොට දුවා දරුවාගේ ඉඳලාම වැඩිහිටියා දක්වාම අපේ සංගීතයත් එක්ක බැඳිලා ඉන්නවා. ඒක මට නම් පුදුමාකාර ආස්වාදයක් ගෙන දෙන දෙයක්. ඒක වචනයෙන් කියලා නිම කරන්න බැහැ. මේරියන්ස්ලාට ඉන්න රසික ප්‍රජාව අපිට හැම වෙලාවෙම ආශීර්වාදයක්.

අපේ ලංකාවේ කොහේ ගියත්, වෙන රටක ගියත් අපි ළඟට එන්නේ අපි ආස කරන අය. පහුගිය දශකය තුළ අපි ගොඩනගා ගත්තෙත් ඒ ටිකමයි. අපිත් එක්ක ඉන්න රසිකයා දන්නවා අපේ ප්‍රසංගයකට ආවාම ඔවුන්ට ලැබෙන දේ. මොන දුක් කරදර ප්‍රශ්න ඔලුවේ තිබුණත් ඒ පැය දෙක තුන ඔවුන් ගෙවන මුදලට එහා ගිය රසාස්වාදයක් ලැබෙනවා කියලා දන්නවා. අපිට ඉන්න රසික ප්‍රජාවෙන් අපිට අතිශය සමීප වෙච්ච වෙනම රසික ප්‍රජාවකුත් ඉන්නවා. ඒ අය අපිට අලුත් අදහස් දෙනවා. බැරිවෙලාවත් අපේ වේදිකාවේ අපිට නොතේරෙන්න නොගැළපෙන දෙයක් වුණෝතින් ඔවුන් ඇවිත් ඒ දේත් කියනවා. ඒ රසිකයන්ගේ අදහස් මම ගොඩක් අගය කරනවා. ඒ වගේම ඒ අදහස් මම පිළිගන්නවා. විශේෂයෙන්ම මගේ බිරිඳ ගොඩක් වෙලාවට අපේ ෂෝ එකක් යද්දි ඉන්නේ රසිකයොත් එක්ක. ඇය ඒ වෙලාවට මේරියන්ස් රසිකාවක්. එයත් ගුණ අගුණ කියන්න පුරුදුවෙලා ඉන්නවා. ගොඩක් වෙලාවට මම ඒ දේවල් පිළිපදින්නත් පුරුදුවෙලා ඉන්නවා.

ඒ වෙලාවේ මට දැනුණේ මම වළාකුළු උඩින් යනවා වගේ – සනත් විමලසිරි

මම වේදිකාවට යනකොට ප්‍රේක්ෂාගාරය දැක්කම මට හැමදාම දැනෙන්නේ ආඩම්බරකාර බයක්. මගෙන් යම් කිසි වැරැද්දක් වෙයිද, ප්‍රේක්ෂකයින්ගේ ප්‍රේක්ෂාවට මගෙන් බාධාවක් වෙයිද කියන දේවල් ගැන මට බයක් තියෙනවා. මම වේදිකාවට යන්න කලින් කොච්චර රස්නේ දවසක් වුණත් මගේ අත් දෙක සීතලවෙලා යනවා. මනෝවිද්‍යාත්මකව ක්ලමථ තත්ත්වයකට මාව පත් වෙනවා.

මම නම් ප්‍රේක්ෂාගාරයෙන් අතිශයින්ම බලාපොරොත්තු වෙන්නේ රස වින්දනය. සමහර ප්‍රේක්ෂාගාර තියෙනවා සෙනඟ කොච්චර හිටියත් අපිට කිසිම මහන්සියක් නැහැ. වගකීම, වගවීම සහ බය හිත ඇතුළේ තියෙනවා. නමුත් මට හරිම පහසුවක් දැනෙනවා. එවැනි වේදිකාවක් තමයි පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ වළ. මෑතක දී අපි මනමේ නාට්‍යය පෙන්නුවා. නාට්‍යය බලන්න 9000කට ආසන්න ප්‍රේක්ෂක ජනතාවක් ඇවිත් හිටියා. සිංහබාහු පෙන්නද්දි, ඒත් එහෙමයි. ඉතින් හිතන්න එක හඬක් 9000කට ඇහෙන්නේ කොහොමද කියලා. ඒ හයිය එන්නෙම ප්‍රේක්ෂාගාරයෙන්.

සමහර ප්‍රේක්ෂාගාර තියෙනවා 200යි 300යි හිටියේ. එහෙම වෙලාත් රඟපාන්න අප්‍රසන්න විදියේ හැඟීම් ඇතිවෙලා තියෙනවා ඒ ප්‍රේක්ෂාගාරවල හැසිරීම නිසා. ප්‍රේක්ෂාගාරයත් එක්ක මට තියෙන ඒ හැඟීම ගැන මම ඔබට එක උදාහරණයක් කියන්නම්. එක දවසක් සිංහබාහු නාට්‍යයේ විශේෂ දර්ශනයක් පෙන්නුවා පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යලයේ වළේ. එදා සිංහබාහු නාට්‍ය බලන්න සිංහබාහු නාට්‍යයේ ආරම්භයේ ඉඳන් මෙතෙක් කල් රඟපාපු ජීවතුන් අතර සිටින සියලුදෙනාම ඇවිත් හිටියා. මාක් ඇන්ටනී ප්‍රනාන්දු, නිශ්ශංක දිද්දෙණිය වගේ බොහෝ දෙනා ඇවිත් හිටියා. එදා මාවනැල්ල පහු කරලා පේරාදෙණිය පැත්තට එනකොට මට දැනුනා මගේ උගුරේ යම්කිසි ආබාධයක් තියෙන බවක්. එදා නාට්‍යයේ සිංහබාහුට හිටියේ මම.

වළ ගාවට යනකොට මට කතා කරන්න බැරි තරමටම සද්දය පිට වෙන්නේ නැහැ. දන්න දන්න යාළුවන්ට කියලා එක එක බෙහෙත් වර්ග ගෙන්න ගත්තා. සූකිරි කෑවා, වැල් මී කෑවා, ඉඟුරු කෑවා, උණුවතුරට ඉඟුරු දාලා බිව්වා. කරන්න පුළුවන් හැම දෙයක්ම කළා. ඒත් හරිගියේ නැහැ. බැරිම තැන මම සරච්චන්ද්‍ර මැතිනියට යෝජනා කළා, සිංහබාහු චරිතය වෙනුවෙන් වෙන කවුරුහරි යොදාගනිමු කියලා. මම එහෙම කියද්දි මැඩම්ටත් දැනෙනවා මගේ වොයිස් එක එන්නේ නැහැ කියලා. ඒත් මැඩම් මට කිව්වේ ‘නෑ නෑ පුතේ ඔයා බය වෙන්න එපා. ඔයාට අනිවාර්යයෙන්ම අද වේදිකාවට නගින්න පුළුවන්. වේදිකාවට යද්දි දැන් ඔය තියෙන අමාරු එකක්වත් නැහැ’ කියලා. ඒත් මම දන්නවා ඒක වෙන්නේ නැහැ කියලා.

මම ඕඩියන්ස් එකට පිටුපාලා පළවෙනි අඩිය තියලා, ස්ටේජ් එක පැත්තට අඩිය තියනකොටම අත්පුඩියක් ආවා. 8000කට වැඩි ප්‍රේක්ෂාගාරයකින් එක ගොඩට අත්පුඩියක් ආවාම කොහොමට ඇතිද කියලා පොඩ්ඩක් හිතෙන් මවාගන්න. ඒ වෙලාවේ මට දැනුණේ මම වළාකුළු උඩින් යනවා වගේ. පුදුම සැහැල්ලුවක් දැනුණා. මට මාව විතරයි පෙනුණේ, වෙන මොනවත් මට පෙනුණේ නැහැ. මගේ ඇස් දෙක නිලංකාර වෙලා තිබුණේ. මම යන පාත් එක විතරයි මට පෙනුණේ. මම ඉස්සරහට ගිහිල්ලා ගමන් අඩිය අවසන් කරනකොට ප්‍රේක්ෂාගාරයේ අත්පුඩිය නැවතුණා. ඊට පස්සේ ඔබ දන්නවාද මගේ වොයිස් එක කිසිම ගැටලුවක් නැතිව ලස්සනට පිළිවෙළට ආවා. ඒ 8000ටම කෑ ගහන්න පුළුවන් විදියට මගේ වොයිස් එක ආවා. මට මා ගැනම පුදුම හිතුණා. මගේ ඇස්වල කඳුළු පිරිලා මේ මොකද්ද වුණේ කියලා. ප්‍රේක්ෂකයන්ගේ ඔල්වරසන් නාදයෙන් ඔවුන් දුන්න ඒ ගිෆ්ට් එක මම හිතනවා මට ෆීල් වුණා කියලා.

තවත් මොහොතක ප්‍රේක්ෂක සුසුමත් සංගීතයක් බවට පත්වෙනවා – රාජිත දිසානායක

නාට්‍යයක් රඟදක්වද්දී නාට්‍යය පරිපූර්ණ වෙන්න නම් ඒ නාට්‍යය ප්‍රේක්ෂකයා ඉදිරියේ රඟ දැක්විය යුතුමයි. පිටපතක් තිබුණත්, නළු නිළියන් හිටියත්, රඟහලක් තිබුණත් එතැන නාට්‍යය නැහැ. නාට්‍යය ඇති වෙන්නේ ප්‍රේක්ෂකයා ඉදිරියේ රඟමඩලක රඟදැක්වීම තුළ. නාට්‍යයක අනිවාර්ය පාර්ශ්වයක් තමයි ප්‍රේක්ෂකයා. විශාල ප්‍රේක්ෂාගාරයක නාට්‍යයක් රඟ දක්වන එකයි, ඊට වඩා කුඩා ප්‍රේක්ෂාගාරයක නාට්‍යයක් රඟ දැක්වීමයි කියලා සංඛ්‍යාවෙන් විශාලයි කියලා පෙන්නනවාට වඩා විශේෂ වෙන්නේ ප්‍රේක්ෂාගාරය නාට්‍යයත් එක්ක හොඳින් සම්බන්ධ වෙනවාද නැද්ද කියන එක. විශාල ප්‍රේක්ෂාගාරයක් නාට්‍යයක් බලන්න ඇවිත් තිබුණත් ඒ ප්‍රේක්ෂාගාරය නාට්‍යයත් එක්ක සම්බන්ධයක් නැත්නම් ඒ නාට්‍යයේ රංගය පරිපූර්ණ රංගයක් වීමට තියෙන ඉඩ අඩුයි. කුඩා ප්‍රේක්ෂාගාරයක් ඉදිරියේ වූවත් නාට්‍යයක් රඟ දැක්වූවත් ඒ ප්‍රේක්ෂාගාරය නාට්‍යයත් එක්ක ඉතා හොඳින් සම්බන්ධ වෙනකොට ඒ නාට්‍යයේ රංගය පරිපූර්ණ වෙන්න එය විශාල පිටිවහලක් වෙනවා.

‘සිහින හොරු අරන්’ නාට්‍යයේ මට අත්දැකීම් තියෙනවා ඇතැම් අවස්ථාවල නාට්‍යයේ සමහර මොහොතවල් එක්ක ප්‍රේක්ෂකයා පවත්වන සම්බන්ධය සිනහවකින් එළියට එනවා. චරිතවල හැසිරීම එක්ක ඔවුන්ගේ විරෝධය ප්‍රේක්ෂාගාරයෙන් මතු වෙනවා. තවත් මොහොතක ප්‍රේක්ෂක සුසුමත් සංගීතයක් බවට පත් වෙනවා. සජීවීව නාට්‍යයත් එක්ක සම්බන්ධවෙන ප්‍රේක්ෂකයා හැම විටම නාට්‍යයේ පරිපූර්ණත්වයට දායක වෙනවා. සමහර ප්‍රේක්ෂකයන්ට ඒ නාට්‍යයේ අර්ථය, යටි පෙළ, එක්ක ලොකු සම්බන්ධයක් නැති වුණාම එය රංගයේ සාර්ථකත්වයට බලපෑමක් කරන්නත් පුළුවන්. ප්‍රේක්ෂකයා නාට්‍යයක අනිවාර්ය පාර්ශ්වයක් වෙනවා වගේම නාට්‍යයකට ප්‍රේක්ෂකයාගේ සහභාගිත්වය නාට්‍යයක රංගයක පරිපූර්ණත්වයට හේතුවන අනිවාර්ය සාධකයක් වෙනවා.

ජනතාවාදී පාලනය කියන්නේ මොකද්ද කියලා ජනතාවට අත්විඳින්න පුලුවන් – ආචාර්ය හරිනි අමරසූරිය

0

මෙවර පළමු වතාවට තමයි ජාතික ජන බලවේගය විදියට මැයි දින හතරක් පැවැත්තුවේ. හැම මැයි රැලියකටම විශාල ජන සහභාගිත්වයකුත් පේන්න තිබුණා. ඒ තුළින් ජාතික ජන බලවේගය පිළිබඳව මොනවගේ තක්සේරුවක්ද ලබා ගත්තේ? ඒ තුළින් ලබා දෙන්න ඕනෑ වුණ පණිවිඩය කුමක් ද?

මේ මැයි දිනය තමයි ජාතික ජන බලවේගය විදියට කරපු පළවෙනි මැයි දිනය. අපිට ජාතික ජන බලවේගය විදියට මැයි දින හතරක් පවත්වලා පෙන්වන්න ඕනෑ වුණා මේ කාලය තුළ ජාතික ජන බලවේගය ජනතා ව්‍යාපාරයක් විදියට ගොඩනගපු ප්‍රමාණය. පහුගිය කාලයේ අපි කළ වැඩ හරහා එකතු කර් ගත්ත පිරිසට ඒ අවස්ථාව ලබා දෙන්නත් ඕනෑ වුණා. ඒ වගේම අපි මැතිවරණයකට සූදානම් කියන පණිවිඩයත් අපිට පෙන්නන්න ඕනෑ වුණා. අපි හදාගෙන ආව ජාතික ජන බලවේගයේ ව්‍යුහය හරහා මේ දේ කර ගන්න පුළුවන් වෙච්ච එක අපි දකිනවා සාර්ථකත්වයක් කියලා.

මැයි දිනය දවසේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ මැයි දිනය අමතමින් ජනාධිපතිවරයා විශේෂ ප්‍රකාශයක් කළා, ඔහු ගෙන යන සංවර්ධන වැඩසටහන් එක්ක එකට එකතුවෙලා වැඩ කරන්න සමගි ජන බලවේගයට සහ ජාතික ජන බලවේගයට ගිවිසුමකට එන්න කියලා.

අපිට ජනාධිපති එක්ක ගිවිසුම් නැහැ. අපේ ගිවිසුම තියෙන්නේ ජනතාව එක්ක. ඒ නිසා මහජනතාවගේ කැමැත්තක් නැතිව පත් වෙච්ච ජනාධිපති කෙනෙක් එක්ක මොකට ද අපි ගිවිසුම් ගහන්නේ.

ජාතික ජන බලවේගය මේ වෙලාවේ දී ඉතාමත් විශ්වාසයෙන් කියනවා එන ඕනෑම මැතිවරණයක් ජයග්‍රහණය කරනවා කියන එක. ජාතික ජන බලවේගය බලය ලබා ගත්තාට පස්සේ ක්‍රියාත්මක කරන්නේ මොන වගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක් ද සහ ඒ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය දැනට ක්‍රියාතමක කරන ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියෙන් වෙනස් වෙන්නේ කොහොමද?

රනිල් වික්‍රමසිංහ අවුරුදු ගණනාවක් තිස්සේ ගෙනියන්නේ අසාර්ථක වුණ නව ලිබරල්වාදී ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක්. අපේ ආර්ථික ක්‍රමය නව ලිබරල් ආර්ථික ක්‍රමයට වෙනස් එකක්. ආර්ථික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ අපි රජයේ ආදායම වැඩි කරන විදියත්, වියදම පාලනය කරන විදියත් කියන මේ දෙකම අපි බලන්න ඕනෑ. අනිත් එක නිෂ්පාදන ආර්ථික ක්‍රියාවලියක් වෙත යා යුතුයි කියලා අපි යෝජනා කරනවා. ආර්ථිකයක් හැම තිස්සේම හිර කරගෙන ගෙනගිය අතිශය අස්ථාවර ආර්ථිකයක් තමයි මෙතෙක් කල් ගෙනිහිල්ලා තියෙන්නේ. අපි ඊට වඩා ස්ථාවරව වැඩි පිරිසකට සහභාගි වෙන්න පුළුවන් ආර්ථිකයක් ගොඩනගන එක තමයි අපේ ඉලක්කය. ඒ වගේම අපේ පැහැදිලි වෙනසක් තියෙනවා ආර්ථිකයට රාජ්‍ය මැදිහත්විය යුත්තේ කොහොමද කියන එක ගැන. රනිල්ගේ ක්‍රමයට අනුව ආර්ථිකයට රජයේ කිසිම මැදිහත්වීමක් අවශ්‍ය නැහැ සියලු දේම විකුණලා අත්හරින එක තමයි ඔහුගේ ප්‍රතිපත්තිය. අපි ඒ ප්‍රතිපත්තිය අනුමත කරන්නේ නැහැ. සමහර ක්ෂේත්‍රවල රජයට මැදිහත් වෙන්න අවශ්‍ය තැන් තියෙන්න පුළුවන්. ඒවා නියාමනය කිරීමට විතරක් නෙමෙයි ආර්ථිකයේ වර්ධනය වෙනුවෙන්, ආර්ථිකය සාධාරණව ගෙන යාම වෙනුවෙන් රජයට මැදිහත් වෙන්න වෙන අවස්ථා තියෙනවා. අපි දකින ආර්ථිකය තුළ කාර්යක්ෂම රජයකුත්, පුද්ගලික අංශයත්, ජන සහභාගිත්වයත් කියන මේ තුනම තියෙන්න ඕනෑ.

පෞද්ගලීකරණය පිළිබඳව අනුගමනය කරන්නේ මොන වගේ ප්‍රතිපත්තියක් ද?

ඒක අපේ ආර්ථික උපාය මාර්ගය අනුව, ක්ෂේත්‍රය අනුව වෙනස් වෙනවා. උදාහරණයක් විදියට අපි හිතන්නේ නැහැ අධ්‍යාපනය පෞද්ගලීකරණය කළ යුතුයි කියලා. රජයට වගකීමක් තියෙනවා අධ්‍යාපනය ලබා දෙන්න. නමුත් අවුරුදු ගණනාවක් තිස්සේ ආණ්ඩුව තමන්ගේ වගකීම ඉෂ්ට නොකිරීම නිසා අපේ රට තුළ මේ වෙලාවේ පුද්ගලික අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයක් නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා. අපේ ආණ්ඩුවක් යටතේ පුද්ගලික අධ්‍යාපනය නියාමනය කරන්න අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා. හැබැයි අපේ අරමුණ රාජ්‍ය අධ්‍යාපනය පුළුල් කරන එකත්, ශක්තිමත් කරන එකත්, රාජ්‍ය අධ්‍යාපනයේ ගුණාත්මකභාවය දියුණු කරන එකත් ඒ හරහා සියලුම දෙනාට රාජ්‍ය අධ්‍යාපනය තුළ අවස්ථාවක් ලබ දෙන එක. ඒ අතර පුද්ගලික ක්ෂේත්‍රයත් පවතින්න පුළුවන්. ඒක අපි නියාමනය කරනවා. ඒ වගේ අපිට එක් එක් ක්ෂේත්‍රවල තියෙන ඒ ක්ෂේත්‍රයේ අපේ ආර්ථික සංවර්ධන සැලැස්මත් උපාය මාර්ගික වැදගත්කමත් අනුව කොච්චරක් දුරට ඒ ක්ෂේත්‍රය රජය සතුව තියෙන්න ඕනෑ ද, කළමනාකරණය කළ යුතු ද එහෙම නැත්නම් රජය අත්හැරිය යුතුද කියන තීරණය අපි ගන්නවා.

මේ වන තෙක් පැවතිච්ච ආණ්ඩු රාජ්‍ය ආයතන, රාජ්‍ය සම්පත්, මේ රටේ භූමිය වගේ දේවල් පිළිබඳව කටයුතු කරපු ආකාරය සහ එළඹිලා තියෙන ගිවිසුම් සම්බන්ධව කුමන් ආකාරයකින්ද සමාලෝචනය කරන්නේ?

මේ වෙනකොටත් අත්සන් කරලා තියෙන රටට හානිදායක ගිවිසුම් කොහොම හරි නතර කරන්නත් පරක්කු කරන්නත් අපිට මැදිහත් වෙන්න වෙනවා. මැන්ඩේට් එකක් නැති ආණ්ඩුවකට අපිට ඉඩ දෙන්න බැහැ හිතුමතේට දේවල් කරලා අනාගත පරපුරකුත් මේවාට හිර කරන්න. ඒ නිසා ඒවා නවත්වන්නත් වැඩ කරන්න වෙනවා. රටට, රටේ ජනතාවට හානිදායක තීරණ අපි බලයට පත් වුණාම එක් එක් ආයතනය අනුව ක්ෂේත්‍රය අනුව සමාලෝචනය කරලා ඒවා රටට වාසියක් වෙන විදියට හරවා ගන්නේ කොහොමද කියලා අපි සැලසුම් කරනවා.

ජාතික ජන බලවේගයට එල්ල කරන බරපතළ චෝදනාවක් තමයි ඉන්දියානු මැදිහත්වීම් ගැන කතාවක්වත් නැහැ කියන එක.

අපි අවශ්‍ය තැන්වල අවශ්‍ය විදියට අපේ විරෝධතාවත් පෙන්නුම් කරලා තියෙනවා. ඒක පාර්ලිමේන්තුව තුළත්, ඉන් පිටත් අපි පෙන්නලා තියෙනවා. නමුත් අපිට වෙන අයගේ ඇජෙන්ඩාවලට අනුව අපිට විරෝධතාව පෙන්නන්න ඕනෑකමක් නැහැ. අපි යම්කිසි සැලැස්මක් තුළ ක්‍රමානුකූලව අවශ්‍ය තැන්වල අවශ්‍ය විදියට අපි අපේ විරෝධය ප්‍රකාශ කරනවා. කවුරුහරි විරුද්ධ වෙන පළියට අපිත් විරෝධය දැක්වීමේ තේරුමක් නැහැ. අනුර සහෝදරයා ඉන්දියාවේ ගිය අවස්ථාවේ වුණත් අපේ ස්ථාවරය අපි ඉන්දියාවට පැහැදිලිවම කියලා තියෙනවා. උදාහරණයක් හැටියට අමුල් එක්ක සාකච්ඡා කරනකොට ඔහු කිව්වා අපේ ආණ්ඩුවක් යටතේ අපි අපේ ගොවිපොළ සියල්ලම අමුල් එකට දෙන්න සූදානම් නැහැ කියලා. ඒ විදියට අපේ ස්ථාවරය ඉතාමත් පැහැදිලිව ප්‍රකාශයට පත් කරලා තියෙන්නේ. ඒ වෙනුවෙන් අපි පෙනී ඉන්නත් සූදානම්.

භූ දේශපාලනය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය ගැනත් එය ලංකාවට ඇති කරන බලපෑම ගැනත් ජාතික ජන බලවේගයට අදහසක් ඇති.

ජාතික ජන බලවේගයට පැහැදිලි දැක්මක් තියෙනවා අපේ රට තියෙන්න ඕනෑ තැන සහ ඉන්න ඕනෑ විදිය ගැන. ඒ පදනමෙන් ඉඳගෙන තමයි අපි රටවල් එක්ක ගනුදෙනු කරන්නේ. අපි ගැන අධි තක්සේරුවකුත් අපිට නැහැ. අපි මේ වෙලාවේ හතර වටේට ණය වෙලා, අපිට කැමති විදියටම මේ වෙලාවේ ඉන්න බැහැ කියන එකත් අපි තේරුම් ගන්න වෙනවා. ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා තුළ රටේ ජනතාවට හානියක් නොවන විදියට අපේ සම්බන්ධතා සියලුම පාර්ශ්ව එක්ක තියාගන්න වෙනවා. එතැනදි අපි හිතනවා අපේ සම්බන්ධතා පුළුවන් තරම් පුළුල් කරන එක. පාර්ශ්ව දෙක තුනක් මත පමණක් යැපෙන එක හෝ ඒ මත සියල්ල තීරණය කරන එක අඩු කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ අපිට තියෙන ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා පුළුල් කර ගැනීමෙන්. අපි මතක තියාගන්නත් වෙනවා මේ මොහොතේ අපි ඉන්න තැන මොකද්ද කියලා. ඒ අනුව තමයි අපිට ක්‍රියාත්මක වෙන්න වෙන්නේ.

අයිඑම්එෆ් එකත් එක්ක මේ වෙනකන් ගෙන ආ වැඩපිළිවෙළ ගැන ජාතික ජන බලවේගය බලයට ආවාම ක්‍රියා කරන්නේ මොන විදියකටද?

රනිල් වික්‍රමසිංහ වැඩ කරන්නේ අයිඑම්එෆ් එකට ඕනෑ විදියට කියන එක ඉතාම පැහැදිලියි. නමුත් අපි පළමුවෙන්ම වගකියන්නේ මේ රටේ ජනතාවට. අපි ආණ්ඩුවක් හදනවා නම් ඒ ආණ්ඩුව හැදෙන්නේ මේ රටේ ජනතාවගෙන් ලැබෙන වරමක් එක්ක. අපි පළමුව වගකියන්නේ ඒ වරමට. අපි තෝරා ගත්ත මාර්ගයක් නෙවෙයි මේක. අපිට අයිඑම්එෆ් නොයා මේ ප්‍රශන විසඳා ගැනීමට පුළුවන් නම් අපේ තෝරාගැනීම ඒක. නමුත් අපේ පාලනයෙනුත් බාහිරව තියෙන හේතූන් නිසා අපි ආණ්ඩුවක් හදනකොට යම් තාක් දුරක් අයිඑම්එෆ් එකත් එක්ක ගිය රටක් හැටියටනේ අපිට බලය ගන්න වෙන්නේ. ණය කළමනාකරණය කිරීමේ ක්‍රියාවලියක් තුළ අයිඑම්එෆ් එකත් එක්ක අපිට ගනුදෙනු කරන්න සිද්ධ වෙනවා. නමුත් අපේ ආර්ථිකය වර්ධනය කිරීමට අපේ අවධානය දෙනකොට එතැනදී අපිට අයිඑම්එෆ් එකත් එක්ක කතා කරන්න වෙනවා. අපේ ආර්ථික සැලැස්ම මොකද්ද සහ ඒ සඳහා අයිඑම්එෆ් කොන්දේසි නැවත සලකා බලන්නත් අපිට සිදු වෙනවා. තුන්වෙනි කාරණය තමයි ජනතාවට අසීමිත විදියට බර පටවාගෙන සූරා කාගෙන මේ ආර්ථිකය දියුණු කරන්නත් බැහැ. ඒ නිසා ජනතාවගේ මූලික අවශ්‍යතාවන් තහවුරු වෙන විදියේ ආර්ථික සැලැස්මක් අපිට අවශ්‍යයි. ඒක කරන්නේ කොහොමද කියන එක ගැන අපි අයිඑම්එෆ් එකත් එක්ක කතාකරලා තියෙනවා. අපි ඒ ගැන ඉදිරියටත් කතාකරනවා.

මේ ආර්ථික අර්බුදය දවසෙන් දෙකෙන් විසඳන්න බැහැ කියන එක අපි හැමෝම පිළිගන්නවා. නමුත් ආර්ථික වශයෙන් ජනතාව ඉන්න පීඩනයෙන් යම් කිසි ආකාරයකට ඔවුන්ට සහනයක් අවශ්‍යයි. රටේ ජනතාවත් ඒ දේ බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්නේ. ඒ සඳහා ජාතික ජන බලවේගයට තියෙන කෙටි කාලීන සැලැස්ම මොකද්ද?

අපි හිතනවා අපේ ආණ්ඩුවක් යටතේ මීට වඩා හොඳට ආර්ථිකය කළමනාකරණය කරන්න පුළුවන් කියලා. ඒ වගේම අපේ ආණ්ඩුවේ ආර්ථික සැලැස්ම තුළ රාජ්‍ය ආදායම බදු වැඩි කිරීමෙන්ම පමණක් ලබා ගන්න අපේ බලාපොරොත්තුවක් නැහැ. අපි හිතනවා අපේ බදු ප්‍රතිපත්තිය ආර්ථික සංවර්ධන සැලැස්ම එක්කත් යා යුතුයි කියලා. ඒ නිසා යම්කිසි විදියකට ඒ බදු ප්‍රතිපත්තිය අපිට නැවත වරක් රිවීව් කරන්න සිද්ධ වෙනවා. ජනතාව අපෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ ආර්ථික සහන පමණක්ම නෙමෙයි. දේශපාලන සංස්කෘතියේ පරිවර්තනයක් තමයි මුලින්ම බලාපොරොත්තු වෙන්නේ. ජනතාවට බර පටවන ජනතාවට අසංවේදී පාලනයක් වෙනුවට ජනතාව ප්‍රමුඛ කර ගත්ත, ජනතාවාදී පාලනයක් මොකද්ද කියලා අත්විඳින්න ජනතාවට පුළුවන් වෙනවා ජාතික ජන බලවේගය බලයට ආව පළවෙනි දවසේ ඉඳන්ම.

මෑත කාලයේ ජාතික ජන බලවේගයේ නැගීමත් සමග දැනට පාර්ලිමේන්තුවේ ඉන්න ඇතැම් මන්ත්‍රීවරුන් පිළිබඳව යම්කිසි කතාබහක් ඇතිවෙලා තියෙනවා ඔවුන් ජාතික ජන බලවේගය සමග එකතුවීමට සිටිනවා කියලා. ජාතික ජන බලවේගය සූදානම් ද එලෙස පැමිණෙන මන්ත්‍රීවරුන්ව පිළිගන්න.

ඒගොල්ලන්ගේ කැමත්ත විතරක් නෙමෙයි මෙතන අදාළ වෙන්නේ. ජනතාවගේ කැමැත්ත තමයි අංක එක. අපි ජාතික ජන බලවේගය ගොඩනගලා තියෙන්නේ නිකන්ම දේශපාලන පක්ෂයක් විදියට නෙමෙයි. ජාතික ජන බලවේගය කියන්නේ ජනතා ව්‍යාපාරයක්. ජනතාව ප්‍රතික්ෂේප කරපු අයත් එක්ක අපිට ගනුදෙනු කරන්න බැහැ. ඒක අපේ ව්‍යාපාරයටත් ලොකු හානියක්. සෘජුවම හොරකම් කරපු නැති එක විතරක් නෙමෙයි හොරුන් වෙනුවෙන් යම්කිසි විදියකට පෙනී හිටියා හෝ හොරකම්වලට ඉඩ දුන්නා කියන එකත් මේ වෙලාවේ ජනතාව ප්‍රතික්ෂේප කරන දෙයක්. ඒ නිසා අපිත් එක්ක එකට වැඩ කරන්න නම් ඒ ජනතා වරම අවශ්‍ය වෙනවා. ජාතික ජන බලවේගයට එන්න ඉන්න අය ගැන ඔවුන්ව ජනතාව පිළිගන්නවා කියන සංඥාවක් ජනතාවගෙන් ලැබුණොත් තමයි අපිට ඒ අය එක්ක වැඩ කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ.

ඇන්තනී වෙරංග පුෂ්පික

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කිරීම

මේ දිනවල ජනාධිපතිවරණය කේන්ද්‍රකොට ගෙන සිදුවන දේශපාලන සාකච්ඡාවල, රටට බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනවත් වීමේ විභවතාව ඇති එක් මාතෘකාවක් මතුවී තිබේ. එය නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩු කිරීමේ ක්‍රියාවලිය සමාජයේ පහළම ග්‍රාමීය මට්ටමට ගෙන යා හැක්කේ කෙසේද යන්නයි. ජාතික ජන බලවේගයේ අනුරාධපුරයේ පැවැති මැයි දින රැලියේදී ලාල් කාන්ත මහතා කළ කථාව පිළිබඳ පුවත්පත් වාර්තාවලින් කියා තිබුණ, පහළ මට්ටමට රාජ්‍ය බලය ගෙනයාම පිළිබඳ අදහස වටා මෙම සාකච්ඡාව ආරම්භ වී තිබේ. මාධ්‍ය වාර්තාවලට අනුව දැනට සාකච්ඡාවට භාජනය වන්නේ ලාල් කාන්ත මහතා පළ කර ඇති පහත සඳහන් අදහස්ය.

  • ලංකාවේ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වගේම ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමවේදයක් ඇති කළ යුතුයි.
  • විධායක බලය පාර්ලිමේන්තුව හරහා බිහි කළ යුතු ක්‍රමවේදයක් නිර්මාණය කළ යුතුයි.
  • ගමේ බලය ගමට ලැබෙන ක්‍රමයක් ඇතිකළ යුතුයි.
  • නීති පැනවීමේ හා යුක්තිය පසිඳලීමේ එනම් අධිකරණ බලය ග්‍රාමීය මට්ටමට ලබා දිය යුතුයි.

මේ අදහස් හතර අතරින් දැනට විවාදාත්මක කරුණක් බවට පත්වී තිබෙන්නේ, අධිකරණ බලය ග්‍රාමීය මට්ටමට විමධ්‍යගත කිරීම පිළිබඳ අදහසයි. මගේ අදහස නම් ලාල්කාන්ත මහතා ඉදිරිපත් කර ඇති මෙම කාරණා හතරම තරමක් හෝ බැරෑරුම් සාකච්ඡාවකට භාජනය කළ යුතු සහ භාජනය කළ හැකි ඒවාය යන්නයි. ඉහත යෝජනා හතරේම වැදගත් සංකල්පීය අර්ථ තිබෙන බව පළමුවෙන් කිව යුතුව තිබේ. පළමුවැනි යෝජනාවේ සංකල්පීය අර්ථය නම්, ලංකාවේ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අර්බුදය පිළිබඳ පසුබිම තුළ ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අංග මගින්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පුරවැසියන්ගේ බලය ශක්තිමත් කිරීමට අවශ්‍ය පරිදි ශක්තිමත් කරන බවයි. දෙවැනි යෝජනාවෙන් කියැවෙන්නේ, වර්තමානයේ ජනාධිපතිවරයා නම් තනි පුද්ගලයා අත කේන්ද්‍රගත වී තිබෙන අත්තනෝමතික බලය පාර්ලිමේන්තුවට වග කියන බවට පත්කිරීම යැයි අනුමාන කළ හැකිය. තෙවැනි යෝජනාවේ සංකල්පීය පදනම නම්, ආණ්ඩු ක්‍රමයේ ජනතාවට වඩාත් කිට්ටු පහළම ඒකක ශක්තිමත් කරන ‘ග්‍රාමීය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ සවිබල ගැන්වීමයි. සිව්වැනි යෝජනාව මහජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යයේම අංගයක් වන අධිකරණ බලය ග්‍රාමීය මට්ටමට ගෙනයාමයි. එක් එක් සංකල්පීය අර්ථවලට සම්බන්ධ කරමින් එම යෝජනා හතර ගැන විමසා බැලීම එම කරුණු ගැන දැනටමත් ඇරඹී ඇති විවාදය ගැඹුරු කිරීමට දායක වනු ඇත.

ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අදාළත්වය

ලංකාවේ පවත්නා නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය බරපතළ අර්බුදයක පවතින්නේය යන්න අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නොවේ. එය අප රටේ පුරවැසියන් ප්‍රත්‍යක්‍ෂයෙන් අවබෝධ කරගෙන තිබෙන දේශපාලන යථාර්ථයකි. පාර්ලිමේන්තුව, පක්‍ෂ ක්‍රමය සහ නියෝජන ආයතනවල බරපතළ පරිහාණිය 2022 වසරේ පුරවැසි අරගලය තුළින්ද ඉතා දැඩි ලෙස සාකච්ඡා වූ මාතෘකාවකි. ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විකල්ප පිළිබඳ යෝජනාවද අරගලයේ සාකච්ඡා තුළින් මතු විය. ලංකාවේ ප්‍රධාන දේශපාලන පක්‍ෂ කිසිවක් හෝ නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මෙම අර්බුදය ගැන අවබෝධයක් තිබෙන බව පෙන්වා නැත. එබැවින් ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විකල්ප ගැන සිදුවන සාකච්ඡාවකට එම ප්‍රතිෂ්ඨාපිත දේශපාලන පක්‍ෂවලින් ප්‍රමාණවත් ප්‍රතිචාරයක් ලැබෙනු ඇතැයි සිතිය නොහැකිය.

සාමාන්‍යයෙන් ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විකල්ප ඒවා පවතින රටවල හඳුන්වා දී තිබෙන්නේ, නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැති කිරීමට නොව එහි ඇති ප්‍රධාන අඩුපාඩුවලට පිළියම් ලෙස ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් කිරීමේ මාධ්‍යය ලෙසය. ප්‍රධාන වශයෙන් ඇමරිකාව ප්‍රමුඛ ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විකල්ප තිබෙන රටවල ඇති යාන්ත්‍රණ පහත සඳහන් ඒවාය.

  • මහජන නියෝජිතයන් ඡන්දදායකයන් දී ඇති වරම උල්ලංඝනය කරන විට, ඔවුන් ආපසු කැඳවීමේ බලය ඡන්දදායකයන්ට ලබාදීම.
  • ජනමත විචාරණය යන යාන්ත්‍රණය තුළින් නීති පැනවීමේ බලය මහජනතාවට ඍජුව ලබාදීම
  • ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්ති මහජන ඡන්දයක් මගින් යෝජනා කිරීමේ බලය පුරුවැසියන්ට ලබාදීම.

මේවා ස්වාධිපත්‍යධාරී යැයි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී න්‍යාය සහ මතවාදය තුළ සැලකෙන මහජනතාවට, සුළු වශයෙන් හෝ ව්‍යවස්ථාදායක, විධායක සහ නියෝජන බලය ඍජුව ලබාදීමේ යාන්ත්‍රණයි. ඒවා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැඹුරු සහ ශක්තිමත් කිරීමේ මිස, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය දුර්වල කිරීමේ යාන්ත්‍රණ නොවේ. එහෙත් ඒවාට විරුද්ධ වන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ ගතානුගතික ලිබරල්වාදී සහ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවාදී අදහස් තිබෙන දේශපාලනඥයන් සහ නීති විශාරදයන්ය. ලංකාවේ සන්දර්භය තුළ ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී යාන්ත්‍රණ පළමුවෙන් ජාතික මට්ටමෙන් හඳුන්වා දීම දුෂ්කර වනු ඇත. ප්‍රධාන හේතුව ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීම පිළිබඳ ප්‍රායෝගික ගැටලුය. වඩාත් සුදුසු පියවර වනු ඇත්තේ ඒවා ප්‍රාදේශීය සභා, නගර සභා මෙන්ම පළාත් සභාද යන සාපේක්‍ෂ වශයෙන් කුඩා නියෝජන ආණ්ඩුකරණ ආයතන ආශ්‍රයෙන් පළමුව ක්‍රියාත්මක කිරීමයි. එවිට, ඒවා පිළිබඳ අත්දැකීම්වලින් පාඩම් ඉගෙන ගත හැකි වනවා පමණක් නොව, අප රටේ සමහර පක්‍ෂ සහ නීතිවේදී කණ්ඩායම් අතර තිබෙන සැකය සහ බිය දුරුකර ගැනීමටද ආධාර වනු ඇත.

ආණ්ඩු බලය පහළම ඒකකවලට වැඩිපුර දීම

පළාත් පාලනය (Local Government) පිළිබඳ නූතන ප්‍රවේශයේ ඇති එක් වැදගත් අදහසක් නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැඹුරු කිරීම සඳහා ස්වයං-පාලන බලය පහළම මට්ටමේ ආණ්ඩුකරණ ඒකකවලට ලබාදීමයි. ඉංග්‍රීසියෙන් SUBSIDIARITY PRINCIPLE යනුවෙන් හඳුන්වන මෙම ප්‍රවේශය යුරෝපා සංගමයේ බොහෝ සාමාජික රටවල ඉතා ඉහළින් සැලකෙන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මූලධර්මයකි. ‘ග්‍රාමීය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුකරණය’ (Local Democracy) ශක්තිමත් කිරීම එහි ප්‍රධාන අරමුණයි. ‘ගමේ බලය ගමට ලැබෙන ක්‍රමයක් ඇති කළ යුතුය’ යන ලාල් කාන්ත මහතාගේ යෝජනාව මෙම සබ්සිඩියැරිටි සංකල්පයේ අර්ථය පිළිබිඹු කරන්නකි.

සබ්සිඩියැරිටි මූල ධර්මය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුකරණ න්‍යායට පැමිණියේ ග්‍රාමීය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් කිරීමටත්, පුරවැසියන් ආණ්ඩුකරණ ක්‍රියාවලියට ඍජුව සම්බන්ධ කර ගැනීමටත්, පවත්නා පළාත් පාලන ක්‍රමයේ දුර්වලතාවලට පිළියම් වශයෙනි. මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතා ජනාධිපතිව සිටියදී පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයෙන් පළ කරන ලද පළාත් පාලන ප්‍රඥප්තියේද මෙම සබ්සිඩියැරිටි මූලධර්මය යෝජනා කර තිබිණ. එහිදීද අදහස් කරන ලද්දේ මහජනතාවට වඩාත් කිට්ටු පළාත් පාලන ආයතනවලට වැඩි බලතලත්, ජනතා සහභාගිත්වය සහතික කරන යාන්ත්‍රණත් ලංකාවේ පළාත් පාලන ක්‍රමයේ මූලධර්ම ලෙස පිළිගැනීමයි. එබැවින් ජාතික ජන බලවේගයේ සාමාජිකයකු යෝජනා කළ නිසාම එම අදහස් ප්‍රතික්‍ෂෙප කළ යුතු නැත. කළ යුත්තේ එය ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලියට ඇතුළත් කිරීම ගැන සාකච්ඡා කිරීමයි.

අධිකරණ බලය ග්‍රාමීය මට්ටමට ගෙනයාම

මෙය ලාල් කාන්ත මහතාගේ යෝජනාවලින් ඉතාම විවාදසම්පන්න අදහසයි. එහෙත් එය එක් වරම ප්‍රතික්‍ෂෙප කරන්නේ නැතිව, බැරෑරුම්ව සිතා බැලිය යුත්තකි. පළමුවෙන්ම කිව යුත්තේ ග්‍රාමීය මට්ටමේ අධිකරණ ආයතන ලංකාවට ආගන්තුක නැති බවයි. යටත් විජිත කාලයේ තිබුණ ‘ගම් සභා උසාවි‘ නිදසුනයි. දෙවැනි කරුණ නම්, ලාල් කාන්ත මහතා අදහස් කරන්නේ ග්‍රාමීය මට්ටමේ පහළම ආණ්ඩුකරණ ආතතනවලට නීති සම්පාදනය කිරීමේත්, යුක්තිය පසිඳලීමේත් බලය ලබාදෙන බවයි. ගම් සභා, ප්‍රාදේශීය සභා වැනි පළාත් පාලන ආයතනවලට තිබෙන්නේ නීති පැනවීමේ බලයක්ම නොවේ. එහෙත් අධිකරණ බලය ග්‍රාමීය මට්ටමට විමධ්‍යගත කිරීම සැලකිල්ලට ලක්විය යුතු, එහෙත් ගැඹුරට සාකච්ඡා කළ යුතු අදහසකි. එයට ප්‍රධාන හේතුව අධිකරණ බලය ග්‍රාමීය මට්ටමට විමධ්‍යගත කිරීම, පුරවැසි නිදහස සහ අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කිරීමේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය මූලධර්මය ඇතුළත එය සිදු කිරීමේ අභියෝගයයි.

ඉන්දියාවේ ‘න්‍යාය පංචයාත්‘ නමින් ග්‍රාමීය මට්ටමේ උසාවි ක්‍රමයක් තිබේ. න්‍යාය පංචයාත්වලට නීති පැනවීමේ බලයක් නැත. ඒවාට ඇත්තේ දේපොළ, ඉඩම් සහ පවුල් ආරාවුල් වැනි සිවිල් කාරණාද, සුළු සුළු අපරාධ කාරණාද සම්බන්ධ ඉතා සීමිත අධිකරණ බලයකි. වැරදිකරුවන්ට රුපියල් සියය දක්වා දඩ නියම කිරීමේ බලය න්‍යාය පංචයාත්වලට තිබුණද, පුද්ගලයන් සිරගෙට යැවීමේ බලය ඒවාට නැත. ‘න්‍යාය’ යන හින්දි වචනයේ අර්ථය ‘යුක්තිය’ යන්නයි. එබැවින් ‘න්‍යාය පංචයාත්’ යනු ග්‍රාමීය ප්‍රජාවගේ මට්ටමෙන් ප්‍රජා නායකයන්ගේ මූලිකත්වය යටතේ ආරාවුල් විසඳීමේත්, සුළු මට්ටමෙන් යුක්තිය පසිඳලීමේත් ආයතන වෙයි.

ලංකාවේ අධිකරණ ක්‍රමයේද ව්‍යුහාත්මක ආයතනික සහ වෘත්තීයමය ප්‍රතිසංස්කරණ අවශ්‍ය වී තිබේ. එහෙත් අධිකරණ ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, නීතියේ ආධිපත්‍යය, ස්වාධීනතාව, වගවීම, පාරදෘශ්‍යතාව යන කරුණු ගණනාවක් සම්බන්ධ කරගෙන මතුවිය යුතු ඒවාද වෙයි.

මේ අතර ලාල් කාන්ත මහතාගේ යෝජනාව පදනම් කරගෙන වෙනත් වැදගත් ප්‍රශ්නයක්ද කෙනෙකුට මතු කළ හැකිය. එය මහජන පරමාධිපත්‍යය පිළිබඳ න්‍යාය සමග සම්බන්ධ වන්නකි. අධිකරණ බලය මහජන පරමාධිපත්‍යයේම කොටසකි. එහෙත් පුරවැසියන්ට එම බලය ඍජුව භාවිත කිරීමේ අයිතිය නොලැබෙනවා පමණක් නොව, එම බලය පාවිච්චි කරන්නේ විනිශ්චයකාරවරුන්ද, නීතිඥයන්ද ඇතුළු සමාජයේ ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් විසින් නොවන්නේද? මෙය බැලු බැල්මට සාධාරණ වුවත්, පහසුවෙන් පිළිතුරක් සොයාගත නොහැකි ප්‍රශ්නයකි. ‘අධිකරණ බලය ගමට ගෙන යමු’ යන අදහසට ලැබෙන්නේ නිෂේධනීය ප්‍රතිචාර පමණක් නම් ඒ ගැනද අප පුදුම විය යුතු නැත. එහෙත් මතු කළ හැකි වැදගත් ප්‍රහ්න අමතක කිරීමට ඒවා හේතු විය යුතු නැත. ජාතික ජන බලවේගය විසින්වත් මහජන සාකච්ඡාව තුළ මතු කළ යුතුව තිබෙන්නේ පහත සඳහන් ආකාරයේ කරුණුය.

  • අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය වඩාත් ශක්තිමත් කළ හැකි නව ආයතන සහ භාවිත.
  • අධිකරණය වෙතින් යුක්තිය සොයා යෑමේ අධික වියදම් පිළිබඳ ගැටලුවට අඩු ආදායම් ලාභී සහ දුගී ජනතාවට සහන සලසන ‘අඩු වියදම් යුක්ති ධර්ම’ (Low-cost Justice) ක්‍රමයක් ගැන සාකච්ඡාවක් ඇරඹීම.
  • දැනට දුර්වල වී තිබෙන සමථකරණ සහ සමථ මණ්ඩල විකල්පය පුනරුජ්ජීවනයට පත්කිරීම.
    නීතිඥ ගාස්තු නියාමනය කිරීම. (මෙය පුද්ගලික රෝහල් අංශයේ වෛද්‍ය ගාස්තු නියාමනය කිරීමට සමානය.)
  • ඒ සඳහා මහජන කතිකාවකට මුල පිරීම.

ජාජ බලවේගය වෙනස් වීමේ ගැටලුව

මේ අතර ජාජබය පිළිබඳ ප්‍රධාන දේශපාලන පක්‍ෂවලිනුත්, ජනමාධ්‍යවලිනුත් එල්ල වන විවේචන ගැන කළ හැකි නිරීක්‍ෂණ දෙකක් තිබේ. ඉන් පළමුවැන්න නම්, එවැනි විවේචන සහ සාකච්ඡා අප රටේ මැතිවරණ කේන්ද්‍රීය දේශපාලන සාකච්ඡාව ගැඹුරු කරන්නට දායක වන්නේය යන්නයි. එහෙත් ජාජබයේ නියෝජිතයන්ගෙන් ඉදිරිපත් වන ගතානුගතික නොවන සහ අලුත් ආකාරයේ අදහස්වලට ඒවාට ඔබින ගරුසරුබවකින් යුතුව ප්‍රතිචාර දැක්වීමට ප්‍රධාන දේශපාලන පක්‍ෂවලට සහ ඒවායේ නියෝජිතයන්ට මෙන්ම මාධ්‍යවේදීන්ට සූදානම සහ හැකියාව නොමැති නම් එවැනි ගැඹුරු සාකච්ඡාවක් ඇතිවේයැයි බලාපොරොත්තු විය නොහැකිය. දැනට තිබෙන ප්‍රතිචාරවලින් පෙනෙන්නේ ප්‍රධාන පක්‍ෂවල හැකියාව තිබෙන්නේ ජාජබය තම ප්‍රධාන සතුරා ලෙස සලකමින් රණ්ඩු මිස සාකච්ඡා සහ සංවාදවලට එළඹීමට නොහැකියාවයි. එම නොහැකියාවම ජාජබය වෙතින්ද බොහෝ විට ප්‍රකාශ වන බව පෙනේ.

මේ අතර, මෙම සංවාද නොව ‘රණ්ඩු’ නිසා ජාජබයද මුහුණ දෙන අනතුරක් තිබෙන බව අනුමානයක් වශයෙන් හෝ කිව යුතුව තිබේ. එය නම්, තම අසාම්ප්‍රදායික ප්‍රතිපත්ති, අදහස් සහ යෝජනා පිළිබඳව ප්‍රධාන දේශපාලන පක්‍ෂවලින්ද, ජනමාධ්‍යයෙන්ද එන විවේචනත්, විවිධ තානාපති කාර්යාලවලින් ලැබෙන උපායශීලී පණිවිඩත් නිසා, ජවිපෙහි ‘රැඩිකල්’ අනන්‍යතාව හීලෑ වීමේ අනතුරයි. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සම්බන්ධ අනුර කුමාර දිසානායක මහතා දක්වන ‘මෘදු’ ආකල්පය උපායමාර්ගික ප්‍රතිචාරයක්ද, නැත්නම් රැඩිකල්හරණ ක්‍රියාවලියක සංඥාවක්ද යන්න තවමත් පැහැදිලි නැත. එහෙත් ජාජබය නිර්-රැඩිකල්කරණ ක්‍රියාවලියකට තල්ලු කිරීමට ජාජබයේ ‘සතුරන්’ මෙන්ම අලුත් ‘මිතුරන්’ ද වැඩකරන බව නිරීක්‍ෂණය කිරීම අපහසු දෙයක් නොවේ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මාර්ගවලින් තමන් රටේ පාලකයන් වන්නට යන්නේ ජාතික හෝ ග්‍රාමීය මට්ටමෙන් ප්‍රජාපීඩක විකල්ප ගොඩනැගීමට නොවන බවද ජාජබයේ ප්‍රකාශකයන් වටහා ගන්නේ නම්, ඔවුන්ටත් පුරවැසියන්ටත් හොඳ දෙයක් වනු ඇත.