ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සහභාගි වූ තණමල්විල ගම සමග පිළිසඳර වැඩසටහනේදී දහයියාගල අභය භූමිය කොල්ලකෑමට ජනාධිපති රාජපක්ෂගේ වාචික අවසරය ලැබුණි.
■ අරුණ ලක්ෂ්මන් ප්‍රනාන්දු
තණමල්විල ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ, අලුත්වැව ග්‍රාම නිලධාරී වසමේ කුකුල්කටුව වැව ඉස්මත්තේ පසුගිය සති කිහිපයේම පැවතියේ දැඩි කලබලකාරීබවකි. ප්‍රාදේශීය දේශපාලනයේ නියුතු පොහොට්ටු පක්ෂයේ කෙරුමන් නීති විරෝධී ලෙස වැව් පිටියේ වූ ගස් කපා පිදුරු සෙවිලිකර මණ්ඩප අට්ටාල බඳවා රජ දැක්මට මෙන් සූදානම් වූයේ ‘ගම සමග පිළිසඳරට’ එන ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පිළිගැනුමටය. මුළුමනින්ම නාටකීය ස්වරූපයක් ගත් මේ මේ පිළිසඳර නිම වූයේ ලාංකේය වනජීවී සහ වන සංරක්ෂණයේ ලොකුම හෝදාපාලුවක් සිදුකරමිනි.
ඒ පාරම්පරික ඉඩම් හිමියන් ලෙස බෞතීස්ම කරන ලද දේශපාලන හෙන්චයියන් ඉදිරියට දමා දහයියාගල අලිමංකඩත් එය පිහිටි දහයියාගල අභයභූමියත් මහ දහවලේ කොල්ලකෑමෙනි.
මොකක්ද දහයියාගල
දහයියාගල යනු ශ්‍රී ලංකාවේ හස්ති පර්යටනයේ සුවිශේෂ වටිනාකමක් සහිත අලිමංකඩකි. මේ වන විට සමාජ මාධ්‍යයන් ඔස්සේ මේ අලිමංකඩ උඩවලවේ ජාතික වනෝද්‍යානයට පමණක් ඈඳා කථාකළද එය ලුණුගම්වෙහෙර, යාල වැනි සුවිශාල වනාන්තර පද්ධතියකින් සමන්විත අභයභූමි කිහිපයකම වසන අලි ඇතුන්ගේ සංක්‍රමණික මාර්ගයකි. දහයියාගල අලිමංකඩ යනු උඩවලවේ වනෝද්‍යානයේ උතුරු මායිමය. එම වනෝද්‍යානයේ සිටිනා සිටින අලි පමණක් නොව වැටහිරකන්ද අලිමංකඩ ඔස්සේ ලුණුගම්වෙහෙර දෙසින් එන අලි ඇතුන්ද යෝජිත බෝගහපට්ටිය අභය භූමිය වෙත සංක්‍රමණය වනුයේ මෙකී දහයියාගල අලි මංකඩ ඔස්සේය.
රජවක වන රක්ෂිතය, සමනල වැව වන රක්ෂිතය සහ බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ අධිසංවේදීම පරිසර පද්ධතියක් වන හල්දුම්මුල්ල සොරගුණේ වනාන්තර කලාපය වෙත සංක්‍රමණය වීමටද අලි මෙම අලි මංකඩ භාවිත කරති.
ලියුම්කරු මෙසේ පවසනුයේ වනජිවී බලධාරීන්ගේ වාචික ප්‍රකාශ උපුටා ගනිමින් නොව, අලි ඇතුන්ට පළඳවන රෙඩියෝ කොලර් දත්ත ඇසුරෙන් වනජිවී දෙපාර්තමේන්තුව සහ පර්යේෂකයන් නඩත්තු කරන විද්‍යාත්මක දත්ත සහ මූලාශ්‍ර ඇසුරෙනි.
අලි ඇතුන් බෝගහපට්ටියට සංක්‍රමණය වීමට බලපාන තවත් හේතු ගණනාවකි. ඉන් පළමුවැන්න බෝගහපට්ටිය යෝජිත අභය භූමියේ කරමැටිය ප්‍රදේශයේ පිහිටි ස්වාභාවික ලවණ නිධියයි. හස්තීන් සිය ලවණ අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට මෙහි ලවණ මිශ්‍රිත පස් කෑමට විශේෂ රුචිකර බවක් දක්වති. එමෙන්ම දහයියාගල ආශ්‍රිතව නියං කාලයේ පවා නොසිඳෙන වැව් කිහිපයක් වෙයි. මේවා නිසා අලි ඇත්තු නිබඳව දහයියාගල අලිමංකඩ සහ අභය භූමිය සිය පර්යටන ක්‍රියාවලියේදී භාවිත කරති. ගවයන් ඇතුළු කිරීම, ආක්‍රමණික ශාක ව්‍යප්තිය වැනි කරුණු නිසා උඩවලව ජාතික වනෝද්‍යානයේ පවතින ආහාර හිඟයද මෙකී හස්ති පර්යටනය සුලබ කරන සාධකය.
දහයියාගල අතීත කතාව
අලි ඇතුනගේ සංක්‍රමණ මාර්ගයක් ලෙස දහයියාගල ඇති වටිනාකම නිසාම වර්ෂ 2002 ජුනි මස 07 දිනැති අංක 1239/28 දරන ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ අති විශේෂ ගැසට් පත්‍රය මගින් අලිමංකඩද ඇතුළත්වන ලෙස හෙක්ටයාර් 2685.07 ක වපසරියකින් සමන්විත දහයියාගල අභයභූමිය ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත.
එහෙත් කංසා වගාව, නීති විරෝධී දැව සහ දඩමස් ජාවාරමෙ නියැලුණ දේශපාලන අධිකාරියේ අනුග්‍රහය ලත් අතලොස්සක් දෙනා ඒ අවධියේ සිටම මේ බිම් කඩ අල්ලා ගනීමට මාන බැලුවෝය. එහි කූටප්‍රාප්තිය 2008 වනවිට එළඹ තිබුණි. එම වසරේ සැප්තැම්බර් 21 දින එවකට රජයේ නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයෙකු, පළාත් සභා මන්ත්‍රීවරයෙකු, සහ ප්‍රාදේශීය සභා මන්ත්‍රීවරයෙකුගේ සෘජු මැදිහත්වීම මත උඩවලව ජාතික උද්‍යානයේ උතුරු මායිමේ විදුලි වැටක් ඉදිකර මෙම දහයියාගල අභයභූමියේ ඉඩම් නීති විරෝධී ලෙස අත්පත්කර ගැනීමට පිරිසක් උත්සාහ කළ බව ප්‍රකටය.
මේ නිසා ප්‍රදේශයේ මිනිස් අලි ගැටුම ඉහළ යා හැකි බව දත් ප්‍රදේශවාසීහු දේශපාලන බලයට අභියෝග කරමින් අලිමංකඩ සහ අභය භූමිය තහවුරු කරන ලෙස ඉල්ලා උද්ඝෝෂණය කරන්නට වූහ. එම සටනට ශ්‍රී ලංකා ජෛව විවිධත්ව සංරක්ෂණ හා පර්යේෂණ කවය, පරිසර සහ සොබාදහම් අධ්‍යයන මධ්‍යස්ථානය ඇතුළු පරිසර සංවිධාන ගණනාවක් එක්වූ අතර ප්‍රදේශයේ ජනතාව සහ වනජීවී සංරක්ෂණ නිලධාරීහුද මැදිහත් වූහ.
අලිමංකඩ ඉල්ලා ප්‍රදේශවාසීන් සහ පරිසරවේදීන් දින හතක අඛණ්ඩ සත්‍යග්‍රහයක් පැවැත් වූ අතර එය මර්දනය කිරීමට දකුණේ පාතාල නායකයෙකු යොදවාගත් බව උද්ඝෝෂණයට සහභාගිවූවෝ පවසති. එයද අසාර්ථකවූ තැන දහයියාගල පොලිස් මුරපොලට අමතර නිලධාරීන් අනුයුක්ත කොට දැඩි මර්දනයක් ක්‍රියාත්මක කර සත්‍යග්‍රහය විසුරවාහරින්නට කටයුටයුතුකරන ලදි. මේ සියල්ලට එදා නායකත්වය දුන්නේ එවකට පැවැති මහින්ද රාජපක්ෂ රජය නියෝජනය කළ මොනරාගල හම්බන්තොට ප්‍රදේශීය දේශපාලන නායකයන් බව ප්‍රකට කරුණකි. එහෙත් එකී උත්සාහයන් සියල්ල පරදා දහයියාගල අලිමංකඩ රැකගැන්මට එවර ප්‍රදේශවාසීනට හැකි විය.
දහයියාගල අභයභූමිය සහ එහි පිහිටි අලිමංකඩේ මතු ආරක්ෂාව තකා වනසත්ව හා ස්වභාව ආරක්ෂක සංගමය, ශ්‍රී ලංකා පාරිසරික පදනම හා වනපෙත් හා රක්ෂිත ප්‍රදේශ ආරක්ෂා කිරීමේ පදනම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ පෙත්සමක්ද ගොනු කළේය. එහි තීන්දුව 2010 ඔක්තෝබර් 4 දින ලබාදුන් අතර එමගින් දහයියාගල අභයභූමිය සුරැකෙන හා අලි ඇතුන්ට බෝගහපට්ටියට ගමන්කළ හැකි අයුරින් අභයභූමියේ උතුරු මායිමේ පොකුණු තැන්න, කරමැටිය, මහනෙළුව තෙක්ද, දකුණු මායිමේ මිල්ලගාල, කිලිමුල්ල, හරහා අලුත්වෙල තෙක්ද විදුලි වැට ඉදිකරන ලෙස ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නියෝග කළේය. මෙය ඉදිකිරීමට ප්‍රාදේශීය දේශපාලනඥයන් අඛණ්ඩව අවහිර කරන ලද මුත් කෙසේ හෝ විදුලි වැට ඉදිකර අලිමංකඩ රැක ගැනීමට දෙපාර්තමේන්තුව සමත් විය.
දහයියාගල අද තත්වය
රජයේ ගැසට් පත්‍රයකින් සහ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ නඩු තීන්දුවකින් තහවුරුව ඇති දහයියාගල අභය භූමිය සහ එහි පිහිටි අලිමංකඩ මේ වන විට සිය ගණන් මිනිස්සු කොල්ලකමින් සිටිති. වනපෙත ගිනිලමින් සිතු සේ මායිම් ලකුණු කරමින් දේශපාලන අධිකාරියේ අනුදැනුම සහ ආශීර්වාදය සහිතව ඔවුහු මේ මාහැඟි ජාතික සම්පත මහ දහවල් කොල්ල කති. නිසැකවම ඊට උත්තේජනය ලැබුණේ පසුගිය 30 වැනිදා තණමල්විල, අලුත්වෙල කුකුල්කටුව වැව් තාවුල්ලේ පැවැති ගම සමග පිළිසඳර වැඩසටහනෙනි. එහිදී “පාරම්පරිකව කෘෂිකර්මාන්තය සඳහා උපයෝගි කර ගත් ඉඩම්වල අඛණ්ඩව වගා කිරීමට ගොවීන්ට අවස්ථාව සලසන නව නීති රීති ක්‍රියාත්මක කිරීමත් සමග පැරණි චක්‍රලේඛ යටතේ පවරා ඇති නඩු ඉල්ලා අස් කර ගන්නැයි” ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් ප්‍රකාශ කරන ලදි. එහෙත් මේ ප්‍රදේශයේ පාරම්පරික හේන් ගොවීන් නොසිටි බව වනජීවී නිලධාරින් මෙන්ම අවට පදිංචිකරුවෝද පවසති. අහම්බෙන් හෝ හේනක් තිබුණා නම් ඒ නීතී විරෝධි කංසා වගාවකි.
නීතිය බිඳවැටීම
අභය භූමියක් තුළ පෞද්ගලික ඉඩම් තිබිය හැකි මුත්, අභය භූමිය ගැසට් කළ පසු එකී ඉඩම් අයිතිකරුවන්ගේ අභිමතයට භාවිත කළ නොහැක. එවැන්නක් කෙරේ නම් ජාතික පාරිසරික පනතට අනුව පරිසර ඇගයීම් වාර්තාවක් ලබාගත යුතු වෙයි. එහෙත් මේ කිසිම නෛතික තත්ත්වයක් නොතකා, පාරම්පරික ඉඩම් හිමියන් ලෙස ව්‍යාජව පෙනීසිටිනා දේශපාලන අධිකාරියේ හිතවත්තු දහයියාගල අහය භූමිය ගිනිබත් කරමින් සිටිති.
ජනාධිපතිවරයා මීට පෙර වතාවක් කීවේ ඔහුගේ කටවචනය චක්‍රලේඛ ලෙස සලකන ලෙසය. එතැන් පටන් ඔහු කිහිප වතාවක්ම රක්ෂිත ඉඩම් අවභාවිත කරන ගම්වාසීන්ට නීතියට පිටින් එම කටයුතු කිරීමට අවසර දෙන ලෙස හැඟවෙන කතා කීය.
මෙය ඔහුගේ වර්ගයට අයත් ලොව පුරා පාලකයන්ගේ ගතිලක්ෂණයකි. එවැනි වනාන්තර අද්දර සිටින පුද්ගලයන්ගේ ඡන්ද ලබාගැනීම සහ එවැනි ප්‍රදේශවල ඉඩම් අල්ලාගනු ලබන දේශපාලන නායකයන්ගේ වුවමනා ඉටු කිරීම වෙනුවෙන් මෙලෙස වනාන්තර පිළිබඳ නීති නොතකන බව හැඟේ. උදාහරණයක් ලෙස බ්‍රසීලයේ ජනාධිපති ජායිර් බල්සනාරෝ ඇමසන් වනය වනසන්නට අවසර දෙන්නේත් එවැනි අරමුණුවලින්ය. එහෙත් දේශගුණ අර්බුදය දෑස් ඉදිරිපිට යථාර්ථයක් වූ යුගයක මෙවැනි අදූරදර්ශී පියවර ගැනීම යහපත් පාලකයෙකුට තරම් නොවේ.
දේශපාලන අධිකාරියේ බලපෑම නිසා වනජීවී සහ පොලිස් නිලධාරීහු අසරණව සිටිති. මෙම ක්‍රියාව 2009 අංක 22 දරන වන සත්ව හා වෘක්ෂලතා ආරක්ෂක (සංශෝධන) පනත, 1980 අංක 47 දරණ ජාතික පාරිසරික පනත, වැනි අණපනත්ද උල්ලංඝනය කිරීමකි. ඊටත් අමතරව මෙකී ක්‍රියාව රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට සහ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ බලයට ගෙන ආ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයට පමණක් නොව ස්වාභාවික යුක්ති ධර්මයටද පටහැනි වෙයි.
මෙහි තවත් පැත්තක් ඇත. ඒ අපේ ව්‍යාජ පරිසරවේදීන් ගැනය. යුද්ධයෙන් පසු ගැසට් කරන ලද විලයිත්තිකුලම් රක්ෂිතයේ පදිංචි වූ, ඒ ප්‍රදේශවල ඊට පෙර ජීවත් වූ මුස්ලිම් ජාතිකයන්ට එරෙහිව ගෙනගිය ‘සටන්’ කිසිවෙකුට අමතක නැත. ඒවා ගැන කතා කරන ඇතැම් උදවිය, දහයියාගල රක්ෂිතය ගැන කතා කරන්නේ නැත.
අයහපත් ප්‍රතිපල
මේ සියල්ලටම වඩා මේ අමනෝඥ ක්‍රියාව නිසා ඉදිරියේදී වේලි ඔය, කන්ඩියපිට වැව, මහපැලැස්ස, අලුත් වැව, පොකුනුතැන්න, කුකුල්කටුව, හම්බෙගමුව, ඇඳගල, පොතුපිටිය, දම්වැල්ඕඩය, දහයියාගල, ලගිනගල, කරමැටිය වැනි ගම්මානවලට එල්ලවන වන අලි ප්‍රහාර ඉහළ යාම අනිවාර්ය වේ.
එසේම ඉදිරියේදී සෙවනගල, බලංගොඩ, වැල්ලවාය, බුදුරුවගල, බෙරගල, දියලුම හා හල්දුම්මුල්ල දක්වාද අලි ඇතුන්, විශේෂයෙන් ගැටීම්වලට මුල්වෙන තනි පිරිමි අලින් ගමන් කිරීමට මෙම තත්ත්වය හේතුවිය හැකිය. එමගින් මෙතුවක් මිනිස් අලි ගැටුම බල නොපෑ ප්‍රදේශ පවා ඊට ගොදුරු වීමට ලොකු ඉඩක් නිර්මාණය වෙමින් පවතී.■
