මියන්මාරයේ සිදු වූ හමුදා කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු, මේ වන විට හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. චීනයේ ආර්ථික සහයෝගයත් මැද මියන්මාරයේ අනාගතය කෙසේ වේවිද?

යම් රටක් හමුදාක් පවත්වාගෙන යන්න ඕනෑ මකරෙක් ඇති කරනවා වාගෙයි. අවශ්‍ය ආහාරපාන ආදිය දී නිසි පාලනයක් ඇතිව, බැඳ තබාගන්න ඕනෑ. අවශ්‍ය වෙලාවට විතරක් එළියට ගන්න ඕනෑ. නැත්නම් ගිනි පිඹිමින් විනාශයක් කරන්නට මකරෙක්ට හැකියි.
ආයුධ අතට ගත්, සිවිල් අයිතිවාසිකම් නොතකන, හුදු නායකයන්ගේ අණ අනුව ඕනෑ දෙයක් කරන හමුදාවක් සීමාව ඇතුළේ තබා නොගතහොත්, මහා විනාසයක් විය හැකියි. මියන්මාරයේ පසුගිය සතියේ හමුදා කුමන්ත්‍රණය එවැනි විනාසයක්.
මියන්මාරය අවුරුදු 50කට වැඩි කාලයක් තිස්සේ හමුදා පාලනය යටතේ තිබුණු රටක්. 1962 සිට 2011 දක්වා. 2011 දී අර්ධ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයක් බිහිවුණා. 2015දී මිලිටරි පාලනයෙන් පසු පළමු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ විවෘත මැතිවරණය පැවැත්වුවා. මිලියන 54ක ජනගහනයක් සිටින මියන්මාරයේ පාලනය 2015න් පසුත් සම්පූර්ණයෙන්ම හමුදා ග්‍රහණයෙන් ගිලිහුණේ නැහැ.
අගමැතිනි අවුන් සාන් සු චී සහ පාලක පක්ෂයේ නායකයන් ගණනාවක් අත්අඩංගුවට ගෙන රඳවා තබාගෙන. වසරක හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කරලා. හේතුව ලෙස මිලිටරි කණ්ඩායම් කියන්නේ, අවසන් වරට පැවති මැතිවරණය සාධාරණ එකක් නොවූ බව. එය මිලිටරි කණ්ඩායම් කී කතාවක් නෙවෙයි. මැතිවරණයෙන් පසු විපක්ෂයේ කණ්ඩායම් තමයි මැතිවරණය අසාධාරණ බව කියන්නට පටන්ගත්තේ. එහෙත්, මියන්මාර් මැතිවරණ කොමිසම කීවේ ඒ බව තහවුරු කරන කිසිම සාක්ෂියක් නැහැ කියලයි.
දැන් එරට වැසියන් පාරට බැස බෙලෙක් කෝප්පවලින් පිඟන්වලට ගසමින් විරෝධතා පවත්වනවා. සෞඛ්‍ය සේවකයන් රාජකාරීවලින් ඉවත්ව විරෝධය දක්වනවා. ඒ, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ඉල්ලමින්.
හමුදා පාලනයක් ඉල්ලන සමහර උදවිය ලංකාවේත් ඉන්න නිසා, තවත් බෞද්ධ රටක් වන මියන්මාරයේ පුරවැසියන් දිහා හොඳ හැටි බලන්න ඕනෑ.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ඇති සැටියෙන් බාරගන්න හොඳ නැහැ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ වටිනාකම මෙවැනි සිදුවීම්වලදී හොඳින්ම පේනවා. ඒ නිසා ටිකෙන් ටික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ බෙල්ල හිර කරන අය දිහා විමසිල්ලෙන් බලා ඉන්න ඕනෑ.
‘අපේ රට අලුතින් පියාඹන්න ඉගෙනගත් කුරුල්ලෙක් වගේ. දැන් අපේ තටු කපා දාලා’ බීබීසී වෙත එසේ කියා තිබුණේ මියන්මාර් ජාතික තරුණයෙක්.
‘මම පුදුමයෙන් සහ කම්පනයෙන් වෙළිලා. මම බලාපොරොත්තුවෙනවා අවුන් සාන් සුචී සහ ඇගේ සගයන් ඉක්මනින් නිදහස් වේවි කියා.’ මැදිවියේ කාන්තාවක බීබීසී වෙත එසේ කීවා.
එහෙත්, මියන්මාරයේ මිලිටරි කණ්ඩායම් මීට පෙර ඉතිහාසයේ මහජන විරෝධතා මැඩපැවැත්වීමට ඉතා දරුණු උපක්‍රම යොදාගෙන තිබුණා. මෙවරත් එසේ කරනු ඇතිදැයි සිතාගත නොහැකියි.
‘අපි රාජකාරීවලින් ඉවත් වුණේ ජනතාව ගැන නොසිතන ඒකාධිපතියෙක් යටතේ වැඩ කරන්න බැරි නිසා.’ රාජකාරීවලින් ඉවත් වූ සෞඛ්‍ය නිලධාරියෙකු බීබීසී වෙත එසේ කියා තිබුණා.

සු චී නම් වීරවරිය
මියන්මාර කුමන්ත්‍රණයේ කේන්ද්‍රීය චරිතය අවුන් සාන් සු චී. ඇය 1991 දී නොබෙල් සාම ත්‍යාගය දිනාගත්තා. 2015 දී ඇය ජාතික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලීගය නියෝජනය කරමින් මැතිවරණයට ඉදිරිපත්ව එරට අගමැතිනිය වුණා. ඒ මැතිවරණය අවුරුදු 25කට පසු එරට පැවැත්වූ පළමු විවෘත මැතිවරණය. ඉන්පසු ඇය 2020 දී දෙවැනි වතාවටත් විශාල මැතිවරණ ජයක් ලැබුවා. කුමන්ත්‍රණය දක්වා ඇය අගමැතිනිය වූවා.
ඇය එක්තරා කලෙක මානව හිමිකම් පිළිබඳ ලෝකයේ අංක එකේ සංකේතයක්. තමන්ගේම නිදහස අත්හැර, ඇය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් සටන් කළා. දශක දෙකක් තිස්සේ රට පාලනය කළ දරුණු හමුදා ජෙනරාල්වරුන්ට එරෙහිව සටන් කළ සිහින් සිරුරැති ගැහැණියක් ඇය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට ඒ තරම් ප්‍රබල සංකේතයක් තවන් කොයින්ද.
ඇගේ පියා ජෙනරල් අවුන් සාන්. ඔහු මියන්මාරයට නිදහස ලබාදීමේ වීරයෙක්. එහෙත්, සු චීට වයස අවුරුදු දෙකක් වෙද්දී ජෙනරල් අවුන් සාන් ඝාතනය කරනු ලැබුවා. 1960 දී සු චීගේ මව ඉන්දියාවේ මියන්මාර් මහකොමසාරිස්වරිය පත් කළා. සු චී ඉන්දියාවට ආවා. ඇය ඉන්දියාවේ හැදී වැඩී, බි්‍රතාන්‍යයට ගොස් ඔක්ස්ෆර්ඩ් සරසවියේදී දර්ශනය, දේශපාලනය සහ ආර්ථිකය පිළිබඳ හැදෑරුවා. බි්‍රතාන්‍යයේදීම මයිකල් ආරිස් නම් බි්‍රතාන්‍ය ජාතිකයා සමඟ විවාහ වුණා. විවාහයෙන් ඇයට දරුවන් දෙදෙනෙක් සිටිනවා. (මියන්මාර් ව්‍යවස්ථාව අනුව විදෙස් විවාහයකින් දරුවන් සිටින නිසා සු චීට එරට ජනාධිපතිධුරය දරන්නත් බැහැ.)
ඇය නැවත 1988 දී මියන්මාරයට ගියේ ඇගේ මවට අසනීප වූ නිසයි. එහෙත් 1988-08-08 වැනිදා කුප්‍රකට දේශපාලන කලබගෑනි ආරම්භ වුණා. 88-8-8 ලෙස එම අරගලය හැඳින්වුවා. ඒ මියන්මාරයේ එවකට සිටි ඒකාධිපතියා වූ ජෙනරල් නී වින්ට එරෙහිව. ඇය ඒ දේශපාලන කටයුතුවලට සම්බන්ධ වෙමින් අරගලවලට නායකත්වය දුන්නා. 8-26 වැනිදා ඇය යැන්ගූන්හිදී ඓතිහාසික කතාවක් පැවැත්වුවා. එහෙත්, එම අරගල දරුණු ලෙස මර්දනය කෙරුණා. අවිහිංසාවාදීව අරගල කරමින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් ඇය සටන් ඇරඹුවා. එහෙත්, අරගලය පරාජය වූ පසු අන්තිමේ ඇය මියන්මාරයේ සිර වුණා. 1989 සිට ඇය නිවාස අඩස්සියේ තැබුවා.
ඇය 1990 දී මැතිවරණයකටත් ඉදිරිපත් වුණා. ඒ ඇගේ පක්ෂයෙන්. එහෙත්, මැතිවරණය ජයගත් පිලට බලය පවරන්නට මිලිටරි පාලකයන් සූදානම් වුණේ නැහැ.
1990 දී අවුන් සාන් සුචී කළ ප්‍රකාශයක් විශේෂයි. ඇය ඒ ප්‍රකාශය කළේ ‘බලය දූෂිතයි, අධික බලය අධික ලෙස දූෂිතයි’ යන ප්‍රකාශයට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස.
‘බලය නෙවෙයි දූෂිත. බිය තමයි දූෂිත. බලය හිමි අයට ඒ බලය අහිමිවේවි කියන බය තමයි දූෂිත ක්‍රියා කරන්නේ.’ ඇය කීවේ එහෙම.
තවත් වතාවක් ඇයට අසීරු තෝරාගැනීමක් කරන්නට වුණා. ඒ බි්‍රතාන්‍යයේ සිටි ඇගේ සැමියා මරණාසන්න වූ මොහොතේ. නිවාස අඩස්සියේ සිටි ඇය සැමියා ගෙන්වාගන්නට අවසර ඉල්ලුවා. මියන්මාර් මිලිටරි රජය කීවේ එයට අවසර නොදෙන නමුත්, ඇයට බි්‍රතාන්‍යයට යෑමට අවසර දිය හැකි බව. රටින් පිටවුණොත් ඇයට ඇතුළුවීමට අවසර නොලැබේවි කියන සැකය නිසා, ඇය සැමියා බැලීමේ පෞද්ගලික වුවමනාව පසෙක දමා රට වෙනුවෙන් තීන්දුවක් ගත්තා.
අවුන් සාන් සු චී නම් වීරවරිය, ඓතිහාසික දේශපාලන චරිතය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ හා මානව හිමිකම්වල සංකේතය බිහිවුණේ එලෙස. 2015 දී පැවති විවෘත මැතිවරණයෙන් ඇය අගමැතිධුරයටත් පත් වුණා. ව්‍යවස්ථාව අනුව බලය ජනපති සතු විය යුතුයි. එහෙත්, ඇගේ ජනප්‍රියත්වය නිසාම ජනාධිපතිවරයාටත් ඉහළින් රටේ තීන්දු ගත්තේ ඇය.
තවත් අතුරු කාරණාවක් තිබුණා. 2015න් පසුවත් මියන්මාරයේ ව්‍යවස්ථාදායකයේ සීයට 25ක නියෝජනයක් මිලිටරි නිලධාරීන්ට හිමි විය යුතුයි. මිලිටරි කණ්ඩායම්වලට සැලකිය යුතු බලයක් හිමි වුණා.

ඇගේ බිය
මියන්මාරය බහුතර බෞද්ධයන් සිටින රටක්. ඒ අතින් මියන්මාරය සහ ශ්‍රී ලංකාව සමානයි. එහෙත් එරට නැත්තේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය. මියන්මාරයේ රොහිංග්‍යා මුස්ලිම්වරුන්ට එරෙහිව මිලිටරි කණ්ඩායම් හිංසනය දියත් කළේ බෞද්ධ අන්තවාදී අදහස් පෝෂණය කරමින්. බහුතරය බෞද්ධයන් වූ මියන්මාරයේ, බහුතර ඡන්දයෙන් බලයට පත් වූ සු චී ඒ මුස්ලිම්වරුන් වෙනුවෙන් කතා කිරීමට බියක් දැක් වූ බව පෙනුණා.
ඒ අනුව, පසුකාලීනව ඇය තමන්ගේම ප්‍රකාශවල ගොදුරක් බවට පත්වුණා. බලය අහිමිවේවි කියන බය දේශපාලනඥයන් දූෂණයට ලක් කරන බව කී ඇයම රෝහිග්‍යා මුස්ලිම්වරුන්ගේ අයිතිවාසිකම්වලට පසුපස හැරෙව්වා. රොහිංග්‍යා මුස්ලිම් ජාතිකයන් දස දහස් ගණන් රට අත්හැර සරණාගතයන් ලෙස යද්දී, ඇතැම් වාර්තා අනුව මිලිටරි කණ්ඩායම් 10,000ක් පමණ ඝාතනය කර තිබියදී, අන්තවාදී බෞද්ධ කණ්ඩායම්වල ප්‍රහාරවලට මුස්ලිම් ජාතිකයන් ලක්වෙද්දී ඇය ජාත්‍යන්තර මාධ්‍යවලට කීවේ තම රට ඇතුළේ මානව හිමිකම් කඩකිරීමක් සිදු නොවන බව. මෙය පැහැදිලිවම බෞද්ධ බහුතරයේ කැමැත්තට අනුව ගිහින් ඇය කළ ප්‍රකාශයක්.
තවත් අවස්ථාවක රොයිටර්ස්හි මාධ්‍යවේදීන් දෙදෙනකු අත්අඩංගුවට ගත් පසු, ඒ මාධ්‍යවේදීන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනවා වෙනුවට ඒ අයිතිවාසිකම්වලට ප්‍රතිපක්ෂව කතා කළා. ඒ අනුව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ සංකේතයක් වූ සු චී බලය ලැබුණු පසු වෙනස් වූ හැටි මියන්මාරයේ අයත්, ජාත්‍යන්තර සමාජයත් අත්දුටුවා.
ඇගේ පාලන සමයේ අඩුපාඩුත්, පසුගිය වසරේදී කලාපයේ කොවිඩ්-19 පාලනයේදී අසාර්ථකම රටක් බවට මියන්මාරය පත් වූ සැටිත් කතාබහට ලක් වුණා. එහෙත්, සු චීගේ ජනප්‍රියත්වය අඩු වුණේ නැහැ. එරට බෞද්ධ බහුතරයේ සීයට 79ක් පමණ 2020 දී ඇයට කැමැත්ත දැක්වු බව සමීක්ෂකයන් කියනවා.

ඇගේ දෛවය
අවුන් සාන් සු චී එම අසාර්ථක පාලිකාව ලෙස ඉතිහාසගත වේදැයි ඇතැම් අය අවසන් කාලයේ ප්‍රශ්න කළා. එහෙත්, ඇගේ දෛවය ඊට වඩා වෙනස්. දැන් ඇය මිලිටරි කුමන්ත්‍රණයකින් සිරගත කරලා. 2020 නොවැම්බර් මාසයේ පැවති ඡන්දයකින් විශාල ජයග්‍රහණයක් ලැබුවාට පසු. ඒ නිසාම නැවත ඇය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ සංකේතයක් බවට පත්ව සිටිනවා. මුළු රටම ඉල්ලන්නේ ඇය නිදහස් කොට, කුමන්ත්‍රණය අත්හරින ලෙස. ‘ඇය තමයි අපේ අම්මා.’ ඇතැම් අය එහෙම කියනවා.
ඇත්ත, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයෙන් පත් කරගන්නා හැම පාලකයාම පාහේ අපේ බලාපොරොත්තු කඩා දමනවා විය හැකියි. එහෙත්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ස්වභාවය තමයි ඒ. මිලිටරි ඒකාධිපතියෙක්ට සාපේක්ෂව අඩුපාඩු සහිතව හෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නායකයෙක් රටකට වටිනවා.

මියන්මාර් මිලිටරිය
2011 දී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙත ගමන් කරන්නට පටන්ගත්තත්, මියන්මාරයේ මිලිටරි කණ්ඩායම් සම්පූර්ණයෙන්ම පාලනයෙන් ඈත් වුණේ නැති බව අප මීට පෙර කීවා. මියන්මාර ව්‍යවස්ථාදායකයේ ඉඳගෙන සිටින හමුදා නිල ඇඳුම් බොහොමයක් ඊට පසුත් දක්නට ලැබුණා. මියන්මාර් මිලිටරි කණ්ඩායම් පුදුමාකාර විදියට සිවිල් ජීවිතයට මැදිහත් වුණා. (දැන් ලංකාවේත් ටිකෙන් ටික සිද්ධවෙන්නේ ඒක.)
මිලිටරි කණ්ඩායම්වලට අයත් ව්‍යාපාර සමාගම් තියෙනවා. දැවැන්ත සමාගම්. ඇඳුම්, මැණික්, බැංකු ආදී නොයෙකුත් ක්ෂේත්‍රවල.
දැන් මියන්මාරය පාලනය කරන්නේ මිලිටරි ජුන්ටාවක්. එහි නායකත්වය දරන්නේ සේනාධිනායක මින් අවුන්ග් හ්ලේන්ග්. ඔහු මීට පෙර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය පැවති සමයේත් මිලිටරි කණ්ඩායම්වලට නායකත්වය දුන්නා. කලක් සු චී සමඟ සහයෝගයෙන් හිටියා. දැන් ඔහු කියන්නේ ඉක්මනින්ම සාධාරණ හා නිදහස් මැතිවරණයක් පවත්වන බව. එහෙත්, වසරක කාලයකට හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති පසුබිමක එය අද හෝ හෙට සිදුවේයැයි කියන්න බැහැ.

චීනයේ සහයෝගය
මේ කතාවේ ඉතා වැදගත් භූමිකාවක් චීනය ඇතුළු මියන්මාරයේ අසල්වැසි රටවල් ඉටු කරනවා. අපේ කලාපයේ සිටින ප්‍රජාතන්ත්‍රවිරෝධී පාලකයන්ගේ හිතමිතුරා චීනය. උතුරු කොරියාවේ ආර්ථිකයටත් ලෝක සම්බාධක හමුවේ පණ අදින්නට හැකි වී තිබෙන්නේ චීනයේ ආර්ථික ඔක්සිජන් නිසායි.
චීනය කිසිදා ආර්ථිකයෙන් ගොඩ යන්නට රටවල්වලට උදව් කරන්නේ නෑ. එහෙත්, ජාත්‍යන්තර බලපෑම් සහ සම්බාධක හමුවේ පණ අදින්නට රටවල්වලට උදව් කරනවා. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට හිතකර නැති පාලනයක් ගෙනයන කාම්බෝජය, තායිලන්තය මෙන්ම පිලිපීනයක් මේ වන විට කියා ඇත්තේ මියන්මාරයේ ප්‍රශ්නය අභ්‍යන්තර එකක් බව.
මේ වනවිටත් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය මියන්මාරයට එරෙහිව සම්බාධක පනවන බවට අනතුරු හඟවා තිබෙනවා. බි්‍රතාන්‍යය, යුරෝපා සංගමය සහ ඕස්ටේ්‍රලියාව ඇතුළු පාර්ශ්ව ගණනාවක් කුමන්ත්‍රණය හෙලා දැක තිබෙනවා.
මියන්මාරයට සම්බාධක පැනවීමේ ඉඩකඩක් තිබෙනවා. එහෙත්, ඒවා කුමන මට්ටමට සිදුවේදැයි සිතාගත නොහැකියි. ඇතැම්විට මියන්මාරයේ ජෙනරල්වරුන්ට සහ ඔවුන්ට අයත් සමාගම්වලට පමණක් සම්බාධක පැනවීමේ ඉඩක් තිබෙනවා.
එහෙත්, මියන්මාරයේ මිලිටරි නායකන් එයට කිසිදු බියක් දක්වන්නේ නැහැ. මීට පෙරත් වසර ගණනක් තිස්සේ මිලිටරි පාලනයක් ගෙන ගිය එම නායකයන්, සම්බාධක තර්ජන තඹේකට තකන්නේ නැහැ. අනෙක මියන්මාරය මේ වන විටත් වැඩිපුර ආර්ථික ගනුදෙනු කරන්නේ සිංගප්පූරුව, හොංකොං, චීනය ආදී රටවල් සමග. ආසියානු කලාපයේ දැන් සිටින බලවත් රටවල්, බටහිර රටවල්වල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී බලපෑම්වලට හසු නොවී ආර්ථිකය පවත්වාගෙන යන්නට සමත්.
ඒ නිසා බලපෑමක් කරන්නට නම් ලෝකයේ රටවල් ගණනාවක් එකතු වී, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේත් මැදිහත්වීම මත ඉතා තීරණාත්මක සම්බාධක පැනවීමක් කළ යුතුයි. එහෙත්, එසේ කළහොත් අමාරුවේ වැටෙන්නේ දැනටත් දිළිඳුකමේ ජීවත්වෙන මියන්මාරයේ සාමාන්‍ය ජනතාවමයි. සම්බාධක තිබුණත්, දැඩි පාලනය එලෙස පවත්වාගන්නට මිලිටරි පාලකයන් උත්සාහ කරනු ඇති.■

මේ ආණ්ඩුව වරාය නැගෙනහිර පර්යන්තය සීයට සීයක් වරායෙන් පාලනය කරනවා කියන තීන්දුවේ මුලින් හිටියේ නෑ…
මුල් කැබිනට් පත්‍රිකාව ඉදිරිපත් වෙන්න යෙදුණේ නැගෙනහිර පර්යන්තය ඉන්දියාවේ සමාගම් සමඟ හවුලේ ආයෝජනය කරලා, සීයට 49ක් ඔවුන්ට හා 51ක් අපට ලෙස අයිතිය හවුලේ බෙදාගැනීමේ යෝජනාවක්. ඒක තමයි සම්පූර්ණයෙන් ආපිට හරවලා නැගෙනහිර පර්යන්තය වරාය අධිකාරියටම තනිකර ලබා දී, එහි මෙහෙයුම් අයිතිය ලබාගැනීමේ තීරණයට පරිවර්තනය වුණේ.

ඔබ ඇතුළු නායකයන් මුල ඉඳලාම විරුද්ධ වුණාද?
නෑ. කැබිනට් මණ්ඩලය ඇතුළේදී සමහර අය ප්‍රශ්න නැගුවා. මේ තීන්දුව ගත්තේ ඇයිදැයි කරුණු විමසුවා. මේ තීන්දුව ගැන යම් සාංකාවක් යම් ප්‍රමාණයකට මතු කළා. ඒ වෙලාවේ අපි ඊට එහා ගිය විරෝධයක් ඉදිරිපත් කළේ නෑ. ඒත්, කැබිනට් පත්‍රිකාව ගැන පුවත සමාජගත වුණා. ඒකෙන් පස්සේ වෘත්තිය සමිති විරෝධය දක්වන්නට සංවිධානය වුණා. ඒ පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තුවේ යම් යම් වෙලාවල සාකච්ඡා කළා. කැබිනට් මණ්ඩලයේ සහ ආණ්ඩුවේ මන්ත්‍රීවරුන් අතර වෘත්තිය සමිතියේ පත්‍රිකාවක් ගියා. ඒ ගැන ප්‍රශ්න මතු වුණා. අයිතිය ගැන කතා කළා. සංවර්ධනය කිරීම ගැන ප්‍රශ්න කළා. ලාභය බෙදාගැනීමට තියෙන වුවමනාව මොකක්ද, පර්යන්තයේ හතරෙන් තුනක් හදලා ඉවරවුණාම ඉතිරි ටික හදාගන්න අපට පුළුවන් කියන අදහස ආවා. ඒ නිසා එහි ලාභය ඉන්දියාවේ සමාගමක් එක්ක බෙදාගැනීමේ අවශ්‍යතාවක් නැති බව කතා කළා. අපේ වරායේ අයිතිය සහ පාලනය අප සතුව තියාගන්න ඕනෑ බව හිතුවා. මොකද, 2029 දී ලංකාවට එස්ඒජීටී පර්යන්තයේ අයිතිය ලැබීමට නියමිතයි. ඒ අනුව වරායේ මුළු බලය වරාය අධිකාරිය යටතට තියාගෙන මෙහෙයුම් කටයුතු කළ යුතු බවට මත පළ කිරීම් සිද්ධ වුණා. ඒත් තීන්දුවක් ගැනුණේ නෑ. මත පල කිරීම් හා විමසීම් සිද්ධවුණා. එයින් පසු, අන්තිමේදී තමයි මේ තීරණයට එන්න හේතු තත්වයන් මතු වුණේ. ඒක වුණේ බොහෝ අදහස් පළකිරීම් අනුව. දෙවැනි කැබිනට් පත්‍රිකාවක් ගේන්න යෙදුණේ ඒ අනුවයි.

සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ තියෙනවා දේශීය සම්පත්…
දේශීය සම්පත් රැකගැනීම ගැන පැහැදිලිව තියෙනවා. ඒ වගේම මේ වරාය පර්යන්තය ගැනත් සඳහන් වෙනවා. මේ වරායේ අයිතිය රැකගත යුතුයි කියලා තියෙනවා. ඒ වරාය සංවර්ධනය කිරීමේ කාර්යයේදී වරාය අධිකාරිය ප්‍රධාන සාධකය හැටියට ගෙන කටයුතු කරනවා කියන එක තියෙනවා. බටහිර පර්යන්තයක් අනාගතයේදී ගොඩනැගීමේදී ඉන්දියාව ඇතුලු විදෙස් ආයෝජකයන් හවුල් කරගැනීම ගැන එකඟ වෙලා ඉන්නවා.

බටහිර පර්යන්තයට විදේශ ආයෝජකයන් ගේනවා කියලා සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ නෑ. පෞද්ගලික අංශයේ ආයෝජකයන් ගැන විතරයි තියෙන්නේ. දේශීය සම්පත් විදෙස් රටවලට නොදෙන බවට පැහැදිලිව ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ තියෙනවා…
ඔව්, ජාතික සම්පත් නොදෙන බව තිබුණා. ඒ වගේම විදේශ රටවලට පවරලා තියෙන ජාතික සම්පත් නැවත අයිති කරගැනීමත් පොරොන්දු වෙලා හිටියා.

එහෙම ප්‍රතිපත්තියක් තියෙද්දී, නැගෙනහිර පර්යන්තය දෙන්න තීන්දු කළේ, දැන් බටහිර පර්යන්තය දීම ගැන කතා කරන්නේ ඇයි?
මම හරියටම හේතුව දන්නේ නැහැ. මම අනුමාන කරන විදියට චීනයේ සමාගමකට එක පර්යන්තයක් දැනට ලබා දී තියෙනවා. ඉන්දියාවේ වුවමනාවක් තිබුණා ඉන්දියාවේ යම් බලයක් ඇති තවත් පර්යන්තයක් ලංකාවේ හදාගන්න. ඒක වෙනුවෙන් ලංකාවට බලපෑම ආවේ. මා හිතන විදියට ඒ ඉන්දීය බලපෑම තුළ තමයි පළවැනි කැබිනට් පත්‍රිකාව ආවේ.

ආණ්ඩුවේ තීරණය නැවත හැරවීම ආණ්ඩුවේ පරාජයක් විදියට දකිනවාද?
නෑ නෑ. මේක ආණ්ඩුවේ ජයග්‍රහණයක් විදියටයි මා දකින්නේ. ආණ්ඩුවක් කටයුතු කරන්න ඕනෑ මේ විදියටයි. ආණ්ඩුවට පුළුවන් නම් තමන්ගේම කැබිනට් මණ්ඩලයේ ඇමතිවරුන්ගේ වෙනත් මත සැලකිල්ලට ගන්න, ආණ්ඩු පක්ෂ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මත දැක්වීම් සැලකිල්ලට ගන්න, ඒක වටිනවා. ඒවා සැලකිල්ලට අරන් අවසන් කැබිනට් පත්‍රිකාව දමන්නට තරම් නම්‍යතාවකින් යුත් ඒකකයක් විදියට වැඩ කරන්න ආණ්ඩුවට තියෙන හැකියාව මේ සිදුවීමෙන් පෙන්නුම් කළා. මහජන විරෝධතා මතුවෙද්දී ආණ්ඩුව පසුපසට අඩිය ගන්න සූදානම් බව මෙයින් පෙනුණා.

ඒක නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ජයග්‍රහණයක්…
ඔව්. ඒ වගේම කම්කරු පන්තියේ සහ වෘත්තිය සමිතිවල ජයග්‍රහණයක්. මේ රටේ වාමාංශික බලවේගවල ජයග්‍රහණයක්. ආණ්ඩුව පොදුවේ මේ සියළු බලවේගවලින් සැදුම් ලත් ආණ්ඩුවක්. ඒ නිසා මේ තීන්දුව හැර වෙන තීන්දුවක් ආණ්ඩුවට ගන්න බෑ.

ආණ්ඩුව මිනිසුන්ට ඇහුම්කන් දෙන්න කැමති නැති බව ප්‍රකට මතයක් තියෙනවා. මේ සිදුවීමෙනුත්, මින් ඉදිරියටත් ජනතා හඬට ලොකු හයියක් වේවි…
ආණ්ඩුව අධිකාරීවාදී බවට එන චෝදනා පිළිගන්න බෑ. මේ ආණ්ඩුවේ මූලික දේශපාලන චරිත ලක්ෂණය ගැන මැනීමක් කරන්නට හොඳ අවස්ථාවක් ලෙස අපට මේ සිදුවීම දකින්න පුළුවන්. අපි එම්සීසී ගිවිසුම නැවැත්වුවා. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මණ්ඩලයේ අපට විරුද්ධ යෝජනාවෙන් ඉවත් වුණා. තුන්වනුව පහුගිය ආණ්ඩුව ඇති කරගත් නැගෙනහිර පර්යන්තය පිළිබඳ එකඟතාව ආපිට හරවන්න ආණ්ඩුවට හැකි වුණා. මේවා එක පෙළට තියලා ගත්තාම මේ ආණ්ඩුවේ දේශපාලන චරිත ලක්ෂණය හොඳාකාරවම පේනවා.

මේ ආණ්ඩුව හැදිලා තියෙන්නේ තනි දේශපාලන අරමුණකින් නොවීම, පරස්පර අරමුණු තියෙන ලොකු පිරිසක් එක්වීම මේ මොහොතේ පෙනුණා…
වාමාංශික පක්ෂ, ජාතිකවාදී පක්ෂ, ශ්‍රීලනිපය වැනි මැද මාවතේ පක්ෂ, දෙමළ ජාතිකවාදී පක්ෂ සහ තවත් විවිධ කණ්ඩායම් එකතුවෙලා ඉන්නවා. ඔවුන් සියලුදෙනා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කණ්ඩායම්. එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩු නොවන අනෙක් හැම ආණ්ඩුවක්ම ඉතිහාසය පුරා තිබුණේ එහෙමයි. ඒ විවිධත්වය ඇතුළේ ඒකමතික තීන්දු ගැනීම් සිද්ධවුණා. නායකයන් පාක්ෂිකයන්ට ඇහුම්කන් දුන්නා.

ඒත්, ඒ කණ්ඩායම් අතර ගැටුම් සහ ශ්‍රීලනිපය වැනි කණ්ඩායම්වල මැසිවිලි දිගටම තිබුණා…
ඒවා නම් හැමදාම තියෙනවා. මැතිවරණවලට ගියාම ඕනෑම පක්ෂයක ඒවා වෙනවා. සන්ධානවලදී කෙසේ වෙතත්, තනි පක්ෂයක් ඇතුළේ වුණත් මැසිවිලි තියෙනවා. ඉල්ලීම් වුණත් හැම කෙනාටම ඉටු කරන්න බෑ. එම නිසා මැතිවරණවලදී තියෙන ස්වභාවය සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් එකක්. ඒක ප්‍රතිපත්තිමය ප්‍රශ්නයක් නෙවෙයිනේ.

ජිනීවාවලදී ලංකාව ජාත්‍යන්තරය එක්ක ගැටෙන බව පේනවා..
අපි ජිනීවාවල යෝජනාවලින් ඉවත් වුණා. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කොමසාරිස් වාර්තාව පිළි නොගන්නා බව කීවා. ජිනීවා සාකච්ඡා පදනම් කරගෙන අපි රජයක් හැටියට අපේම විමසුමක් කරනවා. නව කොමිසමක් මගින් එතෙක් පැවති විවිධ කොමිෂන්වලින් දුන් නිර්දේශ ක්‍රියාවට නැගීමට හැකි, ක්‍රියාවට නැගිය යුතු නිර්දේශ ගත්තා. අපි මේ රටේ සංහිඳියාවටත්, මානව හිමිකම් රැකීමටත්, වගවීම් පිළිබඳ සොයා බැලීමටත් කටයුතු කරනවා. පසුගිය කාලයේ සිවිල් යුද්ධ තත්වය ගැන හැරී බැලීමට දැනටමත් ගෙන ඇති පියවර අපි ඉදිරිපත් කරනවා. අපි ජාත්‍යන්තර වගකීම් ඉටු කරනවා. දේශීය වශයෙන්.

මානව හිමිකම් ගැන ප්‍රශ්න අමතක කරලා, ජාත්‍යන්තරය එක්ක තරහා වෙලා ඉදිරියට යන්න පුළුවන් බව හිතනවාද?
එහෙම බැහැ. අපට ජාත්‍යන්තර වගකීම් තියෙනවා. ලෝකයේ ඕනෑම රටකට එවැනි වගකීම් තියෙනවා. එක්ස්ත ජාතීන්ගේ සාමාජිකත්වය අපි දරනවා. ඒ එක්කම අපේ රටට පැනනගින වගකීම් තියෙනවා. ඒවා ඉටු කිරීමට අපට යුතුකමක් තියෙනවා. මෙතැන ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ ඒක ඉටු කරන්නේ ජාත්‍යන්තර වශයෙන්ද, දේශීය වශයෙන්ද කියන එක. අපි දේශීයව ඒ වගකීම ඉටු කරනවා.

දේශපාලන පළිගැනීම් පිළිබඳ කොමිසමේ නිර්දේශ ඉටු කිරීම ආන්දෝලනයට ලක්වෙලා..
ඒ කොමිසම නිර්දේශ කරලා තියෙනවා යම් යම් පියවර ගන්න කියලා. ඒ කොමිසමෙන් එළිදරව් වූ යම් අපරාධ හා වැරදි පිළිබඳ. ඒ පියවර ගැනීමට අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග, වැඩපිළිවෙල හා පෙළගැස්වීම කරන්න අලුත් කොමිසමකුත් පත් කරන්න කියලා කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් වූ පත්‍රිකාවේ තියෙනවා. අපි වගවීමෙන් බැඳෙනවා ඒ වගකීම් ඉටු කරන්නට.

ජනාධිපති පත් කරන කොමිසමකින් අධිකරණයට බලපෑම් කරන්නේ කොහොමද?
ඒක නම් අධිකරණයම තීරණය කරගන්න ඕනෑ දෙයක්. කොමිසමක බලය නිර්දේශ කිරීම සහ කරුණු විමසීම. ඒ අනුව ඔවුන් නිර්දේශ ඉදිරිපත් කළාම ඒක ඉටු කරන්න ඕනෑ. ඒකෙදී හොයා බැලුවේ පළිගැනීම් තිබුණාද. ඔව්, පළිගැනීම් තිබුණා. මේ අය පළිගැනීම්වලට ගොදුරු වුණා. ඒ ගැන පළිගැනීම්වලට කටයුතු කරපු පුද්ගලයන් ගැන අවශ්‍ය අධිකරණමය පියවර ගන්න කිව්වා. මේ පළිගැනීම්වල තිබුණේ මිනිසුන්ගේ නිදහස අහිමි කරන, දඬුවම්වලට යටත් කරන පළිගැනීම්. ඒ ගැන පියවරක් නොගෙන බෑ. කොමිසමක නිර්දේශ උඩ ක්‍රියාත්මක වෙන්න බලයක් තියෙනවාද කියන එක වෙනම කතාවක්. මීට කලින් සිරිමා බණ්ඩාරණායක මැතිණිගේ ප්‍රජා අයිතිය අහෝසි කරන්න නිර්දේශ කළේ ජනාධිපති කොමිසමකින්. ඊට පස්සේ පාර්ලිමේන්තු පනතකින් තමයි ඒක සම්මත කරලා ක්‍රියාත්මක කළේ. ඒ අනුවයි ඇගේ ප්‍රජා අයිතිය අහිමි කළේ.

දෙමළ දේශපාලන පක්ෂ මේ වන විට නිදහස් දිනය වර්ජනය කරනවා. මේක අනාගත ගැටුමකට හේතු වේවිද?
මා හිතන්නේ නෑ. මේක 1948 ඉඳලා තිබුණු විරෝධයක්. 1972 දී, 1977 දී ඔවුන්ගේ විරෝධතා මතු වුණා. ඒ මත තමයි යුද්ධය ඇති වුණේ. ඒ යුද්ධය අවසන්. ඒ පිළිබඳ දැන් එක්තරා තීන්දුවක් තියෙනවා. ඒකෙන් පසු ක්‍රියාදාමයේ හොඳ නරක අනුවයි අනාගතය තියෙන්නේ. ඒ පළාත්වල ජනතාවගේ කටයුතු, සංවර්ධනය, ඔවුන්ගේ බලතල, අයිතිවාසිකම්, ඉඩකඩම් ප්‍රශ්න, ජීවනෝපාය ප්‍රශ්න හා ඔවුන්ට රටේ සමාන පුරවැසියන් ලෙස තිබෙන්නා වූ අයිතිය විසඳාගන්න ඕනෑ. ඔවුන්ට රටේ වගකීම් දරණ මණ්ඩලවල කොපමණ බලයක් ලැබෙනවාද කියන එකත් මේ ප්‍රශ්නය තුනී වෙනවාද නැද්ද කියන එක තීන්දු වෙන කාරණයක්. අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කරගැනීමේදී ඔවුන්ට ඇහුම්කන් දෙන්න ඕනෑ. ඒ කාරණා මේකට අදාලයි.■

රජයේ පාසල්වල සිසුන් අපොස උසස් පෙළ විෂය ධාරාව සඳහා කලා විෂය තෝරා ගැනීමට හේතුවූ කරුණු පිළිබඳවත්, රජයේ විශ්ව විද්‍යාලයකින් කලා මාධ්‍යයෙන් ප්‍රථම උපාධිය ලබා රැකියා ගතවීම තෙක් අදියරයන් නියැදි පදනමින් පරික්ෂාවට ලක්කිරීම විගණකාධිපතිවරයා සිදුකර තිබේ.
එහිදී පාසල් අධ්‍යාපනය හා උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා කාලීනව සංශෝධනය වූ අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තීන් නොමැතිව ඉගැන්වීමේ කාර්යයන් සිදුකෙරෙන බවත්, පාසල් මට්ටමේ පවතින මානව හා භෞතික පහසුකම්වල විෂමතා මත වැඩි සිසුන් පිරිසක් උසස් පෙළ සඳහා කලා විෂය ධාරාව තෝරා ගන්නා බවත් නිරීක්ෂණය වී ඇත.
විශේෂයෙන් සිසුන්ට තාක්ෂණවේදය විෂය ධාරාව හැදෑරීමට බාධාවන් පවතින බවත් විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනය ගත්කල ඒවාහිද කලා උපාධි පාඨමාලා කාලීනව සංශෝධනය වී නොමැති බවත් ඉංග්‍රීසි භාෂා හා තොරතුරු තාක්ෂණමය දැනුම හා මෘදු කුසලතා වර්ධනය කර ගැනීම පිණිස පවතින ඉඩප්‍රස්ථා අවම බවත් නිරීක්ෂණය වී ඇත.
සිසුන් විද්‍යා හා ගණිත, වාණිජ හා තාක්ෂණ විද්‍යා විෂය ධාරාවන්ට වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයකින් කලා විෂය ධාරාවට යොමුවීමට හේතු වශයෙන් හඳුනාගෙන ඇත්තේ, තාක්ෂණ විෂය හැදෑරීම සඳහා දැඩි කැමැත්තක් තිබුනද තාක්ෂණික විද්‍යාගාර පහසුකම් නොමැති වීම හා පුහුණු ගුරුවරුන් නොමැතිවීම,ඉහළ ප්‍රතිඵල ලැබූ සිසුන්ට විද්‍යා ගණිත විෂය ධාරාවන් සඳහා බාහිර පාසැල්වලට ඇතුලත් වීමට නොහැකි වීම, පවුලේ අඩු ආදායම් තත්වය හා බාහිර පන්තිවලට යෑමට ආර්ථික ශක්තිය නොමැති වීම ආදියයි.
එමෙන්ම දරිද්‍රතා මට්ටම වැඩි පළාත්වල සිසුන් වැඩි ප්‍රමාණයක් කලා විෂය ධාරාව යොමුවන බවයි.
උසස් පෙළ විද්‍යා විෂය සහිත පාසල් 1029ක් ඇති බවත්, එම පාසල් වලින් තාක්ෂණවේදය විෂය ධාරාව ඇත්තේ පාසල් 395ක බවත්, වානිජ හා කලා විෂය ධාරා පාසල් 1818ක් ඇති බවත් හඳුනාගෙන ඇත.
2012 වර්ෂයේ සිට 2014 වර්ෂය දක්වා විෂය ධාරාවන් තෝරා ගැනීම පිළිබඳ විස්තරවලට අනුව විද්‍යා විෂය ධාරාව තෝරා ගැනීම පළිවෙලින් 23% සිට 24% දක්වා වර්ධනයක් පවතින බවද, වානිජ විෂය ධාරාව තෝරා ගැනීම 30% සිට 20% දක්වා අඩු වීමක්ද, තාක්ෂණවේදය විෂය ධාරාව තෝරා ගැනීම 8% සිට 12% දක්වා වර්ධනයක්ද, කලා විෂය තෝරා ගැනීම 42% සිට 45% දක්වා දැඩි වෙනසකට ලක්නොවූ පරාසයක් තුළ පවතින බවද නිරීක්ෂණය වී ඇත.
කලා උපාධිධාරින්ගේ රැකියා නියුක්ත අංශය සලකා බැලීමේදී 52.7%ක් රාජ්‍ය අංශයේ රැකියාවලද, 31.2%ක් පෞද්ගලික අංශයේ රැකියාවලද නිරතව සිටින බවත්, රාජ්‍ය අංශයේ රැකියා නියුක්තිකයින්ගෙන් 32.9ක් ගුරු වෘත්තියේ සිටින බවත් විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොසමිෂන් සභාව කළ පර්යේෂණයකදී හඳුනාගෙන ඇත.
එමෙන්ම කලා උපාධිධාරීන් 54.4% හා ප්‍රසංග කලා උපාධිධාරීන් 62.8% විරැකියාවෙන් පෙළෙන බවද, ඒ පිළිබඳ අදහස් විමසීමේදී අනාවරණය වූයේ ඔවුන් රජයේ රැකියාවක් අරමුණු කරගෙන සිටීම මත විරැකියාවෙන් පෙලෙන බවද වාර්තාව පෙන්වා දෙයි.
(කලා විෂය ධාරාව යටතේ අධ්‍යාපනයට නැඹුරුවීමේ ප්‍රවනතාවය සහ කලා උපාධිධාරීන්ගේ රැකියා වියුක්තිය පිළිබඳ විගණකාධිපතිවරයාගේ වාර්තාව ඇසුරිනි) ■

ඉන්දු ශ්‍රී ලංකා අතර දේශපාලන සහ ආර්ථික සම්බන්ධතා දුර්වල වීම රටේ අනාගතයට වාසිදායකද යන්න විමසා බැලීමකි.

අපේ අල්ලපු රට වන ඉන්දියාව, ලොව වේගයෙන්ම නැගී එන ආර්ථිකයක් හිමි රටයි. අනාගතයේ යම් දිනෙක ඉන්දියාව ලොව විශාලතම ආර්ථිකය වනු ඇතැයි අනුමාන කරන අයත් සිටී. එවැනි පසුබිමක ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාව සමඟ ආර්ථික සම්බන්ධතා දුර්වල කරගැනීම කෙලෙස බලපානු ඇතිදැයි විමසා බැලීම වටී. අපේ අසල්වැසි ඉන්දියාව සමඟ සුවදායී ආර්ථික සම්බන්ධතා පවත්වාගැනීම අපේ රටට යහපත්ය.
කොළඹ වරායේ නැගෙනහිර පර්යන්තය ඉන්දියාවට ලබාදීමට පොදු විරෝධයක් ඇති වුණේ හේතු බොහොමයක් නිසාය. කොළඹ වරාය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ විදේශ සමාගම් සතු වීම ප්‍රධානම හේතුව විය. නැගෙනහිර පර්යන්තය සීයට සීයක් වරාය අධිකාරියෙන් පාලනය කිරීමට ගත් තීන්දුව සාධනීය බව කිව හැක්කේ ඒ අර්ථයෙනි.
එහෙත්, හුදු ඉන්දියන් විරෝධය හෝ, පෞද්ගලික අංශයේ ආයෝජන ගැන ෆෝබියාවකින් වරාය ගැන කතා කළ අයත් සිටී. ඒ අය මීට පෙර ඉන්දියාව සමඟ නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුමක් අත්සන් කරද්දීත් බිය මැවීය. ඉන්දියාවේ 1990 ගිලන් රථ සේවය එද්දීත් බිය මැවීය. දැන් ඉන්දීය එන්නත ගැනත් බිය පතුරුවයි. අසූ ගණන්වල සිට ආ ඉන්දියානු විරෝධයක් අදටත් ලංකාවේ ඇත. නැගෙනහිර පර්යන්තයේ ආයෝජන අවස්ථා ඉන්දීය සමාගමකට නොදුන්නාට, නිසි රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සම්බන්ධතා මගින් ඉන්දියාව සමඟ සම්බන්ධය ශක්තිමත් කරගත හැකිය.
වරාය නැගෙනහිර පර්යන්තයේ ආයෝජනය කරන්නට ඉන්දීය සමාගම්වලට ඉඩ නොලැබීම ඉන්දීය මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබුණේ ශ්‍රී ලංකාව චීනයට ළංවෙමින් ඉන්දියාවෙන් ඈත්වෙමින් යන ගමනක දිගුවක් ලෙසය. කොළඹ දකුණු වරායේත්, හම්බන්තොට වරායේත්, පෝට් සිටි ව්‍යාපෘතියේත් ආයෝජනයට චීනයට ඉඩ ලැබීම සහ ඉන්දියාවට ඉඩ නොදීම ඔවුන් දකින්නේ වපරැහින්ය. මීට පෙර ඉන්දියාව සමඟ නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුමකට අත්සන් තැබීම නැවතුණු හැටිත් ඉන්දියාව සමඟ සම්බන්ධතා පළුදු කරගත් අවස්ථාවකි. ශ්‍රී ලංකාව ඉන්නේ ඉන්දියාව සමඟ දේශපාලන සහ ආර්ථික සම්බන්ධතා දුර්වල වූ තැනකය. චීනය සමඟ ඇඟෑලුම ඉන්දියාව නොදකිනවා නොවේ.
බැලූ බැල්මට ඉන්දියාවට වඩා චීනයට ලොකු ආර්ථිකයක් තිබෙන නිසා, චීනයට ළංවීම යහපත් යැයි කෙනෙකු සිතනවා විය හැක. එහෙත්, ඇත්තටම ඉන්දියාවේ ආර්ථිකයද ශ්‍රී ලංකාවට වාසි ලැබිය හැකි දැවැන්ත ආර්ථිකයකි. විශේෂයෙන් අනාගතය ගැන සිතන්නේ නම් ඉන්දියාව සමඟ ඉතා සමීප සහ ඇඟෑලුම් සම්බන්ධයක් ඇති කරගැනීම රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකව ශ්‍රී ලංකාවට යහපත්ය.
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ප්‍රසිද්ධ කරන ලද, 2021 වර්ෂය සඳහා වන ආර්ථික ප්‍රවණතා අනුව ඉන්දියාව 2021 වර්ෂයේදීද ලොව වේගයෙන්ම නැගී එන ආර්ථිකයක් හිමි රට බවට පත්වනු ඇත. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල අනුමාන කරන්නේ 2021 වර්ෂයේදී ඉන්දියාවේ ආර්ථික වර්ධනය සීයට 11.5ක් පමණ වනු ඇති බවයි. ඉලක්කම් දෙකක ආර්ථික වර්ධනයක් අනුමාන ලොව එකම රට ඉන්දියාවය.
ඉන්දියාව 2020 වර්ෂයේදී ලැබූ ආර්ථික වර්ධනය සීයට -10.3ක් විය. ඉන්දියාව කොවිඩ්-19 වසංගතයෙන් දැඩි පීඩාවකට මුහුණ දුන් රටකි.
ටයිම්ස් ඔෆ් ඉන්දියා පුවත්පත වාර්තා කරන අන්දමට 2021 වර්ෂයේදී ඉන්දියාව ටි්‍රලියන 5ක් දක්වා සිය ආර්ථිකය වර්ධනය කරගැනීමට අනුමාන කර සිටී. ඉන්දියාව කොවිඩ්-19 ලොක්ඩවුන් සමයෙන් පසු අපේක්ෂා කළාට වඩා වේගයෙන් ආර්ථිකය වර්ධනය කරගැනීම මෙම අනුමාන සඳහා හේතු වී තිබේ. ඉන්දියාව ක්ෂණිකව ලොක්ඩවුන් කිරීමේ ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කොට, ආර්ථිකය නැවත නගා සිටුවීමේ සැලසුම් සකස් කළ ආකාරය ආර්ථික වර්ධනයට හේතු ලෙස අනුමාන කර ඇත.
වී හැඩයේ ආර්ථික වර්ධනයක් ඉන්දියාව අත්පත් කරගනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. එන්නත් නිෂ්පාදනය සහ මහා පරිමාණයෙන් එන්නත් සමාජගත කිරීම නිසා කොවිඩ්-19 වසංගතය වේගයෙන් පරාජය කිරීමේ හැකියාවක් ඉන්දියාව ලබනු ඇති බවත් අපේක්ෂා කර තිබේ.
ඉන්දියාව ලොව දැවැන්තම එන්නත් නිෂ්පාදකයෙක් වීමත්, එන්නත් යනු මේ මොහොතේ ලොව වටිනාම නිෂ්පාදනයක් වීමත් ඉන්දියාවට අමතර වාසියකි.
ඔවුන් අනුමාන කරන අන්දමට චීනයේ ආර්ථික වර්ධනය 8.1ක් වනු ඇත. ස්පාඤ්ඤයේ ආර්ථික වර්ධනය 5.9ක් වනු ඇත. ප්‍රංශයේ ආර්ථික වර්ධනය සීයට 5.5ක් වනු ඇත. ඇමෙරිකාවේ ආර්ථික වර්ධනය 5.1ක් වනු ඇත.
ආර්ථික වර්ධනය අතින් ලොව අංක එක වීම, ලොව ලොකුම ආර්ථිකයක් හිමි රට බවට පත්වීම නොවේ. ඉන්දියාව තවමත් ආර්ථික බලය අතින් චීනයට වඩා බොහෝ පසුපසින් සිටින බව සැබෑවකි.
එහෙත් අනාගත ප්‍රවණතා ඉන්දියාවේ වාසියටය. එක් උදාහරණයක් මෙසේය. ලෝකයේ නවීනම තාක්ෂණික උපාංග නිපදවීම, නව සොයාගැනීම් සහ නවීන සමාගම් ආදිය බිහිකරන ප්‍රමුඛ ස්ථානය වන්නේ ඇමෙරිකාවේ ‘සිලිකන් වැලි’ නගරයයි. එහෙත් දැනටත් ජාත්‍යන්තර ආර්ථික සහ තාක්ෂණ විශේෂඥයන් අනුමාන කරන්නේ, ඉන්දියාවේ හයිද්‍රාබාද් නගරය අනාගත සිලිකන් වැලි නගරය වනු ඇති බවයි. ලෝකයේ තාක්ෂණ අගනගරය බවට හයිද්‍රාබාද් පත් විය හැකි බවයි. ඉස්සර යුරෝපයේ හෝ ඇමෙරිකාවේ සමාගමක රැකියාවට පිටරට ගිය, නැත්නම් අන්තර්ජාලය හරහා පිටරට සමාගම්වලට වැඩ කළ ඉන්දියානුවෝ දැන් ඒවා අත්හරිමින් සිටී. ඒ වෙනුවට හයිද්‍රාබාද් නගරයේදී නවීන සමාගම් අරඹා, නවීන සොයාගැනීම් කරමින් මුදල් උපයන්නට උත්සාහ කරයි. හයිද්‍රාබාද් වැනි නගරයක් අනාගත ඉන්දියාවේ ආර්ථික කේන්ද්‍රයක් වනු ඇත. ඉන්දියාවට සමීප වුණොත් අපේ තරුණ තරුණියන්ටත් අනාගත සිලිකන් වැලියෙහි අවස්ථා විවර වනු ඇත.
දළ ජාතික නිෂ්පාදනය මැනීමේ සාමාන්‍ය ක්‍රමවේදය අනුව අදටත් ලොව ලොකුම ආර්ථිකය අමෙරිකානු ආර්ථිකය වේ. එරට දළ ජාතික නිෂ්පාදනය ටි්‍රලියන 20 ඉක්මවයි. චීනයේ දළ ජාතික නිෂ්පාදනය ටි්‍රලියන 15 ඉක්මවයි. ඔවුන් දෙවැනි තැන සිටී. ටි්‍රලියන 2.8ක දළ ජාතික නිරෂ්පාදනයක් ඇති ඉන්දියාව ඉන්නේ ලොව හයවැනි තැනය.
එහෙත්, පීපීපී ක්‍රමය හෙවත් මිලදී ගැනීමේ බලය සමානත්මතාවයෙන් බලන කල ඉන්දියාව ලොව තෙවැනි විශාලම දළ ජාතික නිෂ්පාදනය හිමි රටය. මේ පීපීපී ක්‍රමය කියන්නේ ඇමෙරිකානු ඩොලර්වලින් දළ ජාතික නිෂ්පාදනය බැලීමේදී සිදු වන අවිධිමත් බව මඟහරවාගැනීමට පාවිච්චි කරන උපක්‍රමයකි.
දළ ජාතික නිෂ්පාදනය මනින්නේ ඒ රටවල භාණ්ඩ හා සේවාවල එකතුව ගෙන, ඒවායේ වටිනාකම අනුවය. එහෙත්, ඇතැම් රටවල භාණ්ඩ හා සේවාවල සැබෑ මිලත්, ඒවායේ වටිනාකමත් අතර වෙනසක් පවතී. ඇතැම් ඒවා ගණනය නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස ඇමෙරිකාවේ දරුවන් බලාගැනීමට ‘නැනී’ කෙනෙකුට කරන වියදම ඉන්දියාවේ හෝ ලංකාවේ කරන්නේ නැත. ඒ කටයුත්ත ආච්චි අම්මා හෝ සීයා කරන අතර එයට මිලක් නියම වන්නේ නැත. අනෙක් පැත්තෙන් වැඩිහිටි නිවාසවල වියදම ඇමෙරිකාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදනයට එකතු වූවාට ඉන්දියාවේ හෝ ලංකාවේ එය අඩුය. වැටුප් නොලබන මුත් ආර්ථික කටයුත්තක යෙදෙන ගෘහණියන්ගේ සේවය තවත් උදාහරණයකි.
ඒ අනුව පීපීපී ක්‍රමයට දළ ජාතික නිෂ්පාදනය සලකද්දී ලොව අංක එකේ ආර්ථිකය චීනයයි. ඒ අනුව එරට දළ ජාතික නිෂ්පාදනය ඇමෙරිකානු ඩොලර් ටි්‍රලියන 24.2කි. ඇමෙරිකාවේ මිලදී ගැනීමේ බලය අනුව වෙනම බලන්නේ නැත. එරට දළ ජාතික නිෂ්පානය ඇමෙරිකන් ඩොලර් ටි්‍රලියන 20.8කි. ඒ අනුව ඉන්දියාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදනය ඩොලර් ටි්‍රලියන 9.6කි. ලොව වේගයෙන්ම වර්ධනය වන ආර්ථිකය නිසා, ඉන්දියාවට යම් දිනෙක ඇමෙරිකාව හා චීනයට ළං විය හැක. අප කල්පනා කළ යුත්තේ ඒ අනාගතය ගැනය.
විශේෂයෙන් කොවිඩ්-19 වසංගතයෙන් පසු විශාලම ආර්ථික පිම්මක් පනින රට ඉන්දියාව නම්, එය අපට ඉදිරි සැලසුම් සකස් කරන විට වැදගත් කරුණකි.
අනෙක් පැත්තෙන් චීනයට සාපේක්ෂව ඉන්දියාව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටකි. ශ්‍රී ලංකාව වැඩිපුරම අපනයන සිදුකරන ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය වැඩිපුර සම්බන්ධතා පවත්වන්නේ ඉන්දියාව සමගය. ඒ සියලු කාරණා සලකමන්, ලොව වේගයෙන්ම නැගී එන අසල්වැසි රට සමඟ සම්බන්ධතා තර කර ගැනීමේ වගකීම ආණ්ඩුව සතුය.■

• පෙනෙන්නේ, රාජපක්‍ෂවරුන් විසින් ඉහළට ඔසොවන ලද ජාතික ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ න්‍යාය පත්‍රය මත මේ සියලු දේශපාලන පක්‍ෂ හා නායකයන් වැඩ කරන බවය.

බත්තරමුල්ල, ඩෙන්සිල් කොබ්බෑකඩුව මාවතේ යන එන්නකුට විශේෂයෙන් ඇස ගැසෙන දර්ශන දෙකක් තිබේ. එකක්, මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය ඉදිරිපිට, නව ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශ ගොඩනැගිල්ල ප්‍රවේශ මාර්ගය ආරම්භයේ ස්ථානගත කර ඇති යුද ටැංකි දෙකය. අනෙක, මාර්ගයේ තවත් කෙළවරක, දියවන්නා ඔයේ නවත්වා ඇති නාවික හමුදාවට අයත් කුඩා ප්‍රහාරක බෝට්ටු කිහිපයය.
ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශයට අයත් අලුත් ගොඩනැගිල්ල භාවිතයට ගැනීමෙන් පසු, එහි ආරක්‍ෂාව සඳහාත්, එහි යන එන සිටින හමුදා ප්‍රධානීන්ගේ ආරක්‍ෂාව සඳහාත් බාගෙවිට අලංකාරය සඳහාත් අමාත්‍යාංශ ගොඩනැගිල්ලේ භූමි සැලසුම් අනුව මේ යුද උපකරණ ස්ථාපනය කර තිබෙනවා වන්නට පුළුවන.
එහෙත්, මීට පෙර එවැනි දර්ශන දැක නැති අයට පෙනෙන්නේ, රටේ කිසියම් ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් තිබෙනු ඇති බවය. මේ ගැන කළ සොයාබැලීම්වලදී, තවත් සමහර තදාසන්න හමුදා කඳවුරුවල පිටතට පෙනෙන්නට යුද ටැංකි ආදිය (පරණ හෝ අලුත්) ස්ථානගත කර තිබෙන බව දැනගත හැකි විය.
කුමන හේතුවක් මත මේවා ස්ථානගත කළත්, එයින් මහජන සිතීමේ අවකාශයට කිසියම් බලපෑමක් කරන බව, ඊට අදාළ බලධාරීන් නොදැන සිටින්නට නොහැකිය. යුද්ධය අවසන් වූ පසුව, නුගේගොඩ ප්‍රදේශයේ අලුතින් ඇතිකළ මහජන උද්‍යානයක තැනින් තැන යුද ටැංකි ස්ථානගත කළ අන්දමද ඒ ගැන කල්පනා කරන විට අපට සිහි වේ.
ඊට අමතරව, පසුගිය සතියේ, ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවට අලුත් ප්‍රහාරක යානා කිහිපයක් මිලදී ගැනීමටද වැඩපිළිවෙළක් තිබෙන බව මාධ්‍ය වාර්තා කළේය.
අපට දැනෙන තරමට නම් මේ වන විට ලංකාවේ ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ ජාතික ප්‍රශ්නයක් නැත. අප වෙනත් රටක් සමග යුද්ධයක පැටලී නැත. වෙනත් රටක් කොයි මොහොතක හෝ ලංකාව ආක්‍රමණය කරාවියැයි සැලසුමක් ගැනද දැන ගන්නට නැත. ලංකාව තුළ සිවිල් අරගලයක්ද නැත. රජයට එරෙහි කැරලි ගසන ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායමක් ගැනද වාර්තා වන්නේ නැත. මේ හැම පැත්තෙන්ම බලන කල, අපට පෙනෙන්නේ, කිසිම යුදමය වාතාවරණයක් නැතිව, මේ යුද උපකරණ මහජන අවකාශයට ගෙනැවිත් ඇති බවය.
ඒ සඳහා ඇති ආණ්ඩුවේ පිළිවෙත ගැන පුදුම විය යුතු නැත. ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ බලයට පත්වන්නේ ම රටේ ජාතික ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ ප්‍රශ්නය මුල් කරගෙනය. එසේ බලයට පැමිණුනු ජනාධිපතිවරයකු හා ඔහුගේ රජය, ඒ ජාතික ආරක්‍ෂාව ගැන බිය හැම තිස්සේම මහජනතාව තුළ රඳවා ගැනීමට උත්සාහ දැරීම පුදුමයක් නොවේ. වරින් වර ජාතික ආරක්‍ෂාව ගැන බියක් මහජනතාව තුළ උත්සන්න වන ආකාරයෙන් සිදුවීම් මැවීමද, සමහර සිදුවීම් නිර්මාණය කිරීමද, ඒවාට විශාල ප්‍රචාරයක් ලබාදීමද, නිකරුණේ අත්අඩංගුවට ගැනීම්ද ලංකාවේ නැතත් බොහෝ රටවල සිදුවී ඇති බවට උදාහරණ අපට ඇත.
පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයෙන් පසු නැවත වටයකින් උඩට ආ ජාතික ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ ප්‍රශ්නය මත අලුත් ආණ්ඩුවක් බලයට ආවා, ඔවුන් ජාතික ආරක්‍ෂාව මහජන අවධානයේ ඉහළින්ම තබාගන්නට වෙර දරනවා යනාදියට අමතරව, සිදුවී ඇති තවත් දෙයක් වන්නෙ, මේ ආණ්ඩුවෙන් පසු බලය ගන්නට බලා සිටින විරුද්ධ පක්‍ෂයේ උදවියද, ජාතික ආරක්‍ෂාව ගැන මහත් සංවේදී වීමයි. එය ප්‍රමුඛත්වයේ ලා තම වැඩපිළිවෙළ, උපාය මාර්ග ආදිය ගැන කතාකිරීමයි. වෙන විදියකට කිවහොත්, විරුද්ධ පක්‍ෂ පවා, තමන්ගේ න්‍යාය පත්‍රයේ අංක එක ලෙස පවත්වාගෙන යන්නේ ජාතික ආරක්‍ෂාවයි. පසුගිය කාලයේ විවිධ අපරාධවලට චෝදනා ලද හමුදා නිලධාරීන් පවා කොන්දේසි විරහිතව ආරක්‍ෂා කරන බව, ආණ්ඩුව සමග හරි හරියට විපක්‍ෂයේ නායකයනුත් කියන්නේ ජාතික ආරක්‍ෂාව සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් දක්වන අවධාරණය නිසාය.
එහෙත්, පැත්තක වී සිටින විට පෙනෙන්නේ, රාජපක්‍ෂවරුන් විසින් ඉහළට ඔසොවන ලද ජාතික ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ න්‍යාය පත්‍රය මත මේ සියලු දේශපාලන පක්‍ෂ හා නායකයන් වැඩ කරන බවය. තමන්ගේ න්‍යාය පත්‍රයට ගැළපෙන ලෙස විපක්‍ෂය හසුරුවා ගැනීමට හැකිවීම ගැන ඒ අතින් ආණ්ඩුව ආඩම්බර විය යුතුය.
ඒ නිසාම, ජාතික ආරක්‍ෂාව සහ මානව අයිතිවාසිකම් එකිනෙකට සියයට පනහ ගණනේ සමතුලනය කිරීම ගැනද අදහස් ඉදිරිපත් වේ. ආණ්ඩුවේ න්‍යාය පත්‍රයට පිටතින් හිතන දක්මකින් නම් කළ යුතුව ඇත්තේ, මානව අයිතිවාසිකම් සපුරා සහතික කිරීමෙන් ඇතිකරගන්නා ජාතික ආරක්‍ෂාවක් ගැන මිස, සියයට පනහට මේ දෙක එකට මුසු කරන්නේ කෙසේද යන්න නොවන බව අපේ තේරුම් ගැනීමයි.■

කෝවිඩ් පාලනය අතහැරි ආණ්ඩුව

දැන් කෝවිඩ් වසංගතය පැතිරී යන්නේ තමන්ට වුවමනා විදියට මිසක් ආණ්ඩුවේ පාලනය යටතේ නොවේ. මේ සතියේ මියගිය වෛද්‍යවරයාගේ කතාව පෙන්වා දෙන්නේ එක අතකින් කොවිඩ් මර්දනයේදී අප ඉන්නා තැනය. වසංගත රෝගය වැළඳීමෙන් ඊට ප්‍රතිකාර කරමින් සිටි වෛද්‍යවරයකු මියයාම සරල දෙයක් නොවේ. අනෙක් අතින් මෙයින් පෙනෙන්නේ ආණ්ඩුව කොතරම් දුරට අත්‍යවශ්‍ය සෞඛ්‍ය උපකරණ ගැනවත් සංවේදීද යන්නය.
වෛද්‍යවරයා වෙනුවට වෙනත් සාමාන්‍ය රෝගියකු මියගියේ නම්, කරාපිටිය රෝහලේ පමණක් තිබෙන රුධිරයට ඔක්සිජන් සැපයීමේ විශේෂ යන්ත්‍රය ගැන හෙළිදරව් නොවනවා ඇත. සාමන්‍ය අයකු මියගියා නම්, එය සාමාන්‍ය දෙයක් ලෙස සලකා ඔහු යන්ත්‍රයෙන් මුදා හැර අවසන් කටයුතු කරනවා ඇත. එහෙත් වෛද්‍යවරයා මියගිය බැවින්, ලංකාවේ සෞඛ්‍ය පහසුක්ම් ගැන අවලස්සන කතාවක් ද එළියට ආවේය.
මේ සුවිහේෂ උපකරණය තිබෙන්නේ ලංකාවටම එකක් බවත්, ඒ කරාපිටිය රෝහලේ බවත් කියන්නේ, මහින්ද රාජපක්‍ෂ අගමැතිගේ නමින් මැණික් කුලුනු හදන්නට, ජනාධිපතිවරයාගේ ගම සමග පිළිසඳර නමින් සිය ගණනින් රාජ්‍ය නිලධාරීන් හා ජනතාව එකතු කොට මහා විදයමක් දරා ජනපති ජංගම හමු තියන්නට සැලසුම් කරන රටකය.
කෝවිඩ් 19 යනු ශ්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිත රෝගයක් බව දැන දැනත්, කිසිවකු ඒ අවස්ථාව දක්වා රෝගය උත්සන්න විය හැකි බව දැනදැනත්, පෙර සූදානමක් වශයෙන් එම අත්‍යවශ්‍ය වෛද්‍ය උපකරණ සූදානම් නොකළේ ඇයිදැයි සාමාන්‍ය මිනිසකුට දැනෙනු ඇති ප්‍රශ්නයයි. මිලියන ගණනින් මුදල් එකතු වන කෝවිඩ් අරමුදලේ ඒ සඳහා මුදල් නොමැතිවීද?
එයින් පෙනෙන්නේ ආණ්ඩුවේ සූදානම් නැතිකමය. ඒ අතර දවසකට රෝගය ආසාදනය වන සංඛ්‍යාව 700-800 අතර ඉතාමත් ඉහළ අගයක දැන් පවතී. සිදුවී ඇති මරණ සංඛ්‍යාව දැනට 332කි. කෝවිඩ් මැඬලීම ගැන තමන්ට ගෞරවය දෙන්නේ නැත්තේ ඇයිදැයි එදා ඇසූ අය මේ අගෞරවය ගැනත් ගැන වගකීම බාරගනිත්ද?■