අයුක්තිසහගත හා අසාධාරණ ලෙස මෙවැනි බරපතළ අපරාධවල විත්තිකරුවන් මුදාහැරීමට නීතිපති කටයුතු කරන්නේ කුමන බලවේගවලට යටත් වීමෙන්ද? එවැනි විත්තිකරුවන් මුදා හැරීමෙන් නඩුවේ වින්දිතයන්ට සිදුවන අප්‍රතිකාරි අගතිය සම්බන්ධයෙන් නීතිපති සන්ජේ රාජරත්නම් වගකියන්නේද?

කොළඹ හා තදාසන්න ප්‍රදේශවලදී තරුණ ශිෂ්‍යයන් පස්දෙනකු ඇතුළු එකොළොස් දෙනකු පැහැරගෙන ගොස්, ඔවුන්ගේ ඥාතීන්ගෙන් කප්පම් ඉල්ලා, පසුව අතුරුදහන් කළේ යැයි කියන අපරාධයට අදාළ චෝදනා යටතේ කොළඹ ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණයක් ඉදිරියේ විභාග වෙමින් පවතින නඩුවේ 14 වැනි විත්තිකරු වන, හිටපු නාවික හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩට එරෙහි නඩුව තවදුරටත් පවත්වාගෙන යන්නට නීතිපතිවරයා බලාපොරොත්තු නොවන බව, රජයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ අධිනීතිඥ ජනක බණ්ඩාර මහතා එම අධිකරණයට කළ දැනුම් දීම නීති හා මානව හිමිකම් ක්‍ෂෙත්‍රයේ බලවත් සංවාදයට බඳුන් වී තිබේ. නීතිපතිවරයා අධිකරණයට ඒ බව දැනුම් දුන්නේ 2021 අගෝස්තු 4 වැනිදාය.
කරන්නාගොඩ මහතාට එරෙහි චෝදනා නීතිපතිවරයා ඉවත්කර ගැනීම, පසුගිය දා ස්විට්සර්ලන්තයේ ජිනිවාහි පැවැති එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සැසිවාරයේදී එහි මහ කොමසාරිස් මිෂෙල් බැෂලේගේ විවේචනයට ද ලක්විය.
චම්පා ජානකි රාජරත්න, අමල් රණරාජා සහ නවරත්න මාරසිංහ යන මහත්ම මහත්මීන්ගෙන් ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණ විනිශ්චයාසනය සමන්විත වේ.

2008 අගෝස්තු 8 වැනිදාත්, 2009 සැප්තැම්බර් 21 වැනිදාත් අතර කාලය තුළදී වැල්ලවත්ත, දෙහිවල, කොටහේන, ඇතුළු ප්‍රදේශවලදී මේ පැහැරගෙන යෑම් සිදුවී ඇති අතර, මහාධිකරණය ඉදිරියේ විත්තිකරුවන් 14 දෙනකුට එරෙහිව චෝදනා 667ක් යටතේ මේ නඩුව පවරා ඇත. චුදිතයන් වන්නේ, හිටපු නාවික හමුදා මාධ්‍ය ප්‍රකාශක කොමදෝරු ඩීකේපී දසනායක, බුද්ධි අංශයේ ලුතිනන් කොමදෝරු සම්පත් මුණසිංහ, සුමිත් රණසිංහ, ඇතුළු 14 දෙනෙකි. 14 වැනි විත්තිකරු හිටපු නාවික හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩය. ඔහුට එරෙහිව චෝදනා 36ක් තිබිණි. පුද්ගලවයන් රඳවා ගැනිම සහ මිනීිමැරුමට කුමන්්‍රණය කිරිම ගැන fාච්දාන දෙකක් ද ඒ අතර විය.

කරන්නාගොඩට එරෙහි චෝදනා අස්කර ගැනීම ගැන කතාකරන්නට පෙර තවත් කරුණු කිහිපයක් දැනසිටීම වැදගත් වෙයි.

එකක් නම්, මේ නඩුවට නිමිත්ත වන මුල්ම පොලිස් පැමිණිල්ල කරනු ලබන්නේ වසන්ත කරන්නාගොඩ විසින් බවය. 2009 මැයි 28 වැනිදින ඔහු පොලිස්පතිට ඒ පැමිණිල්ල කළේ, කොළඹ නාවික හමුදා මූලස්ථානයේ නේවාසිකාගාරයෙහි කාමරයක සිටි සම්පත් මුණසිංහ ගැනය. ඒ පැමිණිල්ල කරන විටත්, සම්පත් මුණසිංහගේ කාමරය, නාවික හමුදාවේ විනයාරක්‍ෂක නිලධාරීන් විසින් පරීක්‍ෂා කරනු ලැබ තිබිණ. එම පරීක්‍ෂාවේදී ඔවුන්ට කාමරය තුළ තිබී විවිධ පුද්ගලයන්ගේ ගුවන් ගමන් බලපත්‍ර, ජාතික හැඳුනුම්පත්, ක්‍රෙඩිට් කාඩ් හා මුදල් දැකගන්නට ලැබිණ. කරන්නාගොඩ මහතාගේ පැමිණිල්ලට මුල් වන්නේ එයයි. කරන්නාගොඩ මහතාගේ මුල් පැමිණිල්ලේ සාරාංශය වන්නේ, සම්පත් මුණසිංහ තමාගේ ඉපැයීමට සමානුපාතික නොවන ඉහළ ජීවන විලාසයක් පළ කරන බවත් ඔහු එල්ටීටීඊය සමග සම්බන්ධදැයි සැකයක් පවතින බවත්ය.

පොලිස් අපරාධ විමර්ශනය ඇරඹෙන්නේ එතැනිනි.

එහෙත්, අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව (සීඅයිඩී) විසින් විමර්ශන කරගෙන යද්දී පැහැදිලි වන්නේ, මේ කාමර සෝදිසිය සිදුවන විටත්, 11 දෙනකු නාවික හමුදා නිලධාරීන්ගේ අත්අඩංගුවේ ත්‍රිකුණාමල නාවික හමුදා කඳවුරේ ගන්සයිට්හි පසුවන බව කරන්නාගොඩ මහතා දැනසිටි බවයි.

විමර්ශනයේදී හෙළිවුණේ, අවස්ථා තුනකදී කරන්නාගොඩ මහතාට ඒ ගැන දැනගන්නට ලැබී තිබෙන බවයි. එක, බණ්ඩාර නමැති කොමදෝරුගෙනි. දෙක, කොමදෝරු ශමල් ප්‍රනාන්දුගෙනි. තුන, හිටපු ඇමතිවරයකු වූ ෆීලික්ස් පෙරේරාගේ දැනුම්දීමකිනි. මේ නිසා, අවශ්‍ය නම් සියලු මැදිහත්වීම් කර, සිය බලතල පාවිච්චි කර, මේ පුද්ගලයන් 11 දෙනා මරාදැමීමේ ඉරණමෙන් ගලවාගන්නට කරන්නාගොඩ මහතාට අවකාශ තිබුණු නමුත් එය කෙරුණේ නැති බවත් පදනම් කරගෙන කරන්නාගොඩ මහතාට අධිචෝදනා 36ක් නගා තිබුණි.

පුදුමයකට මෙන්, මේ පැහැරගෙනයෑම් ගැන දැන තිබියදීත්, පැහැරගැනීමට ලක්වූ අයගේ හැඳුනුම්පත් හා ගමන් බලපත්‍ර ආදිය සම්පත් මුණසිංහගේ කාමරයෙන් ලැබී තිබියදීත්, කරන්නාගොඩ මහතාගේ මුල් පැමිණිල්ලේ මේ පිරිස ගැන කිසිම සඳහනක් නැත. පැමිණිල්ලේ ඇත්තේ, මුණසිංහ, ඉපැයීමට වැඩි හොඳ ජීවිතයක් ගතකරන බවයි.
තමා ඒ වන විටත් දැනසිටි පැහැරගැනීම් හා රඳවාතැබීම් ගැන සිය මුල්ම පැමිණිල්ලේ ඔහු සඳහන් නොකළේ ඇයි? එය ඉතාමත් වැදගත් ප්‍රශ්නයකි.

කරන්නාගොඩ මහතා ඇතුළු 14කට එරෙහිව නඩු පැවරෙන්නේ, සීඅයිඩීය කළ ඉතාමත් දුෂ්කර විමර්ශනයක ප්‍රතිඵල හැටියටය. එම විමර්ශන අඩපණ කරන්නට හිටපු ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාගේ සිට පහළට විවිධ ස්තරවලින් එල්ලවුණු බාධා එකක් දෙකක් නොවේ.

නීතිපතිවරයා නඩුවක් පවරන්නේ, විත්තිකරුට/විත්තිකරුවන්ට එරෙහිව බැලූබැල්මට සාක්‍ෂි ඉදිරිපත් කළ හැකි නඩුවක් පවතින බව පෙනෙන්නේ නම් පමණකි.
මෙහිදී තවත් විශේෂයක් සිදුවිය. මේ නඩුවට අදාළ අපරාධයේ සුවිශේෂ බවත්, ඉන් මහජන කැළඹිල්ලක් ඇතිවන්නට ඇති ඉඩකඩත්, ඒ කෙරෙහි යොමුවී ඇති සමාජ අවධානයත්, යුක්තිය ඉක්මනින් ඉටුකරගැනීමේ වුවමනාවත් සලකා බැලූ එවකට නීතිපති දප්පුල ද ලිවේරා, නඩුව විභාග කරන්නට ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මහාධිකරණයක් ඉල්ලා සිටියේය. ඒ අගවිනිසුරුගෙනි.

අගවිනිසුරුගෙන් එම ඉල්ලීම කරන විට, ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලක් පත්කිරීමට අවශ්‍ය ඇයි යන්නට පිළිතුරු ලෙස විත්තිකරු/කරුවන්ට විරුද්ධව තිබෙන චෝදනා හා සාක්‍ෂි ගැන අධිචෝදනාද සමගින් ආවරණ ලිපියකින් පැහැදිලි කිරීමක් නීතිපති කළ යුතුය. ඒ අනුව, කරන්නාගොඩ මහතාට එරෙහිවද බලවත් සාක්‍ෂි තිබෙන බව නීතිපති ලිවේරා පැහැදිලි කළේය. අගවිනිසුරුවරයා, ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ල පත්කරන්නේ එම කරුණු මැනවින් සලකා බැලීමෙන් පසුවය.

විනිසුරු මඬුල්ල ඉදිරියේ නඩුව පවරා, අධිචෝදනා පත්‍ර ලබාදීම සඳහා අධිකරණයට පැමිණෙන ලෙස සිතාසි නිකුත්කර තිබියදී කරන්නාගොඩ මහතා දිගින් දිගටම අධිකරණය ඉදිරියට ආවේ නැත. ඒ නිසා අධිචෝදනා පත්‍රය ලබාදෙන්නට ඉඩ ලැබුණේද නැත. ඒ නිසා පොලිස්පති, නාවික හමුදාපති වැනි අයගේ මාර්ගයෙන් අධිකරණය මගහැර සිටින කරන්නාගොඩට සිතාසි නිකුත් කරන්නට අධිකරණයට සිදුවිය. එහෙත් පොලිසිය උසාවියට වාර්තා කළේ ඔහු ලිපිනයෙහි නැති බවය.

එහෙත්, එලෙස මහාධිකරණය මගහරිමින් සිටි කරන්නාගොඩ මහතා, ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ පත්කළ ‘පළිගැනීමේ කොමිසම’ ඉදිරියට ගියේ එහි පළමුවැනි පැමිණිලිකරු හැටියටය. ඔහුගේ ඒ පැමිණිල්ල අනුව, මහාධිකරණ නඩුව පවරා ඇත්තේ ‘රණවිරුවකු වන තමාගෙන් දේශපාලන වශයෙන් පළිගන්නට’ය. උපාලි අබේරත්නගේ විකාරසහගත පළිගැනීමේ කොමිසම සිය අවසන් වාර්තාවෙන් කරන්නාගොඩ නඩුවෙන් නිදොස්කර නිදහස් කරන ලෙස නිර්දේශයක් කළේය. ඒ අනෙක් විත්තිකරුවන්ද සමගය.
මහාධිකරණය මගහරිමින් සිටි කරන්නාගොඩ මහතා අභියාචනාධිකරණය ඉදිරියේ සීඒ රිට් 77/2020 නඩුව පවරමින් ඉල්ලා සිටියේ, මහාධිකරණය ඉදිරියේ තමන්ට එරෙහිව විභාග වන නඩුව අත්හිටුවන්නට අතුරු තහනම් නියෝගයක් නිකුත්කරන ලෙසය. අභියාචනාධිකරණය එවැනි අතුරු තහනමක් පැනවිය. එනම්, කරන්නාගොඩට එරෙහිව මහාධිකරණය ඉදිරියේ ඇති නඩුව, අත්හිටුවන ලෙසය.

ඒ රිට් ආඥා නඩුව තවමත් විමසමින් තිබේ. ඒ විමසීම අවසන් කොට තීරණයක් දෙන තුරු කරන්නාගොඩට එරෙහි මහාධිකරණ නඩුව අත්හිටුවීමට අභියාචනාධිකරණය නියෝග කළේය. මෙම අභියාචනාධිකරණ නඩුවේදී නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව නියෝජනය කළේ, නියෝජ්‍ය සොලිසිටර් ජෙනරාල් සරත් ජයමාන්නය. ඔහු ඉතාමත් දැඩිව අභියාචනා අධිකරණයට කිව්වේ, කරන්නාගොඩ මහතාට විරුද්ධව බැලූබැල්මට පෙනෙන සාක්‍ෂි තිබෙන බැවින් මහාධිකරණ නඩුව අත්හිටුවීම නොකළ යුතු බවය.
කෙසේ වෙතත් නඩුව අත්හිටුවූ අභියාචනාධිකරණය, එම තීරණයට විරුද්ධව විරෝධතා ගොනුකරන ලෙස නීතිපතිට දැන්වීය. එම විරෝධතාවලින්ද නීතිපතිවරයා නැවතත් අවධාරණය කළේ, පෙර ස්ථාවරයමය. එනම් කරන්නාගොඩ මහතාට එරෙහිව බැලූබැල්මට නඩුවක් තිබෙන බවය. තමා නිදොස් නම් මහාධිකරණ නඩුවේදී විත්තිවාචකය හැටියට එය පැහැදිලි කරන ලෙසය.

කොවිඩ් වසංගතය නිසා මේ නඩුව මේ දිනවල අසන්නේ නැත. දැන් නීතිපතිවරයා වෙනුවෙන් එහි පෙනීසිටින්නේ නියෝජ්‍ය සොලිසිටර් ජෙනරාල් අයේෂා ජිනසේනයි.
කරන්නාගොඩට එරෙහි මහාධිකරණයේ නඩුව ඉල්ලා අස්කරගත්තත්,

අභියාචනාධිකරණයේදී නීතිපතිවරයා වෙනුවෙන් තර්ක කරන්නේ, කරන්නාගොඩට එරෙහි බැලූබැල්මට චෝදනා තිබෙන බැවින්, මහාධිකරණ නඩුව අත්හිටුවීමට දුන් අතුරු නියෝගය ආපසු කැඳවිය යුතු බවය. මහාධිකරණ නඩුවේදී, තමන් චෝදනා ඉල්ලා අස්කර ගත් බවක් නීතිපතිවරයා අභියාචනාධිකරණයට දැනුම් දී නැත.

එහෙම තිබියදී, පුදුමයකට මෙන්, අගෝස්තු 4 වැනිදා නීතිපතිවරයා වෙනුවෙන් රජයේ අධිනීතිඥ ජනක බණ්ඩාර කීවේ කරන්නාගොඩට එරෙහි නඩුව ඉල්ලා අස්කරගන්නට නීතිපති සන්ජේ රාජරත්නම් බලාපොරොත්තු වන බවයි.

අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහයේ 194 (1) වගන්තිය යටතේ, තම අභිමතය අනුව නඩුවක් ඉල්ලා අස්කර ගන්නට නීතිපතිට හැකිය. අතීතයේ චන්දන කත්‍රිආරච්චි මහතා සම්බන්ධයෙන් අනුගමනය කළේ ඒ වගන්තියයි. එහිදී නීතිපතිවරයාගේ අත්අකුරු හෝ අත්සන සහිත ඉල්ලීමක් අධිකරණයට කළ යුතුය. නැතිනම් නීතිපති පෞද්ගලිකව අධිකරණයේ පෙනීසිට ඉල්ලීම කළ යුතුය. අ.න. විධාන සංග්‍රහයේ 400 වගන්තියට අනුව එය නීතිපතිගෙන් වෙනත් කෙනකුට පැවරිය හැකි බලයක් නොවේ.

194(3) යටතේද නීතිපතිට නඩු ඉල්ලා අස්කර ගන්නට ඉල්ලිය හැකිය. එහෙත් එයට අධිකරණයේ අනුමැතිය අවශ්‍ය වේ. අනුමැතිය දුන්නොත්, එහි වගකීම උසාවියට පැවරෙයි. අධිචෝදනා පත්‍රයක් ගොනු කළ විට එය උසාවියේ දේපළක් බවට පත්වන අතර ඒ ගැන තීරණ ගත හැක්කේ උසාවියට පමණකි. 194(3) යටතේ නීතිපති කරන ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂෙප කර දිගටම නඩුව පවත්වාගෙන යන්නට නියම කිරීමටද මහාධිකරණයට හැකිය.

කරන්නාගොඩගේ නඩුව ඉල්ලා අස්කර ගැනීම සම්බන්ධයෙන් වගකීම ඇත්තේ නීතිපතිටය. රජයේ අධිනීතිඥ ජනක බණ්ඩාර උසාවියට කීවේ, නඩුව ඉදිරියට ගෙනනොයන බවට නීතිපතිවරයා දන්වා සිටින බවය. එහිදී රජයේ අධිනීතිඥවරයා කරන්නේ නීතිපතිගේ නියමය අධිකරණයට ප්‍රකාශ කිරීම පමණකි.
දැන් පැනනගින ප්‍රශ්න ගණනාවකි.

1. මුලින්ම බැලූබැල්මට සාක්‍ෂි තිබේය යන පදනමෙන්, මහාධිකරණය ඉදිරියේ නඩු පවරන්නට තීරණය කළ නීතිපති පසුව චෝදනා ඉල්ලා අස්කරගත්තේ ඇයි?
2. විත්තිකරුවන් සියලු දෙනාටම එරෙහිව ඇති සාක්‍ෂි මත ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණයක් ලබාගැනීමට අගවිනිසුරුවරයා සෑහීමට පත්වන පරිදි ඉල්ලීමක් කළ නීතිපතිවරයාම, පසුව චෝදනා ඉවත්කරගන්නේ කෙසේද?
3. කරන්නාගොඩගේ අභියාචනාධිකරණ රිට් පෙත්සමේදී, බැලූබැල්මට කරන්නාගොඩට එරෙහි නඩුවක් තිබෙන බවට ස්ථාවරයක් ගත් නීතිපති, තවමත් ඒ ස්ථාවරයේ සිටියදීම, මහාධිකරණය ඉදිරියේදී චෝදනා ඉල්ලා අස්කර ගන්නේ කෙසේද?
4. එක නීතිපතිවරයකු ගන්නා තීරණයක් අනෙක් නීතිපති ඉල්ල අස්කරගන්නේ කෙසේද? එවිට නිවැරදි තීන්දුව කොයි නීතිපතිගේද? තමන්ගේ තීරණය ගැන නීතිපතිට තිබෙන වගකීම කුමක්ද?
5. නීතිපතිගෙන් නීතිපතිට දෙපාර්තමේන්තුව ගන්නා තීන්දු තීරණ වෙනස් වන්නේ කෙසේද?
   මේ අවස්ථාවේදී ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණය නීතිපතිට කියා ඇත්තේ, අභියාචනාධිකරණ අතුරු තහනම් නියෝගය මගින්, මහාධිකරණ නඩුවේ කිසිදු පියවරක් ගැනීම වාරණය කර ඇති බැවින්, කරන්නාගොඩට එරෙහි නඩු විභාගය ඉදිරියට ගෙනයාම මෙන්ම, චෝදනා ඉල්ලා අස්කර ගැනීමද වාරණය කර ඇති බවයි. එනම්, අභියාචනාධිකරණ විමසීම අවසන්වී තීරණය ලැබෙන තෙක්, මහාධිකරණ නඩුවේ කිසිම වෙනසක් සිදුකළ නොහැකි බවයි.
   කෙසේ වෙතත්, ආණ්ඩු මාරු වන විට, නීතිපතිවරුන් මාරු වන විට, විත්තිකරුවන්ට එරෙහි නඩු මේ ලෙස ඉල්ලා අස්කර ගන්නේ නම්, නීතිපතිගේ භූමිකාව දෙබිඩ්ඩකුගේ තත්වයට පත්වන බව පැහැදිලි වෙයි. අයුක්තිසහගත හා අසාධාරණ ලෙස මෙවැනි බරපතළ අපරාධවල විත්තිකරුවන් මුදාහැරීමට නීතිපති කටයුතු කරන්නේ කුමන බලවේගවලට යටත් වීමෙන්ද? එවැනි විත්තිකරුවන් මුදා හැරීමෙන් නඩුවේ වින්දිතයන්ට සිදුවන අප්‍රතිකාරි අගතිය සම්බන්ධයෙන් නීතිපති සන්ජේ රාජරත්නම් වගකියන්නේද? යුක්තිය ඉල්ලා සිටින තමන්ගේ දරුවන්, සැමියන්, සහෝදරයන් අහිමිවූ අහිංසක මිනිසුන්ට යුක්තිය කවදාවත් ඉටු නොවීම ගැන නීතිපති සන්ජේ රාජරත්නම් වගකියන්නේද? නඩු පැවරීමේදී නීතිපතිගේ ස්වාධීනත්වය ගැන සන්ජේ රාජරත්නම් දෙන ආදර්ශය මේ දෙබිඩිකමද?■

කොළඹ වරාය පර්යන්තයන් පෞද්ගලීකරණය ආරම්භ කළේ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක පාලන සමයේදීය. ඒ කොළඹ වරායේ රැජින පාලම හෙවත් පර්යන්තය පෞද්ගලීකරණය කරමින්ය. අද එම පර්යන්තයේ කොටස් අයිතිය මුල් අයිතිකරුවන්ගෙන් කිහිප දෙනෙකුට මාරු වී ඇත. කොළඹ වරායේ පෞද්ගලීකරණය වූ දෙවන පර්යන්තය වූයේ මහින්ද රාජපක්ෂ පාලන සමයේදී චීනයට ලබාදුන් කළම්බු ඉන්ටර්නැෂනල් කන්ටේනර් ටර්මිනල් හෙවත් කොළඹ දකුණු වරායය. වත්මන් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව කොළඹ බටහිර වරාය ඉන්දියාවේ අදානි හා ජෝන් කීල්ස් සමාගම්වලට නිල වශයෙන් ලබා දුන්නේ පසුගිය සතියේය.

මේ කිසි පෞද්ගලීකරණයකදී එම පර්යන්තයන් ලබාදීම සහ එම පර්යන්තයන් කරා එන නැව්වල භාණ්ඩ මෙහෙයුම් කටයුතු හැර වෙනත් වරාය සේවා කටයුත්තක් එම සමාගම්වලට හිමි නොවීය. එහෙත් දැන් වත්මන් ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම ප්‍රතිපත්තිය යටතේ වරාය සේවා සැපයුම් කාර්යයන්ද අන්සතු කිරීමට පිඹුරුපත් සකසා අවසන්ය.

ඊට අදාළ කැබිනට් පත්‍රිකාව වරාය අමාත්‍ය රෝහිත අබේගුණවර්ධන 2021.07.21 දින සහිතව ඉදිරිපත් කර ඇත. එහි උද්ධෘතය වන්නේ ‘කොළඹ වරායේ දකුණු ආසියානු සේවා සැපයුම් මධ්‍යස්ථානයක් සඳහා වූ ආයෝජනය’ යන්නය. මේ සඳහා වූ ස්වෙච්ඡා යෝජනාව සුපුරුදු පරිදි ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ දැනට කොළඹ දකුණු වරායේ මෙහෙයුම් කරන චීනයට අයත් සීඅයිසීටී හෙවත් කළම්බු ඉන්ටර්නැෂනල් කන්ටේනර් ටර්මිනල් සමාගමය.

එම සමාගම දකුණු, බටහිර, නැගෙනහිර හා සවුත් ඒෂියා ගේට්වේ ටර්මිනල් හෙවත් රැජින පර්යන්තය යන පර්යන්තයන්ට මායිම්ව පිහිටි වරායට අයත් අක්කර 13ක හිස් බිම් කොටස ඩොලර් මිලියන 150 ක ආයෝජනයකින් යුත් සේවා සැපයුම් කොට්ඨාසයක් ගොඩනැංවීම සඳහා ඉල්ලා ඇත. මෙම ආයෝජනය බීඕටී හෙවත් ඉදිකර, මෙහෙයුම් සිදුකර වසර 35කට පසු ආපසු බාරදීමේ යෝජනාවක්ය. එහි වරාය අධිකාරියට හිමිවන්නේ සියයට 15ක කොටස් අයිතියක් පමණය. තවත් සියයට 15ක කොටස් අයිතියක් දේශීය ආයෝජකයෙකුට හිමිවන බව කැබිනට් පත්‍රිකාවේ සඳහන් කර ඇතත් ඒ කවුද යන්න සඳහන් කර නැත. සියයට 70ක ඉතිරි කොටස් අයිතිය හිමිවන්නේ සීඅයිසීටී සමාගමටය. මෙම ගනුදෙනුව සම්බන්ධයෙන් වරාය අධිකාරියට එක් වරක් පමණක් ගෙවන වාරියක් ගෙවීමට නියමිත සඳහන් වන අතර කල් බදු කුලියේ වාර්ෂික වැඩිවීම සියයට 3කි.

මෙම යෝජනාව සාකච්ඡා කිරීම සඳහා වරාය හා නාවික අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුතු ලේකම්වරු තිදෙනෙකුගෙන් හා භාණ්ඩාගාර නියෝජිතයකු ඇතුළත් තාක්ෂණික නිපුණතාවෙන් හෙබි පුද්ගලයන් හතර දෙනෙකුගෙන් යුත් කමිටුවක් පත්කරන ලෙස කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් ඉල්ලා ඇත.

මේ යෝජනාවට වරාය වෘත්තීය සමිතිවලින් එල්ල වූයේ දැඩි විරෝධයකි. නැගෙනහිර පර්යන්තයේදී මෙන් යළි වර්ජනයක් සිදුකරන බවට අනතුරු ඇඟවීමත් සමග වරාය වෘත්තීය සමිතිවලට ඒ සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා කිරීමට අවස්ථාවක් ලැබුණ අතර එහිදී ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයෙන් මෙන්ම වරාය පාලනාධිකාරිය පාර්ශ්වයෙන් වෘත්තීය සමිතිවලට ලැබුණ පිළිතුර වූයේ එම යෝජනාව සාකච්ඡා මට්ටමින් තවමත් පවතින්නක් බවය. එහිදී වරාය වෘත්තීය සමිති දැනුම් දෙනු ලැබුයේ යෝජනාව සලකා බැලීමේ කමිටුවට ඒ සම්බන්ධයෙන් දැනුම ඇති වරාය සේවා සැපයමු කොට්ඨාසයේ නිලධාරියකු පත්කළ යුතු බවය.

වෘත්තීය සමිති ඉල්ලීම අනුව සේවා සැපයුම් කොට්ඨාසයේ නිලධාරියකු එම කමිටුවට පත්කළද එම කමිටුව සලකා බලමින් සිටින්නේ කමිටුවට ඉහළින් ලැබෙන දේවල් බව තමන්ට දැන ගන්නට ලැබී ඇති බව මෙම කමිටු සාකච්ඡා පිළිබඳ අලුත් තත්වය විමසීමේදී වරාය ස්වාධින සේවක සංගමයේ සභාපති ලාල් බංගමුවගේ ‘අනිද්දා’ ට පැවසීය.

වෘත්තීය සමිති මෙම චීන යෝජනාවට විරුද්ධ වීමට බලපා ඇති ප්‍රධාන කාරණය වන්නේ මෙම චීන යෝජනාව ක්‍රියාත්මක වීමත් සමග කොළඹ වරායේ ආදායම් තත්වය තවදුරටත් පහළ යෑම අනිවාර්ය වීමය. ඊට හේතුව මෙතෙක් සෑම පර්යන්තයක් සම්බන්ධයෙන්ම භාණ්ඩ මෙහෙයුම් හැර වරාය අධිකාරියෙන් ලබාදුන් සේවා මෙම නව සේවා මධ්‍යස්ථානයටත් සිදු කිරීමට අවසර ලැබීමය. ඒ අනුව අර්ධ බහලු ගුදම්ගත කිරීම, බන්ධිත ගුදම් සේවා ආදිය වරාය අධිකාරියට අහිමි වනු ඇත. ඊට හේතුව මෙසේ ලබාගන්නා භූමිය තුළ වර්ග මීටර් 200,000ක පමණ ගුදම් සංකීර්ණයක් ඉදිකරන බවට මේ පිළිබඳ පැවති සාකච්ඡාවලදී අනාවරණය වී තිබීමය. මේ ආකාරයට සේවා සැපයුම් පහසුකම් ලබාදීම සඳහා පර්යන්ත සමාගමකට අවසර ලබාදෙන්නේ පළමු වරටය. ඉදිරියේ ඉදිකිරීමට නියමිත බටහිර පර්යන්තයේ ඉන්දියානු අදානි සමාගම ගුදම් පහසුකම් සැපයීම ඔවුන්ට ඉල්ලුවොත් සිදුවනු ඇත්තේ කුමක්ද?

කෙසේ වෙතත් වරාය වෘත්තීය සමිති එකතුව මේ වනවිටත් කර ඇති ගණනය කිරීම් අනුව මෙම ගනුදෙනුව වරාය අධිකාරියට පාඩු එකකි. ඊට හේතුව සේවා සැපයුම් මගින් වරාය අධිකාරිය වසරකට උපයන මුදලට වඩා අඩු මුදලක් මෙම ගනුදෙනුවෙන් ලැබීමය. 2020 වසරේදී වරාය අධිකාරියේ මුළු ආදායම රුපියල් බිලියන 52ක් වී ඇති අතර ඉන් සියයට 6.5ක දායකත්වයක් දක්වා ඇත්තේ සේවා සැපයුම් කොට්ඨාසය විසින්ය. එමෙන්ම ගුදම් ගතකරන අර්ධ බහලුම් මෙහෙයුම් සියයට 52ක් 2013 වර්ෂයේදී වරාය අධිකාරිය මෙහෙයවන පර්යන්තයන් මගින් කර ඇති අතර එම වර්ෂයේදී දකුණු වරායේ චීන සමාගම සිදුකර ඇත්තේ සියයට 17ක් පමණි. එසේ වුවද 2021 වර්ෂයේදී එම මෙහෙයුම් ප්‍රමාණය වරාය අධිකාරියේ පර්යන්තවල සියයට 15 දක්වා අඩුවී ඇති අතර චීන පර්යන්තයේ සියයට 70 දක්වා වැඩිවී ඇත. ඒ අනුව කොළඹ වරාය ආදායමට තව වසර 35ක කාලයකට සිදුවීමට යන දේ පැහැදිලිය.

ඒ මෙම ගනුදෙනුවේ එක් කරුණක් පමණය. අනෙක් කරුණ වන්නේ මෙම ඉඩම චීන සමාගමට බදු දීමට යන්නේ මෙතෙක් වරායේ ඉඩම් බදු දුන් ආකාරයට නොවීමය. ටෝකියෝ සිමෙන්ති ආදි සමාගම් වෙත වරායේ ඉඩම් එම සමාගම්වල ඇසුරුම් කිරීම් ආදි කටයුතු සඳහා මෙතෙක් බදු දී ඇත්තේ ආරම්භක ගෙවීමක්ද සහිතවය. චීන සමාගමට ලබාදීමේදී ආරම්භක ගෙවීමක් නැත. උදාහරණයකට ටෝකියෝ සිමෙන්ති සමාගමට අක්කර 1යි පර්චස් 11ක ඉඩමක් ලබාදීමේදී ඒ සඳහා ආරම්භක ගෙවීම වශයෙන් රුපියල් මිලියන 925ක මුදලක් අයකර ඇති අතර මුළු ඉඩමට මාසික කුලිය වශයෙන් රුපියල් මිලියන 3ක මුදලක් අයකර ඇත. එහෙත් චීන සමාගමට අක්කර 13ක් ලබාදීමට යන මෙම ගනුදෙනුවේදී ආරම්භක මුදලක් අය කිරීමක් අය නොකරන බව ඒ සඳහා පැවති කමිටු සාකච්ඡාවලදී අනාවරණය වී ඇති අතර මුළු ඉඩමටම මාසිකව ලබා ගන්නා කුලිය රුපියල් 850,000ක් බවද අනාවරණය වී ඇත.

චීන සමාගමේ මෙම යෝජනා යථාර්ථයක් බවට පත්නොවී නැවතීම සඳහා කිසිදු ඉඩක් නැතැයි අපට දැනට අනුමාන කළ හැකිය. ඊට හේතුව මෙතෙක් චීනය ගෙනා ස්වෙච්ඡා යෝජනා කිසිවක් රාජපක්ෂවරුන් ප්‍රතික්ෂේප කර නැති වීමය. එසේ ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ හැකියාවක් රාජපක්ෂවරුන්ට තිබෙන බවක්වත් ඔවුන් මෙතෙක් පෙන්නුම් කර නැත. චීන කුණ්ඩාවෝ සමාගමේ කාබනික පොහොර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් සිටින බව අනාවරණය වීමෙන් පසු ගෙන්වන්නේ නැති බව ප්‍රකාශ කිරීමත් සමග මේ වනවිටත් චීනය ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත. ඔවුන් කියන්නේ සමීප හිතවතුන් ශ්‍රී ලංකාව අමනාප කරගත යුතු නැති බවය. ඒ අනුව කිනම් නමකින් හෝ චීන කාබනික පොහොර මේ රටට සැපත් වනු ඇත. චීනයෙන් කාබනික පොහොර නොගෙන්වීමේ තීරණයක් නැතැයි කෘෂිකර්ම ඇමති මහින්දානන්ද අලුත්ගමගේ කියන්නේ ඒ නිසා විය යුතුය. වරාය ඇමති රෝහිත අබේගුණවර්ධන චීන සමාගමට ලබාදීමට යන මෙම ඉඩම සම්බන්ධයෙන් වෘත්තීය සමිති පෙන්වාදෙන මිල ගණන් බොරු යැයි කියමින් ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ ඇත්තටම ඔහු ඒ ගැන නොදන්නවා විය හැකි නිසාය. මන්ද මේ චීන යෝජනා යනු විෂයභාර ඇමත්තන්ට ඉහළින් රාජපක්ෂවරුන් මගින් එන ඒවා නිසාය.

කොළඹ වරායේ චීන ඉඩම් ගනුදෙනුව සම්බන්ධයෙන් ප්‍රකාශයට පත්වී ඇති මේ මිල ගණන් වැරදි නම් වරාය ඇමතිවරයාට අපට කියන්නට ඇත්තේ සැබෑ මිල ගණන් ප්‍රකාශයට පත්කරන ලෙසය. එය ප්‍රසිද්ධියේ කළ නොහැකි නම් අඩුම තරමේ වරාය වෘත්තීය සමිති නියෝජිතයන්ට හෝ ප්‍රකාශ කරන ලෙසය.■

■ ‘ආයෝජනයක්’ය කීවාට එහෙම එකක් නොවෙයි
වසර ගණ්නාවක් තිස්සේ පවත්වාගෙන ආ ව්‍යාපෘතියක කොටස් විකිණීමක්

■ ඇමරිකානු සමාගම ආවේත් චීනය වගේ ස්වෙච්ඡා යෝජනාවක් රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මට්ටමින් ඉදිරිපත් කරමින්

■ බැසිල්ගේ මේ යෝජනාවට වඩා
මෛත්‍රීගේ ස්විස් චැලේන්ජ් යෝජනාව හොඳයි

කෙරවළපිටිය යුගදනවි බලාගාරයේ භාණ්ඩාගාරය සතු සියයට 40ක කොටස් අයිතිය ඇමරිකානු නිව් ෆෝට්රස් සමාගමට විකිණීම සහ එම බලාගාරය හා ඒ අවට ඉදිවන බලාගාරවලට ගෑස් සැපයීම සඳහා ඒකාධිකාරය ලබාදෙමින් ඉදිකරන්නට නියමිත නල පද්ධතිය ඇතුළු පාවෙන ගෑස් පර්යන්තය සම්බන්ධයෙන් මේ වනවිට පැන නැඟී ඇත්තේ දැඩි විරෝධයකි.

එම විරෝධය විරුද්ධ පක්ෂයෙන් පමණක් පැමිණෙන්නක් නොවේ. ආණ්ඩුව තුළ සිටින කුඩා පක්ෂද මේ වනවිට මෙම ගනුදෙනුවට විරෝධය දක්වා ඇත. ඛනිජ තෙල් ඇමති උදය ගම්මන්පිල මේ සම්බන්ධයෙන් අදහස් දක්වමින් ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ කෙරවළපිටිය බලාගාරයේ සියයට 40 කොටස් ලබාදීමට තමා විරුද්ධ නැතත් ගෑස් නල ව්‍යාපෘතියට ඔහු විරුද්ධ බවය.

මීට අමතරව මෙම විරෝධයේ අනෙක් පාර්ශ්වයන් වන්නේ ලංකා විදුලි බල මණ්ඩල ඉංජිනේරු සංගමය ඇතුළු එහි වෘත්තීය සමිතිත්, ඊට බාහිර වෘත්තීය සමිතිත්ය.
මෙම ගනුදෙනුවට අදාළව මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ සැප්තැම්බර් 06 දින සහිතව ඉදිරිපත් කර ඇති කැබිනට් මණ්ඩල පත්‍රිකාවේ උද්ධෘතය වන්නේ ‘විදුලි බල උත්පාදන පිරිවැය අඩු කිරීම සඳහා වෙස්ට් කෝස් පවර් (පුද්ගලික) සමාගමේ ආයෝජනය කිරීම’ යන්නය.

එහි ආරම්භයේ පැහැදිලි කරන්නේ නිව් ෆෝට්රස් සමාගම හා ශ්‍රී ලංකා රජය අතර රාමුගත ගිවිසුමකට එළැඹීම සඳහා 2021.05.07 දිනැති අමාත්‍ය මණ්ඩල සංදේශයක් මගින් මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාට බලය පවරා ඇති බවත් ඒ අනුව රාමුගත ගිවිසුම 2021.07.07 දින අත්සන් තබන ලද බවත්ය.

එම රාමුගත ගිවිසුමේ සඳහන් දෑ ලෙස එහි සඳහන් වන්නේ වෙස්ට් කෝස්ට් සමාගමේ සියයට 40ක කොටස් විකිණීම, නැවත වායු බවට පර්වර්තනය කිරීම සහිත පාවෙන ගබඩා ඒකකයක් සහිත පර්යන්ත ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම, නැව් පද්ධතිය සහ නල මාර්ගය ඇතුළත් ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ වෙස්ට් කෝස්ට් පුද්ගලික සමාගම සහ වෙනත් ඕනෑම බලාගාරයක් වෙත ද්‍රවිකෘති ස්වාභාවික වායු සැපයීම යන කරුණු ඇතුළත් බවය.

එසේම එහි සඳහන් කර ඇත්තේ මහා භාණ්ඩාගාර ලේකම් විසින් නිව් ෆෝට්රස් සමාගම සමඟ සාකච්ඡා කිරීම සඳහා මහා භාණ්ඩාගාරයේ, විදුලිබල අමාත්‍යාංශයේ, ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයේ නිලධාරීන්ගෙන් සහ විදුලි බල සහ ගෑස් ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන්ගෙන් සමන්විත කමිටු දෙකක් පත්කර ඇති බවයි.

එමෙන්ම එහි දැක්වෙන්නේ රාමුගත ගිවිසුම මගින් එකඟ වූ පරිදි වෙස්ට් කෝස්ට් සමාගමේ සියයට 40ක කොටස් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 250ක මුදලකට මිලදී ගැනීමට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කර ඇති බවත් එය රජයේ තක්සේරුකරු ඉදිරිපත් කරන ලද තක්සේරුවට දළ වශයෙන් අනුකූල වන බවය.

තවද රාමුගත ගිවිසුම යටතේ දක්වා ඇති බදු සහන සහ ආයෝජන දිරි දීමනා ලබාදීමට ශ්‍රී ලංකා රජය එකඟ වී ඇති බවය. ඒ අනුව 2008 අංක 14 දරන උපායමාර්ගික සංවර්ධන ව්‍යාපෘති පනත යටතේ දිරි දීමනා ලබා දීමට සුදුසුකම් ඇති ව්‍යාපෘතියක් ලෙස එය සලකන බවය.

මේ වනවිට විරෝධයට හේතු වී ඇති නල මාර්ග හා පාවෙන බලාගාරය සම්බන්ධයෙන් කරුණු කැබිනට් පත්‍රිකාවේ සඳහන් වන්නේ ‘විදුලි බලාගාර වෙත ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික වායු සැපයීම සහ පර්යන්ත ව්‍යාපෘතියේ මෙහෙයුම් කටයුතු’ ලෙසය.

ඒ යටතේ සඳහන් කරන්නේ රාමුගත ගිවිසුම මගින් නිව් ෆෝට්රස් සමාගමට වසර 5ක කාලයක් සඳහා වෙස්ට් කෝස්ට් සමාගම වෙත ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික වායු සැපයීමට අවස්ථාව ලබා දී ඇති බවය. එමෙන්ම යුගදනවි බලාගාරය ආසන්නයේම ඉදිකිරීමට නියමිත මෙගාවොට් 350ක සොබාදනවි බලාගාරය සඳහාද ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික වායු සැපයීම සඳහා නිව් ෆෝට්රස් සමාගමට ලබාදීම සහතික කිරීම භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයාට පවරා ඇති බවය. එමෙන්ම එහි අවධාරණය කර ඇත්තේ නිව් ෆෝට්රස් සමාගම ස්වාභාවික වායු සපයන්නා වශයෙන් රැඳී සිටින වසර 5ක කාල සීමාව තුළ කෙරවළපිටිය පරිශ්‍රයේ තවත් ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික වායු බලාගාරයක් ස්ථාපිත කළහොත් හෝ එම ප්‍රදේශයේ ඉදිවිය හැකි වෙනත් ඕනෑම බලාගාරයක් සඳහා ගෑස් සැපයීමේ පූර්වක්ත්‍ර අයිතිය නිව් ෆෝට්රස් සමාගමට ලැබෙන බවයි.

එසේම මෙම වසර 5ක ගිවිසුම් කාලය අවසන් වීමට පෙර එනම් වසර 4ක කාලය අවසන් වීමට පෙර ගෑස් සැපයීමේ ගිවිසුම අතිරේක කාලයක් සඳහා දීර්ඝ කිරීමේ විකල්පය ශ්‍රී ලංකා රජය වෙත හිමිවන බව එහි දැක්වේ.

නිව් ෆෝට්රස් සමාගම සපයනු ලබන ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික වායු සඳහා මිල නියම කිරීම සඳහා සූත්‍ර දෙකක් එහි සඳහන් කර ඇති අතර ඉන් එක් සූත්‍රයක් තෝරා ගැනීමේ අවස්ථාව ශ්‍රී ලංකා රජයට හෝ මෙහෙයුම්කරුට හෝ ලබා දී ඇත.

රාමුගත ගිවිසුමේ සඳහන් පරිදි පර්යන්ත ව්‍යාපෘතිය සංවර්ධනය කිරීමේ මුළු පිරිවැය නිව් ෆෝට්රස් සමාගම දරනු ඇති අතර එයට නැවත වායු බවට පරිවර්තනය කිරීම සහිත පාවෙන ගබඩා ඒකකය, නැව් නැවැත්වීමේ පද්ධතිය, සැපයුම් නල මාර්ගය සහ ඒ ආශ්‍රිත පහසුකම් හා යටතල පහසුකම් ඇතුළත් වේ.

වසර 5ක කාලසීමාවක් සඳහා ලබාගත යුතු ගෑස් ප්‍රමාණයද එම ගෑස් සඳහා ගෙවිය යුතු මිලද එහි සඳහන් කර ඇත.

එම පත්‍රිකාවේ කැබිනට් මණ්ඩල අනුමැති ඉල්ලා ඇත්තේ සියයට 40ක කොටස් විකිණීමේ ගිවිසුමට එළැඹීමට භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයාට බලය පැවරීම, (එම ගිවිසුම අත්සන් කිරීමෙන් පසු කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කරන බව සඳහන් කර ඇත) රාමුගත ගිවිසුම සංශෝධනය කිරීමට මහා භාණ්ඩාගාර ලේකම්ට බලය පැවරීම, කොටස් විකිණීමේ ගිවිසුමේ කොටසක් ලෙස හෝ ස්වාධීන ලේඛනයක් ලෙස ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික ගෑස් සැපයුම් කොන්දේසි පත්‍රයකට එළැඹීමට, පර්යන්ත ව්‍යාපෘතිය වෙත බදු සහන ලබාදීමට හා මෙම යෝජනාව ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා අවසරයන්, බලපත්‍ර සහ අනෙකුත් අනුමැතීන් කඩිනමින් ලබාදීමට පහසුකම් සලසන ලෙස අදාළ අමාත්‍යවරුන්, අමාත්‍යාංශ හා ආයතන වෙත උපදෙස් ලබාදීමටය.

අප මෙතෙක් ආයෝජන ලෙස හැඳින්වූයේ අලුත් ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කිරීම සඳහා කිසිවකු මුදල් දැමීමය. බැසිල් රාජපක්ෂ ක්‍රමයේ මෙම ව්‍යාපෘතිය ඊට වඩා වෙනස්ය. වසර ගණනාවක් තිස්සේ පවත්වාගෙන ආ ව්‍යාපෘතියක කොටස් විකිණීමක් ආයෝජනය ලෙස සඳහන් කර ඇත. ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයේ ඉංජිනේරු සංගමය ඇතුළු වෘත්තීය සමිති, විපාක්ෂික දේශපාලන කණ්ඩායම් මිස ආණ්ඩුවේ මීට විරුද්ධ පිරිස් මෙම කොටස් ගනුදෙනුවට විරුද්ධ නැත. ඔවුන් විරුද්ධ නල මාර්ගයක් ඇතුළු පාවෙන ගෑස් පර්යන්තයකට අදාළ කරුණුවලටය. කැබිනට් පත්‍රිකාවේ නල මාර්ගය ඇතුළු පාවෙන ගෑස් පර්යන්තය ඉදිකිරීමට වැයවන මුදල සඳහන් කර නැත. ඇමරිකානු සමාගම එම කොටස අතින් පාඩු කරගෙන කරනු ඇතැයි අප සිතිය යුතු නැත. අනිවාර්යයෙන්ම ඉදිකිරීම් සඳහා වැය කරන එම මුදල ලාභයකුත් සමඟ නැවත ඔවුන් ලබාගන්නවා ඇත.

එම වැය කිරීම නැවත ලබාගැනීම සඳහා දැනට ප්‍රකාශිතව සඳහන් වන්නේ යුගදනවි බලාගාරය සඳහා වසර 5ක කාලයක් නිව් ෆෝට්රස් සමාගමෙන් ගෑස් ලබාගත යුතු බව, එම බලාගාරයට තව කොටසක් එකතු කිරීමේදී එයට ගෑස් ලබාගත යුතු බව, කෙරවළපිටිය ප්‍රදේශයේ ඉදිකිරීමට නියමිත සොබාදනවි බලාගාරයට ගෑස් ලබාගත යුතු බව හා එම ප්‍රදේශයේ ඉදිරියේදී ඉදිකරනු ලබන අනෙකුත් බලාගාරවලටත් අනිවාර්යෙන් ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික ගෑස් ලබාගත යුතු බවය. අනිකුත් බලාගාර සඳහා වන මෙම කොන්දේසිය වලංගු වන්නේ යුගදනවි බලාගාරයට මෙන් වසර 5ක කාලයකටද නැද්ද යන්න අවිනිශ්චිතය.

ඉදිකරනු ලබන නල මාර්ගයක් වසර 5ක කාලයකින් භාවිතයට ගැනීමට නොහැකි තත්වයකට පත්වන්නේ නැත. ඒවා දීර්ඝ කාලයක් පැවතීම සඳහා ඉදිකරනු ලබන ඒවාය. යුගදනවි බලාගාරයටත්, එම ප්‍රදේශයේ ඉදිකිරීමට නියමිත අනිකුත් බලාගාරවලටත් මුල් වසර 5ක ගිවිසුම් කාලය අවසන් කිරීමෙන් පසු තවදුරටත් නිව් ෆෝට්රස් සමාගමෙන් ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික ගෑස් ලබා ගැනීම හැර වෙන විකල්පයක් ඉතිරි නොවනු ඇත. එම තත්වය වසර නොව දශක කීයක් දක්වා ඇදී යනු ඇතැයිද දැන්ම කිව නොහැකිය. මන්ද නල මාර්ග සහ පාවෙන ගෑස් පර්යන්තයක් ඉදිකිරීම සඳහා කිසිවකු එන්නේ එම ආයෝජනය වසර කිහිපයක කාලයකදී අවසන් කිරීමට නොවන බැවිනි. ඒ ගැන දැනට අත්සන් කර ඇති ප්‍රකාශයට පත්නොකළ නිව් ෆෝට්රස්-ශ්‍රී ලංකා ගිවිසුමේ සඳහන් වෙනවා විය හැකිය. තවමත් එම ගිවිසුම රහසිගත එකක් වන්නේ හා එම තොරතුරු කැබිනට් මණ්ඩල පත්‍රිකාවේ සඳහන් නොවන්නේ ඒ නිසා විය යුතුය.

යටිතල පහසුකම් ඇති කිරීම සඳහා ආයෝජන යැයි කියන්නේ ආයෝජකයා විසින් ඉදිකිරීම කර සිය ආයෝජනය හා ලාභය ලබා ගැනීම සඳහා යම් කාලයක් මෙහෙයවා නැවත බාර දෙන ව්‍යාපෘතිවලටය. නල මාර්ග හා පාවෙන පාවෙන පර්යන්ත නිව් ෆෝට්රස් ව්‍යාපෘතියේ එවැන්නක් නැත. එහි අයිතිය යම් නිශ්චිත කාලයකදී ශ්‍රී ලංකාවට ලැබෙන බවට කිසිදු සඳහනක් කැබිනට් පත්‍රිකාවේ නැත. එහි තේරුම වන්නේ එම පර්යන්තය සදා කාලයටම ඇමරිකානු සමාගමට පමණය යන්නද?.

ඉතිං ඒ සමඟම පැන නගින ප්‍රශ්නය වන්නේ රටක් එවැනි ව්‍යාපෘතියකට බදු සහන ලබාදිය යුතුද යන්නය. මෙහිදී අප අමතක නොකළ යුතු කාරණය වන්නේ මෙතෙක් අප බදු සහන ලබා දුන්නේ වසර 25 හෝ 35 අතර කාලයකින් අපට ආපසු ලබාදෙන යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘතිවලට බවය. මෙම නල මාර්ග හා පාවෙන පර්යන්තය සම්බන්ධයෙන් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ආයෝජන යෝජනා කැඳවා තිබුණේද එසේ නිශ්චිත කාලයකින් පසු එම යටිතල පහසුකම් අපට ලැබෙන පරිදිය. ඇමරිකානු සමාගම ආවේ ඒ සඳහා යෝජනා ඉදිරිපත් නොකර චීනය මෙතෙක් අපට ගෙන ආ ආකාරයට ස්වෙච්ඡා යෝජනාවක් රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මට්ටමින් ඉදිරිපත් කරමින්ය.

මේ අනුව විපක්ෂ දේශපාලන බලවේගත්, ලංවිම වෘත්තීය සමිති හා ඉන් බාහිර වෘත්තීය සමිතිත් මෙම ව්‍යාපෘතියෙන් රටේ විදුලි බලාගාරවලට ගෑස් සැපයීමේ ඒකාධිකාරිත්වයක් ඇමරිකානු සමාගමට ඇතිවන බව ප්‍රකාශ කිරීම අනාගතයේ ඇතිවිය හැකි තත්වයකි. එම ඒකාධිකාරිත්වය මගින් ජාතික ආරක්ෂාවට ප්‍රශ්නයක් ඇතිවන බව ප්‍රකාශ කිරීමද ඊටම ඈඳුණු සත්‍යයකි. මන්ද රට තුළ විදුලි බලය අඛණ්ඩව පවතිනවාද නැද්ද යන්න තීරණය කිරීමේ බලයක් ඒ මගින් ඇමරිකාවට ජනනය වන නිසාය.

බැසිල් රාජපක්ෂගේ මෙම ඇමරිකානු ස්වෙච්ඡා යෝජනාවට වඩා යහපාලන ආණ්ඩු සමයේ ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන කැබ්නට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කළ නල මාර්ගය හා පාවෙන ගෑස් පර්යන්තයක් සඳහා වූ ස්විස් චැලෙන්ජ් යෝජනාව ඉදිරිගාමී යැයි කිව හැකිය. ඒ කොරියානු සමාගමක් එම ව්‍යාපෘතිය ඉදිකර, මෙහෙයවා නැවත අවුරුදු 35ක කාලයකින් අපට ලබාදීමේ යෝජනාවක් වූ බැවිනි. රාජපක්ෂ පාලකයන් හා අන් පාලකයන් අතර වෙනස ඒ ආකාරයය.■