■ අනුසර වීරසිංහ

ඒ දෙවියන්වහන්සේ ලෝකය මවමින් සිටි සතිය විය. පළමු දින දෙකේදී අහස හා පොළොව මවමින්ද, ඒ පොළෝතලයේ පැතිරුණු අන්ධකාරය මැකීමට ආලෝකය මවමින්ද කල්ගෙවූ උන්වහන්සේ, තුන්වන දිනයේදී ආකාසය යට වූ ඉමක් කොනක් නොපෙනෙන මහා ජල කඳ එක් තැනකට රැස් කර සමුද්‍රය නිර්මාණය කළ සේක. ඒ අන්දමින් ගොඩබිම මහා සමුදුරෙන් වෙන් විය. ඉනික්බිති උන්වහන්සේ එම සමුදුරු සේලයට නුදුරින් පිහිටි වෙරළ තීරය අසබඩ, සන්තෘප්තියෙන් පිරී ගිය ඊඩ්න් උයනක් සදිසි ජනපදයක් නිර්මාණය කරන්නට තීරණය කළ සේක. උන්වහන්සේ ඒ ඊඩ්න් උයන ‘බත්තලංගුණ්ඩුව’ නම් වේවායි කී සේක. ඒ එසේ විය. ඉදින් දෙවියන්වහන්සේ එය යහපත් බව දුටු සේක. ඉන්පසු උන්වහන්සේ ඒ බත්තලංගුණ්ඩුව නම් කොදෙව් වෙරළේ රන්වන් දූවිල්ලෙන්, තමන්ගේ ස්වරූපයට සමාන රුවකින් පුරුෂයන්ද, ස්ත්‍රීන්ද මැවූ සේක. බත්තලංගුණ්ඩුව නම් දිව්‍යමය කොදෙව්වට පා තබන ඔබට මුණගැසෙන, වෙරළ ඉමේ හැන්දෑවක ගිමන් හරින සැන් ඇන්තනීස් වාඩියේ ඇඩ්ඩින් මුදලාලිද, මුහුදු හතේ කරක් ගැසූ පුරාවෘත්තයන්ගේ වීරයෙකු වන සින්බෑඩ්ගේ නම ලද ඔහුගේ අත්උදව්කාරයාද, මර්ද දෙව්මැදුර අසබඩ හුදෙකලා වාඩියේ සුකොමළ යුවතිය වූ ආනා මරියාද, ග්‍රේටාද, ලිලී නෝනාද ආදි සියලු අපූර්ව චරිත නිමැවුණේ එසේ වන්නට ඇත. ඉදින්, ඒ කොදෙව්වේ ඇත්තන්ගේ ජීවනෝපාය වූයේ ධීවර වෘත්තිය ය; නෝට්ටු මාළුන් අල්ලන් එන්නට බෝට්ටුවෙන් මූදු යාමය. එය නෙත ගැටුණු දෙවියන්වහන්සේ ඔවුනට මුහුදේදී මං සලකුණු පෙන්වන්නට දහවල් කාලයේදී හිරුද, රාත්‍රියේදී ගගන ගුරු පාර දිගේ ඉහිරුණු තරු කැටද, සතර වන දිනයේදී මවන්නට ඇතැයි මම විශ්වාස කරමි.

කොහොම නමුත්, ඒ අපූරු පරිකල්පිත චරිත සමගින් අඳුරු අහස් වියන යට වාඩියේ කුප්පි ලාම්පු එළියෙන් ආලෝකමත් වූ අතීතකාමී හැන්දෑවක සාද සිනා මැද අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදෙමින්, පලතුරු අරක්කු වඩියක රස විඳීමට නම්, ඔබ එක් වරක් හෝ මේ කොදෙව්වට පා තැබිය යුතුමය. බත්තලංගුණ්ඩුව නම් වූ මේ ප්‍රේමයේ කොදෙව්ව අපට මුණගැසුණේ මංජුල වෙඩිවර්ධන විසින් මීට කලෙකට ඉහත රචනා කළ ඒ අපූර්ව නවකතාව වූ ”බත්තලංගුණ්ඩුව” හරහාය. බත්තලංගුණ්ඩුව නවකතාව ගැන යළිත් කතිකාවතක් ගොඩනගන්නට සිත් වූයේ මෑතකදී එය ‘පේගසස්’ (Pegasus) ප්‍රකාශන ආයතනය යටතේ ‘අ ඩොට් යූ ආ’ (A Dot You Are) නමින් දිලිනි ඊරියවල අතින් ඉංග්‍රීසි බසට පරිවර්තනය වීම නිමිති කොටගෙනය.

සැබැවින්ම, වෙඩිවර්ධන සිය අන්දරය තුළ නිර්මාණය කරන බත්තලංගුණ්ඩුව නම් දූපත වූ කලි, රළ නගන ගොළු මුහුද හා පොර බදමින්, සිය සරල සිහිනයන් සහ අවශ්‍යතාවන් උදෙසා සුරදූතයන් වැඩ සිටි ආකාසය දිහා බලාගෙන යාතිකා කියන, හෙට හිරු නැගෙන තුරු අද රාත්‍රියේ දියෝනීසියානු මධු මකරන්දයෙන් මත් වී ගත කරන මිනිසුන්ගෙන් පිරුණු ඊඩ්න් උයනකි. බෙදුම්වාදී දේශපාලනික රෝග ලක්ෂණවලින් ආතුර වූ දාන්තේගේ නිරය වන් වූ ශ්‍රී ලාංකික ජනරජය නම් මහා කොදෙව්වෙන් පිටත පවත්නා නිදහස් කේතුමතියකි. අප බයිබලයේ කියවා ඇති හැටියට දෙවියන්වහන්සේ විසින් නිර්මාණය කළ ඊඩ්න් උයනට කඩාවැදුණේ සර්පයාය. ඒ උයනේ දිවි ගෙවූ ඊව් නම් ගැහැනියට ‘දැනුමේ පලතුර‘ නම් ඇපල් ගෙඩිය දෙවියන්ගේ නීතියට රහසෙන් අනුභව කරන්නට පොළඹවන්නේ එම සර්පයාය. තමන් නිරුවතින් සිටින බවත්, වහ වහා අත්තික්කා පතකින් සිය විලි වසාගත යුතු බවත් යන දැනුම ඒදන් උයනේ දිවි ගෙවූ පළමු ගැහැනිය සහ මිනිසා වූ ආදම්ට සහ ඊව්ට ලැබෙන්නේ එම ඇපල් ගෙඩිය තොල ගෑ පසුය.

මෙම ‘බත්තලංගුණ්ඩුව‘ නැමැති ඊඩනයටද ශ්‍රී ලාංකික කොදෙව්වේ නාගරික නිරයෙන් පිටුවහල් කළ සර්පයෙකු සදිසි අමුත්තෙකු සේන්දු වන අන්දම, අන්දරය මුලදීම අපි අත්දකිමු. කෙහෙ රැලි සහ රැවුල දිගට වවාගත්, කලාකාමී හදවතක් ඇති, එක් අතෙකින් පොතක් දරාසිටින මේ බොහිමියානු පිටුවහල් නාගරිකයා නමින් ඇන්ටනීය. ඒ නම කී සැණින් අපට සිහි වන්නේ ‘පාදුවාහි ඇන්ටනී‘ හෙවත් ශාන්ත අන්තෝනි නම් සාන්තුවරයාය. කොහොම නමුත්, ඉනික්බිති අපට දැනගන්නට ලැබෙන්නේ ඔහු බත්තලංගුණ්ඩුව සොයා සපැමිණෙන්නේ ස්වකීය අර්ධ නාගරික අනන්‍යතාව අහිමිව ගිය නන්නත්තාර තරුණ දිවියේ නිරුවත වසාගන්නට හැකි ‘අනන්‍යතාවේ අත්තික්කා පත’ සොයාගෙන බවය. තමාට ජීවය ලබාදුන්නද, ගැටවර වියේදීම ඔහුගෙන් ඈත් වූ සිය පියා ජීවත් වන්නේ බත්තලංගුණ්ඩුවේ බැව් අපගේ කතානායකයා වන ඇන්ටනී දනී. ඉතින්, ඔහු මේ අලුත් මහද්වීපයක් සොයා යන කොලොම්බස් නැතිනම් වීර චාරිකාවක යෙදුණු හෝමර්ගේ ඔඩීසියස් සේ යාත්‍රා කරන්නේ, වෙඩිවර්ධනයන්ගේම බසින් පවසන්නේ නම්, තමා තව දුරටත් ඕපපාතික ජීවියෙකු නොවන බව ලෝකයට පැවසිය හැකි ‘ශුක්‍රාණුවේ අයිතිකරු‘ හෙවත් සිය ජීව විද්‍යාත්මක පියාණන් සොයාගෙනය.

නිකොස් කසන්ට්සාකිස් රචනා කළ ‘සෝර්බා නම් ග්‍රීකයා’ කතාවේ කථකයා වන ග්‍රීක තරුණයා නැව් නැග්ගේ සිය ලේඛක දිවියට මඳකට තිත තියා ක්‍රීට් පෙදෙසේ පතල් කම්කරුවන් සමග දිවි ගෙවන්නට යාමටය. අපගේ කතාවේ කතානායකයා වූ ඇන්ටනී නම් කවිකාරයා ස්වකීය ආත්මය දියඹේ පාකර හරින්නේ බත්තලංගුණ්ඩුවේ ධීවරයන් සමග ජීවත් වීමටය. සෝර්බාහි තරුණයා අත වූයේ සුප්‍රසිද්ධ ඉතාලි කාව්‍යක්කාර දාන්තේගේ ‘ඩිවිනා කොමෙඩියා’ නම් කෘතිය ය. එහෙත්, ඇන්ටනී අත ඇත්තේ මිලාන් කුන්දේරාගේ ‘ජීවිතය අන් තැනෙක’ (Life is Elsewhere) නම් නවකතාවය. ඔහු බත්තලංගුණ්ඩුවට යන සිය ගමන අතරතුර විටින් විට එය කියවන්නට උත්සාහ කළද, පිටතින් පැමිණෙන විවිධ බාධක නිසා ඔහුට එය කියැවීම අතරමග නතර කරන්නට වෙයි. කෙසේ වුව, ඔහු අතැති පුස්තකය පවා යම් සංකේතාත්මක ස්වරූපයක් දරයි. මන්ද යත්, ‘ජීවිතය අන් තැනෙක’ නවකතාවේ ජෙරොමිල් නම් ප්‍රධාන චරිතය වූ කලි සිය පියාගෙන් ඈත් ව දිවිගෙවන මව සමග වූ ඊඩිපස් බන්ධනයෙන් ගැලවෙන්නට නොහැකිව, උස්මහත් වන විට පවා එහි සිර ව සිටි චරිතයකි. කොටින්ම, ජෙරොමිල්ගේ දිවියට ගැහැනියක ළඟා කර ගනිද්දී පවා ඔහුට මව සමග වූ අවිඥානික බැඳීම බාධකයක් වේ. එහෙත්, ඊට ප්‍රතිවිරෝධී ලෙස, අපගේ කතන්දරයේ ඇන්ටනීහට සිය මවගේ ආදරය සමග ඇත්තේ අවිඥානික හීනමානයකි. මන්ද යත්, ඇය හෙදියක ලෙස රාත්‍රී වැඩමුරයේ යෙදී සිටි කාල සමයේදී පවා කුඩා ඇන්ටනීට ඇගේ උණුහුම අහිමි වූ බවද, ඉන්පසු පියයුරු පිළිකාවකින් තම මව මියගියදා, කුඩා කාලයේ තමන් ඇගෙන් කිරි උරා බොන විට ඇගේ පියයුරේ වූ පිළිකාව තම මුවට ඇදගන්නට හැකි වූයේ නම් මැනවැයි තමන් පැතූ බවද ඔහු සංවේගයෙන් යුතුව පාපොච්චාරණය කරයි. එබැවින් ඇන්ටනී යනු ඇල්බෙයා කැමූගේ ‘පිටස්තරයා’ නවකතාවේ ප්‍රධාන චරිතය වූ මර්සෝ මෙන් සිය මවගේ මිනී පෙට්ටිය ඉදිරිපිට නොවැළපී සිටින්නට තරම් දැඩි, අභූතවාදී (absurdist) හදක් ඇති ‘සිසිපස්‘ කෙනෙකු නොවන බව අපට පෙනී යයි.

ඇන්ටනී මේ මුහුණ දෙන මානසික අර්බුදය ජේම්ස් ජොයිස්ගේ ‘එව්ලින්’ (Eveline) කෙටිකතාවේද වෙනත් ආකාරයකින් නිරූපණය වේ. එව්ලින් ජීවත් වූ ඩබ්ලින් නගරයද, බත්තලංගුණ්ඩුව මෙන් මුහුදට විවර වූ පෝට් සිටියකි (port city). සිය මියගිය මවගේ මතකයත්, පීඩාකාරී පියාගේ ආධිපත්‍යයත්, සමාජ-ආගමික වගකීම්වලිනුත් මිදී මුහුද දිගේ පළා යන්නට සිහින දකින ඇය අවසාන මොහොතේ එකී පවුලේ මතකයන්ගේම සිරකාරියක බවට පත් වෙමින් තමන්ට හුරු පුරුදු වටපිටාවේ සිර ව ජීවිත කාලය ගත කරන්නේ රොමේන් රෝලන්ඩ් හා සිග්මන්ඩ් ෆ්‍රොයිඩ් වැනි මනෝවිශ්ලේෂණවාදියෙකු ගෙන එන ‘සමුදුරුමය අනන්ත හැඟීම‘ (Oceanic feeling) සිහි ගන්වමිනි. ඒ හැඟීම මවගේ ගර්භාෂය නම් සමුදුරක් වන් ජල තටාකයෙන් පිටත ලෝකයට එන දරුවා අනන්තය දක්වා විහිද ගිය ආගමික හා මානසික ආධිපත්‍යධාරී සිතිවිලිවල සිරකාරයෙකු කරයි. බත්තලංගුණ්ඩුවේ ඇන්ටනීද, රචකයාම පවසන පරිදි ‘තාත්තා යැයි කියන’ අයෙකුගේ සෙවණැල්ල සොයා ආ, කිතුනු ආගමික වටපිටාවක සැමවිටම සැරිසරන, සිය අම්මාගේ මතක ගර්භාෂ සමුදුරේ ඔහේ පාවෙන අවජාතක බාර්ඩෝ (bardo) ආත්මයක් වැන්න. ‘ඔයා ඉපදිච්ච කෙනෙක්ද? මවපු කෙනෙක්ද? මම හැදුවෙ ඒක හොයාගන්න.’ ඇන්ටනීගේ නාගරික පෙම්වතිය වූ ත්‍රීසාගේ මුවගට නිරායාසයෙන් නැගෙන මෙවන් දෙබස් මෙය මොනවට ඔප්පු කරයි.

එහෙත්, ඇන්ටනී බලාපොරොත්තුවෙන් ආ පරමාදර්ශී පියා ඔහුට බත්තලංගුණ්ඩුවේදී මුණනොගැසේ. සිය දරුවාගේ ආශාවන් හෝ අනාගතය වෙනුවෙන් සියල්ල කැප කරනවා වෙනුවට, ඔහු මේ දූපත තුළ ඇන්ටනීට වඩා වසර කිහිපයකින් වැඩිමල් ස්ත්‍රියක සමග අලුත් කුටුම්බගත ලෝකයක් තනාගෙන අහවර බැව් ඇන්ටනී දැනගන්නේ මේ අතරතුරය. එය සංකේතීය ලෙස රචකයා දක්වන්නේ ඇන්ටනීගේ පියා වූ ඇඩ්ඩින් මුදලාලිගේ අලුත් කසාදයේ පුත්‍රයාගේ නම ‘නෝවා’ ලෙස හඳුන්වා දෙමිනි. පරණ ලෝකයේ මිනිසුන් සිය සංකේතීය දිව්‍යමය පියාණන් වූ දෙවියන්වහන්සේට විරුද්ධව කටයුතු කරන්නට ගත් දා සිට, කම්පා වූ දෙවියන් මහා ගංවතුරකින් පොළෝ තලය සෝදා හැරි බවද, එහි වූ සත්ත්වයන්ගේ ජීවය නව ලෝකය වෙත රැගෙන යන්නට නෝවාගේ නෞකාවට භාර කළ බවද බයිබලයේ සඳහන් වේ. එසේම, ඇන්ටනීද අයත් වන්නේ ඔහුගේ පියාගේ සේදී විනාශ වී ගිය ජීවිතයට අයත් පැරණි ලෝකයටය. දැන් පියාගේ ජීවය අලුත් ලෝකයට ගෙන යන්නට නව උරුමක්කාරයෙක් පහළ වී සිටී. ඒ, මේ නෝවා නම් පොඩි කොල්ලාය. එනමුත්, ඇන්ටනී මේ පියාගේ අලුත් නිවහන අතහැර දමා නොයයි. ඔහු මෙහි ධීවර ජීවිතය සහ එහි මිනිසුන්ගේ හුස්මට සමීප වෙමින් දිවි ගෙවන්නට තීරණය කරයි. එසේම, ජේසු ස්වාමි දරුවාණන්ට උපත දුන් කන්‍යා මරියාවගේ මව්තුමිය වූ ශාන්ත ආනාව සිහි ගන්වන ආනා මරියා නම් ගැහැනියක සමග හාදකමකද පැටලෙයි.

බත්තලංගුණ්ඩුවේ ඇත්තන්, මේ ඇන්ටනී නම් නාගරික සර්පයා සේන්දු වීමටත් පෙර සිටම දෙවියන්ට හොරෙන් බුදින පලතුරුවල තැවරුණු රසය ගැන මනාව දන්නෝ බැව් පැහැදිලි වන්නේ ඔවුන් වයින්වලට අධිපති ග්‍රීක දේවතාවා වූ දියෝනිසස් සේ අන්වර්ථ ලෙස මත් වීම උදෙසා එකී දෙවියන්ගේම ත්‍යාගයක් වූ පලතුරුවලින් හැලි අරක්කු සාදාගන්නා බැවිනි. එමෙන්ම, ඔවුහු මසුන් රැළක් වෙරළට ගොඩ ගස්සවමින් හාස්කම් පෑ බැව් බයිබලීය පුරාණෝක්තිවල කියැවෙන අන්තෝනි මුනිතුමාට සේම ජේසු ස්වාමිදරුවාණන්ටද සිය දිවිය කැප කොට දිනපතා මුහුදු ගැබ තරණය කරති.

ෆ්‍රෙඩි්‍රක් නීට්ෂේගේ දෙබෙදුමට අනුව දියෝනිසස් දේවතාවා අනුදක්නා දියෝනීසියානු කලාව සැමවිටම අතාර්කිකත්වය සහ මත්වීම අතරින් නිර්මාණය වන්නකි. ‘මගේ ආදරණීය යක්ෂණී’ තරම් දියුණු ලෙස නොවූවද, රචකයා කෙමෙන් පැරණි යථාර්ථවාදයකට වහල්කම් කරන ඇපලෝවියානු තාර්කික කලාවේ අක්මුල්වලින් සිය කතා කලාව ගලවා දැමීමට වූ සූදානම මෙම නවකතාව තුළද අතරින් පතර දක්නට ලැබේ. ඒ හරහා සිය උප්පත්තියේ සහ පැවැත්මේ ‘අනන්‍යතාව නම් අත්තික්කා පත‘ සොයා පියාණන්ගේ ඊඩ්න් උද්‍යානයට කඩාවැදුණු ඇන්ටනී නම් නාගරික අමුත්තාගේ අන්දරය වෙඩිවර්ධනයන් අප හමුවේ තබයි.■

■ අමන්දිකා කුරේ

කොස් කියන්නේ අපේ සංස්කෘතියත් එක්ක බැඳුනු ආහරයක් වගේ. කොස් තම්බලා කට්ට සම්බෝලයක් හා කරවල හොද්දක් එක්ක තියෙන කෑම වේලක් මතක් වුණත් ගොඩක් අයට කටට කෙළ උනනවා. කොස් තම්බලා වගේම කිරට උයලා, මලවලා, මේ විවිධ ආකාරයෙන් අපි ආහාරයට ගනවා. කොස් ඇට වලින් අග්ගලා හදන්නත් පුළුවන්. ඒ වගේ ම කොස් වලින් අලුත් ම ආහාරයක් නිෂ්පාදනය කරන තරුණයෙක් ගැනයි මේ සතියේ ඔබට ගෙන එන්නේ.

ඔහු නමින් දුලාංජන විතානගේ. දුලාංජන ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර ව්ශ්වවිද්‍යාලයේ කළමණාකරණ හා වාණිජ විද්‍යා පීඨයේ අලෙවි කළමණාකරණ විශේෂවේදී උපාධි අපේක්ෂකයෙක්. ව්‍යවසායකයෙකු වශයෙන් ඔහු මේ වන විට ලොකු දුරක් ඇවිත් තියෙනවා. ඔහුගේ ව්‍යාපාරයට යොදගන්නේ කොස් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන.

කොස් විජලනය කරලා සකස් කරන ස්වභාවික කොස් පිටි වර්ගයක් ඔවුන් නිෂ්පාදනය කරනවා. මේ පිටි අපි අග්ගලා සකස් කරන ක්‍රමයට අග්ගලා සකස් කරගෙන ආහාරයට ගන්නත් පුළුවන්. ඔවුන් එයට නම තබා තිබෙන්නේ කොස්පෝෂ යනුවෙන්.

තමන්ට මේ කොස්පෝෂ හදන අදහස මුලින් ම ආවේ කොහොමද කියලා අපි දුලාංජනගෙන් ඇහුවා.

”මගේ ගම ගාල්ලේ ඉහළ කීඹිය කියන ගම. ඉතින් අපේ ගමේ පාරවල් එහෙම හොඳට හදලා නෑ. පාරවල් දෙපැත්තේ කැලෑව වැවිලා තියෙන්නේ. පාරවල් අයිනේ සෑහෙන්න කොස් ගස් තියෙනවා. පාරෙ යනකොට මම හැමදාම දකිනවා පාරට කොස් ගෙඩි වැටිලා කුණු වෙලා තියෙනවා. යන්න එන්න බැරි තරම් පාරෙ කොස් වැටිල තියෙනවා. මෙක යන එන හැමතිස්සේ ම දකින නිසා තමයි මට කොස් වලින් නිෂ්පාදනයක් කරන්න ඕනෑ කියලා මුලින් ම ඔලුවට ආවේ. ඊට පස්සේ මම ගාල්ල දිස්ත්‍රික් කෘෂිකර්ම නිලධාරීන් එක්කත් කතා කළා මගේ අදහස ගැන. ඊට පස්සේ මම එයාලගෙනුත් අදහස් ගත්තා මොනවගේ දේවල් ද හදන්න පුළුවන් කියලා. මේ දේවල් ගැන සොයමින් ඉන්න අතරේ තමයි මම 2017 වර්ෂයේ දී ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් වුණේ. ඊට පස්සේ කළමණාකරණ පීඨයේ අලෙවි කළමණාකරණ අධ්‍යනාංශයේ අය එක්ක අපි පර්යේෂණයක් කළා කොස් වලින් අලුතෙන් හදන්න පුළුවන් නිෂ්පාදන මොනවද කියලා. ඒ පර්යේෂණයෙන් පස්සේ තමයි අදහසක් හරියට ම ආවේ මේ වගේ නිෂ්පාදන කළොත් හොඳයි කියලා. ඒක ගත්තේ ම පාරිබෝගික අදහස් සමීක්ෂණයක් විදිහට. ඊට පස්සේ මාත් එක්ක හිටපු කණ්ඩායම විශ්වවිද්‍යාලයේ ආහාර විද්‍යා අංශයත් එක්ක විවිධ නිෂ්පාදන කරලා බැලුවා. ඒ විදිහට හදපු නිෂ්පාදන තමයි දැන් එකින් එක අපි වෙළඳපොළට නිකුත් කරන්නේ.”

ව්‍යාපාරයක් වශයෙන් නිෂ්පාදන වෙළඳපොළට නිකුත් කරද්දී දුලාංජනගේ උදවුකරුවන් වන්නේ ඔහුගේ විශ්වවිද්‍යාල මිත්‍රයන්. මුලින් ම ඔහු එක්ක එකතු වෙන්නේ අලෙවි කළමණාකරණ අධ්‍යනාංශයේ සිසුන් කණ්ඩායමක්. ඒ අනුව විශ්වවිද්‍යාලයේ පළමු වසර අවසානයේ දීම වගේ දුලාංජන තමන්ගේ ව්‍යාපරය පටන් ගන්නවා. ”මම මුලින් ම හැදුවේ කොස් වලින් හදන ටොපියක්. ඊට පස්සේ තමයි මම කොස් පෝෂ එක හැදුවේ. අපි ඒ නිෂ්පාදනය විවිධ විදිහට දියුණු කළා. මුලින් ම පටන් ගත්තේ තනි පුද්ගල ව්‍යාපාරයක් විදිහට. ඒ ආයතනයේ නම ”රිශ් ලංකා.” ව්‍යාපරය දියුණු කරගෙන යන්න මගේ විශ්වවිද්‍යාල යාලුවෝ ගොඩක් එකතු වුණා. ඊට පස්සේ ව්‍යාපරය හවුල් ව්‍යාපරය බවට පත් කරගත්තා. පස්සෙ ටික කාලයක් යද්දි අපේ ආයතනය අපි සමාගමක් බවට පත් කරගත්තා. එහි නම ”සීමා සහිත ජැක්ෆෘට් සිලෝන් පෞද්ගලික සමාගම”. ඒ සමාගමෙන් අපි කොස් පෝෂ එක වෙළඳ පොළට දානවා වර්තමානය වෙනකොට.”

ජැක්ෆෘට් සිලෝන් ආයතනය හරහා තමයි දැන් කොස්පෝෂ වෙළඳපොළට නිකුත් කරන්නේ. ඒ වගේම කොස් වලින් නූඩ්ල්ස් නිෂ්පාදනයකුත් සිදු කරලා තියෙනවා. මේ කොස් නූඩ්ල්ස් නිෂ්පාදනය තව සති දෙකකින් පමණ වෙළඳපොළට නිකුත් කරන්න ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙන බව දුලාංජන පැවසුවා.

විජලනය කරන ලද කොස් වලින් කිරිකොස් සෑදිය හැකි නිෂ්පාදනයකුත් ඔවුන් වෙළඳපොළට නිකුත් කරනවා.

දුලාංජන සහ ඔහුගේ මිතුරන්ගේ කැපවීම නිසාම මේ ආයතනයට අයිඑස්ඔි 2000 තත්ව සහතිකය ඇතුළු තත්ව සහතික ගනනාවකුත් හිමි වෙලා තිබෙනවා.

ඔහුගේ මේ ආයතන ව්‍යුහයේ සිටින අයගෙන් බහුතරයක් ඔහුගේ විශ්වවිද්‍යාල මිතුරන්. ව්‍යාපරය ආරම්භයේ ඉඳන් ම එය ක්‍රම ක්‍රමයෙන් දියුණු කරගන්න දිවා රෑ නොබලා උදවු කරපු මිතුරන්ටත් ඔහුගේ ආයතනයේ වගකීම් දරමින් සේවය කරන්න අවස්ථාවක් ලැබිලා තියෙනවා. වර්තමානය වන විට විරැකියාව ඉහළ ගිහින්. සමාජයේ හැමතැනම විරැකියාවෙන් පෙළෙන තරුණ කොටස් දැකගන්න පුළුවන්. විශේෂයෙන් ම මේ අතර උපාධිධාරීන් පවා සිටිනවා. පසුගිය කාලයේ විරැකියාවෙන් පෙළෙන උපාධිධාරීන් විශාල ප්‍රමාණයකට රජයෙන් රැකියා අවස්ථා ලබලා දුනා. නමුත් විරැකියාව කියන දේ වසරින් වසර අලුතෙන් වැඩි වීමක් සිදු වෙනවා. එවැනි තත්වයක් තිබිය දී නවෝත්පාදනයක් වශයෙන් දුලාංජනගේ සංකල්පය වැඩිදියුණු වෙනකොට ඒ ව්‍යාපරය තුළින් ම තවත් ඔහුගේ සහෝදර ශිෂ්‍යයන්ට රැකියා අවස්ථාවනුත් උත්පාදනය වෙලා තියෙනවා.

කොස්පෝෂ නිෂ්පාදන වෙළඳපොළට නිකුත් කරන විට ඒ ඒ දිස්ත්‍රික්ක වල වෙළඳසැල් වලට ඒ නිෂ්පාදන හඳුන්වා දෙන්න හා ඒවා බෙදාහරින්න මැදිහත් වී තිබෙන්නේත් ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ ශිෂ්‍යයන් මයි. ඔවුන් ජීවත් වන දිස්ත්‍රික්ක වලට ගිහින් ඔවුන් මේ කොස් නිෂ්පාදන වෙළඳපොළට හඳුවා දී තිබෙනවා. ව්‍යාපාරයේ බෙදාහැරීමේ ජාලයට විශ්වවිද්‍යාලයේ සහෝදර සගයන්ව තෝරාගත්තේ ඇයි කියන කාරණයට දුලාංජන දුන්නේ මේ වගේ පිළිතුරක්.

”මගේ යාලුවොන්ව ම මගේ ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධ කරගෙන බෙදාහැරීම් කටයුතු වලට යොදාගත්තේ අපි අතර තියෙන මිත්‍රකමත් එක්ක. එයාලා එක්ක වැඩ කරනකොට විශ්වාසය තියෙනවා. හොඳ නරක ගැන අදහස් හරියට ම එනවා. ඒ වගේ ම අපිට එක කණ්ඩායමක් විදිහට ඉස්සරහට යන්න පුළුවන් කියලා මම හිතුවා. දැනටත් ඒ විදිහට තමයි වෙන්නේ. එයාලා එක්කම තවත් ඉස්සරහට යන්න තමයි මම බලාපොරොත්තු වෙන්නේ.”

මේ වන විට ජැක්ෆෘට් සිලෝන් ආයතනයේ අලෙවි කළමණාකරු වශයෙන් සේවය කරනේත් එලෙස සම්බන්ධ වුණු විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙක්. ඔහු ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ ශාස්ත්‍රවේදී උපාධි අපේක්ෂකයෙක්. ඔහුගේ නම තමිඳු වීරෝචන. තමන්ගේ අත්දැකීම ගැන ඔහුත් ”අනිද්දා” සමග තොරතුරු හුවමාරු කරගත්තා.
”මම මේ ව්‍යාපාරයත් එක්ක මුලින් ම සම්බන්ධ වුණේ 2018 දි වගේ. අපි ඒ කාලෙ ඉඳන් ම වෙළඳසැල් වලට කොස්පෝෂ හඳුන්වලා දුන්නා. ඒ වගේම ඒ තැන් වලට සැපයීම් කළා. මේකට අපි පිරිසක් එකතු වෙලා හිටියා. අපි එක්ක එකට විශ්වවිද්‍යාල නේවාසිකාගාර වල ඉඳපු අය තමයි ගොඩක් මේ වැඩේ එක්ක සම්බන්ධ වුණේ. මේ ආයතනයත් එක්ක එකතු වෙලා අපි මහන්සියෙන් ආව දුර ගැන සහ අද මම ඉන්න තැන ගැන ලොකු තෘප්තියක් මට තියෙනවා. මම දැන් පූර්ණකාලීනව අලෙවි කළමණාකරුවෙක් වශයෙන් ජැක්ෆෘට් සිලෝන් ආයතනයේ සේවය කරනවා. මට සෑහීමකට පත් වෙන්න පුළුවන් විදිහෙ රැකියාවක් ලැබිලා තියෙන්නේ. රැකියාවක් ලැබෙනකන් කාලයක් තිස්සේ බලාගෙන ඉන්නේ නැතිව අපි පිරිසක් එකතු වෙලා කරපු සාමූහික ප්‍රයත්නයක් නිසා තමයි මේ ආයතනය අද පවතින තැනට ගේන්න පුළුවන් වුණේ. ඒ වගේ ම අපටත් ආදායම් මාර්ගයක් ඒ හරහා නිර්මාණය වෙලා. ආයතන කළමණාකාරීත්වයේ මම සහ දුලාංජන ඉන්නවා. ඒ වගේ ම අපේ බෙදා හැරීම් අංශ වල තවත් අපේ විශ්වවිද්‍යාල මිතුරන් වැඩ කරනවා. ඔවුන් අර්ධ කාලීන විදිහට තමයි දැනට වැඩ කරන්නේ. වෙනත් කටයුත්තක වුණත් ඉඳන් කරන්න පුළුවන් නිසා ඔවුන්ටත් ආදායම් මාර්ගයක් වශයෙන් මේක හොඳ අවස්ථාවක් වෙලා තිබෙනවා. දැනට අපි අපේ නිෂ්පාදන වෙළඳපොළට දාන්න ඒජන්සි කිහිපයකටත් භාර දීලා තිබෙනවා. තව ඒජන්සි ප්‍රමාණයක් අලුතෙන් සොයමිනුත් ඉන්නවා. ඒ වගේම අපේ බෙදාහැරීම් කටයුතු වල ඉන්න විශ්වවිද්‍යාල සහෝදරවරු කිහිපදෙනෙක්ව ආයතනයේ ඉදිරියට පූර්ණකාලීන විදිහට සේවයට ගන්නත් බලාපොරොත්තු වෙනවා. ”

තමිඳුත් මුල් කාලයේ කොස්පෝෂ අරගෙන වෙළඳසැල් වලට හඳුන්වා දෙන්න ගිය කෙනෙක්. ඔහු කියන විදිහට අදටත් ඔහු ඒ කාර්යය කරනවා. ඒ අවස්ථා වලදී ඔවුන්ට වෙළඳසැල් වලින් ලැබුණු ප්‍රතිචාර මොනවගේ ද කියලා අපි ඔහුගෙන් විමසුවා.

”අපි බයික් වල නැගලා කඩවල් ගානෙ ගියා හඳුන්වලා දෙන්න. කඩවල් වලට කතා කළාට හැම කඩේකින් ම ගන්න කැමති වුණේ නෑ.සමහර අය කැමති වුණා. සමහර තැන් වලින් අපිව බැනලා පන්නගත්තා අවස්ථාත් තියෙනවා. අපි මුලින් ම කොස්පෝෂ පැකට් එකක් අලෙවි කළේ රුපියල් 150කට. නමුත් වෙළඳපොළේ තිබෙන ඒ වගේ නිෂ්පාදනයක් ඒ වෙනකොට රුපියල් 70ක් 80ක් වගේ තමයි වුණේ. එහෙම වුණා ම සිල්ලර බඩු කඩේකට රුපියල් 150ක කොස් පෝෂ පැකට් එකක් අරන් විකුණන්න අමාරුයි කියන එක අපි තේරුම් ගත්තා.අපි නිෂ්පාදනයේ මිලත් වෙනසක් කළා. රුපියල් 100කට තමයි දැන් අලෙවි කරන්නේ.

බඩු ගත්ත සමහර කඩ වලත් බඩු ඉතුරු වුණ අවස්ථා තියෙනවා. ඊට පස්සේ අපි සුපිරි වෙළඳසැල් වලට නිෂ්පාදනය දාන්න පටන් ගත්තා. අපේ නිෂ්පාදනය තවම ජනප්‍රිය නැති නිසා සහ ජනතාව වැඩිය ඒ ගැන දන්නේ නැති නිසා සාමාන්‍ය සිල්ලර කඩවල් වලට ගැලපෙන්නේ නෑ. ගොඩක් වෙලාවට ඒ වගේ කඩේකට එන මනුස්සයෙක්ට තේරීමක් කරන්න අවස්ථාව අඩුයි. අවශ්‍ය දේවල් වල නම කිව්වාම මුදලාලි දෙන බඩු අරන් ගෙදර එනවා. නමුත් සුපිරි වෙළන්දසැලක තේරීම කරන්නේ පාරිබෝගිකයාමයි. ඒ නිසා තමයි අපි නිෂ්පාදනය සුපිරි වෙළඳසැල් වලට දන්න පටන් ගත්තේ.”

පුංචි තැනකින් පටන් අරන් ඉස්සරහට ආව ජැක්ෆෘට් සිලෝන් ආයතනයේ නිෂ්පාදන දැන් විදෙස් රටවල් වලට අපනයනය කිරීමත් සිදු කරනවා. පසුගිය වසරේ දී පටන් අපනයන කටයුතු ආරම්භ වී තිබෙනවා. නමුත් ඔවුන් සුදුසුකම් සපුරන ලද සමාගමක් වශයෙන් මේ වසරේ සිට අපනයන කටයුතු යළි ආරම්භ කර තිබෙනවා. මේ වන විට කොස් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන සිදු කරන්න ඔවුන් කර්මාන්තශාලාවක් ආරම්භ කරලා තිබෙනවා. අමු කොස් මදුළු සැපයුම්කරුවන්ගෙන් මිල දී ගන්නා නිසා ග්‍රාමීය ව ජීවත් වන මිනිස්සුන්ටත් දැන් අලුත් ආදායම් මාර්ගයක් හිමිවෙලා තියෙනවා. ඉහළ කීඹිය ගම ආශ්‍රිතව ඉන්න අය මේ විදිහට ජැක්ෆෘට් සිලෝන් ආයතනයට අමු කොස් මදුළු සැපයීම සිදු කරනවා.

තමන්ගේ නිෂ්පාදනය දියුණු කරගන්න රජයේ ආයතන වලින් ඉහළ මගපෙන්වීමක් ලැබූ බව දුලාංජන කියනවා.

”රජයේ ආයතන වලින් තමයි අපට වෙළඳපොළ හඳුනාගන්න වගේම ගොඩක් උපදේශන ලබා දුන්නේ. ශ්‍රී ලංකා අපනයන සංවර්ධන මණ්ඩලය, ශ්‍රී ලංකා නව නිපැයුම් කරුවන්ගේ කොමිෂන් සභාව, ලංකා කාර්මික සංවර්ධන මණ්ඩලය, කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව වගේ ආයතන වලින් අපට සහයෝගය ගන්න පුළුවන් වුණා. ඒ වගේ ම අයිඑස්ඕ තත්ව සහතික ලබා ගැනීමට අදාල ව අපට කර්මාන්ත අමාත්‍යංශයෙන් අවශ්‍ය උපදෙස් සහ ආධාර මුදලුත් ලබා දුන්නා.”

ව්‍යවසායකයෙකු වශයෙන් දුලාංජන ව අවස්ථා ගණනාවක දීම ඇගයීමට ලක් වුණා. 2018 දී ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයීය හොඳ ම තරුණ ව්‍යවසායකයාට හිමි සම්මානය හිමි කරගත්තා. 2019 දී ඔහු ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයීය හොඳ ම නවෝත්පාදකයාට හිමි සම්මානය හිමි කරගත්තා. 2019 දී ම කුඩා පරිමාණ කර්මාන්ත අංශයේ ගාලු දිස්ත්‍රික්කයේ හොඳ ම ව්‍යවසායකයා බවට පත් වුණේත් දුලාංජනයි. තරුණ සේවා සභාවේ ස්ටාට් අප් 2020 සම්මාන උළෙලෙදි කෘෂි නිෂ්පාදන අංශයෙන් සමස්ථ ලංකා දෙවන ස්ථානය දිනා ගැනීමටත් දුලංජනට හැකි වෙලා තියෙනවා.

විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙකු, ව්‍යවසායකයෙකු වශයෙන් ඔහු පැමිණි දුර ගැන හා ව්‍යවසායකත්වයේ වැදගත්කම ගැන දුලාංජන අවසාන වශයෙන් දැක්වූවේ මෙවන් අදහසක්. ”විශ්වවිද්‍යාලයේ දී අපිට හොඳ දැනුමක් ලබා ගන්න පුළුවන්. ඒ වගේ ම විශ්වවිද්‍යාලයක දී ලැබෙන පහසුකම් පිට කෙනෙක්ට ලැබෙන්නේ නෑ. ඒ ඒ පහසුකම් එක්ක අපි ව්‍යවසායකත්වය වැඩිදියුණු කරගන්න ඕනෑ. එතකොට ව්‍යාපාරයක් ගොඩනගා ගන්නේ කොහොමද කියන දේ වැටහෙනවා. ඒ අනුව තමයි අපි දැනටත් වැඩ කරන්නේ. උපාධිධාරියෙක්ට ව්‍යවසායකයෙකු වශයෙන් රටට ලොකු සේවයක් කරන්න පුළුවන් මේ දේවල් හරියට තේරුම් ගත්තොත්.

අපි හිතනවා අපිට ඉදිරියේ දී රටට ලොකු ආදායමක් විදේශ රටවල් වලින් ගේන්න පුළුවන් වෙයි කියලා. අපනයනය කරන්න පුළුවන් නිෂ්පාදන නිසා ඒවායින් හොඳ අවස්ථාවක් ගන්න පුළුවන්. වර්තමානයේ ලංකාවේ තියෙන තත්වයත් එක්ක ඉදිරියේ දී විදේශ විනිමය රටට ගෙන එන්න අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා. මේ වගේ ව්‍යාපාර අලුතෙන් ආරම්භ වෙනකොට රටේ ගොඩක් ප්‍රශ්න වලට විසඳුම් හොයන්න පුළුවන්. රැකියා ප්‍රශ්නෙට විසඳුමක් ලැබෙනවා, පරිසර දූෂණය අඩු වෙනවා, විනාස වෙලා යන සම්පත් වලින් ආදායම් උපයනවා, විදේශ විනිමය ගේන්න පුළුවන් මාර්ග හැදෙනවා. ඒ නිසා මේ වගේ කර්මාන්ත බිහිවෙන තරමට රටට ලොකු දෙයක් කරන්න පුළුවන් වෙයි කියලා අපි හිතනවා. ”■

■ ඇන්තනී වෙරංග පුෂ්පික

කොරියාව කියූ සැණින් අපගේ සිහියට නැගෙන්නේ නිරන්තරයෙන්ම යුද අභ්‍යාස සිදු කරමින්, න්‍යෂ්ටික අත්හදා බැලීම් කරන සෙසු ලෝකයාගෙන් හුදකලා වූ කිම් ජොන් අන්ගේ අත්තනෝමතික පාලනයක් ගෙනියන උතුරු කොරියාවත්, විචිත්‍ර සංස්කෘතියක් සහ ලෝකයේ දියුණු රටවල් අතරින් කාර්මික නිෂ්පාදන අතින් ලොව ප්‍රමුඛ රටවල් අතරට එක් වූ තවත් එක් රටක් ලෙස දකුණු කොරියාවත්. ලෝකයේ බොහෝ රටවලින් දකුණු කොරියාවට පිරිස් පැමිණෙන්නේ වැඩි වැටුපකට රැකියාවක් කොට ජීවිතය ගොඩ දමා ගැනීමටයි. ඒ නිසාම ලංකාවේ ඉන්නා තරුණයන්ගේත් සිහිනයක් තමයි කොරියාවට ගිහින් රස්සාවක් කරන එක. නමුත් කොරියාවේ රැකියාවල යෙදෙන අයගේ සහ ඒ රටේ මිනිසුන්ගේ ශෝකජනක ඉරණම සහ රැකියාවෙහි කටුකබව බාහිරට පෙනෙන්නේ නැහැ.squid game කතාමාලාව අප වටා මවා ඇති කොරියානු සිහිනය හා යථාර්ථය මුණගස්වන කතාමාලාවක් වගේම ජීවිතය වෙනුවට මරණය තෝරාගැනීමට බල කරන සමාජ ක්‍රමයක් ඇතුළේ තිබෙන ඛේදනීය ඉරණම කෙබඳුද යන්න පිළිබඳ කතාකරන ටෙලි කතාමාලාවක් ලෙස හඳුනාගැනීමට පුළුවන්.

පසුගිය වසර කිහිපය තුළම කොරියානු කතාමාලා මෙරට ප්‍රේක්ෂකයන් නරඹන්නට පුරුදු වුණේ ඇබ්බැහියක් ලෙසටයි. ‘චංගුමී’ ඉන්න ‘සුජාත දියණී’ ටෙලිනාට්‍යයෙන් පටන් ගත්ත කොරියානු කතාමාලා රැල්ල එන්න එන්න ජනප්‍රියත්වයටම පත්වුණා. විශේෂයෙන්ම තරුණියන් අතර කොරියානු කතාමාලා එක්තරා ආකාරයක උමතුවක් වන තරමටම ජනප්‍රියත්වයට පත්වෙලා තියෙනවා. ඒ කතාමාලාවල ඉන්න ආකර්ෂණීය නළුනිළියන්, ප්‍රේමනීය රංගනය, කොරියාවෙ තියෙන විචිත්‍රවත් සංස්කෘතිය, නානාප්‍රකාරයේ විලාසිතා වැනි කාරණා නිසාම කොරියානු කතාමාලාවලට ලංකාව පමණක් නොව ලෝකයක්ම වසඟයට ගන්නට හැකිවෙලා තිබෙනවා. බොහෝ විට මේ කතාමාලා ඓතිහාසික සිදුවීම් වටා ගොඩනැඟුණු ඒවා සහ ධනවත් පවුල් වටා ගෙතිච්ච කතාමාලා.

මේ කතාමාලා තුළින් කොරියාව මුහුණ දෙන ඇත්ත ප්‍රශ්න අමතක කරමින් එක්තරා ආකාරයක ෆැන්ටසියකට ගෙනයන්නට උත්සාහ කළා. මෑත කාලයේ ‘පැරසයිට්’ සිනමා නිර්මාණයෙන් පසුව ෆැන්ටසි ලෝකයෙන් ප්‍රේක්ෂකයා එළියට ගෙනැවිත් කලාත්මක් අයුරිනුත් යථාර්ථවාදී ලෙසත් කොරියාව සහ ලෝකය දෙස බලමින් නිර්මාණය කොට ඇති squid game කතාමාලාව නිෂ්පාදකයන් පවා නොසිතූ ලෙස ලොව පුරා රසිකයන් අතර ජනප්‍රිය වුණා. මේ වන විටත් squid game නෙට්ෆ්ලික්ස්හි මෙතෙක් වැඩිම පිරිසක් නැරඹූ කතාමාලාව බවට පත්ව තිබෙනවා. එය පළමු දින 28 තුළ දී පමණක් මිලියන 111ක ජනතාවක් නරඹමින් වාර්තා බිඳදමමින් ප්‍රේක්ෂක ජනප්‍රියත්වයට පත්වෙච්ච කොරියානු කතාමාලාවක් බවට පත්වී අවසන්.

squid game කතාමාලාවෙ පළමුවෙනි දිග හැරුම ලෙස එන කොටස් 9හිම ත්‍රාසය භීතිය සහ කුතුහලය අවසානය දක්වාම නොනැසී තිබීම නිසා ඕනෑම අයෙකුට කොටස් 9ම වුණත් එක දිගටම නරඹන්නට පොළඹවන කතාමාලාවක් බවට පත්වෙලා තියෙනවා.
squid game එහෙම නැතිනම් දැල්ලො සෙල්ලමෙන් තමයි කතාමාලාව ආරම්භ වෙන්නෙ. දැල්ලො සෙල්ලම කියන්නෙ අවුරුදු ගාණකට කලින් කොරියාවෙ තිබුණ ළමා ක්‍රීඩාවක්. මේ ක්‍රීඩාවෙ රැකවලෙක් සහ ප්‍රතිවාදියෙක් ඉන්නවා. ප්‍රතිවාදියා ජයග්‍රහණය කිරීමට නම් දැල්ලාගේ ඔළුව හැඩය ගත්ත කොටසට ඇතුළුවෙන්න ඕනෑ. රැකවලා ජයග්‍රහණය කිරීමට නම් ප්‍රතිවාදියාව දැල්ලාගේ හැඩය තියෙන කොටුවෙන් පිටතට තල්ලු කළ යුතුයි. මේ සෙල්ලමෙන් දිනන්නේ එක් අයෙක් විතරයි කියන පණිවිඩය තමයි කතාවේ ආරම්භයේදීම ප්‍රේක්ෂකයාට ලබා දෙන්නෙ.squid game අතිශය ප්‍රචණ්ඩ දර්ශන ඇතුළත් කතාමාලාවක් නිසාම මේ සඳහා නිෂ්පාදකයෙකු සොයාගැනීමට නොහැකිව වසර ගණනාවක්ම බලාගෙන ඉන්න සිද්ධවෙලා තියෙනවා. තරගකරුවන් ළා කොළ පැහැති ඇඳුම් ඇඳගෙනත් තරගය හසුරුවන නිලධාරීන් රතු පැහැති ඇඳුම් ඇඳගෙනත් කරන රංගනය නිසාම මේ කතාමාලාවටම අනන්‍ය වූ වර්ණ සංකලනයක් දැක ගන්න පුළුවන්.

මේ කතාමාලාවේ කතානායකයා තමයි ගී හුම්. ඔහු තමන්ගේ විවාහ ජීවිතයත් විනාශ කරගෙන, අශ්ව රේස් ඔට්ටු තියලා පොහොසත් වෙන්න උත්සාහ කරන පුංචි ගෑනු ළමයෙක් ඉන්න පියෙක්. ඔහුගේ ආර්ථික නොහැකියාව නිසාම පුංචි ළමයාගේ වගකීම හිමිවෙන්නේ වෙන් වුණ බිරිඳට. ඇයත් ඒ වෙනකොට විවාහකයි. ගී හුම් හැම තැනකටම ණය වෙච්ච ණයකාරයෙක් වෙලා ඉවරයි. අවසානයේ ඔහු තමන්ගේ වියපත් වෙච්ච අම්මා මහන්සිවෙලා හම්බකරන සල්ලිවලිනුත් රේස් ඔට්ටු දාන්න යනවා. ඒ අවස්ථාවෙ නම් ඔහු විශාල මුදලක් දිනනවා. නමුත් ඔහුගේ ණයකාරයෝ සල්ලි ඉල්ලාගෙන පස්සෙන් පන්නනකොට ඒ සල්ලි ටික කෙනෙක් සොරකම් කරනවා. අවසානයේ ණයකරුවන් අතට අහුවෙන ගී හුම්ට ණය මුදල් ටිකවත් පියවන්න ලැබෙන්නේ නෑ.

මාසයක් ඇතුළත ණය මුදල් නොගෙව්වොත් තමන්ගෙ ශරීර කොටස් විකුණන්න බලෙන්ම එකඟ කරවාගෙන ණයකාරයන් ගී හුම්ගෙන් අත්සන් කර ගන්නවා. මේ අතර තුර තමයි කවදාවත්ම දැකපු නැති කෙනෙක් ගී හුන්ට පුංචි සෙල්ලමක් කරන්න ආරාධනා කරන්නෙ. ඒ සෙල්ලමෙන් ගී හුම්ට ලොකු මුදලක් ලැබෙනවා. ඊට පස්සෙ මේ වගේ සරල සෙල්ලම් කිහිපයක් කරලා ලොකු මුදලක් හොයන්න පුළුවන් ක්‍රමයක් තියෙනව කියලා ඔහුගේ අංකය ගී හුම්ට දෙනවා. ගී හුම් දන්නවා මාසයක් ඇතුළත ණය සල්ලි දුන්නේ නැත්නම් තමන්ට මැරෙන්න වෙන්නේ කියලා. ගී හුම් ඒ අංකයට කතා කරලා තරගයට සම්බන්ධ වෙනවා. එතැන් සිට තමයි කතාව ඉදිරියට ගලාගෙන යන්නෙ.
කලින් කිව්වා වගේම මේකෙදි කරන්න තියෙන්නේ සරල ක්‍රීඩා තරග හයක්. ගී හුම් ඇතුළු ක්‍රීඩකයන් 456 දෙනෙක් සම්බන්ධවෙලා ඉන්නවා. ජයග්‍රහණය කරන්නේ එක් අයෙක් පමණයි. ජයග්‍රාහකයාට කොරියන් වොන් බිලියන 45.6ක ලංකාවෙ මුදලින් නම් රුපියල් මිලියන 7713.6ක මුදලක් ලැබෙනවා. තරගය පවත්වන්නේ කවුරුත්ම දන්නෙ නැති රහස් දූපතක. කරන්න තියෙන්නේ පුංචි පුංචි සෙල්ලම් ටිකක් වුණාට සෙල්ලමේ පරාජිතයන්ට හිමි වෙන්නෙ කවුරුවත්ම දන්නෙ නැති මරණයක් විතරයි. මේ තරගයට එකතුවෙන්නෙ විවිධ මට්ටම්වල ලිහාගත නොහැකි ප්‍රශ්නවලින් හෙම්බත්වෙලා ඉන්න මිනිස්සු. ඒ අතර උපාධිධාරියෙක්, පාකිස්තානයේ ඉඳලා කොරියනු සිහිනය පසු පස ආ තරුණයෙක්, මවක්, මැරයෙක් වගේ මිනිස්සු පිරිසක්. මේ සියල්ලන්ටම පොදු කාරණය වන්නේ විසඳුමක සේයාවක්වත් නැති ජීවන අර්බුදයක හිරවෙලා සිටීම. එකිනෙකට වෙනස් විවිධ පුද්ගලයන් හරහා සමාජ අර්බුදය හා ජීවන ඛේදවාචකය අනාවරණය කරනවා. පළවෙනි තරගයට ක්‍රීඩා කරන 456 දෙනාගෙන් ඉතුරු වෙන්නේ 201 දෙනෙක් විතරයි. ඉතුරු 255 දෙනාටම සෙල්ලමෙන් වගේම ජීවිතයෙනුත් ඉවත් වෙන්න සිද්ධ වෙනවා. පළමු තරග වටය ඉවර වුණාට පස්සේ පළමු තරගයෙන් ඉතුරු වුණ බහුතරයේ කැමැත්ත මත තරගයෙන් ඉවත්ව යෑමට අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. නමුත් මෙම මාරාන්තික ක්‍රීඩාවට වඩා එළියේ සමාජයේ තිබෙන භයානකකම සහ ඒ ප්‍රශ්නවලට උත්තර නැති බව තේරුම් ගන්න ඒ අයට වැඩි කාලයක් යන්නේ නෑ. මේ නිසා ඔවුන් කැමැත්තෙන්ම මරණයේ ක්‍රීඩාව තෝරා ගන්නවා.

මෙම ක්‍රීඩාව ඇතුළේ ගී හුම් ඇතුළු තරගකරුවන්ට එකට ඉන්න අනිකා ගැන සැක කරන්න සිද්ධ වෙනවා. එකට ඉන්න අනිකා ලුහුබඳින්න සිද්ධ වෙනවා. එකට ඉන්න අනෙකා එක්ක මුදල් වෙනුවෙන් තරග කරන්න සිද්ධ වෙනවා. මේ තරග මාලාව ඇතුළෙ සංවේදී පුද්ගලයෙකු විදිහට මනුෂ්‍යත්වය පෙන්නූ ගී හුම්ටත් එක් අවස්ථාවකදී පළමු තරගයේ සිටම තමා සමගින්ම හිටපු සටන් සගයටත් මුදල් වෙනුවෙන් වංචා කරන්න සිදුවෙනවා. ඒක ගී හුම්ගෙවත් අනෙක් පිරිසගේවත් මනුෂ්‍යත්වය පිළිබඳ කාරණයක් නොවෙයි. ඒ තරග රටාව තමයි ඔවුන් එතැනට ඇදලා දැම්මෙ. මේ සමාජයත් මිනිසුන් එවැනි තත්වයකට පොලඹවලා තියෙන්නේ. මේ සමාජ ක්‍රමයේ ඇති බරපතළ අර්බුදය විසින් කියැවෙන කාරණය මේ කතාමාලාව ඇතුළෙ අපිට කියාදෙනවා.

තරග මාලාව අවසානයේ ගී හුම් දිනලා තෑග්ග ගත්තාට ඒ සතුට බෙදාගන්න කවුරුවත් ඉතිරි වෙන්නේ නෑ. මිනිසා විසින් මිනිසාවම හූරාගෙන කන සමාජයක ආත්මාර්ථයේ ගිලෙමින් එකිනෙකා පරයා තරග වදිමින්, සමාජ සබඳතා අත්හරිමින් සිටින අපටද මුහුණ දෙන්නට සිදු වන්නේ ගී හුම් මුහුණ දෙන හුදකලාභාවයට සහ මේ සමාජ ක්‍රමය තුළ ජීවත් වනවා යැයි කියමින් සිදු කරන අතිභයානක මරණයේ ක්‍රීඩාවකට බව squid game කතාමාලාව අපිට මතක් කරලා දෙනවා.

මෙය මේ කතාමාලාවෙ පළමුවෙනි දිගහැරුම පමණයි. ඉදිරියේදී තවත් කොටස් පැමිණෙන්න නියමිතයි. ඒ වගේම මේ වෙනකනුත් මේ කතාමාලාව බලන්න බැරිවුණ කවුරුහරි ඉන්නවා නම් මෙය නැරඹිය යුතුම කතාමාලවක් ලෙස අපි යෝජනා කරනවා.■

ඇතැම් විට මෙම අදහසට හේතු වන්නට ඇත්තේ පැල නැති හේනක් ගැන සිතා ගත නොහැකි වීම විය හැකි ය. අද නගරයේ සිටින බොහෝ දෙනා දන්නේ හොඳින් වගාකොට ඇති සහ පැලක් ද සහිත හේනකි. ඔවුන්ට අනුව එවන්නක පැලක් නැති වන්නට බැරිය. විවිධ දාර්ශනික කතා මැවෙන්නේ එවිට ය.

■ සීජේ අමරතුංග

ගමෙන් විත් නගරයේ චින්තනයට අභියෝග කළ අධිනීතිඥ රන්බණ්ඩා සෙනෙවිරත්න අභාවප්‍රාප්ත වී දෙසැම්බර් 5 දාට වසර විස්සකි. මට මෙය මතක් වූයේ තුෂාර සෙනෙවිරත්න තම පියා ගැන මතකය අවදි කරමින් මුහුණු පොතේ පළකර තිබු විශිෂ්ට රචනාව කියවීමෙනි.

යමක් කීමට මා ප්‍රමාද වී ඇති බව මට දැනුණි. එසේ වුව ද, රන්බණ්ඩා සෙනෙවිරත්න ගැන පසුගිය කාලයේ පළ වී තිබු ඇතැම් විචාර (මට අනුව නම් විකාර) කියවා ලේ කෝප වී සිටි මට දැනුණේ කිසිවක් නොලියා සිටිය නොහැකි බව යි. යමක් නොකර සිටිනවාට වඩා ප්‍රමාද වී හෝ කිරීම වැදගත් බව සිතමින් ලියන්නට ආරම්භ කළෙමි.

මා කලා විචාරකයෙකු යැයි මම කල්පනා නොකරමි. එසේ වුව ද, කලා විචාරකයන් ලෙස පෙනී සිටින ඇතැමුන් රන්බණ්ඩාගේ ගීත ගැන කර තිබු ඇතැම් විචාර දුටු විට මට හැඟුණේ ඒවා මගින් රන්බණ්ඩාගේ කෘතීන්ට විශාල අසාධාරණයක් සිදුවන බවයි . තුෂාර සෙනෙවිරත්නගේ පියා වන රන්බණ්ඩා මගේ මාමා වෙයි. ඔහු මගේ අම්මාගේ මල්ලී ය. මගේ ජීවිතයේ අමාරු අවධියේ මට වැඩි ම උදව් උපකාර කළ ඥාතියා ද ඔහු ය. එබැවින් ඔහුගේ කලා කෘතීන්ට අසාධාරණයක් සිදුවන විට එය ඉවසා සිටීම දුෂ්කර ය.

රන්බණ්ඩා අව්‍යාජ මිනිසෙකි. ඔහු බොහෝ දේ ගැන තම දැක්ම සකස් කර ගත්තේ ඔහුගේ ම ජීවිත අත්දැකීම් තුළිනි. ඔහු අපට දායාද කළ නිර්මාණවල ඇත්තේ එම අත්දැකීම් සමුදායයි. එමගින් ඔහු තම ජීවන දැක්ම අපට කියන්නේ සරල මිනිසෙකු වශයෙනි.

මෙම යථාර්ථය නොදැන රන්බණ්ඩාගේ නිර්මාණ විචාරයට ලක් කිරීමට උත්සාහ දරන ඇතැම් විචාරකයන් කරුණු පටලවාගෙන එම නිර්මාණවල සැබෑ වටිනාකම හෑල්ලු කරන අවස්ථා ගණනාවක් පසුගිය කාලයේ දකින්නට ලැබීම කනගාටුවට කරුණකි.

රන්බණ්ඩාගේ දවසක් පැල නැති හේනේ ගීතය ගැන එක් විචාරකයකු යූටියුබ්හි පළ කොට තිබු එබඳු විචාරයක් මෙසේ ය.

රන්බණ්ඩා තම ගීතයේ ඔහුගේ සංවේදී අත්දැකීමක් ප්‍රකාශ කරන්නේ මේ ආකාරයෙනි.
දවසක් පැල නැති හේනේ – අකාල මහ වැහි වැටුණා – තුරුලේ හංගාගෙන මා – ඔබ තෙමුණා අම්මේ
පායන තුරු හිටි පියවර – හිටියා ඔබ අම්මේ
පෙර කී විචාරකයා මෙය විග්‍රහ කළේ මෙලෙස ය.

‘පැල නැති හේන යනු පියා නොමැති පවුලකි අකාල මහා වැසි යනු එම පවුලට මුහුණ දෙන්නට වන දුෂ්කරතා නැතහොත් පීඩාවන් ය. තුරුලේ මා හංගාගෙන ඔබ තෙමුණා කියන්නේ එම දුෂ්කරතා දරුවාට දැනෙන්නට නො දී මව ඒවාට මුහුණ දුන් බවයි.’ ආදි වශයෙනි.

මෙය නම් අපූරු විග්‍රහයකි. එහි දාර්ශනිකබවක් පෙනෙන්නට ඇත.

එසේ වුව ද, එමගින් සිදු කොට තිබෙන්නේ රන්බණ්ඩා සෙනෙවිරත්න අපට කියන්නට හදන ඉතා ම සංවේදී ජීවිත අත්දැකීමක ජීවය මරා දැමීමක් බව මගේ අදහසයි.

පියා නොමැතිව තම දරුවා රැක බලා ගැනීමට එම අම්මාට හෙවත් මගේ ආච්චිට සිදුවුණේ නැත. රන්බණ්ඩාගේ මෙම ගීතය රස විඳීමට ද ජීවත්වීමට එම පියාට හෙවත් මගේ අත්තාට අවස්ථාව ලැබුණු බව මගේ මතකය යි.

එමෙන් ම, පියා නැති දරුවකුට අධ්‍යාපනයට අවශ්‍ය පහසුකම් සැපයීමට එකල පැවති වන්නියේ ගමක මවකට තනිව හැකි වනු ඇතැයි සිතීම එදා ගැමියන්ගේ දුක්ඛිත ජීවන තත්ත්වය නොදැන කරන උපකල්පනයක් පමණකි..

රන්බණ්ඩාගේ පියා ගමේ වෙල් විදානේ තනතුර දැරූ අතර වෙදමහතා ලෙස ද පිළිගැනීමක් ඔහුට තිබිණි. ඔහුගේ පවුල ගමේ ආරච්චිලගේ පවුලට පමණක් දෙවැනි වූ ප්‍රභූ පවුල යැයි කිවහොත් මගේ මතකයේ හැටියට නිවැරදි ය. කුඹුරු, ඉඩකඩම්, හරක් ආදි අනෙක් දේපළ මගින් ද පෙන්නුම් කළ පරිදි එය ගමේ දරිද්‍රතාවේ පතුලේ සිටි පවුලක් නොවේ.

එසේ වුව ද, එකල රන්බණ්ඩාගේ ඉගෙනීමට අවශ්‍ය සියලු පහසුකම් දෙන්නට එම පියාට පවා හැකියාව තිබුණේ නැතැයි කිවහොත් සත්‍ය තත්ත්වය එය යැයි සිතමි. එම නිසා ම රන්බණ්ඩාට නගරයේ තම කිරුල වෙත යාමට සිදුවුයේ දුෂ්කරතා රාශියකට මුහුණ දෙමිනි. යථාර්ථය එයයි.

එබඳු සමාජයක පියා නැති දරුවෙකුට සියලු පහසුකම් සැපයිමට තනි වූ මවකට හැකියාව තිබු බව සිතීම පවා විහිළුවකි.

ඇතැම් විට මෙම අදහසට හේතු වන්නට ඇත්තේ පැල නැති හේනක් ගැන සිතා ගත නොහැකි වීම විය හැකි ය. අද නගරයේ සිටින බොහෝ දෙනා දන්නේ හොඳින් වගාකොට ඇති සහ පැලක් ද සහිත හේනකි. ඔවුන්ට අනුව එවන්නක පැලක් නැති වන්නට බැරිය. විවිධ දාර්ශනික කතා මැවෙන්නේ එවිට ය.

පැල නැති හේන යන්න තේරුම් ගැනීමට එදා රජරට හේන් ගොවිතැන ගැන දැනුමක් තිබීම අවශ්‍ය වෙයි.

එකල ගොවියෝ වසර කිහිපයකට වරක් කැලේ කොටා නව හේනක් සකසා ගන්නේ පැරණි හේන අත්හැර දමමිනි. ඒ පොළවේ සාරය හෙවත් පොහොර වගාවට ඇදගෙන හමාර වූ විට එකම බිමේ නැවත වගා කිරීමෙන් වැඩි පලදාවක් ගත නොහැකි නිසා ය.
හේන් කොටන්නේ රජරටට වැසි නොලැබෙන කාලයේ ය. එනම් ජුලි මාසයේ පමණය. ටික දිනක් වේළුණු පසු හේන ගිනිතැබීම සිදු කරයි. එනම් කොටා තැන්පත් කළ වල් ගස් ගිනි තබා දැමීම යි. ඉන්පසු හේනේ ඉතිරි සුන් බුන් ඉවත් කොට, මුල් ගලවා වැටවල් සකස් කර වගාවට සකස් කිරීමේ කාලය එළඹෙයි. සැප්තැම්බර් මැද පමණ ගැමියන් ‘නියන් පාළුව’ ලෙස හඳුන්වන වැසි ලැබෙන තෙක් සිදුවන්නේ එලෙස හේන සැකසීමයි.
මෙම කාලයේ හේනේ පැලක් නැත. පැල නැති හේන කියන්නේ ඒකට ය. සුදුසු ගසක් උඩ නැතහොත් කණු මත පැලක් ඉදිකරන්නේ හේන වගා කොට එම වගාව සතුන්ගෙන් ආරක්ෂා කරගත යුතු කාලය එළඹෙද්දී ය. ඒ අතර ඇතැම් විට බිම කුඩා පැලක් ඉදිකර ගන්නේ හේනේ රැඳෙන කාලයේ අවශ්‍යතාව සඳහා ය. එය කලල්ගෙය ලෙස ද හඳුන්වනු ලැබී ය.

ඒ අනුව පැල නැති හේන යනු වගාවට සකසමින් පවතින හේනක් යන්න තේරුම් යා යුතුය. සාමාන්‍යයෙන් රජරටට වැසි නොලැබෙන මෙම කාලයේ වැස්සක් වැටුණොත් එය අකාල වැස්සකි.

‘දවසක් පැල නැති හේනේ අකාල මහ වැසි වැටුණා’ කියා රන්බණ්ඩා කියන්නේ එබඳු සත්‍ය සිද්ධිමය අවස්ථාවකි. එම අවස්ථාවේ තමා ගැන නොතකා තම දරුවාගේ ආරක්ෂාව සලසන්නට ඒ අම්මා හිටි පියවර සිටිමින් නොසැලී සියල්ල දරාගත් ආකාරය රන්බණ්ඩා කියන්නේ මවකගේ සෙනෙහස සිහිගන්වන සංවේදී සිදුවීමක් ලෙස යි.

එය එලෙස තේරුම් නොගෙන එයට වෙනත් දාර්ශනික තේරුම් දෙන්නට යෑමෙන් කරන්නේ එම සිදුවීමේ තිබු මානවවාදී ජීවගුණය හෑල්ලු කිරීමක් බව මගේ විශ්වාසය යි.
ගීතයේ පද මාලාවේ ඊළඟට කියවෙන්නේ බිරිඳකගේ සෙනෙහස යෝධ ඇලේ නැම්මේ ගිය බවකි. එය ද ඔහුගේ ජීවිත අත්දැකීමකි. කෙසේ වෙතත්, එහි දී, ගීත රචකයා ගැටුමක පාර්ශ්වකරුවකුය යන්න අමතක නොකර එම හැඟීම් තේරුම් ගත යුතු වීම වැදගත් වෙයි. කෙසේ වෙතත්, එය ඔහු යොදාගන්නේ මවකගේ සෙනෙහසේ අචල බව පෙන්වීම සඳහා පමණක් බව මම සිතමි.

මට කීමට අවශ්‍ය වුණේ එම ගීතය නිර්මාණය වී ඇත්තේ රන්බණ්ඩාගේ සත්‍ය ජීවිත අත්දැකීම් මත මිස පෙර කී විචාරකයා ගොඩ නගන්නට හදන දර්ශනවාදී උපකල්පන මත නොවන බවයි.

රන්බණ්ඩා දකින ගැමි ජීවන දර්ශනය හඳුනාගත හැකි තවත් වැදගත් ගීතයක් නම් ‘උලලේනෝ’ ගීතය යි. එයට ද, විචාරකයකු දෙන අසාධාරණ සහ වැරදි අර්ථ නිරූපණයක් මෑතක දී මට දැකගන්නට ලැබුණි. එය ද හමුවුණේ යූටියුබ් මාධ්‍යයෙනි. එය තවත් කොතැනක හෝ පළ වුණාදැයි නොදනිමි.

උලලේනෝ ගීතය රන්බණ්ඩා ලියුවේ 71 කැරැල්ල සම්බන්ධ නිර්මාණයක් වශයෙනි. පෙර කී විචාරකයා ප්‍රධාන වශයෙන් විස්තර කළේ 71 කැරැල්ල සහ එහි පසුබිම යි. ඔහු පොට පටලවා ගත්තේ ගීතය ගැන විචාරය කරන්නට යන විට දී ය.

‘පාළුව දෙවනත් කරලා නාඩන් උලලේනෝ’ ලෙස එම ගීයේ කියවෙන්නේ පැලක තනි වී සිටින තැනැත්තකු උලලේනාට කරන ආමන්ත්‍රණයකි. ‘කාටත් නපුරු දා තනිකම් ඇතිවෙනවා’, ‘හීත හිමේ හිරිකඩයි කැලේ අපට උරුමේ – නුඹට පිහාටුයි මට පැල්පතයි තියෙන්නේ’, ‘සංසාරේ හැටි තමයි වියෝග ඇතිවන්නේ’ ආදි වශයෙන් ගලා යන පද මාලාව අවසන් වන්නේ ‘නිවනට ගිය දා මේ සැම දුක් දුරු වන්නේ’ වශයෙනි.

විචාරකයා කීවේ මෙය කැරැල්ල අසාර්ථක වී සැඟවී සිටි කැරලිකරුවකු උලලේනා සමග තම පාළුව බෙදා ගැනීමක් වශයෙනි. ඒ සමග ම ඔහුට ප්‍රශ්නයක් ද මතුවෙයි. එනම් කැරලිකරුවාගේ චින්තනය ආගමික ඇදහිල්ලකින් අවසන් කරන්නට රන්බණ්ඩා පෙළඹෙන්නේ කුමක් නිසාද යන්න යි.

මෙයින් පෙනී යන්නේ එම විචාරකයා කරුණු පටලවාගෙන තිබෙන තරම යි.

අපට තේරෙන ආකාරයට නම් එහි ඇත්තේ ගැමියෙකුගේ චින්තනය යි. එය බෞද්ධ දර්ශනයෙන් හික්මවන ලද චින්තනයකි. ගැමි ජීවිතයේ දුක් කම්කටොලු ඔහු තේරුම් ගන්නේ තමන්ට උරුම වූවක් වශයෙනි. නැතහොත් තම කරුමය වශයෙනි. (ශීත හිමේ හිරිකඩයි කැලේ අපට උරුමේ) එයට මුහුණ දීමට තමන්ට තිබෙන දෙයින් ඔහු සෑහීමට පත්වෙයි. (නුඹට පිහාටුයි මට පැල්පතයි තිබෙන්නේ) එම ගැමියාට අනුව සියල්ල විසඳෙන්නේ නිවනට ගිය දාට ය.

මට අනුව නම් මෙහි කැරැල්ල නියෝජනය වන්නේ උලලේනාගෙනි. ගැමියන්ට අනුව උලලේනා හඬන්නේ විපතක් එන්නට ය. මෙහි දී ගැමියාට සිදුවන විපත අප්‍රේල් කැරැල්ල යි. තමන්ට කිසිදු අදාළත්වයක් නැති සිදුවීමක් මගින් තම දරුවන් මියයෑම සිරගත වීම ගැමියාට සිදු වූ විපතකි. මෙය එදා එම කැරැල්ල පිළිබඳව ගැමියන් තුළ තිබු සැබෑ මානසිකත්වය බව එම සිදුවීම ගැන දන්නා බොහෝ දෙනාට මතක ඇතැයි සිතමි. (මෙම ලියුම්කරු එදා එම කැරැල්ලට ආකර්ෂණය වී සිටියෙකි)

ගැමියා කියන්නේ ‘නාඬන් උලලේනෝ’ කියා ය. ‘උඹටත් එක්කයි මේ පැල් කවිය කියන්නේ’ කියා ද ඔහු කියයි. එක් තේරුමකින් එය දුක බෙදා ගැනීමකි. එමෙන් ම ‘උඹටත් එක්කයි කියන්නේ’ යන්න ගැමි වහරේ දී අවවාදයක් නැතහොත් තරවටුවක් ලෙස ද යොදාගනු ලබයි.

මෙම ගීතයේ රන්බණ්ඩා මතුකරන ගැමි චින්තනය ඔහු නගරයේ පිළිගත් වටිනාකම්වලට අභියෝග කරන්නට යොදාගත් බව ද කිව යුතු ය. රන්බණ්ඩා නගරයේ සිටි ගැමියා ලෙස බොහෝ දෙනා හැඳින්වුව ද, ඔහු නගරයේ වටිනාකම්වලට කළ සැබෑ අභියෝගය ඔවුන් දැනසිටියාදැයි නොදනිමි.

රන්බණ්ඩා නගරයේ තම මිතුරන්ට මෙසේ කීය. ‘මොකක්ද බන් උඹලගේ ජීවිතේ. ගෑනියි, දරුවෝ දෙන්නයි, පර්චස් අටේ ගෙයයි, කාර් එකයි, බල්ලයි,- ජීවිතය කියන්නේ ඕකට ද?’

රන්බණ්ඩා මේ අභියෝග කළේ මීට වසර හතළිහකට පනහකට පෙර කොළඹ නගරයේ වැසියකුගේ පිළිගත් වටිනාකම්වලට ය. මේ දේවල් නැතිනම් කොළඹ සමාජයේ පිළිගැනීමක් නැත.

එම පිළිගැනීම අඩු වැඩි වන්නට තවත් දේ එකතු විය. ගෙදර විශාලත්වය, මෝටර් රථයේ වර්ගය, දරුවන් අධ්‍යාපනය ලබන පාසල් මෙන් ම තමන් සතු බල්ලාගේ පැටිකිරිය හෙවත් වංශය ආදි මෙකී නොකී දේ එයට ඇතුළත් විය.

මේ කිසිවක් කිසිවකු අත්පත් කරගන්නවාට රන්බණ්ඩා විරුද්ධ වූයේ නැත. ඔහු විරුද්ධ වූයේ මිනිසුන් ඒවා සඳහා ජීවත් වෙනවාට ය. ඒවා ජීවිතයේ වටිනාකම් කර ගන්නවාට ය. තත්ත්වය මනින සාධක කර ගන්නවාට ය.

ඔහුට මුදල් අවශ්‍ය වූයේ ජීවත්වෙන්නට ය. සමාජ සත්වයකු සේ ජීවත්වෙන්නට ය. මුදල් ගොඩ ගසන්නට නොවේ.

දරුවන් වෙනුවෙන් සියල්ල හම්බ කර තබන්නට ඔහුට අවශ්‍ය නොවීය. අපි දරුවන්ට සියලු දේ කර දිය යුතු නම් ඔවුන්ට කරන්නට ඉතිරි වන්නේ මොනවාද? යන්න ඔහු මතු කළ ප්‍රශ්නය යි.

ඔහුට කිසි දිනෙක තමන්ගේ ම ගෙයක් තිබුණේ නැත. ඔහුගේ කලාකෘති තුළ පෙන්නුම් කළ ගැමි චින්තනයෙන් හික්මවන ලද ඔහු එය විශාල ප්‍රශ්නයක් කරගත්තේ ද නැත.
ඔහුගේ දරුවන්ට ජීවිත ගොඩනගා ගන්න යම් යම් උදව් කළා විනා විශාල දේපළක් උරුම කළ බවක් මම නොදනිමි. ඔහු තම දරුවන්ට දායාද කළේ ඕනෑම අභියෝගයකට මුහුණ දීමේ ආත්ම ශක්තියයි. ආක්‍රමණශීලී බවයි. එඩිතරකම යි. එමෙන් ම ඔහු මෙන් ම සමාජීය සත්වයන් ලෙස ජීවත්වීමේ ගුණය යි. එය ඉහළ ම වටිනාකමකින් යුතු දායාදයක් වී ඇති බව මගේ විශ්වාසය යි.

නගරයේ පිළිගත් සියලු භෞතික වටිනාකම්වලට වඩා මෙම වටිනාකම් උතුම් යැයි මම සිතමි.

තම ගීත රචනා තුළ පෙන්නුම් කළ ගැමියා මෙන් ම රන්බණ්ඩා ජීවිතයත් මරණයත් දුටුවේ ලෝක ධර්මතා වශයෙනි. එබැවින් ඔහු ජීවිතයට අසීමිත ලෙස පෙම් කළේ නැත. ඔහුට පීඩා කළ දියවැඩියා රෝගය පාලනයට දිනපතා කරවිල යුෂ බොන ලෙස උපදෙස් දුන් මිතුරකුගෙන් ඔහු විමසුවේ එයින් තමන්ට ඇතිවන ඵලය කුමක් ද යනුවෙනි. මිතුරා කීවේ ජීවිතය වසර දහයක් වත් වැඩි කරගත හැකි වන බව යි. රන්බණ්ඩා නැවත ඇසුවේ එම වැඩිවන වසර දහය තමාට කා බී හොඳින් ජීවත්විය හැකි ද යනුවෙනි. මිතුරා කීවේ දිගට ම කරවිල බීම කළ යුතු බවයි.

රන්බණ්ඩා ප්‍රශ්න කළේ ‘කරවිල බොන්න ජීවිතේ අවුරුදු දහයක් වැඩි කරගන්නා මෝඩයා කවුද?’ යනුවෙනි.

රන්බණ්ඩා කියන්නේ ජීවිතය බරක් කර නොගත් එබඳු සරල මිනිසෙකි.

ඔහු තම ගමේ දුටු ගැමිකම සිය කලාකෘති තුළ ප්‍රතිනිර්මාණය කළා පමණක් නොව එම ගැමි වටිනාකම් අනුව ජීවත්වෙමින් නගරයට අභියෝග කළේ ධනය ගොඩ ගැසීමට ජීවත්වීමේ නිරර්ථක බව පෙන්වා දෙමිනි.

එබඳු සරල මිනිසුන් වැඩි වැඩියෙන් බිහිවන්නේ නම් ලෝකය මීට වඩා සුන්දර තැනක් වනවා නියත ය.■