මේ වන විට ලංකාව නමැති රාජ්යයේ, දේශපාලන බල අධිකාරය හා රාජ්ය යාන්ත්රණය අතර යම් විටෙක ප්රසිද්ධියේ පෙනෙන හා බොහෝ විට අදෘශ්යමානව පවතින, ආතතියක් නිර්මාණය වී තිබෙන බව පැහැදිලි ය.
හිටපු ඇමතිවරයකු වූ ශෂින්ද්ර රාජපක්ෂගේ නොවන ගොඩනැගිල්ලකට ලක්ෂ සියයකට ආසන්න හානි පූර්ණ මුදලක් ගෙව්වේයැයි අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශන කොමිෂන් සභාව විසින් අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන ලද ඉහළ රාජ්ය නිලධාරිනියකට මේ සතියේ අධිකරණයෙන් ඇප ලැබිණ. ඇයට විරුද්ධව චෝදනා ඉදිරියේ දී විභාගයට ගැනෙනු ඇත.
ඒ අතර, ආණ්ඩුවේ නායකයන් නිරන්තරයෙන් කියන්නේ, තමන්ට ආණ්ඩු බලය හිමි වූ නමුත්, තවමත් රාජ්යයේ බලය හිමි නොවූ බවයි. රාජ්යයේ බලය යනුවෙන් ඔවුන් අදහස් කරන්නේ රාජ්ය යාන්ත්රණයේ හෙවත් රාජ්ය නිලධාරීන්ගේ ආධිපත්යයයි. මතක තබා ගත යුතු වැදගත් කාරණයක් වන්නේ, මේ රාජ්ය නිලධාරීන්ගේ අතිශය බහුතරය පසුගිය ප්රධාන මැතිවරණ දෙකෙහි දී ජාතික ජන බලවේගය දිනවන්නට ඡන්දය ද දී ඇති බවයි.
විවිධ අමාත්යාංශවල රාජ්ය නිලධාරීන් කෙටි කාලාන්තරයන් තුළ මාරු කෙරෙනු ද, සමහර නිලධාරීන් ඉතා ඉක්මනින් ඉල්ලා අස්වෙනු ද, අලුත් අය පත්කෙරෙනු ද පසුගිය කාලයේ දිගට ම දකින්නට ලැබිණ.
පාර්ලිමේන්තුවේ පැවැත්වෙන පොදු ව්යාපාර කාරක සභාව වැනි කාරක සභා රැස්වීම්වල දී රාජ්ය නිලධාරීන් දැඩි ලෙස විවේචනයට හා චෝදනාවලට භාජනය වනු ද, දේශපාලන නායකත්වය විසින් ඔවුන්ගෙන් නිර්දය ලෙස ප්රශ්න කෙරෙනු ද නිතර දකින්නට ලැබේ.
ආණ්ඩුව ඒ අතර කියන්නේ 2025 වසර සඳහා රාජ්ය ආයතනවලට වෙන් කර ඇති මුදල්වලින් සියයට විසි පහක් වත් තවම ප්රයෝජනයට ගෙන නැති බවයි. ඒ වගේ ම රාජ්ය ආයතනවලින් අසන්නට ලැබෙන්නේ, තමන්ගේ විෂය සීමාවන්ට පමණක් තදින් ඇලී ගැලී සිටින රාජ්ය නිලධාරීන් කිසි ම නිර්මාණාත්මක දෙයක් නොකරන බවත්, කිසි ම ‘ප්රශ්නයක්’ ඇති නොවන දේ පමණක් කරමින් සිටින බවත් ය.
මේ සියලු කරුණු සමස්තයක් ලෙස ගෙන බලන විට පැහැදිලි වන්නේ, දේශපාලන අධිකාරිය හා රාජ්ය යාන්ත්රණය අතර තිබෙන ආතතියේ තරමයි. කවර තත්වයක් යටතේ වුව ද, මෙවැනි ආතතියකින් යුතුව රාජ්යයකට ඉදිරියට යන්නට නොහැකි ය.
රජයේ දේශපාලන අධිකාරිය අඩු වැඩි වශයෙන් මේ ප්රශ්නයට මුහුණ දෙන්නේ රාජ්ය නිලධාරී- විරෝධී ස්ථාවරයක සිට බව ද පෙනේ.
නීතිය ක්රියාත්මක කිරීම, නීතිය කඩකළවුන්ට චෝදනා නැගීම, අත්අඩංගුවට ගැනීම, නඩු දැමීම වැනි දේ කිසිසේත් නැමිය හැකි දේවල් නොවේ. ඒවා අකුරට ක්රියාත්මක විය යුතු ය. අක්රමිකතාවලට වගකිව යුතු රාජ්ය නිලධාරීන්ගේ ප්රමාණය සුළුපටු නොවන බව ද ඒ අතර ම, ඇත්තකි. කිසිම දේශපාලකයකුට රාජ්ය නිලධාරීන්ගේ අනුදැනුම හෝ උපදෙස් නැතිව කිසිම අක්රමිකතාවක්, වංචාවක් කරන්නට නොහැකි ය. ඒ වාගේ ම දේශපාලන අධිකාරියේ අනුදැනුමින් තොරව රාජ්ය නිලධාරීහු ද ඕනෑ තරම් දූෂණයේ හා අක්රමිකතාවේ යෙදෙති.
චිත්රය ඉතා පැහැදිලි, කළු සුදු එකක් නොවේ. ඉතා සංකීර්ණ, අපැහැදිලි එකකි. මෙවැනි තත්වයකදී, ආණ්ඩුවත්, දේශපාලන අධිකාරියත් වඩා මේරූ ලෙස හා ගැඹුරින් සලකා බලා කටයුතු කළ යුතු ය. එහි තේරුම රාජ්ය නිලධාරීන්ගේ පැත්තට නැවී ඔවුන් කියන කියන දේ කළ යුතු බව හෝ ඔවුන්ගේ දූෂණ ගැන ඇස් පියාගෙන සිටීම නොවේ. ඊට වඩා සංකීර්ණ තත්වයක් තිබෙන බව ය.
රට ඉදිරියට ගෙනයන්නටත්, රජයේ කටයුතු ක්රියාත්මක කරන්නටත් ජනාධිපතිවරයාටවත්, ඇමති මණ්ඩලයටවත්, ජාතික ජන බලවේගය පක්ෂයේ මූලස්ථානයටවත් නොහැකි ය. ඒ සසඳහා රාජ්ය යාන්ත්රණයේ සහාය අවශ්ය ය. එය ඔවුන්ගේ යුතුකමක් නොවේ. වගකීමයි. ඒ වගකීම හැකි ඉහළ ම ආකාරයෙන් ඉටු කරවා ගැනීම දේශපාලන අධිකාරියේ වගකීම ය. එය සිදු කරන උපාය මාර්ග මොනවා දැයි ගැඹුරින් සලකා බලා කටයුතු කිරීම අවශ්ය ය.
