චීනය මේ වෙද්දී ලෝක ආර්ථිකයේ පළවැනි තැනට සටන් වදින රට. ඉතින්, චීනයෙහි ආර්ථික ශක්තිය ගැන අමුතුවෙන් කතාකළ යුතු නැහැ. එහෙව් චීනයෙන් වෙන්වීමට හොංකොං දේශයේ පුරවැසියන් වීදියේ සටන් කරමින් ඉන්නවා. ස්පාඤ්ඤය ලෝකයේ ඉහළම ආර්ථිකයක් පවතින රටක්. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව සංවර්ධන දර්ශකයේ ඔවුන් 26 වැනි ස්ථානයේ ඉන්නවා. එහෙව් ස්පාඤ්ඤයෙන් කැටලෝනියාව වෙන්වීමට දඟලනවා. එක්සත් රාජධානිය ලොව ශ්‍රේෂ්ඨම රාජ්‍යයක්. ඔවුන්ට බලවත් ආර්ථිකයක් තියෙනවා. එහෙව් එක්සත් රාජධානියෙන් වෙන්වෙන්නට ස්කොට්ලන්තය දඟලනවා. මේ සියලූ වෙන්වීමේ උත්සාහයන්ට හේතුවී ඇත්තේ ජනවාර්ගික හා ප‍්‍රාදේශීය අනන්‍යතා පිළිබඳ ප‍්‍රශ්න. වඩා විශාල රාජ්‍යයන් හා ඒකක තුළ, විවිධ ජනවර්ගවලට තෘප්තිමත් විය හැකි අන්දමේ දේශපාලන බලයක් නොතිබීම. මොනතරම් ආර්ථික දියුණුවක් තිබුණත්, විවිධාකාර අනන්‍යතාවලට දේශපාලන පිළිගැනීමක් නොලැබෙද්දී ඔවුන් අතෘප්තියට පත්වෙනවා. ජාත්‍යන්තර මට්ටමෙන් එය යථාර්ථයක්.
ලෝකයේ එවැනි පසුබිමක් තිබියදී ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ප‍්‍රකාශ කර තිබුණේ ආර්ථික සංවර්ධනය හා යටිතල පහසුකම් ඇති කිරීමෙන් ශ‍්‍රී ලංකාවේ ජනවාර්ගික ගැටලූ නිරාකරණය කළ හැකි බව. ඇත්තෙන්ම මෙය ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ශ‍්‍රී ලංකාවට හෝ ලෝකයට හඳුන්වාදුන් මතයක් නොවෙයි. ඒ මතය විශ්වාස කරන උදවිය ලොව පුරා ඕනෑ තරම් සිටිනවා. දැන් විපක්ෂයේ සිටින ජාතික හෙළ උරුමය පවා ඒ මතය පෙන්වාදී තිබෙනවා. පසුගිය කාලයේදී චම්පික රණවක, කරුණාරත්න පරණවිතාන වැනි දේශපාලනඥයන් පවා ඒ මතය ප‍්‍රකාශ කර තිබෙනවා.
පසුගිය ඉන්දීය සංචාරයේදී මෙන්ම, මාධ්‍ය සාකච්ඡුාවලදීද ජනාධිපතිවරයා ප‍්‍රකාශ කර තිබුණේ සංවර්ධනය හා යටිතල පහසුකම් සැපයෙද්දී ජනවාර්ගික ප‍්‍රශ්න නිරාකරණය විය හැකි බව. මීට පෙර යාපනය ආදි ප‍්‍රදේශවලට සංවර්ධනය ළඟා වූ බවත්, එය නැවතී ඇති බවත් ඔහු කියා තිබුණා. ඔහුගේ පාර්ශ්වයේ දේශපාලනඥයන් හා බුද්ධිමතුන්ද මේ මතය නිතර ප‍්‍රකාශ කර තිබෙනවා. සාමාන්‍ය දෙමළ ජනතාවට බලය බෙදීමක් අවශ්‍ය නොවන බවත්, ඔවුන්ට අවශ්‍ය සංවර්ධනය බවත් එම දේශපාලනඥයන් ජනාධිපතිවරණයට පෙර සිටම කීවා.
බැලූ බැල්මට මෙම මතය ඇත්තක් ලෙස පෙනී යා හැකියි. ආර්ථික වශයෙන් දියුණුවක් තිබේ නම්, තවත් අඬන්නේ මොනවාටදැයි කල්පනා කළ හැකියි. ඒ ආකල්පය නිසාම ශ‍්‍රී ලංකාවේ වසර ගණනක් ඇදී ආ ජාතික ප‍්‍රශ්නයට දේශපාලන විසඳුමක් සෙවීමේ වුවමනාව තවත් ඉදිරියට ඇදී යෑමේ අවදානමක් තිබෙනවා. ඒ නිසා අප ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු රජයට යෝජනා කරන්නේ ඉහත කී මතය පිළිබඳ නැවත සලකා බලන ලෙසයි.
අප මේ සටහනේදී ලෝක අත්දැකීම් ඇසුරෙන් පෙන්වාදීමට උත්සාහ කරන්නේ ආර්ථික සංවර්ධනය ලබාදුන් විගස දේශපාලන වශයෙන් ජනකොටස් තෘප්තිමත් කළ නොහැකි බවයි. මේ වෙද්දී ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ අපේක්ෂාවන් ඇති ජනකොටස් සියයක් පමණ ලොව පුරා ඇතැයි අනුමාන කරනවා. කෙසේ වෙතත් ඒ අතරින් බොහොමයක් බරපතළ සටනක නැහැ. ඇතැම් ප‍්‍රදේශවල ඇත්තේ හැඟීමක් පමණයි. එහෙත් ඇතැම් ඒවා ඉතා ප‍්‍රබල ලෙස සටන් කරනවා. ඒ ඇතැම් සටන් ඉතා හිංසාකාරී ඒවා.
අප මුලින්ම කී උදාහරණය වන හොංකොංහි කතාව පසුගිය කාලසීමාව තිස්සේ ශ‍්‍රී ලංකාවේ සහ ලෝකයේ මාධ්‍යවලින් වාර්තා කර තිබෙන නිසා දීර්ඝ ලෙස ඒ ගැන විස්තර කරන්නට බලාපොරොත්තුවක් නැහැ. කෙසේ වෙතත් ලොව ආර්ථික බලවතා වීමට උත්සාහ කරමින් සිටින චීනය ටිකෙන් ටික හොංකොං දේශයේ පාලනය අතට ගැනීමේ උත්සාහයට හොංකොං පුරවැසියන් මිලියන ගණන් පාරට පැමිණ විරෝධය පළකළා. ආර්ථික සංවර්ධනයෙන් දේශපාලන වුවමනා සියල්ල යටපත් වෙනවා නම්, ලෝක ආර්ථික බලවතෙකුට සමීප වෙන්නට හොංකොං දේශය අකැමැත්තක් දක්වන්නේ ඇයිදැයි අප තර්ක බුද්ධියෙන් විමසිය යුතුයි.
මුලින්ම සඳහන් කළ කැටලෝනියාව ස්පාඤ්ඤ පාලනය යටතේ තිබෙන කොටසක්. එය ඇත්තේ ස්පාඤ්ඤයේ කෙළවරේ. කැටලන් භාෂාව ස්පාඤ්ඤ භාෂාවට වඩා වෙනස්. මිලියන 7.5ක ජනගහනයක් කැටලෝනියාවෙහි වෙසෙනවා. ඔවුන්ටම ආවේණික සංස්කෘතියක් තිබෙනවා. එමෙන්ම කැටලෝනියාවේ ආණ්ඩුවක සේයාවක් පවා තිබෙනවා. කෙසේ වෙතත් ස්පාඤ්ඤයෙහි 1939 පමණ කාලයේ සිටි ඒකාධිපති පාලකයා වන ජෙනරල් ෆ‍්‍රැන්කෝ කැටලෝනියාවේ නිදහස පිළිබඳ ව්‍යාපාරය සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම් කළා. එය මර්දනය කළා. 1970 ගණන්වලදී සකස් කළ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ව්‍යවස්ථාවෙන් කැටලෝනියාවට යම් ස්වාධීනත්වයක් ලැබුණත්, එය ස්පාඤ්ඤය යටතේ පාලනය වුණා. කෙසේ වෙතත් 2017 දී කැටලෝනියානු නිදහස පිළිබඳව පැවති ජනමත විචාරණයකදී සීයට 90ක පිරිසක් ස්වාධීනත්වය වෙනුවෙන් ඡුන්දය ලබාදී තිබුණා. කෙසේ වෙතත් එය නීති විරෝධී ජනමත විචාරණයක් ලෙස යුරෝපා කවුන්සිලය සැලකුවා. ස්පාඤ්ඤ රජය එය සැලකුවේ ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමක් ලෙස. පසුව මිලිටරිමය පොලිස් හමුදාවක් පවා ජනමත විචාරණය වැළැක්වීමට යවනු ලැබුවා. පසුව කැටලන් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම පවා කළා. මෙයට එරෙහිව කැටලන් ජනතාව දැවැන්ත විරෝධතාවලට සහභාගි වුණා. අද වෙද්දීත් කැටලන් නිදහස් සටන ඉදිරියට යමින් තිබෙනවා.
අප මුලින් සඳහන් කළ තවත් නිදහස් සටනක් වන්නේ ස්කොට්ලන්ත නිදහස් සටන. ඈත අතීතයේදී ස්කොට්ලන්තය ස්වාධීන රාජ්‍යයක්ව පැවතුණා. පසුව ස්කොට් රජ පෙළපත බි‍්‍රතාන්‍යයේ රජවරුන් බවට පත්වුණා. ඉන් පසුව රටවල් දෙකම එකක් බවට පත්වුණා. එංගලන්තය හා ස්කොට්ලන්ත තිබෙන්නේ එකම ¥පතක. එක්සත් රාජධානියෙහි පාර්ලිමේන්තුවට අමතරව ස්කොට්ලන්තයට දැන් වෙනම පාර්ලිමේන්තුවක් පවා තිබෙනවා. අන්තර්ජාතික ක‍්‍රීඩාවලට පවා ස්කොට්ලන්තය වෙනම රටක් ලෙස සහභාගි වෙනවා. එහෙත් එය එක්සත් රාජධානියෙහි පාලනයට ඍජුව යටත්වෙනවා. 2014 දී ස්කොට්ලන්ත ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ විමසන්නට ජනමත විචාරණයක් පැවැත්වුවා. ඒ වෙද්දී සීයට 55ක් පමණ ඡුන්දය දුන්නේ එක්සත් රාජධානියෙහි රැුඳී ඉන්නටයි. ඒ අනුව යම්කිසි කාල සීමාවක් දක්වා ප‍්‍රශ්නය යටපත් වුණා. එහෙත් ඉන් වසර දෙකකට පසුව 2016 දී එක්සත් රාජධානිය යුරෝපා සංගමයෙන් ඉවත්වීමට පක්ෂපාතීව ඡුන්දය ප‍්‍රකාශ කළා. එහෙත් ස්කොට්ලන්තයේ සීයට 62ක පිරිසක් ඡුන්දය ප‍්‍රකාශ කළේ යුරෝපා සංගමයේ රැුඳී ඉන්නයි. ඒ අනුව දැන් නැවතත් ස්කොට්ලන්ත නිදහස් සටන වර්ධනය වෙමින් පවතිනවා.
මීට අමතරව බෙල්ජියමේ ෆ්ලැන්ඩර්ස් ප‍්‍රදේශය නිදහස ඉල්ලන තවත් පෙදෙසක් ලෙස සැලකිය හැකියි. පළවැනි ලෝක යුද්ධය සමයේ ප‍්‍රධාන යුද කඳවුරක් ලෙසද ඒ ප‍්‍රදේශය සැලකුවා. බෙල්ජියම ෆ්ලැන්ඩර්ස් ඇතුළු ප‍්‍රාන්ත කිහිපයක එකතුවකින් සැදුණු රටක්.
ෆ්ලැන්ඩර්ස් බෙල්ජියම් ජනගහනයෙන් බහුතරයක රට ලෙස සලකනවා. ඔවුන් රටේ දළ ජාතික නිෂ්පාදනයෙන් අඩක් පමණ සපයනවා. ෆ්ලැන්ඩර්ස් පුරවැසියන් ඕලන්ද භාෂාව කථාකරනවා. ඔවුන් මධ්‍යතන යුගයේ සිට ස්වාධීන ප‍්‍රදේශයක් ලෙස පැවතුණා. 1830 දී බෙල්ජියම බිහිවෙද්දී ෆ්ලැන්ඩර්ස් ඒ රටට අයත් වුණා. නවසිය ගණන්වලදී ෆ්ලැන්ඩර්ස් ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ ව්‍යාපාරය වර්ධනය වුණා. ඒ ව්‍යාපාරයේ බලපෑමෙන් ඒකීය රටක්ව පැවති බෙල්ජියම ෆෙඩරල් රාජ්‍යයක් බවට පත්වුණා. මේ වෙද්දී ෆ්ලැන්ඩර්ස් වෙත වෙනම පාර්ලිමේන්තුවක් සහ ආණ්ඩුවක් තිබෙනවා. එම පාර්ලිමේන්තුවට බලතල රැුසක් තිබෙනවා. ඒ සියල්ල ෆ්ලැන්ඩර්ස් නිදහස් සටනේ ප‍්‍රතිඵල.
ප‍්‍රංශයේ කෝර්සිකාවත් ස්වාධීනත්වය ඉල්ලා සිටින තවත් ප‍්‍රදේශයක්. එය ¥පතක්. මධ්‍යතන යුගයේ සිට පැවති ස්වාධීන ප‍්‍රදේශයක්. ප‍්‍රංශයේ මිලියන 67ක ජනගහනයෙන් ඉතා කුඩා කොටසක් කෝර්සිකාවට අයත් වෙනවා. කෝර්සිකාව ඉතාලියට සමීප නිසා ඉතාලියේ සංස්කෘතියෙන් කෝර්සිකාවට විශාල ආභාසයක් ලැබී තිබෙනවා. කෝර්සිකානු භාෂාව එහි ස්වාධීන භාෂාව ලෙස සැලකෙනවා. පළවැනි ලෝක යුද්ධය අවසාන වීමෙන් පසුව කෝර්සිකානු ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ ව්‍යාපාර ඉදිරියට පැමිණ තිබුණා. ඔවුන් වෙනම රටක් හෝ දේශපාලන ස්වාධීනත්වයක් ඉල්ලා සිටියා.
ඉහත කී උදාහරණවලට අමතරව යුරෝපීය ආර්ථික බලවතුන්ගෙන් නිදහස්වීමට හෝ වඩා වැඩි දේශපාලන ස්වාධීනත්වයක් ලැබීමට උත්සාහ කරන ප‍්‍රාදේශීය සටන් ගණනාවක් තිබෙනවා. ලොම්බාර්ඩි, වෙනෙටෝ, බැවේරියා, සිසිලිය, බාස්ක්වේ, වෙලෝනියා ආදි ප‍්‍රදේශවල දේශපාලන ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ හැඟීම තිබෙනවා. ඒ ආර්ථික පීඩාවක් නිසා නොවෙයි. එවැනි සටන් යුරෝපයට සීමා වී නැහැ. ආර්ථික බලයක් තිබෙන මැදපෙරදිග රටවලින් වෙන්වෙන්නට බලාසිටින කුර්දි සටන්කාමීන්ගේ ව්‍යාපාරයකුත් තිබෙනවා. චීනයෙන් නිදහස ඉල්ලන ක්ෂින්ජින් ප‍්‍රදේශය තවත් උදාහරණයක්.
ලෝකයේ එවැනි සටන් තිබුණත් ඉන්දියාවෙන් වෙන්වෙන්නට විවිධ භාෂාවන් කතාකරන, විවිධ සංස්කෘතීන් ඇති ජනවර්ගවලින් බහුතරයක් උත්සාහ කරන්නේ නැහැ. ඇමෙරිකාවෙන් වෙන්වෙන්නට එහි ප‍්‍රාන්ත උත්සාහ කරන්නේ නැහැ. මෙවැනි රටවල ජනකොටස් වෙන්වීමට උත්සාහ නොකරන්නේ තමන්ගේ අනන්‍යතාවලට දේශපාලන වශයෙන් පිළිගැනීමක් තිබෙන නිසායි.
ඉහත කී නිදහස් ව්‍යාපාර අතරින් ඇතැම් ඒවා වෙනම රාජ්‍යයක් දැඩිව ඉල්ලා සිටිනවා. තවත් ඒවා ඉල්ලා සිටින්නේ තමන්ගේ ප‍්‍රදේශයට ස්වාධීනව කටයුතු කිරීමට අවශ්‍ය බලතල පමණයි. ඉහත කී නිදහස් සටන් බොහොමයක් පවතිද්දීත්, ඒ රටවලින් බොහොමයක් කැඞී නොගොස් තනි රටවල් ලෙස පවත්වාගෙන යෑමට හැකිව තිබෙන්නේත් එලෙස බලතල ලබාදී තිබෙන නිසායි. එලෙස බොහෝ රටවල ස්වාධීනත්වය ඉල්ලන ජනකොටස්වලට දේශපාලන බලය ලබාදෙමින් ඔවුන් තෘප්ත කර තිබෙනවා.
ශ‍්‍රී ලංකාවේ දෙමළ ජනතාවද දේශපාලන විසඳුම් ඉල්ලා සිටින, ස්වාධීනත්වය වෙනුවෙන් පෙනීසිටින ජනකොටසක් ලෙස පැහැදිලිව සැලකිය හැකියි. කිසිවෙකුට ඔවුන් දේශපාලන ඉල්ලීමක් කරන බව ප‍්‍රතික්ෂේප කරන්න බැහැ. එය නොසලකා හරින්න බැහැ. ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම් කලෙක වෙනත් රටක් වෙනුවෙන් යුද වැදීම දක්වා ඇදී ගියා.
එහෙත් අද දෙමළ දේශපාලන පක්ෂ ඉල්ලා ඇත්තේ ෆෙඩරල් ක‍්‍රමයක්. එවැනි ක‍්‍රමයකට බහුතර සිංහල ජනතාව කැමති නොවන නිසා, ඒකීය රටක් තුළ දැනට පවතින 13 වැනි සංශෝධනය ශක්තිමත් ලෙස ක‍්‍රියාත්මක කිරීම පමණකින් වුව සෑහීමට පත්විය හැකි බව දැනටමත් දෙමළ දේශපාලන පක්ෂ කියා තිබෙනවා. දේශපාලන ඉල්ලීම් සැලකිය යුත්තේ දේශපාලන ඉල්ලීම් ලෙසයි. කෙතරම් ආර්ථික දියුණුවක් තිබුණත් දේශපාලන ඉල්ලීමක් ඉදිරිපත් කරන ජනකොටස් සෑහීමට පත්වන්නේ නැහැ. ලොව පුරා උදාහරණවලින් පෙනෙන්නේ එයයි.
