හිට්ලර් කෙනෙකු හැටියට බලයට පැමිණ රට හදන්න යැයි ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට ආයාචනා කිරීමෙන්, අස්ගිරි පාර්ශ්වයේ අනුනායක වෙඬරුවේ උපාලි නායක ස්වාමීන් වහන්සේ අනපේක්ෂිත දේශපාලන ප‍්‍රතිඵල දෙකක් ඇතිකර තිබේ. පළමුවැන්න, තවමත් ආරම්භක අවධියේ, ඒ නිසාම උදාසීන ගතියකින්, පවතින 2019 ජනාධිපතිවරණ ව්‍යාපාරයේ දේශපාලන සාකච්ඡාව උණුසුම් කිරීමයි. ජනාධිපතිතුමාත්, මංගල සමරවීර ඇමතිවරයාත්, උපාලි හිමියන්ට දුන් පිළිතුරු භික්‍ෂුන් වහන්සේලාගේ දේශපාලන කි‍්‍රයාකාරීත්වය පියවර ගණනාවකින් තියුණු කිරීමට තුඩු දෙනු නිසැකය.
දෙවැන්න, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂගේ සතුරන්ට සිතා ගැනීමටවත් නොහැකි වූ ආකාරයේ ප‍්‍රහාරයකට, මෙම ජනාධිපති අපේක්‍ෂකභාවයේ සිහින දකින්නා පාත‍්‍ර කිරීමයි. ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට ‘හිට්ලර්’ යන විකට නාමය පටබැඳෙනු ඇත්තේ, මහා සංඝරත්නයේද ආශීර්වාදය ඇතුවය. ඒ දරුණු ලේබලයෙන් මිදීම රාජපක්ෂ මහතාට පහසු නොවෙනු ඇත. එය එතුමාගේ ජනාධිපති සිහිනය විනාශ වීමේ පළමු පියවර වන්නේ නම්, ඒ ගැන වගකිව යුත්තේ, එතුමාගේම කසකරුවන්ය. දේශපාලනයේදී වඩාත් ප‍්‍රවේසම් විය යුත්තේ සතුරන්ගෙන් නොව, මිතුරන්ගෙන්ය යන්න, දේශපාලනය ගැන ඒ තරම් ඇත්දැකීම් නැති ගෝඨාභය රාජක්‍ෂට එවිට වැටහෙනු ඇත.
වෙඬරුවේ උපාලි නායක ස්වාමීන්වහන්සේ කළ මෙම විමතිය දනවන ප‍්‍රකාශය, භික්‍ෂූන් හා දේශපාලනය පිළිබඳ තේමාව ගැන තරමක් ගැඹුරට සිතා බැලීමටද ලංකාවේ පුරවැසියන්ට අවස්ථාවක් ලබා දෙයි. මේ ලිපියේ අරමුණ ඒ සඳහා මඳ අත්වැලක් සැපයීමයි.
වර්තමාන තත්ත්වය
ලංකාවේ භික්‍ෂූන් සහ දේශපාලනය පිළිබඳ වර්තමාන තත්ත්වය කුමක්දැයි විභාග කිරීම අපේ සාකච්ඡුාවේ ආරම්භය විය යුතුය. දේශපාලනය සම්බන්ධයෙන් භික්‍ෂුන්වහන්සේලා අතර ප‍්‍රවණතා කිහිපයක්ම පවතින බව පෙනේ. ඒවායේ කිහිපයක් පහත සඳහන් පරිදි හඳුනාගත හැකිය.
රාජ්‍යය සමග අනන්‍යවන භික්‍ෂුන්වහන්සේලා ‘රාජ්‍යය මමයි, මම රාජ්‍යයයි’ යන ප‍්‍රංශයේ 14 වැනි ලූවී රජතුමා කළ ප‍්‍රකාශය සිහිගන්වන ලංකාවේ මෙම භික්‍ෂුන්වහන්සේ පිරිස සිතන්නේ, ශී‍්‍ර ලංකාව නමැති රාජ්‍යයේත්, එහි පරමාධිපත්‍යයේත් පරම සහ උත්තරීතර හිමිකරුවන් තමන්ය යන බවයි. මෙය විශේෂයෙන් සියම් නිකායේත්, පසුව අමරපුර සහ රාමඤ්ඥ නිකායවලත් සමහර භික්‍ෂූන්වහන්සේලා අතර පැතිරුණ මතවාදයකි. මෙය වූකලි ලංකාවේ නූතන භික්‍ෂු සමාජය පූර්ව -යටත් විජිත වැඩවසම් සමාජය සමග මතවාදී ලෙස සම්බන්ධ කරන පුරුකද වෙයි. මෙම ධර්මය දේශනා කරන බොහෝ භික්‍ෂූන්වහන්සේලා නුවර යුගයේ සිට පැවතෙන වැඩවසම් ඉඩම් හිමියන් ද වන පන්සල්වලට සම්බන්ධව සිටීම, පහසුවෙන් ප‍්‍රතිික්‍ෂේප කළ නොහැකි සමාජ විද්‍යාත්මක සාධකයකි.
දෙවැනි ප‍්‍රවණතාව නියෝජනය කරන්නේ දේශපාලන පක්‍ෂවලට සම්බන්ධව එම පක්‍ෂවල න්‍යාය පත‍්‍ර ඉදිරියට දමන භික්‍ෂූන්වහන්සේලාය. ඔවුහු එජාපයේ සිට ජවිපෙ සහ හෙළ උරුමය දක්වා පක්‍ෂ සමග සම්බන්ධ වී සිටිති. උන්වහන්සේලාගේ දේශපාලන න්‍යාය පත‍්‍රය, සාකල්‍යයෙන්ම ගිහියන් විසින් තීරණය කරනු ලබන්නෙකි. අප පළමුවෙන් කී භික්‍ෂු ප‍්‍රවණතාව කරන්නට උත්සාහ ගන්නේ ඊට වෙනස් කාර්යයකි. එනම් ගිහි දේශපාලනඥයන්ගේ න්‍යාය පත‍්‍රය තීරණය කිරීමට උත්සාහ ගැනීමයි. එහෙත් මෙම දෙවැනි දේශපාලන භික්‍ෂු ස්තරය දේශපාලන පක්‍ෂවල මතවාදී කේඩරයන්ට සමානය.
තුන්වැනි ස්තරය, ‘ප‍්‍රගතිශීලී’ යන පදයෙන් හැඳින්විය හැකි, වාමාංශික සහ ලිබරල් දේශපාලන අදහස් දරන භික්‍ෂූන්වහන්සේලාය. ජාතිවාදය කේන්ද්‍ර කොටගත් අධිපති සංඝ මතවාදය ප‍්‍රතික්‍ෂේප කරන උන්වහන්සේලා සංඝ සමාජයේ ඇති නිකාය භේදයද ප‍්‍රතික්‍ෂේප කරති. වමේ ව්‍යාපාරයේත්, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී දේශපාලනයෙත් ඉගැන්වීම්, බුදුන්වහන්සේගේ ඉගැන්වීම් සමග සංයෝග කරමින්, සාමය, සාමානත්වය, මානව අයිතිවාසිකම් සහ මානුෂවාදය කේන්ද්‍රකොට ගත් ලෞකික බෞද්ධ මතවාදයක් වෙනුවෙන්ද පෙනීසිටිති. එවැනි භික්ෂූන්වහන්සේ සිටින්නේ අතළොස්සකි.
හරතරවැනි භික්‍ෂු ප‍්‍රජාව නම්, දේශපාලනය ගැන උනන්දුව දැක්වුවත්, නිහඬව සමාජය සමග ගනුදෙනු කරමින් සාමාන්‍ය පුරවැසියන් ලෙස ජීවත්වන භික්‍ෂූන් වහන්සේලාය. අපේ සංඝ සමාජයේ සිටින බහුතරය මෙම ස්තරයට අයත්වෙති. මෙම භික්ෂූන්වහන්සේ බොහෝ දෙනා දුප්පත්ය. දේපළ රහිත නාගරික සහ ග‍්‍රාමීය ගිහියන්ගේ ආධාරයෙන් ජීවත්වන උන්වහන්සේලාගේ ලෞකික විජිගීෂාවන්ද අඩුය.
අපගේ මෙම සාකච්ඡුාවේ අවධානයට යොමුවන්නේ, අප ඉහත දී හඳුනාගත් පළමුවැනි භික්‍ෂු ස්තරයයි. සංඛ්‍යාවෙන් විශාල ප‍්‍රමාණයක් නොවුවද, දේශපාලනඥයන් සමගත්, ජනමාධ්‍ය සමගත්, ගිහි ධනවතුන් සමගත් ඇති කිට්ටු සම්බන්ධතා නිසා මෙම භික්‍ෂු ස්තරයට විශාල බලයක් තිබෙන බවද ප‍්‍රදර්ශනය වේ. ලංකාවේ දේශපාලන ගැටලූ, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා ප‍්‍රතිසංස්කරණ සහ සුළු ජන අයිතිවාසිකම් යන තේමාවලදී, විශාල ලෙස මතවාදීමය මැදිහත්වීම් කිරීම මෙම ස්වාමීන්වහන්සේලාගේ දේශපාලන භාවිතයේ ප‍්‍රධාන අංගයකි.
වත්මන් මොහොත
වර්තමාන දේශපාලන සන්ධිස්ථානයේදී මෙම භික්‍ෂුන්වහන්සේලා කරන මැදිහත්වීම විශේෂ දේශපාලන වැදගත්කමක් දරන්නකි. එය නම්, දයාන් ජයතිලක මහතාද නිවැරදිව හඳුනාගෙන ඇති පරිදි, ලංකාවේ නව සහ අත්‍යන්ත දක්ෂිණාංශික දේශපාලන ව්‍යාපෘතියක නියමුවන් හැටියට මෙම භික්‍ෂු පිරිස ඉදිරියට පැමිණීමයි. ඉන් සමහර දෙනා සිටින්නේ මහින්ද රාජපක්ෂ වටේය. තවත් සමහර ස්වාමීන්වහන්සේලා සිටින්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සමග අනන්‍ය වීය. එම පිරිස්ම දැන් ඥානසාර සමගද සම්බන්ධ වී සිටිති. පසුගිය කාල පරිච්ෙඡ්දයේදී අවස්ථා තුනකදී මෙම බලවේගය තම නව – දක්ෂිණාංශික දේශපාලන අනන්‍යතාව ප‍්‍රකාශයට පත්කළහ.
එයින් පළමුවැනි අවස්ථාව අලූත් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් ගෙන ඒමට විරුද්ධව දියත් කළ ව්‍යාපාරයයි. ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂය සහ මහින්ද රාජපක්‍ෂද අලූත් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා ප‍්‍රයත්නයට විවේචන එල්ල කළ නමුත්, එයට රැඩිකල් විරෝධයක් දැක්වූයේ ඉහත කී ස්තරයට අයත් භික්‍ෂුන්වහන්සේලාය. මහින්ද රාජපක්ෂ කෙළේ එම භික්‍ෂූන් දේශපාලන වශයෙන් උසිගැන්වීමය. එහෙත් එම භික්‍ෂු පිරිස මහින්ද රාජපක්ෂ අපේක්‍ෂා කළ දුරට වඩා වැඩි දුරක දේශපාලන ගමනක් පැමිණ ඇති බව පෙනේ. එය නම්, දේශපාලන පක්‍ෂවලින් ස්වාධීන වූ ‘දක්ෂිණාංශික සිවිල් සමාජ දේශපාලන බලවේගයක්’ බවට වර්ධනය වීමයි. දැනට පවතින සියලූ දේශපාලන පක්‍ෂ සම්බන්ධයෙන්, මෙම නව භික්‍ෂු බලවේගයේ ඇත්තේ මහත් කණස්සල්ලකි. එයට හේතුව නම්, කිසිදු ප‍්‍රධාන පෙළේ සිංහල-බහුතර දේශපාලන පක්‍ෂයක්, සිංහල-බෞද්ධවාදී පරිවර්තනයකට ලංකාවේ රාජ්‍යය, ආණ්ඩුව, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ දේශපාලනය පාත‍්‍ර කිරීමට සූදානම් නොවීමයි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ වටා සමහර භික්‍ෂූන් වහන්සේලා එකතු වී සිටින්නේ ඔහු දේශපාලන පක්‍ෂවලින් ස්වාධීනව තම දේශපාලන ව්‍යාපාරය දියත් කර ඇති නිසා, ඔහු වටා තම නව-දක්ෂිණාංශික දේශපාලන ව්‍යාපෘතිය ඉදිරියට ගෙනයාමටය.
දෙවැනි අවස්ථාව ඥානසාර සිද්ධියේදී මෙම නව භික්‍ෂු බලවේගය ඉදිරිපත් කරන ස්ථාවරයයි. එනම් බෞද්ධ භික්‍ෂුන් රටේ නීතියට, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවට සහ අධිකරණයට ඉහළින් සිටින පාර-පුරවැසි පිරිසක් (Supra – citizens) බවට පිළිගත යුතුය යන්නයි. ‘භික්‍ෂූන් රටේ නීතිය කඩකළ විට ඔවුන් සම්බන්ධව කි‍්‍රයා කිරීමට රටේ නීතියට, පොලිසියට, අධිකරණයට සහ සිරගෙවල්වලට අයිතියක් නැත.’ යන මෙම අලූත් මතය වනාහි රාජ්‍යයේ පරමාධිපත්‍යය ද නොසලකන, එය අබිබවා ගිය උත්තරීතර පරමාධිපත්‍යයක් සංඝ සමාජයට හිමිව තිබේය යන වැඩවසම් කාලයේද නොතිබුණ මූලධර්මයක් ඉදිරියට දමන්නකි. රාජ්‍යයේ පරමාධිපත්‍යයට ඉහළින් තිබිය යුතු ආගමික ප‍්‍රජාවේ පරමාධිපත්‍යයක් පිළිබඳ මෙම අදහස දේශපාලන වශයෙන් භයානක, නිර්ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී එකකි, බෞද්ධ පූජ්‍ය-තන්ත‍්‍ර රාජ්‍යයක් පිළිබඳ දේශපාලන චින්තනයක් අප රටේ ගොඩනැගීමේ පූර්ව නිමිත්තකි.
තුන්වැනි අවස්ථාව, දැනට විශාල කලබැගෑනියකට තුඩු දී තිබෙන, අස්ගිරියේ අනුනායක ස්වාමීන්වහන්සේ කළ, අප මුලදීම උපුටා දැක්වූ ප‍්‍රකාශයයි. තමන් කළ ප‍්‍රකාශයේ බරපතළකම සැහැල්ලූ කිරීමට වෙඬරුවේ ස්වාමීන් වහන්සේ කර ඇති පැහැදිලි කිරීමට ගරු කරන ගමන්ම, අප මෙම සිද්ධියේ ඇති බැ?රූම් දේශපාලන සංඥාවේ බරපතළකම අමතක නොකළ යුතුය. එනම් සිංහල බෞද්ධයන්ගේ අයිතිවාසිකම් අභිලාෂ සහ පලප‍්‍රයෝජන ආරක්‍ෂා කිරීමට දැන් ලංකාවට ආඥාදායක පාලකයෙකු අවශ්‍යව තිබේය යන විශ්වාසයයි.
ඒකාධිපතියා
‘ඒකාධිපතියෙකුට විතරයි අපේ රට හදන්න පුළුවන්’ යනු දුප්පත් ගැමියෙකු වූ අපේ තාත්තාද 1960 ගණන්වලදී කියූ දෙයකි. රට දේශපාලන වශයෙන් පරිහානියට සහ ව්‍යාකුලත්වයට පත්වෙමින් සිටිනවායැයි පෙනෙන විට, අප රටේ වැසියන් තම දේශපාලන කලකිරීම ප‍්‍රකාශ කරන්නේ ඒකාධිපතියකු පිළිබඳ කරන එවැනි සරල ප‍්‍රකාශවලිනි. එහෙත් වෙඬරුවේ උපාලි නායක ස්වාමීන්වහන්සේගෙන් ප‍්‍රකාශ වී ඇත්තේ, ඊට වඩා වෙනස්, සංවිධානාත්මක දේශපාලන විඥානයක් සහ අපේක්‍ෂාවකි. විශේෂයෙන් මෙය පසුගිය අවුරුදු දෙක තුළ අප රටේ සිංහල බෞද්ධ සමාජයේ ගොඩනැගුණු විඥානයක් සහ අපේක්‍ෂාවකි. එය ගොඩනැගීමට මහින්ද රාජපක්‍ෂද සෘජු කාර්යයක් කළේය. එවැනි ‘ඒකාධිපති’ නායකයකුගේ ප‍්‍රතිරූපයට වඩාත් ගැළපෙන ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂද, හිටපු හමුදා නිලධාරීන්ගේ නායකත්වය යටතේ ‘වියත්මග’ සංවිධානය තුළින් තම ජනාධිපතිවරණ ව්‍යාපාරය දියත් කළ විට, සිංහල -බෞද්ධ භික්‍ෂු විඥානයේ පවතින ‘බෞද්ධ ඒකාධිපති පාලකයකු’ පිළිබඳ සිහිනයද අලූත් වූ බව පෙනේ.
‘සිංහල බෞද්ධ ආඥාදායක පාලකයෙකු’ පිළිබඳ මෙම සිහිනය අලූත් වීමට මෛතී‍්‍රපාල-රනිල් දෙපළද සෑහෙන දුරට සෘජු දායකත්වයක් කර තිබේ. 2015 ජනවාරි මාසයේදී සහ අගෝස්තු මාසයේදී සිදු වූ ආණ්ඩු වෙනස් වීම වෙතින් සංකේතවත් වූ ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පරිවර්තනය ස්ථායී කිරීමට එම දෙපොළ අසමත් වූහ. ස්ථායී ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආණ්ඩුවක්(Stable Democratic Government) ආණ්ඩුවක් වෙනුවට ඔවුන් ඇතිකෙළේ දුර්වල ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී (weak Democratic) ආණ්ඩුවකි. එය වූකලි සෑම අතින්ම ව්‍යාකුල වූ, තමන්ගේ දේශපාලන වගකීම් පිළිබඳ හැගීමක් නැති, සැළෙන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී (Shaky Democrats) දෙදෙනෙකුගේ ආණ්ඩුවකි. මෙයට විකල්පය දැඩි මතධාරී, සෘජු, නොසැළෙන, නිර්භය පාලකයෙකු යැයිද, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය දැන් අප රටේ ඕනෑවට වඩා තිබෙන බවද, ඒකාධිපතියෙකුටවත් රට හැදීමට දැන්වත් භාරදිය යුතු යැයිද, වෙඬරුවේ උපාලි ස්වාමීන් වහන්සේද සලකන බව පෙනේ.
‘ඡන්දයෙන් පත්වන නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී සහ ඒකාධිපති පාලකයෙකුට’ අප රටේ ජනතාවගේ කැමැත්තක් තිබේද? යන ප‍්‍රශ්නයට අපට තවමත් පැහැදිලි පිළිතුරක් නැත. විශ්වාස කළ හැකි ආකාරයේ ජනමත විචාරණ නොපවත්වන විට, මහජන මතය පිළිබඳ සමීක්‍ෂණ දත්තද අප සතුව නැත. එහෙත් 2005-2005 සහ 2013-14 යන අවස්ථා දෙකේදීම ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ගැන කළ සමීක්‍ෂණ දෙකකදීම පෙනුණේ ලංකාවේ ජනතාවගෙන් අතිබහුතරය, එනම් සියයට 97ක් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී විකල්පයට කැමැත්ත දක්වන බවයි. හමුදා පාලන විකල්පයට තිබුණේ මඳ කැමැත්තකි. එහෙත්, භික්‍ෂුන්වහන්සේලා පිරිසකගේ නායකත්වයෙන් පවතින, අප ඉහතදී හඳුනාගත්, නව -දක්ෂිණාංශික බෞද්ධ ව්‍යාපාරය උත්සහ දරන්නේ, 2019දී ලංකාවේ ඡුන්දදායකයන් සිදුකරන තෝරාගැනීමට තිරණාත්මක බලපෑමක් කිරීමයි. එම බලපෑම අංග දෙකකින් සමන්විත වනු ඇත. පළමුවැනිව, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සිංහල බෞද්ධ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා ලෙස ඉදිරියට ගෙනඒමයි. දෙවැන්න, ජනාධිපති මැතිවරණයෙන් පසු ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂගේ නායකත්වයෙන් යුතු ‘බෞද්ධ ඒකාධිපති පාලන තන්ත‍්‍රයක්’ සඳහා වූ පරිවර්තනයකට ලංකාවේ දේශපාලනය තල්ලූ කිරීමයි.
ඉතිරි සති සහ මාස කිහිපයේ ලංකාවේ දේශපාලන බලවේගවල යළි සකස් වීමකට ඉඩ තිබේ. එම කි‍්‍රයාවලියේදී සිංහල -බෞද්ධ නව දක්‍ෂිණාංශය ඉටුකරන වැඩ කොටස අඩුවෙන් තක්සේරු කළ යුතු නැත.
