අමෙරිකා එක්සත් ජනපද තානාපති අතුල් කේශප් ජුනි 10වැනිදා හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ හමුවී කළ ප‍්‍රකාශය නිසා හටගත් දේශපාලන උණුසුම තවමත් නිවී නැත. මහින්ද, ගෝඨාභය ඇතුළු රාජපක්ෂ පවුල පසුගිය කාලයේ සිටියේ, අඩු ගණනේ ජනතාවට ඉන්නා බව පෙන්වූයේ, බටහිර අධිරාජ්‍යවාදීන්ට එරෙහි ස්ථාවරයකය. මහින්ද රාජපක්ෂ ගොඩනගාගන්නට මානබැලූවේ ඒ බටහිර ආධිපත්‍යයට එරෙහි පෙරදිග, සිංහල බෞද්ධ කැරිස්මැටික වීරයාගේ චරිතයයි. ගෝඨාභයත් හිටියේ ඒ ගොඬේය. ඒ විදියට බලතොත්, අමෙරිකාවේ තානාපතිවරයා ගෝඨාභයට විරුද්ධව අදහසක් කීම තමාට වාසිදායක ලෙස හරවාගන්නට ගෝඨාභයට හැකිය. එහෙත්, ‘අන්න බලන්න, අමෙරිකානු අධිරාජ්‍යවාදීන් කියන්නේ ගෝඨාභය එපාය කියලා. ඒ ගෝඨාභය ඔවුන්ට එරෙහිව යන බව ස්ථිර නිසායි.’ කියමින් ගෝඨාභය කෙරෙහි එහි වාසිය හරවාගන්නට ගෝඨාභය හෝ ඔහුගේ හිතෛෂීන් කිසිවකු හෝ පහුගිය දිනවල උත්සාහ දරනු පෙනුණේ නැත. සියල්ලෝ සිටියෝ කේශප්ගේ කතාව ඇසුණු නොඇසුණු ගානටය. ඒ එක පැත්තකින්, ගෝඨාභයට හෙට අනිද්දා අමෙරිකාව සමග බේරාගන්නට තිබෙන පුරවැසිකම පිළිබඳ ගනුදෙනුවේදී යම්කිසි කට වරද්දාගැනීමක් බරපතළ අවුල් සදාදිය හැකි නිසාය.
කේශප්ගේ කතාව ඇත්ත බව සිතන්නට දැන් හොඳටම හේතු තිබේ. මහින්ද රාජක්‍ෂගේ පැත්තෙන් කියවුණේ කේශප් හමුවුණු නමුත් ‘එවැනි දෙයක් ගැන’ කතා නොකළ බව පමණකි. මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ සුපුරුදු මාධ්‍ය නිවේදනද කේශප්ගේ කතාව ප‍්‍රතික්‍ෂෙප කරමින් නිකුත් වුණේ නැත. ඒ ගැන විමසූ විට අමෙරිකානු තානාපති කාර්යාලයද අදහසක් පළකිරීමෙන් වැලකී සිටි අතර, එය තානාපතිවරයාගේ පෞද්ගලික වැඩකටයුතු අතර එකක් බව පමණක් කියා ගැලවුණේය. ඒ නිසා, කේශප් මහින්ද හමුවුණ බවද, ගෝඨාභය ගැන කියන්නට ඇති බවද ඇත්තක් වන්නට ඇති ඉඩකඩ විශාලය. සමහර විට, මේ කතාව එළියට දුන්නේ, පරණ ‘රිපෝටර්’ වැඬේම කරමින්, මහින්ද රාජපක්‍ෂම වන්නටත් පුළුවන. ඒ ‘ගෝඨාභය ආවොත් වැඬේ අවුල්යැ’යි සමාජ මතයක් හදන්නටය. නැතිවම බැරි තත්ත්වයක් යටතේ, ගෝඨාභය ලවා පවුලේ බලය ආරක්ෂා කරගන්නට මහින්ද රාජපක්ෂ පෙළඹුණත්, තමාට බැරි වන තැනකදී නායකත්වයට පත්විය යුත්තේ නාමල් රාජපක්‍ෂය යන්න මහින්දගේත්, රාජපක්ෂ පවුල් අතර වඩාත්ම බලවත් මහින්දගේ පවුලේත් ප‍්‍රාර්ථනාවයි. අදාළ පුවත විස්තර සහිතව වාර්තා කළ යාපනයේ පුවත්පතේ කර්තෘ විiාදරන් මහින්ද රාජක්‍ෂගේ සමීප හිතවතකු වීමද ‘රිපෝටර්’ තර්කය සනාථ කිරීමේදී ඉතා වැදගත්ය.
අමෙරිකාව ඍජුවම ගෝඨාභය එපායැයි කියන්නට නැති නමුත්, අහවල් කාරණා නිසා, ගෝඨාභයට අමෙරිකානු පුරවැසිකම අතහැර ගැනීම දුෂ්කර විය හැකියැ’යි කියන්නට නම් පුළුවන. කේශප්ගේ ප‍්‍රකාශයේ එවැනි කරුණු තුනක් තිබේ. යුද අපරාධ, මානව සංහතියට එරෙහි අපරාධ හා මානව හිමිකම් කඩවීම් සම්බන්ධයෙන් ගෝඨාභයට තිබෙන චෝදනා ඒ කරුණු තුනයි. යම් හෙයකින් ඒ සම්බන්ධයෙන් ගෝඨාභයට එරෙහිව නීතිමය පියවර ගන්නට අමෙරිකාව සුදානම් වුවහොත්, ගෝඨාභයට සෑහෙන අවාසිදායක තත්ත්වයක් ගොඩනැගෙනු ඇත. ඇත්ත හොඳින් දන්නා නමුත්, උදය ගම්මන්පිල මිනිසුන්ට බොරුවට කියන පරිදි, අදාළ කාර්යාලයට ගොස් පියවර දෙක තුනකින් පුරවැසිභාවය අත්හැරිය හැකිය කියන තරම් පහසු තැනක නොවේ ගෝඨාභය සිටින්නේ. ඔහු පසුගිය කාලයේ සමීපව ඇසුරු කළ සමහරුන් මනුවර්ණ සමග කියා ඇති පරිදි, ‘ඒකේ පොඩි අවුලක් තියෙනවායැ’යි ගෝඨාභයම සමහර විට කියා ඇත.
කොහොම වුණත් කේශප්ගේ කතාවෙන් පැහැදිලි වන්නේ ගෝඨාභය කෙරෙහි අමෙරිකාව දක්වන අපැහැදීමයි. එහෙම වුණත් ජාත්‍යන්ධ සිංහල බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදීන්ට නම් අමෙරිකාවට එරෙහි ජාතික නායකයකු ගැන සිහිනයක් තිබිය හැකි නමුත්, අමෙරිකාවේ අවුරුදු ගණනක්ම නිල් කරපටි රැුකියා කරමින් ජීවත්වුණු ගෝඨාභයට නම් අමෙරිකාව නැති ලෝකයක් ගැන හිතාග න්නටවත් බැරි වනු ඇත.
කොහොම වුණත්, 20වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්මත කරගන්නට හැකිවුණොත් ගෝඨාභයගේ සිහිනය උපන්ගෙයිම මියැදෙයි. එවිට, අමෙරිකානු පුරවැසිකම අත්හරින්නට ඔහු කිසිසේත් කැමති නොවනු ඇත. ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂයේ ගෝඨාභය කර තබාගෙන යන කණ්ඩායම 20වැනි සංශෝධනයට විරුද්ධ විය යුතුයැයි මහින්දට දැඩි බලපෑමක් එල්ල කරන නමුත්, මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ සිහිනය සමපාත වන්නේ 20වැනි සංශෝධනය සමගය. ඒ අගමැති හැටියට මහමැතිවරණයට ඉදිරිපත් වීමට ඔහුට හැකි නිසාවෙනි. දැනටමත් ඔහු තැනින් තැන 20ට තමාගේ ඇති කැමැත්ත ගැනත්, 20 ගැන තවමත් ඒකාබද්ධය පැහැදිලි තීරණයක් අරගෙන නැති බවත් කියමින් සිටියි.
පසුගිය දිනවල, විවිධ රැුස්වීම්, හමුවලදී ශ‍්‍රීලනිප පාක්‍ෂිකයන්ට තිබෙන වැදගත් ප‍්‍රශ්නයක් එළියට ආවේය. එනම්, ඇත්ත වශයෙන්ම 2019 තමන්ගේ පක්‍ෂයේ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා කවුරුද යන්නයි. ශ‍්‍රීලනිපයේ නායකයන්ගෙන්ද පාක්‍ෂිකයන් ඒ ගැන විමසන්නට පටන්ගත් විට, ඒ නායකයන් ජනාධිපතිවරයාගෙන් ප‍්‍රශ්නයට පිළිතුරු ඉල්ලා සිටි බව දැනගන්නට තිබේ. ජනාධිපතිවරයා එවිට කියා ඇත්තේ, ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේ අපේක්‍ෂකයා තමා බව ජනතාවට කියන ලෙසය. එහෙත්, ගන්ධබ්බ ජීවිතයක් ගතකරන 16 දෙනාගේ කල්ලියේ බහුතරය වුණත් මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන ඊළඟ අපේක්‍ෂකයා වීම ගැන පැහැදීමක් නැත. ඩිලාන් ප‍්‍රනාන්දු, ජෝන් සෙනෙවිරත්න වැන්නන් ප‍්‍රසිද්ධියේම කියන්නේ තමන් එකතු විය යුත්තේ මහින්ද රාජපක්ෂ යටතේ බවය.
තනියෙන් ඉල්ලන තමාට දිනන්ට බැරි බව, පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී ලක්ෂ 14ක් ඡුන්ද ගත් සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා අංක ගණිතයෙන්ම මේ වනවිටත් තේරුම් ගෙන සිටිනවාට සැකයක් නැත. ඒ නිසා ඔහුගේ ජනාධිපති සිහිනය යළි සැබෑ කරගන්නට නම්, අනිවාර්යයෙන්ම ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂයේ සහාය ගන්නට සිදුවෙයි. ඒ සඳහා ඇති විය හැකි සන්ධානය කුමක්ද? එක්කෝ ‘මෛත‍්‍රී ජනාධිපති-මහින්ද අගමැති’ පන්නයේ සන්ධානයකි. මේ සන්ධානය දෙන්නාටම දිරවාගන්නට ඒ තරම් පහසු එකක් නොවේ. තමාගෙන් ආප්ප කා පහුවදා පාවාදුන් මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන යටතේ අගමැති ධුරයේ සිටින්නට මහින්ද රාජපක්ෂ කැමතිවනු ඇතැ’යි සිතිය නොහැකිය. යම් හෙයකින් එවයැනි සන්ධානයක් ඇතිවුණත්, වහාම යායුතු තෝරාගැනීම් දෙකකි. එකක් නම්, මහින්ද අගමැති වන පාර්ලිමේන්තුවක් විසින් ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් ගෙනැවිත්, යළිත් මහින්ද රාජපක්‍ෂට ජනාධිපති වන්නට හැකි පරිසරයක් සකස් කිරීමයි. දෙවැන්න, විධායක අගමැති ධුරයකට වැඩි බලයක් හිමිවන, නාමික ජනාධිපතිවරයකු සිටින ව්‍යවස්ථාමය වෙනසකට යෑමයි. මේ කුමන තත්ත්වයක් යටතේ වුණත්, අනාගත දේශපාලනයේ ජනාධිපතිවරයකු හැටියට මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මහතාට තිබෙන ඉඩ කෙමෙන් සංකෝචනය වන බව පැහැදිලිය.
දෙවැනි ‘විය හැකි’ සන්ධානය ‘මෛත‍්‍රීපාල ජනාධිපති-ගෝඨාභය අගමැති’ සන්ධානයයි. එහෙත්, මෛත‍්‍රී ජනාධිපති අපේක්‍ෂක වන, තමා අගමැති වන තරගයකට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා ඒ තරම් කැමැත්තක් දක්වනු ඇතැ’යි සිතිය නොහැකිය. ඔහුගේ කැමැත්ත සර්වබලධාරි ජනාධිපතිවරයා බවට තමාම පත්වීමයි. ගෙඩිය තමාම නෙළාගැනීමයි.
යම් හෙයකින් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා වුවහොත්, එතැන් සිට ඇරෙනු ඇත්තේ තවත් දේශපාලන කවුළු කිහිපයකි.
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ කොහොමටත් චීනයට හිතැත්තෙකි. පහුගිය කාලයේත් ඔහු චීන රජයේ ආරාධනයෙන් චිනයේ පාඨමාලාවක් හැදෑරූ බව කියනු ලැබේ. කොහොමටත්, ලංකාවේ බලය තහවුරු කරගැනීම සඳහා චීනයට සිටින විශ්වාසවන්තම සගයන් එන්නේ රාජපක්ෂ පවුලෙනි. ඒ නිසා, ගෝඨාභය අපේක්‍ෂකයා වන අවස්ථාවක, චීනය ඔහු සමග සහයෝගයෙන් වැඩ කරනු ඇතැ’යි සිතන්නට පුළුවන. දැනටමත් චීන කොලනියක් බවට පත්වී ඇති ලංකාව, අනාගත රාජපක්ෂ පාලනයක් යටතේ සම්පූර්ණයෙන්ම චීන ප‍්‍රාන්තයක් බවට පත්වන්නට තිබෙන ඉඩ ඒ අනුව ඉතා වැඩිය. එහෙත්, එහි සිටිනු ඇත්තේ චීනය පමණක් නොවේ. රුසියාවද චීනයත් සමග ලංකාවේ තැන තහවුරු කරගැනීමට කැමති වනු ඇත. ඔවුන් සියල්ලන්ටම ඒ සඳහා වැඩබිම වනු ඇත්තේ එළැඹෙන ජනාධිපතිවරණයයි. එහිදී ක‍්‍රීඩා කරන චීන-රුසියානු හවුලේ ගැත්තා වනු ඇත්තේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂය.
රුසියානු-චීන බලවේගයන්ට එරෙහි දේශපාලන බලවේගය දැනටමත් සිය ඕනෑඑපාකම් ප‍්‍රකාශ කර තිබේ. ඒ අමෙරිකාව ප‍්‍රමුඛ බටහිර රාජ්‍යයන්ය. අතුල් කේශප් විසින්ය. එපමණක් නොවේ. චීනය දෙස විමසිල්ලෙන් බලාසිටින ඉන්දියාවද, එවැනි පසුබිමකදී ඉන්නට ඉඩ ඇත්තේ අමෙරිකාව සමග එක පිලේය. හෙවත් ගෝඨාභයට විරුද්ධ පිලේය. විශේෂයෙන් උතුරේ ප‍්‍රශ්නය නිසා පසුගිය කාලය පුරාම බරපතළ අවුල්වලට මුහුණ දුන් ඉන්දියාව, යළිත් වරක් යුදකාමී, දෙමළ විරෝධී සිංහල බෞද්ධ ආධිපත්‍යයේ ප‍්‍රකාශකයකු වන ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට රටේ විධායක බලය හිමිවීම ගැන බලනු ඇත්තේ සෑහෙන නොපහන්කමකිනි. එවැනි අන්තවාදී නායකයකු හරහා උතුර නැවතත් අස්ථාවර වීමට තිබෙන හැකියාව නොසලකා හැරිය නොහැකිය. දැනටමත් ලංකාව තුළ සිදුවන චීන මැදිහත්වීම් ගැන අප‍්‍රසාදයෙන් බලාසිටින ඉන්දියාව, චීනයේ ඍජු සහායකයකු රටේ ජනාධිපති ධුරයට පත්වීම (නැතහොත් පත්කිරීම) සලකනු ඇත්තේ ඉතාම බැ?රුම් හා සංවේදී කාරණයක් ලෙසය.
2019 බලවතුන්ගේ කෙළිබිමක්
.. ඒවා ඇතුළේත් දේශපාලන පෙළක් තිබුණා. අසංක සායක්කාර
අසංක සායක්කාර ‘ලංකා’ පුවත්පතේ දීර්ඝ කාලයක් සේවය කළ මාධ්‍යවේදියෙක්. ‘ජේලර්’ නම්වූ නවකථාව, ‘ඇම්ඩන්’ නම් වූ වැඩිහිටි ජනකතා කෘතිය, ‘ප‍්‍රින්ස් ගුණසේකරගේ ජීවිත කතාව’ වැනි පොත්පත් ලියූ ලේඛකයෙක්. ‘ජීවිතය ලස්සනයි, අපි අපි වගේ, සිහින පුරය, ජෝඩු ගෙදර’ වැනි ජනප‍්‍රිය ටෙලිනාට්‍යවල ටෙලිනාට්‍ය පිටපත් රචකයා. ‘ශ‍්‍රීමත් සූ-මන, සංඝදාසගේ චූටි කලිසම’ වැනි වේදිකා නාට්‍ය ලියා අධ්‍යක්ෂණය කළ වේදිකා නාට්‍ය අධ්‍යක්ෂවරයෙක්. ඔහු ‘අහස මීඩියා’ පොත් ප‍්‍රකාශන ආයතනයේ ප‍්‍රධානියෙකු ලෙස කටයුතු කරනවා. ඔහුගේ නවතම වේදිකා නාට්‍යය වන ‘මම කෙළින් මිනිහෙක්’ ජුනි 15, 16 දිනවල වේදිකාගත වීමට නියමිතයි.
තරිඳු උඩුවරගෙදර
කලාකාරයෙක් වෙන්න පසුබිම හැදුණේ කොහොමද?
ඉස්කෝලේ ගිය කාලයේ ඉඳන් සාහිත්‍යය පැත්තට උනන්දුවක් තිබුණා. මම මුලින් ඉගෙනගත්තේ කන්නංගර විද්‍යාලයේ. එතැනින් මම උසස්පෙළ 2000 අවුරුද්දෙ කණ්ඩායම එක්ක කලා විෂයන් කරන්න ආනන්දයට ගියා. එතැනදී මට හමුවුණා අමුතු කණ්ඩායමක්. මම අමුතුයි කියන වචනෙ පාවිච්චි කළේ එතැන හිටි අය අද කරන දේවල් එක්ක. එතැනට නාලන්දෙන් ආවා කෞශල්‍ය කුමාරසිංහ, හොරණ රාජකීය විද්‍යාලයෙන් ඉන්ද්‍රචාප ලියනගේ ආවා, අශෝක විද්‍යාලයෙන් ආවා විශ්ව පරණයාපා. එතකොට ආනන්දයේම කසුන් කල්හාර, චරිත් සේනාධීර හිටියා. විද්‍යා අංශයේ හිටියා තව පිරිසක්. ප‍්‍රදීප් සාරංග, චාමිකර මෝසස් අපට කලින් අවුරුද්දේ විදර්ශන කන්නංගර වගේ පිරිසක් හිටියා. අපේ අවුරුද්දෙම හිටපු මිතුරු කණ්ඩායමේ හිටියා සමනලී ෆොන්සේකා, අමන්දා, චාමර ගුරුගේ වගේ පිරිසක්. අපට පස්සේ අවුරුද්දේ තමයි බූපති නලින් හිටියේ. මට මඟහැරුණු නම් කිහිපයකුත් ඇති. අපි එකිනෙකා මුණගැහෙමින් කතාබහ කළා. සංවාද කළා, විවාද කළා, බෙදාගත්තා. මට මතකයි අනූනවයේ පේරාදෙණිය ශිෂ්‍ය සංගමයෙන් කරපු ශිෂ්‍ය සාහිත්‍ය උලෙළේදී ලංකාවෙන්ම ආ විවිධ කෙටිකතා අතරින් කෙටිකතා අංශයේ පළමු ස්ථානය කෞශල්‍ය, දෙවැනි ස්ථානය මම සහ තුන්වෙනි ස්ථානය සමනලී ගත්තා.
උසස්පෙළින් පස්සේ විශ්වවිද්‍යාලයට ගියාම මම වැඩිපුර ජවිපෙට ගැටගැහුණු විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍ය දේශපාලනය පැත්තට බරවුණා.
ඔබ දීර්ඝ කාලයක් මාධ්‍යවේදියෙක් විදියට වැඩ කළ ‘ලංකා’ පත්තරය සෑහෙන ජාතිවාදී දේශපාලනයක යෙදුණා නේද?
‘ලංකා‘ නිසා ඉගෙනගත් හොඳ දේවල් අතර ඔය වගේ තත්ත්වයකුත් තිබුණු බව පිළිගන්න වෙනවා. මුල ඉඳන්ම සාමාන්‍ය ජේවීපී පාක්ෂිකයා හිරවුණු තැන්වල පත්තරය හිරවෙලා හිටියා. විශේෂයෙන් යුද්ධය සම්බන්ධයෙන්. ඒ කාලයේ තිබුණු පත්තරේ සමහර දේවල් මොන තරම් ආන්තිකද කියලා දැන් තමයි තේරෙන්නේ. පක්ෂය ඇතුළේ අනෙක් අයගේ මත පිළිනොග ැනීමේ ජවිපෙ දුර්වලතාව ලංකා පත්තරේත් තිබුණා. මම ලියූ දේවල් කප්පාදු කිරීම නිසා ගැටුම් හැදුණා. මම ලියූ සමහර දේවල් වැඩිහිටියන්ට සුදුසු නිසා ගැටුම් හැදුණා. ඒ කාලයේ මම මාධ්‍යවේදියෙකු විදියට යුද්ධය සම්බන්ධයෙන් ලියලා නැතත් සරත් ෆොන්සේකා ගෙනා වෙලාවේ අපි අන්ධ විදියට ෆොන්සේකා උස්සන්න කටයුතු කළා. ඒ සමහර තැන් සීමාව ඉක්මවලා ගියා. ෆොන්සේකාව යුද වීරයෙක් කළා.
ඔබේ වේදිකා නාට්‍යවල, ඇතැම් පුවත්පත් ලිපිවල වගේම ඇම්ඩන් වගේ පොත්වලත් වැඩිහිටියන්ට සුදුසු ස්වභාවයක් තියෙනවා නේද? ඒක එන්නේ කොහොමද?
ඒ මට පෙනෙන විදිය නිසා වෙන්න ඇති. ඇම්ඩන් කතාන්දර කියන්නේ අපි එදිනෙදා කතාකරන සංස්කෘතියේ කොටසක්. ඇත්තටම ඒවා හරි රසවත්. ලියා තැබීම වටිනවා. ඒවා හංගන්න අවශ්‍ය නැති බවයි මම හිතන්නේ. සමලිංගිකත්වය ගැන කතාබහක් නොතිබුණු 2002 දී විතර මම ‘ඊඩිපස් නොමළේය’ කියලා නාට්‍යයක් කළා. ඒක හරහා කතාකළේ පියෙක් සහ පුතෙක් තමන්ගේ සම්බන්ධය නොදැන හිරගෙදරදී සමලිංගික සම්බන්ධයක් පැවැත්වීම පිළිබඳ කතාවක්. මේ වගේ නිර්මාණ මම මුල්ම කාලයේදී කළේ ලොකු දේශපාලන අදහසක් ඇතිව නෙවෙයි. හැබැයි ඒවා ඇතුළේත් දේශපාලන පෙළක් තිබුණා.
මේ නිර්මාණ ඇතුළේ තිබුණේ නිකන්ම වැඩිහිටියන්ට පමණයි කතාන්දර නෙවෙයි. ඒවා ඇතුළේ යටිපෙළ කතාවක් තිබුණා. උදාහරණයක් විදියට ‘සංඝදාසගේ චූටි කලිසම’ සෙක්ස් ගැනම කතාකරන දෙයක් නෙවෙයි. ඒක සුභසාධන රාජ්‍යයේ අවුලක් ගැන කතාකරන්නේ. හැබැයි අලූ‍තෙන් කරන ‘මම කෙළින් මිනිහෙක්’ කියන වේදිකා නාට්‍යයේ පළවැනි වතාවට මම දේශපාලනයේ ලිංගිකත්වය ගැන කතාකරනවා. එතකොට ඒක සෙක්ස් ගැනම කතාකරන වේදිකා නාට්‍යයක්.
ඔබ ටෙලිනාට්‍ය කලාව ගැන හිතන්නේ මොකක්ද?
අපට අවශ්‍ය දේ සම්පූර්ණයෙන්ම කරන්න බෑ. ව්‍යාපාර අරමුණු තියෙනවා. මූලිකවම මම ටෙලිනාට්‍ය ලීවේ ජීවත්වීමේ මාර්ගයක් විදියට. හැබැයි අපට අවශ්‍ය දේවල් ටෙලිනාට්‍ය ඇතුළේ ව්‍යංගයෙන් කියන්න අවස්ථාවක් තියෙනවා. මම ‘සිහිනපුරය’ තමයි මුලින්ම තනිවම ලියූ ටෙලිනාට්‍යය. සිහිනපුරයේ චරිත හරහා ලංකාවේ සමහර තැන්වලට සියුම් ප‍්‍රහාර එල්ලකළා. ඒකට බාධා එල්ලවුණේ නැහැ. කල් යද්දී මටම දැනුණා මගේ නිර්මාණශීලීත්වය හීන වෙන විදිය. අනෙක ටෙලිනාට්‍යවල වියදම බරපතළ විදියට කප්පාදු කෙරෙද්දී ඒවායේ නිර්මාණශීලීත්වය කඩාවැටුණා. අපි ලියන දේවල් ඒ විදියටම වෙන්නේ නැතිවුණා. ලොකේෂන් ගොඩක රූගත කරන්න බැරි නිසා ගෙවල් ඇතුළේම දර්ශන ලියන්න වෙනවා වගේ තත්ත්වයන්ට මුහුණදුන්නා. චරිත අඩුවෙන් තබාගන්න වුණා. මගේ අදහස නම් ඒ සීමා ඇතුළේ වුණත් නිර්මාණශීලිත්වය තියෙන කෙනෙකුට වැඩ කරන්න පුළුවන්. හැබැයි මම අවුරුදු එකහමාරකින් විතර ටෙලිනාට්‍යයක් ලියලා නැහැ. මම තිරිංග නැතිවම වැඩකට බහින්නේ වේදිකා නාට්‍යයක් කරද්දී. වේදිකා නාට්‍යයක් කරන්නේ මම මගේ සල්ලිවලින්. ඒ නිසා ටිකට් කොච්චර විකිණුණාද කියලා මගෙන් ප‍්‍රශ්න කරන්න කෙනෙක් නැහැ.
පෞද්ගලික රෝහල් රෝගීන් ගසාකනවාද?
රේඛා නිලූ‍ක්ෂි හේරත්
වර්තමානයේදී පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවක් ලබාගන්නේ ධන කුවේරයෝ පමණක් නොවෙති. සාමාන්‍ය මධ්‍යම පන්තික පවුලක් පවා හදිසි රෝග තත්වයකට ප‍්‍රතිකාර සොයා යන්නේ පෞද්ගලික සේවාවන් කරාය. රජයේ සේවාවන් මන්දගාමී වීම නිසාම රජයේ රෝහල්වල සිටින විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු වුව පෞද්ගලික රෝහලකදී මුණ ගැසෙන්නට රෝගීහු ප‍්‍රිය කරති.
ඊට අමතරව දරු උපත් ආදි සාමාන්‍ය සෞඛ්‍ය කටයුතු සඳහා මෙන්ම, සිරුරේ ඇතිවන පුංචි ආබාධයකට පවා පෞද්ගලික රෝහලකට යන්නට හුරුව සිටින්නේ පහසුවෙන් රෝහල් බිලක් ගෙවා දැමීමේ හැකියාව ඇති පුද්ගලයෝ පමණක් නොවෙති. දැවැන්ත බිල් අසීරුවෙන් ගෙවා දමන්නට සිදුවුණත් පෞද්ගලික රෝහලට යන පුද්ගලයෝ බොහෝය.
සියලූ දේ රජයේ රෝහල් හරහා ඉහළ ප‍්‍රමිතියෙන් කෙරෙනවා නම් අපි කැමති වෙන්නෙමු. සාමාන්‍ය ජනතාව සඳහා රජයේ සෞඛ්‍ය සේවාව පවත්වාගෙන යා යුතු බවටද එකඟ වන්නෙමු. එහෙත් පෞද්ගලික අධ්‍යාපනයට විරුද්ධව පාරට බහින පුද්ගලයන්වත් පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවන්ට විරුද්ධ නොවන පසුබිමක පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවය ගැන විචාරශිලී වීම පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවය ලබාගන්නා පුද්ගලයන්ගේම කර මත පැටවී ඇත.
පෞද්ගලික රෝහලකදී බඬේ අමාරුවක් සමඟ පැමිණෙන රෝගීන් වැඩි සොයාබැලීමක් නැතිව උණ්ඩුක පුච්චය ඉවත් කිරීමේ සැත්කම්වලට යොමුකර ලක්ෂ ගණන් අයකරන තත්වයක් ඇතිනම් පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවාව ගැනද විමසිලිමත් විය යුතු බව පැහැදිලි කාරණයකි. හදවත් රෝගයක් සමඟ පැමිණෙන රෝගියෙකු ඩයලයිසීස් සඳහා යොමුකොට ලක්ෂ ගණන් බිල් ඉදිරිපත් වන්නේ නම් ඒ ගැන සැලකිලිමත් විය යුතුය. මේ පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවන් පිළිබඳ කෙටි සොයාබැලීමකි.
දරු උපත්
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් 2015 මැය 25 ඉදිරිපත් කර ඇති වාර්තාවකින් විමසා ඇත්තේ ලෝක මට්ටමින් සිසේරියන් සැත්කම් පසුගිය කාලය තුළ වර්ධනය වී ඇති ආකාරය පිළිබඳවයි. එම වාර්තාවෙහි සඳහන් වී ඇත්තේ ලෝකයේ ආර්ථික වශයෙන් දියුණුවෙන රටවල් කිහිපයක සිසේරියන් සැත්කම් ප‍්‍රමාණය වේගයෙන් වර්ධනය වී ඇති බවයි. එය සැකසහිත බවද එම වාර්තාවෙහි සඳහන් කරයි. ලංකාවේ වාර්ෂිකව 2.8 ප‍්‍රතිශතයකින් සිසේරියන් සැත්කම් ප‍්‍රමාණය වැඩිවී ඇති අතර 2015 වර්ෂයේ දරු උපත් අතරින් 33 ක ප‍්‍රතිශතයක් සිසේරියන් සැත්කම් සිදුවී ඇත. 30කට වැඩි ප‍්‍රතිශතයක් සිසේරියන් සැත්කම් සිදුකරන රටවල් අසාමාන්‍ය තත්වයක් ඇති රටවල් ලෙස ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධාන නම් කර ඇත. මේ ග‍්‍රාමීය ප‍්‍රදේශ ද ඇතුළුව මුළු රටේම ප‍්‍රතිශතය වන අතර ලංකාවේ පෞද්ගලික රෝහල්වල සිදුවන දරු උපත්වලින් අඩකට ආසන්න ප්රමාණයක් සිසේරියන් සැත්කම් බව රෝහල් ආශ‍්‍රිත නොනිල වාර්තා පවසන්නේය. ඒ පිළිබඳව නිල ගණනයක් සිදුකර නොමැත.
ලියුම්කාරිය විසින් රෝහල් කිහිපයක් අමතා දරු උපත් සඳහා වන පැකේජ පිළිබඳව විමසන ලදි.
ස්වාභාවික දරු උපතක් සඳහා නවලෝක රෝහලේ දින එකහමාරක් නැවතීමට යන වියදම රුපියල් 43,000කි. වෛද්‍යවරුන්ගේ අයකිරීම් සමඟ දින දරු උපතක් සඳහා සමස්ත වියදම රුපියල් ලක්ෂයකි. සිසේරියන් සැත්කමක් සඳහා නැවතීමට රුපියල් 71000 ක් වැයවෙන අතර වෛද්‍යවරුන්ගේ අයකිරීම් සමඟ රුපියල් ලක්ෂ දෙකහමාරකට වැඩි වියදමක් වැය කළ යුතු වේ.
ඩර්ඩන්ස් රෝහලේ ස්වාභාවික දරු උපතක් සඳහා දිනක සමස්ත වියදම රුපියල් 1,60,000කි. සිසේරියන් සැත්කමක් කිරීමට නම් දින දෙකක් රෝහලේ නැවතීමට සිදුවෙයි. රුපියල් 2,75,000ක් ඒ වෙනුවෙන් වියදම් කිරීමට සිදුවෙයි.
ලංකා රෝහලේ පැකේජ තුනක් ඇත. රෝගී න් හයදෙනෙකු සිටින පොදු වාට්ටුවක නවාතැන් ගන්නේ නම් දින දෙකක වියදම රුපියල් 51,000කි. ඒ වෛද්‍ය ගාස්තු නැතිවය. අර්ධ සුඛෝපබෝගී කාමරයක නවාතැන් ගන්නේ නම් දින දෙකකට රුපියල් 55,000 කි. සුඛෝපභෝගි කාමරයක නවාතැන් ගන්නේ නම් රුපියල් 59,000ක් ගෙවීමට සිදුවෙයි.
සිසේරියන් සැත්කමක් සදහා පොදු වාට්ටුවක නැවතුණ විට 72,000 කි. අර්ධ සුඛෝපභෝගී කාමරයක මිල 75,000 කි. සුඛෝපභෝගි කාමරයක මිල 85,000 කි. මේ සියල්ලට වෛද්‍යවරයාගේ ගාස්තු එකතුවන්නේය.
පෞද්ගලික රෝහල්වල සේවය කරන වෛද්‍යවරුන්ම පවසන ආකාරයට දරු උපත් හරහා පෞද්ගලික රෝහල් විශාල ආදායමක් උපයන්නේය. මීට වඩා අඩු මුදලක් දරු උපත් සඳහා අය කරගැනීමේ හැකියාව ඇති නමුත් දරු උපතකදී ඕනෑම මිලක් ගෙවීමට සූදානම් සාමාන්‍ය ජනතාවගෙන් විශාල මිලක් අය කරගන්නා බව වෛද්‍යවරුන්ගේ මතයයි.
චැනල් සේවා
’සමහර වෛද්‍යවරුන් අඩුවෙන් අය කරනවා. එහෙත් වෛද්‍යවරුන් අතර ඉතාම ඉහළ මිලක් අසාධාරණ විදියට අය කරන වෛද්‍යවරුන් ඉන්නවා. වැට් බද්දක් තියෙන නිසා ඒකත් රෝගියාගෙන් අය කරනවා.’ චැනල් සේවාව ගැන අදහස් දක්වමින් එක් වෛද්‍යවරයෙක් මෙසේ කීය. වෛද්‍යවරුන්ගේ චැනල් සේවා ගැන විමසීමට අපි විසින් වෛද්‍යවරුන් කිහිපදෙනෙකු අයකරන මිල ගණන් පිළිබඳව සොයා බැලූ‍වෙමු.
රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ එක් ප‍්‍රධාන වෛද්‍යවරයෙකු චැනල් කිරීමට රුපියල් 2225 ක් වැය කළ යුතුය. එම වෛද්‍යවරයා චැනල් කිරීම සඳහා පෞද්ගලික රෝහල් කිහිපයක මැයි 9 වැනිදා සිට මැයි 28 වැනිදා දක්වා සිටින දින ගණන් ආසන්න වශයෙන් 30ක් පමණ වෙයි. රෝහල්වල වෙබ් අඩවි අනුව එම වෛද්‍යවරයා මැය 9 වැනිදා සිට 23 වන දා දක්වා ආසිරි සෙන්ට‍්‍රල් රෝහලේ ලෙඩුන් බලන වාර ගණන 5 වතාවකි. ඩර්ඩන්ස් රෝහලේ මැයි 12 සිට මැයි 29 දක්වා 6 වතාවකි. නවලෝක රෝහලේ මැයි 16 සිට 22 දක්වා 10 වතාවකි. නවලෝක මෙඩිකල් සෙන්ටර්හි වාර 2 කි. මැයි 14 සිට 28 දක්වා නයින් වෙල්ස්හිදි 3 වතාවකි. ටෙලි ඩොක්ටර්ස් සේවාවේදී මැයි 9 සිට 17 දක්වා 4 වතාවකි. එක් අවස්ථාවකට රෝගීන් තුන්දෙනෙකු පමණක් චැනල් කළත් වෛද්‍යවරයාට මේ කාල සීමාව ඇතුළත චැනල් කිරීමෙන් පමණක් ලැබිය හැකි අවම ආදායම රුපියල් ලක්ෂ දෙකකි.
ස්නායු විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් අතරද හමුවෙන්නට ඉහළ මිලක් අයකරන වෛද්‍යවරු සිටිතිි. එක් වෛද්‍යවරයෙක් රුපියල් 3000 ක මිලක් හමුවීමට අය කරයි. තවත් වෛද්‍යවරයෙක් රුපියල් 2425ක් අය කරයි. දෙවැනියට කී වෛද්‍යවරයා මැයි 9 වැනිදා සිට 16 වැනිදා දක්වා නවලෝක රෝහලේ 15 වතාවක් ප‍්‍රතිකාර කරන්නේය. පෙර කී ආකාරයට එක් වතාවකට රෝගීන් තිදෙනෙකු ලෙස ගණනය කළහොත් මේ දින කිහිපයට නවලෝක රෝහලෙන් පමණක් එම වෛද්‍යවරයා ලබන ආදායම රුපියල් 109,125කි. මෙම වෛද්‍යවරයා මේ කාල සීමාව ඇතුළත වෙනත් රෝහල් කිහිපයකටද ගොඩ වන්නේය.
ඉහළම මිල ගණන් අය කිරීම ගැන ප‍්‍රසිද්ධව සිටින එක් විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු චැනල් කිරීමට පමණක් එක් වතාවකට රුපියල් 9975ක් වියදම් කළ යුතුය. එම වෛද්‍යවරයාම පෞද්ගලික රෝහලක රෝගියෙකුගේ තත්වය විමසා බැලීම සඳහා පැමිණෙන එක් වතාවකට රුපියල් 15,000 ක් අය කරන්නේය. බහුතර වෛද්‍යවරු එසේ රෝගියෙකු පරීක්ෂා කරන්නනට එක් වතාවකට රුපියල් 5000 ක් අය කරන්නෝය. රෝගීන් 10 දෙනෙකු එක් දිනයකට පරික්ෂා කළොත් රුපියල් 50,000 කි. ඉහත කී වෛද්‍යවරයා පරීක්ෂා කළොත් රුපියල් 150,000කි.
අදාල වෛද්‍යවරයා යටතේ අසාධ්‍ය තත්වයට පත්ව ප‍්‍රතිකාර ගත් එක්තරා කලාකරුවෙකුට දින දහයක ප‍්‍රතිකාර සඳහා ලැබී තිබුණු සම්පූර්ණ බිල රුපියල් ලක්ෂ 25ක් විය. එම බිල ගෙවාගැනීමට කලාකරුවාගේ සහෝදරිය අත මුදල් නොතිබූ නිසා කලාකරුවාගේ දේහය ලබාදීමටද රෝහලෙන් ප‍්‍රතික්ෂේප කර තිබුණු අතර ඔහු කලාකරුවෙකු නිසාම පසුව මුදල් ගෙවීමේ පොරොන්දුව පිට දේහය නිදහස් කරගැනීමට අවස්ථාව ලැබූ තිබුණි. ලක්ෂ 25 බිලක් නිකුත් වුණද රෝගියා මියගිය බවත් සිහිතබා ගත යුතුය.
පසුගිය මාර්තු මාසයේදී වයස අවුරුදු 90ක රෝගියෙකු පෞද්ගලික රෝහලකට ඇතුලත් කර ඇත්තේ කැස්ස වැඩිවීම හේතුවෙනි. මෙම රෝගියාගේ හදවතේ දුර්වලතාවක් ඇති බව රෝහලේදී හඳුනාගෙන ඇත. වෛද්‍යවරුන් පවසන අන්දමට මෙලෙස වයසින් වැඩි රෝගියෙක් රෝහලට ඇතුළත් කිරීමෙන් පසුව සුළු ප‍්‍රතිකාර හැර බරපතළ සැත්කම් ආදි ප‍්‍රතිකාරවලට යොමු වෙන්නේ නැත. බොහෝවිට එවැනි සැත්කම්වලට මුහුණදිය නොහැකි තත්වයේ රෝගියෙකුට සුවදායක ලෙස ඉදිරි කාලය ගතකිරීමට අවස්ථාව සකසා දෙනවා මිස බරපතළ ප‍්‍රතිකාර සඳහා යොමුවිය නොහැකිය. රෝගියාට අසාධ්‍ය නම් සුවදායක මරණයක් ලබාගැනීමට ඉඩ සැලසීම වෛද්‍ය විද්‍යාත්මකව පිළිගත් සංකල්පයකි. එවැනි රෝගියෙකුට බරපතළ ප‍්‍රතිකාර සිදුකොට යළි ජීවත් කරවීමට ඇත්තේ ඉතාම සුළු සම්භාවිතාවකි. එහෙත් මේ පෞද්ගලික රෝහලේදී රෝගියා ඩයලයිසීස් යන්ත‍්‍රයට යොමු කර ඇත්තේ වකුගඩුවේද ගැටලූ‍වක් ඇති බව පවසමිනි. ඩයලයිසීස් ප‍්‍රතිකාරය සඳහා සුදුසු මට්ටමෙන් රෝගියාගේ රුධිර පීඩනයද තිබී නැති අතර කෘති‍්‍රමව රුධීර පීඩනය වැඩි කොට ඩයලයිසීස් සිදුකර ඇත. අන්තිමේදී එම රෝගියා මියගොස් ඇති අතර ඩයලයිසීස් ඇතුළු සියලූ ප‍්‍රතිකාර සඳහා ලක්ෂ 33ක බිලක් ලැබී ඇත.
රක්ෂණ ක‍්‍රමය
ලංකාවේ ශක්තිමත් රක්ෂණ ක‍්‍රමයක් නැතිවීම නිසා මේ ගැටලූ වර්ධනය වී ඇති බව අප සමඟ අදහස් දැක්වූ එක් වෛද්‍යවරයෙක් කීය.
ඔහු දැක්වූ අදහස් මෙසේ සංක්ෂිප්ත කළ හැකිය.
‘යුරෝපීය රටවල පෞද්ගලික රෝහල් ක‍්‍රමයක් සහ රක්ෂණ ක‍්‍රමය ශක්තිමත්ව තිබෙන්නේය. ලංකාවේ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවය නිසාම රක්ෂණ ක‍්‍රම යුරෝපයට සාපේක්ෂව ශක්තිමත් නැත. යුරෝපයේදී නම් ක‍්‍රමය සැකසී ඇත්තේ රෝගියා සමඟ රෝහල කෙළින්ම ගණුදෙනු කිරීම වෙනුවට රක්ෂණ නියෝජිතයා රෝහල සමඟ ගනුදෙනු කරන ආකාරයටය. රක්ෂණ ආයතනය ප‍්‍රතිකාර ලබාදෙන ආකාරය නිරීක්ෂණය කරන්නේය. රෝගියාට අදාල නොවන ප‍්‍රතිකාර කිරීමට අවස්ථාව ලබා නොදෙන්නේය. ඒ නිසාම පිළිගත් මිල ගණන්ද සැකසී ඇත. එහෙත් ලංකාවේදී ඒ මිල ගණන් වෛද්‍යවරයාට හිතෙන ආකාරයට අය කරන්නේය. එපමණක් නොව බොහෝ රෝහල්වල වෛද්‍යවරයා අය කරන මුදල නෝට්ටුවලින් පමණක් ගෙවන්නැයි දැන්වීම් අලවා ඇත. ඒ වෛද්‍යවරයාගේ මුදල ගිණුම් වාර්තා හරහා හුවමාරු නොවීම පිණිසය. වෛද්‍යවරුන්ගේ ආදායම් නිල වාර්තාවලට හසු නොවනු පිණිසය.’
නියාමනය
වෛද්‍යවරුන් අය කරන මිල ගණන් පාලනය කිරීම සඳහා කිසිදු ක‍්‍රමයක් ලංකාවේ ඇත්තේ නැත. සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය රාජිත සේනාරත්න චැනලින් සඳහා රුපියල් 2000ක උපරිම මිලක් නියම කරමින් පනතක් සම්මත කරගන්නා බව 2016 දී කීවත් එය නීතියක් ලෙස ක‍්‍රියාත්මක වන බවක් පෙනෙන්නේ නැත. එවැනි පනතක් පැමිණියද එයට විරුද්ධව රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය අවි අමෝරාගනු ඇත. ලංකාවේ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවයක් ඇති පසුබිමක පෞද්ගලික අංශය නියාමනය පිණිස ගෙන එන පනතක් සෞඛ්‍ය සේවය පෞද්ගලීකරණය කිරීමක් ලෙස අර්ථ දක්වමින් පාරට බැසීමට වෛද්‍ය සිසුන්ද සමත් වෙනු ඇත. ඒ නිසා රෝගී න් වෙනුවෙන් සිදුවිය යුතුම කටයුත්තක් වන පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවය නියාමනය කිරීම නුදුරේදී සිදුවනු ඇතැයි අනුමාන කළ නොහැකිය. එහෙත් සිදුවිය යුත්තේ එයයි.
පෙර කී පරිදිම පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවය වෙත යන්නේ ඉසුරුමත් පුද්ගලයෝම නොවෙති. සාමාන්‍ය මධ්‍යම පන්තිකයන් පවා දැන් පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවන් වෙත යන්නට හුරුවී ඇත්තේ සෞඛ්‍ය වෙනුවෙන් ‘හොඳම’ සේවාව ලැබීමේ අරමුණෙනි.
මේ මාතෘකාව තවත් පුළුල් ලෙස කතාකළ යුතු එකකි. කතාකළ හැකි එකකි. ඒ පිළිබඳව ඉදිරියට කතාබහ කිරීමට අපි බලාපොරොත්තු වන්නෙමු. පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවයේ නියාමනයක් ඇතිවන තත්වයට රජයට බලපෑම් කිරීම පිළිබඳව සාමාන්‍ය ජනතාවගේ අවධානයක් යොමුවිය යුතු බව අපි අවධාරණය කරන්නෙමු.
භික‍ෂූන්ට බුදුදහම උගන්වනු.
රටේ භික‍ෂූන් වහන්සේලා කොපමණ ප්රමාණයක්, බුදුදහමේ මුලික හරයවත් නොදන්නා, හුදු චීවරධාරීන් පිරිසක් ද යන්න මේ දිනවල බැලු බැලු හැමතින් ම සනාථ වෙමින් තිබේ. සියල්ල දත් මේ චීවර දරන උන්නාන්සේලා නොදන්නා බව පෙනෙන්නේ බුදුදහම ගැන පමණ ය.
බුදුදහමේ ඉගැන්වෙන මූලික එහෙත් ඉතාමත් ම සාරවත් ඉගැන්වීමක් වන හේතු-ඵල සම්බන්ධය ගැන උකුණු හිසෙක තරම්වත් අවබෝධයක් ඇත්තේ, ඥානසාර භික‍ෂුවගේ පිබිදීම හා වැටීම ගැන හොඳින් තේරුම් ගන්නවා ඇත. එහෙත්, අවාසනාවට මෙන්, ඥානසාර භික‍ෂුව වෙනුවෙන් පසුගිය දිනවල කෑමොර දෙන, පාරවල උපවාස කරන, බහුතරයක් රාජපක‍ෂ නිකායේ සාමාජිකයන් වන භික‍ෂූන් නම්, හේතු-ඵල සම්බන්ධතා ඔස්සේ ඥානසාර හිමි ගැන තේරුම් ගන්නටවත් නොදන්නා බව පෙනෙයි.
ඥානසාර හිමියන් යනු මොළයේ පෙළඹුමට වඩා ශරීරයේ පෙළඹුමට මුල් තැන දී වැඩ කරන උන්නාන්සේ කෙනෙකි. නිර්දය ලෙස කියතොත්, මේ භික‍ෂුව සිටින්නේ මානසික අසමතුලිතතාවට ඛෙහෙත් ගත යුතු මට්ටමේ ය. ඔහු සිය ශරීරය පාලනය කර නොගනියි. එය කරන්නට ද ඔහුට බැරි ය. මේ නිසා, මේ භික‍ෂුවගේ සමීපතමයන් කළ යුතු ව තිබුණේ, ඉතා හොඳ වෛද්‍යවරයකුට එහිමියන් ඉදිරිපත් කොට ඛෙහෙත්වල පිහිට පැතීම ය.
ඒ වෙනුවට කැරුණේ සමකාලීන සිංහල භික‍ෂු පරම්පරාවේ නිලනොලත් සංඝ නායකයා හැටියට මේ භික‍ෂුව පත්කර ගැනීම ය. කවර භික‍ෂු සමාජයක් ද මේ?
ඥානසාර හිමි අසංවරව හැසිරීම ගැන පළමු විශ්වාසදායී සාක‍ෂිය හමුවන්නේ 2000 වසරේ බීමත් ව මෝටර් වාහනයක් පදවා පදිකයකුට තුවාල කිරීමේ සිද්ධියෙනි. ඒ නඩුවේ සියලූ චෝදනාවන්ට ඥානසාර භික‍ෂුව වරද පිළි ගත්තේ ය. එතැන් පටන්, භික‍ෂු ප්‍රතිරූපයට නොගැළපෙන පහත් ආකාරයෙන් අනේකවිධ අවස්ථාවල දී හැසිරුණු එහිමියන්, තමන් ළඟට ගෙන්වා අවවාද අනුශාසනා දී, ඒත් බැරි නම්, අනතුරු ඇඟවීම් කර, ඒත් බැරි නම් විනය ක්‍රියාමාර්ග ගෙන, හික්මවා ගැනීමට තමන්ට ඇති ශාසන කාර්යභාරය අතහැර දැමූ නායක භික‍ෂු සංඝයා, තමන්ගේ ඒ අතපසු කිරීමේ ඇවත නිසා, මේ ප්‍රතිඵලය බිහිවුණු බව තේරුම් ගත යුතු ය.
එක පැත්තකින් ඥානසාර භික‍ෂුව සංවර කරගන්නට ජ්‍යෙෂ්ඨ සංඝ නායකයන්ට බැරි විය. අනෙක් අතින්, ඒ භික‍ෂුව කරන කියන සියලූ දේවල්, zඋන්වහන්සේ කියන විදිය වැරදි වෙන්න පුළුවන්, ඒත් උන්වහන්සේ කියන්නේ ඇත්තZ කියමින් සාධාරණය කෙරිණ. වෛරී බස් දොඩමින්, ජනතාව අතර සැකය හා අවිශ්වාසය වපුරමින්, සුළුතර වාර්ගිකයන්ගේ ආගමික ශාස්තෘවරුන්ට පහත් වචනවලින් පරිභව කරමින්, සුළුතර වාර්ගිකයන්ට එරෙහිව බහුතරය උසි ගන්වමින් ඥානසාර හිමි වැරදි පාරක ගමන් කරන්නේයැZයි කියන්නට කශේරුවක් ඇති කිසි ම සංඝ නායකයෙක් රටේ නොසිටියේ ය. ඒ වෙනුවට තමන්ට කිව නොහැකි වෛරී කතා එහිමියන්ගේ මුවින් පිටවනු දැක සතුටු වෙමින් කාලය ගත කළ සංඝ නායකයෝ, අද ඥානසාර හිමිගේ සිවුර ගැලවීම ගැන කඳුළු හෙළති.
තමන්ගේ ශාසනික වගකීම ඉටු කරන්නට මේ නායකකාරකාදින්ට එදා හැකි විණි නම්, අද ඥානසාර හිමියන්ට තනියෙන්, ජම්පරයක් හැඳ වැලිකඩ සිරබත් කන්නට සිදුවන්නේ නැත. මේ ප්‍රභූ මෙන්ම නිර්ප්‍රභූ, එමෙන් ම කලහකාරී භික‍ෂු චරිත නිසා තමාට අද අත්වී ඇති ඉරණම ගැන හිරගෙදරදී වත් තේරුම් ගන්නට ඥානසාර හිමිට හැකි වේද?
ඒ අතර, රටේ සාමාන්‍ය නීතිය අනුව බන්ධනා ගාරයට ආ ඥානසාර හිමිගේ සිවුර ගලවන්නට පෙර මහානායක හිමිවරුන්ගෙන් ඇසිය යුතුව තිබුණියැයි කියන ව්‍යාජ ප්‍රවාදයක් ද සමාජගත කොට තිබේ. රටේ සාමාන්‍ය නීතිය කිසි ම ආගමකට අයත් නොවේ. ඒ නිසා ඒ නීතිය අනුව වැඩ කරන්නට කිසිම ගිහි හෝ පැවිදි හෝ බෞද්ධ නායකයකුගෙන් ඇසිය යුතු නොවේ. කළ යුතු දේ නීතියේ පැහැදිලි ව දක්වා තිබේ. ඒ නීතිය යටතේ භික‍ෂුව යනු තවත් කෙනකු පමණකි. බන්ධනා ගාරයට ආ විට තවත් නොම්මරයක් පමණි. වැදගත් වන්නේ බන්ධනාගාරයට නොඑන මං මොනවාදැයි බෞද්ධ පොතපත කියවා තේරුම් ගැනීම ය.•
•
අජිත්ගෙ පෙම් ගී වලට ඇඟ කිළිපොලා ගිහින් සිංදු ලියන්න ගත්තා ළහිරුකිතලගම
තරිඳු උඩුවරගෙදර
ළහිරුට ලියන්න ආසාව ආවෙ කොහොමද?
පුංචි කාලයෙ අපට අරමුණු නෑනෙ. සමාජයෙ අධිනිශ්චය වුණ රැුකියා ගැන පුංචිම කාලෙ අපි හීන දැක්කා. ඒත් එහෙම කාලයක අපට කොහෙන් හරි කියැවීමෙ පුරුද්දක් ආවා. මට අටේදී වගේ එමා බෝවාරි, අම්මා, සුදු ගෝනා සහ සුදුවැද්දා වගේ පොත් කිහිපයක් අපේ පුංචි ඉස්කෝලෙ පුස්තකාලයෙ තිබුණා. මට කතා ලියන්න ඕනෑවුණා. ඒ ආසාව එක්ක මම යොවුන් නවකතාවක් ලිව්වා ධාර්මික කියලා. මේක හරිම ආධුනික ප‍්‍රබන්ධයක්. මම ඒ කාලෙ කියවපු පොත් බොහොමයකින් ගත්ත අදහස් ඒ පොතේ පිරිලා තිබුණා. මම ඒ කාලෙ හිටියෙ මාතර කිතලගම ගම්මානයෙ. ඉතින්, ගැමි ජීවිතයක් අපට ලැබුණා. ඒ අත්දැකීම් එක්ක තමයි මම යොවුන් නවකතාව ලිව්වෙ. සාමාන්‍යපෙළ කාලයෙදී ගුරුවරයෙක්ට පොත දුන්නා. එයා මේක ටයිප් කරලා පොතේ ප‍්‍රින්ට් කොපියක් ගත්තා. මේ පොත යාළුවො, ගුරුවරු කියෙව්වා. හැමෝම මාව පුංචි සාහිත්‍යකාරයෙක් විදියට සැලකුවා.
බොරු කියන්න ඕනෑ නැහැනෙ. ඒ දවස්වල අපේ ගෙදර ඇහුවෙ අජිත් මුතුකුමාරණගෙ, කිංස්ලි පීරිස්ගෙ සිංදු. ‘පෙම්පත ඉරන්නෙපා ගුරුතුමනී… අකුරට ආ දා ඇගෙ සිත බැඳුණි….’ වගෙ සිංදු අයියලා දානවා. අමරදේවලාගෙ සිංදු නම් ඇහිලාම නැහැ. අජිත්ගෙ පෙම් ගී වලට ඇඟ කිළිපොලා ගිහින් සිංදු ලියන්න ගත්තා. ඔය දවස්වල අජිත් මුතුකුමාරණලා වෙන සිංදුවල තාලයට සිංදු හැදුවා. ‘මේ නොනිවෙන දිවි ගමනේ’ සිංදුවෙ තාලයට ගැහුවා ‘ගංගොඩවිල සෝම හිමි’ කියලා සිංදුවක්. මමත් ඕවා බලාගෙන ඉඳලා වෙන සිංදුවල තාලයට සිංදු ලියන්න පටන්ගත්තා. ‘මාතර බෝ සමිඳුට… මල් පුදලා මං අද… ප‍්‍රාර්ථනා කරනවා.. ලැබෙන්න නුඹ මා හට….’ ඔන්න ඕක තමයි මං ලියපු මුල්ම සිංදුව. ඒ අතරේ තමයි මට කොළඹ යුගයේ කවි සහ අසූව දශකයෙ කවියන්ගෙ කවි හමුවුණේ. කුමාරගමලාගෙ ඉඳන් රත්න ශ‍්‍රී වෙනකන්ම කවියන්ව අහුවුණා. උසස්පෙළ කාලයේත් පරාක‍්‍රම, මොනිකා වගේ කවි කිවිඳියන්ව මට අහුවෙනවා. මේවා කියවද්දී මම කවිය ගැන හිතපු විදිය වෙනස් වුණා. උසස්පෙළ කාලය වෙද්දී මම සිංදු අත්හැරලා ඒ කවියන්ගෙ ආභාසයෙන් කවි ලියන්න ගත්තා.
උසස්පෙළින් පස්සෙ?
විශ්වවිද්‍යාලයට ආවාට පස්සෙ පත්තරේ පළ කිරීමේ ආසාවෙන් ලිව්වා. පත්තරේ කවියක් පළවීම මාර විනෝදයක්. ඔහොම කාලෙක එක කෝල් එකක් ආවා. ‘ළහිරු කිතලගමද කතා කරන්නෙ? මම දිවයිනේ නිරෝෂන් හැඳලගේ.’ කියලා කතාකළා. මගේ කවි ගැන සතුට පළ කළා. සම්මානයක් ලැබුණාම මට යම් සතුටක් ලැබුණා නම්, ඊටත් වඩා සතුටක් ඒ ඇමතුම ආවාම මම වින්දා. පත්තරේ මගේ කවිවලට ලැබුණු ප‍්‍රතිචාරත් විවිධයි. ‘අප්පටසිරි, ළහිරු කිතලගම ඔයාද?’ පත්තරෙන් මගෙ කවි කියපු කෙනෙක් ඔහොම අහද්දී පුදුම හැඟීමක් දැනුණා. මේ ආසාවන් පසුපස්සේ ගිහින් පත්තරවල ගිය කවි එකතුකරලා පොතක් කළා.
පොතට ලැබුණ ප‍්‍රතිචාර…
පොත කරලා ටික දවසකට පස්සෙ සඳුන් ප‍්‍රියංකර විතානගේ කියන කවි ලියන මිත‍්‍රයාට රුපියල් එකසිය පණහේ පොත තවත් රුපියල් හැත්තෑපහක් වියදම් කරලා තැපෑලෙන් යැව්වා. ඊට පස්සෙ මෙන්න සඳුන් විචාරයක් ලියලා. ඊමේල් එකක් එව්වා. මගේ කවි පොත හොඳටම විවේචනය කරලා. මට මුලින් ආවෙ කේන්තියක්. මම සල්ලි වියදම් කරලා මම පොත යැව්වාම මේ මිනිහා මට ගහලානේ කියලා. ඒත් මම ඒ විචාරය එකොළොස් වතාවක් කියෙව්වා. ස්වයංවිවේචනාත්මකව මගේ පොත දිහා බැලූ‍වා. සඳුන් මට පස්සෙ කාලෙක කිව්වා වෙන කෙනෙක් නම් මේ වගේ විචාරයකින් පස්සෙ තරහා වෙනවා. හැබැයි ළහිරු විචාරයෙන් පස්සෙ මා එක්ක තවත් මිත‍්‍ර වුණා කියලා. එදා සඳුන් ගෙනාපු විවේචනය මමම මගේම නිර්මාණ ගැන අලූත් විදියට හිතන්න යොමුකළා. ඉන්පස්සෙ කවිය ගැන මම ආයෙ ආයෙත් කියෙව්වා. තව ගොඩක් කියවන්න තියෙන නිසා මම අදත්, හෙටත් කියවනවා.
කවියෙන් එහා ජීවිතය සැලසුම් කරන්නෙ කොහොමද? රැුකියාවක්, ආර්ථික ස්ථාවරත්වයක් ගැන හිතන්නෙ කොහොමද?
මට ලොකු ප්ලෑන් නෑ. විකල්ප ප‍්‍රතිපත්ති කේන්ද්‍රයේ මම කරන රැුකියාව හරිම අවිනිශ්චිතයි. ගිවිසුම් පදනමෙන් මම රස්සාව කරන්නෙ. හෙට වුණත් නැතිවෙන්න පුළුවන්. හැබැයි මට ලොකු ප්ලෑන් නෑ. මම මගේ අතීතය ගැන ටිකක් කියන්නම්.
අසූනවයෙ මම ඉපදුණා. මට අවුරුද්දක් යන්න කලින් තාත්තා නැතිවුණා. ජේවීපී කලබලවලින්. අම්මාට අවුරුදු තිස්එකේදී තමයි ළමයි හතරදෙනෙක් එක්ක තනිවෙන්නෙ. අම්මා මහගෙදරට එනවා. මාතර කිතලගම කියන ගම. අපේ ජීවිත විසිරුණු ගතියක් තිබුණා. ඒ වගේම ජීවිත අසීරුයි. තාත්තා භීෂණයෙන් අතුරුදන් වුණ හැටදාහේ ලිස්ට් එකේ හිටියා. ඒ නිසා පණස්දාහක විතර වන්දියක් ලැබුණා. ඒ කාලෙ හැටියට ලොකු වන්දියක් වුණ ඒ මුදලෙන් අම්මාට ගෙදර හදාගන්න පුළුවන් වුනා. ආයේ අම්මා ගෙදරට ආවා. අයියලා දෙන්නා ගෙදරින් වෙන්වෙද්දී අක්කායි මමයි තනිවුණා. අම්මා කළේ ගෙවල්වල වැඩපල කරපු එක. පුංචි දවසෙ වැටුපකට වැඩ කළේ. දවසෙ ආදායමට භූමිතෙල්, කිරිපිටි ගෙනල්ලා ජීවත්වුණේ. භූමිතෙල් ලාම්පුවෙ තෙල් පහුවදාට පාඩම් කරන්න එළිය අඩු කරලා අඩ අඳුරෙ පාඩම් කරද්දී මම එදා හිතුවෙ නෑ විශ්වවිද්‍යාලයට යන්න, ඉගෙනගෙන ලොකු රස්සාවක් කරන්න. උසස්පෙළ ලීවාම මම කැන්ඩි එකේ වැඩ කරන්න ආවා. ඒකෙන් ගෙදර උළුවහු ටික එහෙම හදාගන්න ලැබුණා. මම උසස්පෙළ ලියන කාලයේත් ගමේදී ජොබ් කළා. ගරාජ් එකකත් වැඩකළා. උසස්පෙළ ප‍්‍රතිඵල ආ දවසේ ඒ තුනක් එක්ක මම පාස් වුණ එක මම විශ්වාස කළේත් නැහැ. උපාධිය එක්ක මට දැන් පරිපාලන විභාගය ලියන්න පුළුවන්. නැත්නම් ගුරු වෘත්තියට හෝ වෙන රැුකියාවකට යන්න පුළුවන්. ගෙදරින් අහනවා පරිපාලන විභාගය ලියලා ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කෙනෙක් වෙන්නෙ කවදාද කියලා. ඒත් මට ඒවා කරන්න හිතෙන්නෙ නෑ. ඒත් මම එදිනෙදා ආදායමට ගැළපෙන රැුකියාවක් කරනවා. මම මේ අවුරුද්දෙ විවාහ වෙන්න ඉන්නවා. විවාහයෙන් පස්සෙ අනාථ වෙන්නෙ නැතිව ජීවිතේ ගෙවාගන්න තරම් ආදායමක් මට ඕනෑ. පුංචි කාර් එකක් ගන්න පුළුවන් වේවි. ඒ ගැනත් ලොකු බලාපොරොත්තුවක් නෑ. හැබැයි මට සාමාන්‍ය ආදායමක් තියෙන ජීවිතයක් විතරක් ඇති. පහළින් ආවත් ඉහළටම යන්න ප්ලෑන් එකක් මට නෑ.x
පළමු සිංහල ප‍්‍රබන්ධ කථාවට අවුරුදු 130ක්ද?මහාචාර්ය රාජකරුණාගේ සිංහල නවකථාවේ ආරම්භය
ලියනගේ අමරකීර්ති
මහාචාර්ය ආරිය රාජකරුණාගේ ‘සිංහල නවකථාවේ ආරම්භය’ කෘතිය දැන් වයස හතලිස් හය සපුරයි. එහි සිව්වන මුද්‍රණය මේ වසරේ පළ විය. සිය ජීවිතයේ අනූවන දශකය ආරම්භයේදීත් සිංහල සාහිත්‍ය ලෝකය ගැන අවදියෙන් සිටි මහාචාර්යවරයා සිය කෘතියෙහි අලූත්ම මුද්‍රණයෙන් පිටපතක් මට තිළිණ කොට ඒ ගැන යමක් ලියන්නැයි කීවේය. සිංහල පුවත්පත්වල සාහිත්‍ය අතිරේක එන්න එන්නම අඩුවී යාමත්, ඇතැම් අතිරේක සාහිත්‍යය පිළිබඳ ඉතා ඒකමානීය අදහස් දරන අය අත පැවතීමත් ගැන අපි කතා කළෙමු. සෑම සාහිත්‍ය ශානරයක්ම පාහේ ස්වරූපමය වශයෙනුත්, අන්තර්ගතමය වශයෙනුත් ඉතා විචිත‍්‍රය. ඒ විචිත‍්‍රත්වය සාහිත්‍ය සංස්කෘතියෙන් සාහිත්‍ය සංස්කෘතියට වෙනස් වේ. යුගයෙන් යුගයට වෙනස් වේ; කතුවරයාගෙන් කතුවරයාට වෙනස් වේ; ඇතැම් විට ඉලක්ක පාඨකයා අනුවද වෙනස් වේ. මේ ආදි හේතු නිසා සාහිත්‍යය යනු කුමක්දැයි යන්න පිළිබඳ සර්වකාලීන හෝ සර්වදේශීය හෝ නිර්වචන මත රඳා සිටීම අමාරුය. මේ විචිත‍්‍රත්වයට යටින් කලාත්මකත්වය පිළිබඳ යම් පොදු අදහස් මාලාවක්ද තිබේ.
නවකථාවට ස්ථිර සාරමය ලක්ෂණ තිබේද?
සිංහල නවකථාව පිළිබඳ අපගේ මුල් කාලීන අධ්‍යයනවලදී නවකථාව යනු මේ යැයි කරන ලද නිර්වචනය නවකථාවේ විචිත‍්‍රත්වය සැලකිල්ලට ගන්නට අසමත් වූ බවක් පෙනේ. නිදර්ශනයක් වෙත යමු. මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර අවුරුදු විසිනවයක තරුණයෙකු ලෙස ලියන ලද ඵදාැරබ ීසබය්කැිැ ත්‍සජඑසදබ යුරෝපීය තාත්ත්වික යථාර්ථවාදී රීතියෙන් ලියවුණු නවකථාව ඕනෑම නවකථාවකට පොදු නවකථා කලාවේ සාරමය ලක්ෂණ අඩංගු කරගන්නා බවක් දැක්කේය. ඒ සාරමය ලක්ෂණ සිංහල නවකථාවේද ඇතිදැයි සලකා බැලීය. ඒ නිසා මාර්ටින් වික‍්‍රමසිංහ නවකථා කලාව තුළ අත්කරගෙන තිබූ ජයග‍්‍රහණ ඉතා හොඳින් වටහාගන්නට හැකි විය. එහෙත් වික‍්‍රමසිංහගේ නවකථා කලාවට වෙනස් මාර්ග ගෙන වර්ධනය විය හැකිව තිබූ නවකථා රීතිවලට ඉන් සිදු වූයේ කුමක්ද?
ප‍්‍රබන්ධ කථාවේ කලාත්මක ශිල්පීයතාවට අයත් සියලූ අංග ”කලාත්මකය” යැයි හඳුන්වන්නට පුළුවන. ප‍්‍රබන්ධ කථාවෙහි තේමාත්මක අංශයට අයත් සියල්ල ”තේමාත්මකය” යැයි හැඳින්විය හැකිය. තරුණ සරච්චන්ද්‍ර උක්ත ඉංග‍්‍රීසි කෘතියේදීත්, ඒ ඇසුරින් පසුව සිංහලෙන් ලියන ලද සිංහල නවකථා ඉතිහාසය හා විචාරය කෘතියේදීත් නවකථාවේ ”කලාත්මකය” වෙත විශේෂ අවධානයක් යොමු කළේය. එය වරදක් නැත. එවකට නවකථාව නමැති ශානරය සිංහල සාහිත්‍ය සංස්කෘතිය තුළ කලාත්මක අනන්‍යතාව සොයමින් සිටියේය. එහෙත් ප‍්‍රබන්ධ කථාවක නියම සාර්ථකත්වය යනු කලාත්මකය සහ තේමාත්මකය අතර මනා සුන්දර සම්බන්ධයයි. එනම් ඒ දෙක අතර සුන්දර වූ අන්තර්වියමනක් තිබිය යුතුය. සැබවින්ම ප‍්‍රබන්ධ කථාවේ නියම කලාත්මකත්වය නම් එයයි.
මහාචාර්ය රාජකරුණා යනු ප‍්‍රබන්ධ කථාව සම්බන්ධයෙන් සරච්චන්ද්‍ර ආරම්භ කළ ගවේෂණය ඉදිරියට ගෙන ගිය කෙනෙකි. සරච්චන්ද්‍ර සැකෙවින් කී යමක් සවිස්තරවද සනිදර්ශනාත්මකවද සාකච්ඡුා කිරීම සිංහල නවකථාවේ ආරම්භය කෘතියෙහි දැකිය හැකි විශේෂ ලක්ෂණයකි. ඇල්. අයිසෙක්ද සිල්වාගේ ”වාසනාවන්ත සහ කාලකන්නි පවුල්” නම් ප‍්‍රකට ප‍්‍රබන්ධ කථාව ගැන මහාචාර්ය රාජකරුණා කරන සවිස්තර සාකච්ඡුාව අද අපට ඉතා ප‍්‍රයෝජනවත්ය. 1888 වර්ෂයේදී ග‍්‍රන්ථයක් ලෙස මුලින්ම පළ වූ එය 1866 සිට 1883 දක්වා රුවන් මල්දම පුවත්පතහෙි පළ වී තිබේ. එය සැලකෙන්නේ ප‍්‍රථම සිංහල ප‍්‍රබන්ධ කථාව ලෙසිනි. ඒවා මගින් පෙනෙන්නේ සිංහල නවකථාවේ ආදිම ස්වරූපය යැයි මහාචාර්ය රාජකරුණා කියයි. ඒ අනුව එය පොතක් ලෙස පළ වූ වර්ෂයේ සිට අද වන විට නවකථාවක ස්වරූපය ගත් පළමු ප‍්‍රබන්ධ කථාවට අවුරුදු 130ක් පිරෙයි.
මහාචාර්ය රාජකරුණාගේ සවිස්තර සාකච්ඡුාව කරුණු කිහිපයක් නිසා වැදගත් වේ. එහෙත් මා මෙහිදී අවධානය යොමු කරන්නේ නවකථාවෙහි තේමාත්මකය සහ කලාත්මකය අතර සහසම්බන්ධය අයිසෙක්ද සිල්වාගේ කෘතියෙහි පැනෙන ආකාරය ගැනය.
ස්ත‍්‍රී-පුරුෂ පේ්‍්‍රමය සහ විවාහය ආශ‍්‍රිත සම්ප‍්‍රදාය නූතනකරණයට ලක් කිරීම පිළිබඳ තේමාව වාසනාවන්ත සහ කාලකන්නි පවුල් කෘතියෙහි දැකිය හැකිය. එනම් නූතන සිංහල ප‍්‍රබන්ධ කථාවෙහි ආරම්භක මොහොතේදී විවාහය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රකරණය කිරීමේ තැතක් දකින්නට පුළුවන. දෑවැද්ද සලකා විවාහවීම සිදුවීමත්, තමන්ගේ කැමැත්ත ඇති කෙනෙකු සමග විවාහවීමට අවස්ථාව නැතිවීමත් යන කරුණු මෙම ප‍්‍රබන්ධ කථාවේදී මුලින්ම අපගේ අවධානයට යොමු වේ. පුරුෂයන් විසින් ස්ත‍්‍රීන් පහත් කොට සැලකීමේ සිංහල පුරුද්ද විචාරයට ලක් කරන එම ප‍්‍රබන්ධ කථාව ස්ත‍්‍රිය පුරුෂයාගේ වහලියක නොවන බව සෘජුවම කියා සිටියි. බිරිඳ පුරුෂයාගේ ”සමාගම්කාරිය”, ”පේ‍්‍රමවන්තිය” වන දවසක් සහ පුරුෂයා භාර්යාවගේ ”ආදරවන්ත මිත‍්‍රයා” වන දවසක් නුදුරේදීම එළඹිය යුතු බව ඒ ප‍්‍රබන්ධ කථාවේ පිරිමි චරිතයක් වන චාර්ල්ස් ප‍්‍රාර්ථනා කරයි. විවාහයේදී ස්ති‍්‍රයගේ කැමැත්ත අකමැත්ත නොවිමසීමේ ”අධම සිංහල සිරිත” පාදිලි චරිතයක් ලවා විවේචනය කරමින් සිංහල-බෞද්ධ සංස්කෘතියට එරෙහිව ක‍්‍රිස්තියානිය ඔසවා තබන නමුත්, ස්ත‍්‍රියගේ කැමැත්ත විමසීම පිළිබඳ කාරණයේදී අයිසෙක් ද සිල්වාගේ කෘතිය ගන්නේ ප‍්‍රගතිශීලී ස්ථාවරයකි. එසේම පන්ති භේද නොසලකා විවාහවීමේ වැදගත්කමද මෙම කතාවෙන් ඉ`ගි කෙරේ. විවාහයට පෙර ඔවුනොවුන් හඳුනා ගැනීමට විවාහාපේක්ෂිත යුවළට තිබිය යුතු අවසරය සහ අවස්ථාව වාසනාවන්ත පවුල කතාවෙහිදී අවධාරණය කෙරේ. විවාහය හෙවත් ”හිර ගනුදෙනු” වෙළඳ ගනුදෙනුවක් බවට පිරීහී ඇතැයිද එම කතාවෙන් කියවේ. විවාහ වූ යුවළ තමන්ටම වෙන් වූ ටික කාලයක් වත් ගෙවීම පිණිස මධු සමය සඳහා පිටපළාතකට යාමේ වැදගත්කමද සාකච්ඡුාවට භාජනය වේ. විවාහ ජීවිතය ආශ‍්‍රිත මෙම සියලූ ප‍්‍රතිසංස්කරණ කළ හැකි බලවේගයක් ලෙස මතු වන්නේ ක‍්‍රිස්තියානි ආගමය.
”වාසනාවන්ත සහ කාලකන්නි පවුල්” නම් ප‍්‍රබන්ධය පැහැදිලිවම ක‍්‍රිස්තියානි ප‍්‍රචාරණ උපකරණයක් සේ රචනා වූවකි. එහෙත් ඒ ඔස්සේ සාකච්ඡුාවට ගන්නා ඇතැම් තේමාත්මක අදහස් හුදෙක් ක‍්‍රිස්තියානි ප‍්‍රචාරණ ඉක්මවා යයි. ලංකාවේ නූතන සමාජ ජීවිතය ගොඩනැගී ම පිළිබඳ අදහස්ද ඒ අතර වේ. ඒ ඇතැම් අදහස් පසු කලෙක අනගාරික ධර්මපාලතුමා වැනි අය විසින්ද බෞද්ධ පසුබිමෙක තබා පුනරුච්චාරණය කරන ලද දේය. විවාහය නමැති ආයතනය තුළ ස්ත‍්‍රියට ගෞරවනීය තැනක් ලැබිය යුතු බවත්, ඇයට යම් නිශ්චිත කාරක ශක්තියක් ඒ තුළ තිබිය යුතු බවත්, මෙම පළමු ප‍්‍රබන්ධ කථාවෙන්ම ධ්වනිත වේ. යුරෝපයේ පවා නවකථාව යනු පුරුෂ-ස්ත‍්‍රී සම්බන්ධතා වඩා ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බවට පත් කිරීමේ කතිකාව ගෙන ගිය මාධ්‍යයකි. එපමණක් නොව පොදුවේ නූතන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී කතිකාව පවත්වාගෙන යාමට නවකථාව දායක විය.
සමාජ ප‍්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳ කතිකාවට දායක වන අතරම හුදු ප‍්‍රචාරණ උපකරණයක් නොවී, කලාත්මක පරිසමාප්තිය අත්කරගන්නේ කෙසේද? මේ ප‍්‍රශ්නයට පිළිතුරු සොයා සිංහල නවකථාකරුවන් කළ අරගලය ජයගත්තේ මාර්ටින් වික‍්‍රමසිංහ විසිනි. ඒ නිසා එය සාමූහික ජයග‍්‍රහණයක් සේද සැලකිය යුතුය. එහෙත් ඒ අරගලය ජයගන්නා තවත් ක‍්‍රම නැතිද? මේ ප‍්‍රශ්නයට මහාචාර්ය සරච්චන්ද්‍රද, මහාචාර්ය රාජකරුණාද පිළිතුරු නොදෙති. මවිසින් ‘අමුතු කතාව’ සහ ‘සහෘද සාක්ෂිය’ වැනි කෘතිවලත්, නුදුරු දිනෙක පළ වන ‘කෙටිකතා කලාව: න්‍යායික සහ තුලනාත්මක අධ්‍යයනයක් ’ කෘතියෙහිත් උක්ත ප‍්‍රශ්නයට දිය හැකි පිළිතුරු ගණනාවක් සංකල්පගත කර තිබේ.
කාලකන්නි පවුලේ සිට වාසනාවන්ත විවාහය දක්වා
අයිසෙක් ද සිල්වාගේ වාසනාවන්ත සහ කාලකන්නි පවුල් යන කෘතිය 1888 වර්ෂයේ පළවී ඊට පසුව බොහෝ නවකථා මත බලපෑමක් ඇති කළ බව මහාචාර්ය රාජකරුණා සවිස්තරව පෙන්නා දෙයි. පියදාස සිරිසේනගේ නවකථාවල අර කෘතියෙහි තේමාත්මක බලපෑම හොඳින් දකින්නට හැකි බව මහාචාර්යවරයා පැහැදිලි කරයි. එය ඇත්තකි. අයිසෙක් ද සිල්වා යනු ක‍්‍රිස්තියානි පාදිලිවරුන්ගේ ප‍්‍රබන්ධ රචකයා නම් පියදාස සිරිසේන යනු අනගාරික ධර්මපාලතුමාගේ බෞද්ධ නවකථාකරුවාය. විවාහය තුළ ස්ත‍්‍රියට සහ පුරුෂයාට සමාන ස්ථාන හිමි විය යුතු බව වාසනාවන්ත විවාහය නවකථාවේදී සිරිසේනද පිළිගනියි. එහෙත් තරුණ තරුණියන් නිදහසේ ඔවුනොවුන් ඇසුරු කිරීම ගැන අයිසෙක් ද සිල්වා දක්වන අදහස්වලට සිරිසේන විරුද්ධ වෙයි. හනිමූන් යන අදහසටත් සිරිසේන විරුද්ධය. ඔවුන් ආගම්වලින් වෙනස් වුවත් තේමාත්මක වශයෙන් සමානය. අනෙක, අයිසෙක් ද සිල්වාගේ ප‍්‍රබන්ධ කථා සමග සාහිත්යික විවාදයක් සේ සිරිසේනගේ ඇතැම් නවකථා හඳුනාගන්නට පුළුවන. මෙයින් පෙනෙන්නේ අදාළ යුගය හා බැඳුණු යම් තේමාත්මක සංවාදයක කොටසක් සේ නවකථාව හඳුනා ගැනුණු බවයි.
මෙවන් සාකච්ඡුාවකට පිරිමසින තොරතුරු මහාචාර්ය රාජකරුණාගේ කෘතියෙහි එයි. අනෙක, අයිසෙක් ද සිල්වාගේ කෘතිවලට පැරණි සිංහල සම්භාව්‍ය කෘතිද බලපා ඇති සැටි මහාචාර්යවරයා විස්තර කරයි. සද්ධර්මාලංකාරය වැනි කෘතියක් වාසනාවන්ත පවුල වැනි ප‍්‍රබන්ධයකට බලපාන්නට ඇතැයි යන්න ඔහුගේ අදහසය (99 පිටුව).
පිටු 348කින් යුතු ‘සිංහල නවකථාවේ ආරම්භය’ කෘතිය අවසන් වන්නේ ඒ. සයිමන් ද සිල්වාගේ අපේ ආගම නවකථාව ගැන සාකච්ඡුාවකිනි. ඒ කෘතිය පළ වී ඇත්තේ 1910 වර්ෂයේදීය. එම කෘතිය වන විට සිංහල නවකථාව 1888 වර්ෂයේ පළ වූ වාසනාවන්ත සහ කාලකන්නි පවුල් කෘතිය පසු කර බොහෝ දුරට වර්ධනය වී තිබිණි. එහෙත් මහාචාර්ය රාජකරුණා දකින හැටියට එයද පරිපූර්ණ නවකථාවක් නොවේ. ඒ අපරිපූර්ණත්වයට හේතුව නවකථාව තුළ තේමාත්මකය සහ කලාත්මකය අතර මනා ගැළපීම නම් මංගල කාරණය නොසිදු වී තිබීමය. ඒ මංගල්‍යයමය සංසිද්ධිය යනු පරිසමාප්ත සිදු වී අවසාන වන්නක් නොවේ. ඒ වූකලි සෑම යුගයකම නවකථාකරුවන් කරගෙන යා යුතු අරගලයකි. අපේ ආගමෙන් අවුරුදු 108කට පසුවත් අපි මේ කලා අරගලයෙහි යෙදී සිටිමු.
නවකථා හෝ කෙටිකතා ලිවීම යනු හුදෙක් කතාවක් කීම හෝ අලංකාර ව්‍යුහයක් ගොඩනැගීම නොවන බව අපේ පළමු ප‍්‍රබන්ධ රචකයෝ දැන සිටියහ. කලාත්මකය සහ තේමාත්මකය යන දෙකින් එකක් හෝ අමතක වූ හොඳ ප‍්‍රබන්ධ කථාවක් ගැන සිතීම අමාරුය. එම කාරණයෙහි ඇතැම් අංග වටහා ගැනීමට මග කියන බැවින් මහාචාර්ය රාජකරුණාගේ පොත අවුරුදු 46කට පසුවත් අපට තවමත් වැදගත් වේ. එය ගොඩගේ ප‍්‍රකාශනයක් ලෙස නැවත පළවීම මංගල කාරණයකි.
මේ සම්මාන ගත්තේ වෘත්තීය විදියට’ සංජීවපුෂ්පකුමාර දැවෙන විහඟුන් ගැන..
හිරුණි කුරුප්පුආරච්චි
ඕනෑම කලා නිර්මාණයක් ඒ නිර්මාණකරුවාගේ ආත්ම ප‍්‍රකාශනයක් වෙනවා. දැවෙන විහඟුන් චිත‍්‍රපටය ඔබේ ආත්ම ප‍්‍රකාශනයක් වෙන්නේ කොහොමද?
දැවෙන විහඟුන් චිත‍්‍රපටයට පදනම් වන්නේ 1989 අග භාගයේ නැගෙනහිර පළාතේ ඉතාම දුෂ්කර ගම්මානයක ජීවත්වුණු දරුවෝ අටදෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලක ප‍්‍රධාන වශයෙන්ම මව සහ ලොකු දුව වටා ගෙතුණු කතාවක්. මේ චිත‍්‍රපටය 1989 ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ අරගලයේ අවසන් භාගයේ ඇතිවූ සිදුවීමක් කේන්ද්‍ර කරගෙන තමයි විකාසනය වන්නේ. මේ චිත‍්‍රපටය 1989 අරගලය පිළිබඳ චිත‍්‍රපටයක් නෙමෙයි. ඒ අරගලයේදී පීඩාවට පත්වුණු මිනිස් සමූහයක් පිළිබඳ කතාවක්.
1989 කියන්නේ මම අවුරුදු 11ක ළමයෙක්. ඒ භීෂණ සමයේ මගේ තාත්තාගේ මල්ලී වෙඩි තියලා ඝාතනය කළා. ඉතින් මම දැක්කා ඒ බිරිඳ දරුවෝ දුක් වින්ද විදිය. දෙවෙනි එක මගේ ඉස්කෝලේ හය වසරේ මට ගණිතය උගන්නපු ගුරුවරයා කන්තලේ ප‍්‍රදේශයේ ටයර් එකක් උඩ පිච්චෙනවා කියලා අපිට උදේ ආරංචි වුණා. ඔය මතකයන් මගේ ඇතුළේ හැමදාම තිබුණා. ඔය අතරෙම 1989දී මගේ තාත්තාත් නැතිවුණා. අපේ ගෙදර පවුලේ ළමයි අටදෙනායි අම්මායි තනිවුණා. මම පවුලේ වැඩිමලා. ඉතින් ඔය අතරේ යුද්ධය නිසාත් වෙනත් හේතු නිසාත් අපේ ගමේ ගෙවල්වල ගෘහමූලිකයෝ නැතිවෙන්න පටන්ගත්තා. එතකොට ඒ පවුල්වල අය වින්ද දුක්වේදනාවනුත් මම දැක්කා. මේ සියල්ලේ සංකලනයෙන් උත්පත්තිය ලැබූ චිත‍්‍රපටයක් තමයි දැවෙන විහඟුන්. ඒ විදියට තමයි මේ චිත‍්‍රපටය මගේ ආත්ම ප‍්‍රකාශනයක් වෙන්නේ.
ඒ අනුව ඕනෑම නිර්මාණකරුවෙකුගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම්වල ප‍්‍රබලතාව සාර්ථක නිර්මාණයක් බිහිකිරීම සඳහා හේතුවෙනවා නේද?
අනිවාර්යයෙන්ම. මට චිත‍්‍රපටිකරුවෙක් විදියට කියන්න පුළුවන් චිත‍්‍රපටිකරුවෙකුගේ මූලිකම සම්පත තමයි අතීත මතකය. සිනමාකරුවෙකුට තමන්ගේ මතකය කියන දේ තල කිහිපයකින් බලපානවා. එකක් තමන්ගේ පුද්ගලික මතකය. අනික තමයි තමන්ගේ දේශයේ මතකය. ඒ මතක ගබඩාවේ තියෙන දේවල් අප නොදැනුවත්ම අපව පොළඹවනවා. නිර්මාණකරුවාට පුළුවන් ඒ මතකය පුද්ගලබද්ධ කරන්න. ඕනෑම විශිෂ්ට නිර්මාණයක් පුද්ගලබද්ධ වුණාම තමයි අවංකභාවයේ උපරිම ඉම වෙත ගෙනයන්න පුළුවන්. එසේම මතකය නිසාම හැඟීම්වලට දෙන්න පුළුවන් ඉඩ වැඩියි. ඕනෑම කලාකෘතියක මූලිකම දේ තමයි හැඟීම්. හැඟීම් නැති කලාකෘතිවලින් මං දන්නේ නෑ අපිව කොයි පැත්තකට ගෙනයනවාද කියන කාරණය.
මෙහි තිරරචනය වැඩිදුරටත් සංවර්ධනය කිරීම සඳහා ඔබට ප‍්‍රංශ ජාතික තිරරචනා උපදේශකයෙක් වෙන ජාන් අක්කෝකිගෙ උපදෙස් ලැබෙනවා. ඔහු හඳුනාගැනීම සහ ඒ කාලසීමාව තිරරචනයේ සංවර්ධනයට බලපාන්නේ කොහෙ ාමද?
මේ චිත‍්‍රපටය ඉස්සෙල්ලම ලියන්න ගත්තේ 2012දී. මම මගේ පළවෙනි චිත‍්‍රපටය ඉවර වුණාට පස්සේ කොරියාවේ සෝල් නුවර චුන්ග් – අන්ග් විශ්වවිද්‍යාලයේ තමයි පශ්චාත් උපාධිය කළේ. ඒ කාලේ තමයි මං මේක මුලින්ම ලියන්න ගත්තේ. එතකොට මේ තිරරචනය තේරුණා කෑන්ස් සිනමා උළෙලේ සිනේෆොන්ඬේෂන් නේවාසික වැඩසටහනට. ඉස්සෙල්ලාම මේ වැඩසටහනට ගිය පළවෙනි දකුණු ආසියාතිකයා විමුක්ති ජයසුන්දර. දෙවෙනියට ගියේ මම. පැරිස්වල තමයි මං මේ තිරරචනය මුලින්ම ලියුවේ. ලියුවාට පස්සේ 2013 කෑන්ස් සිනමා උළෙලේදී සිනේෆොන්ඬේෂන් අධ්‍යක්ෂකවරයාට ඕනෑවුණා මාව යවන්න ඊශ‍්‍රායලයේ ෆිල්ම් ඇකඩමියට. සිනේෆොන්ඬේෂන් එකෙන් අපි හයදෙනෙක් ඉන්ටර්විව් කළා. ඒකෙන් දෙන්නෙක් තෝරාගත්තා. ඒ දෙන්නාගෙන් එක්කෙනෙක් තමයි මම. ඒක තමයි දෙවෙනි අත්දැකීම මගේ. මේ චිත‍්‍රපටයට මුලින්ම තිරපිටපත් උපදේශකයෙක් විදියට වැඩකළේ අනීතා කියලා නෙදර්ලන්ත ජාතික කාන්තාවක්. එයා මෙක්සිකෝවලදී පැය හතරක විතර කාලසීමාවක් මාව දැනුවත් කළා. ඒක ලොකු කාලයක්. එකේදී තිරපිටපත යම් මට්ටමකට සංවර්ධනය වුණා. ඒත් ජෙරුසලම්වලදී තමයි පිටපතට ඕනෑ ටෝන් එක, රිදම් එක, චරිත සංවර්ධනය සහ ස්ටෝරි ආර්ක් එක වගේ දේවල් හැදෙන්නේ. තිරපිටපත් උපදේශකයෙක් විදියට ඔහු මගෙන් අහපු ප‍්‍රශ්න මාව විමතියට පත්කරන්න වගේම මගේ කතාව ගොඩක් නිරවද්‍ය කරන්න හේතුවුණා. ඒකේ නාට්‍යමය ගතිය ගොඩනගන්නත් උපකාරී වුණා. එතැන තව නවක චිත‍්‍රපටි නිර්මාණකරුවෝ 12 දෙනෙක් හිටියා. ඔවුන් එක්කත් අපි සාකච්ඡුා කළා. අවසානයේ ලොකු ප‍්‍රතිපෝෂණයක් ලැබුවා. මේක මේ මට්ටමට හෝ සංවර්ධනය කරන්න ඒ උපදෙස් ගොඩක් උපකාරී වුණා.
ඉගිල්ලෙන මාළුවෝ චිත‍්‍රපටයේ අවධාරණය කෙරුණු එක් තේමාවක් වෙනවා කාන්තාව පිරිමියාගේ ලිංගික ගොදුරක් වීම. දැවෙන විහඟුන් චිත‍්‍රපටයේ කුසුම්ටත් ඒ ඉරණමම අත්වෙන වා. මේ තේමාව සිනමාව තුළ බහුලව කතාබහට ලක්වුණු තේමාවක් නේද?
මනුස්ස ජීවිතයේ අපි අසා නැති තේමාවන් කොහෙවත් නැහැ. වැදගත්ම දේ වෙන්නේ අපි ඒක ප‍්‍රකාශ කරන විදිය. කුබ්රික් වැනි සිනමාකරුවෝ කියන දෙයක් තමයි ඕනෑම කලා මාධ්‍යයකට නිශ්චිත තේමාවන් කිහිපයක් පමණයි තියෙන්නේ කියන කාරණය. ආදරය, විවාහය, මරණය, පාවාදීම්, සුරාකෑම් වගේ ප‍්‍රධාන තේමාවන් කිහිපයක් පමණයි තියෙන්නේ. අපි ඒ ප‍්‍රධාන තේමාවන් තමයි විවිධ මානයන්ගෙන් ඉදිරිපත් කරන්නේ චිත‍්‍රපටයෙනුත්.
ඇතැම් සිනමාකරුවන් පිළිගන්නවා චිත‍්‍රපටයක ලිංගික දර්ශන ඍජුව ඉදිරිපත් කිරීම සහ එහිදී ගැහැනිය නිරුවත් කිරීම නොකළ යුතු දෙයක් විදියට. එවැනි දර්ශනයකදී ඒකට වෙනත් කලාත්මක උපක‍්‍රම භාවිත කරන්න පුළුවන් කියලා ඔවුන් විශ්වාස කරනවා. නමුත් ඔබේ නිර්මාණවල එවැනි දර්ශන ඔබ ඍජු වම ඉදිරිපත් කරනවා. ඔබ ඒ පිළිබඳව දරන මතය කුමක්ද?
මගේ චිත‍්‍රපටිවල ඍජුවම භාවිත කරනවා කියන්නත් පුළුවන්. නොකියන්නත් පුළුවන්. එක එක සිනමාකරුවන් පිළිගන්න සිනමා සෞන්දර්යවේදයක් තියනවා. රොබර්ට් බ්‍රෙසෝන්ගේ චිත‍්‍රපටිවල ඔහු භාවිත කරන සෞන්දර්යවේදය නෙවෙයි ඉන්ග්මාර් බර්ග්මාන් පාවිච්චි කරන්නේ. ඒක නෙවෙයි ස්පයික් ලී පාවිච්චි කරන්නේ. ස්පයික් ලීගේ සෞන්දර්යවේදය නෙමෙයි ප‍්‍රසන්න විතානගේ පාවිච්චි කරන්නේ. ඒක නෙමෙයි විමුක්ති ජයසුන්දර පාවිච්චි කරන්නේ. ඒක එකිනෙකාට වෙනස් වෙනවා ඔවුන් පිළිගන්න සෞන්දර්ය මූලධර්ම මත සහ ඔවුන් පිළිගන්න අනිකුත් සමාජ සංස්කෘතික මූලධර්ම මත. ඒක චිත‍්‍රපටයෙන් චිත‍්‍රපටයටත් වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. මම හිතන විදිය, මගේ ප‍්‍රකාශනය සහ ප‍්‍රකාශනයේ ප‍්‍රබලතාව සඳහා මං භාවිත කරන විදිය වෙනස්.
චිත‍්‍රපටයේ තාක්ෂණික කටයුතුවලට ලාංකිකයෝ වගේම විදෙස් ශිල්පීන් කිහිපදෙනෙකුත් සම්බන්ධ කරගන්නවා. ඔවුන් ගැන සහ චිත‍්‍රපටයේ තාක්ෂණික නිමාවට ඔවුන්ගෙන් ලැබුණු දායකත්වය ගැන සඳහන් කළොත්?
ඔව්. ඒක තමයි හරිම වැදගත්ම දේ විදියට සලකන්න පුළුවන්. තාක්ෂණික වශයෙන් අපේ අය දක්ෂ වුණාට අපිට තාක්ෂණික මෙවලම් අඩුයි. ඒ වාගේම අපේ අය දක්ෂ වුණාට ඒ සෞන්දර්ය චින්තනය අපිට එන්නත් වෙලා තියන ප‍්‍රමාණය සැලකිය යුතු මට්ටමකින් අඩුයි. අපිට තියන ඒ කලාත්මක සහසම්බන්ධය අඩුයි ලෝකයත් එක්ක. මං මේකේ මුලින්ම සංස්කරණය කටයුතු කළේ අජිත් රාමනායක සමඟ. සම්පූර්ණ අවසාන සංස්කරණය කළේ ප‍්‍රංශ සහ නෙදර්ලන්ත ජාතික කාන්තාවක් වන කැතරිනා වර්තේනා සමඟ. එයාට කලින් තවත් ප‍්‍රංශ ජාතික සංස්කාරකවරයෙක් මගේ නිෂ්පාදක සහ මා සමඟ එක සංස්කරණයක් කළා. ඒ අය චිත‍්‍රපටයක් දිහා බලන විදිය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස්. වෙනස් සෞන්දර්ය සහ දාර්ශනික දෘෂ්ටියකින් තමයි ඔවුන් බලන්නේ. ඒක මට කවදාවත් ලැබුණේ නැති අත්දැකීමක් වුණා. ඊළඟට චිත‍්‍රපටයේ වර්ණ සංයෝජනය කළේ එලී අකූකා කියලා දැන් ලෝකයේ ඉන්න ප‍්‍රධානම වර්ණ සංයෝජකයෙක්. ‘බ්ලූ ඊස් ද වොර්මස්ට් කලර්’ කියන චිත‍්‍රපටයේ වර්ණ සංයෝජකයා. එයා දේවල් දිහා බලන විදිය සහ අධ්‍යක්ෂවරයාගේ සෞන්දර්ය දෘෂ්ටියට ගරුකරන විදිය හරිම විශිෂ්ටයි. මේකේ මුලින් ශබ්ද පරිපාලනය කළේ අරුණ කළුආරච්චි. ප‍්‍රංශයේ මක්තාරි කියන ශබ්දාග ාරයේ තමයි නිමාව සිදුකළේ. ඒක ලෝකේ තියෙන ප‍්‍රධානම ශබ්දාගාරයක්. ලෝකේ විශිෂ්ට චිත‍්‍රපටි ඒ ශබ්දාගාරයේ කරනවා. එයාලා ශබ්දය පිළිබඳ දක්වන නිපුණතාව ඉතාම වැදගත්. චිත‍්‍රපටයේ එක තැනක තිබුණා ප‍්‍රධාන චරිතය මනුෂ්‍යයෙක් ඝාතනය කරන තැනක් බඩට පිහියෙන් ඇනලා. ඒ ශබ්දය අපි මෙහේ ගන්න උත්සාහ කළා. ගන්න බැරිවුණා. ප‍්‍රංශ ශබ්ද පරිපාලකයෙක් අපි එහේදි ගෙන්නුවා. ඔහු ඒ ශබ්දය ගත්තේ ලීක්ස් කොළේකුයි තවත් එළවළු කොළ දෙකකුයි ඉටිකොළ කෑල්ලකුයි වගේ දේවල් යොදාගෙන. චිත‍්‍රපටය බැලූ‍වාම පෙනෙයි මොන තරම් ප‍්‍රබලද කියලා. ඔවුන් ඒක ශාස්ත‍්‍රානුකූලව ඉගෙනගෙන ආ අය. මට මුළු ෆිල්ම් එකටම උපදේශකයෙක් හිටියා. නෙදර්ලන්තයේ ලූ‍ඞ්මිලා චියුකෝවා. එයා මගේ පළමුවන චිත‍්‍රපටයේ ඉඳලා මට උපදෙස් දෙනවා. විදෙස් රටවල නිෂ්පාදකයෝ හිටියා. ඒ නිසා හැමෝගෙම වගේ අදහස් ආවා. ඒක අපි වගේ රටක සිනමාකරුවෙකුට ලැබෙන මහඟු අවස්ථාවක්. ඒ අවස්ථාවෙන් මං පුළුවන් මට්ටමට ප‍්‍රයෝජනය ගත්තා. නමුත් ඒ ඔක්කෝම කරන්න පුළුවන් වුණේ මේ රටේ නිර්මාණකරුවන්ගේ සහයෝගය නිසා. උදාහරණ විදියට විශිෂ්ට නළු‍නිළියෝ මං සහභාගි කරගත්තා. ඔවුන්ගේ දායකත්වය නැත්නම් මේ මුකුත් කරන්න බැහැ. විශිෂ්ට කැමරා ශිල්පියෙක් වන කාලිංග දේශප‍්‍රිය හොඳින් කැමරාකරණය කළ නිසා එලී අකූකාට පහසු වුණා වර්ණ සංයෝජන කටයුතු. අජිත් මේක මාත් සමඟ එකතු වෙලා සංස්කරණ කටයුතු කළ නිසා අපට අනිත් කටයුතු පහසුවුණා. ලංකාවේ අපට හොඳ පදනමක් දමාගන්න පුළුවන් වීම නිසා අනෙක් සෞන්දර්ය ගැටලූ, තාක්ෂණික ප‍්‍රශ්න ප‍්‍රංශයේදී විසඳාගන්න පුළුවන් වුණා.
මේ චිත‍්‍රපටය සම්මාන උළෙල ගණනාවකට ඉදිරිපත්වෙලා තිබුණා. සම්මාන උළෙලවලට චිත‍්‍රපටය ඉදිරිපත් කිරීමේදී ඔබ අනුගමනය කළ යම්කිසි ක‍්‍රමවේදයක් තිබුණාද? ඒක තරුණ නිර්මාණකරුවන්ට වැදගත් වේවි.
මේ චිත‍්‍රපටය සම්මාන උළෙල 25කට පමණ ආරාධනා ලැබුවා. අපි ප‍්‍රතික්ෂේප කළ උළෙල කිහිපයක්ම තියෙනවා. මට ඉන්නවා ලන්ඩනයේ අලෙවි නියෝජිතයෙක්. එයා තමයි තීරණය කරන්නේ මොන සම්මාන උළෙලවලටද සහභාගි වෙන්නේ කියන කාරණය. මට තියන බලය ඉතාම අඩුයි. අපි අතරේ ගිවිසුමක් තියෙනවා. සිනමා උළෙල කියන්නේ ලංකාවේ සමාජය හිතනවා වගේ තවදුරටත් සම්මාන දීම සඳහාම තිබෙන යමක් නෙමෙයි. ඒක සිනමාකරුවෙකුට තමන්ගේ චිත‍්‍රපටය ප‍්‍රදර්ශනය කරන්න තියෙන එක මාධ්‍යයක්. උළෙලවල චිත‍්‍රපටය ප‍්‍රදර්ශනය කිරීමේදී මගේ අලෙවි නියෝජිතයා ඒ වෙනුවෙන් මුදලක් අයකරනවා. එම මුදල ඔහු සහ මගේ නිෂ්පාදකයන් අතරේ බෙදෙනවා. නිෂ්පාදකවරයා සහ මා අතරේ නැවත බෙදෙනවා. සමහර උළෙල තිබෙනවා එහෙම මුදල් දෙන්නේ නැති. ඒ ලෝකේ තියන ප‍්‍රධාන සිනමා උළෙල. ඒවාට අපි සහභාගි වෙනකොට අපිට යම්කිසි ගෞරවයක් ලැබෙනවා. ඒ නිසා අපි ඒවාට මුදල් ලබාගන්නේ නැතුව සහභාගි වුණා. අපි සාමාන්‍ය උළෙලකට යනවා නම් මුදලක් අයකරනවා. මුදල දෙන්නේ නැත්නම් යන්නේ නැහැ. අපි එහෙම ප‍්‍රතික්ෂේප කළ උළෙල ගොඩාක් තියනවා. උදාහරණයක් විදියට ඉගිල්ලෙන මාළුවෝ මොස්කවු උළෙලට ඉදිරිපත් කළාම ඔවුන් චිත‍්‍රපටය ප‍්‍රදර්ශනය කිරීම වෙනුවෙන් මුදලක් දෙන්න බැහැ කිවුවා. එතකොට මගේ අලෙවි නියෝජිතයා ප‍්‍රංශ ජාතිකයෙක්. ඔහු කිව්වා, මොස්කවු කියන්නේ ලොකු උළෙලක් වුණාට ෆිල්ම් එක දෙන්න බැහැ කියලා. ඊට පස්සේ තමයි පීටර්ස්බර්ග් උළෙලට ගියේ. එහි සම්මාන ගණනාවක් ලැබුණා දැවෙන විහඟුන් වෙනුවෙනුත්. ඒ සම්මාන උළෙලවල තරගකාරී අංශය ඉතාම ප‍්‍රබලයි. මේ කිසිම සම්මානයක් නිකම් ලැබුණේ නැහැ. ගොඩක් මහන්සිවෙලා ලබාගත්ත දේවල්. ඒවා ඉතාම වෘත්තීය විදියට ලබාගත්ත දේවල්. නැතුව ගේම් ගහලා ගත්ත දේවල් නෙවෙයි.
ඔබ සිනමාව ගැන ක‍්‍රමවත් අධ්‍යාපනයක් ලද කෙනෙක්. ජාත්‍යන්තර සබඳතා සහිත කෙනෙක්. සිනමාකරුවෙකු වීමට කැමැත්තෙන් ඉන්න තරුණ පිරිස් ඕනෑතරම්. ඔවුන්ට මේ අවස්ථාවේ යම්කිසි මඟ පෙන්වීමක් කළොත්?
මම තාමත් මහන්සි වෙලා වැඩකරන කෙනෙක්. මේක ඉතාම තරගකාරී අංශයක්. යම්කිසි ජයග‍්‍රහණයක් ගන්න නම් තමන්ගේ කැපවීමම තමයි වැදගත්. එහෙම නැතුව අනිත් අයගේ දේවල් හොයාහොයා යන එකයි, වෙන කෙනෙක් කරලා දෙනකන් බලාගෙන ඉන්න එකයි නෙමෙයි වැදගත්. මම නිශ්චිත ආදායම් මාර්ගයක් නැතුව හිටි කාල තිබිලා තියෙනවා. 2005දී තීරණය කළා මං සිනමාකරුවෙක් වෙනවා කියලා. මොන දුෂ්කරතා ආවත් මම ඒක කළා. විදෙස් ශිෂ්‍යත්ව මට කවුරුත් දුන්න දේවල් නෙමෙයි. හොයාගෙන ගිය දේවල්. ඒකට පහසුම මාර්ගය තමයි අන්තර්ජාලය. විෂයට තියෙන ආදරය තමයි පළවෙනි දේ. ඊළඟට කැපකිරීම. මම කවදාවත් කාගෙන්වත් දෙයක් අහන්න ලැජ්ජා වුණේ නැහැ. අදටත් මං විශ්වාස කරනවා මට වඩා මගේ අවට ඉන්න අය දන්න ප‍්‍රමාණය වැඩියි කියන කාරණය. ඒ වාගේම අපිට අවශ්‍යයි යම් කෙනෙක් අප තුළ අපට පුළුවන් කියන විශ්වසනීයත්වය ගොඩනැගී ම. කාලෝ ෆොන්සේකා මහත්මයා මා තුළ ඒ හැඟීම ඇතිකළා. එවිට අපිට තේරුම් යනවා මේ වැයකරන කාලය අපතේ යෑමක් නෙමෙයි, අපි දේවල් ඉගෙනගනිමින් ඉන්නවා, යමක් අත්පත් කරගනිමින් ඉන්නවා කියන දෙය.
පාරු කයිවාරු
නීල් විජේරත්න
ඇළ කණ්ඩිය දිගේ ගමන් කරන රෝගුස් අයියා පසුපස මම බයිසිකලය තල්ලූ කරාන යමි. වේග ගමනට රුසියෙකු වූ ඔහු මඳ දුරක් ගොස් නවතින්නේ හිස පැළැඳි කාකි තොප්පිය අතට ගෙනය. ඒ මොනවා හරි පාරු කතාවක් කියන්නටය. ඒ පාරු කතාව කියන – අසන අපි නැවත ගමන් අරඹමු. ආයෙත් පොඩි නැවතුමකි. තවත් පාරු කතාවකි.
අපේ ඇළ කණ්ඩි ගමනේ සොබාව ඒකය.
අපට වම් පසින් වූ හැඳල ඇළ දහවලේ අව් රස්මිය නිසා රිදී පැහැගත් පීත්ත පටියක සෙයියාවෙන් දුරට පෙනේ. ඇළට නැවුණු පොල් ගස් කරටි මූද දෙසින් එන සුළඟට සෙලවෙන්නේ ඕනෑවට එපාවට වාගේය. ඇළ දෙපස තැනෙක කදුරු ගස් පේළියකි. තවත් තැනෙක දුණුකෙයියා පඳුරකි, වැටකෙයියා ගාලකි, කිරළ, ඉකිළිය ගස් පොදියකි.
අපේ ගම්මු හැඳල ඇළ කියා කටවහරට කීවත් මහතැන්වල පතපොතේ ලියැවී ඇත්තේ හැමිල්ටන් ඇළ කියා බව රෝගුස් අයියා කියයි. අලූත් ඇළ එහෙමත් නැත්නම් ඕලන්ද ඇළ කියාද එය හඳුන්වන විත්තිය ඔහු මට කියන්නේ ඇළ කළපුවට වැටෙන් තැන්ද, නැවත කළපුවෙන් වෙන්වෙන තැන්ද විස්තරාත්මකව නම් කරමිනි. දඬුගම් ඔය, මහ ඔය, ගිං ඔය, ලූණු ඔය, පමණක් නොව මීගමු කළපුව, හලාවත කළපුව සහ පුත්තලම් කළපුව ගැනද ඔහු මතක් කරන්නේ ඒ වෙලාවටය.
මාසයකට හමාරකට වතාවක් ඉඩක් ලැබෙන වේලාවක හැඳල ඇළකණ්ඩිය දිගේ එහා මෙහා යාම එක්තරා කාලයක මගේ විනෝදාංශයක් වී තිබිණ. ගමේ වැඩිහිටියකු වූ රෝගුස් අයියාද බොහෝ විට මේ ගමනට මා හා එක් වෙයි.
මේ කියන හැඳල ඇළ දිගේ අප ගමන් කරන වේලාව අනුව එහි වටපිටාවේ සුන්දරත්වයද වෙනස් වෙතැයි ඒ අවට සැරිසරන විට මට සිතේ. උදේ වරුවේ ඒ අවට අප දකින මාළු පෙට්ටි බැඳගත් බයිසිකල්කරුවෝ හැන්දෑ වන විට ආගිය අතක් නැත. ඒ වෙනුවට දැකිය හැක්කේ ඇළ කණ්ඩියේ සිට බිලී බාන මිනිසුන්ය. ඇළ අයිනේ ඕලූ – කෙකටියා පත් අතරින් හිස ඔසවන දිය රෙද්ද ඇඳි කාන්තාවෝ හවස් වරුවේ දක්නට නොවූහ. ඒ වෙනුවට දැකිය හැකි වූයේ වැල් හිඹුටු පඳුරු අතරින් සීරුවට යමින් දර අහුලන දරුදැරියන්ය. ඇළ අද්දර මුහුද දහවල් වරුවට වැඩි සද්දබද්දයක් නැත. රළ ගසන හඬ ඇසෙන්නේ හීන් කන්නලව්වක් ලෙසිනි. ? බෝ වූ විට නම් මුහුදේ සද්දය ඇළ දිහාවට ඇසෙන්නේ මේ දැන් මුහුද ගොඩ ගලතැයි කියා සිතෙන තරම් දරුණු හඬකිනි.
ඉරිදා උදේ වරුවට ඇළකන්ද හන්දිය ගමේ පල්ලියේ මංගල්ල කාලේ වාගේය. ඒ තරම් විිිචිත‍්‍රවත් බවක් එහිවෙයි. ගමේ කඩකාරයන්ට අමතරව පිටින් එන තොරොම්බල්කාරයෝය, මනිබඩු වෙළෙන්දෝය, සරුවත් කඩකාරයෝය, ලෑතර-විස්කිරිඤ්ඤා -සව් දොදොල් විකුණන වෙළෙන්දියෝය. තවත් තැනෙක බයිසිකල් පෙට්ටියේ පිරවූ නූඞ්ල්ස් විකුණ චීන වෙළෙන්දෙකි. ඔහු ඇඳ සිටින්නේ කාකි කොට කළිසමක් සහ අත්දිග සුදු මේස් බැනියමකි.
අප ඇළ කණ්ඩිය දිගේ ගමන් යන්නේ ඉරිදාවක නම් ඇළකන්ද රා තැබෑරුම ළඟ කටගැස්ම විකුණන මාර්තක්කාගේ ඇහැට හොරා ගමන් යනු බොරුය. ‘‘ ඕං මේ අපේ කොලූට ම`ගට කන්න දෙයක් ගෙනාවා’’ යි කියමින් ඕ තොමෝ කැන්ද කොළයේ එතූ මුලක් මා අත තබන්නීය. ඒ තම්බාපු මයියොක්කා සහ කොච්චි සම්බෝල මුලකි. ඇතැම් දවසක තම්බාපු කජු මුලකි. සතියේ දවස්වල මාළු වට්ටිය හිස තබාන ගම්ගොඬේ වෙළෙඳාමේ යන මාර්තක්කා ඉරිදා දවසට රා තැබෑරුම ළඟ කටගැස්ම විකුණන්නීය.
අපේ මේ ගමන නිකමට විනෝදයට වාගේ යන්නක් වුවද ඉස්සර කාලේ පාරු කතා අහන්නට මා මහත් කැමැත්තක් දක්වන බව රෝගුස් අයියා දනී. තමා දන්නා හඳුනන පැරැුන්නන් ලවා ඒ කතා අසන්නට සැලැස්වීම තම යුතුකමකැයි ඔහු සිතුවා සේය. පාරුකාරයන්ගේ ඇතැම් කියුම් කෙරුම් ඔවුනටම ආවේණික වූ ඒවා බව ඔහු මට අනේකවාරයක් කියා ඇත. ඇතැම් විටෙක, එවැනි කතාවක් අතැති නෝට් පොතේ සටහන් කර ගැනුමට මම උත්සුක වීමි.
‘‘ඉස්සර මෙහේ කතාවක් තිවුණා. පාරු ගොයියෝ වෙන වෙනමේ… මූදු ගොයියෝ වෙන වෙනමේ කියලා. මේ දෙගොල්ලෝ අතරේ ලොකු ආරෝවක් හැමදාම තිබුණා. ඒක මඟුල් තුලාවලටත් බලපෑවා.’’ යි මූද පැත්තට අත දිගු කරමින් රෝගුස් අයියා කියයි. ඇළට එහායින් පටු බිම් තීරුවකි. ඊටත් එහායින් මහ මුහුදය. මූදටත් ඇළටත් මැදිවුණු බිම් තීරුවේ කුඩා ධීවර ගම් කීපයකි.
අපේ රෝගුස් අයියා විසින් නුගපෙ ජෙමයියා කියා වතාවක මට හඳුන්වා දුන් තැනැත්තා කතාවට රුසියෙකි. මේ ඇළ දිගේ පාරු ගමන් ගිය අන්තිම කාලයේ පාරු රස්සාව කළ අයෙකි.
තමා රස්සාව කළ පාරුව ගැනද පාරු ගමන ගැනද දොඩන්නට මත්තෙන් ඔහු පාරු බත ගැන කතා කළේ ඒ ගැන මතක් කිරීම වුව තලූ මරන්නට සිත් දෙන්නක් වූ නිසා විය යුතුය.
‘‘පාරු බත ඉදෙන සුවඳට ඇළ අද්දර උන්නු නෑම්බියන් අපෙන් පාරු බත්මුලක් ඉල්ලනවා. තවත් එකියක් පාරුවේ යන අපිට ඇහෙන්න කියනවා, ගෙදර ලිපේ ඉදුණු බත කන්න පාරු සම්බෝල ටිකක් දීල පලයන් කියලා. හරිහරියට උම්බලකඩ දාලා හදපු පාරු සම්බෝලේ ගැන මතක් කරන කොටත් කටට කෙළ උනනවා. ඒ විතරක්යැ. ඇළ දෙපැත්තේ ඉන්න කොල්ලෝ අපෙන් කොප්පරා කෑලි ඉල්ලනවා. අලූත් කොප්පරා කෑල්ල හරියට පුස්නාම්බු කෑල්ලක් තරමට රහයි. අපි උන්ට කොප්පරා කෑල්ලක් නොදුන්නොත්, උං මගදිගට කෑගහනවා. තන්ඩෙල් මාමේ, තන්ඩෙල් මාමේෟ බැල්ලිගෙයි බල්ලගෙයි කෝන්තරේ දන්නවාදෝ කියලා.’’
තවත් වතාවක ඔහු මෙසේ කීය. ‘‘පාරු රස්සාවට යනකොට මං උන්නෙ අලි අල්ලන්න පුළුවන් වයසේ. මොයිසයියාගේ පාරුවටයි, මුලින්ම පාරු රස්සාවට ගොඩවුණේ. එයා තමා අපේ තන්ඩෙල් රාළ. ඇළ දිගේ පාරුව යනකොට ඇළ ඉවුරට ගොඩවෙලා තේඩාවෙන් පාරුව අදින එක තමා මට පැවරුණු මුල්ම රාජකාරිය. ඊට පස්සේ පාරු බත ඉවිල්ල. හබලට අත තියන්න ලැබුණේ තවත් අවුරුදු ගණනාවක් ගතවුණාට පස්සෙ. පහුවෙනකොට ලොරියෙන්, කෝච්චියෙන් බඩු අදින එක ලාබයි කියලා හැමෝම ඒ පැත්තට ගියා. ඔහේට කියන්න, පාරු ගමන නතරවෙන දවස වෙනකල් මං වැඩ කළේ මොයිසයියාගේ පාරුවේ. ඒ කාලේ අපි ලොරි පහක දාන බඩු එක පාරුවේ දාගෙන පුත්තලමේ ඉඳලා නාගලගම් තොටළඟටත් තොටළඟ ඉඳලා හලාවත – පුත්තලමටත් ගෙනිච්චා.’’
මේ වයස්ගත පාරුකරුට අනුව එකල බොහෝ පාරුකාරයන්ට පටබැඳි නම් ඔවුන් පදිංචි ගම හා බැඳුණු ඒවා විය. තමා රැුකියාව කළ පාරුවේ කැපුන්ගොඩයා, දික් ඕවිටයියා, පමුණුගමයා, පිටිපන මල්ලී වැනි නම්වලින් හැඳින්වූ අය සිටි බව ඔහුට මතකය.
‘‘ඒ කාලේ අපි හලාවත, පුත්තලම් පැත්තේ ඉඳල ලූණු, කොප්පරා, පොල්, දැව වාගේ දේවල් පාරුවේ කොළඹට ගේනවා. ආපහු යනකොට හාල්, පිටි, සීනි, යකඩ බඩු වාගේ දේවල් අරගෙන ගියා. මේ ගමනේ ලස්සනම හරිය කොහේද කියලා ඔහේ දන්නවාද? හැඳල පල්ලියවත්තේ කැලණි ගඟ මෝය කට ළඟ ඉඳන් කැපුන්ගොඩ දිහාවට යනකල් ඇළ දෙපැත්ත හරිම ලස්සනයි. ළඟ ළඟ ගෙවල්. කෑම කඩ. රා කඩ. ගොඩබිම ඉඳල අපිත් එක්ක හිනාවෙන, කතා කරන උදවිය. ඉවුර දිගේ ඇවිදිමින් අඹරාවේ බැඳපු තේඩාව ඇදගෙන යන එක හරිම විනෝද වැඩක්. මහන්සිය ඇ`ගට දැනෙන්නෑ. හේල ජිලෝ – ජිලෝ ජිලෝ කියාන අපි තේඩාව ඇදගෙන යනවා. ඇළ ඉවුරේ ඉන්න කෙල්ලෝ ඒ වෙලාවට ඔළුව උස්සලා අපි දිහා බලන්නේ නැහැ. කට කැඩිච්ච කතා කියන්ට පාරුකාරයෝ ඒ තරමට ප‍්‍රසිද්ද නිසා.’’
කළපුවේදී පාරු ගමන රුවලේ ආධාරයෙනි. හබල උවමනා වන්නේ ගඟ දියේදීය. ඇළ දිගට තේඩා මඟින් පාරුව ඇදගෙන යන ගමන වෙහෙසකරය. ඇතැම් විටෙක ඒ ගමන මද්දහන ගිනිපූටකේය. එහෙයිනි, ඇළකන්දේ සහ උස්වැටකෙයියාවේ රා තැබෑරුම් ඔවුන්ගේ ප‍්‍රසිද්ද තිප්පොල වනුයේ.
‘‘රා පොල් කට්ටක් බිව්වාට පස්සේ අඹරාව ඇදගෙන යන එක කජු කනවා වාගෙ වැඩක්. උස්වැටකෙයියාව පහු වුණාට පස්සේ ආයෙමත් පාරු බත උයන්නේ නැහැ. කෙළින්ම තොටළඟ කඬේ ළඟ තමා නතර වෙන්නෙ. එතැන බත් මුට්ටි-වෑංජන හට්ටි සේරම කඬේ ඉස්සරහ ලණු මැස්සක තියල තියෙනවා. බත් කඬේ අයිතිකාරි අපි සේරටම ඒ හැළිවලින් බත් වෑංජන බෙදලා දෙනවා. අපි ඒ බත් පි`ගන් අරන් කඬේ ඇතුළට ගිහිල්ලා කනවා. නැතිනම් කෙසෙල් කොළේක ඔතාන ගොහින් තොටළඟ රා තැබෑරුම ළඟ ගස් හෙවණකට වෙලා කනවා. තන්ඩෙල් රාළලාට නම් බත් කඬේදී ලැබෙන්නේ විශේෂ සැලකිලි. ඒ අයට බෙදාගෙන කන්න මාළුපිනි වෙනම තියනවා. පුඃ එතැන බතේ රහ. උණු උණු සම්බා බත්, තෙම්පරාදු පරිප්පු හොද්ද, කිරි මාළු වෑංජනය, පොළොස් මැල්ලූම, ලූණු-මිරිස් අච්චාරුව. මහත්තයා හාර හාර මේ කතා අහන නිසා බත් කඬේ අයිතිකාරි ගැනත් යමක් කියන්නම්කෝ. ඒකි කට්ට කළු තරබාරු එකියක්. ඒකිගේ දරුවොත් බැඳල. ඒ වුණාට පාට පාට කම්බායකුයි ඇ`ගට කිටිකිටියේ හිරවෙන්න බොඩියක් වගේ අත් නැති හැට්ටෙකුයි ඇඳල ඉන්න වෙලාවට ඒකි දිහා දෙපාරක් බලන්න හිතෙනවා. බත් බෙදනකොට අපි හැමෝගෙම ඇහැ යන්නේ ඒකිගේ පපුව දිහාවට. අපේ සමහරු ඒකිත් එක්ක ආල කතා කියනවා. ඒකිත් ආසයි එහෙම කතාබහට. හැබැයි එච්චරයි. ඊට එහා යන්ට බැහැ. ගියෝතින් එහෙම, සලකන්න බලාන තොටළඟ අයියලා වටේට ඉන්නවා.’’
මේ කතාව අප හා කීවේ තවත් දවසක තවත් වේලාවක රෝගුස් අයියා අපට හඳුන්වා දුන් තවත් පාරුකාරයෙකි.
‘‘ඔය වගේ අපි නිතරෝම යන තවත් කෑම කඩයක් ගැන මට හොඳට මතකයි. ඒක තිවුණෙ පල්ලන්සේන හරියේ. හු`ග වෙලාවට අපි එතැන නතර වුණේ පුත්තලමේ ඉඳලා එමින් ගමන. ඒ කෑම කඬේ ආප්පයක් නෑඹිලියක් තරම් ලොකුයි. කඬේට ගොඩවෙලා ආප්පයි සීනි සම්බෝලයි කන එක පුරුද්දට වගේ කෙරුණු දෙයක්. ඔය කියන පල්ලන්සේන හරියේ ඉඳලා මීගමු කළපුවට පැය එකහමාරක විතර ගමනක් තිවුණෙ. කළපුවට ඇවිත් රුවල් දාන වෙලාවට හොඳට හුළං තිවුණොත් පාරුව යනවා නෙමෙයි ඉගිල්ලෙනවා. නැතිනම් ඉතින් පාරුව ගෙනියන්න රිටි ගහන්ට ඕනෑ. හැබැයි ඒ වෙලාවට බාදියට අහුවුණොත් නම් ගමන සුනංගු වෙනවා.’’
ලන්දේසින්ගේ සහ ඉංගී‍්‍රසින්ගේ කාලයේ සිට නවසිය තිස්ගණන්වල අග භාගය දක්වා කොළඹ, හලාවත, පුත්තලම ආශි‍්‍රතව භාණ්ඩ ප‍්‍රවාහනයට යොදා ගත් මේ පාරු සඳහා පාරු බද්දක් අය කරන ලදි. භාණ්ඩ පැටවූ දිගින් අඩි පනහකට අඩු පාරුවක් සඳහා තොටුපොළ ගාස්තුව රුපියලයි සත පනහකි. භාණ්ඩ පටවා නැතිනම් සත හැත්තෑපහකි. තමා පාරු රැුකියාව කළ කාලයේ ඉස්තරම් කොප්පරා පාරමක මිල රුපියල් හතළිහක් පමණ වූ බව නුගපෙ ජෙමයියා අප සමග කීය. මුතු සම්බා මිටියක් රුපියල් දොළහකි. කුරුඳු රාත්තලක් සත තිහකි.
පාරු කෙරුවාව කළ ඇත්තන්ගේත් මුහුදු රස්සාව කළ ඇත්තන්ගේත් කතා විලාසයේ ඇති විවිධත්වය ගැන වතාවක රෝගුස් අයියා අප දැනුවත් කළේය.
‘‘දැන් මේ පැත්තේ මුදු රස්සාව කරන ඇත්තෝ කතා කරන කොට ‘අපි එහෙනම් යනවා’ කියලා කියන්නේ නැහැ නේද? ඒගොල්ලෝ කියන්නේම අපි එහෙනම් යංඤ්ඤං, නැත්නම් ගංඤ්ඤං, බලංඤ්ඤං කියලා. මං දන්න තරමට පාරුරාළලාගෙ එහෙම කතාවක් නැහැ. ඒ වාගේමයි. ‘නේදෑ (දෑදෑ*’ කියන එක. මූදු රස්සාව කරන අය හු`ගවෙලාවට ප‍්‍රශ්නයක් අහල ඉවර කරන්නේ ‘නේදෑ’ කියලා දිගට ඇදලා. තවත් කතාවක් තියෙනවා මූදුකරේ කට්ටියගෙ, ‘තෙල් ඌරු මස් කෑල්ලක් කන්නට තියේ නම් බිම් ඉඩම් කෑල්ලක් විකුණුණත් මොකෝ’ කියලා. හැබැයි පාරුරාළලා නම් රා බොන්ඩ උපන් කට්ටියක් උනත් උන් මස් ජාති පාරුවට වැද්ද ගත්තෙ නැහැ.’’ මේ රෝගුස් අයියා කියූ කතාවකි.
පාරුකාරයන්ගේ කතාබහේ ඇති විවිධත්වය ගැන වඩාත් පැහැදිලි චිත‍්‍රයක් මට දැකගත හැකි වූයේ ඇඞ්ඩිං උන්නැහේ නමින් රෝගුස් අයියා හඳුන්වා දුන් තැනැත්තා කියූ කතාවක් හේතුවෙනි. හැඳල ඇළේ පාරු පමණක් නොව මගී බෝට්ටුද ගමන් කළ බව ඔහුට මතකය. ඔහු ඒ කතාව කීවේ පාරුකාරයන්ටම ආවේණික කතා විලාසයකිනි.
‘‘ඔන්න ඉතින් ? දොළහට විතර පුල්ලූහේන පාලම ළඟට එනවා ලොකු බෝට්ටුවක්. ඒ එන්නෙ නුගගහමුල පාලම ළඟ ඉඳලා. පුල්ලූහේන පාලම ළඟදී බෝට්ටුකාරයා හක්ගෙඩිය පිඹිනවා. ඒ බෝට්ටුවේ යන උදවිය කැඳවන්ට. සමහරු එතකොටත් එතැනට ඇවිත් බෝට්ටුව එනකල් බලාන ඉන්නවා. පුල්ලූහේනෙන් බෝට්ටුවට ගොඩවෙන වැඩි පිරිස වෙළෙඳාමට කොළඹ යන උදවිය. දිය පොල් ගෙනියන අය එහෙමයි. බිත්තර ගෙනියන අය එහෙමයි. එළවළු පලා ගෙනියන අය එහෙමයි. ගෑනු -පිරිමි දෙගොල්ලෝ සමෝසමේ. ඊළඟට බෝට්ටුව නතර කරන්නෙ උස්වැටකෙයියාවේ. එතකොට එළිය තියෙනවා නොතියෙනවා වාගෙ වෙලාව. ඇළ දිගේ ඇවිල්ලා ගඟට සේන්දු වුණාට පස්සෙ තොටළඟට යන්නෙ සුරුස් ගාල. එතකොට හද්ද පාන්දර. පමුණුගන් පොල් තොටළඟ පොළේ හරිම ප‍්‍රසිද්ධයි.’’
අඹරා පාරුවක් අඩි පනහක් පමණ දිගය. අඩි දහයක් දොළහක් පළලය. හැඳල ඇළේ පාරු දෙකක් එක ළඟ මාරු වන විට මුතුරාජවෙලටත් එහා ඇසෙන තරම් මහා කෑකෝගැසීමකි. එවැනි අවස්ථාවක එදිරිවාදුකාරයන්ගේ පාරුවක තේඩා පන්නන පාරුකාරයෝද වූහ. එය ගෝරියකට මුල පිරීමකි.
පාරුවේ වහල පොල් අතු සෙවිලි කළ දෙපියස්සකින් සමන්විත වූවකි. පාරු කුස්සියේ තේ හැළිය රත් නොවී තියෙන වේලාවක් නැති තරම්ය.
රෝගුස් අයියාගේ මතකයට අනුව ඒ කාලයේ – නවසිය තිස් ගණන්වල මැද හරියේ ඇළබඩ සිටියවුන් ගත කළේ සමෘද්ධිමත් ජීවිතයකි. ඔහු පැවසූ ආකාරයට ඒ කාලේ අපේ ගමේ යමක්කමක් තිබූ පවුල්වල තරුණියන් ඇ`ගලෑවේ පියර්ලස් ඉරාස්මික් සබන්ය. කියුටිකියුරා පුයරය. තරුණයන් අත තිවුණේ එලිෆන්ට් සිගරට් ටින්ය. ගමේ ප‍්‍රභූවරුන්ගේ හිස මත වූයේ පිටරටින් ගෙන්වූ ට්‍රොපිකල් හෙල්මට් තොප්පිය. කෝට් සාක්කුවල වූයේ වේලාව පනින ලිවර් සාක්කු ඔරලෝසුය. මාසයකට හමාරකට සැරයක් කොළඹ ගොස් සිනමාවක් බැලීම ඒ බොහෝ දෙනෙකුගේ පුරුද්දක් විණ.
එකල බස්නාහිර පළාතේ මහදිසාපති තැන තම දෛනික වාර්තාවේ 1937 ඔක්තෝබර් 29 දාතමින් ලියූ සටහනේ ‘‘මේ පළාතේ උදවිය සෑහෙන සමෘද්ධිමත්, විනෝදකාමී පිරිසක් බව’’ සඳහන් කර ඇත්තේ ඒ නිසා විය යුතුය. රාජකාරි කටයුත්තක් සඳහා ඔහු එදින කාරයෙන් හැඳලට පැමිණ හැමිල්ටන් ඇළ දිගේ බෝට්ටුවකින් පමුණුගමට ගිය ගමන ගැන සඳහන් කරැුත්තේ එය අතිශය පී‍්‍රතිජනක ගමනක් වූ බව කියමිනි. (මා මේ ලේඛනය කියැවූයේ ජාතික ලේඛනාරක්‍ෂක දෙපාර්තමේන්තුවට ගිය අවස්ථාවකදීය)
රෝගුස් අයියා, මාර්තක්කා, නුගපේ ජෙමයියා ආදින් ගැන මට නැවත මතක් වූයේ මේ ඊයේ පෙරේදා පරණ ලියවිලි වගයක් සොයන විට ඇස ගැටුණු නෝට් පොත් කීපයක් හේතුවෙනි. ඒ නවසිය හැත්තෑව තරම් ඈත කාලයක රෝගුස් අයියා සමග හැඳල ඇළ දිගේ ගමන් යන විට රැුගෙන ගිය නෝට් පොත්ය. ඩිමයි කඩදාසියේ පැන්සලෙන් ලියූ ඒ සටහන් පිටු බොහොමයක් දුර්වර්ණව තිබුණෙන් ඒවා කියැවීමට මහත් ආයාසයක් දැරීමට සිදු වූවත් එය බොහෝ දෑ නැවත සිහිකැඳවන්නට හේතුවක් විණ. ඇළ කණ්ඩිය දිගේ ඉබාගාතේ ඇවිද ගිය ගමන් ගැන නැවත මතක් වීම වුව කිසියම් නන්දනීය හැ`ගීමක් දනවන්නක් විණ. එම සටහන් අතර වූ එක් කියමනකින් මෙම ලියවිල්ල නිමා කරමි. මේ කතාව, මට හමු වූ පාරු රස්සාව කළ අයෙකුගෙන් රැුකියාව නතර වූ කාලය ගැන විමසූ විට ඔහු පැවසූ දෙයක් යයි අනුමාන කරමි. එය කී තැනැත්තා කවුරුන්දැයි කිව නොහැක්කේ ඒ ගැන ලියූ කොටස කියවන්නට බැරි තරමට දුර්වර්ණව තිබූ බැවිනි.
‘‘පාරු රස්සාව කරපු කාලෙ අපේ අතේ හොඳට සල්ලිය බාගෙ තිබුණා. ගමේ හිටියේ රජා වාගෙ. ගෙදර ඉන්න දවසට නෑදෑ යාළුවන්ගෙන් ගේ පිරිලා. ඇට්හෝම් ගේක වාගේ කෑමබීම. කෙනෙකුට ඕනෑ ඊළඟ වතාවේ පුත්තලමේ ඉඳලා එනකොට හොඳවැයින් ජාඩි ටිකක් ගේන්න. තවකෙකුට ඕනෑ තොටළඟින් එනකොට රටකෑම ටින් එකක් ගේන්න. පාරුවේ තන්ඩෙල් රාළ ගමේ ලොක්කෙක්. මං වැඩකළ පාරුවේ තන්ඩෙල් රාළ පවුල් තුනක් හොඳ අපූරුවට නඩත්තු කළා. කවුරුවත් ඒ ගැන ‘හ්ම්’ කිව්වේ නැහැ. ඔහොම ගිහිල්ලා, නවසිය තිස්ගණන්වල අන්තිම කාලේ වෙනකොට කොප්පරා ගාණ බැස්සා. ලොරි, වෑන් ගමන වැඩි වුණා. රේල්ලූ ගමනත් ඒ වාගේ. බඩු භාණ්ඩ එහාට මෙහාට යවන්න පාරුවට පටවන එක පරණ තාලේ වැඩක් වුණා. ඔන්න උන්හිටිහැටියේම පාරු ගමන නතර වුණා. මුළු ජීවිතේම පාරුවට දුන්නු අපි සතියෙන් දෙකෙන් අවලංගු කාසි වාගේ වුණා. පාරු රස්සාවම කරපු අපි වෙන රස්සාවක් කරන්න දැන උන්නෙ නැහැ. ඇළ අයිනේ තිවුණු කඩ සේරම වැහුණා. අපේ ජීවිතත් පාරුවත් එක්කම වතුරට ඇදගෙන ගියා වාගේ වුණා.’’
සහෝදර නිලධාරීන්ද මරා, සමයංද මරාදැමූ කළුතර බන්ධනාගාර ඝාතන කුමන්ත‍්‍රණය
අනුරංග ජයසිංහ
අරුණ උදයන්ත පතිරණ නම් වූ අප කතානායකයා ඝාතනය කරද්දී ඔහු සිටියේ සිරගතව නොව බන්ධනාග ාරගතවය. සැකපිටය. ඔහුට උසාවි හතරක නඩු අටක් පමණ තිබුණු බව ඇත්තය. ඔහුගේ ‘සමයං’ යන නම පාතාල කල්ලියක නායකයෙකු ලෙස ප‍්‍රසිද්ධ වී සිටි බව ඇත්තය. එහෙත් නීතියට අනුව ඔහු කිසිම වරදකරුවෙක් නොවේ. ඒ බව හොඳින් අවබෝධ කරගැනීම වැදගත්ය. සමයං ගැන ලියූ පුවත්පත්, මාධ්‍ය සාකච්ඡුා තැබූ පොලිස් නිලධාරීන් හෝ අදහස් පළකළ ඕනෑම අයෙකුට තව පුද්ගලයෙකුගේ ජීවිතය ගැන තීන්දු ගැනීමේ අයිතියක් නැත. ඒ නිසා සමයං ඝාතනය ලංකාවේ බන්ධනාගාර ඉතිහාසයේ සිදු වූ ලැජ්ජා සහගතම අපරාධ අතරේ තවත් එකක් බව අපි දැඩිව කියන්නෙමු.
2017 පෙබරවාරි 27 වැනිදා අරුණ උදයන්ත, සුරංග ප‍්‍රසන්න කුමාර, කැලූ‍ම් ප‍්‍රියංකර පෙරේරා, තිලක් මාලික්කගේ සහ කෝරලගේ අමිල ප‍්‍රසන්න සම්පත් නම් වූ සැකකරුවන් පස්දෙනෙකු කළුතර බන්ධනාගාරයේ සිට ඇති පිටවුම් මාර්ගයේදී ඝාතනයට ලක්විය. එන්.පී. 1847 අංකය දරන බන්ධනාගාර බස්රියේ ඔවුන් රඳවා තිබුණි. පසුපසින් එන්.ඒ. 8443 අංකය දරන තවත් බන්ධනාගාර බස්රථයක් පැමිණියේය. එහි සිටි බන්ධනාගාර නිලධාරීන් වන ජේලර් එස්.ආර්. විජේරත්න සහ බන්ධනාගාර ආරක්ෂක එස්. ධර්මිකන්ද එදා ඝාතනය කෙරුණි. නිලධාරීන් තිදෙනෙක් ආබාධිත වූහ. දැන් ඒ සිදුවීම් යටපත්ව ගොස්ය. ඒ අපරාධයට වගකිව යුතු අපරාධකරුවන් පාතාල ලෝකයේ මෙන්ම බන්ධනාගාර නිලධාරීන් අතරද සිටින බව එදාම පැහැදිලි විය. දැන් ඒ පිළිබඳව කරුණු සහතික කරන විශේෂ ත‍්‍රිපුද්ගල කමිටු වාර්තාවක්ද ඇත. එහෙත් කිසිදා මේ අපරාධකාර නිලධාරීන්ට දඬුවම් නොලැබෙනු ඇත.
අපරාධය සිදුවූ දිනයේදීම මේ සිදුවීම පිළිබඳව කරුණු සෙවීමට විෂයභාර අමාත්‍ය ඞී.එම්. ස්වාමිනාදන් විසින් ත‍්‍රිපුද්ගල කමිටුවක් පත් කරන ලදි. හිටපු මහේස්තත‍්‍රාත් සහ බන්ධනාගාර කොමසාරිස් ජෙනරාල් රූමි මර්සුක්, ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ හිටපු අතිරේක ලේකම්වරයෙකු වන එස්. මැදවැව, හිටපු නියෝජ්‍ය පොලිස්පති ගාමිණී නවරත්න මේ කමිටුවෙහි සාමාජිකයෝ වූහ. පුරවැසියෙකු තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය පිළිබඳ පනත යටතේ ලබාගත් එම ත‍්‍රිපුද්ගල කමිටු වාර්තාව මත අපි එදා කතාව ප‍්‍රතිනිර්මාණය කරන්නෙමු.
අරුණ
අරුණ පළමු නීත්‍යනුකූල විවාහයෙන් දික්කසාද නොවී තවත් විවාහයකට ලියාපදිංචි වෙන්නේය. පළමු විවාහයෙන් වයස අවුරුදු දහයක පුතෙකි. දෙවැනි විවාහයෙන් වයස අවුරුදු දෙකක දියණියකි. දෙවැනි දරුවා අරුණ කිසිදා දැක නැත.
අරුණගේ මව අපරාධය සිදු වෙද්දී දැඩි අසනීපයෙන් එක්තැන්ව සිටියාය. ඇය බලාගන්නේ අරුණගේ දෙවැනි බිරිඳය. අරුණ බොහෝ වැරදි ක‍්‍රියා කර ඇතත් සිරෙන් නිදහස් වූ විගස මේ ජීවිතයෙන් මිදී විදේශගත වීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි බව දෙවැනි බිරිඳ කියන්නීය.
සීආර්පී සහ වැලිකඩ
2014 ජුනි මාසයේදී අරුණ අත්අඩංගුවට ගෙන බන්ධනාගාරගත කර ඇත. මුලින්ම අරුණ බන්ධනාගාරගත කරන්නේ කොළඹ රිමාන්ඞ් බන්ධනාගාරයේය. අරුණට මරණ තර්ජන ඇති බව කියන්නේ ඔහු අත්අඩංගුවට ගත් මොහොතේ සිටමය. එදා සිට ඒ බව ලිඛිතව කියූ බන්ධනාගාර නිලධාරීන්, ජේලර්වරුන් මෙන්ම අරුණගේ නීතිඥවරුන්, බිරිඳ සහ අරුණගේ කටඋත්තරද තොග ගණන් කමිටුවට ඉදිරිපත් වී වාර්තාවෙහි අමුණා ඇත. 2015 සැප්තැම්බර් 23 වැනිදා අරුණ උදයන්තට කඩුවෙල අධිකරණ භූමියේදී වෙඩි තබන්නේය. පළමු ඝාතන උත්සාහය එයයි. එය අවසාන උත්සාහය විය යුතුව තිබුණි.
2016 ඔක්තෝබරයේ අරුණ කළුතරට යවන්නට හේතුව වී තිබුණේ එවකට අරුණ නවත්වා තිබුණු වැලිකඩ බන්ධනාගාරයේ වයි ඕ වාට්ටුවේ කරන්නට සූදානම් වූ අලූ‍ත්වැඩියාවකි. අලූ‍ත්වැඩියාව මාස දෙකකට නියමිතව තිබුණි. 2016 ඔක්තෝබර් අරුණ කළුතරට යවනු ලැබීය. එහෙත් මාස දෙකට නියමිතව තිබුණු අලූ‍ත්වැඩියාව මාස ගණනක් ඇදීගියේය. අරුණ 2017 පෙබරවාරි මාසය අවසන් වන තෙක්ම කළුතර රැුඳුණේ ඒ විදියටය. කළුතර අනාරක්ෂිත බව අරුණ මෙන්ම ඔහුගේ බිරිඳවද ලිඛිත ප‍්‍රකාශයන් හරහා කියා තිබුණි.
සිරගෙදර ෆේස්බුක් හා සෙල්ෆි
අරුණගේ සිරගෙදර පුරුදු රැුසක් කමිටුව පෙන්වාදෙන්නේය. මේ තත්වයන් බන්ධනාගාරවල සිටින සිරකරුවන් බොහෝ දෙනෙකුට පොදු තත්වයන්ය.
අරුණ බන්ධනාගාරයේදී නිතිපතා ජංගම දුරකථන පාවිච්චි කර ඇත. අරුණ සිටි සිරකුටියෙන් ජංගම දුරකථන තුනක් සොයාගෙන ඇති අතර දෙවැනි බිරිඳද කියා ඇත්තේ තමන් සමඟ අරුණ දිනපතා දුරකථනයෙන් කතාකළ බවයි.
දුරකථනයෙන් කතාකිරීමෙන් නොනැවතී අරුණ ෆෙස්බුක්ද ගොස් ඇත. අරුණ උදයන්තගේ ෆෙස්බුක් ගිණුම ඔහු බන්ධනාග ගතව සිටි සම්පූර්ණ කාලයේදී ක‍්‍රියාත්මක කරන්නෙන් අරුණ විසින්මය. 2015 මැතිවරණයේදී අරුණ විසින් සුජීව සේනසිංහට දැඩි සහයෝගයක්ද ෆෙස්බුක් ගිණුම හරහා ලබාදී ඇති බව ඔහුගේ ෆෙස්බුක් ගිණුම නිරීක්ෂණය කළ අයෙකුට අද වුව දැකිය හැකිය. එපමණක් නොව ස්කයිප් හරහා මිතුරන්ගේ සාදවලටද ඔහු එක්ව ඇත. අරුණට තර්ජන තවත් වර්ධනය වී ඇත්තේද ඒ මාධ්‍ය හරහාය.
ඊසිකෑෂ් වැනි ක‍්‍රම හරහා ඔහු බන්ධනාගාර නිලධාරීන් මාර්ගයෙන් මුදල් ගනුදෙනු කර ඇත. අරුණට මාංචු හරිහැටි දමන්නේ නැත. එපමණක් නොව අරුණ සිරගෙදරදී පුුරුද්දක් ලෙස තමන්ගේ රන් ආභරණද පැළඳ සිට ඇත. ඒ සියල්ල සඳහා දුෂිත බන්ධනාගාර නිලධාරී තන්ත‍්‍රය සහාය දක්වා ඇත. එපමණක් නොව අරුණ මේ නිලධාරීන් සමඟ සෙල්ෆිද ගෙන ඇත. තත්වය කෙතරම් ඩෂිතද යන්න එයින්ම පැහැදිලි වෙයි. මේවා අරුණට සීමා නොවූ අදත් බන්ධනාගාර සම්ප‍්‍රදායේම කොටස්ය.
බස්රථ
ඒ දිනයේ මහේස්ත‍්‍රාත් අධිකරණ හයකට කළුතර බන්ධනාග ාරයෙන් සැකකරුවන් ගෙන යා යුතුව තිබුණි. අරුණ සිටි බස්රියට පෙර බස් තුනක් පිටවිය. මොරටුව මහේස්ත‍්‍රාත් උසාවියට බස් රථ උදෑසන 6.50ට පිටවී ඇත. ඒ සැකකරුවන් 35ක් සමඟය. පානදුර මහේස්ත‍්‍රාත් උසාවියට ගිය බස්රථ 6.55ට පිටවී ඇත. ඒ සැකකරුවන් 51ක් සමඟය. හොරණ මහේස්ත‍්‍රාත් උසාවිය බලා උදෑසන 7ට බස්රියක් පිටවී ඇත. ඒ සැකකරුවන් 17ක් සමඟය. බස්රථ පිටවූ ආකාරය සැකයන් ගණනාවක් මතු කරයි.
කඩුවෙල මහේස්ත‍්‍රාත් උසාවියට යා යුතුව තිබුණු, ප‍්‍රහාරයට ලක්වූ බස්රථ දෙක පිට වී තිබුණේ ඉහත අන්තිම බස් රියෙන් පැය 1.30කට පසුවය. එනම් උදෑසන 8.30ටය. ප‍්‍රහාරකයන්ට ප‍්‍රහාරය සඳහා සූදානම් වීමට පැය එක හමාරක කාලයක් ලැබී ඇත. එමෙන්ම ඒ පැය එකහමාර නිසා ප‍්‍රහාරකයන්ට මුලින් පිටවූ බස් රථවලින් වෙන්කොට අරුණ ඇතුළු පිරිස පැමිණි බස්රථ හඳුනාග ැනීමට හැකිවී ඇත.
බස් රථය පිටවූ වෙලාව නිවැරදිව ගේට්ටුකරුගේ සටහන් පොතේ සටහන් වී නොතිබීමද සැකයට කාරණයකි. එහි සටහන් වී ඇත්තේ බස්රිය 7.20ට පිටවූ බවයි.
අරුණගේ ආරක්ෂාවට එදා සිටි නිලධාරීන් අතරින් සිව්දෙනෙක්ම පෙර දා පාන්දර දෙකට වැඩමුරය අවසන් කර ඇති නිලධාරීහුය. සේවකයන් මඳ වීම නිසා පුරුද්දක් ලෙස පාන්දර සේවය අවසන් කළ නිලධාරීන් පසුවදා සැකකරුවන් රැුගෙන යෑම සිදුකරන බව බන්ධනාගාරයෙන් කියයි. එහෙත් එදින බන්ධනාගාර නිලධාරීන් 18 දෙනෙකු ලිඛිත හේතු නොමැතිව, නිසි සටහන් යෙදීම් නොමැතිව නිවාඩු ගොස් තිබුණි.
බස්රථ දෙකෙන් එකක් ගියේ ආරක්ෂාවටය. බස් රථ දෙකෙන් එකක පමණක් සැකකරුවන් සිටීමද සැකයට හේතු වී ඇත. එසේ සැකකරුවන් එක බස්රියක ගියත් එය පසුපසින් යා යුතු වුවද එය ගොස් ඇත්තේ ඉදිරියෙන්ය. සැකකරුවන් බස්රියේ බිම දිගාවී සිට ඇත්තේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙනි. ඒ් නිසා පිටින් බලන්නෙකුට සැකකරුවන් සිටි බස්රියේ කිසිවෙකු සිටින බව නොපෙනෙයි. එහෙත් නියමිත බස්රිය මෙන්ම ඒවායේ සැකකරුවන් ස්ථානගත වී සිටි ආකාරය වෙඩි තැබූ අය දැන සිටියෝය. වෙඩි තබන්නේ බස්රියේ කඳ පසාරු කරමිනි. මෙවැනි විශේෂ අවස්ථා සඳහාවත් වෙඩි නොවදින රථ ලබාදීම ගැනවත් රජයට වුවමනාවක් තිබී නැති වීම තවත් බරපතළ කාරණයකි.
ආරක්ෂාව ගැන මළපොතේ අකුරු නොදත් බන්ධනාගාර නිලධාරීනට එදා ආරක්ෂාව සැපයීම භාර විය. එදා සිටි බන්ධනාග ාර නිලධාරීහු වෙඩි තැබීම ගැන අයනු ආයනු දැන නොසිටියෝය.
පොලිස් ආරක්ෂාව
සාමාන්‍යයෙන් මෙලෙස සැකකරුවන් රැුගෙන යද්දී පොලීසිය විසින් විශේෂ ආරක්ෂාවක් ලබාදෙන්නේය. ඒ අනුව කළුතර උතුර පොලිස් ස්ථානයෙන් ආරක්ෂාව ඉල්ලා ඇතත් ස්ථානාධිපති විසින් ආරක්ෂාව සපයා නැත. තමන්ට ආරක්ෂාව ලබාදිය නොහැකි අවස්ථාවක කළයුතු පරිදි, විකල්ප ආරක්ෂාවක් ගැන සොයාබැලීමද ඔහු සිදුකර නැත. ත‍්‍රිපුද්ගල කමිටුව මේ තත්වය ගැන සැක පහළ කර ඇත. සිදුවීමට පෙර මාස පහක කාලය තුළදී පොලීසියෙන් බන්ධනාග ාරය ආරක්ෂාව ඉල්ලා ඇති 41 වතාවකින් 31වතාවක්ම ආරක්ෂාව ලබා දී ඇත.
නියම වෙලාවට එති
බන්ධනාගාරයේ සිට පිටවුණු මාර්ගයේ මීටර් 900ක් දුරින් ඇති එතනමඬල නම් ප‍්‍රදේශයේදී උදෑසන 8.40ට හත්දෙනෙකුට මරු කැඳවූ ඒ ප‍්‍රහාරය එල්ල විය. ප‍්‍රහාරකයෝද නියමිත වෙලාවටම එතනමඬලට පැමිණෙන්නෝය. ඔවුන් එතැන මඟ රැුක සිටියෝ නොවෙති. බස්රිය එනතුරු ඔවුන් එතැන බලා සිටි බවට සාක්ෂි නැත. බස්රිය එන වෙලාව නිවැරදිවම දැන හරියටම ඒ වෙලාව වෙද්දී එතැනට පැමිණි බවට සාක්ෂි ඇත.
ඩබල් කැබ් රථයකින් මාර්ගය හරස් කෙරුණි. ප‍්‍රහාරය එල්ලකිරීමෙන් පසුව වෑන් රථයකින් පලාගොස් තිබුණි. පාරේ වම් පැත්තේ සිට පිරිසක් සහ මාර්ගයේ සිට තවත් පිරිසක් වෙඩි තබා ඇත. හමුදා පුහුණුවක ලක්ෂණ පෙන්වමින් පූර්ණ සැලසුම් සහගත ආකාරයෙන් ස්වයංක‍්‍රීය ගිනිඅවි හසුරුවමින් ප‍්‍රහාරය එල්ල කර ඇත.
ප‍්‍රහාරය විනාඩි තුනත් හතරත් අතර අවසාන වී තිබුණි. එය චිත‍්‍රපටිවල එන අන්දමේ ඉහළින්ම සැලසුම් කළ ප‍්‍රහාරයකි. නිලධාරීන් කිසිවෙකුට කිසිදු ප‍්‍රතිචාරයක් දැක්විය නොහැකි විය. ඝාතනයට ලක්වූ එස්. තර්මිකන් නම් නිලධාරියා පමණක් වෙඩි තබන්නට උත්සාහයක් ගෙන ඇත.
අරුණ ඇතුළු සැකකරුවන් රැුගෙන යන දිනය, නියමිත වෙලාව පසුවී හරියටම 8.40ට පැමිණෙන බව, පොලිස් ආරක්ෂාව නොලැබෙන බව, සියල්ලන් එකට පැමිණෙන බව, සැකකරුවන් සිටින්නේ කුමන බසයේද, ආරක්ෂක නිලධාරීන් සිටින්නේ කුමන බසයේද යන්න පමණක් නොව වීදුරුවෙන් නොපෙනුණත් බිම දිගාවී සැකකරුවන් සිටින බවද, ඒ අය සිටි ස්ථානද නිවැරදිවම ප‍්‍රහාරය එල්ලකළ අය දැන සිටියෝය. ඒ සියල්ල බන්ධනාගාරයෙන් ලද තොරතුරු මත දැනගත් කරුණු විය යුතු බවත් ඒවා පිළිබඳව පරීක්ෂණ කළයුතු කමිටුව විසින් පෙන්වා ඇත.
බන්ධනාගාරවල බුද්ධි අංශ ක‍්‍රියාත්මක වෙන්නේ මෙවැනි අවස්ථා ගැන බුද්ධි තොරතුරු ලබාගැනීම සඳහාය. විශේෂයෙන් අරුණ ජංගම දුරකථන පාවිච්චි කිරීම වැනි කරුණු පවා බුද්ධි අංශවලට සොයාගත හැකිව තිබුණු ඒවාය. තොරතුරු පාතාලය සමඟ හුවමාරු කරගත් අයද පහසුවෙන් සොයාගත හැකිව තිබුණි. එහෙත් බන්ධනාගාරවලට වෙඩි තැබීමට නොදත් ආරක්ෂකයන් මෙන්ම තොරතුරු නොදත් බුද්ධි අංශයක් සිටියේය.
හෙට වුව මෙවැනි අපරාධයක් යළි සිදුවිය හැකි බවද සිහිතබා ගත යුතුය. ඒ බන්ධනාගාරයේ තත්වයන් අදත් වෙනස් වී නැති නිසාය. එදා මියගියේ සැකකරුවන් කිහිපදෙනෙකු පමණක් නොවේ. එදා බන්ධනාගාර නිලධාරීහු දෙදෙනෙක්ද මිය ගියෝය. එදා බන්ධනාගාරය ඇතුළෙන්ම පහසුකම් සැලසුණේ අපරාධ සැකකරුවන් කිහිපදෙනෙකු ඝාතනයට පමණක් නොවේ. තම සහෝදර නිලධාරීන්ද ඝාතනය කරන්නටය. ඒවාට පහසුකම් සැලසූ අය අදත් යහතින් සිටින්නෝය. ඒවා ගැන අදත් නිසියාකාර විමර්ශනයක් නැත. ඒ නිසා මුළු රටම නිර්දෝෂී බව දන්නා කෙනෙකුට වුව හෙට සැකපිට බන්ධනාග ාරගතව සිටියදී වෙඩි තැබිය හැකිය. ඉන්පසුව මාධ්‍ය හරහා වෙඩි කෑ කෙනා අපරාධකරුවෙකු කොට අත පිසදාගත හැකිය.
දුෂිතයන්ගෙන් අධිකරණය බේරාගැනීම
උපුල් කුමරප්පෙරුම
මේ රට කළමනාකරණය, පාලනය සහ නියාමනය සඳහා අනේකවිධ නීති සම්පාදනය වී ඇත. ලන්දේසි සමයේදී ස්ථාපිත කළ ලංකාවේ අධිකරණ ක‍්‍රමය තුළ කි‍්‍රයාත්මක වූ රෝම ලන්දේසි නීතිය ඉන්පසුව රට පාලනය කරනු ලැබූ ඉංග‍්‍රීසින් විසින් හඳුන්වාදෙනු ලැබූ ඉංග‍්‍රීසි නීතිි සම්ප‍්‍රදායයන්ද ඇතුළුව අද වන විට මෙරටෙහි රෝම ලන්දේසි සහ ඉංග‍්‍රීසි නීති සම්මිශ‍්‍රණයව සෑදුණ නීතිි සම්ප‍්‍රදායයක් පවතින අතර එයට අමතරව සාම්ප‍්‍රදායිකව පැවතෙන ඇතැම් පුද්ගල නීති සහ රටේ පවතින සිරිත් පසුකාලීනව නීති බවට පත්ව නීති ක‍්‍රමය තුළ දක්නට ඇත.
ලන්දේසි යුගයේ මුහුදුබඩ පාලනය කළ ලන්දේසීහු මුහුදුබඩ පාලනය සඳහා රෝම ලන්දේසි නීති ක‍්‍රමය හඳුන්වා දුන්නෝය. එහිදී පරමාර්ථය වූයේ ලන්දේසි පෙරදිග ඉන්දීය වෙළෙඳ සමාගම විසින් මෙරට වෙළෙඳ කටයුතු ආරම්භ කිරිමත් සමග එම වෙළෙඳ සමාගමේ ව්‍යාපාරික අවශ්‍යතා සඳහා ඔවුන්ගේ පාලන ප‍්‍රදේශයන්හි නීතියේ පාලනයේ අවශ්‍යතාව, පොලීසියක පැවැත්මේ අවශ්‍යතාව හා අධිකරණ පැවැත්මක අවශ්‍යතාවයි. ඒ අනුව රාද්වැන් ජුස්තිතිි (මහාධිකරණ) නම් අධිකරණයක් පිහිටුවූ අතර එය මරණ දඬුවම පැනවිය හැකි බලය තිබුණු අධිකරණයක් විය.
ලන්දේසින් ලංකාව වටා ඇති මුහුදුබඩ ප‍්‍රදේශ දිස්ත‍්‍රික්ක පහකට බෙදා වෙන්කළ අතර එම ප‍්‍රදේශ කොළඹ, යාපනය සහ ගාල්ල වශයෙන් අධිකරණ දිස්ත‍්‍රික්ක තුනකට බෙදනු ලැබීය. ලන්දේසි අධිකරණවල අධිකරණ කටයුතු කළේ අණපනත්, පූර්ව නඩුතීන්දු, නීති විශාරද මත, සිරිත් සහ ආගම ඇසුරෙනි. 1796දී බි‍්‍රතාන්‍යය ලන්දේසින් පලවා හැර 1802දී බි‍්‍රතාන්‍යයන්ගේ යටත් විජිතයක් බවට රට පත්කරගන්නා ලදි. ඔවුන් මුහුදුබඩ ප‍්‍රදේශ අල්ලාගත් පසු 1799 සැප්තැම්බර් 23 වන දින දරන ප‍්‍රඥප්තිය මගින්, ලන්දේසි නීතිය යටතේ තිබී අත්පත් කරගත් ප‍්‍රදේශවල තවදුරටත් ලන්දේසි නීතිය කි‍්‍රයාත්මක විය යුතු බවට ප‍්‍රකාශයට පත්කළ නමුත් ලන්දේසි අපරාධ නීතිය කි‍්‍රයාවේ යෙදවීම නතර කරන ලදි. අද පවතින්නේ ඉංග‍්‍රීසි ආණ්ඩුව විසින් ලංකාවට හඳුන්වා දෙනු ලැබූ අධිකරණ සම්ප‍්‍රදායයි. 1815දී පූර්ණ යටත් විජිතයක් බවට ලංකාව පත්වීමෙන් පසු වඩා ක‍්‍රමවත් අධිකරණ ක‍්‍රමයක් සහ සම්ප‍්‍රදායයක් ඉංග‍්‍රීසින් විසින් මෙරට තුළ ස්ථාපනය කරන ලද අතර මුල් අධිකරණ, අභියාචනා අධිකරණ සිවිල් අපරාධ වැනි විවිධ ක්ෂෙත‍්‍රයන්හි වඩා ක‍්‍රමවත් ලෙස බෙදුණු නීති පද්ධතියක් හඳුන්වා දෙන ලදි. අද රටෙහි අධිකරණ සියල්ල කාර්ය පටිපාටික හෝ හරයාත්මක නීති වශයෙන් අදාළ කරගන්නේ පාර්ලිමේන්තුව හෝ ඒ හා සමාන ආයතනයක් විසින් නීතියක් වශයෙන් සම්මත කරගනු ලැබූ නීති පමණකි.
මෙරටෙහි විවිධ දේශපාලන කැළඹීම්වලට සමගාමීව කරනු ලබන අධිකරණ කෘත්‍යයන්හිදී ගෙනෙන එක් බරපතළ චෝදනාවක් නම් අධිකරණ ක‍්‍රියාත්මක කරන්නේ දේශපාලන අවශ්‍යතාවක් මුදුන්පත් කරගැනීම සඳහාය යන්නයි. මෙම චෝදනාව අද වන විට නැගී ඇත්තේ ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර ස්වාමීන් වහන්සේ සම්බන්ධ නඩු තීන්දුව කි‍්‍රයාත්මක කිරිමෙහිලාය. ඥානසාර ස්වාමීන් වහන්සේ බන්ධනාගාරයේ ඇඳසිටිය යුතු ඇඳුම සම්බන්ධයෙන් යම් අවිනිශ්චිතභාවයක් ඔහුට හිතවත් කණ්ඩායම් විසින් ඇතිකරනු ලැබිණ. ඥානසාර හිමියන් බන්ධනාගාරය තුළදී චීවරය ගලවා සිරකරු ඇඳුමට මාරුවීම බෞද්ධ නීති අනුව සිදුකළ නොහැක්කක් සහ එසේ කරන්නේ නම් එය මහා නාහිමිවරුන්ගේ අවසරය මත සිදුකළ යුතු බවට මතයක් හදන ලදි.
බන්ධනාගාර අධිකාරිය ප‍්‍රකාශ කළේ, සිරකරුවන් සම්බන්ධව කි‍්‍රයාත්මක කරන්නේ බන්ධනාගාර ආඥා පනත හෝ ඒ මත සැකසූ රෙගුලාසි විනා වෙනත් නීතියක් නොවන බවයි. ඥානසාර හිමි වෙනුවෙන් හඬනැගූ පිරිස් ප‍්‍රකාශ කරන ආකාරයට නීතියක් රටෙහි නීති පද්ධතිය තුළ නොපවතින බවත් අධිකරණ අමාත්‍යවරිය ප‍්‍රකාශ කර සිටියාය. මේ වන විට විවිධ ආගම්වලට අයත් පූජ්‍ය-පූජකවරුන් දහ අටදෙනෙකු දඬුවම් ලබන බවත් ඔවුන් සියලූ දෙනාම බන්ධනාගාරයේ නියමිත ඇඳුමවන ජම්පරය ඇඳ සිටින බවත් ප‍්‍රසිද්ධ විය.
රටක් පාලනය වන පොදු නීති ක‍්‍රමය අබිබවමින් කටයුතු කිරීමට කිසිවෙකුට හැකියාව නොමැත. එසේ යටත් නොවන්නේ නම් ඒ සම්බන්ධයෙන් සුවිශේෂ විධිවිධානයන් නීතියෙන් ගෙනහැර දක්වා තිබිය යුතුය. ඥානසාර හිමිට හිතවත් කණ්ඩායම් සමාජගත කරන්නට උත්සාහ කළ ප‍්‍රධානතම තර්කය වූයේ රටකට නීතියේ පාලනය අනවශ්‍ය බවයි. මොවුන් එක්නැලිගොඩ කොටි ඔත්තුකරුවෙකු බවට පත්කරන්නේ කොටි ඔත්තුකරුවෙකුට නීතිය අබිබවමින් කි‍්‍රයාත්මක කිරීමට අයිතියක් රටේ මහජාතියට ඇති බවට මතයක් ගොඩනැගීමටය. එක්නැලිගොඩ ඝාතනය සම්බන්ධව චෝදනා ලබා ඇති හමුදා නිලධාරීන් සාධාරණීකරණයේ සැලැස්මක් මේ ක‍්‍රියාදාමය තුළ පවතී. එක්නැලිගොඩ මහත්මියද ඇගේ ස්වාමියා සම්බන්ධ චෝදනාවන්ට වගකිව යුතු වන බවත් ඒ අනුව ඇයත් නීතියේ රැකවරණයට හිමිකම් නොලබන බවට මතයක් සමාජගත කිරීම ඊළග සැලසුමයි.
මෙය කොතරම් භයානක තර්කයක් වුවද එය පිළිගන්නා කොටසක් සිටින අතර එයින් සැලකිය යුතු කොටසක් සංඝ සමාජයේ වෙති. අද වන විට පාලකයන්ගේ නොහැකියාව සහ දේශපාලන අවස්ථාවාදය මත මෙවැනි ගෝත‍්‍රිකවාදී අදහස් පුළුල් ලෙස සමාජගත කිරීමේ හැකියාව මේ පිරිස්වලට ලැබී ඇති අතර ප‍්‍රධාන ජනමාධ්‍යත් දේශපාලන අවස්ථාවාදය සහ වෙනත් මතවාදයන් තුළ එල්බ මේ භයංකර මත සමාජයට මුදාහැරීම කනගාටුවට කාරණයයි. රට පාලනය වන්නේ පොදු නීති සම්ප‍්‍රදායකිනි. මෙම නීති සම්ප‍්‍රදාය කාලාන්තරයක් පුරා වර්ධනය වෙමින්, අවශ්‍යතා අනුව පෝෂණය වෙමින් ගොඩනැගී ඇත. ලන්දේසි යුගයේ සිට අද තෙක් කාල පරාසය තුළ එය ශ‍්‍රී ලාංකිකත්වයක් ලබා ඇත. එය පොදුවේ සියලූ දෙනාටම බලපාන ලෙස සකස් වී ඇති අතර කාට හෝ අසාධාරණයක් වන ලෙස සකස් වී ඇතැයි කිව නොහැකිය. ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් කරන ආකාරයට නීතිය ඉදිරියේ සැවොම සමානයන් වන අතර කෙනෙකුට විශේෂ කොට සැලකීමට නොහැකිය. ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් පුරවැසියා වෙත සුරක්ෂා කොට ඇති අයිතිවාසිකම්වල රැුකවරණය පුරවැසියාට ලැබෙන්නට නම් රටේ පාලනය නිර්භය විය යුතුයි. එය නීතියට ගෞරවයක් සහ බියක් ඇති පාලනයක් විය යුතුය. පාලකයන් බිය විය යුත්තේ රටෙහි නීතියට පමණක් වන අතර ආරක්ෂා කළ යුත්තේ රටේ නීතියයි. අද අධිකරණයක දඬුවම් ලැබු පුද්ගලයෙකු සම්බන්ධයෙන් පෙර සදහන් කළ ආකාරයෙන් ජනමතයක් ගොඩනැගෙන්නේ සහ එවැනි වැරදි මතයක් සමාජගත වන්නේ පාලකයන් නීතියේ ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් පෙර සඳහන් කළ ආකාරයට කටයුතු නොකළ නිසාය.
රාජපක්ෂ පාලන සමයේදී 17වන ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ස්වාධීන අධිකරණ බිහිකිරීමෙහි ලා ඇතිකළ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව අහෝසි කොට ජනාධිපතිවරයාට රිසි සේ විනිසුරුවරුන් පත්කර ගත හැකි තත්ත්වයක් ඇතිවිය. ජනවාරි මස 8න් පසුව පත් වුණු ආණ්ඩුව නැවත වතාවක් 17වෙනි සංශෝධනයෙහි කි‍්‍රයාකාරීත්වය 19 වන සංශෝධනය හරහා යළි ඇති කළේය. එසේ කිරීමේ පරමාර්ථය වුණේ එම රජය බලයට පත් කිරීමට කැප වූ ජනතාව ස්වාධීන අධිකරණයක් බලාපොරොත්තු වුණු බැවිනි. අද අධිකරණයේ සියලූ පත්වීම් කරන්නේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව හරහාය. එසේම පසුගිය රජය සමයේ විවිධ අපරාධ සහ දුෂණයන්ට වගකිව යුතු බවට චෝදනා නැගුණු විශාල සංඛ්‍යාවක් ද සිටිති. ඥානසාර හිතවාදී කණ්ඩායම්වල ඉලක්කය වී ඇත්තේ මේ සියලූදෙනාම එකවර ගලවා ගැනීමය. යහපාලන අධිකරණ නමින් අධිකරණවලට චෝදනා නගන්නේ එහි ස්වාධීනත්වය සහ නිසි කි‍්‍රයාකාරිත්වය සම්බන්ධයෙන් රටෙහි ජනතාව තුළ ගොබෙල්ස් ක‍්‍රමයට දුර්මතයක් රෝපණය කිරීමටයි. තමන්ට යුක්තිය ඉෂ්ට කරවා ගැනීම සඳහා මහාධිකරණයේ පිහිට පතන කාන්තාවකට සහ දරුවන් දෙදෙනෙකුට, අධිකරණයේ පිහිට ඉල්ලා සිටීමට හෝ ලැබීමට අයිතියක් නොමැති බවට පසුගිය කාලය පුරා මතයක් ගොඩනගන්නේත් එක්නැලිගොඩ සමස්ත සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් අධිකරණයේ කි‍්‍රයාකාරීත්වය දිගින් දිගට තර්ජනයන්ට ලක්වන්නේත් චෝදනා ලබා ඇති අපරාධකරුවන් රැසක් එකවර බේරා ගැනීමේ අදහසිනි.
නීතිය ක‍්‍රියාත්මක කිරීමට මෙම කණ්ඩායම මේ ආකාරයෙන් බලපැම් කරන්නේ නම් එය නැවැත්වීම සඳහා සියල්ලෝ එකතු විය යුතු වෙති. නොවන්නේ නම් අනාගතයේදී දේශපාලකයෙකුට, පුද්ගලික බස් රියදුරෙකුට, වෛද්‍යවරයෙකුට, නීතිඥයෙකුට, ගුරුවරයෙකුට හෝ වෙනත් යම් සිවිල් බලයක් ඇති පුද්ගලයෙකුට එරෙහිවත් නීතිය කි‍්‍රයාත්මක කිරීමට අපහසු වනු ඇත. හිරගෙට නියම වුණු නීතිඥයාද ටයිකෝට් දමාගෙන බන්ධනාගාර ජීවිතය ගතකිරීමට අවසර ඉල්ලනවා ඇත. ‘සාගරයක් මැද’ චිත‍්‍රපටයේ සිරගත වූ වෛද්‍ය මොලදණ්ඩ වැන්නවුන් අනාගතයේ ජම්පරය නොඅඳිනු ඇත. ඒ සඳහා අද සිදුවන්නා සේ අරගලද කළ හැකිය. ලිපිය ආරම්භයේ ලංකාවේ නූතන අධිකරණ ක‍්‍රමයෙහි ආරම්භය සහ විකාශය ගැන සඳහන් කරනු ලැබුවේ එය ක‍්‍රමික විකාශනයක් මත, වඩා ස්ථාවරව ගොඩනැගුණු අධිකරණ ක‍්‍රමයක් බව පෙන්වීමටය. නීතිය කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේ මූලික හරයන් පුද්ගල අවශ්‍යතා මත වෙනස් කිරීමට කිසිවෙකුට හෝ ඉඩ දිය නොහැක. ගමේ අප්පුහාමිට කි‍්‍රයාත්මක වන නීතියම අනෙක් අයටද ඒ ආකාරයෙන්ම කි‍්‍රයාත්මක විය යුතුයි. තමන්ට හැකි ප‍්‍රමාණවලින්, බලයෙන්, තර්ජනයෙන්, ගර්ජනයෙන් නීතිය නැවීමට හෝ අවශ්‍ය ආකාරයට දිගහැරීමට හෝ කාටවත් හැකියාවක් නොමැති අතර එසේ කරන්නට උත්සාහ කළහොත් එයට විරුද්ධ වීම නීතියේ පාලනයක් ඇති සමාජයක ජීවත් වන්නට කැමති සියලූ දෙනාගේත් වගකීම වන්නේය.