ඉදිරි කාලයේදී ලංකාවේ දේශපාලනයේ සිදු විය හැකි වෙනස්කම් පිළිබඳ නිශ්චිත ලකුණු ගණනාවක්ම මේ දිනවල ප‍්‍රකාශ වෙමින් පවතී.
ඉන් පළමුවැන්න, 2019 -2020 මැතිවරණවලදී ආණ්ඩු වෙනසක් සිදුවීම බොහෝ දුරට නිශ්චිත වන්නට පුළුවන යන්නයි. නිසි ලෙස පවත්වන මහජන මත විමසීම් සම්ප‍්‍රදායක් නැති ලංකාවේ මහජන දේශපාලන විඥානයේ නැති ලංකාවේ මහජන දේශපාලන විඥානයේ ඇතිවන වෙනස්කම් ගැන මත ප‍්‍රකාශ කිරීමට අපට සිදුවන්නේ, අහම්බෙන් හමුවන පුරවැසියන් සමග කතා කිරීමෙන් අපට ලබා ගන්නා ඉ`ගි කිරීම් සහ වක‍්‍ර සාක්ෂි පදනම් කරගෙනය. මෙම අනුමාන කිරීම් බොහෝ විට වැරදි වන්නේද නැත. මන්ද යත්, දේශපාලන වෙනස්වීම්වල ප‍්‍රවණතා පිළිබඳ පණිවුඩ, අප ගෙදරින් එළියට බැස්ස විට හමන සුළෙඟ්ද තිබෙන නිසාය.
ආණ්ඩු වෙනස
මෙසේ ‘සුළෙඟන් ලැබෙන’ දේශපාලන ප‍්‍රවණතා පණිවුඩ අතර පහත සඳහන් පණිවුඩය ප‍්‍රධාන වෙයි.
සිංහල සමාජයේ ඡුන්දදායකයන් ‘ආණ්ඩු වෙනසක් දැන් අවශ්‍යය’ යන තීන්දුවට බැස ඇත. ‘මේ ආණ්ඩුව වැනෙනවා’, ‘මේක ආණ්ඩුවක් නොවෙයි, අවුල් ජාලාවක්’, ‘හවුල් ආණ්ඩුවක් නෙවෙයි, අවුල් ආණ්ඩුවක්’ වැනි වශයෙන් පැවති විවේචනවල අවධිය දැන් අවසන් වී ඇත. අලූත් අවධියේ ලක්ෂණය, ‘මේ ආණ්ඩුව හිටියා ඇති’ යන්නයි.
මේ අතර, සුළෙඟ් නොව කොළඹ කේන්ද්‍ර කොටගෙන සිදුවන දේශපාලන සාකච්ඡුාවල ප‍්‍රධාන තේමාවක් වී තිබෙන්නේ ඊළඟ ආණ්ඩු කවර ස්වභාවයකින් යුක්ත එකක්ද? යන්නයි. මේ ගැන යම්කිසි ආකාරයක ‘සම්මුතියක්’ සිංහල සමාජයේ සමහර කොටස් අතර ගොඩනැගෙමින් තිබෙන බව පෙනේ. එය නම් ‘සිංහල බෞද්ධ ශක්තිමත් පාලකයෙකුය’ යන්නයි. එම අපේක්‍ෂාව මුදුන් පත් කරවන අපේක්‍ෂකයෙකුද ඔවුන් තෝරාගෙන ඇත. ඔහු නම් මිලිටරි පසුබිමකින් එන, දැන් සිවිල් වැසියෙකු වන ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂයි. ඔහු ගැන දෙමළ, මුස්ලිම් සමාජවලත්, සිංහල සමාජයේ ග‍්‍රාමීය ජනයා අතරත් කොතරම් ආකර්ෂණයක් තිබේද යන්න තවමත් පැහැදිලි නැත.
තුන්වැනි කරුණක්ද පැහැදිලි වෙමින් පවතී. එනම් ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේ පරාජය තමන්ට හිමිවනු ඇත යන යථාර්ථයට එජාප නායකත්වය සූදානම් වන්නේය යන්නයි. රාජපක්ෂ පවුලේ අය සමග අලූතෙන් ඇති කරගන්නා අතරමග සමාදානවලින් පැහැදිලිවම පෙනෙන්නේ රනිල් වික‍්‍රමසිංහ ඒ සඳහා තීරණයක් ගෙන ඇති බවයි. චීනය, මහින්ද රාජපක්‍ෂට විශාල මුදල් ප‍්‍රමාණයක් පසුගිය මැතිවරණයේදී දුන්නාය කියන නිව්යෝක් ටයිම්ස් පුවතේදීත්, හම්බන්තොට වරාය පිළිබඳව කාරණයේදීත් අගමැතිවරයා දැක්වූ ප‍්‍රතිචාරවල තිබුණු ‘ඇල් මැරුණ’ ස්වභාවය දෙස බලන කෙනෙකුට පෙනෙන්නේ, රනිල් වික‍්‍රමසිංහ- මහින්ද රාජපක්ෂ යන දෙදෙනා අතර කොතරම් ආරවුල් තිබුණත් ඔවුනොවුන් ආරක්ෂා කිරීම පිළිබඳ අතිමූලික කරුණේදී ඔවුන් දෙදෙනා අපට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බවයි.
අධිකරණය
මේ අතර මේ දිනවල සාකච්ඡාවට භාජනය වන, එහෙත් එතරම් ගැඹුරට සාකච්ඡුා නොවන, තවත් කරුණක් තිබේ. එය නම් අපේ අපේ අධිකරණය ගමන් කරමින් සිටින්නේ කවර දේශපාලන මාවතේද යන්නයි. මේ ගැන ඉ`ගි කිහිපයක්ම දැනටමත් ලැබෙමින් තිබේ. ඒ ඉගිවලට අනුව, අධිකරණයද, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මාවතට පිවිසීමේ නැඹුරුවක් තිබේ. ‘නඩුකාරයන් වුවද අපිද මනුෂයන්’ වන අධිකරණයේත් එවැනි ප‍්‍රවණතාවක් ඇතිවන්නේ නම් එය තේරුම් ගත හැකි දෙයකි. එහෙත් තේරුම් ගත නොහැකි දෙයක් වන්නේ, එම ප‍්‍රවණතාව ලංකාවේ අධිකරණයේ දේශපාලන විඥානයේද අධිපති ප‍්‍රවණතාව විය හැකිද යන්නයි.
එම ප‍්‍රවණතාව වැළැක්වීම සඳහා පරෙස්සමෙන් සහ මූලෝපායිකව මැදිහත්වීම ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ආරක්ෂා කිරීමට කැපවී සිටින වෘත්තීයමය, සිවිල් සමාජ සහ පුරවැසි බලවේගවල ප‍්‍රධානතම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී කර්තව්‍යයක් බවට දැන් පත්වී ඇත. පරෙස්සම අවශ්‍ය වන්නේ අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වයද අධිකරණය පිළිබඳව ඇති මහජන ගෞරවයද ආරක්ෂා කරමින්, අධිකරණය පිළිබඳ ආයතනික විවේචනයක් ඉදිරිපත් කළ යුතුව තිබෙන හෙයිනි. බි‍්‍රතාන්‍ය අධිකරණ සම්ප‍්‍රදාය ඇති ලංකාවේ එය විශේෂයෙන්ම දුෂ්කර දෙයකි. සංවරණ සහ තුලන මූලධර්මය අනුව රාජ්‍ය ව්‍යුහය සකස් වී ඇති සහ අධිකරණය විවේචනය කිරීම ලිබරල් නිදහසෙන් සහතික වූ අයිතියක් ලෙස සලකන ඇමෙරිකානු සම්ප‍්‍රදායේ නම් එය ඒ තරම් ගැටලූවක් නොවේ.
අවසාන මුරකරුවා රැකගැනීම
ලංකාවේ ඇති මෙම දුෂ්කරතාව ඉදිරියේ, අධිකරණ ස්වාධීනත්වයත්, අධිකරණය පුරවැසි නිදහසේත්, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේත් අවසාන මුරකරුවා වන්නේය යන්න මූලධර්මයක් මෙන්ම භාවිතයක් ලෙසද ආරක්ෂා කිරීමේ පුළුල් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පෙරමුණක් අප රටේ ගොඩ නැංවීම දැන් දැන් ආරම්භ කළ යුතුව තිබේ. එම පුළුල් පෙරමුණේ ප‍්‍රධාන කාර්යයක් කිරීමට නීතිඥවරුන් ඉදිරියට පැමිණිය යුතුය. නීතිඥ වෘත්තිකයන් සහභාගි නොවන ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී අරගලයේ මෙම අලූත් පෙරමුණ සාර්ථක වීමට තිබෙන ඉඩකඩ අඩුය. රාජපක්ෂ යුගයේ අවසාන කාලයේදී නීතිඥ වෘත්තිකයන් ඉටුකළ වැදගත් කාර්යය දැන් අලූත් කළ යුතුව තිබේ.
මෙම කරුණ පිළිබඳ සිවිල් සමාජයේත්, නීතිඥ වෘත්තිකයන් අතරත් ඇති වන සාකච්ඡුාවක අවධානයට යොමු විය යුතු කරුණක් ගැන සඳහන් කරමින් මේ ලිපිය අවසන් කරමි. එය නම් ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය සතු එක් ප‍්‍රධාන අභියෝගයක් වන්නේ, අධිකරණය, ජනාධිපති අගමැති සහ කැබිනට් මණ්ඩලය එනම් දේශපාලන විධායකය යටතේ ඇති දෙපාර්තමේන්තුවක් බවට පත් වීමට ඇති හැකියාව නැවැත්වීමයි. මේ හැකියාව නැවැත්වීමට, මේ තාක් ආසියාවෙන් සාර්ථක වී තිබෙන්නේ ඉන්දියාව සහ ලංකාවයි. මහින්ද රාජපක්ෂ පාලනයේ දෙවැනි අදියරේදී ලංකාවේ අධිකරණය පැවැතියේ මෙම අනතුරේ එළිපත්ත උඩයි. මැලේසියාව සහ සිංගප්පූරුව, අධිකරණය කැබිනට් මණ්ඩලයේම දෙපාර්තමේන්තුවක් බවට පත්වීමේ ආසියානු උදාහරණ දෙකකි. අලූත් අගමැති මහතීර් යටතේද මැලේසියාවේ සිදුවන බව පෙනෙන්නේ මේ ප‍්‍රවණතාවයි. ඊළඟට ලංකාවේ ඇතිවීමට තිබෙන ආණ්ඩු පරිවර්තනයක් සමග මෙම අනතුර සැබෑ ලෙස මතුවීමට ඉඩ ඇති නිසා, එය වැළැක්වීමේ අරගලය අලූත් කිරීම දැන්ම සිටම ආරම්භ කළ යුතුව තිබේ.
2015 මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේදීද මෙම අරගලය, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ව්‍යාපාරයේ ප‍්‍රයත්නයේ වැදගත් තේමාවක් වී තිබිණ. එහෙත් 2015න් පසුව පෙනුණ කාරණය නම්, අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ සාකච්ඡුාව අතර මග ඇනහිටීමයි. එම සාකච්ඡුාව අලූත් කිරීමේ අවශ්‍යතාව අවස්ථා ගණනාවකදීම මතු වූ නමුදු, එය මතු කිරීමට නීතිඥ වෘත්තිකයෝ ඉදිරිපත් නොවූහ. නැතිනම් පසුබට වූහ. එහෙත් දැන් මතු වී තිබෙන්නේ එම සාකච්ඡුාව අලූත් කිරීමේ අවසන් අවකාශය විය හැකිය. මේ බව ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ව්‍යාපාරයේ කි‍්‍රයාකාරකයන් මෙන්ම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය සඳහා කැපවුණු නීතිඥ වෘත්තිකයන්ද අප‍්‍රමාදව අවබෝධ කරගත යුතුය. එසේ නොවුණහොත්, ලංකාවේ අධිකරණයද දේශපාලන අධිකාරවාදයේ ගොදුරක් බවට පත්වීම වැළැක්වීම දුෂ්කර වනු ඇත.
ප.ලි. නීතිඥ වෘත්තිකයන්, විශේෂයෙන් මානව අයිතිවාසිකම් නඩුකරවලට සම්බන්ධ වන ජනාධිපති සහ ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥයන් ඉදිරියට ආ යුතු තවත් හේතුවක් තිබෙන බව, කෙටියෙන් හෝ කිව යුතුය. එය නම් ‘තර්ජන, බියවැද්දීම් සහ භීෂණය’ දේශපාලන අවියක් කර ගැනීමට ලංකාවේ දේශපාලනයට අලූතින් පිවිස සිටින නව දක්‍ෂිණාංශික බලවේග සතු සූදානම සහ හැකියාවයි. මෙම ව්‍යාපාරයේ ප‍්‍රකාශකයන් ලෙස ඉදිරිපත් වී තිබෙන හිටපු හමුදා නිලධාරීන් දැනටමත් ‘භීතිය’ සහ ‘තර්ජනය’ දේශපාලන අවියක් කරගෙන සිටිති. මෙම නව දක්‍ෂිණාංශික දේශපාලන ව්‍යාපාරවල ලක්ෂණයකි. තම භීෂණ දේශපාලනයට නීතියේ මුක්තිය ලැබෙතැයි ඔවුන්ට විශ්වාසයක්ද තිබේ. මෙය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයට, නීතියේ ආධිපත්‍යයට මෙන්ම අධිකරණයටද තර්ජනයක් වන ප‍්‍රපංචයක් බව තේරුම් ගැනීමට ලංකාවේ නීතිඥ වෘත්තිකයන් සහ විනිශ්චයකාරවරුන් ප‍්‍රමාද නොවිය යුතුය.
