පාර්ලිමේන්තුව පත්වී වසර හතරහමාරක් ගතවීමට පෙර ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැරීමේ බලයක් ඇතැයි පෙන්වා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැරීමේ උත්සාහයක් ඇතත් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැරීම සඳහා ව්‍යවස්ථාවට අනුව ජනාධිපතිවරයාට කිසිදු බලයක් නොමැති බවත්, පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරියහොත් එය බරපතළ ගැටලූ ඇති කරන අන්දමේ ව්‍යවස්ථා විරෝධී ක‍්‍රියාවක් වනු ඇති බවත් නීති විශාරදයෝ පෙන්වා දෙති.
ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 33 ව්‍යවස්ථාවේ (ඇ) අනුවගන්තිය පෙන්වමින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවීමේ හැකියාව ජනාධිපතිවරයාට ඇතැයි මහින්ද රාජපක්ෂ හා මෛත්රීපාල සිරිසේනට හිතවත් නීතීඥවරුන් ගෙන එන තර්කය පදනම් කරගනිමින් අනිද්දා නීති විශාරදයන්ගෙන් කළ විමසීම්වලදී එය ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව ඔවුහු පෙන්වා දුන්හ.
33(2) ව්‍යවස්ථාවේ (ඇ) උපවගන්තියෙහි සඳහන් වෙන්නේ ‘ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හෝ වෙනත් ලිඛිත නීතියකින් හෝ ප‍්‍රකාශිතවම ජනාධිපතිවරයා වෙත පවරා හෝ නියම කර ඇත්තා වූ බලතලවලට සහ කාර්යයන්ට අමතරව, ජනධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව කැඳවීමට, වාර අවසන් කිරීමට සහ විසුරුවා හැරීමට බලය ඇත්තේය’ යනුවෙන්ය.
එසේ වුවද 19 වැනි සංශෝධනය කෙටුම්පත් කිරීමට සම්බන්ධ වූ ව්‍යවස්ථා විශේෂඥයෙකු වන පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රී ආචාර්ය ජයම්පති වික‍්‍රමරත්න පෙන්වා දෙන්නේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව අර්ථකථනය කිරීමේදී තනි වගන්තියක් පමණක් ගෙන අර්ථකථනය කළ නොහැකි බවයි. ව්‍යවස්ථාව සම්පූර්ණයෙන්ම ගෙන ව්‍යවස්ථාව අර්ථකථනය කළ යුතු බවත්, යම් සංශෝධනයක් සිදුව ඇත්නම් එම සංශෝධනයේ අරමුණ සැලකිල්ලට ගත යුතු බවත් ඔහු පෙන්වා දුන්නේය. ව්‍යවස්ථාවේ 19 වැනි සංශෝධනයෙහි අරමුණ වුණේ ජනාධිපතිවරයාගේ අත්තනෝමතික බලයට යට නොවී පාර්ලිමේන්තුව ශක්තිමත් කිරීම බව ඔහු පැවසීය.
ඔහු පෙන්වාදෙන්නේ ව්‍යවස්ථාවෙන් ජනාධිපතිවරයාට ලැබී තිබෙන බලය සඳහා ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 70 ව්‍යවස්ථාවෙන් පැහැදිලි සීමාවක් තිබෙන බවය. පැහැදිලිව සීමාවක් තිබියදී ජනාධිපතිවරයාට එම සීමාව කඩකිරීමේ හැකියාවක් නැතැයි ඔහු පෙන්වා දුන්නේය.
ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 70 වන ව්‍යවස්ථාවේ මෙසේ සඳහන් වෙයි. ‘පාර්ලිමේන්තුව විසින් එහි නොපැමිණි මන්ත‍්‍රීවරයන්ද ඇතුළුව මුළු මන්ත‍්‍රීවරයන්ගේ සංඛ්‍යාවෙන් තුනෙන් දෙකකට නොඅඩු සංඛ්‍යාවකගේ යෝජනා සම්මතයක් මඟින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින ලෙස ජනාධිපතිවරයාගෙන් ඉල්ලීමක් කරනු ලබන්නේ නම් මිස, පාර්ලිමේන්තුවේ ප‍්‍රථම රැුස්වීම සඳහා නියම කරගනු ලැබූ දිනයෙන් අවුරුදු හතරක් සහ මාස හයක කාලයක් අවසන් වන තෙක් ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම නොකළ යුත්තේය.’
ඒ අනුව වසර 4ක් හා මාස 6ක් ගෙවී යන තෙක් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට ඇති එකම ක‍්‍රමය පාර්ලිමේන්තුව රැුස්වී තුනෙන් දෙකක බලයෙන් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම පමණක් බවය. පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරි වැඩකටයුතු කරගෙන යා නොහැකි නම් ඒ බව තීරණය කළ යුත්තේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් බවත්, පාර්ලිමේන්තුව විසින් තුනෙන් දෙකක බලයෙන් එය තීරණය කොට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය යුතු බවත් ඔහු පෙන්වා දෙයි.
මේ පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් ජනාධිපති නීතිඥ ජේ.සී. වැලිඅමුණ ප්රකාශ කළේ ව්‍යවස්ථාව විසින් යම් යම් බලයන් පුද්ගලයන්ට පවරා තිබුණද, ඒ බලය පාවිච්චි කිරීම සඳහා ව්‍යවස්ථාවෙන් සීමා දක්වා ඇතිනම් ඒ සීමාවන්ට අනුකූලව ඒ බලය පාවිච්චි කළ යුතු බවය. ඔහු උදාහරණයක් ලෙස පෙන්වාදුන්නේ නීති සකස් කිරීමේ හා අධිකරණය පිළිබඳ පරමාධිපත්‍ය බලය ජනතාව සතු බව ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වුණත් ජනතාවට එක්ව නඩු විසඳීම හෝ නීති සකස් කිරීම කළ නොහැකි බවයි. ඒ සඳහා අධිකරණය, ව්‍යවස්ථාදායක ඇතුළු ආයතන සකස් කරමින් ව්‍යවස්ථාව විසින් සීමා පනවා ඇති බවත්, ඒ සීමාවන්ට යටත්ව ඒ බලය පාවිච්චි කළ යුතු බවත් ඔහු පෙන්වා දුන්නේය.
අනිද්දා සමඟ අදහස් දක්වමින් ජනාධිපති නීතීඥ ශ‍්‍රීනාත් පෙරේරා පෙන්වාදුන්නේ ජනාධිපතිවරයාට ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව යම් ගැටලූ‍වක් තිබේ නම්, හිතවත් නීති විශාරදයන්ගේ උපදෙස් ගෙන තීන්දු ගැනීම වෙනුවට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් විවෘත ලෙස ඒ පිළිබඳව විමසිය යුතු බවයි. ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ හිතුමතේ අර්ථනිරූපණය කිරීමේ හැකියාවක් ජනාධිපතිවරයාට නොමැති බවද ඔහු පෙන්වාදුන්නේය.
