ජනාධිපතිවරයා සහ හිටපු ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශ ලේකම් ඝාතන කුමන්ත්‍රණයක් පිළිබඳව පැමිණිල්ලක් සිදුකළ නාමල් කුමාරගේ දූරකථනයේ මකා දමා තිබුණු දත්ත අතර එම ඝාතන කුමන්ත්‍රණයට අදාළ කිසිදු තොරතුරක් නොමැති බව අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ආරංචි මාර්ග පවසයි.
එම ආරංචි මාර්ග පවසන ආකාරයට පොලිස් අධිකාරි ප්‍රසන්න අල්විස් ඝාතනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් නාමල් කුමාර සහ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති නාලක සිල්වා කළ සාකච්ඡාවක් පමණක් මකා දැමූ එම හඬ අතර තිබී ඇත.
නියෝජ්‍ය පොලිස්පති නාලක සිල්වා මහතාගේ අධ්‍යාපන සුදුසුකම් පිළිබඳව පැමිණිල්ලක් කළ නිලධාරින් තුන්දෙනා අතර අදාළ පොලිස් අධිකාරි අල්විස්ද සිටින අතර, නාලක සිල්වා ත්‍රස්ත විමර්ශන ඒකකයේ වැඩ භාර ගැනීමට පෙර අදාළ පොලිස් අධිකාරිවරයා එම ඒකකයේ සේවය කර ඇත. නාලක සිල්වා මහතා අදාළ ඒකකයේ වැඩ භාරගැනීමත් සමගම අදාළ පොලිස් අධිකාරිවරයා වෙනත් ස්ථානයකට මාරු කර යවා ඇත.
ඒ අනුව නාමල් කුමාර පොලීසිය හා ජනතාව නොමඟ යවා ඇති බවත්, එම චෝදනාව මත පදනම්ව නාමල් කුමාර අත්අඩංගුවට ගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙන බවත් එම ආරංචිමාර්ග කීය. කෙසේ වෙතත් නාමල් කුමාර අත්අඩංගුවට ගන්නවාද නැද්ද යන්න පිළිබඳ අවසාන තීරණයක් තවමත් ගෙන නැතැයි එම ආරංචිමාර්ග පැවසීය.
මේ පිළිබදව කළ විමසුමකදී පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක රුවන් ගුණසේකර පවසා සිටියේ නාමල් කුමාරගේ දූරකථනයේ මකා දමා තිබු හඬ පිළිබඳව තවමත් විශ්ලේෂණයකට පැමිණ නොමැති බවත් අදාළ හඬ එකින් එක අපරාධ පරික්ෂණ දෙපාර්තුමේන්තුවේ නිලධාරීන් විසින් පරික්ෂා කැරෙන බවත්ය.■
මෛත්‍රී ඝාතනයට දූරකථන සාක්ෂි නෑ
ජනාධිපතිවරණයක් හදිසියේ එන ලකුණු
මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ සමාජිකත්වය ලබාගත් එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධාන මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මන්ත්‍රීධුර අහෝසි කිරීමට තමාට ඇති බලය පෙන්වා, එම මන්ත්‍රීවරුන්ගේ සහාය ඇතිව දෙවන ධුර කාලයක් සඳහා ජනාධිපතිවරණයකට යෑමට ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන තීරණය කර ඇතැයි ජනාධිපතිවරයාට සම්බන්ධ විශ්වාස කටයුතු ආරංචි මාර්ගයකින් දැනගන්නට ඇත.
නියමිත කාලය සම්පූර්ණ කර ජනාධිපතිවරණයකට යෑමට පෙර, යෝජනා සම්මතයකින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර මැතිවරණයක් පැවැත්වුවහොත්, එම මැතිවරණයෙන් පසුව මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු පිරිස ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ මන්ත්‍රීවරුන් ලෙස තේරී පත්ව ජනාධිපතිවරයාගේ ග්‍රහණයෙන් මිදී කටයුතු කරනු ඇතැයි සැකයක් පැවතීම මෙම තීරණය සඳහා ප්‍රමුඛව බලපා ඇත. එක්සත් ජාතික පෙරමුණේ නවීන් දිසානායක ඇතුළු අමාත්‍යවරුන් විසින් ජනාධිපතිවරයා සමඟ වැඩකටයුතු කරගෙන යා නොහැකි වුණොත් පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය ලබා මහමැතිවරණයක් කැඳවීමට බලාපොරොත්තු වන බවට කර තිබුණු ප්‍රකාශයක්ද එම සැකය වර්ධනය කිරීමට හේතු වි ඇත.
මහින්ද රාජපක්ෂ, බැසිල් රාජපක්ෂ හා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ යන රාජපක්‍ෂවරුන්ට ජනාධිපතිවරණයකට ඉදිරිපත් වීමට ඇති නොහැකියාවත්, ජනාධිපතිවරණයක් කැඳවීමෙන් පසු ජනාධිපති අපේක්‍ෂකත්වය පිළිබඳ එජාපයේ රනිල් වික්‍රමසිංහ හා සජිත් ප්‍රේමදාස අතර බල අරගලයක් ඇතිවනු ඇතැයි ජනාධිපතිවරයාගේ උපකල්පනයත් මෙම තීරණයට බලපා ඇත. එසේම එළඹෙන මාර්තු මාසයට පෙර මැතිවරණ ඇතුළු ඕනෑම කටයුත්තක් සිදුකරන ලෙසටත් එම කාලය ජනාධිපතිවරයාට සුභ බවටත් ජනාධිපතිවරයාට ලැබී ඇති ජ්‍යෝතිෂ්‍ය උපදෙස්ද මේ සඳහා බලපා ඇත.
දෙවන ධුර කාලයක් සඳහා ජනවරමක් පැතීම සඳහා, ජනාධිපතිවරයාට සිය පළමු ධුරකාලයෙන් අවුරුදු හතරක් ගෙවුණු තැන ජනාධිපතිවරණයක් කැඳවිය හැකි අතර, ඒ අනුව 2019 ජනවාරි 8 දිනෙන් පසු ජනාධිපතිවරයාට ජනාධිපතිවරණයක් කැඳවීමේ සිය අභිලාෂය ප්‍රකාශ කළ හැකිය.
රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු එජාපයට ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට අකමැත්තෙන් ඉඩ ලබාදුන්නද එම ආණ්ඩුව කරගෙන යෑමට ඉඩ ලබානොදීම ජනාධිපතිවරයාගේ අභිලාෂය වී ඇතැයි දැනගන්නට ඇති අතර, ඔහුට අයත් නොවන අමාත්‍යාංශ හා රාජ්‍ය ආයතන ඔහු භාරයේ තබා ගැනීම එහි එක් පියවරක් බවත්, අමාත්‍යාංශ විෂයන්ට අදාළ ගැසට් පත්‍රය ප්‍රමාද කිරීම තවත් පියවරක් බවත් ජනාධිපතිවරයාට සමීප එම ආරංචි මාර්ග පවසයි.
ජනාධිපතිවරයා තමාට සමීප මාධ්යවේදියෙකු සමඟ පවසා ඇත්තේ රනිල් වික්‍රමසිංහට අගමැතිධුරය ලබාදී එක්සත් ජාතික පෙරමුණු ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට තමන් එකඟ වුණේ අතුරු අයවැය සම්මත කරගැනීමේ අවශ්‍යතාව නිසා බවයි. දෙසැම්බර් 21 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේ අතුරු අයවැය සම්මත වූ අතර ඒ අනුව මාස හතරක් දක්වා රාජ්‍ය මුදල් වියදම් කිරීමේ හැකියාවක් ඇත.
දෙසැම්බර් 24 වැනිදා පැවති එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයේ විධායක සභා රැස්වීමේදී හා එදිනම පැවති ශ්‍රීලනිප ආසන සංවිධායකවරුන්ගේ රැස්වීමේදී ජනාධිපති සිරිසේන උපදෙස් ලබා දී ඇත්තේ නුදුරේදීම මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට නියමිත නිසා වහාම මැතිවරණවලට සූදානම් වන ලෙසයි. ඒ අතර පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී එස්.බී. දිසානායක ඇතුළු පිරිසක් විසින් ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පොදුජන පෙරමුණ නමින් නව සන්ධානයක් ගොඩනැඟීම පිළිබඳව සාකච්ඡා පවත්වමින් සිටින බවත්, නව සන්ධානය සඳහා සුදුසු ලකුණක් සොයමින් සිටින බවත් වාර්තා වෙයි. නව සන්ධානය ගොඩනැඟීමේ කටයුතු ඉක්මන් කරන ලෙස ජනාධිපතිවරයා එස්.බී. දිසානායක ඇතුළු එජනිස නායකයන්ට උපදෙස් ලබා දී ඇත. මේ අතර පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ටී.බී, ඒකනායක මාධ්‍ය සමඟ පවසා තිබුණේ 2019 ජනවාරියේදී නව සන්ධානය සුභ නැකතින් එළිදැක්වීමට බලාපොරොත්තු වන බවයි.
ලසන්ත රුහුණගේ / තරිඳු උඩුවරගෙදර
කුණාටුවෙන් පසු..
පසුගිය ඔක්තොබර් 26 ආණ්ඩු මංකොල්ලයෙන් පසුව මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා පෞද්ගලිකවම දෙමළ ජාතික සණ්ධානය මුණ ගැසී ඔවුන්ගේ සහයෝගය ඉල්ලා සිටියේය. මුස්ලිම් නායකයන්වද මුණ ගැසුනි. තමුන්ම හෝ බලපෑම් කළ හැකි චරිත ගොස් ආගමික නායකකාරක ආදින් හමු වූහ. සමහර දේශපාලන හා ආගමික නායකයන්ට පණිවිඩ යැවූහ. බෞද්ධාගමික නායක ස්වාමින් වහන්සේලා කිහිප නමක් හැරෙන්නට ඉහතින් සඳහන් කරන ලද අනෙකුත් කිසිදු පාර්ශ්වයක් රාජපක්ෂලා හා සිරිසේනලා සමඟ එකඟ නොවූහ. එකී පිරිස් තමනට නතු කර ගැනීමට නොහැකි බව අවබෝධ කරගත් සිරිරාජ හවුල ව්‍යාජ ආණ්ඩු කාලය තුළදී තම සුපුරුදු ජාතිවාදී වර්ගවාදී ගෝත්‍රවාදී ක්‍රමවේදය පාවිච්චි කරමින් දෙමළ මුස්ලිම් ජනතාවට එරෙහිව බහුතර සිංහල ජනයා උසිගැන්වෙන ආකාරයෙන් කටයුතු කරන්නට පටන් ගත්හ. එසේම රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැක ගැනීම උදෙසා කැප වූ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට මඩ ගසන්නට පටන් ගත්හ. සුපුරුදු සිවිල් සමාජ විරෝධය නැවත කරලියට ගෙන ආහ.
එම ව්‍යාජ ආණ්ඩු අර්බුදය කථානායකවරයාගේ සෘජු ක්‍රියා කලාපයත්, අධිකරණයේ මැදිහත් වීමත්, ඉදිරි දැක්මක් ඇති දේශපාලකයන් හා ක්‍රිකාරිකයන්ගේ මැදිහත් වීම් හා ක්‍රියාකලාපයන් හරහාත් විසඳා ගැනීමට මේ වන විට හැකි වී ඇත. එසේ නොවුණා නම් පවුලේ අය පමණක් එකතුව කුස්සි කැබිනට්වල රටේ තීන්දු තීරණ ගත් නමට පමණක් නීති සම්පාදකයන් සිටි රාජපක්ෂලා වෙත ගැති බහුතරයක් සිටින පාර්ලිමේන්තුවක් ද නැවත ඇති වන්නට තිබුණි. 2015 දී සිදුවු අතපසුවීම් ද මඟ හැර ගෙන නැවත රට අපූරුවට පවුල් ආඥාදායකත්වයක් කරා ගමන් කරවන්නට ඉඩ තිබිණි.
පසුගිය සති කීපය තුල ඔවුන්ගේ ක්‍රියා කලාපය දෙස බලන විට පෙනී යන්නේ ජනතාව අතර නැවත සැකය, බිය වපුරා තමනට එන විරෝධය ඒ හරහා කළමනාකරණය කර ගන්නට ඔවුන් සැලසුම් කර ගෙන සිටි බව බවකි. ෂෝට් කට් එකකින් ලබා ගත් ව්‍යජ බලය ගිලිහී ගියද නැවත බලය ලබා ගැනීම සඳහා මේ වන විට දකුණේ සිංහල බෞද්ධ ඡන්ද උපරිම කර ගැනීමට ඔවුන්; සිරිසේනලාද සමඟ එක්ව ජනවාර්ගික වෛරයක් නිර්මාණය කිරීමට උත්සාහ දරමින් සිටින වග පෙනේ. වෛරයේ ඊළඟ පියවර ප්‍රචණ්ඩත්වයයි.
ජන කණ්ඩායමක් තවත් ජන කණ්ඩායමකට එරෙහිව ප්‍රචණ්ඩත්වය මුදා හැර ඇති අවස්ථාවන් දෙස බැලීමේදී පෙනී යන්නේ බොහෝ විට ඒ පිටුපස කිසියම් දේශපාලනික හස්තයක් හෝ අවස්ථාවාදී කණ්ඩායමක සෘජු මෙහෙයවීමක් තිබී ඇති බවයි. උදාහරණ ලෙස ගතහොත් 2016 වසරේදී ම්යන්මාරයේ රෝහින්න්‍යා මුස්ලිමුන්ට එරෙහි ප්‍රහාර පිටුපස එරට හමුදාව සිටි අතර අවුං සාං සුකී ද ඒවා මර්දනය සඳහා නිසි ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය නොකර අනියමින් සහයෝගය දුන්නාය. ලංකාවේද 83 ජූලි කලබල, 1990 උතුරෙන් මුස්ලිම් ජනයා පලවා හැරීම, මෑතකදී අම්පාරෙන් පටන් ගෙන මහනුවර දක්වා පැතිරී ගිය කලකෝලාහල මිනීමැරුම් යනාදිය පිටුපස සිටියේ ආණ්ඩුව, දේශපාලන පක්ෂ, කොටි සංවිධානය, බොදු බල සේනා, සිංහල රාවය, ඉස්ලාමීය අන්තවාදී කණ්ඩායම් වැනි ඒවාය. බොහෝ විට ආගමික මුහුණුවර ඇති සංවිධාන පිටුපස ද දේශපාලකයෝ සිටිති. ඔවුන් විසින් ජනතාව උසිගන්වා ප්‍රචණ්ඩත්වය මුදා හරින විට හමුදා පොලිසිවලට ඒවා මර්දනයට නිසි නියෝග නිකුත් නොකළ හෝ වැඩි වන්නට ඉඩ ලැබෙන ආකාරයෙන් කටයුතු කරන්නට පාලකයන් උපදෙස් දුන් අවස්ථා ලංකා හා ලෝක ඉතිහාසයේ තිබේ.
දෙසැම්බර් 16 වැනිදා ජනාධිපතිවරයා විසින් ජනමාධ්‍යවලට වැට බැඳ මැති ඇමතිවරුන් සීමිත පිරිසක් කාමර අඩස්සියට ගෙන අගමැතිවරයාට දිවුරුම් දීමට සැලැස්වීය. එම පිරිස ඉදිරියේ තමුන් ස්වයං මෝහනය වූ ආකාරයක් පෙන්වමින් කථාවක්ද කළේය. එය හොරෙන් කරන දෙහි කැපිල්ලක් වැනි එකක් මිස රාජ්‍යතන්ත්‍රිකභාවයක් පෙන්වන කථාවක් නොවේ. එම උත්සවය සංවිධානය කර තිබුණේ පැමිණ සිටි සියලු දෙනාටම අගෞරව වන ආකාරයට බව පෙනේ. ජනපතිගේ කථාවේ සංස්කරණය කරන ලද වීඩියෝවක් ජන මාධ්‍යවලට නිකුත් කෙරුණේද සවස්වරුවේය. එසේ කිරීමද ජනමාධ්‍යවල නිදහස් ක්‍රියාකාරිත්වයට හා ජනතාවගේ තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතියට එල්ල කරන ලද පහරකි. ජනමාධ්‍ය සදාචාරයක් ඇති රටක නම් මෙවැනි තුන්වැනි පන්තියේ වැඩ පිළිබඳව බරපතළ විරෝධයක් ජනමාධ්‍ය ක්ෂේත්‍රයෙන්ම එල්ල වීම නියතය.
ජනාධිපතිවරයාගේ ඉහත ක්‍රියා කලාපයත් එදින කථාව තුළ ඔහු පවසා සිටි ”මේ රටේ දේශපාලන බලවේගවලට වඩා ආගමික බලවේග බලවත්ය” යන කරුණත් හික්ෂූණ් වහන්සේලා හා රණවිරුවන් සම්බන්ධ ප්‍රකාශත්, ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශය හා නීතිය හා සාමය පිළිබඳ අමාත්‍යාංශය තමා වෙත තබා ගැනීමට මේ දිනවල කරන උත්සාහයත් එකට ගෙන කල්පනා කරීමේදී මහු ඇතුළු කණ්ඩායමේ ඉදිරි දේශපාලන උපාය මාර්ගයන් පිළිබඳව නිගමනය කළ හැකිය. ත්‍රිවිධ හමුදාවද පොලීසියද තමා අත තබාගෙන කරන්නට උත්සාහ කරමින් සිටින්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වැඩක් නම් නොවේ. කඩුවද පෑනද යන දෙකම ඔහු අතය. ප්‍රජතන්ත්‍රවාදයේ කුලුනු සතරෙන් දෙකක්ම (විධායකය හා ජනමාධ්‍ය) තමා අත තබාගෙන නීතිය හා සාමය රැකීමද කරන්නට උත්සාහ කිරීම දුෂ්ට ක්‍රියාවලියක පෙරනිමිතිය. ජනමාධ්‍ය මර්දනයක් අවශ්‍ය ලෙස හැසිරවීමක් අත ළඟය. තම දේශපාලන උපාය මාර්ගවලින් එකක් ලෙස සිංහල බෞද්ධ වර්ගෝත්තමවාදයක් මවා ජනමාධ්‍ය හරහා එය ජනගත කර ඉදිරි මැතිවරණයකදී දකුණේ ඡන්ද උපරිම කිරීමේ වැඩ පිළිවෙළකට අනුගත වන්නට ඔවුන් සිතාගෙන සිටින බවක් පෙනේ. එසේ කරන්නට ඉඩ කඩ ලැබුණහොත් නැවතත් රට තුළ ජනවර්ගයන්ට එරෙහි වෛරයක් හා ප්‍රචණ්ඩකාරී වාතාවරණයක් ද නිර්මාණය වන්නට ඉඩ ඇත.■
ප්‍රියදර්ශනී ආරියරත්න
මේ ලොව ඔබ හට මෙන් සොඳුරුව වෙන අයෙකුට දැනී නැතේ
වින්සන්ට් වැන් ගෝගේ සිතුවම් සහ ඔහුගේ වේදනාත්මක ජීවිත කතාව පිළිබඳව අලුතින් කිව යුතු යමක් නැති බව සැබෑය. එතෙකුදු වුව තවත් එක වරක්වත් ඔහු ගැන ලියන්නට සිදු වන බව මම දැන සිටියෙමි. වර්ණ සංයෝජනයෙන් මනස්කාන්ත වූත්, ආවේණිකත්වයෙන් පුදුම උපදවන්නා වූත් එවන් රිද්මයානුකූල චිත්‍ර ශෛලියක් ඉපැද්දවූ ජීවිතයකට වදනකින් හෝ යම් සාධාරණයක් ඉටුකිරීමට ඇත්නම් එය සතුටකියි මට හැඟේ. සිය මියුරු හඬින් ලොවක් වශීකෘත කළ ඩොන් මැක්ලේන් හට ද මේ සිතුවිල්ලම පහළ වී තිබිණි. ඔව්! කලා ලෝකය විසින් උන්මන්තකයෙකු ලෙස හඳුන්වන වැන්ගෝ ඒ ඉතිහාසගත අපහාසයෙන් මුදවාලිය යුතුයැයි තරුණ වියේ දවසක ඔහු කල්පනා කළේය.
මැක්ලේන් ඒ දවස සිහි කරන්නේ මෙසේය. “1970 වසරේ හේමන්තයේ දිනෙක, එවක පාසලක ගුරුවරයෙකු වූ මම පන්ති කාමරයේ ගිටාරය වැයීමට පුරුදුව සිටියෙමි. එක්තරා උදෑසනක මම වැරැන්ඩාවේ වාඩිගෙන වැන්ගෝගේ ජීවිත කතාව කියවූයෙමි. හදිසියේම මට සිතුණේ ඔහු පිස්සෙකු නොවන බවට තර්ක කරමින් ගීතයක් ලිවිය යුතු බවයි. ඔහුටත්, ඔහුගේ සහෝදරයාටත් උමතුවක් නොව යම් වෙනත් අසනීපයක් තිබෙන්නට ඇතැයි මම විශ්වාස කළෙමි. මගේ අදහස වූයේ එනිසා ම කාන්තාවක වෙතින් ප්‍රතික්ෂේප වීම වැනි සිදුවීමකින් උමතුවක් ලෙස පෙනී යන යම් චිත්ත විපර්යාසයකට ඔහු ලක්වන්නට ඇත කියායි. ඉතින් මම ‘ස්ටාරි නයිට්’ සිතුවමේ පිටපතක් ගෙන වාඩි වී මගේ කොල කැබලි මිටිය ළං කරගෙන ඒ ගීතය ලියන්නට පටන් ගතිමි.”
එලෙස ලියැවුණු “Starry Starry Night” ගීතය කෙතරම් ජනප්‍රිය වීද යත් එය වහාම ඇමරිකානු ඒකල ගීත දර්ශකයේ අංක එකට නම් කෙරිණි. ගිටාරයේ සහ මාරිම්බාවේ මිහිරි නාද ඛණ්ඩ සමග ඉතා සැහැල්ලු ලීලාවකින් ගැයෙන ළගන්නා සුළු පදවැලක් වූ එය අද පවා ලෝක ප්‍රකට ගීතයකි; වැන් ගෝ වෙනුවෙන් කඳුළක් නංවන, මැක්ලේන් යනු කවරාකාර කලාකාරයෙකුද යන්න පහදවන ගීතයකි.
තාරුකා තාරුකා රාත්‍රියේ පාට කරන් ඔබෙ සිත්තම් පුවරුව නිල් සහ අළු පාටින් මගේ ආත්මේ අඳුර අඳුනනා දෙනෙතින් පිටත බලනු මැන දවසක වසන්තයේ
කුරුටු ගානු මැන කඳු මත හෙවනැලි තුරු සහ ඩැෆඩිල් මල්
හසු කරගෙන වෛවර්ණෙන් හිම බිම නලරැල් සමගින් හේමන්තේ සිහිලැල්
ගීතය ඇරඹෙන්නේ වැන්ගෝ නැවතී සිටි සේන්ට්-රෙමී උපස්ථානාගාරයේ කවුළුවෙකන් පිටත ‘Starry Night’ සිතුවමට පාදක වූ දසුන් පථය සිහිපත් කරමිනි. ගායකයාගේ ශෝකයට හේතුව සිත්තරාව හරි හැටි වටහා ගන්නට සියවස් ගණනක රසික සමාජයට තවමත් හැකි වී නොතිබීමයි. ඒ සිතුවමට අමතරව ගීතය පුරා වැන්ගෝගේ විවිධ සිතුවම් සිහිපත් කරන යෙදුම් අපට හමු වේ. ‘Sunflowers’ සිතුවම් මාලාව, ‘Wheat fields with Crows’, ‘The Potato Eaters’ යනාදී සිතුවම් පිළිවෙළින් අපට සිහිපත් කරන “දිලෙමින් ඇවිළෙන මල්”, “කහ පැහැ උදා ධාන්‍ය බිම්”, “පීඩිත මුහුණු” යනාදී යෙදුම් ඒ සඳහා නිදසුන්ය.
ඔබ මට කීමට තැත් කළ දේ දැන් වැටහෙයි පියවි සිහිය වෙනුවෙන් ඔබ කෙතරම් සෝ ගිනි වින්දේදැයි ඒවා ඉවතට ලන්නට ඔබ තැත් කළේ කෙසේදැයි සවන් නොදෙන්නට ඇති ඒවා කරනා හැටි එය නොදත් නිසා සමහර විට දැන් සවන් දෙමින් ඇතී
තාරුකා තාරුකා රාත්‍රියේ දිලෙමින් ඇවිළෙන මල් මල් අග්නි දලූ දම් පැහැ මීදුම මැද සුළි වලාකුළූ ඔබගේ දෑසේ චීන නිලේ ඇඳිලා වෙනස් වර්ණ නගනා උදා ධාන්‍ය බිම් කහ පැහැයේ දැවෙනා පීඩිත මුහුණු ද පැලුම් නැගූ වේදනා ආදර සිත්තර අත් යට යයි සුව වීලා
මුළු ගීතයම වැන්ගෝ නමැති මහා සිත්තරාට සංවේදී ලෙස පුද කෙරෙන ගෞරවයකි. තමා ජීවත් වූ අවට විසූ, දුක්ඛිත ජීවිත ගත කළ ජනතාව වැන්ගෝගේ සිතුවම් තුළින් අපට හමු වේ. උඩු මහළේ චිත්‍ර ශිල්පියෙකු නොවූ ඔහු මිනිසුන් අතර තිරුඟු පිටියේ, ගං ඉවුරේ බැස සිටිමින් ඔවුන්ව සිතුවමට නගන්නට ඇත්තේ ඔවුන් කෙරේ තිබූ යම් සුහද හැඟීමක් පෙරදැරිවය. එහෙත් ‘සිනා නොසෙන පිස්සෙකු’ ලෙස හඳුන්වමින් ඒ අසල් වැසියෝ ඔහුව බැහැර කළහ.
ඔබට ආදරය නොකෙරූ ඔවුන් කෙරේ ඔබේ ආදරය අද පවා පුද කෙරේ පැතුමක් හිත යට නොතිබුණු මොහොතක තාරුකා තාරුකා රාත්‍රියේ ප්‍රේමවන්තයන් නිතරම කරන ලෙසේ ඔබම ඔබේ ජීවිතයයි අරන් ගියේ
ඩොන් මැක්ලේන්, ඔහුගේ ආදරය කෙළින්ම වැන් ගෝ වෙත පුද කර සිටී. වැන්ගෝ ඇන්දේ ඔහුගේ දෙනෙතින් ලෝකය දුටු ආකාරයයි. ඒ දෑස ලෝකයකට අමතක කරන්නට නොහැකි දෑසක් බවට පත් ව හමාරය. ඔහුගේ අපැහැදිලි දිවියත්, අනර්ඝ කලා හැකියාවත් ලෝකයා විසින් නොතකා හරින ලදුව බිඳී විසිරී ගිය ආකාරය ඉඟි කරමින් මැක්ලේන් විසින් නමැති මේ ගීය නිම කරන්නේ විශිෂ්ට කලා කරුවෙකු පිළිබඳ ශෝකී කාංසාවක් ඉතිරි කරමිනි.
එනමුත් වින්සන්ට් මා මෙය කිව යුතු වේ මේ ලොව ඔබ හට මෙන් සොඳුරුව වෙන කෙනෙකුට දැනී නැතේ
ආලේඛ චිත්‍ර එල්ලෙයි හිස් ශාලා දිගේ රාමු නොමැති හිස් – නම් නැති බිතු මත්තේ දෑසක් සමගින් ලෝකය දකිනා අමතක කළ නොහෙනා
වැරහැලි හැඳ ගත් වැහැරුණු මිනිසුන් ඔබ හට හමු වූ නන්නාඳුනන්නන් සේ රිදී ඔටුන්නක් ලේ පැහැ රෝස මලක් කන්‍යා හිම මත බිඳී වැටී ඇත්තේ
ලක්ශාන්ත අතුකෝරල
දැන් මට ඕනෑ තැනක ඉන්න පුළුවන්
මාධ්‍යවේදී
ලසන්ත ද සිල්වා
ලසන්ත ද සිල්වා ඌව ප්‍රජා ගුවන්විදුලියේ බහුමාධ්‍ය සන්නිවේදකයෙකු ලෙස සේවය කරයි. නිදහස් මාධ්‍ය ව්‍යාපාරයේ ක්‍රියාකාරිකයෙකි. ‘තුනී තුරුපත් මත ගැඹුරු ඉරි’ කාව්‍ය කෘතිය සහ ‘ආදර රත්නේ’ කෙටිකතා කෘතිය ඇතුළු පොත්පත් රචනා කර ඇති ලේඛකයෙකි.
කොළඹ කේන්ද්‍රයට පිටින් සිටින විශිෂ්ටයෙකු වන ඔහු සමග කළ සංවාදයකි.
මාධ්යවේදියෙකු වුණේ අහම්බෙන්ද නැත්නම් හීන හැබෑවීමකින්ද?
තනිකරම අහම්බයක්. 80 දශකයේ උපන්න අපි බරපතළ ජීවන ඛේදවාචකයන් රැසකට මුහුණ දුන්න ගම්බද මිනිස්සු. අපිට තිබුණා දැවැන්ත, බරසාර හීනයක්. ඒක තමයි කොහොමහරි ජීවත් වෙන එක. ඒක ඇතුළේ මම මාධ්‍යවේදියෙක් වෙනවා වගේ හීනයක් තිබුණේම නෑ. යම්තම් ජීවිතේ ගැන තේරෙන්න ගත්තාම මට වුවමනා වුණා, අපිට කන්න ලැබෙන්නේ වැඩ කළොත් නේද වැනි කාරණා ගැන බරපතළ විදියට හිතන්න. 83 කළු ජූලිය 88,89 සිදුවීම් අපිට සෘජුව හා වක්‍රව බලපාලා තිබුණා. දැන් ඒ ජීවිතය ගැන හැරිලා බැලු‍වාම පුදුමයක්. වැඩිහිටියෙක් හැටියට මං කියන ළමයා ගැන උඩ ඉඳන් බලලා යමක් කරන්න ඕනෑනම් ඒ කරන්න ඕනෑ වැළපෙන එක. එහෙම ළමයෙක් මාධ්‍යවේදියෙක් ගැන දැනගෙන හිටපු එකම දේ, පොඩි යුනික් රේඩියෝ එකකින් කතාකරන හරිම පුදුම මිනිස්සු ජාතියකුත් ඉන්නවා වගේ සුරංගනා කතාවක් විතරයි.
මාධ්‍යවේදියෙක් වෙන්න ලැබෙන්නේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය නිසා වෙන්න ඇති. කොහොමද ප්‍රජා ගුවන්විදුලියට පාර විවෘත වෙන්නේ?
ඌව ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය ආරම්භ කරන වෙලාව, මට මාධ්‍යවේදියෙක් වෙන්න නෙවෙයි, ‘මොකක් හරි රස්සාවක් කරන්න ඕනෑ නේද මනුස්සයෝ’ කියලා හිතන්න වෙලා තිබුණු මොහොතක්. මං ගුවන් හමුදාවේ කැඩෙට් භටයෙක් විදියට එකතුවෙන්න ඉන්ටර්වීව් පවා ගිහින් හිටියේ. අහම්බෙන් දැනගන්න ලැබිලා අයදුම් පත්‍රයක් දැම්මා පටන්ගන්න නියමිත ගුවන්විදුලියට. සම්මුඛ පරීක්ෂණ, කටහඬ පරීක්ෂණ, කොත්මලේ තිබුණු ගුවන්විදුලි පුහුණු වැඩසටහන් අරක මේකෙන් පස්සේ සහන සන්නිවේදකයෙක් හැටියට පත්වීමක් දුන්නා. ඉතාම විශිෂ්ට පුහුණුවක් ලැබුණා යුනෙස්කෝවේ මැදිහත්වීමෙන්. අපිට කිව්වේ බහුකුසලතා සන්නිවේදකයෝ කියලා. ඉතාම නවීන තාක්ෂණික දැනුමක් ඒ කාලේ හැටියට ලබාදුන්නේ සුද්දොත් ඇවිත්. ඒ දවස්වල පුහුණු සන්නිවේදකයෝ හැටියට ගුවන්විදුලියකට කියලා පිරිසක් ගත්තේ නෑ.
දේශපාලන ක්‍රියාකාරිකයෙක් විදියට වැඩ පටන්ගත් විදිය මතකද?
ඒකට නම් ඉතිහාසයක් තියෙනවා. හැම තැනකදීම දැක්ක විෂමතාව, සමහර වෙලාවට අත්වින්ද නොසලකා හැරීම් ගැන ඇතිවුණ විරෝධාකල්ප, ඒවා පිටකළ හැටි, අඩුම ගණනේ විරුද්ධවෙන්න ඕනෑ කියලා හිතන්න පටන් ගැනීම පවා එහි ආරම්භයක්. හැබැයි මේ අදහස් තීව්‍ර විදියට නාභිගත වෙලා දැක්මක් බවට පරිවර්තනය වෙන්නේ තිලක් ජයරත්න වගේ මිනිස්සු නිසා. ඔහු ප්‍රජා ගුවන්විදුලියේදී අපිව හැඩගැස්සුවා. කෙළින්ම කිව්වෙ නැතිවුණාට ඔහුට ට්‍රොට්ස්කිවාදී අදහසුත් කළවම් වුණු අනන්‍ය දේශපාලනයක් තිබුණා. එයාගේ යාළුවොත් ඒ වාගේ. ඉතිං ඒ මිනිස්සු අපි වගේ තරුණ අය පෝෂණය කළා. සමාජ විද්‍යාඥයන්ගේ සංගමයේ හිටපු රංජිත් පෙරේරා න්‍යායාත්මක දැනුම සම්පාදනය කරගන්න පොතපත මහ ගොඩක් ඇසුරු කරන්න අවස්ථාව දුන්නා. ඒකෙන් හැදුණා විසම්මුතිය ගරුකරන මනසකුත්, රාමුගත නොවෙන්න බැරිද අපිට, වගේ හැඟීමකුත්. ඊටත් පස්සේ නිදහස් මාධ්‍ය ව්‍යාපාරය. මම කිසිම දේශපාලන පක්ෂයක සාමාජිකයෙක් නෙවෙයි. ඒ වුණාට ඒ අත්දැකීම විචිත්‍රයි. මොකද අපි මෑත දැක්කා පක්ෂවලට කොටුවෙලා නැති මිනිස්සු පරිණත දේශපාලන ක්‍රියාකාරීන් විදියට හැසිරෙනවා.
ඔබ එක්ක කතාකරන අය දන්නවා ඔබ නිතරම තිලක් ජයරත්න සිහිපත් කරන බව. තිලක් ජයරත්න පිළිබඳ අත්දැකීම් තවත් සිහිපත් කළොත්..
ඔහු ඇදහිල්ලක් සුරුවමක් වෙන්න ඕනෑ නෑ. හැබැයි මේ මිනිස්සු ගැන ගුවන්විදුලිය ඇතුළේවත් ප්‍රමාණවත් කතාබහක් වෙලා නෑ. ඒ දේශපාලනික කාරණා නිසා ඔහුට සලකලා තියෙන්නේ හිතුවක්කාර මිනිහෙක් විදියට. තිලක් ජයරත්න විශ්වාස කළා මාධ්‍ය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ආරක්ෂා වියයුතු බව. ඔහු මතක්වෙන්නේ නව අධ්‍යාපන සේවයේ රස්සාවෙන් දොට්ට දැමුණු මනුස්සයෙක් විදියටනේ. ඒ දවස්වල අපි එක්ක කියනවා, ජනමාධ්‍ය ඇමති දුන්න උපදෙස් ලාච්චුවේ දාලා වහලා නියමිත ප්‍රමිතීන්ට අනුව වැඩකළ හැටි. එහෙම කළාම ඉතිං රස්සාවල තියාගනියිද? ඉතිං පස්සේ කාලෙක අපි වැඩ වර්ජනය කළාම එයාගේ සම්බන්ධයක් නැතත් කොළඹ ලොක්කෝ කියලා තිබුණා තිලක් ඕකුංට උපදෙස් දෙන්න ඇති කියලා. එයානේ කඩුල්ල ලිව්වේ. තව විශිෂ්ට ටෙලිනාටක පිටපත් කිහිපයක් ලිව්වා. කම්පිත විල් ලියද්දී මාස ගාණක් ඔහු එක්ක පානම්පත්තුවේ කරක් ගහලා උදව් කරන්න මටත් ඉඩ ලැබුණා. ඒක හැදුවේ පතිරාජ මහත්තයා. හැබැයි මා එක්ක කිවුවා කම්පිත විල් හරියට හැදුණේ නෑ කියලා. ඇත්තටම ඒක වැඩක් නෑ තමයි.
මාධ්‍යවේදියෙක් විදියට සමාජයේ ඉහළ තැනක් දිනාගන්න නම් කොළඹ ආශ්‍රිතව ඉන්න ඕනෑ. බණ්ඩාරවෙල ජීවත්වීම තෝරගත්තේ ඇයි?
ජීවත්වීමේ පහසුව, ගෙයක් දොරක් පවුල වගේ සාධක ස්ථානගතවීම ඒකට මූලික හේතුව. අනික් ප්‍රබල සාධකය මගේ අනන්‍යතාව ප්‍රජා ගුවන්විදුලිකරුවෙක් වීම හා සහභාගිත්ව සන්නිවේදනයට ළැදි බව. ඒ දේවල් කරන්න අවශ්‍ය පරිසරය සකස් වෙලා තියෙන තැන මට නවතින්න වෙනවා. හැබැයි ලොකු පාඩුවකුත් මට වෙනවා. කොළඹ ආශ්‍රිත මං කැමති දේවල භෞතිකව ඉන්න බැරිවීම. ටිකක් ඒ තත්ත්වය මගඇරගන්නේ සයිබර් අවකාශය නිසා වගේම මාසෙකට හත්අට සැරයක් පැය ගණන් බස්වල කාලෙ මරාගෙන කොළඹ ඇවිල්ලා. මං දැන් ටිකක් කොළඹ ගැන දන්නවා. ඒකෙදි නම් මට හිනායනවා සමහර රේඩියෝ ටීවීවල කබ්බෝ ෆෝම් වෙලා ඉන්න හැටි දැකලා.
බණ්ඩාරවෙල ඔබ ජීවත්වෙන ප්‍රදේශය පමණක්ද? බණ්ඩාරවෙල සමග කුමක් හෝ බැඳීමක් තියෙනවාද?
බණ්ඩාරවෙල ජීවත්වෙනවාට වඩා එහේ දැන් මගේ වැඩබිමක්. ලොකු බැඳීමක් තිබුණා. ගේදොර පවුල මතකයන්. දැනුත් අම්මා එහේ ඉන්නවා. ඒත් හරි පුදුමයි දැන් මට ඕනෑ තැනක ඉන්න පුළුවන්. අම්මා වගේ කෙනෙක් එක්ක තියෙන බරපතළ බැම්ම, ගමේ මිනිස්සු නෑයෝ ගැන තියෙන විසිතුරු මතක වගේ මානුෂීය කාරණා හැරුණාම ‘එහේ මාරයි, අපේ ඉස්කෝලේ ලොකුයි’ වගේ අදහස් ක්ෂීණවෙලා ගියා. දැන් මිනිස්සු ඉන්න ඕනෑම තැනක් පහසුයි. හැබැයි මිනිස්සු කියන එකේ තේරුම ගැන හිතලායි මම එහෙම කිව්වෙ. හැබැයි බණ්ඩාරවෙල දේශගුණය නම් අමතක කරන්න බැහැ. ඒක හැදිලා තියෙන්නේම ලියන්න හයිය ගන්න.
ජනප්‍රිය ගුවන්විදුලි නිවේදකයෙකු සහ ප්‍රජා ගුවන්විදුලි ශිල්පියෙකු අතර වෙනස කුමක්ද?
ප්‍රධාන ධාරාවෙ ගුවන්විදුලිවල වැඩකරන්නෙ තරුනේ. අපි එහෙම නෑ. අනික එයාලාගෙන් බහුතරයක් කරන්නේ මිනිස්සු හිනස්සන්න ට්‍රයි කරන එකයි කවුරුහරි ලියපු පත්තර වාර්තාවලට තමන්ගේ අදහස් එකතු කරලා ජනමත හදන්න ට්‍රයි කරන එකයිනේ. එතැන වෙන්නේ උඩින් මත ජනයා වෙත අතහරින එක. ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය කරන්නේ තෘණමූල මට්ටමේ අදහස් මතුකරන එක. එතැන සහභාගිත්ව සන්නිවේදනය තියෙනවා. මිනිස්සුන්ට ඉඩක් තියෙනවා. තව එකක් තමයි ප්‍රධාන ධාරාවෙ ගුවන්විදුලිකරුවෝ බහුතරය විනෝදය සපයන්නෝ මිස මීඩියා ටෙක්ස්ට් කන්ටෙන්ට් හදන අය නෙවෙයි. ප්‍රජා ගුවන්විදුලි ශිල්පියා අන්තර්ගතය නිපදවන්නෙක්. අවුල, ලංකාවේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය කියන්නේ මරාදැමුණු සංකල්පයක්.■
චීනකරණය ඔස්සේ යැංසි කවි මග විමසීම
ලංකාව ද චීනකරණය වෙමින් පවතින අවධියක, ආර්ථික හා වෙළෙඳ වාසි ලබාගැනීමෙන් ම ඔබ්බට සාහිත්යික මට්ටමකින් කවි රස විඳින වත්මනක් කරා අපි එළඹ සිටිමු. පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු විසින් රචිත ‘යැංසි කාව්‍ය නදී’ කෘතිය එළිදකින වත්මන් මොහොත චීනකරණය ගැන නැවත සිතීමට මොහොතකි.
පෙර කියවීම
චීන කවි සම්බන්ධයෙන් විවරණයකට යාමට පෙර කෘති කිහිපයක් සමගාමීව ඇසුරු කළ යුතුය. මේ සඳහා පාඨනය කළ යුතු කෘති කිහිපයකි. එකක් නම්, ආරියවංශ රණවීර රචිත ‘සංස්කෘතිය හා ගොඞ්සිලාකරණය’ නම් ලිපි එකතුවෙහි එන ‘මහා චීන කාව්‍ය සම්ප්‍රදාය’ හා ‘චීන කවිය මහාර්ඝත්වයට පත්කළ රජ තුන්කට්ටුව’ යන ලිපි ද්වයයි. අනෙක් පී.බී. මීගස්කුඹුර පරිවර්තනය කළ හජිමෙ නකමුරේගේ ‘පෙරදිග මිනිසුන්ගේ චින්තන විධි: චීනය, තිබ්බතය හා ජපානය’ කෘතියයි. චීන කවි සිංහල බසට හැරැවූ විමල් දිසානායක විසින් 1973 සිංහලට නගන ලද ‘පැරණි චීන කවි’ ග්‍රන්ථයෙන්ද කියවීම් කළ හැකිය. කොඩිතුවක්කුගේ කෘතියට පෙර සිංහලයට පරිවර්තනය වී තිබුණේ චීනයේ හයිකු කවි පමණකැයි සුමුදු චතුරාණි සංස්කාරකවරිය පුන්කලස අතිරේකයෙහි දක්වන අදහස ගැන වෙනත් කියවීමකට යාමට පාඨක අපට එවිට අවස්ථාව ලැබේ.
රණවීරගේ ලිපි
ආරියවංශ රණවීරගේ මුල් ලිපියෙන් චීන කවිය හදාරන්නන්ට සංක්ෂිප්ත සාර දැක්මක් ඉදිරිපත් කරයි. චීනය ලංකාව අතර පැවති සහසම්බන්ධතා සේද මාවත දිගේ ආ සේද සළුවකින් පමණක් ආර්ථිකමය වශයෙන් වැදගත් වූවා හැර චීන සාහිත්‍යය මෙරටට අවශෝෂණය නොවූ බව හෙතෙම ක්‍රමිකව පහදයි. චීනයේ ආදිතම ග්‍රන්ථ අතර, ක්‍රිපූ 6දී රචිත ෂිහ් චිං (Shih CHing) නම් කාව්‍ය එකතුවක් වූ බව පවසන රණවීර ග්‍රීසියේ හැරුණුවිට සාහිත්‍යමය අගයෙන් යුතු මෙවැනි සාඩම්බර ග්‍රන්ථ හිමි දේශය චීනය බව පෙන්වා දෙයි. බී.වී. රාවෝගේ ‘ලෝක ඉතිහාසය’ කෘතියෙහි චීනයේ ස්වර්ණමය යුගය වූ හැන් අධිරාජයාගේ සමයේ සේද මාවත දියුණු තලයකට පැමිණි බව දක්වයි. තන්ග් රාජ සමයේ කවීන් 2200ක් පමණ රට පුරා කාව්‍යකරණයේ යෙදී ඇත. කොන්ෆියුසියස්තුමා, මාඕ වැනි චීනයේ ආගමික හා විප්ලවීය නායකවරුන් පවා කාව්‍ය රචනා කර ඇති අතර එය ම කාව්‍යකරණය සාමාන්‍ය ජනයා වෙත ද යොමුවීමක් විය.
චීන කවියේ ස්වභාවය ලොවට පෙන්වාදුන්, ඉංග්‍රීසි කවිය නව මාවතකට යොමුකළ, චීන කවි පිළිබඳ පරිචයක් ලද ප්‍රකට කිවිවර හා විචාරක එස්රා පවුන්ඞ් හා සෙසු රචකයන් ගැන ද, චීන කවියේ විශේෂත්වය ද, ස්වර්ණමය කවි යුගයේ සිටි කවියන් ද පිළිබඳව කොඩිතුවක්කු රචිත ‘යැංසි කාව්‍ය නදී’හි ආරම්භක පරිච්ඡේද කිහිපයට වඩා රණවීරගේ ලිපියේ නිශ්චිතව හා සාරවත්ව කරුණු දැක්වේ. පෙර දැක්වූ කෘතීන් යෝග්‍ය පරිදි විචාරයට යොදමින් ‘යැංසි කාව්‍ය නදී’ වෙත එළඹෙමු.
චීන භාව කාව්‍යය
යැංසි නදිය (Yangtze) යනු ආසියාවේ දිගම ගංගාවයි. යැංසිකියැං ලෙසින් ද එය හඳුන්වයි. අතීතයේ පටන් චීනයේ වාරිමාර්ග ව්‍යාපෘති සේම පාලම් ද මේ ආශ්‍රයෙන් නිර්මාණය වී තිබේ. යැංසි ගංගාවත් එහි අතු ගංගාත් චීනයේ ධීවර හා මත්ස්‍ය කර්මාන්තයට ප්‍රමුඛව උරදෙන්නකැයි පැවසේ.
“මේ පරිවර්තනයට මා යැංසි කාව්‍ය නදී නම යෙදුවේ ලොව තුන් වැනි දිගම ගංගාව වන යැංසි නදිය තරම්ම චීන කවිය මහා ප්‍රවාහයක් නිසයි.” (28 ඔක්තෝබර්, 2018 සිළුමිණ, පුන්කලස)
පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු චීන කාව්‍ය, යැංසි කාව්‍ය ලෙස හඳුන්වනුයේ ඇයිදැයි කෘතියෙහි විශේෂයෙන් නොදක්වතත් යැංසිය චීන කවිය හා බද්ධ බවට කරුණු කිහිපයක් පෙනේ. චීන කවි හඳුන්වන්නේ ‘භාව කාව්‍ය’ ලෙසිනැයි රණවීර කියයි. භාව කාව්‍ය යන්නට චීන බසින් කියනුයේ ‘යැන් චි’ (Yen- chi) ලෙසිනි. තවද සිකියැං, යැංසි හා හොවැංහෝ යන ගංගා අතරින් මාතෘ ගංගාව වන යැංසි ගංගාවේ දකුණු ප්‍රාන්තයේ ‘චූ ඉසූ’ නමින් විශේෂ කාව්‍ය ක්‍රමයක් දියුණු වෙමින් ආ අතර එම කාව්‍ය චීන කවි ඉතිහාසයට ද එක්විය. එම කවි ක්‍රමයෙහි ප්‍රමුඛයා වූ ‘චී යූ ආන්’ කවියා, රජවාසලේ නිලමේ ධුරය ලැබ සිටියදී සතුරන්ගේ කීම් අසා ඔහු රජය විසින් නෙරපා දැමුණු විට, එම ශෝකය කවියට නැගූ අතර, පසුව යැංසිකියැං ගංගාවේ අතු ශාඛාවක් වන ම්ලෝ ගඟට පැන දිවි නසාගත්තේය. මෙම නදිය තේමා කරගනිමින් ලියූ කාව්‍ය රචනා ද චීන කවි අතර හමුවේ. මෙවන් හේතු නිසා තත් කෘතිය යැංසියේ නාමය චීන කවිය හා සමගාමී කිරීම සාධනීයය.
පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු සූරීන්ගේ කෘතිය හුදු කාව්‍ය පරිවර්තන කෘතියක් නොවේ. මෙහි මුල් පරිච්ඡේද අට චීන කවියට එළඹෙන පාඨකයා දැනුවත් කරයි. අවධානය යොමු විය යුතු කවි කිහිපයක් දක්වමි.
චීන කවි වර්ග කිහිපයකි. ඒ චීන ජන කවි, රාජධානි කවි, අධිරාජ්‍යවිරෝධ කවි (මාර කවි), මැයි කවි, විරෝධී කවි, කසල කවි, නිදහස් කවි වශයෙනි.
එක්තරා චීන ජන කවියෙක් මෙසේ ලියයි.
“කුරුමිණියා වගේ
කොරහක වැටිලා හැමදාමත් අපි
කැරකෙනවා… කැරකෙනවා
එළියට යනු බැරිව”
බෂෝගේ හයිකු කවිවල පවා එන කුරුමිණියෝත් කොරහත් අපට වටහා දෙන්නෝ ගැමි ජනදිවියේ ඇසුර ලැබූ ජනකවියන්ගේ අව්‍යාජත්වය නොවේද? සංසාරය කොරහකටත් කුරුමිණියා එහි සරන සත්ත්වයාටත් ආදේශ කරයි. මෙය සේකරගේ ‘සක්වාලිහිණි’හි එන පහත කව සිහිකරයි. එහි කමත නම් සසරය. අම්බරුවෝ මනුෂ්‍යයෝය.
“අම්බරුවෝ අපි කමතේ -කැරකි කැරකි යනවා
කවුද කෙනෙක් කෙවිට අරන් – අපි පස්සෙන් එනවා”
චීනවැසියන්ගේ චින්තන විධි
චීන කවියන් කාව්‍ය රචනා කළේ සංස්කෘත අලංකාරවාදීන්ගේ මෙන් ඇති හැකි පමණ උපමා හෝ රූපක යොදා එය වෙනම කවියක් බවට පත්කිරීමෙන් නොවේ. ඇතිසැටියෙන් සරලව සුමටව සිතැඟි දැක්වීමෙනි. ඒ සඳහා ස්වාභාවික වස්තූන්හි ඇසුර ලැබීම ඔවුන් අනුදත් මාර්ගයයි. එය අතීතයේ පටන් ඔවුන් තුළ කිඳාබැස තිබූ අනන්‍යතාව ද විය. චීනවාසීන්ගේ චින්තන විධි යටතෙහි මීගස්කුඹුර පවසන්නේ ඔවුන් ස්වභාවධර්මය පරමය වශයෙන් පිළිගත් බවයි. න්‍යායන් ඉදිරිපත් කරද්දීත්, සංකල්ප විග්‍රහ කිරීමේදීත්, ධර්ම කරුණු දැක්වීමේදීත් ස්වභාව ධර්මයේ වස්තූන් ඇසුරින් කතා ගොතමින් රූපක යොදමින් ඒවා විස්තර කිරීම ඔවුන්ගේ ස්වභාවයයි. ඇතැම් චීන උපහැරණ න්‍යායන් හා සමපාත නොවන්නේ, පැනයට නියම පිළිතුර එහි නැත්තා සේ හෝ අතාර්කික ලෙසින් දිස්වෙන මුත් එයම දාර්ශනික ස්වභාවයක් ලෙස පිටතට දිස්වේ. එක් අතකින් කොන්ෆියුසියස් දහමත්, චීන බුදුදහමත්, තාඕ දහමත් ඔවුන්ගේ විශ්වාස පද්ධතියටත් චින්තන පද්ධතියටත් බලපෑ අතර අනෙක් අතින් ඔවුහු ඒවා ප්‍රායෝගික තලයේ යෙදූහ. මිනිසා දෙව්ලොව විසින් නිර්මාණය කරන්නකැයි ද, ඔහු සිය සත්‍ය ස්වභාවය අනුවම පැවතිය යුතු යැයිද ඔවුහු විශ්වාස කළහ. සෑම පුද්ගලයකු තුළම බෝධිසත්වයකු වෙසෙන බවත් සියලු මිනිසුන්ට ආචාරශීලී විය යුතු බවත් චීන ජාතිකයන් ඇදහූ අතර මේ ලකුණු ඔවුන්ගේ සාහිත්‍ය කලා ක්ෂේත්‍රයන්ට ද කාන්දු විය. චීන කවියේ දැකිය හැකි පිරිසිදු, සුමට, කෝමල, ආචාරශීලී ස්වභාවට හේතු වූයේ මේවායි.
චීන කාව්‍ය ප්‍රභේද
යැංසි කාව්‍ය නදීහි එන ඇතැම් කවි වාර්තා මෙන් දිස්වේ. ඇතැම් ඒවා විශිෂ්ට කවි නිර්මාණය. බොහෝ කවිවල සංක්ෂිප්ත ගුණයත්, ව්‍යංග්‍යාර්ථයත්, පිවිතුරු බවත් වෙයි. එබැවින් උපමා රූපක දීපක යමක සිංහල කවියට එන්නත් වූ ආකාරයෙන් ම චීන කවියෙන් බලාපොරොත්තුවීම වැරදිය.
නැගෙනහිර රත්පැහැ ගැන්වී හිරු උදාවූයේ යැයි මාඕ සේතුංගේ නායකත්වයෙන් නැගුණු චීන ජනතාව පවසති. මාඕ ලියූ කවි ද වෙයි. මාඕගේ නායකත්වයෙන් යටත්විජිත ස්වභාවයෙන් මිදුණු චීන ජාතිකයෝ විප්ලව කවි ලිවීමෙහි නොතිත් වූ අතර දිගින් දිගටම ඉන්පසු රජය විසින් දේශපාලනමය කවි ම ලියන්නට අණ කිරීම් හේතුවෙන් කවියේ සෞන්දර්යාත්මක පක්ෂය එක්තරා ඛණ්ඩනයකට ලක්විණි. මෙහි එන කවිය ද එවැන්නකි. චීන සංස්කෘතික විප්ලවයේදී රතු හමුදා අතින් චීනයේ බුද්ධි විනාශය සිදුවීම කවියා දකින්නේ මෙලෙසිනි. ‘පැහැසර අරුණක ඉර මල පිපෙන්නැ’යි නිලාර් ලියද්දී විප්ලවයෙන් පසු ස්වාභාවික වස්තූන් පවා සිය රාජ්‍යයේ උපයෝගීතාවට ඈඳාගැනීමට කඹයක් දමා ඇති බව මින් නොකියැවේද?
“සහෝදරයා
අහසේ ඉර මල
පොළොවට නැමිලා
ඉර ඇඳගන්ටත් කඹයක් දමලා”
ඩූ ෆූ කවියාගේ පහත කවිය බලන්න.
“මගේ පුතා ගොලු වුණාවේ
ජීවිත කාලයක් තිස්සේ
උගතුන්ගේ කතා අසා
ඒවා දැන් මට අරහං
මගේ පුතා ගොලු වුණාවේ
එතකොට මතු එන දවසක
එයා ඇමතිතුමෙක් වේවි!”
බර්ටෝල් බ්‍රෙෂ්ට්ගේ කවිවල ස්වභාවය සිහිකරවන මෙකව චීන ගැමි චින්තාවන් හෙළිකරවයි. තම පුතු උගතකු කිරීමේ ආශාවෙන් මඬනා ලද පියා අවසානයේ එවන් උගතුන්ගෙන් ඇසෙන කතා අතර ඔහුගේ කතා ඇසීමෙන් පීඩාවට, විඩාවට පත්වෙයි. දැන් සිටින්නේ පෙර සිටි පුතු නොවේ. එබැවින් පියා පවසන්නේ පුතු ගොලු වන්නැයි කියාය. එසේ නිහඬ වුවහොත් ඔහුට ඇමති කෙනෙකු විය හැකිය. බුද්ධිවාදී කතිකා නොපවත්වා මුග්ධයකු සේ ගොලු ලීලාවෙන් සිටීම ම ඊට ප්‍රමාණවත්ය.
රණවීරගේ චීන කවි පරිවර්තනවල එන දාර්ශනික ස්වභාව එලෙසින් ම නොනසා දැක්වීමේ ස්වභාව කොඩිතුවක්කුගේ පරිවර්තනයේදී වෙනස් වෙයි. පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු එය දේශීය කරවීමට සිය වදන් යොදයි. ඔවුන් දෙපළගේ කාව්‍යවල ඇසුර ලබන්නෝ ඔවුන්ගේ කාව්‍ය පරිවර්තනවල වෙනස හඳුනාගනිති. සී චින්ග්ගේ ‘වන රොදකි එහි මැරුණු මුව දෙනකි’ නම් කාව්‍යය ද රණවීර දක්වන්නේ ‘මුවැත්තියකි මිය ගිය වනයෙහි – වැතිර ඇත බටකොළ වදුලෙහි’ ලෙසිනි. එසේම ඔවුහු දෙදෙනා එම කවට වෙනස් අර්ථකථන සපයති. කොඩිතුවක්කු පවසන්නේ ප්‍රභූ පුද්ගලයකු වදුලකදී කාන්තාවක දූෂණය කිරීමේ ඛේදවාචකය ගැනයි. රණවීර පවසන්නේ ප්‍රේමවන්තයන් දෙදෙනෙකු වනයක රමණය කරද්දී යුවතියගේ ගතිස්වභාවයේ වෙනස්වීම සම්බන්ධවය. සමාන්තර කතා වින්‍යාස දෙකකින් සමන්විත කතාන්දරයක් සේ එකම කවියේ සිදුවීම් දෙකක් සංකේතාත්මකව දක්වයි. ආකෘතිකමය වශයෙන් යැංසි කාව්‍ය නදීහි රමණීයතම කාව්‍යයන් අතරට මෙය ද ඇතුළත් වේ.
“උදේ කෝපි එක
සුවඳක් හමයි
කැළෑ මී වගේ
ජනේලයෙන් එහා
අරුණු මීදුමේ
ඔලිව් යාය නම් තවම නිදිමතේ”
යූ ඈන් ලිනායි ලියන මෙම කව උදෑසන කවුළුවෙන් නෙත් යොමන තැනැත්තකු පෙන්වයි. මේ උපමා රූපක දෙස බලන්න. සීගිරි ගීයක එන සීගිරි යුවතියක වල් මී වැනි යැයි යන පැදිය (ති ලබු කර සලමි වන නිවැසි ති වල් මී) සිහිකැඳවයි. එසැණින් එහි දෙවන පාදය ඔලිව් යායක් පිළිබඳව කියා උදෑසන සුබදසුන් මවයි. එය ම සහෘදයා ලංකාවෙන් උදුරා චීනයෙහි ගෙන සිටුවා නැවත කවිය රසවිඳීමට බලකරයි. ඔලිව් ගස් චීනයට පැමිණීමේ කතාන්දරය පිළිබඳව ද යමක් අපට සිතාගැනීමට සලස්වයි.■
■ අයෝධ්‍යා මැණික්හින්න
මගේ අම්මා රහස් ඔත්තුකාරියක්
ආන්ද්‍රේ ෆෝගාර්
“මගේ අම්මා කවදාවත් තාත්තාට ආදරේ කළේ නෑ. ස්වාමියාට සුවච කීකරු භාර්යාවක් විදියට ඇය, ඔහු ගැන හොයාබැලු‍වත් අම්මාගේ ආදරේ තිබුණේ තාත්තාගේ ළඟ නෙමෙයි. සැමියාට කීකරු, ආදරණීය බිරිඳක් හා මවක් ලෙස කටයුතු කිරීම කොමියුනිස්ට් රාජකාරිය ඇතුළේ ඇයට පැවරී තිබුණා. කොහොමටවත් හංගේරියාවේ ජීවත්වෙන්න කැමැත්තක් වගේම වුවමනාවක් අම්මාට තිබුණේ නෑ. හංගේරියානු කෑමබීමවලට වගේම අඩු තරමේ ඒ භාෂාව කතාකරන්නවත් වැඩි උනන්දුවක් දැක්වුවේ නැහැ. තාත්තාගේ පැත්තෙන් බැලු‍වොත් ඔහුගේ ජීවිතයේ තිබුණු අතිශය දැඩි බැඳීම වුණේ මේ ආදරයයි. තාත්තා – අම්මාව දුටුවේ දෙවියෙකු වගෙයි, ඇයට ඇමතුවේ ඉන්ග්‍රිඞ් බර්ග්මාන් කියලායි.
කොහොම වුණත්, මගේ අම්මාව මෙහෙයවූ පුද්ගලයා හා ඈ අතර තිබූ බැඳීම වගේම මතවාදීමය වශයෙන් පැවති සහසම්බන්ධතාව නිසා තොරතුරු සපයන ඔත්තුකාරියක විදියට අඛණ්ඩව කටයුතු කරන්න ඈ තීරණය කරන්න ඇති. ඒක හරියට ඒජන්තවරයාගේ පැත්තෙන් බැලු‍වොත් රහස් පෙම්වතෙකු ඉන්නවා වගේ කාරණයක්. මේ වගේ අතිශය සංවේදී කාරණා නොදැනෙන්න කරන්නේ කොහොමද කියලා ඒජන්තවරු කියාදෙනවා. මිනිස්සුන්ව භාවාත්මක අන්දමින් කම්පනයට පත්කරලා ඒ හැඟීම් පාවිච්චි කරන හැටි පවා ඔවුන් කියාදෙනවා. අන්ත මෝඩ ඒජන්තවරයෙකුට පවා මෙවැන්නක් සිදුකරන්නට හැකියි.”
මේ සම්මානලාභී නාට්‍ය රචකයෙකු, තිර පිටපත් රචකයෙකු මෙන්ම පරිවර්තකයෙකු ද වන ආන්ද්‍රේ ෆෝගාර් ස්ටැලින්වාදී රහස් ඔත්තුකාරියක වූ සිය මව ගැන මතකය අවදි කරන අන්දමයි. The Acts of My Mother නම් කෘතිය හරහා පළමුවරට සිය මව කවුරුන්දැයි යන්න පැවසූ ආන්ද්‍රේ No Live Files Remain කෘතියෙන් සිය මාපියන්ගේ සැබෑ ජීවිතයේ තොරතුරු ප්‍රබන්ධමය ස්වරූපයෙන් ඉදිරිපත් කරයි. 1952 බුඩාපෙස්ට්හි ඉපද හැදීවැඩුණු ආන්ද්‍රේ ලියූ මේ කෘතිය ඔහුට හුරුපුරුදු හංගේරියානු බසින් ලියැවී ලොව පුරා භාෂාවන් 14කට පරිවර්තනය වුණි.
No Live Files Remain
කෘතිය ලියන්නට ඉඟියක්
ආන්ද්‍රේට No Live Files Remain කෘතිය රචනා කරන්නට මුල්ම ඉඟිය ලැබෙන්නේ බුඩාපෙස්ට්හි රහස්‍ය පොලිස් ලිපිගොනු සංරක්ෂණ අංශයේ පැවති ලියකියවිලි සොයාබලමින් සිටි පර්යේෂකයෙකු වූ මිතුරෙකුගෙනි. හංගේරියාව යන හිසින් යුතු ලිපිගොනු අතර මේ තොරතුරු බහා තිබුණි. ආන්ද්‍රේගේ මව වූ බෘරියා 1985 දී මියයන අතර ඇය කවුරුන්දැයි තොරතුරු අනාවරණය වන්නේ ඉන් පසුවය.
“ප්‍රමුඛ පෙළේ දේශපාලන බලවතුන් විසින් මේ ලිපිගොනුවලින් සමහරක් විනාශ කරදමා තිබුණා, තවත් කොටසක් හොරකම් කරලා, ඒවගේම පුද්ගලයන්ට තර්ජනය කරලා සල්ලි උපයන ආදායම් මාර්ග බවට පත්කරගෙන තිබුණත් ඉන් බොහොමයක් අස්ථානගතවී තිබුණා” ආන්ද්‍රේ පවසයි. අතිශය රහස්‍ය ලිපිගොනු අතර ආන්ද්‍රේගේ නම දුටු ඔහුගේ මිතුරා අවන්හලකදී මුණගැසී සැබෑ තතු පහදයි.
තමන්ට අහන්නට සිදුවන තොරතුරුවලින් කම්පාවට පත්නොවන ඔහු පවසන්නේ, “ජීවිතයේ සිද්ධ වෙන සමහර දේවල් කොයිතරම් බරපතළ ද කියලා දැනෙන්නේ ඒවා අපිටම අත්විඳින්න වුණාමයි. මගේ අම්මාගේ මරණය එවැනි සිද්ධි අතරින් එකක්. කොමියුනිස්ට් රෙජීමය මගේ අම්මාව බුද්ධි අංශයට අනුයුක්ත කර තිබුණු බව දැනගනීමත් එවැනි අහඹු අත්දැකීමක්.”
ආන්ද්‍රේ සිය මාපියන්ගේ ජීවිත ගැන දැනගෙන සිටියේ ද ඉතා අඩුවෙනි. ඔහුගේ පියාගේ පවුලේ පිරිස යුදෙව් සමූලඝාතනයෙන් අසීරුවෙන් දිවිගලවාගත්තවුන්ය. කුඩා අවධියේ සිට තරුණයෙකු ලෙස හැදී වැඩෙන්නට පටන්ගන්නා විටත් නාසි සෙබළු සිය පවුලේ ඥාතීන් ඝාතනය කර ඇති අන්දම ගැන වූ ශෝකදායී කතා ගණනාවක් ඔහු අසා තිබුණි.
ආන්ද්‍රේගේ මව වූ බෘරියාගේ පියා අතිවිශිෂ්ට නවකතාකරුවෙකු මෙන්ම බර්ටෝල්ට් බ්‍රෙෂ්ට්ගේ හා ජෝසෆ් කොන්රඞ්ගේ පරිවර්තකයා ලෙස ද කටයුතු කළ අයෙකි. යුදෙව් විරෝධියෙකු වූ බෘරියා සිය උපන්බිමෙන් නික්මී හංගේරියාවට පැමිණ කොමියුනිස්ට් පාලනයක් යටතේ දිවිගෙවන්නට අදිටන් කරගත්තාය. ‘සීයා ආවාම අපි හැමෝම එයා වටේ වටවෙනවා. සුදු පැහැ කෙස් හා නිල් ඇස් ඇස් තිබුණු ඔහු අයින්ස්ටයින් වගේ’ මතකය අවදිකරන ආන්ද්‍රේ පවසයි.
ඒ ආදරේ ඒකපාර්ශ්වීයයි
මේ ජීවිත ගැන හෙළිකරන තවත් කරුණක් වන්නේ ආන්ද්‍රේ විසින් සොයාගන්නා ලද ලිපි ය. මින් එක් ලිපියක් ඔවුන් මුණගැසුණු පළමු දිනයේදී සිට ඔහුගේ මව හා පියා අතර හුවමාරු වූ ඒවාය, තරුණ විඥානවාදීන් දෙදෙනෙකු අතර හුවමාරු වූ ලිපිය. ඒ වනවිටත් ආන්ද්‍රේ දැනසිටි ඇත්ත මින් හෙළිදරව් වේ. “ඒක මගේ තාත්තාගේ පැත්තෙන් පමණක් තිබුණු ඒකපාර්ශ්වීය ආදරයක්. අම්මා තාත්තාට ආදරේ කළේ නැහැ.” යුද්ධයෙන් පසු හමුවූ බි්‍රතාන්‍ය සොල්දාදුවෙකු සමග සිය මව ආදරයෙන් වෙලීසිටි බවත් ඒ සම්බන්ධය කිසිදිනක අවසන් නොවූ බවත් ආන්ද්‍රේ දැනගන්නේ මෙමඟින්ය.
අනෙක් ලිපි සමූහය ආන්ද්‍රේගේ ආච්චි විසින් වසර 30ක් පුරාවට සතියට එක බැඟින් ටෙල්අවීව් සිට සිය දියණියට එවන ලද ඒවාය. 2007 වසරේදී ආන්ද්‍රේ ලියූ පවුලේ මතක සටහන්වලට ද මෙම ලිපි මාලාව පාදක වුණි. ආන්ද්‍රේගේ ආච්චි හීබ්‍රැ වචනවලින් මෙහි සෑම ලිපියක්ම පෙළක් අවසානයේදී යොදන ලද විරාම වාක්‍ය පිටු 700ක් පුරා සටහන් වී තිබූ මේ කෘතියේ නම ලෙස යෙදුවේය. එය “C’est la vie ” ලෙස පරිවර්තනය විය. නමුත්, ඉන්පසු සිය මව පිළිබඳ ඇත්ත දැනගන්නා ආන්ද්‍රේ පවසන්නේ, ‘මං ලියපු කිසිදෙයක් ඇත්ත නොවෙන බව තේරුම්ගත්තා’ යන්නයි.
“මං හැමදෙයක්ම කියන්න කැමති වුණත්
මට එහෙම කරන්න බැහැ” : බෘරියා
ආන්ද්‍රේ නැති මොහොතක් බලා ඔහුගේ නවාතැන්පොළ පිරිසිදු කරන මුවාවෙන් රහස් පොලිස් නිලධාරීන් ඇතුළට ගෙන්වා ඔවුන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු සොයාගැනීමට ද ඔහුගේ මව කටයුතු කර ඇත. නිදහස් චින්තනයෙන් යුතු සිය මිතුරන්ගේ නම්, ගම් ඇතුළු විස්තර පවා සිය ඒජන්තයන්ට දැන්වීමට ඇය කටයුතු කර ඇත්තේ ‘යුදෙව්වාදී කුමන්ත්‍රණ’ බිඳදැමීමට කළ හැකි සෑම උත්සහයක්ම ගනිමිනි.
ආන්ද්‍රේගේ මිතුරෙකු මෙන්ම කවියෙකු, ලේඛකයෙකු ද වූ ග්‍රිගෝරි පෙට්රි ඔහු සමග එක්ව වාසය කළ නවාතැන 1980දී මෙලෙස පරීක්ෂාවට ලක්කිරීමට අවැසි පසුබිම නිර්මාණය කරදී තිබෙන්නේ ඇයයි. මෙකල තහනමට ලක්වූ පුවත්පත් කීපයකම කතුවරයා ලෙස ද පෙට්රි කටයුතු කළේය. මෙම රහස් ලිපිගොනුවේ පාදසටහන් යොදමින් ඇය වැඩිදුරටත් පවසා තිබෙන්නේ සිය දරුවන් දේශපාලන වශයෙන් දරන ආකල්ප ගැන ඇය නොසතුටු බවයි.
මේ පාවාදීමෙන් කෙටි කලක් ගතවූ තැන ඇය මියගියාය. මේ කෘතියේ ඒ ගැන සටහන් කර තිබෙන්නේ ඇය ලබාදුන් තොරතුරුවලට ගෙවීමට සුළු මුදලක් ගෙවීමට අගහිඟවූ විට “අම්මේ, මේ තරම් සුළු මුදලකට අපිට ද්‍රෝහීවෙන්න එපා. එක වචනයක් කියන්න, මං ඒ ඔක්කොම සල්ලි ඔයාට දෙන්නම්” යන්නයි.
“මගේ අම්මාට රහස් තිබුණා කියලා හැමවිටම දැනගෙන හිටියා. ඇය දැඩිව අසනීප වෙලා ඉද්දි මගේ සොහොයුරා ඇගේ ඡායාරූප යොදලා වීඩියෝවක් හැදුවා. ඒක පෙන්නලා ඔහු ඇහුවේ මේ වීඩියෝවල ඉන්න අම්මාගේ අතීතය ගැන කියන්න කියලා.”
ආන්ද්‍රේගේ පියා අධික මානසික පීඩනයත් සමග ජීවත්වූ අතර ඔහුට වයස අවුරුදු 53ක් සපිරුණු 1973 වසරේදී මියගියේය. “අම්මා බොහොම සතුටින් ජීවත්වුණු කෙනෙක්. තාත්තාගේ මරණින් පස්සේ ඇය මුහුණුපෑ ව්‍යාකූලත්වයත් මේ රහස් තොරතුරු සෙවීමේ කාර්යයේ දිගින් දිගටම නියැලී ඉන්නට හේතුවෙන්න ඇති. ඇය බොහොම ලස්සන, ආචාරශීලී කෙනෙකු වුණත් දේශපාලනය ගැන නම් හිතුවේ අතිශය පටු විදියටයි. ස්ටාලින් අතිවිශිෂ්ට පුද්ගලයෙක්, යුදෙව්වාදියෝ හා නාසිවාදියෝ ඝාතකයෝ බව වයස අවුරුදු 14 -16 වෙද්දි ඇගේ ඔළුවට ගිහිං තිබුණා නම් ඒ මොන දේ කළත් ඒ බොරුව අත්නොහැර ජීවත්වෙන්න ඇයට සිද්ධවෙන්න ඇති.”
ආන්ද්‍රෝ තමාගෙන්ම විමසන්නේ, ‘මේ කෘතිය රචනා කළ නිසා මගේ අම්මාට හා අපේ පවුලට ද්‍රෝහී වුණු බව මගේ සහෝදරිය කියනවා. මෙවැනි කෘතියක් රචනා කරන්න තරම් ශක්තියක් ලැබුණේ අම්මා ගැන මගේ හිතේ තියෙන ආදරය හේතුවෙන් නිසා මං ඇයට ස්තුතිවන්ත වෙනවා. අම්මාව විනිශ්චයට බඳුන් කරන්නේ නැති වුණත් ඉතිහාසයේ තියෙන සමහර දේවල් අතිශය නින්දාසහගතයි වගේම වේදනාකාරීයි. ඇය වෙනුවෙන් මං හඬාවැළපෙනවා. රහස් පොලිස් නිලධාරීන්ට ඇය මගේ නම වගේම මිතුරන්ගේ නමත් දුන්නා. කෙනෙක් තව කෙනෙක්ට දැඩිව ආදරය කරනවා නම් මෙවැනි දෙයක් කරන්නේ කොහොමද? නැත්නම් විනිශ්චයකින් කෙනෙක් පැනලා යන්නේ කොහොමද?’ යන්නයි.■
■ වින්ධ්‍යා ගම්ලත්
සියල්ලෝ සතුටින් විසිර ගියෝද? සමාජ දේශපාලනික ආඛ්‍යාන කියවීමට කලාව
අවසානයේ සිදුවිය හැකි බිහිසුණුම දෙය සියල්ල යළි සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත්වීම බව පසුගි ය දිනවල සිදුවුණු දේශපාලනික අස්ථාවරතා සමයේ ධනංජය කරුණාරත්න සිය ෆේස්බුක් අඩවියේ ලියා තැබී ය. වැඩිදෙනෙකු සිනා මුහුණුවලින් සංග්‍රහ කොට තිබුණු ධනංජයගේ ප්‍රකාශය වඩාත් ගැඹුරින් සිතා බැලූ අයෙක් වී නම් එහි වන සිනහව ඉක්මවන ඛේදනීය තත්ත්වය වටහා ගනු ඇත. මගේ මේ ආරාධනය ධනංජය මතු කරන කාරණයත් සමගම සිතමින් ‘අවසානය’ ලෙස අප වටහා ගන්නා ස්ථානය පිළිබඳව යළි සිතා බලන්නට එකතු වෙන ලෙස ය. කලාව ඇසුරෙහි දී වුව අප ‘කෙළවර වීම’ ලෙස වටහා ගන්නා තත්වය කෙතරම් දුරට අප යම් ආකෘතික සිතන්නකු බවට පත් කොට ඇත් ද යන්න පිළිබඳ සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කිරීමට ය.
ඇමරිකානු හොලිවුඞ් මහා සිනමා සම්ප්‍රදාය තුළ තිර රචනා ‘ගුරු’ කෙනෙකු ලෙස ඉහළ තැනක තබා පිළිගන්නා සිඞ් ෆීල්ඞ් ‘හොඳ තිර රචනයක’ පැවතිය යුතු ගුණාංග රාශියක් පිළිබඳව සාකච්ඡා කරයි. ඔහුගේ ක්‍රමවේදයට අනුව ප්‍රේක්ෂකයා අතරමං නොකරන කතාවකට නිසි මුලක්, මැදක් හා අගක් තිබිය යුතු ය. නිසි චරිත සංවර්ධන රීතින් අනුව නැගුණු ප්‍රධාන චරිතයක් අදාළ කතාව තුළ නිශ්චිතව මුණ ගැසෙන ‘දුෂ්ට චරිතය’ පරාජය කොට අග කොටස නියම කරන කාල සමය තුළදීම සිය ජයග්‍රහණය වාර්තා කළ යුතු ය. ප්‍රේක්ෂකයා ප්‍රේක්ෂාගාරයෙන් නැගිට යා යුත්තේ සිතෙහි ඇති අපැහැදිලිතා සමගින් නොවේ. කතාව තුළ අප වර්ධනය කළ සියලු‍ම අර්බුද සිනමා කෘතියේ අවසන් රූප රාමුවත් සමග විසඳී ගොස් සැහැල්ලු මනසකින් යුතු ප්‍රේක්ෂකයකු අසුනින් නැගී සිටිය යුතු ය!
සිඞ් ෆීල්ඞ් මේ යෝජනා කරන්නේ නැවුම්, පෙර නොවූ විරූ ආඛ්‍යාන ස්වරූපයක් නොවේ. ක්‍රි.පූ. 335 දී පමණ ඇරිස්ටෝටල් විසින් රචනා කරන ලදැයි සැලකෙන ‘කාව්‍ය ශාස්ත්‍රය’ නමැති ග්‍රන්ථය තුළ ඔහු යෝජනා කළ ආඛ්‍යාන රචනා ක්‍රමවේදය තුළ වන යෝජනාවම ය. වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ නාට්‍ය, සාහිත්‍ය ඈ ආඛ්‍යානය ප්‍රමුඛ කොටගත් ලේඛනයන් තුළත්, පසුකාලීනව එම රටාවන් ගුරු කොටගත් සිනමාව තුළත් යළි යළිත් ඉතා සුළු අපගමනයන් මධ්‍යයේ වුව මුණගැසෙන්නේ ඇරිස්ටෝටලියානු ක්‍රමවේදයම ය. සිඞ් ෆීල්ඞ් අනු දකින්නේ ද එයයි.
මෙම ක්‍රම රීතීන් වඩාත් ප්‍රබල ලෙස සිත්හි සටහන් වූ පසු අප තිරය, වේදිකාව ආදි ස්ථානවල දකින්නට වැඩිපුරම ආසා කරන්නේ ඉහත පරිදි සියල්ල පරදා ජය ලබන ‘වීරයකු’ මුණ ගැසෙන කතා ස්වරූපයන් ය; ඒ හා සමග සියලු ගැටලු විසඳී, සියල්ලෝ සතුටින් විසිර යන කතාන්දර ය. මෙම ස්වරූපයන්හි ඇති සිත් ඇදගන්නා බව කොතරම් ද යත් ‘හොලිවුඞ් මහා සිනමාවට’ දැඩිව ආසක්ත වුණු පුද්ගලයන් අබිං කෑවුන් වැනියැයි වාමවාදී සිනමා විචාරකයකු වරෙක ලියා ඇත. එම රටාවම ඉල්ලීම ඇබ්බැහියකි. ‘අබිං කෑ පරිදි’ එම රටාවම විමසන අප අවසානයේ කතන්දර ලෙස විශ්වාස කරන්නේම එම ස්වරූපයන් පමණි.
මෙය සත්‍යයක් ද?
සැබවින්ම කලාතුරකින් හෝ ‘වීරයකු විසින් සියලු නරක පරාජය කරනු ලැබීම’ සිදු වීමට ඇති ඉඩ ඉතා අවම බව තථ්‍ය ලෝකය බොහෝ උදාහරණ අප වෙත සපයා දී ඇත. වඩාත් පෙරටුගාමී කලා භාවිතයන් අප වෙත ගෙන එන්නේ ද ‘වීරයකු නැති’ මෙම ලෝක යථාවයි. නැතහොත්, ඊටත් වඩා, පරාජය කිරීමට අසීරු බිහිසුණු සහ ඛේදනීය දුෂ්ටත්වයන් සහ අමිහිරි තථ්‍ය ලෝක ස්වභාවයයි. දෙවැනි ලෝක යුද්ධයෙන් පසු ඉතාලි, ප්‍රංශ ආදි සිනමාවන්, සංස්කෘතික විප්ලව සමයන්ගෙන් පසු ඉරාන සහ චීන රටවල සිනමාවන් මේ ආකාර ප්‍රතිවිරෝධී ආඛ්‍යාන අප වෙත තැබූ උදාහරණයන් ය. බ්‍රෙෂ්ට්, දාරියෝ ෆෝ, ඉයනෙස්කෝ සහ පින්ටර් වැනි නාට්‍යකරුවන් මේ ආකාර නාට්‍ය වේදිකා උදාහරණයන් අප වෙත තබා ඇත.
වඩා දියුණු කලාකෘති සේවනය කරන සමාජයක් සාදා ගැනීමෙහි ඇති වටිනාකම් රැස අතර මෙම ‘වීරයාගේ ජය’ පමණක් නොපතන බහුවිධ අවසානයන් වටහා ගැනීමේ තත්ත්වය හමුවීම ද වෙයි. සැම මොහොතකම තබා කලාතුරකින් වුව වෘකයා පරාජය නොවන බව වටහා ගැනීම ජීවිතය, ඒ හා සමග බද්ධව පවතින සමාජ දේශපාලන දේහය වටහා ගැනීමටත්, එයට එරෙහිව ස්වකීය අරගලය වඩාත් දියුණු ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීමටත් සහාය දක්වනු ඇත. වඩා සබුද්ධික සමාජ ජීවියකු නිර්මාණය කර ගැනීමට උදව් දෙනු ඇත.
ධනංජයගේ ‘සිනහ කැඳවනසුලු’ පාඨය දෙස දැන් අපි නැවත හැරී බලමු. ඔහු කී පරිද්දෙන්ම දැන් යළි එලඹ ඇත්තේ සියල්ල සාමාන්‍ය වූ තත්වයකි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය බිඳ දැමූ පාලකයන්ට අධිකරණය පාඩම් උගන්වා ඇත. වරදකරුවන් එය පිළිගෙන ඇත. ‘වැරදි’ භාවිතයන් සඳහා පෙළඹුණු පාලක කණ්ඩායම් ඉල්ලා අස්වී ගොසිනි. දැන්, ‘කූටප්‍රාප්තියෙන් පසු’ සියල්ල යහපත් තත්ත්වයකට පැමිණ ඇත. ‘සිඞ් ෆීල්ඩියානු ක්‍රමවේදයට’ අනුව නම්, නැතිනම් ‘ඇරිස්ටෝටල්ට අනුව’ නම් මෙය ඉතා අනගි කතා ස්වරූපයකි. දුෂ්ටයා, වීරයා, ගැටුම ඈ සියල්ල එකහැරම හඳුනාගත හැකි තරමටම සියලු කරුණු පැහැදිලි ය!
එහෙත් අප සමාජ දේශපාලන කලාපය දෙසත් ‘මහා සම්ප්‍රදාය අනුදකින හොලිවුඩය’ දෙස බලනායුරින් බලන සම්මත ආකාරය යළි විමසිය යුතු ය. අප මනස වෙත ස්ථිර කර දී ඇති ‘මහා සම්ප්‍රදාය’ විසින් ගොඩ නගා ඇති ආඛ්‍යාන ස්වරූපයේ ආකෘතිය බිඳ හෙළන්නට අප කටයුතු කළ යුතු ය. ‘වීරයා’ පිළිබඳ සම්මත ගොඩනැගීම හෝ ‘දුෂ්ටයා’ පිළිබඳ සම්මත ගොඩනැගීම පෙරමුණේ තබමින්, නොදැනුවත්ව වුව, අප කියවමින් පවතින ඒකාකෘතික රාමුගත ස්වරූපවලට ඔබ්බෙන් වන අපැහැදිලි අඩවි විමසීමට අප කටයුතු කළ යුතු ය.
සියල්ල යළි යථා තත්වයට එළඹීම, මහා සිනමාවේදී මෙන්ම, තථ්‍ය ලෝකය තුළ දී ද අපි සැහැල්ලු විය හැකි අවස්ථාවක් ලෙස ගනිමු. පැහැදිලිව පෙනෙන ගැටුම කෙළවර වූ පසු දැන් එළඹ ඇත්තේ හුස්ම පහළ හෙළා සැහැල්ලු විය හැකි මොහොත බව අපි විශ්වාස කරමු. එහෙත් සිනමා තිර රාමුව හෝ ප්‍රොසීනියම් ආරුක්කුව හතරැස් ආකෘතියක බහා අප වෙත තෝරා බේරා ඉදිරිපත් කළ ආඛ්‍යානයක පරිද්දෙන් එය එවැනි සැහැල්ලු‍වකින් කෙළවර වන කතාංගයක් නොවේ. එය අනවරත ක්‍රියාදාමයකි; බහුවිධ අවසාන ඇති ගලායෑමකි; බහුමානීය දෘෂ්ටිකෝණ ඇති කලාපයකි.
මුල, මැද සහ අග සහිත සම්මත මහා ආඛ්‍යානය ක්‍රමිකව සමාජය, දේශපාලනය මෙන්ම ජීවිතය ද ඒ ආකෘතික ස්වරූපය හරහාම වටහා ගන්නට අප පොළඹවන බව වටහා ගැනීමම වඩාත් නැවුම් හා වෙනස් ප්‍රවේශ ඔස්සේ සමාජ, දේශපාලන මෙන්ම පුද්ගලබද්ධ ලෝකයන් දෙසද පිවිස බැලීමේ අනගි දොරටුවක් විවර කර දෙන්නකි.
ඔව්! අපි අලු‍තෙන්ම, වෙනස් ව, බලමු!■
■ ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා
මහසුපින ප්‍රබුද්ධත්වයේ සිහිනය
(මෙය මහසුපින රංග කාර්යය ගැන කාව්‍යාත්මක ලිවීමකි. පිටපතේ උද්ධෘතයන් ඝන කළු ඇල අකුරින් දක්වා ඇත).
මහැදුරු ඇතුගල
සමග සිය සිසු කැළ
කළ ඒ මහනඵව, මහසුපින
ඒ ගැන ලියන මේ ලියුම
ඇරඹුමට හොඳම තැන
කොතැනදැයි සිතන විට
ආවේ මතකයට
රංගනය නෙඵම් පොකුණේ
විකසිත වූ ඒ දිනය,
පාඨක සබඳ
ඔබට මතක ද ඒ දිනය?
පසු වූ ඉල් මස 16
පීඩිතයන් නමින් දිවි දුන්
විරුවන් සමරන ඉල් මස
ඒ දිනයේ මෙ’අප රටේ
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ
මුදුන් මල්කඩ
පිහි තුඩු අගින්
මිරිස් කුඩු විසෙන්
වහසි බසින් – ගුටි ඇනුමෙන්
දැදුරු වුණු හැටිෟ
මිත්‍ර පාඨකයාණෙනි,
නැගෙනු ඇත පැනයක්
ඔබ සිත තුළ
කුමට ඇදගනු මෙතැනට
පාර්ලිමේන්තුවක්?
මහසුපින මහන`ඵව
වේදිකාවට ආව ඒ සමයේ
සමාජ සමයම ගැන කීම
අත්‍යන්තයෙන්ම
අදාළයි අදාළයි
මක්නිසා ද යත්
මහසුපින පිටතින්
ඇතුළතින් සැමඅතින්
දේශපාලනික වන නිසයි
කවර කලෙකටත් වඩා
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ තේමාව
කරළියට ආපු යුගයක් මේක
කවර කලෙකටත් වඩා
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ සීමාව
හොඳින් පෙන්නපු යුගයක් මේක
මහජන නියෝජිතවරු
වැඩි ගණන සිටින අපටයි අයිති
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය
මහජන ගඟ ගලන්නේ
වෙන කොතැනටවත් නොවේ
අප වෙතටයි
ඒ නිසා
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අපටයි අයිති
දෙපිරිසක් මේ ලෙසින්
දෙපැත්තට වී වෙරෙන්
හඬ නගද්දී
මිරිකෙන්නෙ පෑගෙන්නෙ
බෙදි බෙදී වෙන්වෙන්නේ
පුහුදුන් පොඩි මිනිසුන්
දහවලේ ගැටෙන
දේශපාලක දේශමාමක හොරු
රෑ කලේ හඳ පානේ
නිලයට මිලයට හාද වන තාලේ
නොදකිනා පොඩි මිනිසුන්
අල්ලපු වැටේ එකා
නිල්, කොළ, රතු කියා
ගරහන්නෙ වදදෙන්නෙ
ජන්මාන්තර වෛරයෙන්
පැස වි පැස වී ඉන්නෙ
මේ අප දකිමින් සිටින්නේ
මහ දවල්
කෙසොල් හීනයක් නොවෙදෝ
රට දැයේ ප්‍රබුද්ධත්වය
අවලංගු කාසියක්ව
පාවී හැල්ලු වී යද්දී
කලාකරුවා එකලාව
ප්‍රබුද්ධත්වයේ කතිකාව
ගොඩනගන්න, ඔසවන්න
දරන වෑයම දකිත
හද නැගේ ඔහු නමින්
තුති ගීතිකා……
ප්‍රබුද්ධ දේශපාලනයකට
සුප්‍රබුද්ධ සමාජයකට
පිළිණ දුන් සිහින දුන්
රටක ජනපති
අප්‍රබුද්ධව වැඩකරද්දී
අප්‍රසාදයට ලක්ව යද්දී
සත් මහල් ප්‍රාසාද උසට
ගොඩ නැගූ
ජන උතුම් සුපැතුම්
වැලි කැටව පෑගී යන්නේ
නායකයින් බලධරයින්
අනුවණකම් අමනකම්
දිනුම් කණු පැන යන්නා සේ
එක පිට එක කරද්දී
ඔවුන් වෙත පාන
ජන විරෝධාකල්පයේ
ජන අප්‍රසාදයේ
අහිංසකතම විලාසය,
සොබා දහමේ රුදුරු උවදුරු
නපුරු පාලකයන් නිසා
ලැබෙන ආශීර්වාද ලෙස දැකීමයි
‘බෙංගාලි බොක්කේ
පීඩන අවපාතයක් නිසා
සුළි කුණාටුවක්’ කියනවට වඩා
මහ විපත් එන්නේ
මහ එවුන්ගේ දුෂ්ටකම් නිසා බව කීම
පුහුදුන් පොඩි මිනිසුන්ගේ
විදුහුරු දේශ(පාලන)ගුණ වාර්තාවක්
‘දේවෝ වස්සතු කාලේන….’
යන බුදු වදන
පුහුදුන් දන චින්තාවට දුන්
නැණහුරු න්‍යායක් නොවෙ ද?
අධම පාලකයන් ගැන
හොඳම ජන ප්‍රතිචාරේ
මහසුපින තුළින්
අපට ඇසෙන්නේ මේ ලෙසින්
’නොසිතු ලෙසින්නේ
නොපැතු ලෙසින්නේ
මහ වැසි නො ආවෝ
මේකුළු පලා ගොසිනා
දස රජ දහම් රක්නා
දන පරමාධිපති කරනා
රජුන් එන තුරා
සොබාදම වේ වියරු වෙසිනා‘
මේ අබුද්දස්ස යුගයේ
අතිභයානක දේ නම්
පාලක අශිෂ්ටත්වයට
ශිෂ්ටත්වයේ ටීකාවන් ලියන
බුද්ධිමතුන් (බුද්ධි උමතුන්?) ද සිටීමයි
‘ව්‍යවස්ථාව බල්ලට ගියාදෙන්….’
අප මහා කිවිපති නැණපති
ගුණදස් අමරසේකරයන්
කියූ මෙවදන් අප තැතිගන්වයි
බිඳලයි ඔහු වෙත ඇති
ගරු සිත් අපගේ
ඇතැම් බුද්ධි ගුරුකුල විසින්
අදූරදර්ශීව ලියන මෙවන්
සහතිකපත් මඟින්
සුජාත බවක් ලබන්නේ
දුෂ්ට බලලෝභී සංයුතියක්
‘මස් මරණ වීරයියා
කුඩු ගේන ජුසේ අයියා
ගැට කපන බුරි අයියා
පච කෙළින මැති අයියා’
අප බුද්ධිමතුන්
කෙතරම් පහසුවෙන්
බළල් අතක් කරගත හැකි ද
පාලක කැළට
තම බලකාමයේ
කොස් ඇටය බාවගන්නට
‘අද කාලෙ බුද්ධිමත් කියන්නේ
බලයේ වහල්භාවයට’
මහසුපින න`ඵවේ
තිස්සගේ මුවට නංවා ඇති
මේ වදන්
බුද්ධිමතුන් පා වටා වැටී ඇති
දේශපාලන බල විලංගුව
සංකේතවත් නොකරයි ද?
වරෙක ඔබට මහසුපින
ජර්මන් මහා නාට්‍යකරු,
බර්ට්‍රෝල්ට් බ්‍රෙෂ්ට් දුටු
දුරස්තීකරණ නාට්‍ය සිහිනය ලෙස ද
පෙනී යා හැකිය සබඳ
ඔබ එසේ එය දුටුවත්
වරදක් නැත කිසිත්
රීති පැනයකටත් වඩා
මේ නාට්‍ය දහම
අප දකින්නේ
ඇතුළාන්තගත කාරණයක් ලෙසයි
ලෝක යුද්ධවලට
මුහුණලා සිටි බ්‍රෙෂ්ට්ට
අද අපි දකින දේටත් වඩා
දැවෙන දේවල්
වේදිකාව මත
ගෙඩි පිටින් පෙන්වන්න තිබුණා
එහෙත් ඔහු එය නොකර
භාවාතිශය මෝහනයට තිතක්
බුද්ධි සංවාදයකට ඉඩක්
න`ඵවාත් බලන්නාත් අතරේ
ඒ යුගයේම ඇති කළේ ඇයි?
වේදිකාවේ සිද්ධියක්
හඬා හිනැහී නිමා වී යන දෙයක් නොවී
විවරණයකට කවුළුවක් විය යුතුයි.
එවන් කවුළු රැසක්
මහසුපින නළු මැදුරේ
විවර වන්නේ
දිග දුරකට අප
දැකුම් මානය ගෙනයමින්.
තිස්ස සහ පරයා
හමුවට සුද්ද එන්නා
ඇවිත් මෙසේ කියන්නා
‘කමක් නෑ,
මට වැදගත් වෙන්නෙ
උඹලගෙම නායකයෙක් කියලා
එකෙක් විතරයි,
හොඳයි, පරතිස්ස,
ඒ කරත්තයත්, මේ කරත්තයත්,
අනෙක් කරත්තත් හැර
තවත් කරත්ත තිබේ ද?’
ඒ වෙළඳුන්ට
ඔබෙත් මගෙත් රට
ඕනෑම එකෙක් කළත් කම් නැත
අපේ නායකයා
ඔවුන්ගේ සහායකයා කරගන්නට
ඔවුන් දනිති
මේ මහා ඇත්ත
දේශමාමක රොත්ත
තම බොරු වීර වංශයේ හඬින්
හෙළි නොකරති
ලේසි පහසු ඡන්ද උනන
බටහිර බි`ඵ ප්‍රවාදයම වපුරති
අනෙක් අතට
මේ දේශපාලක කැළ
දෙසන වපුරන
දේශාලය ජාත්‍යාලය
බොරුවක් බව
ඔවුන් රට කරන්නට ගත් කල
කදිමට මොනවට පෙනේ
බයවිය යුතු දැනගත යුතු
ඇත්ත බටහිර අනතුර අබියස
අප නායක කැළ
හයක් හතරක් නොදන්නා
නොදරුවන් ලෙස
උගුලට හසුව ඉන්නා
මහැදුරු ඇතුගල
ජන කවි ආරකින්
කරයි එය හෙළිදරව්
ලණු අඹරන්නේ කොයි කොයි දේසේ
ලණු අඹරන්නේ බටහිර දේසේ
දිග ලණු කන්නේ කොයි කොයි දේසේ
දිග ලණු කන්නේ මේ අපෙ දේසේ
මහසුපින රංගයේ
තවත් වෙසෙසක් තමයි
මුල් රැසකින් ජීවය ගත්තත්
ස්වායත්තව මහ රුකක් ලෙස
නැගී සිටුමයි
කොසොල් සිහින
පරයාගෙ කතාව
සොකරිගෙ කතාව
මේ හැම දෙයකින්ම පණ ලැබ
ඒත් හැම දෙයකින්ම නිදහස්ව
මහසුපින තනි රංග ආත්මයක් සේ
විරාජමානව පැවතීම
පැසසුම් ලැබිය යුතුයි
කලාකරුවෙකුට
ලැබිය හැකි ඉහළම
ජයග්‍රහණය නම්
තම නිමැවුම
භාවිත මූලාශ්‍රවලින්
නිදහස්කර තැබීමයි
එක් දර්ශනයක් ලිව්වත්
පිල් බෙදුණු බුද්ධිමතුන්
එක් ජීවිතාවබෝධයක් දුන්නත්
පිල් බෙදුණු ලේඛකයන්
එක් රසයක් බෙදුවත්
පිල් බෙදුණු නළු නිළියන්
මේ සියල්ලත් ඉවසිය හැකියි
එක් දහමක් දෙසුවත්
පිල් බෙදුණු මහණුන්?
රටක අරාජිකත්වය
හොඳින්ම කැඩපත් කරන්නේ
අකර්මණ්‍ය පාර්ලිමේන්තුව නොව
කැඩී බිඳී බෙදී ගිය
මේ සමාජ දේහයයි
මහණ දම් පුරන
උතුම් සඟ රුවනත්
බල හස්තයකට මැදිව
බහුජන හිත සුව පිණිස නොව
බලදන හිත සුව පිණිස
දම් දෙසන්නේ
අනුශාසනා දෙන්නේ
චැනල්වලට එන්නේ
ලෞකික ආශා
උඩුදුවන මෝහ සිතින්මයි■
■ අමිල යහලවෙල
කේ පොයින්ට්: අවිචාර යුගයක කතාවක්
‘කේ පොයින්ට්’ ප්‍රවීණ මාධ්යවේදියෙකු සහ දේශපාලන ක්‍රියාකරුවෙකු වන අජිත් පැරකුම් ජයසිංහගේ දෙවැනි නවකතාවයි. සිය පළමු නවකතාව වූ “ශාස්තෲ” තුළින් සංවිධානමය ව්‍යුහයන් තුළ දැකිය හැකි මානසික තත්ත්වයන් සමහරක් පාඨකයා වෙත සමීප කළ ඔහු “කේ පොයින්ට්” තුළ ඉදිරිපත් කරන්නේ අප ඉතිහාසයේ එක්තරා අවිචාර යුගයක් වූ 89/90 කාලවකවානුවේදී කැරලිකරුවෙකු සහ සිරකරුවෙකු ලෙස ඔහු ලද අත්දැකීම් කිහිපයකි.
ඉතිහාසයේ ඛේදවාචකයන් නැවත නැවතත් කියවීම සමාජයකට වැදගත් වේ. ඒ එවැන්නක් නැවත සිදුවීම වැළැක්වීමට එවන් කියවීම් ඉඩ සලසන බැවිනි. අප සමාජය තුළ ඉතිහාසයේ බේදවාචකයන් කියවන ජනප්‍රිය ආකාරයක් වී ඇත්තේ එක් පාර්ශ්වයක් ස්වකීය දේශපාලන අභිලාෂයන් ජයගැනීම සඳහා ජනමනස තුළ අනෙක් පාර්ශ්වය කෙරෙහි බියක් නිර්මාණය කිරීමට අදාල බේදවාචකය යොදා ගැනීමයි. මේ තුළ මර්දනයන්, වධකාගාර, බෝම්බ, සුදුවෑන් හෝ ඒකාධිපතිවාදයන් කෙරෙහි බිය ඇති කරනමුත් එවන් අවස්ථාවන් නැවත සිදුවීම වැළැක්වීම සඳහා සමාජය යොමු කිරීමක් සිදුනොවේ. වඩා වැදගත් වන්නේ එවන් තත්වයන් සමාජය තුළ ඇතිවීම වළක්වනු වස් සිදු වූ දෙයින් අපට උගත හැක්කේ මොනවාද යන්න විමසා බැලීමයි. මේ ඒ සඳහා කෙරෙන සුළු දායකත්වයකි.
කතාව ඉදිරපත් කෙරෙන්නේ “රචක” නම් සිරකරුවාගේ මතකයන් මාලාවක් වශයෙනි. රචකට පෙර පරම්පරාවේ අත්දැකීමක් වූ 71 තරුණ නැගිටීමට සාපේක්ෂව ගත් කල බොහෝ සෙයින් දරුණු කැරැල්ලක් සහ මර්දනයක් පිළිබඳ විස්තරයක් ඔහු අප හමුවේ තබයි. අදාල තරුණ නැගිටීම් සිදුවූ යුගයන්හි සමාජයේ සහ ලෝක දේශපාලන පෙළ ගැස්මේ ඇති වෙනස්කම් ඇසුරින්ද මේ වෙනස තේරුම්ගත හැකිය. ඒ අතරම කුතුහලය දනවනසුලු සමානකම්ද වෙයි. එක් ප්‍රධාන සමානකමක් වන්නේ අදාල අවස්ථා දෙකේදීම විප්ලවය යෝජනා කරන සංවිධානයට සිය ශක්තිය පිළිබඳව පැවති අධිතක්සේරුව සහ රජය සතු මර්දක ශක්තිය පිළිබඳව පැවති නොදැනුවත්භාවයයි. එසේම නැගිටීම් දෙක තුළදීම හමුදාව තුළින් එන සහායක් මගින් විප්ලවයේ තීරණාත්මක හැරවුම සිදුකරනු ඇතැයි ඔවුහු විශ්වාස කරති. මෙය රුසියානු අත්දැකීම ඇසුරින් පැමිණි බලාපොරොත්තුවක් ලෙස සැලකිය හැකිය. (අවුරෝරා නැවකින් එන විප්ලවයේ සංඥාව ගැන බලාපොරොත්තුවක් රචකද විස්තර කරයි). රුසියාව තුළ එවන් තත්වයක් උදාවූයේ සාර් පාලනය විසින් ඉතාම දරුණු ආකාරයකට සලකන ලද හමුදාවක් යුද්ධයකින්ද පරාජය වූ වටපිටාවක් තුළ බව සිහි තබා ගැනීම වැදගත්ය. රචකලාගේ පරම්පරාව සටනට එළැඹෙන විට සිටින්නේ උතුරේ සහ දකුණේ තරුණ කැරලි දෙකක් මර්දනය කිරීමේ අත්දැකීම් සහිත හමුදාවකි. අනෙක් අතට සමාජය තුළ සැලකිය යුතු මට්ටමේ මුල් බැසීමක් විප්ලවවාදී සංවිධානය සතුව පවතින්නේද නැත. ප්‍රතිඵලය වන්නේ කතාව තුළ නිරූපණය වන ආකාරයේ සංවිධානයත් පොදුවේ සමාජයත් විනාශ කරදමමින් දීර්ඝ ලෙස ඇදී යන භීෂණයකි.
සමාජය තුළ සැලකිය යුතු මට්ටමේ මුල් බැස ගැනීමකින් තොර විප්ලවීය සුළුතරයක් බලය ලබාගැනීම වෙනුවෙන් අවි අතට ගැනීමේ දී ඔවුනගේ අවධානයට ලක්නොවන තවත් කාරණයක් වේ. එනම් විප්ලවීය නොවන සෙසු සුළුතරයන්ටද (ආගමික සුළුතරයන්, ප්‍රාදේශීය බලගොනුවීම්, වාර්ගිකත්වය මුල් කරගත් සුළුතරයන්, අතුරු හමුදාමය සුළුතරයන් යනාදි) එම ක්‍රියාමාර්ගයම අනුගමනය කිරීමට හැකි බවයි. සාමාන්‍යයෙන් මෙවන් සුළුතරයන් සන්නද්ධ ක්‍රියාමාර්ග හරහා බලය අත්කර ගැනීමේ ක්‍රමවේදයන්ගෙන් ඈත් කර තබන්නේ නීතිය කෙරෙහි ඔවුන් තුළ පවත්නා ගෞරවය විසිනි. එම ගෞරවය බිඳදැමීමේ ක්‍රියාකාරීත්වයක් සමාජය වෙනස් කරනු වස් කෙටිකාලීනව යොදාගත් විටක විප්ලවීය සංවිධානයට යම් ජයග්‍රහණයක් සාක්ෂාත් කරගත හැකි වුවත්, එය දීර්ඝ ලෙස ඇදෙන විටක නම් අරාජිකත්වය නැවතිය හැකි නොවේ.
කෙසේවුවද ඉහත කී නීතිය කෙරෙහි වූ ගෞරවය බිඳදැමීමේ ක්‍රියාවලිය අදාල සංවිධානයට සීමා කිරීම සාධාරණ නොවේ. කතාවේ සඳහන් අරාජිකත්වයට ඔවුන් තල්ලු කරදැමීම නම් කාරණයේදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මාවතේ ගමන් කළ දේශපාලන පක්ෂ තහනම් කරමින්, සාධාරණ සටන් මර්දනය කරමින් සහ මැතිවරණ කල් දමමින් එවකට පැවති රජය කළ ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී ක්‍රියා කළ බලපෑම අතිමහත්ය. ඔවුන්ගේ ප්‍රචණ්ඩත්වය මතුවන්නේ ඔවුන්ගේ හඬ ප්‍රකාශ කළ හැකිව තිබූ සියලු මාධ්‍ය ඔවුන් වෙත අහිමි කරන ලද වටපිටාවක් තුළය. අනෙක් අතින් රට තුළ පවතින අනීතික ස්වරූපය, ඔවුන්ගේ ප්‍රචණ්ඩත්වය යම් පමණකට ඉවසා සිටීමකට සමාජය යොමුකරවීමක්ද දැකිය හැකිය.
නීතිය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනාදි වූ සමාජ සම්මුතීන් සමාජය තුළ පවතින්නේ අතිශය ශක්තිමත් ආයතන ලෙස නොවේ. ඒවායේ ශක්තිය රඳා පවතින්නේ සමාජය ඒවාට දක්වන ගෞරවය මතය. එම ගෞරවය රටක පාලකයන් විසින් නැති කර දමන විටක මතු වන්නේ ඉතිහාසයේ එක්තරා යුගයකදී එම සමාජ සම්මුති නිර්මාණය කරමින් මැඬපැවැත්වීමට යත්න දරන ලද අචිචාරයයි.
වර්තමානය වන විට අප පසුකරමින් සිටින්නේද සැලකිය යුතු තරමක අචිචාර යුගයකි. වගකීම් සහගත භූමිකාවන් අත්කරගෙන සිටින නායකයන් විසින් පෙන්නුම් කරන්නේ සිය පුද්ගලික සිතැඟියාවන් වෙනුවෙන් නීතිය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වැනි සමාජ සම්මුතීන් විහිළුවකට ලක් කිරීමේ ක්‍රියාවලියකි. මෙවන් සම්මුතින් බිඳවැටීම තුළ සමාජයක් වශයෙන් අප වැටිය හැකි අගාධය කෙබඳුද යන්න පසුගිය දශක ගණනාව පුරාවට සිදුවූ ඛේදවාචක මාලාවක් ඔස්සේම අපි අත්දැක ඇත්තෙමු. එවන් අගාධයකට සමාජය ගමන් කළ පසු එහි නිර්මාපකයන් කිසිවෙකුටත් එය පාලනය කළ හැකි නොවන බව දැක ගැනීමට “කේ පොයින්ට්” කියවීම වුව ප්‍රමාණවත් වෙයි.■
■ නිශාන්ත කුලරත්න