විධායක ජනාධිපතිවරයාට අසීමිත බලයක් ඇති බවත්, ඔහුට කළ නොහැක්කේ ගැහැනියක මිනිසෙකු කිරීමටත්, මිනිසෙකු ගැහැනියක කිරීමටත් පමණක් බවත් සිතූ යුගයක් තිබුණා. එනිසාම උම්මත්තකයෙකු විධායක ජනාධිපතිවරයා ලෙස පත්වුණොත් හෝ පත්වූ විධායක ජනාධිපතිවරයා උම්මත්තකයෙකු බවට පත්වුණොත් හෝ අතිවිශාල අනතුරකට මුළු රටම ගොදුරුවිය හැකි බවට ආචාර්ය ඇන්ඇම් පෙරේරා වැනි වියතුන් පවා අනාවැකි පළකර තිබුණා. 19 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය නිසා යම් තරමකට මේ අවදානම හීනවුණත් රට විශාල අර්බුදයකට ඇදදැමීමට අද වුණත් යම් බලයක් ඉතිරිවී ඇති බව පසුගිය දිනවල ඔප්පුකළා. එම අවදානම තිරසාරව තුරන්කළ හැක්කේ ආණ්ඩුක්‍රමය වෙනස් කිරීමෙන් පමණක් බවට රට ගැන හිතන හැමටම එයින් තියුණු පණිවිඩයක් ලැබුණා.
කෙසේ වුණත් 19 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට පෙරාතුවද විධායක ජනාධිපතිවරයාට අසීමිත ශක්තියක් තිබුණේ, ව්‍යවස්ථාදායකයේ හෙවත් පාර්ලිමේන්තුවේ පාලනය පැවැත්වීමට දේශපාලන ශක්තිය ඇති අවස්ථාවේදී මිස නැති අවස්ථාවේදී නොවන බවට ඇති පහත සඳහන් කරුණු අප හැම තේරුම් ගතයුතු වෙනවා.
අපගේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව ජනතා පරමාධිපත්‍යයට අදාළව ප්‍රධාන ව්‍යවස්ථාපිත වගවීම් තුනක් පැවරී ඇත්තේ අපගේ ව්‍යවස්ථාදායකය ලෙස ක්‍රියාකරන පාර්ලිමේන්තුවට වීම එහිදී ඉතා වැදගත්. ඉන් එක වගවීමක් නම් 4(අ) ව්‍යවස්ථාව මඟින් පවරා ඇති ජනතාවගේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය හෙවත් නීති පැනවීමේ, සංශෝධනය කිරීමේ හා නීති ඉවත්කිරීමේ ක්‍රියාව ඉටුකිරීමයි. එය, 75 ව්‍යවස්ථාවෙන් වඩාත් පැහැදිලි කර තියෙනවා. ඒ අනුව දේශයේ සමස්ත රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය තීරණය කිරීමට අදාළ නීතිය හැසිරවීමේ ව්‍යවස්ථානුකූල බලය ඇත්තේ පාර්ලිමේන්තුවටයි. රටේ විධායකයට පැවරී ඇති කාර්යභාරය වන්නේ පනත් ආදිය ඔස්සේ පාර්ලිමේන්තුව සම්මත කරන රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති රාමුව යහපත්ව ක්‍රියාවට නැංවීමයි. එපරිද්දෙන් කටයුතු කෙරේද නැද්ද යන්න පමණක් නොව කරන හා කර ඇති ආකාරය ගැන පාලනයක් පැවැත්වීමට පාර්ලිමේන්තුවට වගකීමක්ද ව්‍යවස්ථාපිත බැඳීමක්ද තියෙනවා. පාර්ලිමේන්තුව සම්මත කරන ආකාරයට අනුව මිස ඊට පටහැනි වන ලෙසකට කිසිදු රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියක් හෝ චින්තනයක් රට තුළ ක්‍රියාත්මක කිරීමට කිසිදු නීත්‍යනුකූල බලයක් විධායක ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු සමස්ත විධායකයටම නැහැ. එනිසා ජනාධිපතිවරයාට අභිමත ලෙසට අවනතව හැසිරෙන රූකඩ බහුතරයක් පාර්ලිමේන්තුව තුළ නොසිටියහොත් ජනාධිපතිවරයාට අවශ්‍ය ප්‍රතිපත්ති, පාර්ලිමේන්තු පනත් බවට පත්වන්නේ නැහැ.
ජනතා පරමාධිපත්‍යයට අදාළව පාර්ලිමේන්තුවට පැවරී ඇති අනිත් ප්‍රධාන ව්‍යවස්ථාපිත වගවීම් දෙක නම්, 4(ඇ) ව්‍යවස්ථාව මඟින් පාර්ලිමේන්තුවට පවරා ඇති ජනතාවගේ අධිකරණ බලය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ 148-151 ව්‍යවස්ථාවලින් පාර්ලිමේන්තුවට පවරා ඇති රාජ්‍ය මූල්‍යය පිළිබඳ සම්පූ ර්‍ණ පාලනය පැවැත්වීමයි. පාර්ලිමේන්තුවේ සම්පූ ර්‍ණ පාලනයට යටත් රාජ්‍ය මූල්‍යය විධායකයට හැසිරවිය හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුව සම්මත කරන රාජ්‍ය මූල්‍ය ප්‍රතිපත්ති රාමුවට අනුකූලව පමණයි. එසේම, පාර්ලිමේන්තු අනුමැතියට හා අධීක්‍ෂණයට සම්පූර්ණයෙන්ම යටත්ව පමණයි. එපරිද්දෙන් කටයුතු කෙරේද නැද්ද යන්න පමණක් නොව කරන හා කර ඇති ආකාරය යහපත්ද නැද්ද යන්න ගැන පාලනයක් පැවැත්වීමටත් පාර්ලිමේන්තුවට ව්‍යවස්ථාපිත බැඳීමක්ද වගකීමක්ද තියෙනවා. පාර්ලිමේන්තුව, එම කාර්යය ප්‍රධාන වශයෙන් ස්ථාවර නියෝග 12-85 යටතේ සභා ගර්භය ඔස්සේත්, ප්‍රධාන වශයෙන් ස්ථාවර නියෝග 86-132 යටතේ තම කාරක සභා ඔස්සේත් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබනවා. ඒ අනුව පාර්ලිමේන්තුවට අවනතව පාර්ලිමේන්තු සභා ගර්භයටත්, පාර්ලිමේන්තු කාරක සභාවලටත් උත්තරදීමට විධායකය බැඳීසිටිනවා.
148 ව්‍යවස්ථාව අනුව පාර්ලිමේන්තුව විසින් දෙන ලද අනුමැතියකින් තොරව කිසිදු රාජ්‍ය ආදායමක් පැනවීමට හෝ ලබාග ැනීමට ජනාධිපතිවරයාට, අමාත්‍යවරයෙකුට, අමාත්‍යාංශයකට වෙනත් ආයතනයකට හෝ කිසිම නිලධාරියෙකුට කිසිදු නෛතික බලයක් නැහැ. 149 ව්‍යවස්ථාව අනුව පාර්ලිමේන්තුව විසින් දෙන ලද අනුමැතියකින් තොරව කිසිදු රාජ්‍ය ආදායමක් හෝ මුදල් ලැබීමක් ඒකාබද්ධ අරමුදලට මිස වෙනත් කිසිම ගිණුමකට එක්රැස් කරන්නට බැහැ. පාර්ලිමේන්තුව සක්‍රිය නම්, 150 (1) හා (2) ව්‍යවස්ථා අනුව මුදල් විෂය භාර අමාත්‍යවරයාගේ අත්සන යටතේ වූ බලපත්‍රයක අධිකාරය අනුව මිස ඒකාබද්ධ අරමුදලෙන් කිසිම මුදලක් ඉවත්කරගත නොහැකි අතර පාර්ලිමේන්තුව විසින් දෙන ලද අනුමැතියකින් හෝ පනවා ඇති යම් නීතියකින් තොරව එබඳු බලපත්‍රයක් නිකුත් කිරීමට මුදල් විෂය භාර අමාත්‍යවරයාටද බලයක් නැහැ. අනුමත අයවැයක් රහිතව පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා ඇති විටෙක, එනම් පාර්ලිමේන්තුව අක්‍රිය විටෙකදී 150 (3) හා (4) ව්‍යවස්ථා විධිවිධාන අනුව එහි දැක්වෙන සීමාවලට යටත්ව ඒකාබද්ධ අරමුදලෙන් මුදල් නිකුත් කිරීමට හා වැයකිරීමට නියම කරන්නට ජනාධිපතිවරයාට බලය දී තියෙනවා. ඒ අනුව පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා නොමැති සක්‍රිය විටෙක රාජ්‍ය මූල්‍යය පිළිබඳ සම්පූ ර්‍ණ පාලනය පැවැත්වීමට ව්‍යවස්ථාපිත බලය හිමිවන්නේ පාර්ලිමේන්තුවට පමණයි. පාර්ලිමේන්තුව විසින් ප්‍රතිපාදන සපයා නැති, අනපේක්‍ෂිත හදිසි වියදම් මතු වුවහොත් එවැනි වියදම් දැරීම සඳහා අවිනිශ්චිත අවස්ථා අරමුදලක් පිහිටුවීමට 151 ව්‍යවස්ථාව අනුව පාර්ලිමේන්තුවට බලය දී තියෙනවා. ජනාධිපතිවරයාගේ එකඟතාව මත එබඳු වැයක් දැරීම සඳහා මුදල් විෂය භාර අමාත්‍යවරයාට එලෙස බලය දී ඇතත් අප්‍රමාදව පරිපූරක ඇස්තමේන්තුවක් ඉදිරිපත් කර පාර්ලිමේන්තු අනුමැතිය ලබාගත යුතු වෙනවා. මේ අනුව පෙනීයන්නේ රාජ්‍ය මූල්‍යය පිළිබඳ සම්පූ ර්‍ණ පාලනය පැවැත්වීමට ව්‍යවස්ථාපිත බලය ඇත්තේ පාර්ලිමේන්තුවට මිස ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු විධායකයට නොවන බවයි. මුදල් අමාත්‍යාංශයට හා මහා භාණ්ඩාගාරයට රාජ්‍ය මූල්‍යය පිළිබඳ යම් පාලනයක් ඇතත් එසේ ඇත්තේ පාර්ලිමේන්තුව විසින් ඉඩ සලසා ඇති සීමාවට, ප්‍රමාණයට හා ආකාරයට අනුව පමණයි.
විධායක ජනාධිපතිවරයා අසීමිත බලවන්තයෙකු ලෙස ඇතැමෙකු සිතුවත් පාර්ලිමේන්තුව තුළ සාමාන්‍ය බහුතරයකින් ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේත්, ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති සියලු අමාත්‍යාංශවලත් ප්‍රතිපාදන මුළුමනින්ම හෝ බරපතළ ලෙසින් කපාහැරීමට පාර්ලිමේන්තුවට ව්‍යවස්ථාපිතව හා නෛතිකව සම්පූර්ණ බලය තියෙනවා. එසේම ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේත්, ජනාධිපති කොමිෂන් සභාවලත්, ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති සියලු අමාත්‍යාංශ හා ආයතනවලත් ක්‍රියාකාරිත්වයට බාධා වන පරිදි පනත් සම්මත කිරීමට හා මුදල් ප්‍රතිපාදන කප්පාදු කිරීමට පාර්ලිමේන්තුව තුළ සාමාන්‍ය බහුතරයක් තිබීම හොඳටෝම ප්‍රමාණවත් වෙනවා. ජනාධිපතිවරයා තම සීමාව ඉක්මවා බලය යෙදවීමට උත්සාහ කළොත් අදාළ නිලධාරීන්ට වැටුප් හා විවිධ දීමනා ගෙවීමටවත් හෝ ආයතන හා කාර්යාලවල ප්‍රාග්ධන වැය තබා පුනරාවර්තන වියදම් දැරීමටවත් ජනාධිපතිවරයාට නොහැකිවන මට්ටමකට හෙවත් පූර්ණ අක්‍රියත්වයකට තල්ලුවීමේ ප්‍රවණතාව කිසිසේත්ම බැහැර කරන්නට බැහැ.
152 ව්‍යවස්ථාව අනුව, මුදල් පනත් කෙටුම්පතක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ හැක්කේ, අමාත්‍යවරයෙකු විසින් පමණක් බව, අමාත්‍ය මණ්ඩල අනුමැතිය සහිතව බව සහ අමාත්‍ය මණ්ඩලය අනුමත කර ආකාරයට පමණක් බව යන කොන්දේසි තුන සපුරා ඇත්නම් පමණයි. එනිසා ජනාධිපතිවරයාගේ වැය ශීර්ෂ කප්පාදුවක් එලෙස ඉදිරිපත් වුවහොත් එවැන්නක් නවතාලීමට අමාත්‍ය මණ්ඩලය තුළ හෝ පාර්ලිමේන්තුව තුළ හෝ බහුතරයක් නැති පාර්ශ්වයකට කිසිදු හැකියාවක් නැහැ. 42(3) ව්‍යවස්ථා විධිවිධානය යටතේ ජනාධිපතිවරයා අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙකු හා ප්‍රධානියා වුණත් අමාත්‍ය මණ්ඩල තීරණ ගැනීමේදී බහුතරයේ බලයට එකඟ වනවා මිස ජනාධිපතිවරයාට එහිදී විශේෂ හෝ නිශේධන බලයක් ව්‍යවස්ථානුකූලව හෝ සාම්ප්‍රදායිකව හෝ ඇත්තේ නැහැ. එනිසා ජනාධිපතිවරයාගේ වැය ශීර්ෂ කප්පාදු කිරීමට අමාත්‍ය මණ්ඩලය තීරණය කළොත් ජනාධිපතිවරයාගේ විධායක බලය බොහෝදුරට දියාරු වෙනවා. මෙයට දශක එකහමාරකට පෙර මෙරට අත්දුටු අත්දැකීමට වඩා ප්‍රබල අවාසනාවන්ත තත්වයක් ඉදිරි කාලයේදී මතු නොවීමට නම් අදාළ හැම අයෙකුම බුද්ධිමත්ව ක්‍රියාකළ යුතු වෙනවා.
ව්‍යවස්ථානුකූල හා සාම්ප්‍රදායික පසුබිම එසේ වන අතරම 4(ආ) ව්‍යවස්ථාවේ, “රටේ ආරක්ෂාව ඇතුළුව ජනතාවගේ විධායක බලය ජනතාව විසින් තෝරා පත්කරගනු ලබන ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් ක්‍රියාත්මක කළ යුත්තේය.” යනුවෙන් දැක්වෙනවා. ඒ අනුව ජනතා පරමාධිපත්‍යයට අදාළ ජනතාවගේ විධායක බලය පිළිබඳව ඍජුවම ජනතාවට උත්තර දිය යුතු තනි හා එකම බලධරයා ජනතාව විසින්ම තෝරා පත්කරගන්නා ජනාධිපතිවරයා පමණයි. විධායකයේ අන් කිසිවෙකු ජනතාවගේ විධායක බලය පිළිබඳව ඍජුවම ජනතාවට උත්තරදීමට බැඳී නැහැ. ජනාධිපතිවරයා විසින් පත්කරනු ලබන අගමැතිවරයාද අනිකුත් අමාත්‍යවරුන්ද විධායක කාර්යයට සහාය කරගැනීමට පත්කරනු ලබන නිලධාරීන්ද 42(2) හා 52(2) ව්‍යවස්ථා විධිවිධාන යටතේ පාර්ලිමේන්තුව ඔස්සේ මිස ජනාධිපතිවරයා මෙන් ජනතාවගේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කරන ආකාරය පිළිබඳව ඍජුවම ජනතාවට වගවිය යුතු වන්නේ නැහැ. මෙය මෑතකදී මතුවූ ප්‍රබල කරුණක් වන, 2007න් පසු කාලය තුළ බැඳුම්කර වංචා නිසා පමණක් සිදුව ඇති රුපියල් බිලියන දහසක (1,000)ටද වැඩි බවට කියැවෙන අලාභය පාදක කර තේරුම්ගැනීම වඩා පහසු වෙනවා ඇති.
4(ආ) ව්‍යවස්ථා විධිවිධානය යටතේ, ජනතාවගේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී සිදුව ඇති එකී අලාභය පිළිබඳව ව්‍යවස්ථානුකූලව ඍජුවම ජනතාවට වගවීම භාරගත යුතු තනි හා එකම බලධරයා ඒ ඒ කාලවල ධුර දැරූ එක් එක් ජනාධිපතිවරයායි. ඒ අලාභයන්ද ඇතුළුව, පසුගි ය කාලයේ දූෂණය, වංචාව, නාස්තිය ඇතුළු නොයෙක් අවභාවිතයන් නිසා ජනතාවට අහිමි වූ මුළු අලාභ ප්‍රමාණය මේ මොහොතේ හෝ හෙළිදරවු කර මුළු වගවීම භාරග ැනීම අතිශයින්ම වැදගත් වෙනවා. මේවාට සම්බන්ධ සියලු දෙනාම වගවිය යුතු නමුත් ඔවුන් කිසිවෙකු ජනාධිපතිවරයා මෙන් ඒ පිළිබඳව ඍජුවම ජනතාවට වගවිය යුතු වන්නේ නැහැ. නමුත් අන් කිසිවෙකුත් අනිකුත් වගවීම් කිසිවකින් නිදහස් වන්නේත් නැහැ. 42(1) ව්‍යවස්ථා විධිවිධානය යටතේ “ජනරජයේ ආණ්ඩුවේ පාලනය මෙහෙයවීම සහ ඒ පාලනය පිළිබඳ විධානය භාර අමාත්‍ය මණ්ඩලයක් වන්නේය.” යනුවෙනුත්, 42(2) ව්‍යවස්ථා විධිවිධානය යටතේ “අමාත්‍ය මණ්ඩලය පාර්ලිමේන්තුවට සාමූහිකව වගකීමට සහ පිළිතුරු බැඳීමට බැඳී සිටින්නේය.” යනුවෙනුත් දැක්වෙන නිසා ඒ ඒ කාලවල ධුර දැරූ හා දරන සියලුම අමාත්‍යවරුද ව්‍යවස්ථානුකූලව වගවිය යුතු වෙනවා. පාරිශුද්ධිකයන් බව පෙන්වමින් අනිකුත් අයට පමණක් දොස් නගන හැම අයෙකුම විවිධ ධුර යටතේ මේ කී නොකී සියලු දූෂණ, වංචා, නාස්ති ඇතුළු නොයෙක් අවභාවිතයන් නිසා ජනතාවට වූ අහිමිවීම් සියල්ලේ වගවීම ජනතාව ඉදිරියේ භාරගෙන ජනතා අධිකරණය ඉදිරියේ පෙනීසිට ජනතා තීන්දුව ලබාගත යුතු වෙනවා. 52(2) ව්‍යවස්ථා විධිවිධානය යටතේ, “අමාත්‍යාංශයක ලේකම්වරයා ඔහුගේ අමාත්‍යවරයා භාරයේ ඇති ආණ්ඩුවේ දෙපාර්තමේන්තුද වෙනත් ආයතනද අමාත්‍යවරයාගේ විධානයට හා පාලනයට යටත්ව මෙහෙයවන්නේය.” යනුවෙන් දැක්වෙන නිසා සියලු බැඳුම්කර වංචාවලට අදාළ ආයතන මෙහෙයවූ ඒ ඒ අවස්ථාවල ධුර දැරූ අමාත්‍යවරුද සාමූහික වගවීම යටතේ ඒ ඒ අවස්ථාවල අමාත්‍ය මණ්ඩල ධුර දැරූ සියලුම අමාත්‍යවරුද ව්‍යවස්ථානුකූලව වගවිය යුතු වෙනවා.
සමස්තය දෙස බැලීමේදී මෑත කාලයේ ජනගතවූ ඇතැම් සිදුවීම් හා ප්‍රකාශ ගැන ජනතාව සියුම්ව සිතිය යුතු වෙනවා. ඉන් එක් ප්‍රධාන කරුණක් ලෙස 129 (1) ව්‍යවස්ථාව අනුව, “ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය ලබාගැනීම අවස්ථාවෝචිත වන ස්වභාවයේ සහ පොදු වැදගත්කමකින් යුත් යම් නීතිය හෝ සිද්ධිය පිළිබඳ ප්‍රශ්ණයක් උද්ගතවී ඇති බව නැතහොත් උද්ගතවීමට ඉඩ ඇති බව ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයාට කවර අවස්ථාවකදී වුවද පෙනීගියහොත් ජනාධිපතිවරයා විසින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත ඒ ප්‍රශ්නය සලකා බැලීම සඳහා යොමුකළ හැක්කේය. …”. යන භාවිත කළ යුතුව තිබූ විධිවිධානය භාවිත නොකර ඊනියා නීති විශාරදයන් ලෙස හඳුන්වන්නන් හරහා ලණු කවාගැනීම නිසා දේශීයවත් අන්තර්ජාතිකවත් වූ හානිය අතිශයින්ම බරපතළවීම සලකන්නට පුළුවන්. එයින් පියවාගැනීමක් ගැන සිතීමටවත් හැක්කේ මූල්‍යමය අලාභය පිළිබඳව විතරයි. මේ සා විශාල හානියක් ව්‍යවස්ථා විරෝධීව කිරීමට කුමන්ත්‍රණය කළ හා සහභාගිවූවන් කවුරුන්ද යන්න එළිදරවු කළයුතු වෙනවා. එසේම ඔවුන් කිසිවෙකුටවත් නීතියෙන් ගැලවී සුදනන් ලෙස වෙස්මුහුණු පැළඳිය හැකි නම් මේ රටේ නීතිය බලාත්මක වන්නේ නැතිබැරි දුගියන්ට පමණක් දඬුවම්දීමටද යන ප්‍රශ්නය නිතැතින්ම මතුවෙනවා.
අප හැමගේ පිළිගැනීම අනුව කළගුණ සැලකීම ඉතා උතුම් දෙයක්. ඒ වුණත් එබඳු පිංකම් කළ යුත්තේ හා කළ හැක්කේ පෞද්ගලිකව මිස නිල බලය, රාජ්‍ය බලය පාවිච්චි කරමින් රාජ්‍ය මූල්‍යය ඇතුළත් පොදු සම්පත් අවභාවිත කරමින් හෝ අවභාවිතයට ඉඩ සලසමින් නම් ඒවා නීතිය ඉදිරියේ දඬුවම් ලැබිය යුතු නීති විරෝධී ක්‍රියා වෙනවා. මේවා දේශද්‍රෝහී හා රාජද්‍රෝහී ක්‍රියා මිස පිංකම් හෝ යහපත් කටයුතු ලෙස පෙන්වා ජනතාව මුලාකිරීම නුසුදුසු බව අප වටහා ගතයුතු වෙනවා.
ජනතාවගේ මතය ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා මහමැතිවරණයක් පැවැත්විය යුතු බවට හඬනැගූවන්ට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දී ඇති ඉතා පැහැදිලි තීන්දුව ඇතැමුන් තවමත් තේරුම්ගෙන නැති බව පෙනෙනවා. අනියම් ආකාරයට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය අපහාසයට හා අවඥාවට ලක්කරමින්, “ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව කුමක් වුවත් ජනතා හඬ මහමැතිවරණයක් සඳහා”යයි එබඳු ඇතැමෙකු සඳහන් කරන්නේ තව තවත් ජනතාව මුලාකිරීමට බව පෙනෙනවා. ජනමතවිචාරණයක් මඟින් ජනතාවගේ මතය ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා අවස්ථාව සැලසීම වියදම් සහිත වුණත් එය ඉතාමත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රියාවක්. මෙහිදී ජනතාව නොමග නොයෑමට තේරුම් ගතයුතු එක් කරුණක් නම් 85-87 ව්‍යවස්ථා විධිවිධාන යටතේ දැක්වෙන ජනමතවිචාරණයකින් කළ හැක්කේ ජනතාවගේ මතය ප්‍රකාශ කිරීමක් මිස එමගින් මැතිවරණයක් පැවැත්විය යුතු බවට කිසිම නීත්‍යනුකූල බැඳීමක් ඇති නොවන බවයි. අනිත් කරුණ නම් ජනමතවිචාරණයක් අවශ්‍ය නම් එමඟින් විමසිය යුතු වන්නේ “මහ මැතිවරණයක් අවශ්‍යද නැද්ද” යන්න නොව “මේ මොහොතේ පැවැත්විය යුත්තේ මහ මැතිවරණයක්ද නැතහොත් ජනාධිපතිවරණයක්ද” යන කරුණ බවයි. එසේ කීමට අපමණක් හේතු ඇතත් ඒවා මෙබඳු කෙටි ලිපියකින් දැක්වීමට බැහැ.
2018.11.11 දිනැති “අනිද්දා” පුවත්පතේ මා දැක්වූ කරුණු අතර විධායකයට තම වගවීම සාමූහිකත්වයෙන් ඉටු කළ නොහැක්කේ නම් ඉන් ජනතාවට හා රටට ඉමහත් හානියක් වන බවද දැක්වූවා. එහිදී මතුව තිබූ අර්බුදය විසඳීම පිළිබඳව ගත හැකිව තිබූ උචිතම ව්‍යවස්ථානුකූල විසඳුම වූයේ සාමූහික වගකීම ආරක්ෂා කළ නොහැකි පාර්ශ්වය ස්වකැමැත්තෙන් ඉල්ලා අස්වීම හෝ මාධ්‍ය ඉදිරියේ ප්‍රසිද්ධ විවාදයක් පවත්වා අනිත් පාර්ශ්වයට ඉල්ලා අස්වන තැනට අවශ්‍ය තෙරපීම ලබාදීමයි. මේ මොහොතේදී වුවත් සාමූහික වගකීම ආරක්ෂා කළ නොහැකි නම් හා පවත්නා පසුබිම ව්‍යවස්ථානුකූල ලෙස වෙනස්කළ නොහැකි නම් ගත යුතු උචිතම පියවර වන්නේ තමාගේ ස්වාර්ථය සඳහා තව තවත් විනාශයන් නොකර එම පාර්ශ්වය ස්වකැමැත්තෙන් ඉල්ලා අස්වීමයි. එසේ නොමැතිව, අතීතයේ මෙන් එකිනෙකාට ප්‍රසිද්ධියේ දොස් කීමෙන් මිදී, ඉදිරියේදීවත්, අවශ්‍ය සියලු විවේචන හා නිවැරදි කිරීම් අමාත්‍ය මණ්ඩලය තුළදීම විසඳා ගනිමින්, තම පෞද්ගලික වාසියට හා පක්ෂ දේශපාලනයට වඩා ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යය අතිශයින් වැදගත් බව වටහාගනිමින් ක්‍රියාකළ නොහැක්කේ නම් එම පාර්ශ්ව ඉල්ලා අස්වී මේ මොහොතේ හෝ ජනතා ඡන්දයට අවස්ථාව සැලැස්විය යුතුව තියෙනවා.■
■ සරත් සී. මායාදුන්නේ
විශ්‍රාමික විගණකාධිපති හා
හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී
