ලංකාව ද චීනකරණය වෙමින් පවතින අවධියක, ආර්ථික හා වෙළෙඳ වාසි ලබාගැනීමෙන් ම ඔබ්බට සාහිත්යික මට්ටමකින් කවි රස විඳින වත්මනක් කරා අපි එළඹ සිටිමු. පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු විසින් රචිත ‘යැංසි කාව්‍ය නදී’ කෘතිය එළිදකින වත්මන් මොහොත චීනකරණය ගැන නැවත සිතීමට මොහොතකි.

පෙර කියවීම
චීන කවි සම්බන්ධයෙන් විවරණයකට යාමට පෙර කෘති කිහිපයක් සමගාමීව ඇසුරු කළ යුතුය. මේ සඳහා පාඨනය කළ යුතු කෘති කිහිපයකි. එකක් නම්, ආරියවංශ රණවීර රචිත ‘සංස්කෘතිය හා ගොඞ්සිලාකරණය’ නම් ලිපි එකතුවෙහි එන ‘මහා චීන කාව්‍ය සම්ප්‍රදාය’ හා ‘චීන කවිය මහාර්ඝත්වයට පත්කළ රජ තුන්කට්ටුව’ යන ලිපි ද්වයයි. අනෙක් පී.බී. මීගස්කුඹුර පරිවර්තනය කළ හජිමෙ නකමුරේගේ ‘පෙරදිග මිනිසුන්ගේ චින්තන විධි: චීනය, තිබ්බතය හා ජපානය’ කෘතියයි. චීන කවි සිංහල බසට හැරැවූ විමල් දිසානායක විසින් 1973 සිංහලට නගන ලද ‘පැරණි චීන කවි’ ග්‍රන්ථයෙන්ද කියවීම් කළ හැකිය. කොඩිතුවක්කුගේ කෘතියට පෙර සිංහලයට පරිවර්තනය වී තිබුණේ චීනයේ හයිකු කවි පමණකැයි සුමුදු චතුරාණි සංස්කාරකවරිය පුන්කලස අතිරේකයෙහි දක්වන අදහස ගැන වෙනත් කියවීමකට යාමට පාඨක අපට එවිට අවස්ථාව ලැබේ.

රණවීරගේ ලිපි
ආරියවංශ රණවීරගේ මුල් ලිපියෙන් චීන කවිය හදාරන්නන්ට සංක්ෂිප්ත සාර දැක්මක් ඉදිරිපත් කරයි. චීනය ලංකාව අතර පැවති සහසම්බන්ධතා සේද මාවත දිගේ ආ සේද සළුවකින් පමණක් ආර්ථිකමය වශයෙන් වැදගත් වූවා හැර චීන සාහිත්‍යය මෙරටට අවශෝෂණය නොවූ බව හෙතෙම ක්‍රමිකව පහදයි. චීනයේ ආදිතම ග්‍රන්ථ අතර, ක්‍රිපූ 6දී රචිත ෂිහ් චිං (Shih CHing) නම් කාව්‍ය එකතුවක් වූ බව පවසන රණවීර ග්‍රීසියේ හැරුණුවිට සාහිත්‍යමය අගයෙන් යුතු මෙවැනි සාඩම්බර ග්‍රන්ථ හිමි දේශය චීනය බව පෙන්වා දෙයි. බී.වී. රාවෝගේ ‘ලෝක ඉතිහාසය’ කෘතියෙහි චීනයේ ස්වර්ණමය යුගය වූ හැන් අධිරාජයාගේ සමයේ සේද මාවත දියුණු තලයකට පැමිණි බව දක්වයි. තන්ග් රාජ සමයේ කවීන් 2200ක් පමණ රට පුරා කාව්‍යකරණයේ යෙදී ඇත. කොන්ෆියුසියස්තුමා, මාඕ වැනි චීනයේ ආගමික හා විප්ලවීය නායකවරුන් පවා කාව්‍ය රචනා කර ඇති අතර එය ම කාව්‍යකරණය සාමාන්‍ය ජනයා වෙත ද යොමුවීමක් විය.
චීන කවියේ ස්වභාවය ලොවට පෙන්වාදුන්, ඉංග්‍රීසි කවිය නව මාවතකට යොමුකළ, චීන කවි පිළිබඳ පරිචයක් ලද ප්‍රකට කිවිවර හා විචාරක එස්රා පවුන්ඞ් හා සෙසු රචකයන් ගැන ද, චීන කවියේ විශේෂත්වය ද, ස්වර්ණමය කවි යුගයේ සිටි කවියන් ද පිළිබඳව කොඩිතුවක්කු රචිත ‘යැංසි කාව්‍ය නදී’හි ආරම්භක පරිච්ඡේද කිහිපයට වඩා රණවීරගේ ලිපියේ නිශ්චිතව හා සාරවත්ව කරුණු දැක්වේ. පෙර දැක්වූ කෘතීන් යෝග්‍ය පරිදි විචාරයට යොදමින් ‘යැංසි කාව්‍ය නදී’ වෙත එළඹෙමු.

චීන භාව කාව්‍යය
යැංසි නදිය (Yangtze) යනු ආසියාවේ දිගම ගංගාවයි. යැංසිකියැං ලෙසින් ද එය හඳුන්වයි. අතීතයේ පටන් චීනයේ වාරිමාර්ග ව්‍යාපෘති සේම පාලම් ද මේ ආශ්‍රයෙන් නිර්මාණය වී තිබේ. යැංසි ගංගාවත් එහි අතු ගංගාත් චීනයේ ධීවර හා මත්ස්‍ය කර්මාන්තයට ප්‍රමුඛව උරදෙන්නකැයි පැවසේ.
“මේ පරිවර්තනයට මා යැංසි කාව්‍ය නදී නම යෙදුවේ ලොව තුන් වැනි දිගම ගංගාව වන යැංසි නදිය තරම්ම චීන කවිය මහා ප්‍රවාහයක් නිසයි.” (28 ඔක්තෝබර්, 2018 සිළුමිණ, පුන්කලස)
පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු චීන කාව්‍ය, යැංසි කාව්‍ය ලෙස හඳුන්වනුයේ ඇයිදැයි කෘතියෙහි විශේෂයෙන් නොදක්වතත් යැංසිය චීන කවිය හා බද්ධ බවට කරුණු කිහිපයක් පෙනේ. චීන කවි හඳුන්වන්නේ ‘භාව කාව්‍ය’ ලෙසිනැයි රණවීර කියයි. භාව කාව්‍ය යන්නට චීන බසින් කියනුයේ ‘යැන් චි’ (Yen- chi) ලෙසිනි. තවද සිකියැං, යැංසි හා හොවැංහෝ යන ගංගා අතරින් මාතෘ ගංගාව වන යැංසි ගංගාවේ දකුණු ප්‍රාන්තයේ ‘චූ ඉසූ’ නමින් විශේෂ කාව්‍ය ක්‍රමයක් දියුණු වෙමින් ආ අතර එම කාව්‍ය චීන කවි ඉතිහාසයට ද එක්විය. එම කවි ක්‍රමයෙහි ප්‍රමුඛයා වූ ‘චී යූ ආන්’ කවියා, රජවාසලේ නිලමේ ධුරය ලැබ සිටියදී සතුරන්ගේ කීම් අසා ඔහු රජය විසින් නෙරපා දැමුණු විට, එම ශෝකය කවියට නැගූ අතර, පසුව යැංසිකියැං ගංගාවේ අතු ශාඛාවක් වන ම්ලෝ ගඟට පැන දිවි නසාගත්තේය. මෙම නදිය තේමා කරගනිමින් ලියූ කාව්‍ය රචනා ද චීන කවි අතර හමුවේ. මෙවන් හේතු නිසා තත් කෘතිය යැංසියේ නාමය චීන කවිය හා සමගාමී කිරීම සාධනීයය.
පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු සූරීන්ගේ කෘතිය හුදු කාව්‍ය පරිවර්තන කෘතියක් නොවේ. මෙහි මුල් පරිච්ඡේද අට චීන කවියට එළඹෙන පාඨකයා දැනුවත් කරයි. අවධානය යොමු විය යුතු කවි කිහිපයක් දක්වමි.
චීන කවි වර්ග කිහිපයකි. ඒ චීන ජන කවි, රාජධානි කවි, අධිරාජ්‍යවිරෝධ කවි (මාර කවි), මැයි කවි, විරෝධී කවි, කසල කවි, නිදහස් කවි වශයෙනි.
එක්තරා චීන ජන කවියෙක් මෙසේ ලියයි.
“කුරුමිණියා වගේ
කොරහක වැටිලා හැමදාමත් අපි
කැරකෙනවා… කැරකෙනවා
එළියට යනු බැරිව”
බෂෝගේ හයිකු කවිවල පවා එන කුරුමිණියෝත් කොරහත් අපට වටහා දෙන්නෝ ගැමි ජනදිවියේ ඇසුර ලැබූ ජනකවියන්ගේ අව්‍යාජත්වය නොවේද? සංසාරය කොරහකටත් කුරුමිණියා එහි සරන සත්ත්වයාටත් ආදේශ කරයි. මෙය සේකරගේ ‘සක්වාලිහිණි’හි එන පහත කව සිහිකරයි. එහි කමත නම් සසරය. අම්බරුවෝ මනුෂ්‍යයෝය.
“අම්බරුවෝ අපි කමතේ -කැරකි කැරකි යනවා
කවුද කෙනෙක් කෙවිට අරන් – අපි පස්සෙන් එනවා”

චීනවැසියන්ගේ චින්තන විධි
චීන කවියන් කාව්‍ය රචනා කළේ සංස්කෘත අලංකාරවාදීන්ගේ මෙන් ඇති හැකි පමණ උපමා හෝ රූපක යොදා එය වෙනම කවියක් බවට පත්කිරීමෙන් නොවේ. ඇතිසැටියෙන් සරලව සුමටව සිතැඟි දැක්වීමෙනි. ඒ සඳහා ස්වාභාවික වස්තූන්හි ඇසුර ලැබීම ඔවුන් අනුදත් මාර්ගයයි. එය අතීතයේ පටන් ඔවුන් තුළ කිඳාබැස තිබූ අනන්‍යතාව ද විය. චීනවාසීන්ගේ චින්තන විධි යටතෙහි මීගස්කුඹුර පවසන්නේ ඔවුන් ස්වභාවධර්මය පරමය වශයෙන් පිළිගත් බවයි. න්‍යායන් ඉදිරිපත් කරද්දීත්, සංකල්ප විග්‍රහ කිරීමේදීත්, ධර්ම කරුණු දැක්වීමේදීත් ස්වභාව ධර්මයේ වස්තූන් ඇසුරින් කතා ගොතමින් රූපක යොදමින් ඒවා විස්තර කිරීම ඔවුන්ගේ ස්වභාවයයි. ඇතැම් චීන උපහැරණ න්‍යායන් හා සමපාත නොවන්නේ, පැනයට නියම පිළිතුර එහි නැත්තා සේ හෝ අතාර්කික ලෙසින් දිස්වෙන මුත් එයම දාර්ශනික ස්වභාවයක් ලෙස පිටතට දිස්වේ. එක් අතකින් කොන්ෆියුසියස් දහමත්, චීන බුදුදහමත්, තාඕ දහමත් ඔවුන්ගේ විශ්වාස පද්ධතියටත් චින්තන පද්ධතියටත් බලපෑ අතර අනෙක් අතින් ඔවුහු ඒවා ප්‍රායෝගික තලයේ යෙදූහ. මිනිසා දෙව්ලොව විසින් නිර්මාණය කරන්නකැයි ද, ඔහු සිය සත්‍ය ස්වභාවය අනුවම පැවතිය යුතු යැයිද ඔවුහු විශ්වාස කළහ. සෑම පුද්ගලයකු තුළම බෝධිසත්වයකු වෙසෙන බවත් සියලු‍ මිනිසුන්ට ආචාරශීලී විය යුතු බවත් චීන ජාතිකයන් ඇදහූ අතර මේ ලකුණු ඔවුන්ගේ සාහිත්‍ය කලා ක්ෂේත්‍රයන්ට ද කාන්දු විය. චීන කවියේ දැකිය හැකි පිරිසිදු, සුමට, කෝමල, ආචාරශීලී ස්වභාවට හේතු වූයේ මේවායි.

චීන කාව්‍ය ප්‍රභේද
යැංසි කාව්‍ය නදීහි එන ඇතැම් කවි වාර්තා මෙන් දිස්වේ. ඇතැම් ඒවා විශිෂ්ට කවි නිර්මාණය. බොහෝ කවිවල සංක්ෂිප්ත ගුණයත්, ව්‍යංග්‍යාර්ථයත්, පිවිතුරු බවත් වෙයි. එබැවින් උපමා රූපක දීපක යමක සිංහල කවියට එන්නත් වූ ආකාරයෙන් ම චීන කවියෙන් බලාපොරොත්තුවීම වැරදිය.
නැගෙනහිර රත්පැහැ ගැන්වී හිරු උදාවූයේ යැයි මාඕ සේතුංගේ නායකත්වයෙන් නැගුණු චීන ජනතාව පවසති. මාඕ ලියූ කවි ද වෙයි. මාඕගේ නායකත්වයෙන් යටත්විජිත ස්වභාවයෙන් මිදුණු චීන ජාතිකයෝ විප්ලව කවි ලිවීමෙහි නොතිත් වූ අතර දිගින් දිගටම ඉන්පසු රජය විසින් දේශපාලනමය කවි ම ලියන්නට අණ කිරීම් හේතුවෙන් කවියේ සෞන්දර්යාත්මක පක්ෂය එක්තරා ඛණ්ඩනයකට ලක්විණි. මෙහි එන කවිය ද එවැන්නකි. චීන සංස්කෘතික විප්ලවයේදී රතු හමුදා අතින් චීනයේ බුද්ධි විනාශය සිදුවීම කවියා දකින්නේ මෙලෙසිනි. ‘පැහැසර අරුණක ඉර මල පිපෙන්නැ’යි නිලාර් ලියද්දී විප්ලවයෙන් පසු ස්වාභාවික වස්තූන් පවා සිය රාජ්‍යයේ උපයෝගීතාවට ඈඳාගැනීමට කඹයක් දමා ඇති බව මින් නොකියැවේද?
“සහෝදරයා
අහසේ ඉර මල
පොළොවට නැමිලා
ඉර ඇඳගන්ටත් කඹයක් දමලා”

ඩූ ෆූ කවියාගේ පහත කවිය බලන්න.

“මගේ පුතා ගොලු‍ වුණාවේ
ජීවිත කාලයක් තිස්සේ
උගතුන්ගේ කතා අසා
ඒවා දැන් මට අරහං

මගේ පුතා ගොලු‍ වුණාවේ
එතකොට මතු එන දවසක
එයා ඇමතිතුමෙක් වේවි!”
බර්ටෝල් බ්‍රෙෂ්ට්ගේ කවිවල ස්වභාවය සිහිකරවන මෙකව චීන ගැමි චින්තාවන් හෙළිකරවයි. තම පුතු උගතකු කිරීමේ ආශාවෙන් මඬනා ලද පියා අවසානයේ එවන් උගතුන්ගෙන් ඇසෙන කතා අතර ඔහුගේ කතා ඇසීමෙන් පීඩාවට, විඩාවට පත්වෙයි. දැන් සිටින්නේ පෙර සිටි පුතු නොවේ. එබැවින් පියා පවසන්නේ පුතු ගොලු‍ වන්නැයි කියාය. එසේ නිහඬ වුවහොත් ඔහුට ඇමති කෙනෙකු විය හැකිය. බුද්ධිවාදී කතිකා නොපවත්වා මුග්ධයකු සේ ගොලු‍ ලීලාවෙන් සිටීම ම ඊට ප්‍රමාණවත්ය.
රණවීරගේ චීන කවි පරිවර්තනවල එන දාර්ශනික ස්වභාව එලෙසින් ම නොනසා දැක්වීමේ ස්වභාව කොඩිතුවක්කුගේ පරිවර්තනයේදී වෙනස් වෙයි. පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු එය දේශීය කරවීමට සිය වදන් යොදයි. ඔවුන් දෙපළගේ කාව්‍යවල ඇසුර ලබන්නෝ ඔවුන්ගේ කාව්‍ය පරිවර්තනවල වෙනස හඳුනාගනිති. සී චින්ග්ගේ ‘වන රොදකි එහි මැරුණු මුව දෙනකි’ නම් කාව්‍යය ද රණවීර දක්වන්නේ ‘මුවැත්තියකි මිය ගිය වනයෙහි – වැතිර ඇත බටකොළ වදුලෙහි’ ලෙසිනි. එසේම ඔවුහු දෙදෙනා එම කවට වෙනස් අර්ථකථන සපයති. කොඩිතුවක්කු පවසන්නේ ප්‍රභූ පුද්ගලයකු වදුලකදී කාන්තාවක දූෂණය කිරීමේ ඛේදවාචකය ගැනයි. රණවීර පවසන්නේ ප්‍රේමවන්තයන් දෙදෙනෙකු වනයක රමණය කරද්දී යුවතියගේ ගතිස්වභාවයේ වෙනස්වීම සම්බන්ධවය. සමාන්තර කතා වින්‍යාස දෙකකින් සමන්විත කතාන්දරයක් සේ එකම කවියේ සිදුවීම් දෙකක් සංකේතාත්මකව දක්වයි. ආකෘතිකමය වශයෙන් යැංසි කාව්‍ය නදීහි රමණීයතම කාව්‍යයන් අතරට මෙය ද ඇතුළත් වේ.
“උදේ කෝපි එක
සුවඳක් හමයි
කැළෑ මී වගේ

ජනේලයෙන් එහා
අරුණු මීදුමේ
ඔලිව් යාය නම් තවම නිදිමතේ”
යූ ඈන් ලිනායි ලියන මෙම කව උදෑසන කවුළුවෙන් නෙත් යොමන තැනැත්තකු පෙන්වයි. මේ උපමා රූපක දෙස බලන්න. සීගිරි ගීයක එන සීගිරි යුවතියක වල් මී වැනි යැයි යන පැදිය (ති ලබු කර සලමි වන නිවැසි ති වල් මී) සිහිකැඳවයි. එසැණින් එහි දෙවන පාදය ඔලිව් යායක් පිළිබඳව කියා උදෑසන සුබදසුන් මවයි. එය ම සහෘදයා ලංකාවෙන් උදුරා චීනයෙහි ගෙන සිටුවා නැවත කවිය රසවිඳීමට බලකරයි. ඔලිව් ගස් චීනයට පැමිණීමේ කතාන්දරය පිළිබඳව ද යමක් අපට සිතාගැනීමට සලස්වයි.■

■ අයෝධ්‍යා මැණික්හින්න

(මෙය මහසුපින රංග කාර්යය ගැන කාව්‍යාත්මක ලිවීමකි. පිටපතේ උද්ධෘතයන් ඝන කළු ඇල අකුරින් දක්වා ඇත).

මහැදුරු ඇතුගල
සමග සිය සිසු කැළ
කළ ඒ මහනඵව, මහසුපින ඒ ගැන ලියන මේ ලියුම ඇරඹුමට හොඳම තැන කොතැනදැයි සිතන විට ආවේ මතකයට රංගනය නෙඵම් පොකුණේ
විකසිත වූ ඒ දිනය,

පාඨක සබඳ
ඔබට මතක ද ඒ දිනය?
පසු වූ ඉල් මස 16
පීඩිතයන් නමින් දිවි දුන්
විරුවන් සමරන ඉල් මස
ඒ දිනයේ මෙ’අප රටේ
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ
මුදුන් මල්කඩ
පිහි තුඩු අගින්
මිරිස් කුඩු විසෙන්
වහසි බසින් – ගුටි ඇනුමෙන්
දැදුරු වුණු හැටිෟ

මිත්‍ර පාඨකයාණෙනි,
නැගෙනු ඇත පැනයක්
ඔබ සිත තුළ
කුමට ඇදගනු මෙතැනට
පාර්ලිමේන්තුවක්?

මහසුපින මහන`ඵව
වේදිකාවට ආව ඒ සමයේ
සමාජ සමයම ගැන කීම
අත්‍යන්තයෙන්ම
අදාළයි අදාළයි
මක්නිසා ද යත්
මහසුපින පිටතින්
ඇතුළතින් සැමඅතින්
දේශපාලනික වන නිසයි

කවර කලෙකටත් වඩා
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ තේමාව
කරළියට ආපු යුගයක් මේක
කවර කලෙකටත් වඩා
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ සීමාව
හොඳින් පෙන්නපු යුගයක් මේක
මහජන නියෝජිතවරු
වැඩි ගණන සිටින අපටයි අයිති
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය
මහජන ගඟ ගලන්නේ
වෙන කොතැනටවත් නොවේ
අප වෙතටයි
ඒ නිසා
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අපටයි අයිති
දෙපිරිසක් මේ ලෙසින්
දෙපැත්තට වී වෙරෙන්
හඬ නගද්දී
මිරිකෙන්නෙ පෑගෙන්නෙ
බෙදි බෙදී වෙන්වෙන්නේ
පුහුදුන් පොඩි මිනිසුන්
දහවලේ ගැටෙන
දේශපාලක දේශමාමක හොරු
රෑ කලේ හඳ පානේ
නිලයට මිලයට හාද වන තාලේ
නොදකිනා පොඩි මිනිසුන්
අල්ලපු වැටේ එකා
නිල්, කොළ, රතු කියා
ගරහන්නෙ වදදෙන්නෙ
ජන්මාන්තර වෛරයෙන්
පැස වි පැස වී ඉන්නෙ

මේ අප දකිමින් සිටින්නේ
මහ දවල්
කෙසොල් හීනයක් නොවෙදෝ

රට දැයේ ප්‍රබුද්ධත්වය
අවලංගු කාසියක්ව
පාවී හැල්ලු වී යද්දී
කලාකරුවා එකලාව
ප්‍රබුද්ධත්වයේ කතිකාව
ගොඩනගන්න, ඔසවන්න
දරන වෑයම දකිත
හද නැගේ ඔහු නමින්
තුති ගීතිකා……
ප්‍රබුද්ධ දේශපාලනයකට
සුප්‍රබුද්ධ සමාජයකට
පිළිණ දුන් සිහින දුන්
රටක ජනපති
අප්‍රබුද්ධව වැඩකරද්දී
අප්‍රසාදයට ලක්ව යද්දී
සත් මහල් ප්‍රාසාද උසට
ගොඩ නැගූ
ජන උතුම් සුපැතුම්
වැලි කැටව පෑගී යන්නේ

නායකයින් බලධරයින්
අනුවණකම් අමනකම්
දිනුම් කණු පැන යන්නා සේ
එක පිට එක කරද්දී
ඔවුන් වෙත පාන
ජන විරෝධාකල්පයේ
ජන අප්‍රසාදයේ
අහිංසකතම විලාසය,
සොබා දහමේ රුදුරු උවදුරු
නපුරු පාලකයන් නිසා
ලැබෙන ආශීර්වාද ලෙස දැකීමයි

‘බෙංගාලි බොක්කේ
පීඩන අවපාතයක් නිසා
සුළි කුණාටුවක්’ කියනවට වඩා
මහ විපත් එන්නේ
මහ එවුන්ගේ දුෂ්ටකම් නිසා බව කීම
පුහුදුන් පොඩි මිනිසුන්ගේ
විදුහුරු දේශ(පාලන)ගුණ වාර්තාවක්
‘දේවෝ වස්සතු කාලේන….’
යන බුදු වදන
පුහුදුන් දන චින්තාවට දුන්
නැණහුරු න්‍යායක් නොවෙ ද?

අධම පාලකයන් ගැන
හොඳම ජන ප්‍රතිචාරේ
මහසුපින තුළින්
අපට ඇසෙන්නේ මේ ලෙසින්

’නොසිතු ලෙසින්නේ
නොපැතු ලෙසින්නේ
මහ වැසි නො ආවෝ
මේකුළු පලා ගොසිනා

දස රජ දහම් රක්නා
දන පරමාධිපති කරනා
රජුන් එන තුරා
සොබාදම වේ වියරු වෙසිනා‘
මේ අබුද්දස්ස යුගයේ
අතිභයානක දේ නම්
පාලක අශිෂ්ටත්වයට
ශිෂ්ටත්වයේ ටීකාවන් ලියන
බුද්ධිමතුන් (බුද්ධි උමතුන්?) ද සිටීමයි

‘ව්‍යවස්ථාව බල්ලට ගියාදෙන්….’
අප මහා කිවිපති නැණපති
ගුණදස් අමරසේකරයන්
කියූ මෙවදන් අප තැතිගන්වයි
බිඳලයි ඔහු වෙත ඇති
ගරු සිත් අපගේ
ඇතැම් බුද්ධි ගුරුකුල විසින්
අදූරදර්ශීව ලියන මෙවන්
සහතිකපත් මඟින්
සුජාත බවක් ලබන්නේ
දුෂ්ට බලලෝභී සංයුතියක්

‘මස් මරණ වීරයියා
කුඩු ගේන ජුසේ අයියා
ගැට කපන බුරි අයියා
පච කෙළින මැති අයියා’

අප බුද්ධිමතුන්
කෙතරම් පහසුවෙන්
බළල් අතක් කරගත හැකි ද
පාලක කැළට
තම බලකාමයේ
කොස් ඇටය බාවගන්නට

‘අද කාලෙ බුද්ධිමත් කියන්නේ
බලයේ වහල්භාවයට’

මහසුපින න`ඵවේ
තිස්සගේ මුවට නංවා ඇති
මේ වදන්
බුද්ධිමතුන් පා වටා වැටී ඇති
දේශපාලන බල විලංගුව
සංකේතවත් නොකරයි ද?

වරෙක ඔබට මහසුපින
ජර්මන් මහා නාට්‍යකරු,
බර්ට්‍රෝල්ට් බ්‍රෙෂ්ට් දුටු
දුරස්තීකරණ නාට්‍ය සිහිනය ලෙස ද
පෙනී යා හැකිය සබඳ
ඔබ එසේ එය දුටුවත්
වරදක් නැත කිසිත්
රීති පැනයකටත් වඩා
මේ නාට්‍ය දහම
අප දකින්නේ
ඇතුළාන්තගත කාරණයක් ලෙසයි

ලෝක යුද්ධවලට
මුහුණලා සිටි බ්‍රෙෂ්ට්ට
අද අපි දකින දේටත් වඩා
දැවෙන දේවල්
වේදිකාව මත
ගෙඩි පිටින් පෙන්වන්න තිබුණා

එහෙත් ඔහු එය නොකර
භාවාතිශය මෝහනයට තිතක්
බුද්ධි සංවාදයකට ඉඩක්
න`ඵවාත් බලන්නාත් අතරේ
ඒ යුගයේම ඇති කළේ ඇයි?

වේදිකාවේ සිද්ධියක්
හඬා හිනැහී නිමා වී යන දෙයක් නොවී
විවරණයකට කවුළුවක් විය යුතුයි.
එවන් කවුළු රැසක්
මහසුපින නළු මැදුරේ
විවර වන්නේ
දිග දුරකට අප
දැකුම් මානය ගෙනයමින්.

තිස්ස සහ පරයා
හමුවට සුද්ද එන්නා
ඇවිත් මෙසේ කියන්නා
‘කමක් නෑ,
මට වැදගත් වෙන්නෙ
උඹලගෙම නායකයෙක් කියලා
එකෙක් විතරයි,

හොඳයි, පරතිස්ස,
ඒ කරත්තයත්, මේ කරත්තයත්,
අනෙක් කරත්තත් හැර
තවත් කරත්ත තිබේ ද?’
ඒ වෙළඳුන්ට
ඔබෙත් මගෙත් රට
ඕනෑම එකෙක් කළත් කම් නැත
අපේ නායකයා
ඔවුන්ගේ සහායකයා කරගන්නට
ඔවුන් දනිති
මේ මහා ඇත්ත
දේශමාමක රොත්ත
තම බොරු වීර වංශයේ හඬින්
හෙළි නොකරති
ලේසි පහසු ඡන්ද උනන
බටහිර බි`ඵ ප්‍රවාදයම වපුරති

අනෙක් අතට
මේ දේශපාලක කැළ
දෙසන වපුරන
දේශාලය ජාත්‍යාලය
බොරුවක් බව
ඔවුන් රට කරන්නට ගත් කල
කදිමට මොනවට පෙනේ

බයවිය යුතු දැනගත යුතු
ඇත්ත බටහිර අනතුර අබියස
අප නායක කැළ
හයක් හතරක් නොදන්නා
නොදරුවන් ලෙස
උගුලට හසුව ඉන්නා

මහැදුරු ඇතුගල
ජන කවි ආරකින්
කරයි එය හෙළිදරව්

ලණු අඹරන්නේ කොයි කොයි දේසේ
ලණු අඹරන්නේ බටහිර දේසේ
දිග ලණු කන්නේ කොයි කොයි දේසේ
දිග ලණු කන්නේ මේ අපෙ දේසේ

මහසුපින රංගයේ
තවත් වෙසෙසක් තමයි
මුල් රැසකින් ජීවය ගත්තත්
ස්වායත්තව මහ රුකක් ලෙස
නැගී සිටුමයි

කොසොල් සිහින
පරයාගෙ කතාව
සොකරිගෙ කතාව
මේ හැම දෙයකින්ම පණ ලැබ
ඒත් හැම දෙයකින්ම නිදහස්ව
මහසුපින තනි රංග ආත්මයක් සේ
විරාජමානව පැවතීම
පැසසුම් ලැබිය යුතුයි

කලාකරුවෙකුට
ලැබිය හැකි ඉහළම
ජයග්‍රහණය නම්
තම නිමැවුම
භාවිත මූලාශ්‍රවලින්
නිදහස්කර තැබීමයි

එක් දර්ශනයක් ලිව්වත්
පිල් බෙදුණු බුද්ධිමතුන්
එක් ජීවිතාවබෝධයක් දුන්නත්
පිල් බෙදුණු ලේඛකයන්
එක් රසයක් බෙදුවත්
පිල් බෙදුණු නළු නිළියන්
මේ සියල්ලත් ඉවසිය හැකියි
එක් දහමක් දෙසුවත්
පිල් බෙදුණු මහණුන්?

රටක අරාජිකත්වය
හොඳින්ම කැඩපත් කරන්නේ
අකර්මණ්‍ය පාර්ලිමේන්තුව නොව
කැඩී බිඳී බෙදී ගිය
මේ සමාජ දේහයයි

මහණ දම් පුරන
උතුම් සඟ රුවනත්
බල හස්තයකට මැදිව
බහුජන හිත සුව පිණිස නොව
බලදන හිත සුව පිණිස
දම් දෙසන්නේ
අනුශාසනා දෙන්නේ
චැනල්වලට එන්නේ
ලෞකික ආශා
උඩුදුවන මෝහ සිතින්මයි■

■ අමිල යහලවෙල

“ඔබේ දරුවන් බුද්ධිමත් වීමට අවශ්‍ය නම් ඔවුනට සුරංගනා කතා කියවන්න දෙන්න, ඔවුන් ඉතාමත් බුද්ධිමත් වීමට අවශ්‍ය නම්, ඔවුනට වඩවඩාත් සුරංගනා කතා කියවන්න දෙන්න.” මේ ඇල්බර්ට් අයින්ස්ටයින් කියූ කියමනකි.
දෙමව්පිය රැකවරණය යටතේ හැදෙන සාමාන්‍ය දරුවෙකුගේ ළමා කාලය යනු, ලෝකය සෙමින් තේරුම් ගනිමින්, වගකීම් විරහිතව, සැහැල්ලු‍වෙන් ගතකරන කාලයකි. ඒ කාලයේ ඔවුන් ලෝකය තේරුම් ගැනීමට භාවිත කරන මෙවලම් අතරින් ‘සුරංගනා කතා’ නම් සාහිත්‍ය ශානරය ප්‍රධාන ස්ථානයක් ගනියි. එමෙන්ම ඕනෑම සමාජයක වැඩිහිටි පරපුරක් බිහිවන්නේ, එවන් සුරංග නා කතා පමණක් නොව අඩුවැඩි වශයෙන් අධිතාත්වික සාහිත්යික ලක්ෂණ අන්තර්ගතව ඇති, එම සමාජය පදනම් කරගත් ඓතිහාසික කතා හෝ ජනකතා වැනි සාහිත්යික අංගද ඇසුරු කරමිනි. එම සියලු සාහිත්‍ය අංග කුඩා දරුවකු ලෝකය ඥානනය කිරීමේදී විශාල කාර්යභාරයක් කරයි.
වැඩෙන කුඩා දරුවා යථාර්ථය හා සම්මුඛ වීමත් සමග සැබෑ ලෝකය දෙස කුතුහලයෙන් බලයි. එහි ගතිකයන් මෙන් ගතානුගතිකත්වයන්ද තේරුම් ගැනීමට නොහැකිව කප්පරක් ප්‍රශ්න අසයි. එහෙත් දකින අසන සහ දැනෙන යථාර්ථය ප්‍රශ්න කරන්නාක් මෙන්, අසන කියවන සුරංගනා කතාවක අන්තර්ගතය පිළිබඳ ප්‍රශ්න කිරීමට ඔවුන් එතරම් පෙළඹෙන්නේ නැත. එවැනි ප්‍රශ්න නැඟීමට තරම් තාර්කික බුද්ධියක් කුඩා දරුවන් සතුව නොමැති නිසා විය යුතුය. එවිට සාමාන්‍යයෙන් වන්නේ සුරංගනා කතා තුළ ඇති උපමා, රූපක ඇතුළු කතාසාරයෙන් කියැවෙන පණිවුඩය කුඩා දරුවා සිය ජීවිතයට මුළුමනින්ම උකහා ගැනීමයි.
සුරංගනා කතා ප්‍රමුඛ කොටගත් ළමා සාහිත්‍යය, කුඩා දරුවකුගේ සමාජ දැක්ම කෙසේ හසුරුවයිද, සුරංගනා කතා ළමා මනසට කුමන බලපෑමක් ඇතිකරයි ද යන කාරණා පිළිබඳ විද්වත් සාකච්ඡාවක් ලෝකය පුරා මතුවෙමින් පවතියි. එම සාකච්ඡාවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙන්ම, සෑම පුද්ගලයෙකුටම සමානව සැලකිය යුතුය, සියලු‍ දෙනා ඇතුළත් සමාජයන් බිහිකළ යුතුය යන පදනමින් ලොව පුරා කෙරන මානව හිමිකම් පිළිබඳ පුළුල් සංවාද සහ ක්‍රියාකාරිත්වයත්වයන්ගේ බලපෑම නිසා ද, තත්කාලීන සමාජය තුළ ළමා සාහිත්‍යය කෙබඳු ස්වරූපයක් ගත යුතුද යන අදහස පෙරදැරිව, විවිධ පර්යේෂණාත්මක නිර්මාණද දැන් දැන් ලොව පුරා බිහිවනු දක්නට හැකිය.

සුරංගනා කතා පිළිබඳ ඇති සංවාදය
මෙම සංවාදයේ එක් පාර්ශ්වයක්, විශේෂයෙන් දෙස්විදෙස් දේශසීමා අතික්‍රමණය කළ සුප්‍රකට සුරංගනා කතා සැලකිල්ලට ගනිමින් දක්වා සිටින්නේ, එම සුරංග නා කතා මඟින් සමාජයේ ඇති ගතානුගතිකත්වයන් ළමා මනස තුළ ස්ථාපිත කරන බවයි. හිම කුමරිය, නිදි කුමරිය, සින්ඩරෙල්ලා වැනි බටහිර සුරංගනා කතාද, ඇපල් ගෙඩිය සහ රිදී පීරිසිය, මරියා මොරෙව්නා (රුසියානු සුරංග නා කතා එකතුවක් ‘ලස්සන වසීලිස්සා’ කතාමාලාවේ එන කතාන්දර) වැනි පෙරදිග කතාද සමාජය තුළ මුල් බැසගෙන ඇති ගතානුගතික අදහස් කුඩා දරුවාගේ මනසට කාවැද්දීමට සමත්වුණු කතාන්දරවලට හොඳම උදාහරණ කිහිපයකි. දේශීය ජනප්‍රවාද සහ ඉතිහාස කතා සැලකිල්ලට ගත්විට, රාමා සීතා, ගාමිණි චිත්‍රා, මුහුද ගොඩගැලීම සහ විහාර මහාදේවි මුහුදට බිලිවීම වැනි කතාන්දර තුළද ඉහත කී ලක්ෂණ මනාව නිරීක්ෂණය කළ හැකිය.
මේ කතා බොහෝමයකම දැකිය හැකි පොදු ගතානුගතිකය ලෙස කාන්තාව නිරූපණය කර ඇති ආකාරය දැක්විය හැකිය. එහිදී කාන්තාව ඉතා සුන්දර කෙනෙකි, ඇය කිසියම් හේතුවක් නිසා කරදරයට පත්වෙයි. අවසානයේදී වීර කුමාරයෙක් හෝ තරුණයෙක් ඇවිත් ඇය බේරාගනියි. බොහෝමයක් කතාවල, කතා තේමාව ගැහැනියක වටා ගොඩනැ‍‍ඟෙන අතර ඇගේ ජීවිතයේ ප්‍රීතිය කූටප්‍රාප්තියට නැ‍ංවෙන අවස්ථාව වන්නේ තමන් බේරාගත් එකී තරුණයා සමග විවාහවීමයි. ඉන්පසු සුපුරුදු පරිදි සියල්ලෝ සතුටින් විසිරයති. එම කාන්තා චරිත නිතරම දුර්වලය, නිර්භීත නැත, තමන්ගේ පැවැත්ම රඳා පවතින්නේ වීර තරුණයකු මතය, ජීවිතයේ ඔවුන්ගේ අවසාන ඉලක්කය විය යුත්තේ වීරයෙකු සමග විවාහ වීමය වැනි හැඟීමක් දරුවන්ගේ සිත්වලට නොදැනීම කාන්දුවෙයි. ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ ලෙස, පිරිමියා නිර්භීතය, වීර ක්‍රියාවල යෙදෙයි, ඔහුට කාන්තාව නිතරම බේරාගැනීමට සිදුවෙයි යන කාරණා පණිවුඩ ලෙස දරුවන් තේරුම් ගැනීම නොවැළැක්විය හැකිය.
කැනඩාවේ ඇල්බර්ටා නම් ග්‍රාමීය පාසලේ එක දෙක ශ්‍රේණිවල දරුවන් යොදාගෙන, සුරංගනා කතාවලින් ළමා මනස තුළ, විශේෂයෙන්ම ලිංගිකත්වය පිළිබඳ ගතානුගතිකත්වයන් ගොඩනංවා ඇත්තේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව, අධ්‍යාපනඥවරියක වන කේට් පැටර්සන් පර්යේෂණයක් කළාය.
ඇය සුරංගනා කතා කිහිපයක් (The paper bag princess” The little red riding hood..) සම්බන්ධයෙන් දරුවන්‍ට විශ්ලේෂණාත්මකව පිළිතුරු දීමට සලසමින් ප්‍රශ්න කිහිපයක් නැඟු‍වාය.
The Paper Bag Princess කෘතියේ කතා තේමාවට අනුව මෙසේ ඇසුවාය.
කේට්: ඇයි හැම තිස්සේම කුමාරියෝම කරදරේ වැටෙන්නෙ?
පිළිතුර: කුමාරයන්ට එයාලව විවාහ කරගන්න ඕනෑ නිසා.
කේට්: The paper bag princess කතාවේ එලිසබෙත් කුමරිය මකරාව මරන්න කඩුව පාවිච්චි කළේ නැත්තේ?
පිළිතුරු: එයා ගොඩාක් කරුණාවන්තයි, එයාට ඕනෑ නැහැ මකරාව මරන්න./ එයා බයවුණා කඩුවෙන් එයාට තුවාල වෙයි කියලා.
The Little Red Riding Hood කතාව සම්බන්ධයෙන් ඇසූ ප්‍රශ්නය.
කේට්: ඒ කතාවේ ගැහැනු ළමයා වෙනුවට පිරිමි ළමයෙක් හිටියා නම් මොකද වෙන්නේ?
පිළිතුර: එහෙනම් ඔයිට වඩා එයා නිර්භීත වෙන්න තිබුණා.
පැටර්සන් මහත්මියට අනුව ඒ කුඩා වයසේදීම සුරංගනා කතා මඟින් සමාජය තුළ මුල් බැසගෙන ඇති ලිංගි කත්වය පිළිබඳ ගතානුගතිකයන් ළමා මනසට ඉතා හොඳින් කාන්දු වී ඇත.
එම කතාවල තවත් අවශේෂ ගතානුගතික අදහස් කිහිපයක් බහුලව දැකිය හැකිය. එම කතාවල එන මායාකාරියන් බොහෝවිට වයස්ගත කාන්තාවන්ය. ඔවුන් දුෂ්ටය, නපුරුය. මහලු පිරිමින් මායාකරුවන් ලෙස ප්‍රතිනිර්මාණය කර ඇත්තේ ඉතාමත් කලාතුරකිනි. දරුවන් කුඩා කාලයේදීම පවුලේ මව මියයයි. පියාගේ දෙවැනි විවාහයේ බිරිඳ, එනම් දරුවන්ගේ කුඩම්මා නිතරම පියාගේ දරුවන්ට දුෂ්ට ලෙස සලකයි. බහුලව එවැනි අඩන්තේට්ටම්වලට ගොදුරුවන්නේ පිරිමි දරුවන්ට වඩා ගැහැනු දරුවන්ය. පියා යනු පවුලේ කිසිදු ගැටුමකට මැදිහත් නොවන අතිශයින් මධ්‍යස්ථ මතධාරීන් හෝ දයාබර චරිතය. දුෂ්ට චරිත ලෙස නිරූපණය වන්නේ බොහෝවිට කාන්තාවන්ය.
සමාජවිද්‍යා විශේෂඥයකු වන ආචාර්ය ලොරේන් රොස්වර්න්ට අනුව ‍මෙවැනි ආකාරයේ කතාන්දර තුළින්: නිතරම කාන්තාවෝ පිරිමින් විසින් බේරාගනු ලැබෙති. කාන්තාවන්ගේ වටිනාකම ඉස්මතු වන්නේ ඔවුන්ගේ රූපයේ සුන්දරත්වය මඟිනි. සියලු‍ම මහලු කාන්තාවෝ නරකම ගණයේ මායාකාරියෝය.
මෙවැනි ආකාරයේ ගතානුගතිකත්වයන් නඩත්තු කරන, එකම මොඩලයකට අයත් කතාන්දර ඇසුරේ වැඩෙන දරුවාට සමාජය දෙස පුළුල් මනසකින් යුතුව දකින්නට ඇති අවකාශය අහුරා දමන බව සමාජ විද්‍යඥයන්ගේ මතයයි. ඒ නිසාම සුරංගනා කතා මඟින් දරුවන් එක් රාමුවකට සිරකරන තබන්නේය යන චෝදනාව නඟන පාර්ශ්වය යෝජනා කරන්නේ ළමා කතා වඩාත් දේශපාලනිකව නිවැරදි, යථාර්ථවාදී නැඹුරුවක් ඇති, සමාජයේ සියල්ලන් අන්තර්ගත වන කතාන්දර විය යුතුය යන්නය.
ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්වය එම කාරණයට එරෙහිව මතුකරන කාරණා කිහිපයකි. එනම් ඉහත කී දේශපාලනිකව නිවැරදි, වඩාත් යථාර්ථවාදී ළමා කතා මඟින් දරුවන්ගේ ළමා කාලයේ, ඔවුන් ජීවත් වන ෆැන්ටසිය විනාශකරනු ඇති බවයි. ළමුන් පමණක් නොව වැඩහිටියන්ද සුරංග නා කතාවක් කියවා රසවිඳීමට කැමැත්තක් දක්වන්නේ එම කතා මඟින්, හැමවිටම සුන්දර නොවන යථාර්ථය මඳකට අමතක කොට, සිහින ලෝකයක ගිලීමට, පරිකල්පන හැකියාවක් සහිතව ජීවත්වන මිනිසා දක්වන ආශාව නිසාය. එවැනි සුරංගනා කතා සමාජයේ ගතානුගතිකත්වයන් තවතවත් ස්ථාපිත කිරීමට පිටුබලයක් සැපයූවද එම කතා මඟින්: දරුවාට විනෝදයක් ලබාදෙයි. දරුවාගේ පරිකල්පන ශක්තියත්, නිර්මාණශීලිත්වයත් වර්ධනය කරයි. විචාරාත්මක චින්තනය වර්ධනය කරයි. හොඳ නරක පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබාදෙයි. සංවේදීවීම, හැඟීම්බර වැනි මනුෂ්‍ය ගුණාංග ඔපමට්ටම් කරගැනීමට මඟපාදයි.

අලු‍ත් මුහුණුවරක ළමා කතා
සුරංගනා කතා පිළිබඳ එවැනි ආකාරයෙන් මතුකොට ඇති විසංවාදී අදහස් නිසා, සුරංගනා කතා හෝ ළමා කතා යන සාහිත්යික ශානරය දෙස පුළුල් ඇසකින් බලා, එහි ඇති අගතිගාමී ලක්ෂණ ඉවත්කරමින්, සිහිනමය ලක්ෂණ ආරක්ෂා කරගනිමින් වඩාත් ප්‍රගිතිශිලී ලක්ෂණ සහිත කතා නිර්මාණය කිරීමට ලේඛක ලේඛිකාවන් උත්සාහ දැරීම ළමා කතාන්දරවල ප්‍රගමනයේ කිසියම් හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් පිළිබිඹු කරයි.
මෑතකාලීනව, පුළුල් මනසකින් යුතුව ජීවිතය, සමාජය සහ එහි මිනිස් බැඳීම් ලෙස බැලීමට සහ ගතානුගතික අදහස්වලින් මිදුණු චින්තනයක් ගොඩනඟාගැනීමට දරුවාට ඉවහල් වෙන ළමා පොත් නිර්මාණය වීම බොහෝ රටවල නව ප්‍රවණතාවක් ලෙස දැකිය හැකිය. කවුරුත් පාහේ දන්නා සුරංගනා කතා, ජනප්‍රවාද තත්කාලීන සමාජ‍යේ විවාදයට තුඩුදෙන සමාජ කාරණා අඩංගු කරමින් නැවත නිර්මාණය කිරීමත්, ඉහත කී අරමුණු සාක්ෂාත් කරගැනීමේ අරමුණින්ම ළමා කතා විශේෂයෙන් නිර්මාණය කිරීමත් ඒ අතර වෙයි.
1812 වසරේ ජර්මනියේ ග්‍රිම් සහෝදර‍‍යන් විසින් මුල්වරට ප්‍රකාශ කරන ලද 12Dancing Princesses නම් කෘතියේ එන කතාන්දරයට වඩාත් ස්ත්‍රීවාදී පෙනුමක් මුසුකරමින්, ‍ජෙසී බර්ටන් නම් බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික ලේඛිකාව The Restless Girls නමින් 2017 වසරේදී අලු‍ත් කෘතියක් පළකළාය. එහි මුල් කෘතියේ දැක්වෙන්නේ පියරජතුමාගේ නියමයෙන් අඳුරු කුටියක සිරකර තබන ලද කුමරියන් දොලොස් දෙනෙකු නිදහස සොයායාමට දරන උත්සාහයයි. මුල් කතාන්දරයට අනුව, එම උත්සාහය නිසා ඔවුනට දඬුවම් විඳීමට සිදුවන අතර ඔවුන්ගේ ඉරණම සතුටුදායක එකක් වන්නේ නැත. බර්ටන්ම පවසන පරිදි කුඩා කල ඉතාමත් ආශාවෙන් රසවිඳි කතාන්දරයක් වන නමුත්, 12 Dancing Princesses නැවතත් වැඩිහිටියකු ලෙස කියවන විට එහි අවසානය තරමක් දුරට වෙනස් එකක් වන්නේ නම් ඉන් ගම්‍ය වන පණිවුඩය ඉතාමත් ප්‍රගතිශීලි එකක් වනු ඇතැයි ඇයට හැ‍ඟෙන්නට විය. කතාව නැවත නිර්මාණය කිරීමේදී, කුමරියන් 12 දෙනාටම ඈ විශේෂිත හැකියාවන් ලබාදුන්නාය. ඒවා රූසොබාව, කරුණාවන්තකම, අහිංසකකම වැනි සාම්ප්‍රදායික ගුණාංග නොව ගණිතයේ හැකියාව, තාරකා විද්‍යා දැනුම, විවිධ භාෂා කතාකිරීමේ හැකියාව වැනි නවීන ලෝකය ජයගැනීමට ඉවහල්වෙන දක්ෂතාය. විවිධ ගතිලක්ෂණ සහ හැකියා ආධාරයෙන් සෑම කුමරියකටම ඇය අනන්‍යතාවක් ගොඩනඟයි. ඇයගේ ප්‍රතිනිර්මාණිත කතාවේ අවසානයේදී වන්නේ, මුල් කතාවට පටහැනි ලෙස, සිය නැගණියන් නිර්භීතව මෙහෙයවන ලැබූ වැඩිමහල් කුමරිය ෆ්‍රීඩාට රාජ්‍යයේ කිරුළ හිමිවීමයි.
එලේනා ෆැවිලි සහ ‍ෆ්‍රැන්සෙස්කා කැවලෝ නම් ඉතාලියානු ලේඛිකාවන් දෙදෙනා 2016 වසරේ Good Night Stories for Rebel Girls නම් කෘතිය මුල්වරට පළකරන විට කියාසිටියේ, සුපුරුදු ළමා කතාවල ගතානුගතික අදහස්වලින් මුදවාගෙන, තමන්ගේ ඉලක්ක කරායෑමට අවශ්‍ය ශක්තිය ඔවුන් තුළම තිබෙන බවත්, වෙනත් කෙනෙකුගේ උදව් අවශ්‍ය නොවන බවත් ගැහැනු දරුවන්ට කියාපෑමේ ව්‍යාපෘතියක් ලෙස එම කෘතිය නිර්මාණය කළ බවය. වෙළුම් දෙකකින් යුක්ත වන එම කෘතියෙන්, ධෛර්යමත්ව සහ නොබියව දහසක් බාධක මැද්දේ තම ඉලක්කය කරා ගිය, ලොව පුරා විසිරී සිටින ශක්තිමත් ගැහැනුන් 100කගේ ජිවිත කතා, එක් පිටුවක එක බැගින් සරලව චිත්‍රණය කෙරේ. එය ලොව පුරා කුඩා දරුවන් අතර ඉතාමත් වේගයෙන් ප්‍රචලිත වූ අතර දැනට වෙනත් භාෂා පනහකට නොඅඩු ගණනකට ද පරිවර්තනය වී ඇත.
ඉන්දියානු ජාතික ලේඛිකාවක, ජනමාධ්‍යවේදිනියක සහ නාට්‍ය පිටපත් රචිකාවක වූ මංජුලා පද්මනාදන් විසින් රචිත Unprincess නම් කෘතිය, ළමා සාහිත්‍යය තුළ, ගතානුගතිකත්වයන් නඩත්තු කිරීමේ ඇබ්බැහිය ඉතා නිර්මාණාත්මකවත් සියුම්වත් අභියෝගයට ලක්කරන කදිම නිදසුනකි. එම කෘතියේ he Giant and the Unprincess” Sweet Fantasy” Urmila the Ultimate නම් කතා ත්‍රිත්වයක් හරහා ඇය ඉතාමත් අපූරු අන්දමට ළමා මනසේ මුල් බැසගෙන ඇති ඒකාකෘතික සිතුවිලි පුපුරවා දමයි. එහෙත් එය කරන්නේ යථාවත් ෆැන්ටසියත් අතර දෝලනය වන වටපිටාවක් නිර්මාණය කරමිනි. ඒ නිසා කුඩා දරුවා අපේක්ෂා කරන සිහිනමය ලෝකය තුළදී යථාර්ථයට මුහුණ දෙන සැටිත්, අභියෝවලට මුහුණදීමට ඉගෙනගෙන නැති, කුමරකුමරියන්ගේ සුකුමාර ජීවිත විවේචනය කරමින්, තනිවම සිහින දැකීමටවත් නොදන්නා ලෝකයක තමන්ගේම සිහිනවල ඇති වටිනාකමත්, අවලස්සන යනු ‍මේ සමාජයේ තවත් එක් ඵලදායක පැවැත්මක් බවත් කියාදෙන Unprincess කෘතිය සැබවින්ම අගය කළයුතු වූත්, හැකි නම් අනුගමනය කළයුතු වූත් නිර්මාණාත්මක ප්‍රයත්නයකි.
ඉන්දියාවේ ‘තුලිකා’ පොත් ප්‍රකාශන සමාගම ඉතාමත් පැතිරුණු පරාසයක තේමා, සිය කතා වස්තූන්ට ග්‍රහණය කොට ගනිමින් බහුසංස්කෘතික, බහුවාර්ගික, බහුභාෂක සමාජයක අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් පෙනීසිටිමින්, ජන විවිධත්වය අගයන ළමා පරපුරක් බිහිකිරීමට විශේෂ මෙහෙයුමක් දියත්කොට ඇති ව්‍යාපාරයකි. ඔවුන්ගේ සෑම ළමා පොතක්ම අඩුම භාෂා දෙකකින් ලියැවෙයි. ඔවුහු භාෂා 9කින් සිය පොත් මුද්‍රණය කරති. සමාජය තුළ ආන්තීකරණයට ලක්වූ ජනකොටස් එනම් සුළු ජාතීන්, විවිධ ලිංගිකත්ව නැඹුරුතාවන් ඇත්තවුන්, ආබාධිතයන්, මහලු ප්‍රජාව මෙන්ම සමාජ අපවාද ලෙස පිටුදකින දික්කසාදවීම්, සමරිසි විවාහ, මත්ද්‍රව්‍ය ඇබ්බහිය වැනි කාරණා තුලිකා පොත්වල දක්නට හැකිය. තුලිකා ප්‍රකාශන සමාගමේ පුරෝගාමිනිය රාධිකා මෙනන්ට අනුව, බහුතරයක් ළමා පාඨකයන් මෙන්ම දෙමව්පියන්ද එවැනි කතා තේමා කියැවීම මඟහැරීමේ ප්‍රවණතාවක් ඇති නමුත්, ඔවුන්ගේ සංඛ්‍යාලේඛන අනුව ක්‍රමක්‍රමයෙන් එම ‘දුෂ්කර’ තේමා ආමන්ත්‍රණය කරන පොත් මිලදී ගැනීමේ සහ කියැවීමේ ප්‍රවණතාවෙහි වැඩිවීමක් දක්නට ඇත.
ප්‍රතිවිරුද්ධ මත ගැටී විවිධ විසංවාදයන් ඔස්සේ, නව දැනුමක් බිහිවෙයි. එය, බුද්ධිමත් මානවයා මිනිස් සංහතියේ ප්‍රගමනයට දායක කරගත යුතුය. ඒ නිසා අපගේ දරුවනට තවදුරටත් සුරංගනාවන්, රජවරුන්, කුමර කුමරියන් පමණක් සිටින කතා කියවීමට ඉඩ දෙමුද? නැතහොත් සිහිනමය ලෝකය ඔවුන්ගෙන් උදුරා නොගෙන, මේ මිහිතලය මත එතෙක් ළමයින් වෙනුවෙන් නොලියැවුණු නොකියැවුණු බොහෝ දේ අන්තර්ගත වන ළමා සාහිත්‍යයක් ගොඩනැඟිය යුතුද? එවිට ඒ කුඩා දරුවන් දිනෙක වැඩිහිටියන් වූ විට, බඹරුන් මෙන්ම සමනලයන්ටද, තමන්ට මෙන්ම, තමන්ට යන්තමින්වත් සමාන නොවෙන බොහෝ අයවලු‍න්ටද මේ ලෝකය හිමි බවත්, සමාන අයිතිවාසිකම් ලැබිය යුතු බවත් පෙන්වා දෙන්නට වෙනම සමාජ ව්‍යාපාර හෝ දැනුවත් කිරීමේ වැඩමුළු අවශ්‍ය නොවෙනු ඇත.■

■ සුභාෂිණි චතුරිකා