ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට සම්බන්ධයක් ඇති බව අප විසින් මීට පෙර පෙන්වාදී ඇති හා ඔහු විසින් මුල්ම කැබිනට් පත්‍රිකාව ඉදිරිපත් කරන ලද ද්‍රවිකෘත ස්වභාවික ගෑස් ගබඩා කිරීමේ, ගෑස් නල මාර්ගයකට යටිතල පහසුකම් සැපයීමේ හා ගෑස් මිලදී ගැනීමේ ‘ස්විස් චැලෙන්ජ්’ නම් වූ ටෙන්ඩර් යෝජනාවට ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය මේ වන විට අභියෝග කර තිබේ.
විදුලිබල උත්පාදන ප්‍රසම්පාදන හා සංවර්ධන කටයුතු සඳහා ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය විසින් පත්කරන ලද මෙහෙයුම් කමිටුව විසින් මෙම අභියෝග කිරීම සිදුකර ඇති අතර එය 2019 ජනවාරි 02 දින සහිතව යවා ඇත්තේ විදුලිබල හා පුනර්ජනනීය බලශක්ති අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයා වෙතය. එහි පිටපත් ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ සභාපතිවරයාට, එහි අතිරේක සාමාන්‍යාධිකාරි (ව්‍යාපෘති) හා අතිරේක සමාන්‍යාධිකාරි (සම්ප්‍රේෂණ) වෙත යොමුකර තිබේ.
ඉහත සඳහන් ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් එම කමිටුවේ නිරීක්ෂණ මේ ආකාරයට ඉදිරිපත් කර ඇති අතර එම කමිටුව විදුලිබල මණ්ඩලයේ සාමාන්‍යාධිකාරි ඇතුළු විවිධ අංශයන්ට අදාළ නියෝජ්‍ය හා අතිරේක සාමාන්‍යාධිකාරිවරුන්ගෙන් සමන්විත වී ඇත. ඇත්තටම එම කමිටුව ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ ඉහළ කළමනාකාර මණ්ඩලය යැයි හැඳින්වූවාට වරදක් නැත.
මෙම ස්විස් චැලෙන්ජ් යෝජනාව පිළිබඳව සන්සන්දනයක් හෙවත් කරුණු සලකා බැලීමක් කරන ලෙසට විදුලිබල හා පුනර්ජනනීය බල ශක්ති අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාගෙන් ලැබුණු ඉල්ලීම අනුව එම කමිටුව 2018 දෙසැම්බර් 18 වැනිදා රැස්වී ඇති අතර එහිදී අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා විසින් හා ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ සාමාන්‍යාධිකාරිවරයා විසින් එකිනෙකාට හුවමාරුකරගත් ව්‍යාපෘතියට අදාළ ලිපි හා ව්‍යාපෘති යෝජනාව සලකා බලා ඇත.
එම සලකා බැලීමෙන් පසුව සිය නිරීක්ෂණ වශයෙන් එම කමිටුව කරුණු කිහිපයක් අවධාරණය කරයි. ඉන් මුඛ්‍යම කරුණ වන්නේ ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 7ක් වැය වන මෙම ව්‍යාපෘතිය මේ රට තුළ සිදු කරන්නට යන විශාලම ව්‍යාපෘතිය බවයි. ඒ නිසාම ව්‍යාපෘතියේ අවදානම අවම කිරීම සඳහා අවශ්‍ය පියවර ගත යුතු බව එම කමිටුව අවධාරණය කරයි. ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 7ක් යනු රුපියලට සාපේක්ෂව ඇමරිකානු ඩොලරයේ අගය රුපියල් 180ක් ලෙස දල වශයෙන් සැසඳුවත් රුපියල් බිලියන 1260කි. තවදුරටත් සරලව කිවහොත් රුපියල් කෝටි 126000කි.
මේ අතිවිශාල මුදල වියදම් කරන්නට සිදුවන්නේ ශ්‍රී ලංකා රජයටය. ඒ සඳහා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ආයතනයක් හෝ රටක් මූල්‍ය ආධාර සපයන්නේ නැත. එහෙත් අප මීට පෙර වාර්තා කර ඇති පරිදි මෙම යෝජනාව ජනාධිපතිවරයා විසින් මුලින්ම කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කරන අවස්ථාවේදී සඳහන් කර තිබුණේ මෙය රජයන් දෙකක් අතර හෙවත් කොරියානු හා ශ්‍රී ලංකා රජය අතර සිදුවන ව්‍යාපෘතියක් බවය. යෝජනාව ඉදිරිපත් කර ඇති ඉදිකිරීම් සමාගම කොරියානු රජයට අයත් සමාගමක් බවය. ව්‍යාපෘතිය සඳහා මුල්‍යාධාර කොරියානු එක්සිම් බැංකුවෙන් සපයන බවය.
එහෙත් ඒ සියලු සඳහන් කිරීම් ජනාධිපතිවරයා කර තිබුණේ කැබිනට් මණ්ඩලය නොමඟ යැවීම සඳහා පමණය. රංජිත් සියඹලාපිටිය හා සරත් අමුණුගම ඉදිරිපත් කළ දෙවන කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් ජනාධිපතිවරයාගේ ඒ බොරු සියල්ලම හැලී ගොස් තිබුණි.
මේ ස්වෙච්ඡා ව්‍යාපෘති යෝජනාව ඉදිරිපත්කළ SK E&S සමාගම එම යෝජනාව ලිඛිතව යොමුකර ඇත්තේ ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන වෙතය. හොරු, දූෂිතයෝ, ව්‍යාපාර කරන්නෝ වශයෙන් අන් අයට දෝෂාරෝපණය කරන ජනාධිපතිවරයා මේ කරන්නට යන්නේ එසේ මෙසේ ව්‍යාපාර කටයුත්තක් නොවේ. මෙය මෙතෙක් ලංකාවේ ව්‍යාපෘතියක් සඳහා වැය කිරීමට යන ඉහළම මිලය. එම මිල වැය කිරීමට යන්නේ ශ්‍රී ලංකාව මෙතෙක් අනුගමනය කළ ටෙන්ඩර් පටිපාටියට අනුව නොවේ. ජනාධිපතිවරයා විසින් අලුතෙන් හඳුන්වාදුන් ස්විස් චැලෙන්ජ් ක්‍රමය අනුවය. මෙහිත් රාජපක්ෂවරුන් චීනයෙන් ගෙනා ස්වෙච්ඡා ව්‍යාපෘති යෝජනාත් අතර වෙනසක් නැත. ඇත්තේ වෙනස්කම් දෙකක් පමණය. එකක් චීනය මෙන් රාජ්‍යයක් මේ සඳහා මුදල් නොයෙදවීමයි. අනෙක මේ ස්වෙච්ඡා යෝජනාවට ස්විස් චැලෙන්ජ් ක්‍රමය යටතේ වෙනත් පාර්ශ්වයන්ට අභියෝග කිරීමේ හැකියාව පැවතීමය. එහෙත් අප රට ශ්‍රී ලංකාව නම් වන නිසා ස්විස් චැලෙන්ජ් මෙරටදී ක්‍රියාත්මක වන්නේ භාගයටය. මෙම ව්‍යාපෘති යෝජනාව පිළිබඳව අභියෝග කරන්නැයි කියා පුවත්පත් දැන්වීම් පළකර ජාත්‍යන්තර ලංසු කැඳවා තිබුණද ලංසු ඉදිරිපත් කරන්නන්ට ව්‍යාපෘති යෝජකයාගේ මිල ගණන් ලබාදී තිබුණේ නැත. ඇත්ත වශයෙන්ම නිවැරදි ස්විස් චැලෙන්ජ් යෝජනා කැඳවීමකදී අභියෝග කරන්නේ ව්‍යාපෘති යෝජකයාගේ මිලටය. ඒ නිසා ශ්‍රී ලංකාවේ මේ ස්විස් චැලෙන්ජ් යෝජනා කැඳවීම් යනු කාගේ හෝ ස්වේච්ඡා යෝජනාවකට ව්‍යාජ විනිවිදභාවයේ සළුවක් පෙරවීම පමණය.
ලංවිම කමිටුව අවධාරණය කරන අනෙක් කරුණු අතර තවත් වැදගත්ම කරුණක් වන්නේ පාවෙන ගෑස් ගබඩා පර්යන්තය හා රටේ විදුලි බලාගාරවලට අවශ්‍ය ගෑස් මිලදී ගැනීම් වෙන වෙනම ව්‍යාපෘති දෙකක් ලෙස ක්‍රියාත්මක කළ යුතු බවය. නිශ්චිත ගෑස් ප්‍රමාණයක් මිලදී ගන්නා බව එකඟ වී හා එම ප්‍රමාණය ලබාගත්තත් නොගත්තත් එකඟ වූ ප්‍රමාණයටම මුදල් ගෙවීමේ ක්‍රමවේදය අහිතකර බවය. (මෙම ව්‍යාපෘතිය තුළදී නිශ්චිත ගෑස් ප්‍රමාණයේ ශ්‍රී ලංකාව මිලදී ගත යුතු අතර නැතිනම් ඒ සඳහා මුදල් ගෙවිය යුතුය.) ව්‍යාපෘති යෝජනාව තුළ සඳහන් කර ඇති කෙරවළපිටියේ මෙගාවොට් 300 බැඟින් වූ බලාගාර දෙක ඉදිකරනවාද නැද්ද යන්න තවම තීරණයකට එළඹ නැති බවත්, කැලණිතිස්ස චක්‍රීය බලාගාරයට ව්‍යාපෘති යෝජනාවේ සඳහන් ප්‍රමාණයේ ගෑස් ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය නැති බවත්, ශ්‍රී ලංකාවේ ඉදිරි ගෑස් අවශ්‍යතාව ව්‍යාපෘති යෝජනාවේ සඳහන් ප්‍රමාණය මෙන් 50%ක් පමණවිය හැකි බවත් එම නිරීක්ෂණවල දැක්වේ.
ගෑස් මිලදී ගැනීම සඳහා වසර 20ක ගිවිසුමක් ව්‍යාපෘතියෙන් යෝජනා කර ඇති බවත්, තව වසර දහයක් වැනි කාලයකදී මන්නාරම් ද්‍රෝණියෙන් ගෑස් ලබා ගැනීමේ ඉහළ විභවතාවක් පවතින බවත් එසේ වුවහොත් අපේම ගෑස් විදුලිබලාගාරවලට භාවිතයට ගත හැකි බවත් පෙන්වා දී ඇත.
එසේ ලෝකයේ අනෙක් සෑම රටක්ම පාහේ ගෑස් මිලදී ගැනීම හා ඒ සඳහා වූ යටිතල පහසුකම් වෙන වෙනම ව්‍යාපෘති වශයෙන් පවත්වාගෙන යන බවත් ලෝක බලශක්ති කවුන්සිලයේ ආසියා පැසිපික් හා දකුණු ආසියානු කලාපයේ උප සභාපති සිගෙරු මුරාකී 2018 නොවැම්බර් 15 දින කොළඹදී පැවැත්වූ අදහස් පළකිරීමකදීද ගෑස් මිලදී ගැනීම හා ඒ සඳහා යටිතල පහසුකම් යන්න වෙන වෙනම පවත්වා ගත යුතු ව්‍යාපෘති බව අවධාරණය කළ බවත් වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි.
මේ තොරතුරු පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමේදී පැහැදිලි කරුණ වන්නේ විධායක ජනාධිපති නැමැති සිය බලය අත්තනෝමතිකව පාවිච්චි කරමින් ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මේ රටට ඉතා අවාසිදායක අතිවිශාල ව්‍යාපෘතියක් ක්‍රියාක්මක කරන්නට යන බවය.
ඔක්තෝබර් 26න් ඇරඹි ඔහුගේ නීති විරෝධී ආණ්ඩු සමයේදී මේ ව්‍යාපෘතිය සඳහා විදුලිබල හා පුනර්ජනනීය බලශක්ති අමාත්‍යාංශය ටෙන්ඩර් කැඳවන්නේ ද ඒ නිසාය. ඒ පමණක් නොව බොහෝ අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් මාරු වෙද්දී නීති විරෝධී ආණ්ඩු සමයේත්, ඊට පෙරත් නීති විරෝධී ආණ්ඩුවෙන් පසුත් ආචාර්ය සුරේන් බටගෙ ාඩම එම අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ධුරයට පත්වන්නේ ජනාධිපතිවරයාගේ අතිවිශේෂ කැමැත්ත නිසා වන්නට පුළුවන.
අනෙක් විශේෂම කාරණය වන්නේ 19 වැනි සංශෝධනය යටතේ ස්වාධීන කොමිෂන් සභාවක් ලෙස ස්ථාපිත කර තිබූ ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිසමට නව සාමාජිකයන් ව්‍යවස්ථාදායක සභාව අනුමත කර තිබියදීත් ජනාධිපතිවරයා පත් කර නොතිබීමය. අලුත් සාමාජිකයන් පත්කරන තෙක් පැරණි සාමාජිකයන් එම තනතුරුවල සිටියත් ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිසමක් ලෙස ලැබෙන බරපතළ පැමිණිල්ලක් සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් කටයුතු කරනු ඇතැයි සිතිය නොහැකිය. ඒ නිසාම මේ අතිවිශාල ටෙන්ඩර් ගනුදෙනුවේ අවනඩුව වත්මන් ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිසමට පැමිණිලි කළාට වැඩක් නැති බව ජනාධිපතිවරයා හොඳටම දන්නවා ඇත. ජනාධිපතිවරයාගේ සිතැඟි අනුව මෙම ව්‍යාපෘතියට අනුමැතිය ලැබෙන තෙක් ඒ අනුව ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිසමට අනුමත කරන ලද සාමාජිකයන්ට පත්වීම් නොලැබෙනු ඇත.
මෙම ව්‍යාපෘති ගනුදෙනුව නිවැරදි කිරීම සඳහා දැනට පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ එක් ක්‍රියාමාර්ගයක් පමණය. ඒ මේ ව්‍යාපෘතිය සඳහා ටෙන්ඩර් කැඳවීම නීති විරෝධි ආණ්ඩු සමයේදී සිදුවී ඇති බැවින් එය නැවැත්වීමට කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයක් ගැනීම පමණය. එම යෝජනාව කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කිරීමට විෂය භාර අමාත්‍ය රවී කරුණානායක සූදානම්ද? අපි බලා සිටිමු.■
කෝටි 12,6000 ජනපතිගේ ‘ස්විස් චැලෙන්ජ්’ අභියෝගයට ලක්වෙයි
ලග්ගල සංවර්ධනයේ තිත්ත කතාව
අප හිටියේ ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනවාරි 08 වැනිදා විවෘත කළ ලග්ගල නව නගරයේය. ජනාධිපතිවරයා ලග්ගල නගරය විවෘත කරන්නට දින තුනකට පෙරය. ජනාධිපතිවරයා ඵලකයක් විවෘත කළ තැනට මඳක් එහායින්ය. මොරගහකන්ද ව්‍යාපෘතියේ නිලධාරීන් සමග පිරිසක් සාකච්ඡාවකය.
ඒ පිරිස ලග්ගල නගරයේ අඛණ්ඩ උපවාසයක යෙදෙන ලග්ගල වැසියෝය. ජනවාරි මාසය ආරම්භයේ සිට ඔවුහු ඉල්ලීම් රැසක් මුල් කරගත් අඛණ්ඩ උපවාසයකය. දරුවන් තබාගත් තරුණ මාපියෝද, ඒ අයගේ වියපත් මාපියෝද කාෂ්ඨක අව්ව නොතකා විරෝධතාවයේ සිටිති. විරෝධතා පැවැත්වීම මේ පුරවැසියන්ට එදිනෙදා දෙයක් බවට පත්ව ඇත. මේ පුද්ගලයන් වසර ගණනාවක සිට, මොරගහකන්ද ව්‍යාපෘතිය නිසා විඳින්නට වූ පීඩාවලට එරෙහිව විරෝධතා පවත්වති.
‘අපේ ඉල්ලීම් ලැබෙන තුරු අපි සටන් කරනවා. මීට කලින් ලැබුණ දේවල් ටික ලැබුණෙත් සටන් කරපු නිසා තමයි. මේ ව්‍යාපෘතියෙන් අපට ලැබුණ කිසිම දෙයක් අපිට බන්දේසිවල තියලා ගෙනල්ලා දුන්නේ නැහැ. හැබැයි අපි නම් අපේ අත්තලා මුත්තලාගේ ඉඩම් ජලාශ හදන්න කියලා බන්දේසිවල තියලා දුන්නේ.’ එක් ධෛර්යවන්ත කාන්තාවක් අව් රශ්මියට හෝ පරාජය නොවෙමින් හිස කෙළින් තබාගෙන කියන්නීය.
වේගය
ලග්ගල නගරයේ ඉදිකිරීම් වෙමින් තිබුණු වේගය ගැන මුලින් කිව යුතුය. ජනවාරි 08 වැනිදා විවෘත කිරීම සඳහා වැඩ අවසන් කිරීමට තිබුණු නගරයෙහි ඉදිකිරීම් බොහොමයක් අන්තිම මොහොතේ සිදුවෙමින් පැවතුණි. අලුත් නගරයේ මාර්ගවල තරම ගැන ඉදිකිරීම්වල වේගය නිසාම අනුමාන කළ හැකිය. කාපට් මාර්ගයක් ඉදිවෙන්නේ පස් තද කොට, ගල් තද කොට, ඒවාට සවි වීමට කාලයක් ගත කිරීමෙන් පසුවය.
ලග්ගල පොලීසිය ඉදිරිපිට වෙළෙඳසැල් කිහිපයකට යන මාර්ගයක් අප උදෑසන පොලීසිය පසුකර යද්දී කාපට් කර තිබුණේ නැත. සවස්වරුවේ අප නගරයෙන් පිට වෙද්දී ඒ පාර කාපට් කර හමාරය. වැඩ නිම කෙරෙමින් තිබුණේ ඒ තරම් වේගයකින්ය. අන්තිම මොහොතේ මල් පෝච්චි රැගෙන ගොස් තැනින් තැන ගස් සිටුවන අන්දම දකින්නට ලැබුණි. වැඩ කරමින් සිටි කම්කරුවෙකු කී විදියට ‘හරිත නගරයෙහි’ සිටුවා ඇති ගස් බොහොමයක් මඳක් සොලවා බැලු‍වොත්, ඒවායේ මුල් නැති බව දකින්නට ලැබෙනු ඇති බවයි. ලග්ගල නගරය සංදර්ශනයකට වේදිකාවක් නිර්මාණය කරන අයුරින් ජනවාරි 08 වැනිදා වෙනුවෙන් සූදානම් කරමින් තිබුණි.
ගම්වාසීන් හා කම්කරුවන් කී ආකාරයට ලග්ගල නගරයෙහි මංමාවත් ආදිය මේ ආකාරයට සම්පූර්ණ කෙරුණේ දින 28ක් ඇතුළතය. මාර්ග බොහොමයක් කාපට් කෙරුණේ ඒ කාලය තුළය. ‘මේ වේගයෙන් මීට දිගටම වැඩ කළා නම් මොරගහකන්ද – කළුගඟ ඉවර වෙලා වතුරවලින් කුඹුරුත් වපුරලා ගොඩක් කල්.’ ගම්වාසියෙකු වන ඒ.එම්. සිරිපාල අධිකාරි මහතා කීවේ එසේය. ‘වැස්සක් දෙකක් ආවාට පස්සෙ ඇවිත් බලන්න මේ පාරවල්වල තරම. අද මේක දැයට කිරුළක් වෙලා.’
රාජපක්ෂ පාලන සමයේ දැයට කිරුළ ව්‍යාපෘතිය වෙනුවෙන් මාර්ග ඉදිකිරීමේ ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක විය. ඒවාද මේ ලග්ගල නගරයේ ඉදිකිරීම් මෙන්, හදිසියේ නිම කළ ඒවා විය. එවැනි මාර්ග පැවතුණේ කෙටි කාලයකට පමණි.
අවතැන්
යුද්ධවලින්, ආපදාවලින් අවතැන්වූවන් ගැන අප ලෝකයේ ඕනෑ තරම් අසා ඇත. එහෙත් ලංකාව සංවර්ධනයෙන් අවතැන් වූ පුද්ගලයන් සිටින රටවල් සුළුතරය අතරින් එකකි. බොහෝවිට සංවර්ධන ව්‍යාපෘතියකින් සිදුවන්නේ ප්‍රදේශවාසීන්ට පහසුකම් රැසක් ලැබීමය. අපේ රටවල සංවර්ධන ව්‍යාපෘතියකින් සිදුවන්නේ ප්‍රදේශවාසීන් අවතැන් වීමය. ලග්ගලට ගොසින් අප ඇසූ කතාවත් සංවර්ධනයෙන් අවතැන්වූවන් පිළිබඳ තවත් එක් කතාවකි. මේ පිරිස අවතැන්ව සිටින්නේ රටේ ජනාධිපතිවරයා ඍජුවම මැදිහත් වී සිදුකළ සංවර්ධන ව්‍යාපෘතියකින්ය.
මොරගහකන්ද හා කළුගඟ ව්‍යාපෘතියෙන් අවතැන් වන පුද්ගලයන්ට විකල්ප ඉඩම් ලබාදීමේ ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ වී තිබුණේ 2008 පමණ අතීතයේ පටන්ය. මොරගහකන්ද ව්‍යාපෘතිය පටන්ගෙන තිබුණේ ඒ කාලයේදීය. කාලය සමග මන්දගාමීව ඇදී ගිය ව්‍යාපෘතියට සමගාමීව 2010 හා 2011 වර්ෂවලදී විකල්ප ඉඩම් ලබාදී අවතැන්වූවන්ව ඉවත් කර තිබුණි.
අවතැන්වන එක් පවුලකට ඉඩම් අක්කර භාගයක් ලැබී තිබුණි. වගා කිරීම සඳහා කුඹුරු ඉඩම් අක්කර එකහමාරක් ලබාදෙන බව පොරොන්දු වී තිබුණි. ගමේ භාෂාවෙන් කීවොත් ගොඩින් අක්කර භාගයක් හා මඩින් අක්කර එකහමාරක් පොරොන්දු විය. ඔවුන් සතුව පෙර තිබුණු ඉඩම් ප්‍රමාණය ඊට වඩා විශාල වුව, කුඩා වුව ඔවුන්ට ලැබුණේ එම ප්‍රමාණය පමණි. නිවාස තනාගැනීම සඳහා වන්දි ලබාදෙන බව පොරොන්දු විය. ඔවුන්ගේ පෙර නිවාස තක්සේරු කොට වන්දි මුදල් ලබාදීම එම පොරොන්දුවේ කොටසකි.
කඩඉම
මේ වෙද්දී ඔවුන් මුහුණදෙන විශාලම ගැටලු‍ව වන්නේ විකල්ප ඉඩම් ලබාදීම පිළිබඳව ලබාදී තිබුණු කඩඉම් දිනය වන 2015 දෙසැම්බර් 31 දිනයයි. කඩඉම් දිනය යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ ඉඩම් ලබාදීමේදී සලකා බලනු ලබන අවසාන දිනයයි. එම දිනය වෙද්දී සිටින පවුල් සංඛ්‍යාවට ඉඩම් ලබාදෙයි. එසේ වුව 2019 වෙද්දී වසර තුනකට වඩා ගෙවී ගොස්ය. ඒ වෙද්දී අලුතෙන් විවාහ වීමෙන් ඇති වූ පවුල් සංඛ්‍යාව බොහෝය. නිවාස තනාගැනීමට ඉඩකඩම් නැතිව තරුණ පවුල් බොහෝමයක් පීඩා විඳිමින් සිටිති.
‘කඩඉම් දිනයක් අපට කළ හදියක්’ යන්න ඔවුන්ගේ විරෝධතාවෙහි ප්‍රධාන සටන්පාඨයක් වන්නේ ඒ අනුවය.
‘මුලින්ම දුන්න කඩඉම 2008 දෙසැම්බර් 31. පස්සේ ඒක 2011 දෙසැම්බර් 31 ට ආවා. අවසානයේ 2015 දෙසැම්බර් 31 කඩඉම් දිනය බවට පත්වුණා. ඊට පස්සේ ආපහු ඉඩම් දීලා නැහැ. 2015 ඉදන් කසාද බැඳපු පවුල් දෙක තුනක්ම එක ඉඩමේ ජීවත්වෙන තැන් ගොඩක් තියෙනවා.’ ලග්ගල අසරණවූවන්ගේ සංගමයේ සභාපති කේ.ජී. රංජිත් මහතා එසේ කීය.
කෙසේ වෙතත් තවත් පිරිසකට ඒ අක්කර භාගයක ඉඩම ලැබී තිබුණේද නැත. එමෙන්ම බොහෝ අයට ලබා දී තිබුණු වන්දි මුදල සොච්චමක් විය. ‘වන්දි ලබාදෙන්නට තක්සේරු කරද්දී පර්චස් එකකට දුන්නේ රුපියල් එක්දාස් පන්සීයයි. සිමෙන්ති මිටියට තිබුණු තක්සේරුව රුපියල් 700යි. එයාලා කියන විදියට රජය තවම දෙන්නේ 1996 තිබුණ වටිනාකමලු. දැන් වටිනාකමට ගැළපෙන්න නීති වෙනස් වෙලා නැහැලු. අපි අපේ ඉඩම් ඒ වටිනාකමට දුන්නා. රට වෙනුවෙන් කියලා.’ ගම්වාසී තරුණයෙකු වන අමිත් තරංග මතක් කළේය.
ගොවිතැන්
මේ ගම්වාසීන්ට අලුතෙන් පවුල් ඇතිවූ විගස ඉඩම් ලබාදීමේ වගකීමක් රජයකට තියෙනවාද යන්නයි. ඉඩම් අක්කර භාගය බැගින් දුන්නාට පසුව නැවත නැවතත් ඉඩම් කුට්ටි ඉල්ලන්නේ මන්දැයි විමසිය හැකිය.
ලග්ගල වෙසෙන්නෝ ගොවීහුය. ගොවිතැන් කරන්නට ඉඩම් හා ජලය වුවමනාය. ඒවා නැතිනම් ආදායමක් නැත. මේ ප්‍රදේශවලට ජලය ලබාදෙන්නට පොරොන්දු වී ඇත්තේ මොරගහකන්ද හා කළුගඟ ව්‍යාපෘති සම්පූර්ණයෙන්ම අවසාන වීමෙන් පසුවය. තවත් වසර දෙකතුනක් ඒ දක්වා බලා සිටින්නට සිදුවෙයි.
‘ව්‍යාපෘතිය ඉවරවෙලා, අපට වගා කරන්න ඉඩමුයි, වතුරයි ලැබුණාම අපට ජීවිතය ගොඩනඟාගන්න පුළුවන්. ඒත් මේ ව්‍යාපෘතිය දවසෙන් දවස කල් යනවා. ජලාශවලට වතුර පිරිලා, වගා කරන්න වතුර ලැබෙන දවස කවදා එයිද කියලා හිතන්න බැහැ. අපට තවමත් ආදායම් මාර්ග නැහැ. අපට තවමත් වන්දි විදියට ලබාදෙන වියලි සලාකයෙන් යැපෙන්න වෙලා. අපට ආදායම් මාර්ග ලැබෙන තෙක් ආණ්ඩුවෙන් යැපෙනවා හැර වෙන විකල්පයක් නැහැ.’ අමිත් තරංග කියයි.
වගා කරන්නට ඉඩම් අක්කර එකහමාරක් ලබාදෙන බව කීවද, බහුතරයකට ඒ ඉඩම් ලැබී තිබුණේ නැත. ඒ නිසා හේන් වගාවක්වත් කරන්නට හැකියාවක් නැත. වගා ඉඩම් ලැබුණු අයටත් ලැබී ඇත්තේ ළඳු කැලෑ පමණි. ‘ගොඩක් අය දන්නේ මඩ ඉඩම් ඔප්පුවේ අංකේ විතරයි. තමන්ට ලැබුණු ඉඩමේ මායිම් හතරවත් දන්නෙ නැහැ. මොකද දුන්න ඉඩම් ළඳු කැලෑ. ඒවා ඩෝසර්වලින් මට්ටම් කරලා වගා කරන්න හදලා දෙන බව කියනවා. ඒවා කවදා වෙයිද දන්නෙ නැහැ.’ එසේ කියන්නේ ඊ.එම්. රංබණ්ඩාය.
වතුර හා කෑම
‘අපි වගා කරලා ජීවත්වුණ මිනිස්සු. අද අපට වගා කරන්න වතුර නැහැ. බොන්නවත් වතුර නැහැ. බොන වතුර එන්නේ බවුසර්වලින්. බවුසර්වල මලකඩ තියෙනවාද දන්නෙ නැහැ. දැන් ගමෙන් වකුගඩු රෝගීන් මතුවෙන්න පටන් අරගෙන.’ ඒ.එම්. සිරිපාල අධිකාරි මහතා කීවේ තවත් කතාවකි.
ආහාරද සලාක ක්‍රමයට ලැබෙයි. එහෙත් සලාක ලැබෙන්නේ පෙර තිබුණු පවුල් ක්‍රමයටය. අලුතෙන් නිර්මාණය වූ පවුල්වලට, අලුත් දරුවන්ට සෑහෙන්නට සලාක ලැබෙන්නේ නැත. සලාක ලැබෙන්නේද දින ගණන් ප්‍රමාද වූ පසුවය. මේ මාසයේ සලාකය දුන් දිනයට පසු දිනයකට ඊළඟ මාසයේ සලාකය කල් යන තත්ත්වයක් උදාවී ඇත. මෙසේ ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ප්‍රමාද වූ නිසා, දැන් එක් මාසයක සලාකයක් පසු වී ඇත.
මාධ්‍ය
කෙසේ වෙතත් හැම මාධ්‍යයක්ම පාහේ වාර්තා කර තිබුණේ ලග්ගල නගරයේ සුන්දරත්වය පමණි. මේ තරම් දියුණු නගරයක ජීවත්වෙන්නට ලැබෙන ජනතාවගේ වාසනාව ගැන වර්ණනා කර තිබුණි. පසුගිය වසර කිහිපයෙහි සමස්තයක් ලෙස රුපියල් කෝටි 1100ක් අවතැන්වූවන් වෙනුවෙන් වෙන් කර ඇතැයි ඒවායේ ලියා තිබුණී. ඒ තරම් මුදලක් වෙන්කිරීමෙන් පසුවද, අවතැන්වූවන්ට පාරේ උද්ඝෝෂණය කරන්නට සිදුවීම කනගාටුදායකය. එහෙත් මාධ්‍ය ආයතන මේ ජනතාවගේ හඬට බිහිරිය.
‘හැම මාධ්‍ය ආයතනයක්ම පෙන්වනවා ලග්ගල දැන් සුරපුරයක් කියලා. ලග්ගල නගරයේ ඇත්ත තත්ත්වය ගැන කියලා දුන්න එක වොයිස්කට් එකක්වත් පත්තරවලයි, ටීවී එකෙයි පළවුණේ නැහැ. නගරයේ හොඳ කියලා පළකරන වොයිස්කට් තමයි ගියේ. හැබැයි විශේෂයෙන්ම රාජ්‍ය මාධ්‍යවල වැඩ කරන අය දැන ගන්න ඕන එයාලා නඩත්තු කරන්නේ අපේ සල්ලිවලින් කියලා. අපේ සල්ලිවලින් නඩත්තු වෙන එයාලා, අපේ බඩටම ගහනවා. හරි නම්, අපේ ප්‍රශ්න විසදන්නයි රාජ්‍ය මාධ්‍ය කතා කරන්න ඕනෑ.” අසරණවූවන්ගේ සංගමයේ සභාපති කේ.ජී. රංජිත් මහතා එසේ කියයි.
අලි
අලි ප්‍රශ්නයද බරපතළය. ලග්ගල යන මාර්ගයේදී අපටද අලි දෙදෙනෙකු දකින්නට ලැබුණි. ‘මේ නගරය හදලා තියෙන්නේ වස්ගමුව කැලේ ඇතුළේ. ඒ නිසා වස්ගමුවේ අලින්ට එන්න බැරිවෙන්නට මිලියන ගාණක් දීලා අලි වැටක් ගැහුවා. හැබැයි වැට ගැහුවේ අලින්ව වැටෙන් ඇතුළට දාලා. පස්සේ ඒ අලින්ව එලවන්න ලක්ෂ 39 ක් කරලා ව්‍යාපෘතියක් ක්‍රියාත්මක කරලා තිබුණා. ඒත් තවමත් අලි ගම ඇතුළේ.’ රංබණ්ඩා කියයි. ‘අලියා ඇවිල්ලා බිත්තියට හේත්තුවෙනවා. එයාලා කියනවා එතකොට එයාලාට කතාකරන්නලු. අලියා ආවාට පස්සේ කතා කොරලා මොනවා කොරන්නද.’ ඔහු වැඩිදුරටත් කියන්නේ එසේය.
වසන්ත
වසන්ත කුමාර සමරකෝන් රියැදුරෙකු ලෙස රැකියාව කළ අයෙකි. ඔහු පදිංචිව සිට ඇත්තේ තම සහෝදරයාගේ නමට තිබූ ඉඩමක තිබුණු නිවෙසකය. ඔහු වෙනුවෙන් නිවෙසක් ලැබී තිබුණේ නැත. ඒ නිසා ඔහු පැරණි ගම්මානයෙන් ඉවත්වීම ප්‍රතික්ෂේප කර තිබුණි. ඔහුට දරුවන් තිදෙනෙක් හා බිරිඳක් සිටිති.
‘ජලාශයට වතුර පුරවන්න ඕන කියලා මට අයින් වෙන්න කිව්වා. මම බැහැ කියලා දිගටම කිව්වා. එක දවසක් එයාලා ඇවිත් කිව්වා මට ඉඩමක් වෙන් කරලා තියෙන්නෙ, ඒකට යන්න ලෑස්තිවෙන්න කියලා. මම බඩු ඔක්කෝම මේ පැත්තට ඇද්දා. මෙහේට ආවාට පස්සේ එහේට වතුර පුරවන්න ගත්තා. ඒත් මෙහෙන් මට ඉඩමක් ලැබුණෙ නැහැ. හිටපු තැනට ආයෙ යන්නත් බැහැ. අද මම ඉන්නෙ කුලියට. මම හැමදාම ගිහින් මට පොරොන්දු වුණ ඉඩම ගැන අහනවා. ඒත් මාව ගණන් ගන්නෙ නැහැ.’
ප්‍රශ්න ගොඩක්
ඉහත කී ප්‍රශ්නවලට අමතරව ලග්ගල අවතැන්වූවන් මුහුණදෙන ප්‍රශ්න ගණනාවකි. ලග්ගල සිට වස්ගමුව මහ වනය හරහා පොළොන්නරුවට නිර්මාණය කරනවායැයි කී මාර්ගය ඉදිකර ඇත්තේ කිලෝමීටර් 4ක් පමණි. අපි ඒ පාරේ කෙළවර දක්වා ගියෙමු. ඉදිවී තිබෙන්නේ නගරය පමණක් බව දකින්නට ලැබුණි. ඒ වනයේ තැනින් තැන ඉදිකළ ගෙවල්ය. ඇතැම් නිවාස විශාල ඒවාය. මාධ්‍යවලින් පෙන්වුවේ ඒ විශාල නිවෙස්ය. එහෙත් බහුතරයක් නිවාස ඉතාම කුඩා ඒවාය. මේ පුරවැසියන් බොහෝ දෙනෙක් දිළිඳු ගොවියෝය. අවතැන් වීම නිසා සමාජ ප්‍රශ්න ද බොහෝය. ඇතැම් අය එකිනෙකා ගැටෙන්නේ ඉඩම්, මායිම් ප්‍රශ්නවලටය. එකම පවුලේ සහෝදර සහෝදරියන් පවා නිවාස අයිතිය වෙනුවෙන් ගැටෙන්නට පටන්ගෙන ඇත. ව්‍යාපෘතියෙහි කම්කරුවන් ලෙස වැඩ කිරීමේ අවස්ථාවද ගම්වාසීන්ට අහිමි වී ඇත. ඒ, යම් අයිතියක් ඉල්ලා උද්ඝෝෂණය කළොත් රැකියාව අහිමි කිරීමේ ප්‍රතිපත්තියක් මොරගහකන්ද පරිපාලනයයට තිබුණු නිසාය.
ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, සජිත් ප්‍රේමදාස ඇතුළු නායකයන් මොරගහකන්ද විවෘත කළේ ඉහත කී, නොකී අඩුපාඩු රැසක් තිබියදීය. ඒ අඩුපාඩු පෙන්වූ ජනතාව තඹේකට නොතකමින්ය.■
ජනපති රාජ්‍ය සමාගමක් වහන්න ලෑස්තියි
අපට ඉන්නේ රාජ්‍ය දේපළ ආරක්ෂා කිරීම ගැන, රාජ්‍ය සමාගම් රැකගැනීම ගැන ආඩම්බරයෙන් කතාකරන ජනාධිපතිවරයෙකි. ජනාධිපතිවරයා ආණ්ඩුවෙන් එජනිසය ඉවත් කරගැනීම සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් කළ හේතු අතර ප්‍රධානම හේතුවක් වුණේ රාජ්‍ය දේපළ විකුණාදැමීම ගැනයි. ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි ගැන විකුණා දමන්නට යන බව කීවේ ඔහුගේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී කණ්ඩායමය.
මේ ලිපියෙන් අපි කතාකරන්නේ මහවැලි හා පරිසර අමාත්‍යවරයා වශයෙන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන විසින් තමන්ගේ අමාත්‍යාංශය යටතේ තිබෙන සමාගමක් වැසීමට ගන්නා උත්සාහයක් ගැනය. සමාගමේ නම මහවැලි උපදේශක සේවා කාර්යාංශයයි. මේ සමාගම වසා දැමීමට අප නොදන්නා සාධාරණ හේතු තිබෙනවා විය හැකිය. එහෙත් සමාගමේ සභාපතිවරයාට එරෙහිව බරපතළ වංචා චෝදනාවක් තිබියදී සමාගමක් වසා දැමීමට උත්සාහ කිරීම ගැටලු සහගතය. විශේෂයෙන්ම එම සමාගමේ සභාපතිවරයා ජනාධිපතිවරයා විසින් නීති විරෝධී ලෙස පත් කර තිබේ නම් තත්ත්වය තවත් බරපතළය. සභාපතිවරයාගේ නම වෛද්‍ය හර්ෂ සමරවීරය.
මහවැලි උපදේශක සේවා කාර්යාංශය පෞද්ගලික සමාගම යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ 1998 දී සමාගම් පනත යටතේ පෞද්ගලික සමාගමක් ලෙස ලියාපදිංචි කළ ආයතනයකි. එය මහවැලි අධිකාරිය යටතේ පාලනය වෙයි. රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික ක්ෂේත්‍ර දෙකේම ව්‍යාපෘතිවල යෙදෙයි. උපදේශන සේවා සහ ඉදිකිරීම් සේවා සැපයීම මහවැලි උපදේශක සේවා කාර්යාංශයේ වැඩකටයුතු අතර ඇත.
මහවැලි උපදේශන කාර්යාංශය පාඩු ලැබූ සමාග මක් නොවේ. එම සමාගම 2013 දී ලැබූ ආදායම රුපියල් මිලියන 145 කි. 2014 ලැබූ ආදායම රුපියල් මිලියන 185 කි. 2015 ලැබූ ආදායම රුපියල් මිලියන 205 කි. 2016 ලැබූ ආදායම රුපියල් මිලියන 150 කි. 2017 දී ලැබූ ලාභය රුපියල් මිලියන 221කි. මේ වෙද්දී අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය විසින් මෙම සමාගම වසා දැමීමට තීරණය කර ඇති අතර ඒ සඳහා කමිටුවක් පත්කොට, කමිටුවේ තීරණයද සේවකයන් වෙත දැනුම් දී ඇත. ඒ අනුව සේවකයන්ගෙන් පිරිසක් මහවැලි අධිකාරියට බඳවාගන්නා බව කියා ඇත. තවත් පිරිසකගේ රැකියා පිළිබඳ සහතිකයක් නැත. කෙසේ වෙතත් මේ වෙද්දී එම සමාගමේ සේවකයන් ඉන්නේ කිසිදු පැහැදිලි හේතුවක් ඉදිරිපත් නොකර තම සමාගම වසා දැමීම ගැන කෝපයෙනි.
1979 අංක 23 දරන ශ්‍රී ලංකා මහවැලි අධිකාරිය පනතට අනුව මෙවැනි සමාගමකට සභාපතිවරයාව තෝරාගත යුත්තේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය විසින්ය. ආණ්ඩුවේ අධ්‍යක්ෂවරුන් හා කොටස් හිමියන්ගේ නියෝජිතයන් ලෙස අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය හත් දෙනෙකුගෙන් සමන්විත විය යුතුය. එසේ වුව මහවැලි උපදේශන කාර්යාංශයේ අධ්‍යක්ෂවරුන් තුන්දෙනෙක් පමණක් සිටි අතර, සභාපති හර්ෂ සමරවීර පත් කර තිබුණේ රේඛීය අමාත්‍යාංශයේ අමාත්‍යවරයා විසින්ය. අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කළේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයාය. මහවැලි උපදේශන සේවා අධිකාරියේ සිටියේ ජනාධිපතිවරයා විසින් අණපනත් උල්ලංඝනය කරමින් පත්කළ සභාපතිවරයෙකි.
කෙසේ වෙතත් මහවැලි උපදේශක සේවා කාර්යාංශය ගණන් හිලව් බේරා වසා දැමීමටත්, කාර්යාංශයේ වත්කම් ශ්‍රී ලංකා මහවැලි අධිකාරියට පවරා ගැනීමටත් තීරණය කළ බව පවසා 2018 ජුනි 06 වැනිදා මහවැලි අධිකාරියෙහි අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල්ගේ අත්සනින් සේවකයන් වෙත ලිපියක් ලැබී තිබේ.
ඉංජිනේරු එල්.ආර්.එච්. පෙරේරා මෙම සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙකුව සිටියේය. ඔහු 2018 මැයි 31 වැනිදා සිය ඉල්ලා අස්වීම ලබාදී තිබුණි. එම ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපියෙහි ඉල්ලා අස්වීමට හේතු සඳහන් කර තිබේ. සභාපතිවරයා විසින් අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයට ව්‍යාජ තොරතුරු සහිත ලිපියක් ඉදිරිපත් කිරීමයි.
එලෙස ඉදිරිපත් කර තිබුණේ ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් ඇන්ඞ් ඉංජිනියර්ස් ප්‍රයිවෙට් ලිමිටඞ් නම් සමාගමක් විසින් ලැබූ බව කියන ලිපියකි. පෙබරවාරි 18 දිනැතිව ඉදිරිපත් කර තිබුණු එම ලිපියෙහි සඳහන්ව තිබී ඇත්තේ ඉදිරි මාස දෙක ඇතුළත මොරගහකන්ද ව්‍යාපෘතියට අදාල මුදල්, මහවැලි උපදේශක කාර්යාංශයේ ගිණුමට බැර කරන බවයි.
ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් සමාගම විසින් ලබාදීමට පොරොන්දු වී තිබුණේ මොරගහකන්ද ව්‍යාපෘතියට අනුබද්ධිතව ඉදි කරන්නට නියමිතව තිබුණු ඉදිකිරීමකට අදාල ව්‍යාපෘතියක මුදල්ය. ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් සමාගමෙන් මහවැලි උපදේශන කාර්යාංශයට මුදල් ගෙවිය යුතුව තිබුණේ ගිවිසුම් දෙකක් අහෝසි වීම නිසාය.
සංචාරක බංගලාවක්, වැසිකිළි පද්ධතියක් හා තොරතුරු මැදිරියක් පිළිබඳ ගිවිසුම් මහවැලි උපදේශක කාර්යාංශය හා ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් ඇන්ඞ් ඉංජිනියර්ස් සමාගම යන දෙපාර්ශ්වයම විසින් එක්මතිකව අහෝසි කර තිබුණි. සැබෑ හේතුව වී තිබුණේ මූල්‍ය අර්බුදයක් මත ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන්ස් ආයතනය වැඩබිමෙන් ඉවත් වීමයි. ඒ අනුව මහවැලි උපදේශක කාර්යාංශයට ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් සමාගමෙන් මුදල් ගෙවිය යුතුව තිබුණි.
ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් සමාගමට කොන්ත්‍රාත්තුව බාරදීමම ගැටලු‍වක් වී තිබුණි. ඒ ටෙන්ඩර් පටිපාටියට පිටින්ය. ඉන්පසුව අත්තිකාරම් ගෙවීමද ගැටලු‍වක් විය. සාමාන්‍යයෙන් සමාගමක් ව්‍යාපෘතියකට අදාල වැඩබිමට ගොස්, වැඩ ආරම්භ කිරීමෙන් පසුව අත්තිකාරම් මුදල ගෙවිය යුතුය. ගෙවිය යුත්තේ කොන්ත්‍රාත් මුදලින් 20%ක් පමණි. ඒ සියල්ලට පෙර කොන්ත්‍රාත් සමාගම විසින් බැඳුම්කර මුදලක් තැබිය යුතුය. ඒ බැඳුම්කර මුදල් නැතිවම ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් වෙත මුදල් නිකුත් කර තිබුණි. අවසානයේ, නියමිත දිනයට ව්‍යාපෘතිය අවසන් කිරීමට ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් අසමත් වී තිබුණි.
ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් විසින් රුපියල් මිලියන 12ක් නැවත ගෙවා තිබුණි. එහෙත් මහවැලි උපදේශක කාර්යාංශයේ වාර්තාවලට අනුව තවත් රුපියල් මිලියන
35ක් ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන්ස් විසින් ගෙවිය යුතු විය. ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් ආයතනය එවැනි මුදලක් ගෙවීමට එකඟ වී නැත. ස්ටාර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් ආයතනය මහවැලි උපදේශක කාර්යාංශයේ සභාපතිවරයාගේ හිතුමතේට තෝරාගෙන තිබුණු ආයතනයක් වූ නිසා වගකීම සභාපතිවරයා වෙත එල්ලවිය. අවසානයේදී සභාපතිවරයා තමන්ගේ පෞද්ගලික ගිණුමෙන් මිලියන 15ක් මහවැලි උපදේශන කාර්යාංශයේ ගිණුමට බැර කර තිබුණි.
සමස්ථයක් ලෙස මෙම ආයතනයේ කොන්ත්‍රාත්කරුවන්ව තෝරාගැනීමේදී ටෙන්ඩර් පටිපාටිය උල්ලංඝනය කිරීම ඇතුළු ගැටලු රැසක් තිබුණි. ඒවා සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල වී තිබුණේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත්කළ සභාපතිවරයාටය. ඊට අමතරව සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේද ගැටලු තිබුණි.
මහවැලි උපදේශක කාර්යාංශය වහන්නට සූදානම් වෙන්නේ අකාර්යක්ෂම පරිපාලනය හා ව්‍යාපෘතිවල කොන්දේසි කඩකිරීම ඇතුළු එවැනි ගැටලු රැසක් තිබියදී ඒවා ගැන පරීක්ෂණ නොකරමය. ජනවාරි 04 වැනි සිකුරාදා සමාගමේ සේවකයන් පිරිසක් ජනාධිපතිවරයාව හමුවී දූෂණ පිළිබඳව පියවර ගැනීමට යෝජනා කර තිබුණද, ජනාධිපතිවරයා කියා තිබුණේ දැන් ඒවා ගැන සොයා බැලීමෙන් ප්‍රයෝජනයක් නැති බවය. සමාගම භාරව සිටි අමාත්‍යවරයා ලෙස මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා විසින් මේ සමාගම වැසීම පිළිබඳ වගකීම ගත යුතු වුව සේවකයන් සමඟ ජනාධිපතිවරයා කියා තිබුණේ තමන් මේවා ගැන කිසිත් නොදැන සිටි බවයි. කිසිත් නොදන්නා බබාගේ චරිතය ජනාධිපතිවරයාට හොඳට පුරුදු බව අපි දන්නෙමු. ජනාධිපතිවරයා, තමා ඉදිරිපිට අත්සන් කළ සිංගප්පූරු ගිවිසුම ගැනවත් කිසිත් නොදන්නා බබෙක් විය. එසේ වුව තමාගේ යටතේම ඇති සමාගමක් වැහෙන තෙක් කිසිත් නොදැන සිටීමෙන් කියා පාන්නේ ජනාධිපතිවරයා ලංකාවේ සිටි අසාර්ථකම නායකයෙන් බවය.■
ජීඑම්ඕඒ දේශපාලන වුවමනාවලට යොදවලා: රුක්ෂාන් බෙල්ලන
වෛද්‍ය අනුරුද්ධ පාදෙනිය ඇතුළු පිරිස රාජපක්ෂවරුන්ගේ අවශ්‍යතා අනුව වෛද්‍ය වෘත්තිය සහ රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය දේශපාලන අවශ්‍යතා ඉටු කර ගැනීමට යොදා ගන්නා බව රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංසදයේ සභාපති වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන පවසයි.
පසුගිය වසර කිහිපය තුළ අනුරුද්ධ පාදෙනිය ඇතුළු පිරිස වෛද්‍යවරුන්ගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් සටන් නොකර පටු දේශපාලන අරමුණු වෙනුවෙන් වර්ජන ක්‍රියාමාර්ගවල යෙදෙමින් වෛද්‍ය වෘත්තියට අවමන් කළ බවත් රාජිත සේනාරත්න මහතා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කළ සමයේ ඒ මහතා සමග කිසිදු සාකච්ඡාවකට නොගොස් සිටි නමුත්, පසුගිය නීති විරෝධි ආණ්ඩුවේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් වුණු චමල් රාජපක්ෂ මහතා පත්වීම් ගත් දිනයේදීම ඒ මහතා සමඟ සුහදව සාකච්ඡා පැවැත්වූ බවත් ඔහු පැවසීය.
ඔහු කියාසිටියේ, රජයේ වෛද්‍යවරුන්ගේ සංගමයේ අවුරුදු 90ක ඉතිහාසය තුළ අනුරුද්ධ පාදෙනිය ඇතුළු පිරිස මේ දිනවල කරමින් යන ආකාරයේ හුදු දේශපාලන අරමුණු ඉටු කරගැනීමක් කිසිදා සිදුවී නැති බවයි.■
හංසි මානවඩු
ලේක්හවුස් කුමන්ත්‍රණකාරී පත්වීම් සාධාරණය කරයි
නීති විරෝධී ආණ්ඩුව පැවති කාලයේ ලේක්හවුස් ආයතනයෙහි සේවකයන්ට ලබාදුන් 40ක් පමණ වන කළමනාකරණ උසස්වීම් අහෝසි නොකොට ඒවා සාධාරණීකරණයට වත්මන් පාලනාධිකාරිය දැඩි උත්සහයක යෙදී සිටින බව වාර්තා වේ.
මෙම කළමනාකාර පත්වීම් ලැබී ඇත්තේ ලේක්හවුස් ආයතනයෙහි සේවය කළ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ සාමාජිකයන් 20 දෙනෙකුට හා පොදු ජන පෙරමුණෙහි සාමාජිකයන් 20 දෙනෙකුටය. එම පත්වීම් සාධාරණීකරණය සඳහා සමාගමේ ලේකම්වරිය ආයතනයේ සියලු‍ම සේවකයන් ආමන්ත්‍රණය කරමින් ලිපියක් යවා ඇත. අදාළ පත්වීම් සඳහා කිසිදු වැටුප් වර්ධකයක් ලබා දී නොමැති බවත් ඊට අදාළ දීමනාවන් ලබාදී නොමැති බවත් එම තාවකාලික පත්කිරීම් සියල්ල අමාත්‍යාංශය මගින් පත් කරන විමර්ශනයට යොමු කර එම කමිටුවෙහි නිර්දේශ අනුව ක්‍රියා කිරීමට පාලනාධිකාරිය කටයුතු කරන බවත් එම දැනුම්දීමේ සඳහන් වේ.
කළ විමසුමකදී ලේක්හවුස් ආයතනයේ සමාගම් ලේකම් කුමුදු ගුණවර්ධන මහත්මිය පවසා සිටියේ තමාගේ අත්සන සහිත එවැනි ලිපියක් ලේක්හවුස් සේවකයන්ට ලබාදුන් බවත් අදාළ ලිපිය සම්බන්ධයෙන් දූරකථනයෙන් කිසිදු පැහැදිලි කිරීමක් කළ නොහැකි බවත්ය.■
ඇමෙරිකන් නැව්වලට අවසර දුන්නේ ගෝඨා
ශ්‍රී ලංකාවේ මුහුදු තීරයට ඇතුළුවීමට ඇමෙරිකානු යුද නැව්වලට අවසරය ලැබී ඇත්තේ 2007 දී ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශ ලේකම් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ අත්සන් කළ ගිවිසුමක් අනුව බව වාර්තා වෙයි.
මේ ගිවිසුම පිළිබඳව ජනවාරි 09 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේදී පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී නලින්ද ජයතිස්ස විසින් පෙන්වා දුන්නේය. 2007 ජුලි 07 වැනිදා ඇක්සා නමින් ඇතිකරගෙන තිබුණු එම ගිවිසුමට අනුව ශ්‍රී ලංකා මුහුදු තීරයේ මුර සංචාරවල යෙදීමට ඇමෙරිකානු යුද නැව්වලට අවස්ථාව හිමිව තිබේ.
මේ ගිවිසුම පිළිබඳව පාර්ලිමේන්තුවේදී අදහස් දක්වමින් ඒකාබද්ධ විපක්ෂ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී වාසුදේව නානායක්කාර පෙන්වා දී තිබුණේ ඇක්සා නම් ගිවිසුම පිළිබඳව 2010 දී පැවති කැබිනට් මණ්ඩල රැස්වීමකදී හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගෙන් තමන් විමසූ බවයි. එය අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයෙකු හා විදේශ තානාපතිවරයෙකු අතර ඇතිවූ ගිවිසුමක් පමණක් බවත්, තමා අත්සන් නොකළ නිසා එම ගිවිසුමට බලයක් නොමැති බවත් එම විමසීමට ප්‍රතිචාර ලෙස මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා පැවසීයැයි වාසුදේව නානායක්කාර මන්ත්‍රීවරයා කීය. එසේ වුවද ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් අත්සන් කිරීම සඳහා අමාත්‍යංශ ලේකම්වරුන්ට බලයක් තිබෙන බවත්, බොහෝ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් සඳහා අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් අත්සන් කර ඇති බවත් අනිද්දා සමඟ අදහස් දැක්වූ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනය පිළිබඳ විශේෂඥ දැනුමක් ඇති නිලධාරීහු පවසති.■
ජනපතිගේ ‘ස්විස් චැලෙන්ජ්’ට රතන හිමිගෙන් ප්‍රහාර
ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ යෝජනාවක් අනුව ක්‍රියාත්මක වන පාවෙන ගෑස් ගබඩා පර්යන්ත ව්‍යාපෘතියට ඔහුගේ හිතෙෂිවන්තයෙකු වන අතුරලියේ රතන හිමි විරුද්ධත්වය ප්‍රකාශ කර තිබේ.
ඒ ජනවාරි 09 දින රාජගිරිය සදහම් සෙවණ විහාරස්ථානයේදී මාධ්‍ය හමුවක් කැඳවමින්ය. එම මාධ්‍ය හමුව පවත්වා ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකා ජාතික මහා සභාව යන නමිනි.
රටේ බලශක්ති අර්බුදයට විසඳුමක් ලෙස හුවා දක්වමින් ආණ්ඩුව විසින් නිසි කැබිනට් අනුමැතියකින් තොරව එම ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාර ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කරන්නට සූදානම් වන බවත් රටේ අනාගතයට බලපාන එම ව්‍යාපෘතිය නතර කර දැමිය යුතු බවත් රතන හිමියන් එහිදී පවසා ඇත.
ස්වාභාවික වායුව ශ්‍රී ලංකාව සතුව පවතින බවත්, 2008 වසරේදී මන්නාරම් ද්‍රෝණියේ ස්ථාන හතරක කරන ලද කැණීම්වලදී වසර 60ක කාලයකට අවශ්‍ය ගෑස් තිබෙන බවට හඳුනාගෙන තිබෙන බවත් රතන හිමි එහිදී පෙන්වා දී ඇත.
කඩිමුඩියේ මෙම ව්‍යාපෘතිය ගෙනඒමට දේශපාලනඥයන් උත්සාහ කරන්නේ ආර්ථික වාසි ලබාගැනීමට බවත්, ඉදිරියේදී එළඹෙන ජනාධිපතිවරණය, මහ මැතිවරණය හා පළාත් සභා මැතිවරණවලට මුදල් යෙදවීමට බවත් ඒ හිමියන් අවධාරණය කර ඇත.
මෙම ස්වාභාවික පාවෙන ගෑස් ගබඩා සංකීර්ණ ව්‍යෘපෘතිය පිළිබඳව විශේෂ හෙළිදරව්වක් කෝටි 126,000ක ජනාධිපතිගේ ස්විස් චැලෙන්ජ් අභියෝගයට ලක් වෙයි යනුවෙන් මෙවර පුවත්පතේ 3 වන පිටුවේ පළවී ඇත. මෙම ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳව මීට පෙර අවස්ථා ගණනාවකදීද අනිද්දා හෙළිදරව් කළේය.
ජනාධිපති කාර්යාලයෙන් තොරතුරු කොමිසමට නඩු
අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහගේ වත්කම් බැරකම් ප්‍රකාශය අදාළ ඉල්ලු‍ම්කරුවන්ට ලබා දෙන්නයැයි ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයට නියෝග කළ තොරතුරු කොමිෂන් සභාවට එරෙහිව නීතී මාර්ගයෙන් කටයුතු කරන බවට ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයෙන් ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ආයතනයට ලිඛිතව දැනුම් දී ඇතැයි වාර්තා වේ.
රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ 2017 ජුනි මාසයේ සිට 2018 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් 04 වන දින දක්වා වත්කම් බැරකම් ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනය විසින් ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයෙන් ඉල්ලා තිබුණි. 2018 දෙසැම්බර් 04 වන දින තොරතුරු කොමිසම විසින් ඒ තොරතුරු ලබාදෙන්න යැයි ජනාධිපති කාර්යාලයට පවසා ඇත.
ඉන්පසුව දෙසැම්බර් 19 වන දින ජනාධිපති ලේකම් උදය ආර් සෙනෙවිරත්න මහතාගේ අත්සන සහිත ලිපියක් මාර්ගයෙන් ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනයේ විධායක අධ්‍යක්ෂ අශෝක අබේසේකර මහතාට දැනුම් දී ඇත්තේ 2018 දෙසැම්බර් 04 වන දින තොරතුරු කොමිසමෙන් ලබා දුන් තීන්දුවට එරෙහිව නීති මාර්ගයෙන් කටයුතු කරන බවය.
ජනපති පෞද්ගලික ලේකම්ට උසාවියෙන් අධිචෝදනා
ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන විසින් ඔහුගේ පෞද්ගලික ලේකම්වරයා ලෙස පසුගියදා පත්කර ගන්නා ලද ජනක රණවක මහතාට එරෙහිව නීතිපතිවරයා විසින් ගොනු කරන ලද චෝදනා බාරදීම මහාධිකරණය විසින් සිදුකර ඇත.
මහාධිකරණ විනිසුරු මංජුල තිලකරත්න ඉදිරියේ මෙම චෝදනා කියවීම ජනවාරි 09 දින සිදුවී ඇත.
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර මහ නගර සභාවේ නගරාධිපති මධුර විතානගේ සතුවූ පෞද්ගලික පරිගණකයට අයුතු ලෙස පිවිස එහි දත්ත සොරකම් කළේ යැයි ජනාධිපති පෞද්ගලික ලේකම් ඇතුළු විත්තිකරුවන් දෙදෙනෙකුට චෝදනා එල්ල වී ඇත.
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර නගරාධිපතිවරයා එහි උපනගරාධිපතිවරයා වශයෙන් කටයුතු කරන සමයේදී පෞද්ගලික පරිගණකයට අයුතු ලෙස පිවිසීම සිදුවී ඇති අතර එසමයේ ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර මහ නගරසභාවේ නගරාධිපතිවරයා වශයෙන් කටයුතු කර ඇත්තේ ජනක රණවක මහතාය.
කෙසේ වෙතත් ඔහු සහ අනෙක් විත්තිකරුවා අධිකරණයේදී ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ එම චෝදනාවට තමන් නිවැරදිකරුවන් බවය.
ඉඳුවර බණ්ඩාර
ව්‍යවස්ථාව ගැන වාර්තා පහක්
නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් පිළිබඳ යෝජනා ඇතුළත් වාර්තා පහක් පාර්ලිමේන්තුවේ සියලු සාමාජිකයන්ගෙන් සමන්විත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මණ්ඩලයට ජනවාරි 11 වැනිදා ඉදිරිපත් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මෙහෙයුම් කමිටුවේ සාමාජිකයෙක් පැවසීය.
ඒ අනුව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මණ්ඩලයේ විද්වත් කමිටුවේ බහුතර කණ්ඩායම සකස් කළ වාර්තාව, එම විද්වත් කමිටුවේ සුළුතර කණ්ඩායම සකස් කළ වාර්තාව, පළාත් සභා මහ ඇමතිවරුන් නව දෙනාගේ යෝජනා ඇතුළත් වාර්තාව, දේශපාලන පක්ෂවලින් ඉදිරිපත් කළ යෝජනා ඇතුළත් වාර්තාව, මීට පෙර ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මණ්ඩලයේදී ඉදිරිපත් වූ අදහස් ඇතුළත් වාර්තාව, එලෙස ඉදිරිපත් කරන බව එම සාමාජිකයා කීය.
විද්වතුන්ගේ කමිටුව විසින් වාර්තා දෙකක් සකස් කර තිබුණු අතර එයට හේතුවී තිබුණේ විද්වතුන්ගේ කමිටුවෙහි සාමාජිකයන් දෙදෙනෙකු බහුතර මතයට එකඟ නොවීමයි. ඒ අනුව බහුතර කණ්ඩායම හා සුළුතර කණ්ඩායම ලෙස වාර්තා දෙකක් ඉදිරිපත් කර තිබුණි. සමස්ත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව යෝජනා ඇතුළත් වන්නේ අවසානයට ඉදිරිපත් කළ එම වාර්තා දෙකෙහි බව ඔහු පැවසීය.
කෙසේ වෙතත් ඇතැම් මාධ්‍ය විසින් ප්‍රචාරය කරන ආකාරයේ ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් පිළිබඳ යෝජනා, ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිත වාර්තා අතරින් එකකවත් සඳහන් නොවෙන බව ඔහු වැඩිදුරටත් කීය. විද්වත් කමිටුවේ වාර්තා දෙකෙහි සඳහන්ව තිබෙන බලය බෙදීමේ යෝජනාව ශ්‍රීලනිපය නියෝජනය කරන පළාත් සභා මහ ඇමතිවරුන් විසින් ඉදිරිපත් කළ අදහස් මත පදනම් වී තිබෙන බවත් ඔහු පැවසීය.
ඒ අනුව දැනට ඉදිරිපත් කර තිබෙන වාර්තා සියල්ලම පිළිබඳව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මණ්ඩලයේදී විවාදයට ලක් කරන බවත්, එහිදී එකඟ වන අවසන් එකඟතා මත ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ මෙහෙයුම් කමිටුව විසින් අවසාන එකඟතා සහිත ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතක් සකස් කරන බවත් ඔහු කීය.
අනුරංග ජයසිංහ