පසුගිය යහපාලන ආණ්ඩු කාලය තුළ රජයේ ආයතනවල සිදුවී ඇතැයි සැලකෙන දූෂණ, වංචා සාපරාධි ලෙස විශ්වාසය කඩවීම්, සාපරාධී දේපල පරිහරණය, රැවටීම බලය හෝ අධිකාරිය, රජ්‍ය සම්පත් හා වරප්‍රසාද අනිසි ලෙස පාවිච්චි කිරීම හෝ අවභාවිතය සම්බන්ධයෙන් සොයාබැලීම සඳහා ජනාධිපතිවරයා විශේෂ කොමිෂන් සභාවක් පත්කර තිබේ.
ඉහත කී වැරදි ක්‍රියාවන්හි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජ්‍ය වත්කම්වලට, රාජ්‍ය ආදායමට බරපතළ අලාභ හෝ හානි සිදුවී තිබීම සම්බන්ධයෙන් දේශපාලන පදවි දැරූ හා තවදුරටත් දරමින් සිටින පුද්ගලයන්ට සහ රජයේ සේවකයන් හා ව්‍යවස්ථාපිත මණ්ඩලයන්හි නිලධරයන් වශයෙන් සේවයේ නිරතව සිටි සහ තවදුරටත් සේවයේ නිරතව සිටින පුද්ගලයන්ට එරෙහිව බරපතළ චෝදනා පිළිබඳ මහජන පැමිණිලි, තොරතුරු හා සෙසු කරුණු ලබා ගැනීම මෙම කොමිෂන් සභාවේ අරමුණ වේ.
එම තොරතුරු පිළිබඳ කඩිනම්, අපක්ෂපාති හා පුළුල් විමර්ශන පැවැත්වීම, ඒවාට නීති ප්‍රකාරව වගකිව යුතු පුද්ගලයින් හඳුනා ගැනීම, එම හඳුනාගැනීම්වලට අදාළ නීති කෘත්‍ය ඇරඹීම සඳහා පොලිසියට අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශන කොමිසමට හෝ වෙනත් අධිකාරියකට පැවරීම, සාපරාධි නීති කෘත්‍ය සඳහා නීතිපතිවරයාට ඉදිරිපත් කිරීම ආදිය එම කොමිෂන් සභාවට අයත් කාර්යයන් වේ.
මෙම කරුණු පරීක්ෂා කිරීම් සිදුවන්නේ 2015 ජනවාරි 14 දින සිට 2018 දෙසැම්බර් 31 දින දක්වා කාලයට අදාළවය. මෙම කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිවරයා වශයෙන් හිටපු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු උපාලි අබේරත්න පත්කර ඇත. එහි සෙසු සාමාජිකයන් වන්නේ හිටපු මහාධිකරණ විනිසුරු සරෝජනී කුසලා වීරවර්ධන, හිටපු විගණකාධිපති පී.කේ.ඒ. ප්‍රේමතිලක, ලලිත් ආර් ද සිල්වා හා හිටපු නියෝජ්‍ය පොලිස්පති විජය අමරසිංහය.■
යහපාලන වැරදි සොයන්න ජනාධිපති කොමිසමක්
ව්‍යවස්ථාව හදන්නේ ජාතිවාදීන්ට වුවමනා විදියටද?
අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් නීතිගත කර ගන්නට පුළුවන් තත්ත්වයක් පෙනෙන්නේ නැත. මේ අවුරුද්දත්, ලබන අවුරුද්දත් මැතිවරණ වසර බවට පත් වන්නට බොහෝ දුරට ඉඩකඩ තිබියදීත්, අඩු ම ගණනේ අලුත් ව්‍යවස්ථාවක කෙටුම්පත වත් සකස් කර ගන්නට තව ම හැකි වී නැත. මැතිවරණ මුවවිටෙහි දී ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයකට ඇති ඉඩ අවම බව ද කිව යුතු නැත.
එසේ තිබිය දී, ගෙනෙන්නට හදන ව්‍යවස්ථාවෙන් රට දෙකඩ වන්නට නියමිත යැයි ද, රට කොටස් නවයකට කැඩෙන ෆෙඩරල් රාජ්‍යයක් නිර්මාණය වන්නට නියමිත යැයි ද, කියමින් මහජනතාව ඉදිරියේ බිල්ලන් මවා පාන ව්‍යාපෘතිය දැනටමත් ඇරඹී තිබේ. බල ලෝභයෙන් මත් වුණු, මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ප්‍රමුඛ ඔහුගේ දූෂිත බල ඇණියේ එකී බල ලෝභය සංතෘප්ත කරනු වස්, ජාතිවාදය, ආගම්වාදය ඉදිරියට දමා ගෙන කෙරෙන කතාබහ ද දැන් හැම දවසක ම මාධ්‍යවල යහමින් දකින්නට අසන්නට ලැබේ.
මේ වන විට, අලුත් ව්‍යවස්ථාවට එරෙහි ව යමින්, සියලු සිංහල බෞද්ධ ජාතිවාදී ආගම්වාදී සංවිධාන හා පුද්ගලයන් එක තැනකට එකතු කරනවා යැයි කියන සංවිධාන ද ගොඩ නැගී තිබේ. වෙන වෙන ම, විවිධ පෙරමුණුවල අන්තවාදය වගා කළ භික්‍ෂූන්, ගිහියන්, ඊනියා උගතුන් මෙන් ම ජාතික චින්තකයන් ද මේ එක ම පෙරමුණක එකට හිඳිමින් සිටිනු දක්නට ලැබේ.
මේ පිරිස ම අසුන් ගන්නා තවත් පෙරමුණකින් කියන්නේ, ව්‍යවස්ථාව හැදිය යුත්තේ භික්‍ෂූන් වහන්සේලාගේ අනුදැනුම මත, ඔවුන්ගෙන් පිරිසක් ද ඇතුළත් කර ගත් කමිටුවකින් බව ය.
තමන්ගේ සිය ගණන් ශාඛා බෙදී ගිය ශාසන නිකායවල විනය කතිකාවත් පවා සම්මත කර ගෙන පිළි ගන්නට නොහැකි වුණු භික්‍ෂූන්, ඒවා රටේ නීතියෙන් පිළි ගැනීම ගැන දෙකට බෙදී වාද විවාද කර ගන්නා භික්‍ෂූන්, රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව හදන්නට තමන් දායක කර ගන්නට යැයි කීම තරම් තවත් විකාරයක් තිබේ ද?
අනෙක, මේ අන්තවාදී ජාතිවාදීන් දායක කර ගෙන සැදිය හැකි නවීන ව්‍යවස්ථාව කුමක් ද?
ඔවුන්ට අවශ්‍ය, බුද්ධාගම රාජ්‍ය ආගම වනවා දකින්නට ය. බුද්ධ ශාසනයට රාජ්‍ය අනුග්‍රහය දෙනවාත්, අනෙක් ආගම්වලට එවැනි සැලකීමක් නොකරනවාත් බලන්නට ය. සිංහල භාෂාව එක ම රාජ්‍ය භාෂාව වනවා බලන්නට ය. (දැන් දමිළ ද රාජ්‍ය භාෂාවකි.) සියලු බලතල තම අතේ ගුලි කර ගත්, එක ම රජ කෙනකුගෙන් රට පාලනය වනවා දකින්නට ය. ඒ රජාගේ සියලු අනුග්‍රහයන් බුද්ධාගමට, බුද්ධ ශාසනයට හිමි වනවා දකින්නට ය. ලංකාව සිංහල බෞද්ධයන්ගේ රට හැටියට හඳුන්වනවා දකින්නට ය. දමිළ මුස්ලිම් මිනිසුන්, සිංහලයන්ට දෙවැනි ජන කොටසක් ලෙස නීතියෙන් ම නියම කරනවා දකින්නට ය. රටේ සියලු ම වරප්‍රසාද හා වරදාන, අවස්ථාවල මුල් කොටස සිංහල බෞද්ධයන්ට ලැබෙනවා දකින්නට ය. රට මධ්‍යයේ අධිකාරිවාදී ආණ්ඩුවක් බිහි වනවා දකින්නට ය. දමිළ හෝ මුස්ලිම් හෝ මිනිසුන් සමග කිසි ම ආකාරයක පාලන බලය බෙදා හදා ගැනීමක් නොවනවා දකින්නට ය. සංඛ්‍යාත්මක සුළුතරයන්ට කිසි ම කේවෙල් කිරීමක් කළ නොහැකි වනවා දකින්නට ය. කොටින් ම බහුතර ජාතියේ වුවමනා එපාකම් මත පමණක් රට පාලනය වනවා දකින්නට ය.
මෙවැනි අන්තවාදී අදහස්වලින් පිරෙන ව්‍යවස්ථාවක් බහුත්වවාදී රටකට ගැළපෙන්නේ කොහොම ද? මේ සියවසේ දියුණු ලෝකයට ගැළපෙන්නේ කොහොම ද?
ඒ අතර, මේ අන්තවාදීන් සමග සාකච්ඡා කළ යුතු යැයි ද, ව්‍යවස්ථාව සම්පාදනය කිරීමේ දී ඔවුන්ගේ අදහස්වලට ද ඉඩක් දිය යුතු යැයි ද සමහර වියත්හු කියති.
මේ අන්තවාදීන් සමග සාකච්ඡා කිරීමෙන් ඇති ඵලය කුමක් ද? ඔවුන්ගේ අන්තවාදී අදහස්වලින් රටට සමාජයට ඇති ඉදිරි ගමන කුමක් ද? ඔවුන්ගේ අදහස් ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළත් කිරීමෙන් ඇති වන, අයහපත මිස, යහපත කුමක් ද?
අප අලුතෙන් හදා ගන්නා ව්‍යවස්ථාව අධිකාරිවාදී අදහස් පිරුණු ව්‍යවස්ථාවක් විය යුතු ද? නැති නම්, මිනිස් නිදහස ආරක්ෂා කෙරෙන, සුළුතරයන්ට සමාන ලෙස සලකන, නවීන දැක්මක් ඇති ව්‍යවස්ථාවක් විය යුතු ද?■
ගෝඨා සැරසෙන්නේ සන්නද්ධ ව්‍යවස්ථා විරෝධි කුමන්ත්‍රණයකට කුමන්ත්‍රණයකටද?
ජනතාව සුදානම් නම් ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයට තරග කිරීමට තමන් සුදානම් බව ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ හිටපු ලේකම්වරයෙකු වූ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පැවසු බව ජනවාරි 14 වැනි සඳුදා පුවත්පත් කිහිපයකම පළවී තිබුණි.
ජනවාරි 12 වැනිදා බත්තරමුල්ලේ හෝටලයක පැවති වියත් මඟ සංවිධානයේ සම්මන්ත්‍රණයක් අමතමින් ඔහු ඒ බව පැවසුවේ යැයි සමහර පුවත්පත් සඳහන් කර තිබුණි. එහෙත් හෝටලය කුමක්ද යන් සඳහන්ව තිබුණේ නැත. එහෙත් වාර්තාවන් සියල්ලේම ඔහු කීවා යැයි සඳහන් දෙයෙහි සමානකමක් දක්නට ලැබුණි.
පසුගිය මාස කිහිපයේදී නිහඬව සිටි හා ඊට පෙර වියත් මග එළිය නැමැති සංවිධාන නාමයෙන් රටවටා සම්මන්ත්‍රණ පවත්වමින් ගිය ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට ජනාධිපති වරණයට තරග කරනවා යැයි මෙතෙක් නොකී අදහසක් කියන්නට සිත්වුයේ ඇයි? මෙතෙක් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ රට හැඳිය යුත්තේ කෙසේද හා රට හදන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ වැඳි බණ දේශනා කළා මිස ඔහු දේශපාලනික යැයි කිවේ ද නැත.
ගෝඨාභයගේ මේ ප්‍රකාශ නිමිත්ත අපි තේරුම් ගත යුත්තේ පසුගිය දිනවල සිදුවූ සිදුවීම් සමගය. ඉන් ප්‍රධානතම සිදුවීම වූයේ ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයට මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ හා රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ ශ්‍රී ලංකා පොදු ජන පෙරමුණේ අපේක්ෂකයා වශයෙන් තරග කිරීමට සූදානම් බවට මහින්ද සමරසිංහ කළ ප්‍රකාශයයි.
සමරසිංහ මන්ත්‍රීවරයාගේ එම ප්‍රකාශයෙන් වික්ෂිප්තභාවයට පත්වූ පිරිස බොහෝය. ඒ නිසාම එම ප්‍රකාශයට පක්ෂව මෙන්ම විපක්ෂවද අදහස් පලකිරීම් දෝරේ ගලන්නට විය. එහිදී ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ හැම අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමකම අවසාන හරය වූයේ ඉදිරි ජනාධිපතිවරණ අපේක්ෂකයා කවුද යන්න තීරණය කිරීම මහින්ද රාජපක්‍ෂට බාරදී ඇති බවත් මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් තෝරා දෙනු ලබන පුද්ගලයාට සහාය දීමට තමන්ට සිදුවන බවත්ය.
නමුත් ජනාධිපතිවරණය අපේක්ෂකයා කවුද යන තීරණාත්මක ප්‍රශ්නය ඇසූ හැම විටම වෙලාවට බලාගමු යන ලිස්සා යන පිළිතුරු මිස වෙනත් පිළිතුරු මහින්ද රාජපක්‍ෂට තිබුනේ නැත.
අනෙක් පැත්තෙන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන පාර්ශවයෙන් එම ප්‍රකාශය එන්නෙත් නිකම්ම නොවන බව අප තේරුම් ගත යුතුය. මහින්ද රාජපක්‍ෂව අගමැති කිරීමේ ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණය වූ කලී මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ එම අනාගත සැලැස්මේ එක් ප්‍රබල කඩ ඉමක්ය. ජනාධිපති ඝාතන කුමන්ත්‍රණය එහි ආරම්භයය. 2019 ජනවාරි 8 වැනිදායින් පසු යනු තමාම ජනාධිපතිවරණයට ඉල්ලන්නේ නම් මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට ඕනෑම අවස්ථාවක ජනාධිපතිවරණයක් කැඳවිය හැකි අවස්ථාවක්ය. එසේ නොකළත් මෙම වසරේ අග ව්‍යවස්ථානුකූලවම ජනාධිපතිවරණයක් කැඳවෙන්නේය. පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ නීති විරෝධි ගැසට්ටුවෙන් පසු මාධ්‍ය කැඳවා උත්සව ශ්‍රීයෙන් ශ්‍රී ලංකා පොදු ජන පෙරමුණේ සමාජිකත්වය ගත් මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු නඩයේ මන්ත්‍රී ධූර අහෝසි කරනවාද, නැද්ද යන්න දැන් රැඳී ඇත්තේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ අතේය. ඒ නිසා මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ පැත්තෙන් ගත් කළ මහින්ද රාපපක්ෂ ඇතුළු නඩය ගැට ගසා ඔහුට තබාගත හැකි එකම අවස්ථාව මෙයය. ඉදිරි මහමැතිවරණයකදී මේ කිසිවකු ශ්‍රීලනිපයෙන් තරග කරන්නේ නැත.
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණක් සමග දීගකමින් යන්නට යන මේ ගමනින් සිහින බොඳවන එක් පුද්ගලයෙකු වන්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ කල්ලියය. මම සුදුසුයි. තරගයට මමත් ඉන්නවා යැයි ගෝඨාභය රාජපක්ෂ කියන්නේ ඒ නිසාය.
එසේ නම් මෙතෙක් ගෝඨාභය ට නුසුදුසුකමක් තිබුණේද? ඔව්. ඒ ඔහු ශ්‍රී ලංකා ඇමරිකා ද්විත්ව පුරවැසියකු වීමය. එසේ වුවද රාජපක්ෂ පාලන කාලයේදී ද්විත්ව පුරවැසිභාවය ලබාදීම නතර කරන ලද්දේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින්ය.
ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ඇමරිකා පුරවැසිභාවය ඉවත් කරගන්නට ඔහු අයදුම්පතක් ඉදිරිපත් කර ඇති බවත් එහි කටයුතු සිදුවෙමින් පවතින බවටත් වූ කථා ප්‍රචාරය කර හරිනු ලැබුයේ මීට මාස ගණනාවකට පෙරදීය. ජනතාව සූදානම් නම් මම සූදානම් නැමැති ගෝඨාභයගේ මේ ප්‍රකාශයට දින කිහිපයකට පෙර රාජපක්‍ෂවාදී වෙබ් අඩවි ප්‍රචාරය කර හරිනු ලැබූයේ ගෝඨාභයගේ ඇමරිකානු පුරවැසිභාවය ඉවත් කර ඇති බවයි. නමුත් ඊට අදාළ කිසිදූ මුලාශ්‍රයක් ඉදිරිපත් කර තිබුනේ නැත. ඉන්පසු ඉන් එහාට යමින් ගෝඨාභයගේ ඇමරිකානු පුරවැසිභාවය ඉවත් කර ගැනීම විකිපීඩියා වෙබ් අඩවියද වාර්තා කර ඇති බව දැක්වූ මාධ්‍ය වාර්තා පළවිය. විකිපීඩියා වෙබ් අඩවියේ වත්මනේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ශ්‍රී ලංකා පුරවැසියකු වශයෙන් සඳහන් කර ඇති බවත්, මීට පෙර එම අඩවියේ ඔහු ඇමරිකානු ශ්‍රී ලංකා ද්විත්ව පුරවැසියකු වශයෙන් නම් කර තිබූ බවත් එම වාර්තාවල වැඩිදුරටත් දැක්විණ.
මේ වෙබ් අඩවිකාරයෝ නොදන්වාට හෝ නොදන්නවා වාගේ පෙන්නුවාට විකිපීඩියා වෙබ් අඩවිය යනු කුමක්දැයි වෙබ් පරිශිලනය කරන්නන් දන්නෝය. විකිපීඩියා වෙබ් අඩවිය හොඳ මුලාශ්‍රයක් ලෙස සැලකෙන්නේ නැත. ඊට තොරතුරු ඇතුළත් කළ හැකි අතර එහි ඇති තොරතුරු ඉවත් කළද හැකිය. එම වෙබ් අඩවිය පාදක කරගන්නා මුලාශ්‍ර සමහර විට යම් කරුණක් පිළිබඳ සත්‍යයම තොරතුරු නොවේ. උදාහරණයකට ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ක්‍රීඩාව පිළිබඳව අන්තර්ජාල සෙවුමක් සිදු කළ හොත් විකිපීඩියා හි එය දැක්වෙන්නේ වොලිබෝල් යනුවෙන්ය. ඒ සඳහා පාදකරගෙන ඇත්තේ ඩෙලිනිව්ස් පුවත්පතේ පළවූ වාර්තාවන්ය. එහෙත් ඇත්තම තත්ත්වය වූ කලී ශ්‍රී ලංකාවට නීතිමය වශයෙන් නම් කරන ලද ජාතික ක්‍රීඩාවක් නොමැතිය යන්නය.
ඒ අනුව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ වියත් මඟ සම්මන්ත්‍රණයේදී කිව යුතුව තිබුණේ ජනතාව සූදානම් නම් ඔහුද සූදානම් කථාව නොව ඔහු ඔහුගේ ඇමරිකානු පුරවැසිභාවය ඉවත් කරගත්තා යන්නය. දේශ ප්‍රේමී ඔහු එසේ නොකියන්නේ හා එසේ කියන්නට බිය වන්නේ ඇයි? ඇත්තටම ඔහු ඔහුගේ ඇමරිකානු පුරවැසිභාවය ඉවත් කරගෙන නැති නිසා විය හැකිය.
දැන් යමකුට ප්‍රශ්නයකන් මතුවිය හැකිය. ද්විත්ව පුරවැසියෙකුට ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරණයකට තරග කළ නොහැකි නම් ඇමරිකානු පුරවැසිභාවය ඉවත් කර නොගත් ගෝඨාභය තරග කරන්නේ කෙසේද යන්නය. ‘ජනතාව සූදානම් දැයි’ ගෝඨාභය අසන්නේ ඒනිසාය. ජනාධිපතිවරණයකදී ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණෙන් හෝ වෙනත් පක්ෂයකින් ගෝඨාභයට නාමයෝජනා බාරදිය හැකිය. ඔහුගේ නාමයෝජනාව ප්රතික්ෂේප කිරීම සඳහා ඔහු ද්විත්ව පුරවැසියකුද නැද්ද යන්න එම අවස්ථාවේදී පරීක්ෂා කළ හැකි කරුණක් නොවන්නේය. එය අධිකරණ ක්‍රියාදාමයකින් පසු තීරණයක් ලැබිය යුතු කරුණක්ය. එය බොහෝ විට ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලවලින් පසු උදාවිය හැකි තත්ත්වයක්ය. නිකමට හෝ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරණ තරගයෙන් ජයග්‍රහණය කර තිබුණහොත් එය නීති විරෝධී යැයි කියමින් අධිකරණ තීන්දුවක් ලැබුනද රටේ ඇතිවිය හැක්කේ විශාල කැළඹිලිකාරි තත්ත්වයක්ය. ජනාතාව යැයි ඔහු හිතනවා ඇත්තේ එවැනි තත්ත්වයකදී ඔහු වෙනුවෙන් පොලු මුඟුරු, ඇතැතිව වීදි බසින ජනතාවටය. මිල්ටරි බලයද ඊට එක්කරගත් විට ගෝඨාභයට නීතියේ ආධිපත්‍යය වැඩක් නැති වනු ඇත. වර්තමානයේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන කළාක් මෙන් එහි දීත් ඇතිවනු ඇත්තේ ව්‍යවස්ථා විරෝධී කුමන්ත්‍රණයක්ය. එය නිකම්ම කුමන්ත්‍රණයක් නොව සන්නද්ධ ව්‍යවස්ථා විරෝධි කුමන්ත්‍රණයක් වනවාට සැක නැත.■
වෛද්‍ය සංගමයේ කුරුමානම වරදී බෙල්ලන නිර්දෝෂීයි
වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්රය තුළ ප්‍රකට පුද්ගලයෙකි. ඔහු රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය විසින් සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්රය තුළ පවත්වාගෙන යන බලයට එරෙහිව අදහස් දැක්වූ වෛද්‍යවරයෙකි. ඔහු රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයට විකල්පයක් ලෙස රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංසදය නමින් වෛද්‍ය වෘත්තිය සමිතියක් බිහි කළේය.
රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමයේදී රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය විසින් එවකට සිටි රජයට එරෙහිව ප්‍රසිද්ධියේ අදහස් පළ නොකළ බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. එවැනි කාලයක සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ දූෂණ වංචාවලට එරෙහිව රුක්ෂාන් බෙල්ලන වෛද්‍යවරයා එකල අදහස් පළ කළේය. කෙසේ වෙතත් රාජපක්ෂ පාලන සමයේ අවසාන කාලයෙහි සිටි සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා මෛත්‍රීපාල සිරිසේනය. වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලනගේ අදහස් දැක්වීම් මෛත්‍රීපාල සිරිසේනටද එරෙහි අදහස් දැක්වීම් විය.
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සෞඛ්‍ය ඇමතිවරයා ධුරයෙන් ඉවත්ව 2014 අවසානයේදී ජනාධිපතිවරණ පොදු අපේක්ෂකයා විය. ඒ අතර 2014 දෙසැම්බර් 30 වැනිදා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ නිලධාරීන් සහභාගී වූ අභ්‍යන්තර රැස්වීමකදී වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන විසින් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය ගැන අදහස් දක්වා තිබුණි. එහිදී මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සෞඛ්‍ය මෑත කාලයේ අසාර්ථකම සෞඛ්‍ය ඇමතිවරයා ලෙස හඳුන්වා තිබුණි. ඒ සිදුවීම හේතු කර ගනිමින් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා ජනාධිපති ධූරයට පත්ව මාසයක් ගතවෙද්දී වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලනගේ වැඩ තහනම් කොට පරීක්ෂණයක් ආරම්භ කර තිබුණි. ජනාධිපතිවරණ සමයේදී අපේක්ෂකයෙක්ට මාධ්‍ය ඉදිරියේ අපහාස කිරීම වැඩ තහනමට හේතු ලෙස දක්වා තිබුණේය.
එසේ වුවද වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන වෛද්‍යවරයා අදහස් දැක්වූ අවස්ථාවේදී මාධ්‍ය එම ස්ථානයේ සිටි නැත. එය නිලධාරීන්ගේ රැ ස්වීමක් වූ අතර මහින්ද රාජපක්ෂ පාර්ශ්වයට හිතවත් වෛද්‍යවරයෙකු විසින් එම අදහස් දැක්වීම වීඩියෝවක් ලෙස ස්වාධීන රූපවාහිනියට ලබා දී තිබුණි. අනෙක් අතට රුක්ෂාන් බෙල්ලන වෛද්‍යවරයා ලියාපදිංචි වෘත්තිය සමිතියක සභාපතිවරයා වන අතර, ඔහුට මාධ්‍ය ඉදිරියේ වුව අදහස් දැක්වීමට අයිතියක් තිබුණි. කෙසේ වුවත් එම චෝදනාව පිළිබඳව රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව විසින් පරීක්ෂණයක් සිදු කර තිබුණි. පරීක්ෂණ වාර්තාව නිකුත් විය. ඔහු චෝදනාවලින් නිදහස් කර තිබුණි. ඔහුව නැවත සේවයේ පිහිටුවීමට නියෝග කර තිබුණි. ඒ අනුව 2017 දෙසැම්බර් 16 දින වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන ජාතික රුධිර පාරවියලන මධ්‍යස්ථානයේ වැඩබලන අධ්යක්ෂවරයා ලෙස පත් කර තිබුණි.
වැඩබලන අධ්‍යක්ෂවරුන් ලෙස නිලධාරීන්ව පත් කිරීම යහපත් සම්ප්‍රදායක් නොවන බව කිව යුතුය. වැඩබලන නිලධාරීන්ව පත් කරන්නේ දේශපාලන අධිකාරියේ වුවමනාවටය. නිසි උසස්වීම් හා සුදුසුකම් නැතිවම වැඩබලන නිලධාරින්ව පත් කළ හැකිය. වැඩබලන තනනතුරු ලබාගන්නටත්, ඒවායේ රැඳී ඉන්නටත් දේශපාලන නායකයන්ව සතුටු කළ යුතුය. සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ නම් රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරින්ගේ සංගමය සතුටු නොකර එවැනි තනතුරුවල රැඳී සිටීම අසීරු බව රහසක් නොවේ.
සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ වැදගත් තනතුරු රැසක ඉන්නේ වැඩබලන අධ්‍යක්ෂවරුන් හා අතිරේක ලේකම්වරුන්ය. එහෙත් ඒ තත්වයට විරෝධය දක්වමින් රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය හඬනඟා තිබුණේ නැත. එහෙත් රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංසදය විසින් වැඩබලන නිලධාරීන්ව ඉවත් කොට, ඉහළ තනතුරුවල පුරප්පාඩු පුරවන ලෙස දිගින් දිගටම හඬ නඟා තිබුණි.
ඒ පත්වීමෙන් පසුව ටික දිනෙකින් ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන නිලධාරීන් කිහිපදෙනෙකු සමඟ එම පත්වීම පිළිබඳව විවේචනය කර තිබුණි. ඊට ටික දිනෙකට පසුව වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලනට විරුද්ධව රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ දැඩි විරෝධයක් මතුවී තිබුණු අතර, රුක්ෂාන් බෙල්ලන හා සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය රාජිත සේනාරත්නගේ සහෝදරයෙකු සම්බන්ධ වී දූෂණ වංචා සිදුකොට ඇතැයි චෝදනා එල්ලවිය.
ජාතික රුධිර පාරවියලන සේවයේ වැඩ බලන අධ්‍යක්ෂ වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන මහතා ලේ බැංකු ව්‍යාපෘතිය සඳහා අමාත්‍ය මණ්ඩලය අනුමැතිය නොමැතිව එන්.ජී.එස්. නම් යන්ත්‍රයක් මිලදී ගැනීමට උත්සාහ කිරීම, ඊට අදාළව සකස් කරන ලද ලිපියක ව්‍යාජ තොරතුරු ඇතුලත් කිරීම, එම ලිපියේ දිනය පෙර දාතම කරන ලෙසට වෛද්‍යවරියකට උපදෙස් දීම එක් චෝදනාවක් විය.
රුපියල් මිලියන 72 ක ඇස්තමේන්තුවක් සහිත සේවා ගිවිසුමක් 2018 වසර සඳහා ඇති කරන්නට උත්සාහ කළ බවත්, එම ඇස්තමේන්තුවට 2017 වර්ෂයේදී වැය වී තිබුණේ රුපියල් මිලියනකට වඩා අඩු මුදලක් බවත් දෙවැනි චෝදනාව විය.
එම චෝදනා රැගත් මාධ්‍ය වාර්තා ප්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍ය ආයතන රැසක පළවිය. බෙල්ලනට එරෙහිව ජාතික රුධිර පාරවියලන මධ්‍යස්ථානයේ සේවය කරන රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ සාමාජිකයන් විරෝධයකද නිරත විය. බෙල්ලනව ඉවත් නොකළොත් දීප ව්‍යාප්ත විරෝධයක් සංවිධානය කරන බවට තර්ජනය කළේය.
ඒ වෙද්දීත් රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංසදය නම් වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන සභාපතිත්වය දරණ වෘත්තිය සමිතිය සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය රාජිත සේනාරත්නව ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් දැඩිව විවේචනය කර තිබුණු අවස්ථා බොහෝය. අනෙක් අතට වෛද්‍ය බෙල්ලන රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේද දැඩි විවේචකයෙක් බව ඉහතින් කීවෙමු. එවැනි පසුබිමක සෞඛ්‍ය සේවයේ තතු දන්නෝ එම චෝදනාව එලෙසම බාරගත්තේ නැත. අනෙක් අතට සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ දූෂණ වංචා රැසකදී නිහඬවම සිටි රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය වෛද්‍ය බෙල්ලනට එරෙහිව විරෝධතා දැක්වීම ඇතැම් අයට විහිළුවක් විය.
සියල්ල මැද වෛද්‍ය බෙල්ලන ජාතික රුධිර පාරවියලන මධ්‍යස්ථානයේ තනතුරෙන් ඉල්ලා අස්වුණේය. තමන්ට ඇති සියළුම චෝදනා පිළිබඳ පරීක්ෂණයක් සිදු කරන ලෙස ලිඛිතව ඉල්ලා සිටියේය.
ඒ අනුව සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංහයේ හදිසි වැටලීම් අංශ්‍ය විසින් ඔහුට ඇති චෝදනා පිළිබඳව මූලික විමර්ශණයක් සිදුකර තිබුණි. විමර්ශණය වෙත ඉදිරිපත් වූ සාක්ෂි වලින් වෛද්‍ය බෙල්ලන විසින් තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටුවල නිර්දේශ වලට පිටින් ගොස් තීරණ ගැනීමට උත්සාහ කළ බව හෝ, තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටුවලට බලපෑම් කිරීමට උත්සාහ කළ බව ඔප්පු වී තිබුණේ නැත. ඔහු විසින් මිලියන 72 ක මුදලක් ශීතකරණ අලු‍ත්වැඩියාව සඳහා යෝජනා කර තිබුණද, එය තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටුවෙන් ප්රතික්ෂේප කළ පසුව ඔහු එම යෝජනාව ක්‍රියාවට නංවා තිබුණේ නැත.
ඒ අනුව ජාතික රුධිර පාරවියලන මධ්‍යස්ථානය අකර්මණ්‍ය කරමින්, වෛද්‍ය රුක්ෂාන් බෙල්ලනව එලවන්නට රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය කටයුතු කර තිබුණේත්, ඊට පෙර ඔහුගේ වැඩ තහනම් කර තිබුණේත් ඔහුගේ වැරදි නිසා නොවේ. ඔහු තම තමන්ගේ න්‍යායපත්‍රවලට අනුකූල නොවීම නිසා තිබුණු පෞද්ගලික වෛරය පිරිමසා ගැනීම් ලෙසය.
එවැනි පුද්ගලයන්ට මාධ්‍ය ආයතන අල්ලාගෙන, තමන්ගේ විරුද්ධවාදීන්ව දූෂිතයන් ලෙස හංවඩු ගැසීමද අපහසු කටයුත්තක් නොවේ. දූෂණ වංචා චෝදනා එල්ලකිරීමට අවැසි ලෙස ලියකියවිලි ආදිය සකස් කිරීම රොකට් විජ්ජාවක් නොවේ.
මේ තත්ත්වය බෙල්ලන පමණක් මුහුණදෙන අත්දැකීමක් නොවේ. දූෂණයට, වංචාවට, විවිධ පුද්ගලයන්ගේ ආධිපත්‍යයට එරෙහිව හඬනඟන නිලධාරීන් බොහෝ දෙනෙකුට මේ අත්දැකීමට මුහුණදීමට සිදුවෙයි. බෙල්ලන වැනි නිලධාරීන්ට මුහුණදීමට සිදුව තිබෙන අත්දැකීම්, හඬක් නඟන්නට කැමති බොහෝ නිලධාරීන්ගේ හඬවල් නිහඬ කිරීමටද හේතු වී තිබෙන බව අවසානයේ ලියා තැබිය යුතුය.■
■ හංසි මානවඩු
ව්‍යාපෘති පමාවන සිරිසේනලාගේ කොරියා ළැදියාව
ආරක්ෂක, මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යංශ තමා ජනාධිපතිධුරය දරන කාලය තුළ අවැසි බවට ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන කරන ලද ඉල්ලීම් ප්‍රකාරව සිදුවුනේ 19 වැනි සංශෝධනයේ අන්තර්කාලින විධි විධාන යටතේ එම අමාත්‍යාංශ ඔහුට දැරීමේ හැකියාව ලබාදීමය.
එමඟින් කියවුනේ එම අමාත්‍යාංශ විෂයන්ට ජනාධිපතිවරයා පෞද්ගලිකව දැඩි කැමැත්තක්, ඇල්මක් දක්වන බවය. ඒ සඳහා වූ අප නොදන්නා විශේෂ හේතු ජනාධිපතිවරයාට තිබිය හැකිය. එවැනි විශේෂ හේතු පසුගිය කාලයේදී ඔහු ප්‍රදර්ශනය කරමින්ද සිටියේය. ඉන් එකක් වුයේ ආරක්ෂක අමාත්‍යවරයා වශයෙනුත්, සේනාධිනායකවරයා වශයෙනුත් ඔහු හමුදා අපරාධකරුවන්ව ආරක්ෂා කරමින් කටයුතු කිරීමය. අදටත් හමුදා අපරාධකරුවන් විසින් මරාදමන ලද අතුරුදන් කරන ලද හා පහර දෙන ලද පුද්ගලයන්ට හා ඔවුන්ගේ පවුල්වල සාමාජිකයන්ට යුක්තිය ඉටුවී නැත්තේ ජනාධිපතිවරයා විසින් විමර්ශන කණ්ඩායම්වලට සිදුකරන මේ බලපෑම් නිසාය. ඒ ගැන අප පුවත්පත ඕනෑතරම් හෙළිදරව් කර ඇති බැවින් විස්තරාත්මක කරුණු නැවත අවශ්‍ය නොවේ.
අනෙක් පැත්තෙන් පරිසර හිතකාමී බලශක්ති ජනනය යැයි කියා ඔහු විසින් හඳුන්වාදුන් කොරියානු සමාගමක ස්වේච්ඡා යෝජනාවකට පාවෙන ගෑස් බලාගාරයක් ඉදිකිරීමේ කොන්ත්‍රාත්තුව ලබාදීමට සියළු කටයුතු සූදානම් කර අවසානය. එය එසේ මෙසේ යෝජනාවක් නොවේ. ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 7 ක් හෙවත් ව්‍යාපෘතියක් සඳහා ශ්‍රී ලංකා රජය ඉතිහාසය පුරාම වැය කරන්නට යන ඉහළම මිලය. කරුණු තේරුම් ගැනීම සඳහා පහසුවට කිවහොත් ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් ඇමරිකානු මෙක්සිකෝ දේශසීමාවේ ඉදිකරන්නට යන දේශසීමා තාප්පයට වැය කරන්නට යන මුදලටත් වඩා වැඩි මුදලකි. එම තාප්පය සඳශා වැයකරන්නට බලාපොරොත්තු වන මිල ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 45 කි. මෙම ගෑස් ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳවත් වැඩිදුර විස්තර නොකරන්නේ ඒ පිළිබඳවද අප පුවත්පත අවස්ථා ගණනාවකදී වාර්තා කර ඇති නිසාය.
ඉහත කරුණු දෙක පිළිබඳව පමණක් අවධානය යොමු කළත් පෙනෙන්නේ ආරක්ෂාවේ නාමයෙන් හමුදා අපරාධකරුවන්ටත්,පරිසරයේ නාමයෙන් ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාරවලටත් ජනාධිපතිවරයා කැමැත්තක් දක්වන බවය. එවැනි කාරණාවලට ඔහුට විශේෂ ලැඳියාවක් තිබෙන බවය.
හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂට ශ්‍රී ලංකාවේ අවශ්‍යතාවයන් පිළිබඳ පරචිත්ත විඥානීය ස්වෙඡා යෝජනා ආවේ චීන සමාගම්වලින්ය. ඒවාට ණය ගත්තේ චීන බැංකුවලින් හෝ චීන රජයෙන්ය. ඒ නිසාම ශ්‍රී ලංකාව චීන ව්‍යාපෘතිවලින් පිරුණු චීන කොළනියක තත්ත්වයට පත්විය. පෙර සඳහන් කළ ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාර ව්‍යාපෘති පරචිත්ත විඥාණීය ස්වෙච්ඡා යෝජනාව ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට ආවේ කොරියාවෙන්ය.
මහින්ද රාජපක්ෂගේ චීන ආලය වාගේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ කොරියානු ආලය ඉදිරියට යන බවක් පෙන්නුම් කරේ ඊට හේතුව ජනාධිපතිවරයාගේ මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශය යටතේ ටෙන්ඩර් කැඳවා ඇති ඝන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක් සම්බන්ධයෙන් කොරියානු සමාගමක් පිළිබඳව කරුණු අනාවරණය වෙමින් පවතින නිසාය.
ඉවතලන ඝන අපද්‍රව්‍ය රටේ දිස්ත්‍රික්ක හතරක ස්ථාන හතරකදී ඉඩම්වලට බැහැර කර පිරවීම සඳහා මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශය ටෙන්ඩරයක් කැඳවා ඇත. ඒ ගාල්ලේ මොන්රෝපියා වත්ත, අනුරාධාපුර කීරික්කුලම, යාපනයේ කීරිමලෙයි හා පොළොන්නරුවේ මීගස් වැව යන ස්ථානවලට ඝන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කර ඉඩම් පිරවීම සඳහාය.
මේ ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳව ටෙන්ඩර් කැඳවීමෙන් පසු ටෙන්ඩර් ඉදිරිපත් කිරීමට ලියවිලි සමාගම් 8ක් විසින් ලබාගෙන ඇත. ඉන්පසු ලංසු ඉදිරිපත් කිරීමේ පූර්ව සාකච්ඡාවක් 2017 ඔක්තෝබර් 17 දින බත්තරමුල්ලේ පිහිටි මාධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේදී පවත්වා ඇත. එහිදී එම සමාගම් 8ටම පූර්ව රැස්වීමේ සටහන හා අවශ්‍ය පැහැදිලි කිරීම් ලබාදි ඇත. ඉන්පසු ඒ පිළිබඳ දැන්වීමක් 2017 නොවැම්බර් 15 දින ඬේලිනිව්ස් පුවත්පතේද පලකර ඇත. ලංසු ලබාගැනීම 2017 නොවැම්බර් 30 දින දහවල් අවසන් කර ඇති අතර ටෙන්ඩර් ලියකියවිලි ලබාගත් සමාගම් 8න් සමාගම් තුනක් ලංසු ඉදිරිපත් කර ඇත.ඒ Hanshin – HallaJV, Han Sol – KECC JV හා Kolon Global Corporation යන සමාගම්ය.
ලංසු විවෘත කළ අවස්ථාවේදී Hanshin – HallaJVසමාගමට එරෙහිව අනෙක් සමාගම් දෙකම විරෝධතාවයක් ඉදිරිපත් කළ බව මෙම ටෙන්ඩරයේ තාක්ෂණික ඇගැයීම් කමිටුව වාර්තා කර ඇත. ඒ හංසින් සමාගම නිසියාකාරව ලංසු ඉදිරිපත් කර නොමැති බවටය. එහි මුලිකම චෝදනාව වන්නේ එම හංසින් සමාගම දේශීය බැංකුවකින් ලංසු ඇපකරයක් ඉදිරිපත් කර නොමැති බවය. අනෙක් සමාගම් දෙක කොමර්ෂල් බැංකුවේ හා ලංකා බැංකුවේ බැංකු ඇපකර ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ප්‍රශ්නගත සමාගම බැංකු ඇපකර ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ කොරියානු එක්සිම් බැංකුවෙනි.
කොරියානු ආර්ථික සංවර්ධන සහයෝගිතා අරමුදලෙන් කොරියානු එක්සිම් බැංකුව මඟින් මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා ශ්‍රී ලංකාව ණය ලබා ගන්නා නිසා වැඩි වාසිය සඳහා එම සමාගම ටෙන්ඩර් උපදෙස්වලට පටහැනිව කොරියානු එක්සිම් බැංකුවෙන් බැංකු ඇපකර ඉදිරිපත් කළා විය හැකිය. එහෙත් හංසින් නැමැති එම කොරියානු සමාගමේ ලංසු ඉදිරිපත් කිරීම ටෙන්ඩර් කොන්දේසිවලට පටහැනිය. එම නිසාම තාක්ෂණික ඇගැයිම් කමිටුව ඔවුන්ගේ අවසන් නිගමනය වශයෙන් සඳහන් කර ඇත්තේ අනෙක් සමාගම් දෙකෙහි මිල යෝජනා විවෘත කරන ලෙසය.
නමුත් මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශයේ අපගේ ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරන්නේ තාක්ෂණික ඇගැයිම් කමිටුවේ එම උපදෙස්වලට පටහැනිව යමින් හංසින් සමාගමද ඇතුළත් කරගනිමින් සමාගම් තුනේම මිල ලංසු විවෘත කර ඇති බවයි. ඊට හේතුව වී ඇත්තේ මෙම ව්‍යාපෘතිය කොරියානු හංසින් සමාගමට ලබාදීමටම සැකසු එකක් බවට නැඟෙන චෝදනාවය. ව්‍යාපෘතියේ කොරියානු උපදේශක සමාගම ව්‍යාපෘතිය සකස්කර ඇත්තේ එම සමාගම අරමුණු කරගනිමින් යන්න එහි සරළ අදහසය. එහෙත් විවෘත ලංසු කැඳවීමේදී තවත් කොරියානු සමාගම් දෙකක් ඉදිරිපත්වීම ව්‍යාපෘති සැලසුම්කරුවන් හෙවත් මෙම ව්‍යාපෘතියේ නොපෙනෙන සැබෑ දේශීය නියෝජිතයන් අන්දමන්ද කිරීමට හේතු වී ඇත.
මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා විවෘත ලංසු කැඳවීමක් සිදුකළද මුළු ව්‍යාපෘතියම සැළසුම් කර ඇත්තේ එක් සැපයුම්කරුවකුට හා කොන්ත්‍රාත්කරුවකුට ගැළපෙන පරිදි බවත්, අනෙක් ඉල්ලුම්කරුවන්ට ඉල්ලා ඇති උපකරණවලට ගැලපෙන ලෙස සැපයුම් කළ නොහැකි බවත් නැඟෙන එක් මුලික චෝදනාවක්ය.
එමෙන්ම යෝජනා කර ඇති එම උපකරණ හා යන්ත්‍රසූත්‍රද මෙම ව්‍යාපෘතියට ගැළපෙන්නේ නැති බවට තවත් චෝදනාවක් වේ. එමෙන්ම මෙම ව්‍යාපෘති තාක්ෂණය යල්පැනගිය තාක්ෂණයක් බවත් ඊට වඩා දියුණු ඝන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ තාක්ෂණයක් කොරියාව තුළ පවතින බවත්, එම තාක්ෂණය මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා වැය කිරීමට අපේක්ෂිත මුදලට වඩා අඩු මුදලකින් ලබාගත හැකි බවත් මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් ඇති වුණ කථා බහේදී මතුවී ඇත.
කරුණු එසේ වෙද්දී වසරකට අධික කාලයක් තිස්සේ මෙම ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කිරීම පාමා වී ඇත. ඒ අප පෙර සඳහන් කළ තමන් කැමති සමාගමට මෙම ව්‍යාපෘතිය ලබාදීමට නෛතිකව පැන නැඟි ඇති බාධාව නිසාය. රටට ආදරේ නම් පරිසරයට ආදරේ නම් සංවර්ධනය කාර්යක්‍ෂමව සිදුකළ යුතු නම් මේ ආකාරයේ පමාවන් ඇතිවිය නොහැකිය. ජනාධිපතිවරයා නිල්වලා ගඟ ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ මුළු රටම ඇහෙන්නට කී පරිදි මේ ආකාරයේ පමාවන් ඇතිවන්නේ ඒ යට දූෂිත අරමුණු තිබෙනවා නම් පමණය.
මෙම ව්‍යාපෘතිය ජනාධිපතිවරයාගේ මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශය යටතේ ඇති ව්‍යාපෘතියක් නිසා වෙනත් දූෂිතයන්ට එහි සෙල්ලම් දමන්නට බැරිබව සත්තය. ජනාධිපතිවරයාගේ ආනුභාවයෙන් එහි නිල නොවන මට්ටමින් වැජඹෙන්නේ ඔහුගේ පවුලේ සාමාජිකයෝය. කොරියානු හංසින් සමාගමට ලැඳියාවක් ඇත්තේ එවන් කෙනෙකුගෙන්ද? ජනාධිපතිතුමනි මේ පමාවේ ඇත්ත ගැන රටට ඇහෙන්නට කියනවා නම් හොඳය. එවිට අපට රාජපක්‍ෂලාගේ චීන ලැඳියාවට ප්‍රතිපක්ෂව සිරිසේනලාගේ කොරියානු ලැඳියාව ගැන සිතා ගැනීමට හැකිය.■
ජනමතය හා ජනමාධ්‍ය
අධ්‍යාපනය සෞඛ්‍යය වැනි සේවාවන් මෙන්ම තොරතුරු හා වින්දන සේවාවන්ද වර්තමානයේ අත්‍යාවශ්‍ය සේවාවන් ගණයට එකතුවී ඇත. රටක ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් කිරීමට අවශ්‍ය කුලුනු සතරෙන් එකක් ස්වාධීන ජනමාධ්‍ය බවට පත්ව ඇති නිසා එහි වැදගත්කම තවත් වැඩි බව නොකිවමනාය. එම සේවාවන් සැපයීමේ විශාල පංගුකාරිත්වයක් ගුවන්විදුලි, රූපවාහිනී වැනි විකාශන මාධ්‍යවලට හිමිය. විකාශන සේවාවන් පවත්වාගෙන යාම කරනුයේ විකාශන සංඛ්‍යාත (frequency) හරහාය. රටක රජය/ජනතාව සතු සීමිත සම්පතක් වන සංඛ්‍යාතවල ධාරිතාව අනුව එහි වටිනාකම අඩු වැඩි වේ. බොහෝ රටවල ඒවා වසර කීපයෙන් කීපයට වෙන්දේසි කර විශාල ආදායමක් උපයා ගනී. ඉන්දියාව එයට හොඳම උදාහරණය වන අතර 1999 දී ඇති කරගත් ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් අනුව විදුලි සංදේශ නියාමන කටයුතු එරටේ සිදුකෙරේ. තමිල්නාඩු ඩී.එම්.කේ. පක්ෂයේ දේපළක් බවට පත් කර ගත් විකාශන සමාගමක් හරහා කරන ලද ජාවාරමකට එම පක්ෂයේ නායක කරුණානිධිගේ දියණිය කණිමොෂි ඇතුළු පිරිසකට සිර දඬුවම් විඳීමටද සිදුවිය. එම සොරකම හඳුන්වනු ලබන්නේද 2ඨ ීජ්ප ලෙසය.
ලංකාවේ සංඛ්‍යාත පැවරීමේ විධිමත් ක්‍රමයක් නොමැති අතර ජනාධිපතිවරුන්ගේ අභිමතය මත ඒවා විවිධ පාර්ශ්වවලට ලැබේ. සමහරු අත යට ගනුදෙනු හරහා බිලියන ගණන්වලට ඒවා විකුණා ඇති බව ද හෙළිදරව් වී ඇත. බලයේ සිටින ජනාධිපතිගේ මනාපය මත සංඛ්‍යාත ලබා ගත් විකාශන ආයතන කටයුතු කරන්නේ ජනාධිපති හා ජනාධිපතිට අදාල කණ්ඩායම් හා මතවාද සමාජගත කරන්නටය. එම දේශපාලන පක්ෂය ජයග්‍රහණය කරවන්නටය. සමහර ආයතනවලට ලබාදී ඇති සංඛ්‍යාතවල ප්‍රබලත්වය අනෙකුත් ආයතන කීපයක් භාවිත කරන ඒවා එකට කළ පසු ලැබෙන අගයටද වඩා වැඩි බව එම විෂය ගැන වැටහීමක් ඇති අය පවසති. තවත් සමහර ආයතනවලට රූපවාහිනී ගුවන්විදුලි පමණක් නොව පුවත්පත්ද හිමිය. තවත් ආයතන ජනමාධ්‍ය ආයතනයක ස්වරූපයෙන් ඔබ්බට ගොස් දේශපාලන ව්‍යාපාරයක මුහුණුවර ගෙන කටයුතු කරති.
ලංකාවේ ජනමාධ්යවල වෘත්තීයමයභාවයකින් තොර හැසිරීම පිළිබඳව හොඳම නිදසුන පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 ව්‍යාජ ආණ්ඩුව පත් කළ මොහොතේ සිටම එකක් දෙකක් හැරෙන්නට සියලුම විකාශන ආයතන හා පුවත්පත් ආයතන හැසිරුණ ආකාරය තුළින් සපයයි. එම හැසිරීම අඳබාල එකකි. ඉන් දින 51 කට පසු ව්‍යාජ ආණ්ඩුව ගෙදර ගියද ජනමාධ්යවල හැසිරීමේ නම් එතරම් වෙනසක් නොවීය. එම තත්වයට එරෙහිවත් ජනමාධ්‍ය ආයතන පක්ෂග්‍රාහීව හැසිරෙන බව සංකේතවත් කරන්නටත් ජනවාරි 10 දින මුකවාඩම් බැඳගෙන කළු ඇදුමින් සැරසී ගත් හැට හැත්තෑවක පිරිසක් මාධ්‍ය ආයතන කීපයක් ඉදිපිට විරොධතා පවත්වන ලදි. එම ක්‍රියාව නිදහස් මාධ්‍ය භාවිතාවට මහා තර්ජනයක් ලෙස අදාල සමහර ආයතන හුවා දැක්වීම ජුගුප්සාජනකය. නිතර විරෝධතාකරුවන් දහස් ගණනින් පැමිණෙන පොලීසි, විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම, ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය වැනි ආයතන මෙලෙස විරෝධතාකරුවන් පිළිබඳව කටයුතු කරන්නට ගියහොත් හෝ උන්ගේ පැටිකිරිය සොයා පෙන්වන්නට ගියහොත් ඒ ඒ ආයතනවලට වෙනත් කිසිදු කටයුත්තක් කිරීමට කාලයක් නැති වනු ඇත. අනෙක් අතට එම ස්ථාන ඉදිරිපිට පැවැත්වෙන විරෝධතා බොහෝ විට ප්‍රචණ්ඩකාරී ස්වරූපයක්ද ගනී. සටන් පාඨවල ජඩ, හොර, කාලකණ්නි වැනි විශේෂණ පද එමටය. එහෙත් උක්ත මාධ්‍ය ආයතන හැන්ද අතැති කෙනා ඕනෑ තරම් බෙදා ගන්නා ක්‍රමවේදය අනුගමනය කරමින් ඇති තරම් පුනරූපණද සහිතව තමනට එරෙහි සුළු මට්ටමේ සාමකාමී විරෝධතාව වාර්තා කළේය. එසේම ඒ සඳහා සිය ප්‍රවෘත්ති විකාශනවලින් ගත් කාලය, වෛරී වාර්තාකරණය, අධිපතිවාදී ප්‍රකාශ යනාදිය දෙස බලන විට ඔවුන් කොතරම් බලහත්කාරයක් ප්‍රේක්ෂකයා අසන්නා මත පටවනවාද යන්න අවබෝධ කර ගත හැකිය. එසේම ඒවා ජඩ බව අවබෝධ කර ගැනීමට මෙම සිද්ධියම වුව ප්‍රමාණවත්ය.
වෙනත් රටවල මෙන් සංඛ්‍යාත වෙන්දේසි කිරීමේ ක්‍රමවේදයක් හෝ ඒවා නියාමනය කිරීමේ දියුණු ක්‍රමවේදයන් අප රට තුළ නැත. ජාතික සම්පතක් වන සංඛ්‍යාත හරහා සපයනු ලබන සේවාවන් ජනතාවට අධ්‍යාපයක් ලබාදීමට හා බුද්ධි වර්ධනයටත් යහපාලනය හා නීතියේ ආධිපත්‍යය තහවුරු කිරීමටත්, ජාතික ගැටලු හා ආර්ථික සමාජයීය ප්‍රමුඛතා හඳුනාගෙන කටයුතු කිරීමටත් හැකි වන ආකාරයේ ඒවා විය යුතුය. එනිසා ඒ පිළිබඳ කාර්යක්ෂම නියාමනයක් කළ යුතුවා මෙන්ම එයට අවශ්‍ය කරන නීති රීති පද්ධතියක්ද සකස් විය යුතුය. එසේ නොවන තාක් කල් ඒ ඒ මාධ්‍ය ආයතනය තමන්ගේ න්‍යාය පත්‍රය අනුව කරනු ලබන වාර්තාකරණයේ හා මාධ්‍ය භාවිතාවේ ගොදුරු බවට ජනතාව පත් වනු ඇත. ජන මතය ඔවුනට වුවමනා අයුරින් කළමනාකරණය කරන්නට හැකි වනු ඇත.■
ප්‍රියදර්ශනී ආරියරත්න
අපට විතරක් නෙවෙයි, ඇමරිකාවටත් මේ විධායකය ප්‍රශ්නයක් වගෙයි
විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ඇමරිකාව සහ ප්‍රංශය වැනි දියුණු රටවලට ප්‍රශ්නයක් වී නැත. ලංකාවටත් ඔබින්නේ එවැනි දේශපාලනික ක්‍රමයක් යැයි කියන බොහෝ දෙනා තමන්ගේ මතය සනාථ කිරීමට උපහැරණයට ගෙනහැර දක්වන්නේ ඒ රටවල් දෙකයි. මේ රටවල් දෙකේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය සාපේක්ෂ සාර්ථකත්වයක් ලබා ඇති බව ඇත්ත. ඊට හේතු ගණනාවක් තිබේ. ඒ ගැන මීට පෙර අප කරුණු දක්වා ඇත. සියල්ල කැටි කොට සරළව කිවහොත්, ඒ කියන රටවල දියුණු දේශපාලන සංස්කෘතියක් සහ ශක්තිමත් ප්‍රජාතන්ත්‍රීය ආයතනික පද්ධතියක් තිබීම එසේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයට ඔරොත්තු දීමට අවශ්‍ය කරන වටපිටාව එම රටවල් තුළ නිර්මාණය කර දී ඇති බව කිව හැකිය.
අපේ රටේ එවැනි දියුණු දේශපාලනික සංස්කෘතියක් නැත. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ඕනෑම ආයතනයක් ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී ආකාරයෙ න් අවභාවිතයට ගැනීමට අප පසුබට වී නැති බවට අනන්තවත් සාක්ෂි තිබේ. ප්‍රජාත න්ත්‍ර වාදයේ එන ජනතා ස්වෛරීත්වය පවා, ජන ාධිපති වරයාගේ හිතුමතේට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය හැකි සහ මැතිවරණ කැඳවිය හැකි අවස්ථාවක් කර ගැනීමට පසු ගිය දා ගත් ප්‍රයත්නය තවමත් අපේ මතකයේ තිබේ. හැබැයි ඒ හේතුව නිස ාම, ඇතැම් ආයතන අතහැර දැමීමේ හැකියා වක් රටකට නැත. උදාහරණයක් වශf යන්, අධික රණයක් දේශපාලනීකරණයට නතු වී පාලකයාගේ බසට අවනතව කටයුතු කරන විට, ඒ හේතුව නිස ාම, අධික රණය ආයතනයක් වශ යෙන් අවලංගු කිරීමේ හැකිය ාවක් රටකට නැත. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හෝ නොවේවා, සෑම රටකම අධිකරණයක් ඇත්තේ එබැවිනි. එසේ ම, නීතියේ ආධිපත්‍යයක් නැතැ යි කියා නීතිය පැත්තකට දැමීමේ හැකිය ාවක් ද රටකට නැත. මෙවැනි අවස්ථාවක අප කරන්නේ, අධික රණය අර කියන දේශපාලනීකරණයෙන් ගලවා ගැනී මත්, නීතියේ ආධිපත්‍ය ස්ථාපිත කිරීම සඳහා අවශ්‍ය සෑම පියවරක්ම ගැනීමත් ය. පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වැනි දා පටන් හටගත් ජනාධිපතිවරයාගේ ව්‍යවස්ථා විරෝධී ක්‍රියාව ලිය ආපසු හැරවීමට ආයතනික මට්ටමකි න් හැකි වූයේ, එක පැත්තකින්, ස්ව ාධීන වූ අධිකරණය ක් එ මො හොතේ තිබීමත්, තවත් පැත්තකින්, සෘජු කතානායකවරයෙකු ඒ මෙ ාහොතේ සිටීමත් ය. මා මෙහිදී අවධාරණය කරන්නේ, ‘ඒ මො හො තේ’ යන්නයි. හෙට, ඒ මොහොත නැති වී යා හැකියි.
විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය හැම රටකම නැත. තිබෙන හැම රටක්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ද නැත. ඇත්තෙන්ම, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත රටවල් බහුතරය, මේ වන විට අර්ධ-ඒකාධිපති නොවේ නම්, දැඩි අධිකාරීවාදී ය. කලක් ඒවා පූර්ණ ඒකාධිපතියන් බිහි කරන තෝතැන්නක් විය. විශේෂයෙන් ලතින් ඇමරිකාවේ උග්‍ර ඒකාධිපතියන් බිහි කොට ඇත්තේ ඒ ක්‍රමය යටතේ ය.
විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය මුලින් ඇති වුණේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ය. රාජත්වයක ඉතිහාසයක් නැති අද ලෝකයේ ඇති එකම ප්‍රධාන රට වන්නේත් ඇමරිකාවයි. රජවරු නොසිටි එවැනි රටකින් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය මුල් වරට බිහි වීම තුළ වැදගත් කාරණයක් ගැබ්ව තිබේ. එනම්, එරටේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය, අතීතයේ රාජත්වයක් නිසා උරුම විය හැකි ඒකාධිපති නැමියාවකට යට වීමට ඇති ඉඩකඩ ඉතා අඩු බව ය. රාජත්වයක ක්‍රමික පරිණාමයක් වශයෙන් නොව, අලුත් ආයතනයක් සහ අලුත් අත්හදාබැලීමක් වශයෙන් ඇමරිකාවේ ඒ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ආරම්භ කෙරුණු බව එහි අදහසයි. එම අත්හදාබැලීම දැන් සියවස් දෙකකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ සාර්ථක වී තිබේ.
රටක ඉතිහාසය පමණක් නොව, පෙ ාදුවේ මනුෂ්‍යයාගේ පුද්ගල ස්වභාවයත්, අධිකාරීව ාදයට සහ රාජකීයත්වයක් පිළිබඳ නැඹුරුවකට ඉඩ සලසන බව සැලකිය යුතුය. අද වන විට, ලෝකයා අත්කරගෙන තිබෙන නූතන දේශපාලනික ශිෂ්ටාචාරය යනු, ඇත්තෙන්ම, එකී මිනිස් ස්වභාවය පාලනය කිරීම සඳහා කාලාන්තරයක් තිස්සේ ගන්නා ලද සාමූහික මිනිස් වෑයමක ප්‍රතිඵලයකි. එසේ වෙතත්, ඕනෑම මිනිසෙකු ඔටුන්නක් ඇතොත් එය හිසේ දා ගැනීමටත්, සිංහාසනයක් ඇතොත් එහි වාඩි වීමටත් ඕනෑම අවස්ථාවක ඉඩ ඇති බව හිතේ තියාගෙන කටයුතු කිරීම සමාජයකට කොහොමත් වැඩදායක ය.
විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක වන අනිත් ප්‍රධාන රට වන්නේ ප්‍රංශයයි. ඇමරිකාවේ මෙන් නොව, ප්‍රංශයේ දීර්ඝ රාජවංශයක ඉතිහාසයක් තිබේ. අවසානයේදී, ඒ රාජවංශය නිශ්චිතවම, ඓතිහාසික අර්ථයක ින් මෙන්ම භෞතික අර්ථයකින් ද, 1789 දී ඝාතනය කරනු ලැබ ුණි. ප්‍රංශ විප්ලවය යනුවෙ න් හැඳින්වෙන්නේ එයයි. එහෙත් ඉන් පසුවත් වරින් වර එරටේ රාජත්වය යළි හිස එසෙව්වේය. එවිට නැවත නැ වතත් විප්ලව කිරීමට එරට ජනතාවට සිදු විය. අවසා නයේ 1848 විප්ලව යෙන් පසු, ඇමරිකා නු සම්ප්‍රදාය අනුගමනය කරමින්, ප්‍රංශයත් විධායක ජන ාධිපති ක්‍රමයක් ඇති කර ගත්තේය. එහෙත් ඒ ක්‍රමය යටතේ බලයට පත් ප්‍රථම ජන ාධිපතිවරයාම නැවතත් රජෙකු බවට පත්විය. එයින් පා ඩමක් උගත් ප්‍රංශ ජනතාව ආ පසු පාර්ලි මේන්තු ක්‍රමයට ගියහ. එතැන් පටන් ජන ාධිපතිවරයා නාම මාත්‍ර නායකයා බවට පත්විය. එහෙත් දෙවැනි ලෝක යුද්ධf යන් පසු චාල්ස් ඩිගෝල් නැමැති අධිකාරී වාදී නායක යා අගමැති වශf යන් බලයට පත්ව නැවතත් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයක් ඇති කර ගත්තේය. අද දක්වා ප්‍රංශයේ තිබෙන්නේ එම ක්‍රමයයි.
වර්තමාන ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරයාගේ හැසිරීම අනුව බලන විට එවැනි දියුණු රටකට පවා මේ ජනාධිපති ක්‍රමය කොතෙක් දුරට ගැලපෙයි ද යන ප්‍රශ්නය මතුවෙයි. සමහර විට තව දෙතුන් වතාවක් ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් වැනි නායකයෙකු එරටේ ජනාධිපති තනතුරට පත් වුවහොත් ඇමරිකානුවන් ද අප මෙන්ම මේ ක්‍රමය ඉවරයක් කර ගැනීම සඳහා ඉදිරිපත් වීමට බැරි නැත.
ඇමරිකාවේ දකුණු දේශ සීමාව මායිම් වන්නේ මෙක්සිකෝව සමගයි. මේ රටවල් දෙක අතරේ දේශ සීමාවේ දිග සැතපුම් 2000 ට ආසන්න ය. මේ රටවල් දෙක වෙන් කෙ රෙන එකී මායිමේ තාප්පයක් බඳින බව ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී කියා තිබු ණි. මේ වන විටත්, ඔහුට කලින් බලයේ සිටි බලධාරීන් විසින් ඒ දුරෙන් සැතපුම් 600 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් තාප්පවලින් සහ වෙනත් බාධකවලින් ආරක්ෂා කරනු ලැබ තිබේ. ඉතිරි දුර ප්‍රමාණය සඳහාත් තාප්පයක් බැඳීමට හේතුව වශයෙන් ට්‍රම්ප් කියා සිටින්නේ, මෙක්සිකෝව ඇතුළු ඊට පහළින් ඇති තවත් නොදියුණු දකුණු ඇමරිකානු රටවල වෙසෙන දුප්පත් ජනතාව ආර්ථික සංක්‍රමණිකයන් වශයෙන් ඇමරිකා වට පැමිණීම නතර කිරීමේ අවශ්‍යතා වයි. එක පැත්තකින් සංක්‍රමණිකයන් පැමිණීමෙන් ඇමරිකාවට සිදුවන ආර්ථික අහේනියක් ගැනත්, අනිත් පැත්තෙන් ඒ පිරිස් විසින් මත්ද්‍රව්‍ය උවදුර සහ වෙනත් අපරාධ ඇමරිකාවට ගෙනෙන බවටත් ඔහු චෝදනා කරයි.
මේ තාප්පය සඳහා වැය වන මුදල වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 5.7 ක් අනුමත කරන ලෙස ඔහු ආණ්ඩුවෙන් ඉල්ලා සිටියේය. ඇමරිකාව ද්විත්ව මන්ත්‍රණ සභාවක් සහිත රා ජ්‍යයකි. එකක්, කොන්ග්‍රස් මණ්ඩලයයි. අනෙක සෙනේට් මණ් ඩලයයි. කොන්ග්‍රස් මණ් ඩලf ය් බලය ඇත්තේ ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයට ය. සෙනේට් මණ්ඩලයේ බලය ඇත්තේ රිපබ්ලික න් පක්ෂ යට ය. ජන ාධිපති ට්‍රම්ප් රිපබ්ලිකන් පාක්ෂිකf යකි. ඔහුගේ ඉල්ලීම කොන්ග්‍රස් මණ්ඩලය ප්‍රති ක් ෂේප කෙළේය.
ඒ අනුව, පසුගිය ඔක්තෝබරයේ සිට දෙසැම්බරය දක්වා ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ගේ මතයට පාර්ලිමේන්තුව අනුගත නොවූ අවස්ථාවේ පාර්ලිමේන්තුවේ මතය නොතකා ජනාධිපතිවරයා කටයුතු කිරීමෙන් රාජ්‍ය අංශය අඩපණ වූයේ යම් සේ ද, දැන් ඇමරිකානු ජන ාධිපතිවරයා තමන්ගේ ඉල්ලීම ඇමරිකානු කොන්ග්‍රස් මණ්ඩලය අනුමත නොකරන හෙයි න් ආණ්ඩුවේ පරිපාලන වැය ශීර්ෂයකට අත්සන් කිරීම ප්රතික්ෂේප කර සිටී. ඒ හේතුවෙ න් ලක්ෂ හතකට අධික ෆෙඩරල් රාජ්‍ය සේවකය න්ට වැටුප් ගෙවීමට බැරි තත්වයක් උදා වී ඇත. මෙය හැඳින්වෙන්නේ, ආණ්ඩුව අර්ධ වශයෙන් වසා දැමීමක් වශයෙනි. එනම්, පාර්ලි මේන්තුව සහ ජනාධිපතිරයා අතර ඇනහිටීමක් සිදුව ඇති බවයි. මේ අර්බුදය දැන් මාසයකට ළඟා වෙමි න් තිබේ. එහි කර්තෘකාරකයා වන්නේ එරටේ ජන ාධිපතිවරයා ය.
ගිය සතියේ, මේ ප්‍රශ්නය විසඳා ගැනීම අරමුණු කරගෙන, ජනාධිපතිවරයා සහ කතාන ායකවරිය අතර සාකච්ඡාවක් තිබ ුණි. සාකච්ඡාවට වාඩි වූ සැණින් ජනාධිපතිවරයා එක ප්‍රශ්නයක් යොමු කොට තිබේ. එනම්, ‘මගේ තාප්පෙට ඔබතුමිය කැමති ද?’ යන් නයි. ඇය ‘නැහැ’ කියූ සැණින්, ‘එහෙනං කතා කරලා වැ ඩක් නැහැ’ කියා මේසයත් තල්ලු කරගෙන ජනාධිපතිවරයා නැගිට ගොස් ඇත. මීට මාස යකට දෙකකට පමණ පෙර අපේ සිරිසේ නත්, ඔහු කැමති ආකාරයෙ න් විශ් වා ස භංගය ඉදිරිපත් නොකිරීම නිසා, කතා නා යක වරයාගේ විනිශ්චය ප්රතික්ෂේප කළ බව අපට මතක ය. තවත් වරක් අපේ සිරි සෙ ්න කැබිනට් මණ්ඩල සාකච්ඡාවක් අතරමැද කෙ ා්පයට පත්ව හිටිහැටියේ නැගිට ගිය සැටිත්, රනිල් වික්‍රමසිංහ ඔහු පස්සෙන් දුවගෙන ගොස් ආපසු සාකච්ඡා වට ඔහු කැඳවාගෙන ආ සැටිත් අපට මතක ය.
නීති විරෝධී සංක්‍රමණිකයන්ගේ පැමිණීම ඇමරිකාව මුහුණදෙන සහ ඉක්මණින් විසඳිය යුතු බරපතල ප්‍රශ්නයක් බව එරට තුළ පොදුවේ පිළිගැනේ. එසේම, මත්ද්‍රව්‍ය උවදුරත් මැඩලිය යුතු බව පොදු පිළිගැනීමයි. ඒ සම්බන්ධයෙ න් ජනාධිපතිවරයාගේ පක්ෂය සහ ඩිමොක්‍රටි ක් ප්‍රශ්නය අතර මතභේදයක් නැත. එහෙත්, ජන ාධිපතිවරයා මේ ප්‍රශ්නය අරභයා ඉදිරිපත් කර ඇති විසඳුම, පසුගිය සතියේ කරන ලද මත විමසුමකට අනුව, රටේ ජනතාවගෙන් සියයට 65 ට අධික ප්‍රමාණයක් පිළිගන්නේ නැත. ඒ වෙනුවට, ප්‍රශ්නය විසඳීමේ වෙනත් මාර්ග අනුගමනය කළ යුතු බව ඔවුන්ගේ අදහසයි.
කෙසේ වෙතත්, අපේ ප්‍රස්තුතයට අදාළ වන්නේ, ජනාධිපතිවරයා සහ ව්‍ය වස්ථ ාදායකය අතර ප්‍රශ්නය, දියුණු විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ක් තුළ පවා මතු විය හැකි ආකාරය යි. ලංකාවේ මෙන්ම ඇමරිකාවේත් ජන ාධිපති වරයා පත්කර ගැනෙන්නේ වෙනම ඡන්දයකිනි. ඒ නිසා, ඔහුට බලතල රාශියක් සේම, පාර්ලි මේන්තුව යට පත් කරගෙන කටයුතු කිරීමේ ප්‍රබල ස්වා යත්ත භා වයක් ද ලැබේ. ඒ ස්වායත්ත බලය දියුණු රටවල ජනාධිපති වරු න් පාවිච්චියට ගන්f න් බොහෝ සීරුවෙනි. නීතිරීති සහ පවතින සම්මතයන්ට ගරු කරමිනි. බලය තිබු ණත්, සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන් ඒ බලය අනි සි අන්දමි න් පාවිච්චි කරන්නේ නැත. එසේ වන්f න්, මේ ලිපියේ කලින් ද සඳහන් කළ පරිදි, එරටේ පවතින දියුණු දේශපාලන සංස්කෘතියත්, ජන ාධිපතිවරයෙකු එසේ හැසිරුණොත් ඔහුව මැඩලිය හැකි තරමේ ශක්තිමත් ආයතන පද්ධතියකුත් එරටේ තිබෙන බැවිනි.
එහෙත් දැන් ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් වැනි ජන ාධිපති වරයෙකු බලයට පත්ව ඇති තත්වය ක් තුළ, එකී සවිමත් ආරක්ෂණ පවුරු පවා ප්‍රමා ණවත් නොවන සෙයක් දිස් වෙයි. එය, අපේ සිරිසේන ගිය මාසයේ අපට කියා දුන් නා සේ, ඇමරිකාවේ ට්‍රම්ප් ද මේ මො හො තේ ඇමරිකානුවන්ට කියා දෙමින් සිටී.■
බස්ගාල ව්‍යාපාරිකයෙකුට
මත්තේගොඩ ප්‍රධාන බස් නැවතුම් පොළ හෝමාගම ප්‍රදේශීය සභාවට පවරා ගනිමින් එම බස් නැවතුම්පොළ පෞද්ගලික රථ අංගණයක් ලෙසට පරිවර්තනය කිරීමට විරුද්ධව පිටකොටුව – මත්තේගොඩ බස් රථ හිමියන් උද්ඝෝෂණයක් ආරම්භ කර ඇති බව වාර්තා වේ.
අදාළ බස් නැවතුම්පල පර්චස් 70 කින් සමන්විත බවත් දිනපතා එහි බස් රථ 32 ක් පමණ ගාල් කරන බවත් අදාළ පවරා ගැනීමෙන් පසු බස්රථ ගාල් කීරීමට ස්ථානයක් නොමැති බවත් මත්තේගොඩ පෞද්ගලික බස් රථ හිමියන්ගේ සංගමයේ සමාජිකයෙක් අනිද්දාට පැවසීය.
ඔහු පැවසුවේ පසුගිය ප්‍රාදේශීය සභා ඡන්දයේදි හෝමාගම ප්‍රාදේශීය සභාවට තේරී පත් වු පොදු ජන පෙරමුණෙහි මන්ත්‍රිවරයෙකු පවත්වා ගෙන යන මත්තේගෙ ාඩ නගරෙහි ඇති ලාෆ්ස් සුපර් වෙළඳ සංකීර්ණයකට රථගාලක් නොමැති බැවින් බස් නැවතුම්පොල ප්‍රාදේශීය සභාවට පවරා ගනිමින් පෞද්ගලික රථ ගාලක් බවට පත් කර ගැනීමට උත්සාහ කරන බවය. මේ පිළිබඳව බස්නාහිර පළාත් සභා මන්ත්‍රී නලින් ප්‍රදීප් උඩුවෙල මහතාගෙන් කළ විමසීමකදී ඔහු පවසා සිටියේ පොදුජන පෙරමුණෙහි අදාළ ප්‍රාදේශීය සභා මන්ත්‍රීවරයා විසින් තම පෞද්ගලික ව්‍යාපාර ස්ථානයට රථගාලක් නොමැති බැවින් අදාළ බස් නැවතුම්පළ හෝමාගම ප්‍රාදේශීය සභාවට පවරා ගනිමින් පෞද්ගලික රථගාලක් බවට එම ස්ථානය පත්කරගැනීමේ උත්සාහයක් පවතින බවත්, එම ස්ථානයේ කඩ සාප්පු පෙළක් ඉදිකිරීමට උත්සාහයක නිරත වන බවත්ය.■
හංසි මානවඩු
ගින්නෙන් උපන් සීතල:විජේවීරගේ කැරිස්මාව චිත්‍රපටය තුළ ප්‍රමාණාත්මකව ගොඩනැගෙන්නේ නැහැ
ආචාර්ය
හිනිදුම සුනිල් සෙනෙවි
විශිෂ්ට චරිත, චරිතාපදාන සිනමාව සමග ඇත්තේ දැඩි සමීප බවක් නොවේද?
චරිතාපදාන ඇසුරින් බිහිවුණු අතිවිශිෂ්ට නිර්මාණ ලෝක සිනමාව තුළ ඉතා බහුලව තියෙනවා. ඒ අනුව සාහිත්‍යයටත් සිනමාවටත් චරිත ඇසුරු කරගෙන කරන නිර්මාණ එතරම් ආධුනික දේවල් නෙමෙයි. මහත්මා ගාන්ධි, නෙල්සන් මැන්ඩෙලා, හිට්ලර්, චේ, ස්ටිව් බීකෝ, ඇතුළු පුද්ගලයන් ගණනාවකගේ චරිතාපදාන සිනමාවට නැගිලා තියෙනවා. මේ සමහර චරිත පිළිබඳ එකිනෙකට වෙනස් චිත්‍රපට කිහිපයක්ද නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා. ලංකාවේ මේ ශානරය එතරම් ප්‍රචලිත නොවුණත් ලෝක සිනමාව තුළ එය ප්‍රබල නිර්මාණ කාර්යයක්.
මේ චිත්‍රපට ගවේෂණශීලී ලෙස අධ්‍යයනය කළහොත් අපට එහි ලක්‍ෂණ කිහිපයක් හඳුනා ගන්න පුළුවන්. මා එය වර්ග පහකට වෙන් කරන්න කැමතියි.
(1) සත්‍ය සිදුවීම්වලට අවනතව කාලානුරූපීව ඒ චරිතය ගොඩ නැගෙන විදියට ඉදිරිපත් කිරීම. ඒ චරිතයේ ආරම්භයේ සිට අවසානය දක්වා එය දිවයනවා. හැබැයි මෙතැනදී ඉදිරිපත් වෙන්නේ ඒ චරිතයේ දෘෂ්ටිය පමණයි. (Alexander, Julius Caesar)
(2) කාලානුරූප ක්‍රම විකාශනය බිඳලා, නිර්මාණාත්මකව යම් කිසි දෘෂ්ටියක් හෙළිවන ආකාරයට එය නිර්මාණය කිරීම. සමහර විට එය ආරම්භ වෙන්නේ අවසාන දර්ශනයෙන්. (Gandhi, Ray, Schindler’s List)
(3) අදාළ චරිතය ජීවත්වුණු යුගය හා ඒ චරිතයෙහි ප්‍රකරණය, හොඳ, නරක, ලාභ, පාඩු, උතුම්, අධම චරිතයේ ස්වභාවය නිරූපණය කිරීම. මෙහිදී අදාළ චරිතය අනවශ්‍ය ලෙස අතිශයෝක්තියට නගන්නේත් නැතුව, පහළට දාන්නේත් නැතිව මනුෂ්‍යයා තුළ තිබෙන රවුම් ගති ලක්‍ෂණ හරහා චරිතය නිර්මාණය කරනු ලබනවා. (The Pianist, Down fall)
(4) කේන්ද්‍රීය චරිතයට අදාළ ලක්‍ෂණ එකක් දෙකක් හෝ පදනම් කරගනිමින් චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කිරීම.(Diana, Hitler, The rine 07 Evil)
(5) සත්‍ය සිද්ධිවලට අවංක වෙමින් පරිකල්පනීය ලෙස අදාළ චරිතය ඇසුරින් අලුතින්ම නිර්මාණය කිරීම (Inglorioì bastards, Amistad)
මේ අනුව චරිතාපදාන සම්බන්ධව ගොඩනැගෙන සිනමාව ඉතා පෘථුලයි. එයට ඉතා පැරණි අතීතයක් තියෙනවා. නමුත් ලංකාවේ මෙම සාහිත්‍ය විධි, විවිධ ශාඛා, අනුශාඛා වලින් අපි ප්‍රයෝජනය ලබාගෙන තියෙන්නේ හරි අඩුවෙන්. ඒ නිසා තමයි අපේ සිනමාවේ ක්ෂේත්රය පටුවෙලා තියෙන්නේ.
එවැනි පරිසරයක “ගින්නෙන් උපන් සීතල” සිනමා පටය ඔබ ස්ථානගත කරනුයේ කොතැනද?
මෙම කෘතිය චරිතාපදාන සිනමාව වෙනුවෙන් තබන ලද ඉතා වටිනා පියවරක්. එය පදනම් වෙලා තියෙන්නේ අතිශය ජනප්‍රිය, ඒ වගේම විවාදාපන්න පුද්ගලයෙකු වූ රෝහණ විජේවීරගේ චරිතය මත බව අපි කවුරුත් දන්නා කරුණක්. නූතන රාජ්‍ය ව්‍යුහය සකස් වීම සඳහා බලපෑ මූලික පුද්ගලයෙක් තමයි ඔහු. ඒ චරිතය පදනම් කරගනිමින් අනුරුද්ධ ජයසිංහ ඔහුගේ අර්ථකථනය නිර්මාණය කළා. මම මේ චිත්‍රපටයට ඉතාමත් කැමතියි. රසිකයෙක් හැටියට විචාරකයෙක් හැටියට පමණක් නෙමෙයි, කලාව පිළිබඳ කිසියම් අදහසක් තියෙන ඒ සම්බන්ධ අධ්‍යයනය කරන කෙනෙක් හැටියටත් මම මේ නිර්මාණයට කැමතියි. එයට හේතු කිහිපයක් තියෙනවා. චරිතපදාන කේන්ද්‍ර කරගත් චිත්‍රපට ශානරය එහි අධ්යක්ෂවරයා ඉතා හොඳින් අත්හදා බලලා තියෙනවා. මේ ප්‍රයත්නය නිසා එක තැන පල්වෙමින් තිබුණු ලංකාවේ චිත්‍රපට කලාවට වෙනස් මානයක් එකතු වෙලා තියෙනවා. ඒ නිසා තරුණ පරම්පරාව අත්හදා බැලීම් කරන්න බය නැතිවෙයි. මෙය ඉතාම නිර්භීත උත්සාහයක්. මේ ප්‍රයත්නය මඟින් ඇති කරන මහජන ප්‍රඥාව ගැන අප සතුටු විය යුතුයි. “පත්තිනි” කියන්නෙත් පුද්ගල චරිතයක්. නමුත් ඒ චරිතය හරහා බිහිවුණ මහජන ප්‍රඥාව කුමක්ද? අපේ ජනතාව දැන් ගැලිලා ඉන්න මේ මඩ ගොහොරුවෙන් මොහොතකට හෝ ඔසවා තබන්න එවැනි චිත්‍රපටවලට හැකි වුණේ නැහැ. ඒ වෙනුවට වුණේ ජනතාව ගිලිලා ඉන්න ගොහොරුවේ තව ටිකක් ගිලුණ එක විතරයි. තව දුරටත් ජනතාව ගිල්වන්න ඕනෑ දෘෂ්ටිමය පසුබිම එවැනි චිත්‍රපටවලින් නිර්මාණය කළා මිසක් වෙන දෙයක් කළේ නැහැ. ඒ නිසා අනුරුද්ධ ජයසිංහගේ මේ ප්‍රයත්නය ගැන අපි සතුටු වෙන්න ඕනෑ. ඒක තමයි ඔහුගේ ප්‍රවේශය මම අගය කරන විදිය.
හැබැයි මේ හැම අතරේම ඒ චිත්‍රපටයේ දෘෂ්ටිවාදාත්මක ඌනතා ද දැකිය හැකියි.
සිනමාව වෙන යමක් නොවී සිනමාවම වෙනවා නම් මම එය ඉතා ආදරයෙන් බාරගන්නවා. එය සිනමා කෘතියක් ලෙස හැඟී යනවා නම්, අධ්යක්ෂවරයා සිනමා මූලධර්ම ඉතා හොඳින් හැසිරෙව්වා කියලා මට දැනෙනවා. ගින්නෙන් උපන් සීතල චිත්‍රපටයක් හැටියට ප්‍රඥාවන්තයි. සාමාන්‍ය පුරවැසියෙක් හැටියට මගේ පෞද්ගලික බැඳීමක් තියෙනවා විජේවීර කියන චරිතය එක්ක. තමන් ජීවත්වන සමාජයේ තියෙන අයුක්තිය, අසාධාරණය, ප්‍රජා පීඩන සියල්ල එසේ නොතිබිය යුතු යැයි කියලා අවංකවම හිතපු කෙනෙක් තමයි විජේවීර. ඊට එරෙහි වීමට ඔහුට හැකියාවක් තිබුණා. තමන්ගේ දෙමව්පියන්, අඹුදරුවන්, අධ්‍යාපනය ඇතුළු සකලවිධ ජීවන පුරුෂාර්ථ ඒ ප්‍රයත්නය වෙනුවෙන් ඔහු කැපකළා. ඒ කාරණයට භාවිතයෙන් හා ක්‍රියාවෙන් අවංක වුණු මනුෂ්‍යයෙක් විජේවීර. ඒ නිසා මට ඔහු ගැන විශාල අනුරාගයක් තියෙනවා. මෙය නරඹන විට ලාංකික ප්‍රේක්‍ෂකයන් විශාල ප්‍රමාණයක් ද මේ අනුරාගය ඇතිකර ගනියි. දෙමළ හෝ වේවා මුස්ලිම් හෝ වේවා කුලයෙන් මලයෙන් වෙනස් වුවත් මේ පුද්ගලයා දේශපාලන ක්‍රියාවට දක්වන අවංකභාවය සමග බැඳෙයි කියලා මම හිතනවා. එතැනට අපිව ගන්න මෙහි අධ්යක්ෂවරයා විශාල උත්සාහයක් දරා තියෙනවා. ඔහු එය සිනමානුරූපීව ගොඩ නැගීමේදී සාර්ථකත්වයක් අත්කරගෙන තියෙනවා.
මේ චිත්‍රපටය අයිතිවෙන්නේ අපි මුලින් කතාකළ තුන්වන වර්ගීකරණයට. ඒ නිසා මෙය සංකීර්ණයි. විජේවීර භූමිකාව තුළ කමල් අද්දරආරච්චි කරන රංගනය ඉතා ඉහළයි. කමල් වාමාංශික කඳවුරේ කෙනෙක් නෙමෙයි. ඔහු ඉන්නේ ඊට ප්රතික්ෂේප කඳවුරේ. නමුත් ඔහුගේ රංගනය තුළ වාමාංශික නායකයකුගේ චරිතය ඉතාම ප්‍රබල ලෙස ඉදිරියට එනවා. ඒ වගේම තමයි මේ චිත්‍රපටය තිරගත වීමත් සමගම දැනට චිත්‍රපට හදලා පෝලිමේ ඉන්න තරුණයන්ටත් විශාල කවුළුවක් විවර වෙනවා. ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන අතරේ විවිධ විවිධ නව මාතෘකා සමගින් ලොකු අවධානයක් ඇතිවෙයි. අලුතින් චිත්‍රපට හදන්න ඉන්න තරුණ තරුණියන්ටත් මේ චිත්‍රපට විශාල ප්‍රවේශයක් විවෘත කරලා දෙනවා. අපේ රටේ වුණත් චිත්‍රපටයට නැගිය යුතු චරිත රාශියක් ඉන්නවා. එන්.එම්. පෙරේරා, කොල්වින් ආර් ද සිල්වා, පිලිප් ගුණවර්ධන, සෙනරත් පරණවිතාන, මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ, සරත්චන්‍ද්‍ර ඇතුළු. ඒ විතරක් නෙමෙයි. ජේ.ආර්.ජයවර්ධන, ආර්. ප්‍රේමදාස වැනි චරිත ඇසුරිනුත් චිත්‍රපට හැදීමේ හැකියාව තියෙනවා. 88-89 කාලෙදී ප්‍රේමදාස දෙවන කැරැල්ලට මුහුණ දුන් ආකාරයම පමණක්ම වුණත් ඇති චිත්‍රපටයට නගන්න. ඵෙතිහාසික වශයෙන් ඔවුන් ගොඩ නැගුණේ කෙසේද? ඔවුන් එසේ නොවී වෙනස් වීමට ඉඩ තිබුණාද? එම යුගය කොයි වගේද? මේ ආදි නොයෙකුත් අංශ ඒ නිර්මාණ හරහා සාකච්ඡා කළ හැකියි.
එවිට වෘත්තාන්ත චිත්‍රපටය වාර්තා චිත්‍රපටයක් වීමේ වැඩි සම්භාවිතාවක් තියෙනවා නේද?
එවැනි චරිත ඇසුරින් කරන නිර්මාණයට එළඹෙන පුද්ගලයා සැබෑ ලෙසම වෘත්තාන්ත හා වාර්තා චිත්‍රපටයෙහි වෙනස හඳුනාගත්තකු විය යුතුයි. මේ හැම චරිතයකම මුල, මැද, අග කියලා පිළිවෙළට කරන්න ඕනෑ කියලා දෙයක් නැහැ. නිර්මාණකරුවා තමන්ගේ පරිකල්පන ශක්තිය හරහා එය නිර්මාණය කර ගත යුතුයි. ලෝකයේ චරිත පදනම් කරගත් ඉතා විශිෂ්ට වාර්තා චිත්‍රපට තියෙනවා. රවීන්ද්‍රනාත් තාගෝර්, ලියෝ ටෝල්ස්ටෝයි, පිදෙල් කැස්ත්‍රෝ, තෙරේසා මව්තුමිය ඇතුළු බොහෝ ලෝක පූජිත චරිත ඒ සඳහා පාදක වෙලා තියෙනවා. හැබැයි ඒවා වාර්තා චිත්‍රපට. ඒ අනුව වෘත්තාන්ත චිත්‍රපටයක් වාර්තා චිත්‍රපටයක් විය යුතු නැහැ.Inglorious Bastards චිත්‍රපටයේ එන්නේ හිට්ලර් ඝාතනය කරන්නේ කෙසේද යන්න සම්බන්ධයෙන් යුදෙව්වෙක් තුළ මැවෙන පරිකල්පනයක්. ඒ ආකාරයේ එළැඹුම් ඇසුරෙන් වෘත්තාන්ත චිත්‍රපටයක් බිහිකරගත හැකියි.
“ගින්නේ උපන් සීතල” චිත්‍රපටයෙහි දැකිය හැකි දෘෂ්ටිව ාදාත්මක දුර්වලතා මොනවාද?
සිනමාත්මකයේ තිබෙන යම් යම් අඩුලුහුඬුතා නිසා සමහර සංසිද්ධි දෘෂ්ටිවාදාත්මක ගැටලු බවට පරිවර්තනය වෙලා ඉතුරු වෙනවා. මෙය එහි අධ්‍යක්‍ෂවරයාට අහු නොවුණා කියා මා හිතන්නේ නැහැ. ඔහුගේ පරිකල්පනයෙහි ඇති යම් යම් සීමාවන් නිසා මේ ගැටලු ඇතිවෙලා තියෙනවා. මෙයට බලපාන කරුණු කිහිපයක් තියෙනවා. ඉන් පළමුවැන්න තමයි අධ්‍යක්‍ෂවරයාගේ අධ්‍යයනයේ ප්‍රමාණය, දේශපාලන අවබෝධය, සිනමාව නම් කලා මාධ්‍යය අධ්යක්ෂවරයා විසින් අර්ථකථනය කොට ඇති ආකාරය, එහි ශක්‍යතා හා සීමාවන්. මේ කරුණු ඇසුරු කොටගෙන, ලියැවෙන තිරනාටකය හරහා තමයි මෙවැනි චිත්‍රපටක සාර්ථකත්වය රඳා පවතින්නේ. තිරනාටක විශේෂඥයන්ගේ සේවය කියලා දෙයක් අපේ භාවිතාවේ නැති නිසා මෙවැනි ගැටලු හටගන්නවා. මං එක උදාහරණයක් දෙන්නම්. කතරගම වනාන්තරයට වදින්න කලින් නෙත්තිකුමාරගේ අම්මා ඔවුනට චීත්තයක් දෙනවා. එය තමයි ඔවුන් වැස්සෙන් ආරක්ෂා වීම සඳහා යොදාගන්නේ. විප්ලවවාදී කණ්ඩායමක් කැලෑ වදින්නේ පෙර සූදානමක් ඇතිව මිසක් නිකං නෙමෙයි. ඒ නිසා විශ්වසනීයත්වය පිළිබඳව ගැටලුවක් එතැනදී මතුවෙනවා. සංකේතය අපට අඳුනාගන්න බැරිකමක් නැහැ. නමුත් එම රූපකය භාවිතකරන ආකාරයේදී ප්‍රාථමික ගතියක් පෙන්නුම් කරනවා. හරියට ඔවුන් ළදරු විප්ලවයක් කරන්න ගියා වගේ කියලා ප්‍රේක්‍ෂකයන්ට දැනෙන්ට පුළුවන්. මෙය ඵෙතිහාසික සත්‍යයෙන් යුත් ප්‍රස්තුතයක්. ඒක ආසන්න ඉතිහාසයට අයිතියි. ඒ නිසා මිනිස්සුන්ට මතකයි. එවැනි මොහොතක නිර්මාණකරුවා ඉතා පරිස්සම් විය යුතුයි. ඒ වගේම විජේවීර සහෝදරයාගේ ගෙවල් මාරුකිරීම්වලට, තැන් තැන්වලට යාම සඳහා වැඩි කාලයක් එහි දේශපාලන මණ්ඩල සාමාජිකයන් ගතකරනවා. එවැනි සිද්ධිවලට ජවිපෙ ක්‍රියාකාරිත්වය ඌනනය වීම නිසා දුර්මතවලට පොහොර වැටෙන්න ඉඩ තියෙනවා.
ඉතා කුඩාවට ග්‍රාමීය මට්ටමෙන් පටන් ගත් ජවිපෙ සංවිධානය වනස්පතියෙක් වගේ පැතිරුණු ආකාරය පිළිබඳ චිත්‍රපටයේ කතා කරන්නේ නැහැ. ඒ නිසා එම අතිවිශාල ව්‍යාපාරය කියන්නේ එහි දේශපාලන මණ්ඩලය විතරද කියන ගැටලුව අපට ඇතිවෙනවා. ඒ සංවිධානය බිහිකෙරුවෝ, ක්‍රියාධරයෝ (Carder). ඔවුන්ගේ බිහිවීම සම්බන්ධ මෙහි සටහනක් නැහැ. දේශප්‍රේමී ජනතා ව්‍යාපාරයේ නායකයා වුණු කීර්ති විජයබාහු සටන සඳහා ක්‍රියාධරයන් පුහුණු කරන ආකාරයේද දක්නට ලැබෙන්නේ ප්‍රාථමික තත්ත්වයක්. එම අවස්ථාව නරඹන ඕනෑම කෙනෙකුට හිතෙනවා මෙහෙම පුළුවන්ද විප්ලව කරන්න කියලා. එවැනි කණ්ඩායමක් සමාජගත කිරීමේ ලොකු ක්‍රියාපටිපාටියක් තිබුණා. නමුත් ඒ පිළිබඳව ප්‍රමාණවත් සාකච්ඡාවක් චිත්‍රපටයේ නැහැ. ඒ වගේ පංති පහ සම්පූර්ණ කළ ක්‍රියාධරයන් පූර්ණකාලීන ක්‍රියාධරයන් දක්වා වර්ධනය වුණු ආකාරය කෘතිය ඇතුළට ගෙනෙන්න පුළුවන් වුණා නම් හොඳයි. විචාරකයෙක් හැටියට මම ඝාතනය ප්රතික්ෂේප කරනවා. ඒ නිසා දේශප්‍රේමී ජනතා ව්‍යාපාරය මම ප්රතික්ෂේප කරනවා. එය අදටත් ජවිපෙට අවාසියක්.
ඒ වගේම විජේවීරට මිනිසුන් ආකර්ෂණය වුණේ ඇයි යන ගැටලුවට ප්‍රමාණවත් සාකච්ඡාවක් චිත්‍රපටය තුළ නැහැ කියලා ඔබ හිතනවාද?
විජේවීර කියන්නේ අනුහසාත්මක නායකයෙක් (Charismatic Leader). ඔබ කියූ පරිදි රෝහණ විජේවීරගේ කැරිස්මාව චිත්‍රපටය තුළ ප්‍රමාණාත්මකව ගොඩනැගෙන්නේ නැහැ. එය යම්තම් හෝ ගොඩනැගෙන්නේ රිචඞ් ද සොයිසා සමග කරන සම්මුඛ සාකච්ඡාවෙහි හා ඔහු ඉංග්‍රීසි හා සිංහල භාෂාද්වයෙන් කථාකරන තැන්වලදී පමණයි. ඒ නිසා අපට ඒ චරිතයේ එච්චර බරක් දැනෙන්නේ නැහැ. මරණය දෙපා ළඟ තියෙද්දී පවා කරුණු ඉතා විදග්ධ ලෙස පැහැදිලි කළ කෙනෙක් තමයි විජේවීර. හමුදා නිලධාරින් පවා ඔහු අවසාන මොහොතේදී ප්‍රකාශ කළ දේ පොත්වල සටහන් කරගෙන තියෙනවා.
ඒ වගේම චිත්‍රපටය ආරම්භ වන්නේ 70 දශකයේ අග භාගයේ ඔහු හිරෙන් නිදහස් වෙලා එන තැන ඉඳන්. නමුත් ඊට දශකයකට පමණ පෙර ඔහු බිහිකළ ගැඹුරු මූල මණ්ඩලය චිත්‍රපටය තුළට සිනමාවේ පහසුකම් හා සංස්කරණයේ පහසුකම් හරහා ගෙනෙන්න තිබුණා. ඒ වගේම ජවිපෙ දේශපාලන පදනම හා න්‍යායාත්මක හරය ප්‍රමාණවත් පරිදි ඒ තුළ නියෝජනය වෙන්නේ නැහැ. ජේආර් පවා ප්‍රධාන සතුරා හැටියට අර්ථකථනය කරගත්තේ ජවිපෙ මිසක් දෙමළ ජාතික සංවිධානය නෙමෙයි. එකෙන්ම පෙනෙනවා එම සංවිධානය කොතරම් ප්‍රබල සංවිධානයක් ලෙස ගොඩනැගීමට ඔවුන්ට හැකියාව තිබුණාද කියන එක. මේ ආදි වශයෙන් මේ චිත්‍රපටයේ පැනනගින ගැටලුවලට පිළිතුරු දෙන්න අනුරුද්ධ ජයසිංහට ආයිත් වතාවක් හම්බවෙන්නේ නැහැ. මොකද මේ ප්‍රේක්‍ෂකයෝ ආයේ ඔහුට මුණගැහෙන්නේ නැහැ. දෘශ්‍යමය වශයෙන් කෙරෙන මුද්‍රාව යළි නිවැරදි කළ නොහැකි ආකාරයට වර්තමාන තාක්ෂණික ලෝකය තුළ ගලා යනවා. ඒ නිසා ප්‍රේක්‍ෂකයන් මුලා නොවන ආකාරයට ඒ වගේම දුර්මතවලට එළඹීමට ඉඩ නොතබන ආකාරයට මේ චිත්‍රපටය නිමවුණා නම් එහි වටිනාකම කියන්න බැහැ.■
■ සුලෝචන වික්‍රමසිංහ
ඊට පස්සෙ මොකද වෙන්නෙ දන්නවද ඔයා?
ඒ කාලෙ ඉඳල කියන කතාවක් මේ – අපිට කොරනවා කියලයි කියන්නේ
දින්න දාට ඒ කට්ටිය උඩින් යයි – දුන්නු ඈයො කොර ඇන ඇන බිමින් යයි
ඊට පස්සෙ මොකද වෙන්නෙ දන්නවද ඔයා?
‘ඊට පස්සෙ ඒගොල්ලො සුදු ඇඳගෙන ඇවිල්ල ජනතාවට සේවය කරනවා.’
හැමදාමත් හිතන් ඉන්නෙ එහෙම වෙයි කියා
ඒ වුණාට කවදාවත් වෙන්නෙ නෑ.
තාප්පවල එල්ලීගෙන සිටින්නේ – ආප්ප වගෙ මූණු සුදට තියෙන්නේ
කේප්ප හරකුන් කතිරය ගහන්නේ – රීප්පෙකින් දෙන්ඩ තමයි හිතෙන්නේ
ඊට පස්සෙ මොකද වෙන්නෙ දන්නවද ඔයා?
‘තාම බලය තියෙන්නෙ බාගෙට නෙ, ඉතුරු බාගෙ හම්බුණාම වැඩ කරයි.’
හැමදාමත් හිතන් ඉන්නෙ එහෙම වෙයි කියා
ඒ වුණාට කවදාවත් වෙන්නෙ නෑ.
ඒ කාලෙ ඉඳල කියන කතාවක් මේ – අපිට කොරනවා කියලයි කියන්නේ
දින්න දාට ඒ කට්ටිය උඩින් යයි – දුන්නු ඈයො කොර ඇන ඇන බිමින් යයි
ඊට පස්සෙ මොකද වෙන්නෙ දන්නවද ඔයා?
‘මං කිව්වෙ, දිනලා එන්නේ ජනතාවට සේවය කරන්ඩ නෙ.’
හැමදාමත් හිතන් ඉන්නෙ එහෙම වෙයි කියා
ඒ වුණාට කවදාවත් වෙන්නෙ නෑ.
කතිරෙ ගහල අපි වරදක් කළා ද – කොටාගන්නෙ මේ වගෙ අපි නිසා ද
කොච්චර කල් මේ විදිහට ගියා ද – ඒ වුණාට කිසිම දෙයක් වුණා ද
ලබන පාර කරන වැඬේ දන්නවද ඔයා?
‘ලබන පාර අපි දෙනව කෙළින්ම අනික් පැත්තට.’
මෙච්චර කල් කෙරුවෙත් අපි ඔය ටිකම තමා
ඒ වුණාට ඒකෙන් වුණ සෙතක් නෑ.
මේ, මීට දශකයකට හමාරකට පමණ පෙර සිරස ටීවී හි විකාශය වූ ‘කවුද බෝයි’ කාටූන් මාලාවේ තේමා ගීතයයි. එවකට සිරසේ හඬ කවා විකාශය කළ කාටූන් බලන්නටම උදේ පාන්දර අවදි වූ පරම්පරාවේ දරුදැරියෝ අද තරුණ විය ගෙවති. ඇතැමෙක් විවාහකයෝ ය; දෙමාපියෝ ය. ළමා කාලයේ නැරඹු කාටූන් මාලාවක තේමා ගීතයේ අර්ථය, දශක එකහමාරකට පසුව ද මහපොළොවේ යථාර්ථයෙන් පසක් වීමෙන් කියවා ගත යුත්තේ අප එකී කාලාන්තරයටම සමාජීය වශයෙන් දශමයක් වත් ඉදිරියට ගොස් නැති බව නොවේ ද යන්න සිතා බැලිය යුත්තකි.
ලංකාවට නවීන තාක්ෂණය ආගමනය වූ මුල් කාලය, එනම් අනූව දශකය සමාජීය සහ සංස්කෘතික වශයෙන් සංක්‍රමණික යුගයකි. අනූවේ සිට දෙදහස් පහ පමණ වන තෙක් දශක එකහමාරක කාල පරාසය තුළ සිය ළමා විය ගෙවූ පරම්පරාව, පූර්ව ග්‍රාමීය සංස්කෘතියත් නවීන නාගරික සංස්කෘතියත් අතරමැද සමාජීය තත්ත්වයක් අත්දුටුවහ. ඔවුන්, බලහත්කාරයෙන් වැඩිහිටිකරණය නොකරන ලද ළමා වියක් ගෙවූ අවසන් පරම්පරාව ය.
එවකට ජාතික රූපවාහිනියේ ටයිටස් තොටවත්තයන්ගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් හඬ කවන ලද කාටූන් රාශියක් විකාශය විය. පිස්සු පූසා, ඉඟු‍රු පාන් මල්ලි, දොස්තර හොඳහිත, බ්රූම්, හයිලෑන්ඩර්, වලස් මාමා, කෝලිකුට්ටු සහෝදරයෝ, කූඹිච්චි, ඇපල් ආදිපාදතුමා, වූෆි ආදිය දැන් අන්තර්ජාලයේ දී අහම්බෙන් මුණගැසෙන නොස්ටැල්ජීය මතකයන් ය. මෙකී කාටූන් මාලා ද ජාතික රූපවාහිනිය එවකට හඬ කවා විකාශය කළ රොබින්සන් අන්දරය, ඔෂින්, ෆෙමස් ෆයිව්, ස්පෙල්බයින්ඩර් ආදි ටෙලිකතා මාලා ද, ළමා වියේ සෞන්දර්යයට උචිත, සරල සහ සැහැල්ලු එහෙත් හරයක් සහිත නිර්මාණාත්මක ඒවා විය. මීට සමාන්තරව එකල විශිෂ්ට ලෙස නිර්මාණාත්මකම හඬ කැවීම් සිදු කළේ සිරස ටීවී ය. සූර පප්පා, ස්කූබි ඩූ, ගිරිපුර ඇත්තෝ, කවුද බෝයි, දඟයා, මණ්ඩුක භවන, අපි රජ ඉබ්බෝ, ගාෆීල්ඞ් යනාදි වූ කාටුන් මාලා එකල දරුවෝ පැල් බැඳගෙන නැරඹුහ. ඒ අතර පාසල් නිවාඩු කාලයේ දී සතියේ දිනවල උදෑසන සිරසේ විකාශය වූ සිංහලෙන් හඬ කැවූ ළමා චිත්‍රපට පෙළ, කැට්ස් ඇන්ඞ් ඩෝග්ස්, මවුස් හන්ට්, ෆ්ලූක්, ස්කූබි ඩූ, අයිස් ඒජ් යනාදිය කෙතරම් වාර ගණනක් විකාශය වුව ද ඒ හැම වරක ම නොවරදවා නරඹන්නට දරුවන් පොළඹවන තරම් කිසිදා නොසිඳෙන රසයක් ජනනය කරන්නට සමත් විය. අනූවේ දරුවන්ට පාසල් නිවාඩු කාලයේදීත් පාන්දර ම අවදි වන්නට රහසින් ජවය දුන්නේ එකී කාටූන් සහ චිත්‍රපට පේළියයි. ‘දහ අට පැනපු කාටුන් බලන්නන්ගේ සංගමය’, ‘කාටුන් පිස්සෝ’ වැනි මුහුණු පොතේ සුප්‍රකට පිටු බිහිව ඇත්තේ ද ඒ රස පිළිබඳ නොනැසී පවතින අතීතකාමය හේතුවෙනි.
නව සහශ්‍රය උදා වීමෙන් ඉක්බිති උපන් ලාංකික දරුදැරියන්ගේ වීරයන් බවට පත් වූයේ ස්පයිඩර් මෑන්, සුපර් මෑන් සහ හැරී පොටර් වැනි චරිත ය. සුපර් හීරෝස්ලාගෙන් සමන්විත කාටූන්මය වීර කතා සම්ප්‍රදාය ප්‍රථම වරට ලෝකයට පැමිණියේ කොමික් බුක්ස් හෙවත් චිත්‍ර කතා වශයෙනි. මේවා ලංකාවේ ප්‍රචලිත වන්නේ සහශ්‍රය උදාවත් සමග වුවත් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ සුපිරි වීරයන් උපත ලබන්නේ 40 සහ 50 දශකවල ය. චිත්‍ර කතාවල සිටි මේ වීරයෝ පසුකාලීනව තාක්ෂණයෙන් පණ පොවන ලද කාටූන් චරිත බවට රූපාන්තරණය වූහ. ඉනික්බිතිව මේ වීර කතා සැබෑ නළු නිළියන්ගේ රැඟු‍ම් සහිතව නවීනතම තාක්ෂණය සහ ශිල්ප ක්‍රම උපයුක්ත කර ගනිමින් සිනමාවට නැඟී ලෝකය පුරා දරුවන්ගේ මතු නොව වැඩිහිටියන්ගේ ද උන්මාදනීය ආශාවක් බවට පෙරළිණි. අද වන විට මාවල් හෝ ඩීසී චිත්‍රපටයක් එළිදකින තෙක් මුළු ලෝකය ම බලා සිටින්නේ ඇඟිලි ගනිමිනි. මාවල් සහ ඩීසී යනු සුපර් හීරෝස්ලා ලෝකයට එළිදැක්වූ ලෝක ප්‍රකට සමාගම් දෙක ය. මාවල් කොමික්ස් වෙනුවෙන් සුපර් හීරෝ චරිත නිර්මාණය කළේ ස්ටීව් ඩිට්කෝ, ස්ටෑන් ලී සහ ජැක් කර්බි වැන්නන් ය. ඩීසීහි චරිත නිර්මාපකයන් වූයේ ජෙරී සීගල් සහ ජෝ ෂුස්ටර් ආදීන් ය. ස්පයිඩර් මෑන්, අයන් මෑන්, කැප්ටන් ඇමරිකා, ඈන්ට් මෑන්, වුල්වරින්, ඩෙඞ්පූල්, බ්ලැක් පැන්තර්, හල්ක් ආදිය සුප්‍රකට මාවල් චරිත වන අතර සුපර් මෑන්, බැට් මෑන්, වොන්ඩර් වුමන්, ග්‍රීන් ලැන්ටර්න්, ෆ්ලෑෂ් සහ මෑතක දී තිරගත වීම ඇරඹු ඇක්වා මෑන් ආදිය ඩීසී සමාගම නිර්මාණය කළ චරිත ය.
සහශ්‍රය උදා වී කලක් ඇවෑමෙන් උපදින පරපුර බටහිර ලෝකයෙන් ව්‍යාප්ත වුණු සුපිරි වීරයන්ට වහ වැටීමට සමාන්තරව පැන නඟින්නේ ලංකාවේ දෘශ්‍ය මාධ්‍යයෙන් ඒ පරම්පරාවේ දරුවන් වෙනුවෙන් ප්‍රදානය කෙරුණේ මොනවාද යන පැනයයි. එකී යුගයේ දී එක් පසෙකින් අලි පැටියෝ ඔයයි මමයි පන්නයේ චිත්‍රපට එළිදකින අතර අනෙක් පසින් රූපවාහිනී නාලිකා දරුවන් වෙනුවෙන් එතෙක් විකාශය වූ හරවත් නිර්මාණ නවතා දමා, දෘෂ්ටිවාදය සේ ම තාක්ෂණික ශිල්ප ක්‍රම අතින් ද ගන්නට දෙයක් නැති විදෙස් නාට්‍ය, චිත්‍රපට, ප්‍රචණ්ඩත්වය වගා කරන ඉන්දියානු කාටූන් සහ, දරුවා දරුවා ලෙස බාරගැනීම පසෙක තබා, දරුවා යනු වැඩිහිටියාගේම පොඩි වර්ෂන් එකක් බවට බලහත්කාරයෙන් පත් කරන ළමා රියැලිටි තරගාවලි විකාශය කරන්නට පටන්ගත්තේ ය. මේවායේ ගුණාගුණ තෝරාගත හැකි තරම් සංස්කෘතිකව දියුණු මානසිකත්වයක් සහිත දෙමාපියන් දරුවන් ඒවායින් ඈත් කරන්නට උත්සුක වුවත්, බහුලව සිදු වන්නේ එහි ප්‍රතිවිරුද්ධයයි. බහුතරයක් දෙමාපියෝ තම දරුවන් රියැලිටි ෂෝවලට යවන්නට පොර කමින් තරග කරති. පළිගැනීම දෘෂ්ටිවාදයක් ලෙස හුවා දක්වන ඉන්දියානු කාටූන් බලන ඕනෑම කෙනෙකු ගහගැනීම සහ ගුටිකෑම පරම වීරකම සේ බාරගන්නට පෙළඹෙන්නේ නිරායාසයෙනි. ගහගැනීමත් ගුටිකෑමත් සූර පප්පා අයත් කාලයේ කාටූන් තුළ ද සුපර් හීරෝ පන්නයේ චිත්‍රපට තුළ ද අඩංගු වූ බවට ඇතැමෙකුට තර්ක කළ හැකි ය. ඒවායේ ද එවැනි ජවනිකා අන්තර්ගත බව සත්‍යයක් වුවත්, සමස්ත නිර්මාණයෙන් ප්‍රචණ්ඩකාරී දෘෂ්ටිවාදයක් බාරගන්නට ඒවා දරුවන්ට බල කර සිටින්නේ නැත. ඒ වෙනුවට හාස්‍යයත් උපහාසයත්, සංවේදනයත් සහවේදනයත්, දේශපාලනයත් සමාජය පිළිබඳ විවෘත කියැවීමකුත් ඒවායෙහි සම සමව ගැබ් ව තිබිණ. 1994 ලයන් කිං සිනමාපටයේ සිම්බාගේ පියා මුෆාසා සිය සොයුරා අතින් ඝාතනය වීම ළමා මනසට අහිතකර බලපෑමක් බව තීරණය කළ නිර්මාණකරුවෝ ලයන් කිං දෙවැනි සිනමාපටයේ දී සිම්බා රජ වන අයුරු දරුවන්ට දකින්නට සලස්වති. එහි නවතම දිගුව ලෙස ඔවුහු ලයන් කිං ඇනිමේෂන් චිත්‍රපටයක් ලෙස ප්‍රතිනිර්මාණය කර ලබන වසරේ දී තිරගත කරන්නට සූදානම් වෙති. දියුණු සංස්කෘතික අදහසක් ඇත්තෝ පැරණි නිර්මාණ නව තාක්ෂණය හා මුසු කර අලුත් ළමා පරපුරට ප්‍රදානය කරති. ලංකාවේ කලා සංස්කෘතික ක්ෂේත්‍රයේ තිබූ සෘජු කශේරුකා බිඳී, ලාංකික ජනමාධ්‍ය සතුව තිබූ අවම ආචාර ධර්ම ද සිඳී අවසන්ව ඇති මේ සමයේ, රසගුණ දෙකෙන්ම පොහොසත් ළමා සහ යොවුන් දෘශ්‍යමය අද්දැකීම් පිළිබඳ බලාපොරොත්තු හිඟ ය.
මාවල් සුපර් හීරෝ චරිත නිර්මාණය කර, ඒවා හුදු ආකස්මික වීර චරිත නොව තාක්ෂණයෙන් සන්නද්ධ විද්‍යාත්මක පසුබිමක් සහිත නිමැවුම් බවට පත් කළ මහ මොළකාර නිර්මාණශීලී මිනිසා, ස්ටෑන් ලී මීට දෙමසකට පෙර, එනම් පසුගිය නොවැම්බර් 12 වැනිදා 95 වැනි වියේ සිටියදී සිය දිවියෙන් සමු ගත්තේ ය. ස්ටෑන් ලී සම්බන්ධයෙන් විපරම් විමසුම් සමග මුහුණුපොත උණුසුම් වෙද්දී එක්තරා ෆෙස්බුක් පිටුවක පෝස්ටුවක සටහන්ව තිබූ මේ වැකිය, මඟ හැර යා නොහැකි විය.
‘අනේ දෙවියනේ සෝමරත්න දිසානායකව අරං ස්ටෑන් ලී ආපහු දෙන්න බැරි ද?!’■
■ චතුපමා අබේවික්‍රම