අධිවේගී මාර්ග, දුම්රිය මාර්ග ඇතුළු විවිධාකාර ඉදිකිරීම් ව්‍යාපෘතිවලදී රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව කොමිස් කුට්ටි ගත් බව එවකට විපක්ෂයේ සිටි එක්සත් ජාතික පක්ෂය චෝදනා එල්ලකළේය. ඒ චෝදනා පදනම් සහගත චෝදනා විය. රාජපක්ෂලා ඉදිකිරීම් ව්‍යාපෘති පෞද්ගලික සමාගම්වලට බාරදුන්නේ විනිවිදභාවයකින් තොරවය. ටෙන්ටර් නැතිවමය. යහපාලනයක් නැතිවය. එක්සත් ජාතික පක්ෂය මෙයට එරෙහිව චෝදනා එල්ලකළේය. එපමණක් නොව, තමන් බිහිකරන ආණ්ඩුවක් යහපාලන ප්‍රතිපත්ති මත පදනම් වෙන බව කීය. මේ ආණ්ඩුවට ‘යහපාලන‘ ආණ්ඩුව නම් නාමය ලැබුණේත් ඒ පොරොන්දු නිසාය. එහෙත් මේ සටහනෙන් අප කතාකරන්නේ ‘යහපාලන‘ ආණ්ඩුව විසින් ඉදිකරන ලද ප්‍රධාන ඉදිකිරීම් ව්‍යාපෘතියක් වන මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතියේදී යහපාලනයට පිටින් කටයුතු කළ ආකාරය පිළිබඳවය.

රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව ලංකාවේ අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘති කිහිපයක්ම ආරම්භ කර තිබුණි. මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතිය ලෙස මේ වෙද්දී ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතින්නේත් රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව උතුරු – මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතිය ලෙස ආරම්භ කළ ව්‍යාපෘතියකි. මහින්ද රාජපක්ෂලා අර්ධ වශයෙන් ගත් තීන්දු රැසක් සම්බන්ධයෙන් මේ ආණ්ඩුවට ගනුදෙනු කරන්නට සිදුවී තිබුණි. අප පාදක කරගන්නේ මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ගය ඉදිකිරීම සම්බන්ධයෙන් විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව හෙළිකරගත් තොරතුරුය.

මේ ව්‍යාපෘතිය කොටස් කිහිපයකින් යුතු එකක් විය.

පළමු කොටස

මීරිගම දක්වා වන පළමු කොටසේ ඉදිකිරීම්වලට පදනම වැටුණේ රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමයේ තුන්වැනි කොටස වෙනුවෙන් ඇති කරගත් සාකච්ඡා මතය. ඒ කොටස ඉදිකිරීම සඳහා යහපාලන ආණ්ඩුව තෝරාගෙන තිබුණේ, රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව ටෙන්ඩර් නැතිවම ව්‍යාපෘතියේ තුන්වැනි කොටස වෙනුවෙන් තෝරාගත් සමාගමය. අපූරු කාරණය වන්නේ මේ සමාගම ‘රහස් ගිවිසුමකින්‘ තෝරාගෙන තිබීමය’.

රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව යටතේ 2013 මැයි 28 වැනිදා මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය චීනයේදී ගිවිසුමක් අත්සන් කර තිබුණි. ඒ අනුව අඹේපුස්ස සහ නුවර දක්වා කිලෝමීටර් 46 ක කොටස ඉදිකිරීම ඇතුළු අනෙකුත් කටයුතු සඳහා එම්.සී.සී. නම් චීන සමාගමක් තෝරාගෙන තිබුණි. එම සමාගමට ඉදිකිරීම් කටයුතු බාරදෙන බව සහතික කිරීම සඳහා 2013 ඔක්තෝබර් 17 වැනිදා මහාමාර්ග, වරාය හා නාවික කටයුතු අමාත්‍යාංශ ලේකම් ආර්.ඩබ්ලිව්.ආර්. ප්‍රේමසිරි අවබෝධතා ගිවිසුමක් අත්සන් කර තිබේ. එම්.සී.සී. තෝරාගත්තේ යහපාලන ප්‍රතිපත්ති අනුව ටෙන්ඩර් කැඳවා නොවේ. එහෙත් මේ ගිවිසුම රහස් ලියැවිල්ලක් ලෙස තබාගැනීමට දෙපාර්ශ්වයම එකඟ වී තිබීම පුදුම සහගගතය. ගිවිසුම මාස 18 කට වලංගු විය.

එතැනින් නොනැවතී 2014 ඔක්තෝබර් 20 දා අධිවේගී මාර්ගයේ පොතුහැර සිට රඹුක්කන දක්වාත්, පොතුහැර හා රඹුක්කන අන්තර් හුවමාරු දෙකත් ඇතුළු කිලෝමීටර් 3.5ක කොටස ඉදිකිරීමේ කොන්ත්‍රාත්තුව රුපියල් මිලියන 48000 කට එම්.සී.සී. ආයතනයටම ලබාදීමට කැබිනට් මණ්ඩල අනුමැතිය ලබාදී තිබුණි.

එසේ වුණත් මේ ගිවිසුම අනුව සිදුකෙරෙන ඉදිකිරීම් වෙනුවෙන් චීන සමාගමට ගෙවීමට මුදල් ලංකාව සතුව තිබුණේ නැත. ලංකාවේ ආණ්ඩුවට ඒ ප්‍රශ්නය ගැන සරල පිළිතුරක් තිබුණි. ඒ චීන එක්සිම් බැංකුවෙන් ණය ගැනීමය. මේ ගිවිසුමට අදාළවත් දින 180 ක් ඇතුළත චීන එක්සිම් බැංකුව සමඟ ණය ගිවිසුමක් අත්සන් කළ යුතුව තිබුණි. ඒ කාලසීමාව තුළ ණය ගිවිසුම අත්සන් නොකළොත් ඉබේම ගිවිසුම අවලංගු වන බවට වගන්තියක්ද ගිවිසුමේ තිබුණි. නියමිත කාලය තුළ ණය ගිවිසුම අත්සන් කිරීමට නොහැකි වුණේ ආණ්ඩුව වෙනස් වූ නිසාය. දැන් එම්.සී.සී. ආයතනයට ගෙවන්නට මුදල් නැත.

නව ආණ්ඩුව ආණ්ඩුව මේ අර්බුදයට අපූරු ‘යහපාලන’ විසඳුමක් දුන්නේය. ඒ ප්‍රසම්පාදන මූලධර්මවලට පිටින් ගොස් කලින් ව්‍යාපෘතියට හිලව් ලෙස වෙනත් ව්‍යාපෘතියක් බාරදීමය. ප්‍රසම්පාදන මූලධර්ම යන්නෙන් අදහස් කළේ ආණ්ඩුව ‘යහපාලනය‘ යැයි අදහස් කළ සංකල්පයට අදාළ වැදගත් කාරණයකි. මෙවැනි ව්‍යාපෘති බාරදෙන විට හිතුමතේට බාර නොදී, සැබෑ සුදුස්සාට බාරදීම සඳහා තිබෙන විධිමත් නීතිරීති ප්‍රසම්පාදන මූලධර්ම ලෙස හැඳින්විය හැකිය. ලංකාවේ ආණ්ඩු තඹ සතේකට නොතකන්නේ මේ මූලධර්මය. යහපාලන ආණ්ඩුව ඉහළින්ම රකින බව කීවේ මේ මූලධර්ම ටිකය. එම්.සී.එම්. සමාගමට ව්‍යාපෘතිය බාරදුන්නේ ප්‍රසම්පාදන මූලධර්ම උල්ලංඝනය කරමින්ය.

රුපියල් මිලියන 158386 ක් හෙවත් බිලියන 158 ක මුදලකට කඩවත සිට මීරිගම දක්වා කොටස ඉදිකිරීමේ කටයුත්ත එම්.සී.සී. සමාගමට බාරදුන්නේය. මේ යහපාලන විරෝධී යෝජනාව 2015 ජුලි 16 වැනිදා කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කර තිබුණේ වෙන කවුරුවත් නොව, යහපාලන පොරොන්දු දුන් කණ්ඩායමේ නායකයා වන අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහය. එයට ජුලි 16 වැනිදා අනුමැතිය ලැබී තිබුණි.

මීට අදාළ ගිවිසුමක් 2016 ජුනි 20 වැනිදා මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය හා එම්.සී.සී. ආයතනය අතර ඇතිව තිබුණි. ඒ ගිවිසුමට අනුවත් චීනයේ එක්සිම් බැංකුවෙන් ව්‍යාපෘතියට අවශ්‍ය ණය මුදල ලබාගැනීම සඳහා කාලසීමාවක් තිබුණි. ඒ එක වසරකි. ඒ කාලය අවසාන විය. එහෙත් ගිවිසුමට සංශෝධන 7 ක් සිදුකරමින් ගිවිසුමට 2018 නොවැම්බර් 15 දක්වා කාලය ලබාගෙන තිබුණි. 2018 නොවැම්බර් පසුවෙද්දීත් චීනය සමඟ ණය ගිවිසුම අත්සන් කර තිබුණේ නැත. දැන් කාලය ඉක්ම ගොස්ය. චීනය ඉදිකිරීම්වලින් සැලකිය යුතු කොටසක් සිදුකර හමාරය. 2018 අගෝස්තු 31 වෙද්දී රුපියල් මිලියන 5635ක වියදමක් චීන එම්.සී.එම්. සමාගම විසින් දරා තිබුණි. එහෙත් ඒ ඉදිකිරීම්වලට මුදල් ගෙවන්නේ කෙසේදැයි අපැහැදිලිය.

දෙවැනි කොටස

එම්.සී.එම්. නම් චීන සමාගම රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව විසින් ගෙනාවේ මාර්ගයේ තෙවැනි කොටස ඉදිකිරීම සඳහා බවත් එම සමාගමට පළමු කොටස බාරදුන් බවත් අපි ඉහතින් කීවෙමු. ඒ අනුව තෙවැනි කොටස දේශීය ආයෝජකයන් ලවා ඉදිකිරීමට යහපාලන ආණ්ඩුව තීරණය කර තිබුණි. 2015 දෙසැම්බර් 09 වැනිදා එයට අනුමැතිය ලබා තිබුණි. ඒ සඳහා උපදේශක සමාගම් හා කොන්ත්‍රාත් සමාගම්වල මිල ගණන් කැඳවා තිබුණි. පූර්ව සුදුසුකම් පරීක්ෂා කර තිබුණි.
කරුණු කාරණා යහපාලන ක්‍රමවේදයට අනුව අරඹා තිබුණි. එහෙත් එක්වරම ඒ යහපාලන ප්‍රතිපත්තිවලින් ආණ්ඩුව පිට පැන්නේය. තෙවැනි කොටස සඳහා මිල ගණන් කැඳවූවාටත් පසුව, තෙවැනි කොටස විදේශ ආයෝජකයන් ලවා ඉදිකිරීමට තීරණය කළේය. දැන් මිල ගණන් කැඳවා තිබෙන අයට හිලව්වට වෙනත් ව්‍යාපෘතියක් බාරදීමට 2016 අප්‍රේල් 26 වැනිදා තීරණය කර තිබුණි. ඒ මේ මාර්ගයේම දෙවැනි කොටස ඉදිකිරීමේ කොන්ත්‍රාත්තුවය. දෙවැනි කොටස වෙනුවෙන් මිල ගණන් කැඳවුවේ නැත. තෙවැනි කොටසට මිල ගණන් එවූ සමාගම් අතරින් තමන් කැමති 4කට පිරිනමන්නටත්, උපදේශන කටයුතු එක් සමාගමකට පිරිනමන්නටත් යෝජනා විය. දඹුල්ල දක්වා ඉදිවෙන්නේ ඒ කොටසය. හරිහමන් ශක්‍යතා අධ්‍යයන වාර්තාවක් නොතිබුණු පසුබිමක පස් කඳු පුරවමින් පරිසර හානියක් සිදුවන අන්දමින් ඉදිවෙන්නේ මේ කොටසය. ජනතා විරෝධයට ලක්වුණේ මේ කොටසය.

මේ කොටසේ ඉඩම් අත්පත් කරගැනීමට පමණක් රුපියල් මිලියන 5842 ක් වියදම් දරා තිබුණි. අගෝස්තු 31 වෙද්දී මේ කොටස් ඉදිකිරීම් සඳහා දේශීය බැංකු මඟින් ලබාගෙන තිබෙන ණය ප්‍රමාණය රුපියල් බිලියන 300 කි. තවම පොතුහැර සිට ගලගෙදර දක්වා කොටසේ ඉඩම් අත්පත් කරගෙන නොමැත. ඒ සඳහා 2018 අගෝස්තු 31 වෙද්දී දරා ඇති වියදම රුපියල් මිලියන 1941 කි.

තුන්වැනි කොටස

මාර්ගයේ තුන්වැනි කොටස ඉදිකරන්නට සමාගමක් තෝරාගැනීමට යහපාලන ආණ්ඩුව වසර 4 ක් තිස්සේ කාලය ගත කරමින් සිටින්නේය. ටෙන්ඩර් කැඳවමින්, ඒ ටෙන්ඩර් අහෝසි කරමින් කාලය නාස්ති කර තිබෙන්නේය.

තුන්වැනි කොටස සඳහා ජපාන තානාපති කාර්යාලයෙන් නිර්දේශ ලැබූ ජපන් සමාගම් තුනකින් මිල ගණන් කැඳවනු ලැබුවේ 2016 ජුනි 22 දාය. එම් තායිසේ කෝපරේෂන්, පෙන්ටා ඕෂන් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් කම්පනි ලිමිටඞ්, වකචිකු කන්ස්ට්‍රක්ෂන් කමිපනි ලිමිටඞ් යන ආයතන එසේ යෝජනා කර තිබුණි. 2016 අගෝස්තු 02 දිනය ටෙන්ඩර් බාරගන්නා අවසන් දිනය ලෙස සමාගම් තුනට දන්වා තිබුණි. කෙසේ වෙතත් ටෙන්ඩර් කැඳවීමේ පටිපාටිය පිළිබඳ ගැටලු කිහිපයක් තායිසේ සමාගම පෙන්වා තිබුණි. මේ කාරණා නිසා 2016 සැප්තැම්බර් 30 දක්වා කාලය දීර්ඝ විය. පෙන්ටා ඕෂන් හා වකචිකු යන සමාගම් විසින් ලංසු ඉදිරිපත් නොකරන බව ලිඛිතව දන්වා තිබුණි. තායිසේ සමාගම පමණක් ලංසු ඉදිරිපත් කර තිබුණි. එසේ වුව එම සමාගමේ ලංසු ඉදිරිපත් කිරීමේ අඩුපාඩු තිබුණු නිසා නැවතත් මිල ගණන් කැඳවීම හැර අන් විකල්පයක් ඉතිරි නොවීය. 2016 නොවැම්බර් 15 දා මේ දෙවැනි මිල ගණන් කැඳවීමේ ලංසු විවෘත කිරීමට නියමිත විය. එහෙත් ඒ කටයුත්ත නිසි පරිදි සිදු නොවීය.

අප කලින් කී ලංසු විවෘත කරන්නට පෙර 2016 නොවැම්බර් 03 වැනිදා ෆුජිටා නම් සමාගමක් විසින් ලිපියක් ලියමින් ව්‍යාපෘතියට අදාල ලංසු ලේඛන ඉල්ලා තිබේ. එනම් තමන්ටද මේ ටෙන්ඩර් ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වීමට අවස්ථාව ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලා තිබේ. 2016 නොවැම්බර් 09 වැනිදා ආර්ථික කළමනාකරණය පිළිබඳ අමාත්‍ය මණ්ඩල කමිටුව ෆුජිටා සමාගමේ ලංසු බාරගැනීමට එකඟ විය. තවත් වතාවක් නොවැම්බර් 23 දක්වා ලංසු කැඳවීමේ අවසන් දිනය ලෙස නම් කර තිබුණි. ෆුජිටා සමාගමට ලංසු කැඳවීමේ ලිපිය යවා තිබුණේ මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ සභාපතිවරයා විසින්ය. මෙය තවත් ගැටලුවකි. ලංසු කැඳවීමේ බලයක් මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියේ සභාපතිට නැත.

මේ වතාවේ ලංසු ඉදිරිපත් කර තිබුණේ තායිසේ සමාගම හා ෆුජිටා සමාගම යන සමාගම් දෙක විසින් පමණි. ඒ සමාගම් දෙකම රජය විසින් ඇස්තමේන්තු කළ මිලට වඩා වැඩි මිල ගණන් ඉදිරිපත් කර තිබුණි. රජය ව්‍යාපෘතියට ඇස්තමේන්තු කර තිබුණේ රුපියල් බිලියන 123.5ක මුදලකි. ඉදිරිපත් කළ මිල ගණන් අතරින් සාපේක්ෂව අඩු මිලක් නියම කර තිබුණේ පසුව ඉදිරිපත් වූ ෆුජිටා සමාගමය.

ඔය අස්සේ උසස් අධ්‍යාපන හා මහාමාර්ග ඇමති ලක්ෂ්මන් කිරිඇල්ල 2016 දෙසැම්බර් 02 දිනැතිව ඉදිරිපත් කළ කැබිනට් පත්‍රිකාවකින් දැනට පවතින ලංසු ක්‍රියාවලිය අවසන් කොට, ඩයිවා හවුස් ගෘප් හා ෆුජිටා කෝපරේෂන් යන සමාගම් එක්ව ඉදිරිපත් කළ රුපියල් බිලියන 144.7 ක යෝජනාවක් 2016 ජුනි 02 සලකා බැලිය හැකි බවත් යෝජනා කර තිබුණි. ඒ යෝජනාව ප්‍රතික්ෂේප විය. නැවත කලින් කී ලංසු දෙකෙන් එකක් තෝරාගැනීමට අවධානය යොමුවී තිබුණි.
2016 දෙසැම්බර් 22 දා අමාත්‍ය මණ්ඩල තීරක කමිටුව විසින් තීරණය කර තිබුණේ ජුපිටා සමාගමේ ලංසුවල අඩුපාඩු තිබෙන නිසා එය සම්පූර්ණ ලංසුවක් නොවන බවයි. යහපාලනයට අනුව දැන් සිදුවිය යුත්තේ අනෙක් සමාගම ඇගයීමට ලක් කිරීමය. 2017 ජනවාරි 11 වැනිදා තායිසේ සමාගමේ ලංසුව ඇගයීමට ලක් කොට එම සමාගම සුදුසු බව තීරණය කළේය. තායිසේ සමාගම සමඟ මිල ගණන් අඩු කිරීමට එකඟ විය. ඒ අනුව බිලියන 159 ක් වූ මුල් යෝජනාව බිලියන 134 දක්වා අඩු කරන්නට එම සමාගම එකඟ වී තිබුණි.

එහෙත් ඒ පිළිබඳව තිරණයක් නොගෙන, කෙසේ හෝ ෆුජිටා සමාගමට මේ කොන්ත්‍රාත්තුවෙන් කොටසක් බාරදීමට කැබිනට් මණ්ඩලයේ සාමාජිකයන් දඟලන්නට පටන්ගෙන තිබුණි. ජපාන රජයේ කැබිනට් මණ්ඩල විශේෂ උපදේශකයෙකු හා ඇමතිවරයෙකු ෆුජිටා සමාගමට නිර්දේශ ඉදිරිපත් කර තිබූ බව ඇත්තය. එහෙත් ඒ සමාගම අනිවාර්යයෙන් ඇතුළත් කරගත යුතු නොවීය.
එහෙත් නැවත ෆුජිටා සමාගම ගැන සලකා බැලීමටත්, නැවත නැවතත් ලිපි ගනුදෙනු සිදුවීමත් ඉන්පසුව සිදුව තිබුණි. අවසානයේදී ෆුජිටා සහ තායිසේ සමාගම් දෙකට ඒකාබද්ධ සමාගමක් ඇතිකොට ව්‍යාපෘතිය බාරදීමට යෝජනා වී තිබුණි. තායිසේ සහ ෆුජිටා සමාගම් අතර සාකච්ඡා සිදුව තිබුණි. කෙසේ වෙතත් 2018 වර්ෂය අවසානය දක්වාම මේ සාකච්ඡා ඉදිරියට ගොස් තිබුණේ නැත.
ජපාන තානාපති කාර්යාලය, ලංකාව අනුගමනය කළ අවිධිමත් ප්‍රසම්පාදන ක්‍රියාවලියට අකැමැත්ත පළ කර තිබුණි. එහෙත් අමාත්‍යාංශ ලේකම් ලංසුකරුවන් නම්කරන ලෙස ඉල්ලමින් ජපන් තානාපතිවරයා වෙත ලිපි යවා තිබුණි. එසේ ලිපි යැවීමද ප්‍රසම්පාදන මාර්ගෝපදේශවලට පටහැණිය. මේ කාලය කාදැමීම් නිසා තවත් වසර ගණනාවකින් මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ගය කල් ගොස්ය. විශාල මුදලක් නාස්ති වී ඇත.

අධිවේගී මාර්ග ලංකාවට අවශ්‍යද යන ප්‍රශ්නය අපි දිගින් දිගටම අසන්නෙමු. අතිශය පිරිසිදු ලෙසත් කාර්යක්ෂම ලෙසත් අධිවේගී මාර්ගයක් ඉදිකළත්, එවැනි ව්‍යාපෘතියක් අවශ්‍යද යන ප්‍රශ්නය ඉතිරිවෙයි. එවැනි පසුබිමක වසර ගණනාවක් කාලය මරා දමමින්, ප්‍රසම්පාදන මූලධර්ම උල්ලංඝනය කරමින්, බිලියන ගණන් නාස්ති කරමින් ඉදිරිකෙරෙන අධිවේගී මාර්ගයකින් ලංකාවට තිබෙන ප්‍රයෝජනය කුමක්දැයි අපි විමසන්නෙමු. විශේෂයෙන්ම යහපාලනයක් පොරොන්දු වූ ආණ්ඩුව, අධිවේගී මාර්ගය ඉදිකරමින් සිටින්නේ යහපාලන ප්‍රතිපත්ති සම්පූර්ණයෙන්ම උල්ලංඝනය කරමින් බව කියන්නෙමු.

2008 දී පිරිමි ළමයින් එකොළොස් දෙනෙකු පැහැරගෙන ගොස් ඝාතනය කරන ලදි. නාවුක හමුදා නිලධාරීන් 14 දෙනෙකු ඊට සම්බන්ධ වී සිටි අතර ඉන් 13 දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගෙන මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු ඉදිරියට පමුණුවා තිබේ. පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා (7) මේ සිද්ධියේ 14 වැනි සැකකරු වන, යුද සමයේ හිටපු නාවුක හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට ගැනීම වළක්වමින් රටේ ඉහළම අධිකරණය තීන්දුවක් දුන්නේය. සමහර විට ඒ, නඩුව අවසන් වන තෙක්ම ඔහු අත්අඩංගුවට ගත නොහැකි බව විය හැකිය.

අවුරුදු 10 ක දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ සරෝජිනී නාගනාදන් උසාවි ගානේ ගියාය. සිය එකම දරුවා වූ රජීව් සොයා ගැනීමේ අවසානයක් නොපෙනෙන සෙවීමක ඒ මුළු කාලය තිස්සේ ඈ නිමග්නව සිටියාය.

අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් තමන් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබීම වළක්වන්නැයි ඉල්ලා කරන්නාගොඩ ඉදිරිපත් කර තිබූ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම, රටේ ඉහළම අධිකරණයේ විනිසුරුවරුන් තිදෙනෙකු ඉදිරියේ පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා විභාගයට ගැනෙන මොහොතේත් ඈ එතැන සිටියාය. දුක්බර දෑසක් ඇති, වයස පනහක් පමණ වන ඈ, කළු පැහැති චාම් සාරියක් හැඳගෙන, පැය පහක් තිස්සේ දිග් ගැස්සුණු ඒ දීර්ඝ නඩු විභාගයට සාවධානව සවන්දෙමින්, කෙලින් වාඩි වී සිටියාය.

අපේ රටේ අපරාධ යුක්ති පද්ධතිය ඇයට සහ හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයාට දැනටමත් සලකා ඇති ආකාරයේ වෙනස පුදුම සහගත ය. අවුරුදු ගණනක් තිස්සේ ඈ පොලීසියෙන් පොලීසියට ගියාය. උසාවියෙන් උසාවියට ගියාය. එහෙත් තමාගේ දරුවා පැහැරගෙන යාම සහ අතුරුදහන් කැරැවීම සම්බන්ධයෙන් වන ඇගේ පැමිණිල්ලවත් භාර ගැනුණේ නැත. එසේ වුණේ, ඇගේ පවුලේ සාමාජිකයන් මේ දරුවා බේරා ගැනීමට අදාළව නාවුක හමුදාවේ ඉහළ නිලධාරීන් සමග විවිධ ගනුදෙනු ගැනත් කතා කරගෙන තිබීමෙන් බොහෝ කලකට පසුව වීම විශේෂිත ය. තම පුතා නිදහස් කර ගැනීම සඳහා ඈ එසේ කතා කර ඇති අය අතරින් වසන්ත කරන්නාගොඩ ද කෙනෙකි. 2011 දී සරෝජිනී නාගනාදන් තම දරුවා සම්බන්ධයෙන් හේබියස් කෝපස් නඩුවක් ද පවරා තිබේ. මේ දක්වා එහි විනිශ්චයක් නැත.

එහෙත්, ඉතා දීර්ඝ වූත්, සූක්ෂ්ම වූත් පොලිස් අපරාධ පරීක්ෂණ ක්‍රියාවලියක ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, අවසානයේ නාවුක හමුදා නිලධාරීන් දහ දොළොස් දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගෙන, හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයාත් ඒ සිද්ධියේ 14 වැනි සැකකරු වශයෙන් නම් කිරීමෙන් අනතුරුව, යුක්තිය පසිඳලෙතැ’යි යන අපේක්ෂාවේ තුනී සේයාවක් යළි ඇගේ සිතේ මතු විය. පසුගිය පෙබරවාරි 22 වැනි දා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ ‘බී’ වාර්තාව තුළ, 2008 දී කොළඹදී පැහැරගත් තරුණයන් 11 දෙනාගේ ඝාතන සම්බන්ධයෙන් අද්මිරාල් වසන්ත කරන්නාගොඩ 14 වැනි සැකකරු වශයෙන් නම් කෙරුණි. මේ පැහැර ගැනීම් නාවුක හමුදාවේ පිරිසක් ගෙන ගිය සංවිධානාත්මක ජාවාරමක කොටසක් බව, දශකයක කාලයක් තිස්සේ සිදු කෙරුණු පොලිස් පරීක්ෂණ ආශ්‍රයෙන් අනාවරණය විය. මොවුන්ගේ ජාවාරම වුණේ, පොහොසත් පවුල්වල ළමුන් පැහැරගෙන ගොස් දරුවන්ගේ දෙමාපියන්ගෙන් කප්පම් ලබා ගැනීමයි.

එහෙත්, කරන්නාගොඩ මේ සිද්ධියේ සැකකරුවෙකු වශයෙන් නම් කොට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ඔහුව අත්අඩංගුවට ගැනීමට සිටි පසුගිය පෙබරවාරි 22 වැනි දාම, තමා අත්අඩංගුවට ගැනීම වළක්වන ලෙස ඉල්ලා කරන්නාගොඩ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනු කෙළේය.

පෙබරවාරි 28 වැනි දා මේ පෙත්සම මුලින් විභාගයට ගැනුණු අවස්ථාවේ, හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයාට විරුද්ධ අධිචෝදනා ‘ගොනු කොට ඉදිරියට යාමට සූදානම්’ බව නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව අධිකරණයට දන්වා සිටියේය. එදා කරන්නාගොඩගේ නීතිඥවරයා මොන තරම් ඉල්ලා සිටියත්, පොලිස් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඔහු අත්අඩංගුවට නොගන්නා බවට සහතිකයක් දීමට තමන්ගේ දෙපාර්තමේන්තුවට නොහැකි බව නීතිපතිවරයා අධිකරණයට කියා සිටියේය. ඒ වන විට, කරන්නාගොඩ යනු, නීතියෙන් පලා යමින් සිටි පුද්ගලයෙකි.

නඩුව විභාග කරමින් සිටි එක් විනිසුරුවරයෙකු, පෞද්ගලික නීතිඥවරයෙකු වශයෙන් කලක් කරන්නාගොඩ වෙනුවෙන් තමා කටයුතු කර ඇතැයි යන හේතුව උඩ මේ නඩුව ඇසීමෙන් ඉවත් වන සැටි, ඊළඟට, කරන්නාගොඩගේ නීතිඥවරයා ඉල්ලා සිටින පරිදි කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට නොගන්නා බවට සහතික වන්නැයි නැවත නැවතත් නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ඉල්ලා සිටින සැටි, සරෝජිනී නාගනාදන් බලා සිටියාය. ඒ සා කාලයක් තිස්සේ පුත්‍ර ස්නේහය නිසා විඳවමින් සිටි මාතාව, යුක්තිය ඉෂ්ට වන බවට වගබලා ගැනීම සඳහා නීතිඥයෙකු මාර්ගයෙන් මේ නඩු කටයුත්තට තමාත් මැදිහත් විය යුතු බව දුටුවාය.

තම පුතාට සහ අනෙක් වින්දිත තරුණයන්ට සිදු වුණේ කුමක්ද යන්න ගැන ඇත්ත කියන නාවුක හමුදාවේ නිලධාරීන්ගේ සාක්ෂි සහාය ලබා ගැනීමත්, පැහැරගෙන ගිය පුද්ගලයන්ට සහ මිනීමරුවන්ට එරෙහිව නඩුවක් ගොනු කිරීමත්, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට කෙතරම් දුෂ්කර කාර්යයක් වී ඇත් ද යන්න ඈ හොඳින් දැන සිටි කාරණයකි. එසේ සාක්ෂි දීමට කැමැත්තෙන් සිටි නාවුක හමුදාවේ නිලධාරීන් දෙන්නෙකුට කරන්නාගොඩම තර්ජනය කළ බවට ඔවුන් පැමිණිලි කොට තිබුණි. තවත් කෙනෙකුට වෙනත් ජ්‍යෙෂ්ඨ නාවුක හමුදා නිලධාරියෙකු ගිනි අවියකින් පහර දී තිබුණි. අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ පරීක්ෂණවලට සහාය දැක්වීම නිසා ඔවුන්ගේ වෘත්තීය උසස්වීම් අවහිර කොට තිබුණි. තම පුතා පැහැරගෙන යාමට නොව, ඝාතනය කිරීමට සහාය වීම ගැන අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කරන්නාගොඩට එරෙහිව නගන චෝදනාව තිබියදීත්, ඔහු නීතියට ඉහළින් සිටින පුද්ගලයෙක් ය යන සංඥාව යම් අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ගයක් හරහා නිකුත් වුවහොත්, තවත් සාක්ෂිකරුවන් මේ සම්බන්ධයෙන් ඉදිරියට ඒමට බිය වෙතැයි ඈ බිය වූවාය.

මේ පරීක්ෂණයේදී හමුදාවෙන්, නාවුක හමුදාවෙන් සහ ගුවන් හමුදාවෙන් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ලබාගෙන තිබූ කිසි වාර්තාවක, පැහැර ගත් වින්දිත තරුණයන්ගෙන් කිසිවෙකු එල්.ටී.ටී.ඊ. හෝ වෙනත් ත්‍රස්තවාදී කටයුත්තකට කිසි ආකාරයක සම්බන්ධයක් තිබූ බවට මොනම සාක්ෂියක්වත් හමුව නැත. මුලින්ම, කොළඹ කොටුවේ නාවුක හමුදා බන්ධනාගාරයේ රඳවාගෙන සිටීමෙන් අනතුරුව ත්‍රිකුණාමලයේ නාවුක කඳවුරේ ඝෝර යටිබිම් කුටිවල මේ දරුවන් සිරකොට තබා තිබේ. ඔවුන්ගේ සිරුරු කිසි දිනක හමුව නැත. එහෙත් 2009 මැයි මාසයේ යම් දවසක ඔවුන් ඝාතනය කරන්ට ඇතැයි පරීක්ෂකවරු විශ්වාස කරති.

හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයාගේ මෙම නඩුවට තමාට මැදිහත් වීමට අවසර ඉල්ලා සරෝජිනී නාගනාදන් තම නීතිඥයන් මාර්ගයෙන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කළාය. කප්පම් ජාවාරමක් සඳහා මෙසේ පැහැරගෙන ගොස් ඝාතනය කරන ලද සිද්ධියට සම්බන්ධ බවට සැක කෙරෙන නාවුක හමුදාවේ සියල්ලන් අරභයා නීතියේ නිසි ක්‍රියාවලිය භාවිත වීම, තමා වැනි අනෙක් වින්දිත පවුල්වලට වැදගත් වන්නේ මන්දැයි අධිකරණයට ප්‍රකාශ කර සිටීම ඇගේ අරමුණ විය. ඇය ඉදිරිපත් කළ ඒ පුපුරනසුලු පෙත්සම තුළ, හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයාගේ බිරිඳ සහ ඔහුගේ පුද්ගල ආරක්ෂක නිලධාරියා වන ලුතිනන් කමාන්ඩර් සම්පත් මුණසිංහ අතර පැවති හොර ආලයක් නිසා එම නිලධාරියාට විරුද්ධව කරන්නාගොඩ පොලීසියට පැමිණිල්ලක් කර ඇති බව සඳහන් විය. මේ පැමිණිල්ල කර ඇත්තේ 2009 මැයි 28 වැනි දා, කොළඹ අපරාධ කොට්ඨාසය භාර නියෝජ්‍ය පොලිස්පති අනුර සේනානායකට ය. කරන්නාගොඩගේ පැමිණිල්ල වුණේ, මේ නිලධාරියාට ඇතැයි කී එල්.ටී.ටී.ඊ. සම්බන්ධතාවන් සහ වංචනික මූල්‍ය ගනුදෙනු කිහිපයකි. තරුණයන් පැහැරගෙන යාමේ ජාවාරමක් පිළිබඳ සැකයක් ගැන කිසිවක් කරන්නාගොඩගේ පැමිණිල්ලේ සඳහන් නොවීය. එහෙත් තමා යටතේ සිටි නිලධාරීන්ට එවැනි පැහැර ගැනීම් ගැන චෝදනා එල්ල වී තිබුණු බව, 2009 මැයි 10 වැනි දා වන විටත් තමා දැන සිටි බව, කරන්නාගොඩ විසින්ම පිළිගනු ලැබ තිබේ.

සරෝජිනී නාගනාදන් කියා සිටින්නේ, මුණසිංහට විරුද්ධව කරන්නාගොඩ පොලීසියට පැමිණිලි කරන්නේ පැහැර ගැනීමේ ජාවාරම ගැන ඇති වූ කැක්කුමක් නිසා නොව, ඔහුගේ බිරිඳ සහ මුණසිංහ අතර පැවති අනාචාර සම්බන්ධය ගැන ඇති වු පුද්ගල වෛරය නිසා වන බවයි. සරෝජිනී නාගනාදන් වෙනුවෙන් ජනාධිපති නීතිඥ ජේ.සී. වැලිඅමුණ අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ පෙත්සමේ, ‘කරන්නාගොඩගේ පැමිණිල්ල ළමුන් පැහැර ගැනීම ගැන පැමිණිල්ලක් නොවුණු’ බව පැහැදිලිව සඳහන් කරයි.

අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් පසුව කළ පරීක්ෂණ මාර්ගයෙන් හෙළි වූ ආකාරයට, මේ මුණසිංහ තවත් කෙනෙකු සමග එකම කාමරයක නවාතැන් ගෙන තිබේ. අනෙකා, ලුතිනන් කමාන්ඩර් චන්දන ප්‍රසාද් හෙට්ටිආරච්චි හෙවත් ‘නේවි සම්පත්’ ය. මේ ළමුන් පැහැර ගැනීමේ කල්ලියේ නායකයා වශයෙන් සැක කෙරෙන්නේ ඔහු ය. 2009 මැයි මාසයේ කරන්නාගොඩ මේ කාමරය පරීක්ෂා කරන ලෙස ප්‍රධාන නිලධාරියෙකුට නියෝග කර තිබේ. එහිදී, ජාතික හැඳුනුම් පත් සහ විදේශ ගමන් බලපත්‍ර ගණනාවක් සහ විශාල මුදල් ප්‍රමාණයක් සොයා ගැනුණි. එහෙත් 2009 මැයි 28 වැනි දා කරන්නාගොඩ කොළඹ අපරාධ කොට්ඨාසය භාර නියෝජ්‍ය පොලිස්පති අනුර සේනානායකට කළ පැමිණිල්ලේ, මුණසිංහගේ කාමරය බෙදාහදා ගත් මේ ‘නේවි සම්පත්’ හෙවත් ලුතිනන් කමාන්ඩර් හෙට්ටිආරච්චි ගැන කිසි සඳහනක් කරන්නේ නැත. එසේ සඳහන් කිරීමෙන් කරන්නාගොඩ වැළකී ඇත්තේ, තරුණයන් පැහැරගෙන යාමට ‘නේවි සම්පත්’ නැමැත්තා සම්බන්ධ බවට සැක කෙරෙමින් තිබියදී ය.

මෙහි ඇති අපූරු සරදම වන්නේ, තරුණයන් පැහැරගෙන යාමේ ජාවාරම ගැන තමාගේ බුද්ධි අංශ මගින් තමාට වාර්තා කර තිබූ තොරතුරු ගැන ඒ වන විට දැනගෙන සිටියදීත් ඒ පිළිබඳ කිසිවක් සඳහන් කර නැති කරන්නාගොඩගේ පොලිස් පැමිණිල්ල දැන් ඔහුගේ නීතිඥවරයා වන ජනාධිපති නීතිඥ රොමේෂ් ද සිල්වා, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කර ඇති පරීක්ෂණ නිස්සාර බවත්, දේශපාලනිකව උසිගැන්වූ ඒවා බවත්, අසද්භාවයෙන් පිරුණු ඒවා බවත් පෙන්නුම් කිරීම සඳහා පාවිච්චියට ගැනීමයි.

අංක 502 අධිකරණ ශාලාව, පැය දෙකක කාලයක් තිස්සේ ඔහුගේ කරුණු දැක්වීම් අතරේ විටින් විට ඔහුගේ ගෝරනාඩුවෙන් ගිගුම් දුනි. “එහෙනං ඇයි පොලීසියට ගියේ?” වරක් ඔහු බෙරිහන් දුනි. “දන්න තොරතුරු යටපත් කරන්න නං කෙනෙක් පොලීසියට යන්න ඕනෑ ද? මේ අපි කතා කරන්නේ 2009 මැයි මාසේ ගැන. මේගොල්ලෝ රණවිරුවෝ. ඒගොල්ලන්ට ඕනෑ නං, ඕනෑ කෙනෙක්ව මරලා ඒක යටගහන්නත් පුළුවන්කම තිබුණා.”

පැය දෙකකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ බාධාවකින් තොරව කරුණු ඉදිරිපත් කරගෙන යාමට අධිකරණය ඔහුට ඉඩ හැරියේය. ඒ කරුණු දැක්වීම අතරේ ජනාධිපති නීතිඥ රොමේෂ් ද සිල්වා පදනම් විරහිත, දත්තමය වශයෙන් වැරදි චෝදනා ගණනාවක්ම, නීතිපතිවරයාට සහ පරීක්ෂණය භාර පොලිස් නිලධාරීන්ට එරෙහිව එල්ල කෙළේය. පුදුමය වන්නේ, පොලීසිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි අතිරේක සොලිසිටර් ජෙනරාල් විරාජ් දයාරත්න ඒ කිසිවකට විරෝධය නොපෑමයි.

නීතිපතිට එල්ල කළ ප්‍රහාරය

නීතිපතිවරයා සහ සොලිසිටර් ජෙනරාල්වරයා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට උසස්වීමක් ලබා ගැනීම සඳහා ජනාධිපතිවරයා හමු වී ඇති බවත්, එවැනි හැසිරීමක් ඇති නීතිපතිවරයෙකුගේ දෙපාර්තමේන්තුවකට ඉස්සර තිබූ විශ්වසනීයත්වය තවදුරටත් හිමි නොවන බවත්, රොමේෂ් ද සිල්වා විවෘත අධිකරණය ඉදිරියේ චෝදනා කොට සිටියේය. කිහිප වරක්ම මේ ද්වේෂ සහගත චෝදනාව ඔහු ඉදිරිපත් කළත් එය සනාථ කෙරෙන කිසි සාක්ෂියක් ඔහු ගෙනහැර දැක්වූයේ නැත. එපමණක් නොව, මේ අසාමාන්‍ය හැසිරීම ගැන විනිශ්චයාසනයෙන් ඔහුට කිසි තරවටුවක් කෙරුණේ ද නැත.

හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයා සැකකරුවෙකු වශයෙන් නම් කොට ඇත්තේ ප්‍රමාද වී බව, ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ල ඉදිරියේ රොමේෂ් ද සිල්වා කියා සිටියේය. ඔහුට අනුව, “ඒ, ජිනීවා සමුළුව ආරම්භ වූ පසුව ය. පෙත්සම්කරු කලින් ආණ්ඩුව සමග සම්බන්ධ බවට අදහසක් තිබේ.”

“මේ තමයි අපි වෙනුවෙන් යුද්ධය දිනපු මිනිහා. අපි ඔහුට ණයගැති වෙන්න ඕනෑ. එන්.ජී.ඕ.වලින් ජීවත්වෙන, එන්.ජී.ඕ. එක්ක ගනුදෙනු කරන පුද්ගලයෝ තමයි මොහුව පටලවන්න බලන්නේ.” සිය අතිශය පිළිකුල් සහගත කරුණු දැක්වීමේදී මේ ජනාධිපති නීතිඥවරයා කියා සිටියේය.

හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයා අත්අඩංගුවට ගැනීමට තරම් කරුණු නැතැයි අධිකරණයට කියා සිටි ජනාධිපති නීතිඥවරයා, කරන්නාගොඩට චෝදනා ගොනු කර ඇත්තේ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 296 වැනි වගන්තිය යටතේ වන නිසා ඔහුට ඇප නොලැබෙන බවත් අධිකරණයට මතක් කර දුන්නේය. “එහෙම වුණොත් මාස ගානක් ඇතුළේ ඉන්න වෙයි.” ඔහු තවදුරටත් විස්තර කෙළේය.

කරන්නාගොඩ පටලවා ඇත්තේ විශ්‍රාමික නාවුක හමුදා නිලධාරීන් දෙදෙනෙකු දුන් කටඋත්තර දෙකක් මගින් පමණකැයි රොමේෂ් ද සිල්වා බොරු කීවේය. පැහැර ගත් දරුවන් මරා දැමීමේ කුමන්ත්‍රණයට කරන්නාගොඩ සම්බන්ධ බවට, හිටපු අද්මිරාල්වරුන් සහ හිටපු ඇමතිවරයෙකු ඇතුළු, අඩු වශයෙන් පස් දෙනෙකු අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට මේ වන විට සාක්ෂි වශයෙන් කටඋත්තර දී තිබේ.

හිටපු නාවුක හමුදාපති ට්‍රැවිස් සින්නයියා, 2017 දී අපරාධ විමර්ශන අංශයට සාක්ෂි වශයෙන් දුන් ප්‍රකාශයක් ගැනත් රොමේෂ් සිල්වා සඳහන් කෙළේය. සින්නයියාගේ ප්‍රකාශයේ සඳහන් වන්නේ, ත්‍රිකුණාමලයත් අයත් වන නැගෙනහිර පළාත භාර නාවුක ආඥාපතිව තමා සිටි අවධියේ, ත්‍රිකුණාමලේ නාවුක කඳවුරේ පිහිටි ‘ගන් සයිට්’ නැමැති ස්ථානයේ පුද්ගලයන් සිරකර තබාගෙන සිටි බවත්, එකී රඳවා ගැනීම් ගැන සොයා බැලීම එවක නාවුක හමුදාපති කරන්නාගොඩ විසින් තමාට තහනම් කොට තිබූ බවත්, මේ ‘ගන් සයිට්’ නැමැති ස්ථානයට යන එන වාහන පරීක්ෂා නොකරන ලෙස තමන්ට ඔහු කෙලින්ම දැනුම් දී තිබුණු බවත් ය. මේ කියන ස්ථාන පිළිබඳ කටයුතු කිරීමට අවසර තිබුණේ හිටපු නාවුක හමුදා ප්‍රකාශක ඩී.කේ.පී. දසනායකට සහ ත්‍රිකුණාමල කඳවුරු ප්‍රධානී සුමිත් රණසිංහට පමණක් බවත් සින්නයියා සිය ප්‍රකාශය මගින් කියා තිබේ. දසනායක සහ රණසිංහ යන දෙදෙනාම මේ සිද්ධියේ විත්තිකරුවන් වන අතර මේ වන විට ඇප මත නිදහස්ව සිටිති.

මේ පැහැරගෙන යාමේ ජාවාරම ගැන පස්සෙන් පන්නන්නේ එන්.ජී.ඕ.කාරයන් ය යන ස්වකීය සුපුරුදු තර්ක ක්‍රමය ඔස්සේ යමින්, අද්මිරාල් සින්නයියා කොළඹ ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලයේ ආරක්ෂක උපදේශකයෙකු වශයෙන් කටයුතු කළ බවත් රොමේෂ් ද සිල්වා අධිකරණයට මතක් කර දුනි. “නාවුක හමුදාවේ දෙවැනියා විදිහට ඉඳගෙන මේ ප්‍රකාශය කරන සින්නයියා, ඊළඟට නාවුක හමුදාපති පදවියටත් පත්කෙරුවා.” යැයි කරන්නාගොඩගේ නීතිඥවරයා කියා සිටියේය.

කරන්නාගොඩ මේ සිද්ධියට සම්බන්ධ කරන දෙවැනි ප්‍රකාශය පොලීසියට ලබා දෙන්නේ, කරන්නාගොඩගේ පුද්ගලික ලේකම් වශයෙන් එදා සිටි රෙයාර් අද්මිරාල් ෂෙමාල් ප්‍රනාන්දු ය. ඒ ගැන සඳහන් කරමින්, ෂෙමාල් ප්‍රනාන්දු විසින් කරන්නාගොඩට යවන ලද කෙටි පණිවිඩ කිහිපයක් රොමේෂ් සිල්වා කියැවීය. එකක්, පාස්කු උත්සවයට ආශීර්වාද කොට සුභ පතමිනි. තව එකක්, විවාහ මංගල්‍යයකට ආරාධනා කරමිනි. “මේවා කියෙව්වට පස්සේ මං හිතාගත්තා, ඉච්චාකාරයන්ව නං කවදාවත් විස්වාස කරන්න හොඳ නැහැ කියලා. එහෙම පණිවිඩ එවලා මාස ගානකට පස්සේ කරන්නාගොඩට විරුද්ධව (මේ පුද්ගලයා) මෙහෙම චෝදනා කරනවා.” රොමේෂ් ද සිල්වා කීය.

කරන්නාගොඩගේ නීතිඥයන් විසින් නගන ලද චෝදනාවලට පිළිතුරු දීම සඳහා අද්මිරාල් සින්නයියා සහ රෙයාර් අද්මිරාල් ෂෙමාල් ප්‍රනාන්දු වෙනුවෙන් නීතිඥයන් පෙනී සිටියේ නැත.

කොළඹ මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ඉදිරිපත් කොට ඇති ‘බී’ වාර්තාවේ කරුණු රොමේෂ් සිල්වා මෙහිදී වසං කෙළේය. ත්‍රිකුණාමලේ රඳවාගෙන සිටි මේ තරුණයන් ඝාතනය කිරීමට, තොරතුරු වසං කිරීමෙන් අද්මිරාල් කරන්නාගොඩ සහාය වී ඇති බවට වන කරුණු, අද්මිරාල් ජේ.ජේ. රණසිංහ, අද්මිරාල් ගුරුගේ, කොමදෝරු බණ්ඩාර, ලුතිනන් කමාන්ඩර් වෙලගෙදර සහ හිටපු අමාත්‍ය ෆීලික්ස් පෙරේරා පොලීසියට දී ඇති කටඋත්තරවලින් හෙළිදරව් වන බව රොමේෂ් සිල්වා වසං කෙළේය.

2015 දී මේ ‘ගන් සයිට්’ නැමැති ස්ථානය නැරඹීමට ගිය ‘බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කැරැවීම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායම’ ගැනත් රොමේෂ් ද සිල්වා සඳහන් කතා කෙළේය. ඒ පිළිබඳ කරුණු විකෘති කරමින් අධිකරණයට කරුණු දක්වා සිටි ඔහු, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව සහ රහස් පොලිස් පරීක්ෂක නිශාන්ත සිල්වා එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සහ නමක් නැති ‘එන්.ජී.ඕ’ සංවිධාන සමග එක්ව, මේ ‘ගන් සයිට්’ නැමැති ස්ථානයෙන් සොයා ගත් සත්ව ඇටකටු වගයක් මිනිස් ඇටකටු සේ හුවාදක්වමින් නාවුක හමුදාවේ කීර්තිනාමය කැළැල් කිරීමට තැත් කෙළේ යැයි චෝදනා කෙළේය. ඔහු කියන ඒ තැත ඔහු කියන පරිදි ව්‍යර්ථව ඇත්තේ, රජයේ රස පරීක්ෂකවරයා ලවා එම ඇටකටු පරීක්ෂා කරන ලෙස මහේස්ත්‍රාත්වරයා නියෝග කිරීම නිසා ලු.

ඇත්ත වශයෙන්ම, මේ ඇටකටු මහේස්ත්‍රාත්වරයා වෙත ඉදිරිපත් කොට ඒවා රජයේ රස පරීක්ෂකවරයා ලවා පරීක්ෂා කර ගත යුතු බවට නියෝගයක් ඉල්ලා සිටියේ ද අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවයි. රොමේෂ් ද සිල්වා අධිකරණය ඉදිරියේ කළ මෙවැනි වැරදි ප්‍රකාශ ගණනාවක් නිවැරදි කිරීමේ මගක් නොවීය. ඔහු පොලිස් පරීක්ෂක නිශාන්ත සිල්වා හැඳින්නුවේ දේශපාලනිකව පත්කළ ‘අලුගෝසුවෙකු’ සහ ‘හතර අතේ දුෂ්ටයෙකු’ වශයෙනි. මේ සිද්ධිය පරීක්ෂා කිරීමට නිශාන්ත සිල්වා පත්කෙළේ 2015 දී යැයි රොමේෂ් සිල්වා කියා සිටියේ, රාජපක්ෂගේ පරාජයෙන් පසුව ජනවාරියේ බලයට පත් පාලකයන්ගේ වුවමනාවට නිශාන්ත සිල්වා ඒ සඳහා පත්කරන ලදැයි ව්‍යංග්‍යාර්ථවත් කිරීමට ය. ඇත්ත වශයෙන්ම, නාවුක හමුදාවේ මේ පැහැර ගැනීම් පිළිබඳ පරීක්ෂණ භාර නිලධාරියා වශයෙන් නිශාන්ත සිල්වා කටයුතු කරන්නේ දැන් අවුරුදු 8 ටත් වැඩි කාලයක් තිස්සේ ය.

අභියෝග නොකිරීම

රොමේෂ් ද සිල්වා ගෙනහැර දැක්වූ කරුණුවල සාවද්‍යභාවයට නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවෙන් පෙනී සිටි අතිරේක සොලිසිටර් ජෙනරාල් විරාජ් දයාරත්න අභියෝග කෙළේ නැත. තමාගේ දෙපාර්තමේන්තුවේ ඉහළ නිලධාරීන්ට විරුද්ධව ඔහු නැගූ චෝදනා ගැන ඔහුට තරවටු කෙළේ ද නැත. ඔහු උසාවියට කියා සිටියේ, කරන්නාගොඩගෙන් ප්‍රකාශයක් ගැනීම හැරුණු කොට, මේ පැහැරගෙන යාම සහ ඝාතනය කිරීම පිළිබඳ නඩුවේ සියලු පරීක්ෂණ අවසන්ව ඇති බවත් කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට ගැනීම ගැන නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව උදක්ම ඉල්ලා නොසිටින බවත් ය.

එසේ වෙතත්, ‘බී’ වාර්තා ඇතුළු වෙනත් මාර්ගවලින් ‘සන්ඬේ ඔබ්සර්වර්’ පුවත්පත විශ්වාස කටයුතුව දැනගෙන ඇති පරිදි, මේ පිළිබඳ පරීක්ෂණ තවමත් කෙරීගෙන යයි. තවත් අමතර සාක්ෂිකරුවන් 20 දෙනෙකුගෙන් ප්‍රශ්න කිරීමට තිබේ. වින්දිතයන් ඝාතනය කිරීමට අදාළ අවශේෂ සාක්ෂි වශයෙන් සපයා ගත යුතු, අමතර භෞතික සහ විද්‍යුත් සාක්ෂි ගණනාවක් සපයා ගැනීමට තිබේ. එම පරීක්ෂණ සඳහා අඩු වශයෙන් තව මාස දෙකක කාලයක්වත් ගතවෙනු ඇත. පරීක්ෂණ බොහෝ දුරට අවසන්ව ඇතැයි අතිරේක සොලිසිටර්වරයා අධිකරණයට දන්වා සිටීම, ඒ අනුව, සාවද්‍ය ය.

එසේම, තරුණයන් පැහැරගෙන යාම පිළිබඳ චෝදනාව සම්බන්ධයෙන් කරන්නාගොඩ නිදොස් කළ හැකි බව අතිරේක සොලිසිටර් ජෙනරාල් විරාජ් දයාරත්න අධිකරණයට දන්වා සිටියේය. එය, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කිසි විටෙක දරා ඇති මතයක් නොවේ. තරුණයන් පැහැරගෙන යාම පිළිබඳ හිටපු නාවුක හමුදාපතිවරයාගේ සම්බන්ධය ගැන තවදුරටත් කරුණු සොයා බැලීමට ඇති බව පොලිසියේ මතයයි. තමන්ගේ ඉහළ නිලධාරීන් කිහිප දෙනෙකු විසින් කප්පම් ගැනීම සඳහා කරගෙන ගිය මේ පැහැරගෙන යාමේ සහ ඝාතනය කිරීමේ ජාවාරමට කරන්නාගොඩ අනුමැතිය දී ඇති බවට තවම සාක්ෂි මතු වී නැති බව සැබෑ මුත්, එකී ජාවාරමේ ප්‍රධාන චුදිතයන් වන කමාන්ඩර් සම්පත් මුණසිංහ, කමාන්ඩර් සුමිත් රණසිංහ සහ ලුතිනන් කමාන්ඩර් හෙට්ටිආරච්චි යන තිදෙනාම රාජකාරී කෙළේ එදා නාවුක හමුදාපති කරන්නගොඩගේ සෘජු අධීක්ෂණය යටතේ ය.

සරෝජිනී නාගනාදන් වෙනුවෙන් කරුණු දැක්වීමට ජනාධිපති නීතිඥ වැලිඅමුණ උත්සාහ කළත් රොමේෂ් සිල්වා කෑගසා ඔහු යටපත් කොට, වින්දිතයන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමට වැලිඅමුණට ඉඩ නොදෙන්නැයි අධිකරණයෙන් ඉල්ලා සිටියේය. කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට ගැනීම වැළැක්වීම සාක්ෂිකරුවන් කෙරෙහි ඉතා නරකට බලපාන බව උදක්ම කියා සිටි වැලිඅමුණ, එසේ වීමෙන් කරන්නාගොඩ නීතියට ඉහළින් සිටින පුද්ගලයෙකු සේ පෙනී යාම හේතුවෙන් ඔහුට විරුද්ධව සාක්ෂි දීමට සාක්ෂිකරුවන් බිය වන බව කියා සිටියේය.

රොමේෂ් ද සිල්වාගේ පැත්ත ගත් අධිකරණය, වැඩි දුර කරුණු දැක්වීමෙන් වැලිඅමුණ වැළැක්වීය. එහෙත් සරෝජිනී නාගනාදන් වෙනුවෙන් කරුණු දැක්වීමට අධිකරණය සවන්දිය යුතු බවට වැලිඅමුණ පෙරැත්ත කරනු දුටු විට රොමේෂ් ද සිල්වා අතිරේක සොලිසිටර් ජෙනරාල් විරාජ් දයාරත්න දෙසට හැරුණි. විනිශ්චය මඬුල්ල ඉදිරියේ දෙන්නා කතිකා කර ගැනීමෙන් අනතුරුව, කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට නොගන්නා බවට විරාජ් දයාරත්න පොරොන්දු වීමෙන් පසුව විභාගය අවසන් කිරීමට තීරණය විය.

දත්තමය වශයෙන් වැරදි කරුණු මත පදනම්ව ඇති කර ගන්නා මෙවැනි සමථයක් පිළිබඳ නිවැරදි කරුණු වාර්තාගත විය යුතු බවට වැලිඅමුණ දිගින් දිගටම ඉල්ලා සිටියත්, වින්දිතයන් වෙනුවෙන් කරුණු දැක්වීමට විනිශ්චය මණ්ඩලය ඔහුට ඉඩ නොදුනි. අනතුරුව, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව වෙනුවෙන් මූනිච්චාවට පෙනී සිටි අතිරේක සොලිසිටර් ජෙනරාල්වරයාගේ අනුමැතිය ඇතිව කරන්නාගොඩගේ ඉල්ලීම පිළිගනිමින් අධිකරණය ඔහු අත්අඩංගුවට ගැනීම වාරණය කෙළේය. මේ සිද්ධියට අදාළ පරීක්ෂණ අවසන් බවට හෝ කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට නොගත යුතු බවට හෝ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව, මෙහිදී නියෝජ්‍ය සොලිසිටර් ජෙනරාල්වරයාට උපදෙස් දී නොතිබුණු බව සැලකුව මනා ය.

වැඩියෙන් සමාන වීම

කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට ගැනීම වැළැක්වීම සඳහා නිකුත් කළ යුතු නියෝග කොටස් කියවමින් රොමේෂ් ද සිල්වා විනිසුරු මඬුල්ල පෙළඹවීමට තැත් කරද්දී, කරන්නාගොඩ ‘අත්අඩංගුවට ගැනීම/භාරයට පත්කිරීම’ වළක්වන්නැයි වචනයෙන් වචනය විනිශ්චයාසනයට කියා දීමට යාමේදී, රොමේෂ් ද සිල්වාගේ සේවාදායකයාට එරෙහිව ගොනු කළ යුතු අධිචෝදනා පත්‍රය ලියැවිය යුතු ආකාරයත් ඒ අයුරින්ම විනිශ්චයාසනයට කියා දුන්නොත් මැනවැයි වැලිඅමුණ සෝපාහාසයෙන් කීවේය.

කරන්නාගොඩ ‘භාරයට පත්කිරීම’ වළක්වමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දෙන අවසාන විනිශ්චයක්, නඩුව පැවැත්වෙන කාලය පුරාම බලපැවැත්වෙන නියෝගයක් වශයෙන් ඔහුගේ නීතිඥවරයා අර්ථ දැක්වීමට ඉඩ ඇතැයි ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥයෝ ‘සන්ඬේ ඔබ්සර්වර්’ පුවත්පතට කීය. ඒ අනුව, මිනීමැරුමට ආධාර දීම සහ අනුබල දීම යන අධිචෝදනා පත්‍ර ගොනු කිරීමෙන් පසුවත්, කරන්නාගොඩට එක දිනක්වත් රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත නොවී සිටීමට හැකි වනු ඇත. එය, මෙවැනි බරපතළ අපරාධයක් වෙනුවෙන් චෝදනාවට ලක්වන වෙනත් කෙනෙකුට කිසි දවසක හිමි නොවන වරප්‍රසාදයකි.

සති දෙකක් තිස්සේ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් සැඟවී සිටින කරන්නාගොඩ, අත්අඩංගුවට නොගන්නේය යන සහතිකය මත, මාර්තු 11 වැනි සඳුදා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ඉදිරියට විත් කටඋත්තරයක් දීමට කැමැත්තේදැයි රොමේෂ් සිල්වාගෙන් විනිශ්චයාසනය ප්‍රශ්න කළ අවස්ථාවේ, ඔහු පිටුපසින් සිටි නීතිඥයෙකු වෙත රොමේෂ් ද සිල්වා හැරුණේය. මොහු නඩුවලට පෙනී සිටින නීතිඥයෙකු නොවන ව්‍යාපාරිකයෙකි. මාධ්‍ය අයිතිකරුවෙකි. සුරැකුම්පත් වෙළඳපොළේ ගනුදෙනුකරුවෙකි. කරන්නාගොඩ සඳහා එම යෝජනාව යෝග්‍ය බව රොමේෂ් ද සිල්වාට දන්වා සිටියේ එම පුද්ගලයා ය. මේ නීතිඥ ව්‍යාපාරිකයාගේ ටෙලිෆෝනය නඩුව ඇසෙන වාරයේ විටින් විට හැඬවෙනු එහි සිටි කාටත් ඇසුණි. ඒ අවස්ථාවල ඔහු අධිකරණ ශාලාවෙන් විටින් විට එළියට ගියේය. ඒ ගැන විනිශ්චයාසනයෙන් මොනම තරවටුවක්වත් නොනැගුණි.

අවුරුදු දහයක් තිස්සේ ආගිය අතක් නැතිව සිටින තම පුතා ගැන වන තමාගේ කතාවට සවන්දීම තවත් අධිකරණයක් මගින් ප්‍රතික්ෂේප කිරීමෙන් අනතුරුව සරෝජිනී නාගනාදන් ආපසු ගෙදර ගියේ, පුතා නිදහස් කර දෙන බවට පොරොන්දු වූ පදක්කම්ලාභී ‘රණවිරුවා’, නීතිය සහ අධිකරණ ඉදිරියේ සිය ආදරණීය පුතාට වඩා වැදගත් බව, යළිත් වතාවක් පසක් කර ගනිමිනි. ජනාධිපති නීතිඥ රොමේෂ් ද සිල්වා ඒ බව අධිකරණයට පැහැදිලි කොට දුන්නේය. එනම්, 2008 මැයි මාසයේදී, කරන්නාගොඩට අවශ්‍ය නම් කෙනෙකු ඝාතනය කොට දඬුවමෙන් ගැලවී සිටීමටත් හැකියාව තිබුණු බව අධිකරණයක් ඉදිරියේ ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශයට පත්කරමිනි. එවැනි බලයක් වෙන කාට නම් හිමි වේදැ යි සරෝජිනී නාගනාදන්ගේ හදවත ප්‍රශ්න කරයි. ඔවුන් පවා, අධිකරණයේ දෑස් ඉදිරියේ, නීතියට උඩින් සිටින්නේදැ යි ඇගේ සිත විපිළිසර වෙයි.

මනෝජ් කොළඹගේ

2019 මාර්තු 10 වැනි දා ‘සන්ඬේ ඔබ්සර්වර්’ පුවත්පතේ පළවූ
The Admiral & the Case of 11 Missing Boys
නැමැති ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය
‘යහපාලනය ලංකා’ අනුග්‍රහයෙනි

2019 ඉදිරි මාස අටක කාලය සඳහා ගෙන එන ලද අයවැයෙහි, රාජ්‍ය වියදම රු.බි. 3,149ක්ද, රාජ්‍ය ආදායම රු.බි. 2,464ක්ද, ආදායමට වඩා වියදම හෙවත් අයවැය හිඟය රු.බි. 685ක්ද වේ. රාජ්‍ය අයවැය ගිණුම්කරණයේදී, රාජ්‍ය වියදමෙන් ණය වාරික ගෙවීමට මුදල් වෙන් නොකරන බැවින්, එය රාජ්‍ය වියදමේ සංරචකයක් ලෙස රාජ්‍ය වියදම් ශීර්ෂයේ ඇතුළත් වන්නේ නැත. එහෙත් 2019 වර්ෂයේදී රුපියල් බිලියන 665ක් රාජ්‍ය ණය වාරික ගෙවීමට ඇතැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත. එමෙන්ම රාජ්‍ය අයවැය ගිණුම්කරණයේදී, රාජ්‍ය ණය සඳහා පොලිය රාජ්‍ය වියදමේ සංරචකයක් ලෙස රාජ්‍ය වියදම් ශීර්ෂය තුළ අන්තර්ගත කරන අතර මේ වසරේ ණය සඳහා පොලී වියදම රු.බි. 913කි. මේ අනුව අයවැය හිඟය පියවීමටත් හා ණය වාරික ආපසු ගෙවීමටත් රුපියල් බිලියන 1,350ක් අවශ්‍ය වේ. එය රාජ්‍ය ආදායමට පාරිබාහිරව ආණ්ඩුව විසින් සම්පාදනය කරගත යුතු ඉපයීමකි. අයවැය හිඟය පියවීමටත් රාජ්‍ය ණය වාරික ගෙවීමටත් ආණ්ඩුව බහුලව සිදු කරන්නේ, දේශීය හා විදේශීය ණය ගැනීම, රාජ්‍ය දේපළ පෞද්ගලික අංශයට විකිණීම, බදුදීම වැනි ක්‍රියාමාර්ගයන්ය. එහෙත් පෞද්ගලීකරණ ප්‍රතිපත්තියට රජය වැඩි බරක් නොතබන නිසා අයවැය හිඟය පියවීම මුළුමනින්ම ණය මත රඳා පවති.

පුරෝකථනය කර ඇති රාජ්‍ය වියදම් දැරීමත් හා රාජ්‍ය ආදායම් ලැබීමත් අපේක්ෂිත පරිදිම සිදුවන්නේ නම්, අයවැය හිඟය පියවීමට හා ණය වාරික ආපසු ගෙවීමට දැරිය යුතු වියදම රාජ්‍ය ආදායමෙන් 55% කි. තවත් ආකාරයකට ගත්විට ණය වාරික හා පොලී ගෙවීමට දැරිය යුතු වියදම රාජ්‍ය ආදායම මත 64%ක බලපෑමක් ඇති කරයි. එයින් අදහස් කරන්නේ කවර වියදම් සීමා කළද, ණය වාරික හා පොලී ගෙවීම අනිවාර්යය බැවින් එය රාජ්‍ය ආදායම යොදාගෙන කරන්නේ නම් රාජ්‍ය ආදායමෙන් 64%ක් ඒ සඳහා වැය කළ යුතු බවය. එවිට රජයේ අනෙකුත් වියදම් වන, වැටුප් හා වේතන, රජයට අවශ්‍ය භාණ්ඩ හා සේවා මිලට ගැනීම, සහනාධාර හා පැවැරුම් යන ප්‍රධාන වියදම් සඳහා රාජ්‍ය ආදායමෙන් ඉතිරි වන්නේ 36%කි. එනම් රු.බි. 887කි. 

අයවැයකදී යෝජනා කරන රාජ්‍ය වියදම් දැරීම හා රාජ්‍ය ආදයම් ලැබීම පුරෝකථනය කළ ආකාරයෙන්ම සිදු වන්නේ නැත. උදාහරණයක් වශයෙන්, ගෙවී ගිය 2018 වර්ශයේ අයවැය ක්‍රියාත්මක වී ඇති ආකාරය සලකා බලමු. 

2018 දී මුළු රාජ්‍ය වියදම රු.බි. 3,001 වුවත්, සිදුව ඇති රාජ්‍ය වියදම රු.බි. 2,786 කි. ආදායම වශයෙන් 2018 වර්ශයේදී රු.බි. 2,326 ක් ඇස්තමේන්තු කළද ආදයම් වශයෙන් උපයා ඇත්තේ රු.බි. 2,025 කි. ඒ අනුව, 2018 වර්ෂයේ සිදුව ඇති වියදම් හා ආදායම් සැලකීමේදී අයවැය හිඟයේ සත්‍ය අගය රු.බි. 761 කි. එය එම වර්ෂයේ පුරෝකථනය කරන ලද අයවැය හිඟය වූ රු.බි. 675 ඉක්මවා තවත් රු.බි. 86ක වැඩිවීමකි. 2018 වර්ෂය සඳහා පුරෝකථනය කරන ලද අයවැය හිඟයට වඩා එහි සත්‍ය අගය 12%කින් පමණ වැඩිවීමක් සිදුව ඇත. එයින් පෙනී යන්නේ 2018 වර්ෂයේදී අපේක්ෂා නොකළ අයවැය පරතරයක් ප්‍රායෝගික වශයෙන් ඇතිවී තිබෙන බවය. එම හිඟය පියවීමද 2019 අයවැයට බරකි.

මීට කලින් ලිපියේ (2019 මාර්තු 03) සඳහන් කළ පරිදි සාමාන්‍යයෙන් අයවැය හිඟය 5% කට වඩා අඩුවෙන් තබා ගැනීමට රාජ්‍ය මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තීන් තුළ බලපෑමක් සිදු කරයි. හිඟ අයවැය ප්‍රතිපත්තිය ආයෝජන සඳහා අවස්ථාවක් සැකසෙන තත්ත්වයක් වුවද, අයවැය හිඟය ඉහළ යාම මගින් ආර්ථිකයට ඇති කරන්නේ අහිතකර බලපෑම්ය. අයවැය හිඟය ඉහළ අගයක්ව පවතින අවස්ථාවක එය පියවීමට යෝජනා කරන ක්‍රියාමාර්ග සාර්ථක වන්නේ නැතිනම්, එහිදී සිදුවන්නේ, බදු අනුපාත ඉහළ දැමීම හා විවිධ බදු ක්‍රම හඳුන්වාදීමය. මෙවැනි බදු සංශෝධන නිෂ්පාදකයන්ගේ සැපයුම අධෛර්යමත් කිරීමටත්, පාරිභෝගිකයාගේ ඉල්ලුම පහළ දැමීමටත් හේතු වේ. එනම් මෙය නිදහස් වෙළෙඳපොල ක්‍රියාකාරීත්වයට බාධාවකි. එමෙන්ම අයවැය හිඟය පියවීමට බැංකු අංශයෙන් ණය ගැනීමට යාමේදී උද්ධමනීය තත්ත්වයන් බිහිකරන අතර පෞද්ගලික ඉතුරුම් රාජ්‍ය ණය වශයෙන් ලබාගැනීම ආයෝජන අධෛර්යමත් කරයි. මේ නිසා හිඟ අයවැය ප්‍රතිපත්තිය යහපත් වන්නේ එය පියවීමට රජය ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග හේතුවෙන් ආර්ථිකයේ සාමාන්‍ය ක්‍රියාකාරිත්වයට බාධාවක් සිදු නොවන්නේ නම්ය. 

2019 මැතිවරණ වර්ෂයක් බැවින් පසුගිය වර්ෂයට සාපේක්ෂව මෙවර අයවැයෙන් යෝජිත රාජ්‍ය වියදමේ වැඩිවීමක් පවතී. රාජ්‍ය වියදම් වැඩි කරන විට එම වියදම් හේතුවෙන් බහුතරයක් ජනතාවට ප්‍රතිලාභ අත්වීම යහපත්ය. ආර්ථිකයක රාජ්‍ය වියදම් වැඩිකිරීම මගින් ජනතාව සතු ශ්‍රමයට- වැටුප්, භූමියට- බදු කුලිය, ප්‍රාග්ධනයට- පොලිය හා ව්‍යවසායකත්වයට- ලාභ ඉපයිය හැකි වන්නේ එවිටය. එසේ උපයන මුදල්වලින් කොටසක් ජනතාව පරිභෝජනයට වෙන් කරයි. එනම් භාණ්ඩ හා සේවා සඳහා ඉල්ලුමක් ඇති කරයි. ආර්ථිකයේ ඇතිවන ඉල්ලුම සපුරාලීමට සරිලන සැපයුමක් එවිට පැවැතිය යුතුය. එම සැපයුම වැඩි කිරීමට අවශ්‍ය ආයෝජන පරිසරය නිර්මාණය කිරීමට ද ආණ්ඩුව තවත් රාජ්‍ය වියදම් ප්‍රවාහයක් බිහිකළ යුතුය. උදාහරණ වශයෙන් “එන්ටර්ප්‍රයිස් ශ්‍රී ලංකා” වැඩසටහන මගින් ආණ්ඩුව ඇති කිරීමට යන ව්‍යවසායකයන් සඳහා වූ ප්‍රාග්ධන වියදම් ප්‍රවාහය එවැන්නකි.

අයවැය මගින් පෙරට වඩා වැඩි රාජ්‍ය වියදම් ප්‍රමාණයක් ඇති කර තිබුණද, අවශ්‍ය මුදල් ප්‍රමාණය සම්පාදනය කර ගැනීමේ අර්බුදය ආණ්ඩුව හමුවේ පවතී. අයවැයට දින කිහිපයක් තිබියදී ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ප්‍රකාශ කළේ 2016 අනුමත වූ ඇ.ඩො.බිලියන 1.5ක ණය මුදලේ ඉතිරිය වන ඇ.ඩො.මිලියන 500 මුදා හැරීම එකවර නොව, වාරික කිහිපයකින් ඉදිරි වසරක කාළය තුළ ආර්ථිකයේ ලබන ප්‍රගතිය අනුව සිදුකරන බවය. එම තීරණය විදේශ සංචිත හිඟයක් ඇතිවීමට හේතුවනු ඇත. එයින් මිදීමට නම් විදේශ මුදල් සොයා ගැනීම අවශ්‍යය. මේ අනුව ආණ්ඩුව ඇ.ඩො.බි. 2.4ක විදේශ මුදල් උපයා ගැනීමක් සඳහා ජාත්‍යන්තර රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් (ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර) නිකුතුවක් සිදුකරන බව අයවැයට දින දෙකකට පසුව නිවේදනය කළේය. ඒ අනුව එයින් ඇ.ඩො. බිලියන 01 ක් වසර 5 කින් කල් පිරෙන පරිදීද, ඉතිරි ඇ.ඩො. බිලියන 1.4 වසර 10කදී කල් පිරෙන පරිදිද ලබාගැනීමට නියමිතය. ආණ්ඩුවට මෙම ණය සුරැකුම්පත් අලෙවි කිරීමට සිදුව ඇත්තේ, ප්‍රධාන කොටම ඉහළ පොලී අනුපාතයකට යටත්වය. එනම් 7.2% සිට 8.2% දක්වා පරාසයේ පොලී අනුපාත පවතී. එම පොලී අනුපාතයන් වාණිජ ණය සඳහා වූ පොලී අනුපාතයන්ය. 

එහෙත් ශ්‍රී ලංකාවට අද ණය ලබාගැනීමට සිදුව ඇත්තේ මෙවැනි පොලී අනුපාතයන්ට යටත්වය. එයට හේතුව ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දී සිටින ණය අර්බුදය හමුවේ පවතින ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල පහළ අගයන්ට ආර්ථිකය වැටී ඇති නිසාය. මහ බැංකුව එම නිවේදනයෙන් පෙන්වා දී ඇත්තේ එම ණය ලබාගැනීමේ යෝජනාව සඳහා ණය ග්‍රේණිගත කිරීමේ යටතේ ‘බී2’ ශ්‍රේණිය මුඩීස් ඉන්වෙස්ටර්ස් සර්විස් ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ආයතනයෙන් ද, ‘බී’  ශ්‍රේණිය ස්ටෑන්ඩර්ඞ් ඇන්ඞ් පුවර්ස්  සහ ෆිච් රේටිංස් යන ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ආයතනයන්ගෙන් ද ලැබී ඇති බවයි. ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම් අනුව හිමිවන ස්ථානය ප්‍රධාන කොටම ණය පොලිය තීරණය වීමට හේතු වෙයි. ණය ශ්‍රේණිගත කිරීමේදී ඉහළින්ම සිටින රටවලට ණය දීමේදී පවතින අවදානම අඩුය. අවදානම අඩු හා ණය පියවීමට ගන්නා කාලය අඩුවීම තුළ පොලී අනුපාතය ද අඩු අගයක් ගනියි. ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල පහළට යන විට එම අවදානම වැඩි යැයි සලකන අතර ශ්‍රී ලංකාව සිටින්නේ ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල අවදානම් (රතු) පරාසයේය. (2019 වසරට අදාල ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල ශ්‍රී ලංකාව සිටින යවත්කාලීන ස්ථානය යඑඑචිථරැරැජදමබඑරහැජදබදපහග ජදපරැ ර්එසබටි වෙබ් අඩවියට පිවිසීමෙන් ලබා ගත හැකිය.) මෙම වෙබ් අඩවිය පරික්ෂා කිරීමේ දී ශ්‍රී ලංකාව සත්‍ය වශයෙන් මුහුණ දෙන අර්බුදයේ ගැඹුර හඳුනාගැනීමට හැකිවනු ඇත.

ශ්‍රී ලංකාව රාජ්‍ය ණය හමුවේ දිගින් දිගටම අර්බුදයක් කරා ගමන් කරන බව අවසාන වශයෙන් පැහැදිලි වන්නේය. මාර්තු 05 අයවැය සමඟ නිකුත් කරන ලද 2019 රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණ වාර්තාව (පිටු අංක 33) පෙන්වා දෙන පරිදි, රාජ්‍ය ණය සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුව පිළිගන්නා මතය මෙසේ උපුටා දක්වමු. “ ණය ආපසු ගෙවීම : රාජ්‍ය සම්පත්වලින් ප්‍රධාන කොටස ණය ආපසු ගෙවීම සඳහා අඛණ්ඩව භාවිත විය. 2018 වසරේ පළමු මාස එකොළහ තුළ දී එම අගය රු. බිලියන 1,195ක් වූ අතර 2017 වසරේ සමාන කාලපරිච්ඡේදය හා සැසඳීමේ දී එය රු. බිලියන 832 ක් වූ අතර එය සියයට 43.6 ක වැඩි වීමකි. මෙයින්, රු. බිලියන 929 ක් දේශීය ණය සඳහා වැය වූ අතර, විදේශීය ණය සඳහා වැයවූ මුදල රු. බිලියන 266 කි.” යනුවෙනි. 

මේ ආකාරයට ශ්‍රී ලංකාව දිගින් දිගටම ණය අර්බුදයකට ගමන් කර ගැලවිය නොහැකි ණය උගුලක හිරවීමේ අවදානම පවතී. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ, නව අයෝජනයන් සඳහා ආයෝජකයන් සෙවීම නොව, පවත්නා රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් දේශීය හෝ විදේශීය ආයෝජකයන්ට විකිණීම මගින් ණය ගෙවීමය. ණය අර්බුදය, වර්තමාන ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාකාරීත්වය නිසා ඇති වූවක් යැයි ලඝු කිරීම සාධාරණ නොවේ. 2005 - 2015 කාල සීමාවේ රජය ලබාගත් ණය සම්බන්ධයෙන් මෙන්ම, ඊට පෙර ලබාගෙන ඇති දිගු කාලීන ණය වාරික ගෙවීම් තවදුරටත් පවතින බැවින් එම ණය ද මේ කෙරෙහි බලපානු ලබයි. දැන් ඉදිරි මැතිවරණයෙන් කවර ආණ්ඩුවක් බලයට පැමිණිය ද ණය අර්බුදයෙන් මිදීමට කළ යුතු වන්නේ, දැනට විශාල පාඩු ලබන රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් පෞද්ගලික අංශය හා විදේශ ආයෝජකයන් සමඟ එක්ව ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමය. විශේෂයෙන්ම ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය, ශ්‍රී ලංකන් එයාර් ලයින් වැනි ආයතනයන් මෙහිදී ප්‍රධාන වේ. එමෙන්ම වර්ධනය වන සේවා ආර්ථිකයට පිවිසීමට ස්වාධීන ආයෝජකයන්ට තිබෙන බාධක හැකි පමණ උපරිමයෙන් ඉවත් කිරීමය. කළ යුතු වන්නේ ණය භාවිතය ඌන උපයෝජිත සම්පත් පුනර්ජීවනයට යෙදවීම නොව වෙළෙඳපොළ අවශ්‍යතාව මත මතුවන හා ආර්ථික වර්ධනයට උත්තේජනයන් සපයන ආර්ථික අරමුණු සඳහා යොමු කිරීමය.

සරත් හේවගේ

පරිසර අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කරන ජනාධිපති සිරිසේන කියන ලෙසම මහවැලි ගඟේ වැලි ජාවාරම ලොකුම පරිසර සංහාරයක් ය. එනිසාම ඔහු මනම්පිටියේ වැලි කැණීම භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශය සතු ආයතනයකට භාර කළේය. එහෙත් ඒ වෙන විට මනම්පිටියේ වැලි ජාවාරමේ විශාල පදාසයක් අයිති කරගෙන සිටියේ ‘වැලි රාජු’ නමින් ප්‍රදේශයේ ප්‍රකටව සිටි ජනපති සොහොයුරාය. මොනවා කළත් කීවත් ජනාධිපති සිරිසේනගේ පවුලට මහවැලි ගඟේ වැලි හා බැඳුණු අතීතය ලෙහෙසියෙන් සෝදා හරින්නට බැරිය. අනික් පසකින් මේ පවුලට මහවැලි ගඟේ වැලි අතාරින්නද බැරිය. එනිසා ඔවුහු වටවංගුවලින් ජනතාවගේ ඇසට වැලි ගසමින් මේ වැලිවලට ඇල්ම බැල්ම යොමමින් සිටිති. ඒ මහවැලියේ වැලි ගැන එක කතාවක් ය. අප මේ ලිපියෙන් යන්නට යන්නේ මහවැලි ගඟේ තව ටිකක් පහළටය. ඒ ත්‍රිකුණාමලයේ සේරුවිල, කන්තලේ, කින්නියා, මූතූර් කලාපයන්වලටය.

දීර්ඝ වූත් වෙහෙසකර වූත් සිය ගමන සෙමෙන් ගමනකට මාරුකර මහවැලිය නිසොල්මනේ මුහුදට ගලන්නේ මේ ඉසව්වේදීය. එනිසා ගඟේ වංගු බහුලය. එනිසාම මධ්‍ය කඳුකරයෙන් උදුරාගෙන රැගෙන එන වැලි නම් ඛනිජය මහවැලිය සිය යෝධ ශරීරය දෙපස තැම්පත් කරමින් මේ ඉසව්වේදී ගමන් කරන්නේය. මෙලෙස තැම්පත්වන වැලි සංචිත ඉදිකිරීම් කර්මාන්තය සඳහා කැණීමට අද පවතින්නේ යුද්ධයක් ය. ඒ යුද්ධය නිසා මෑතකදී මූතූර් තරුණ ජීවිත දෙකක් ගඟට බිලිවිය. එන්න එන්නම ගංගා වැලි සඳහා තිබෙන ඉල්ලුම ඉහළ යන තත්ත්වය තුළ මේ යුද්ධය කැතය. එය දැන් ජඩ මාෆියාවක් වී හමාරය.

අලුත් සභාපති

භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශය ජනාධිපති සිරිසේන යටතේ පවතින සල්ලි උනන ආයතනයක් ය. මෑතකදී එම ආයතනයට ප්‍රධානියා ලෙස පත්වීම් ලබන්නේ අසේල ඉද්දවලය. ඔහු දැනගන්නට තිබෙන ලෙස ජනාධිපති සිරිසේනගේ ළඟම මිත්‍රයෙක් ය. එම මිතුදම නිසා පත්වෙන ඉද්දවෙල නීතිවිරෝධී වැලි කැණීම් නතර කරන බව පවසමින් ත්‍රිකුණාමලය ප්‍රදේශයේ නීතිවිරෝධී වැලි වැටලීම් වැඩිකරන්නේය. එහි ප්‍රතිඵලය ලෙස පසුගිය දා නාවික හමුදාවේ එක් වැටලීමක් අතරතුර මූතූර් තරුණයෝ දෙදෙනෙක් මරු තුරුලට යන්නෝය. කෙසේ හෝ පසුගිය පෙබරවාරි 15 වැනි දින මෙම සභාපතිවරයා ත්‍රිකුණාමලයේ මේ කියන ඉසව්වේ වැලි කැණීම සඳහා දී තිබුණු බලපත්‍ර තාවකාලිකව අත්හිටුවමින් වැලි කැණීම නතරකර දමන්නේය. එම නතර කිරීම ගැන මාධ්‍යවලට කරුණු දක්වමින් ඔහු කියන්නේ බලපත්‍රවල තිබෙන අක්‍රමිකතා සහ දෝෂ නිවැරදි කරමින්, නැවත එක් එක් කැණීම් පොළකින් කොතරම් වැලි ප්‍රමාණයක් මසකට ගොඩදමන්නට පුළුවන්දැයි නිර්ණය කරමින්, මේ වැලි කැණීම් ක්‍රියාවලිය නිවැරදි මාවතකට ගැනීම සඳහා මේ නතර කිරීම කළ බවය. මේ පිළිබඳව වැලි ව්‍යාපාරිකයන් කියන්නේ කුමක්ද? ඒ පිළිබඳව විමසීම තුළින් වැලි මාෆියාවේ අලුත්ම තත්ත්වයට කවුළුවක් විවර කරගත හැකිය.

වැලි ව්‍යාපාරිකයන්ගේ හඬ

‘මේ අසේල ඉද්දවල කියන්නේ බොරු. දැන් මෙයා වැලි කැණීම නතර කරන්න කියලා අපිට නියෝග කරලා මේක පරීක්ෂා කරන්න කියලා කොළඹින් කණ්ඩායමක් එව්වා. එක් එක් වැලිපොළින් වැලි කොතරම් ප්‍රමාණයක් මාසයකට ගොඩදාන්න පුළුවන්ද කියලා බලන්න ආවාට ඔවුන් අත්දෙක වනවනා තමයි ආවේ. එහෙම ඇවිත් ගඟේ තිබෙන වැලි ගැන කියන්නේ කොහොමද? මේ නතර කිරීම කළේ වෙන මොකටවත් නෙවෙයි, තමන්ගේ හිතවතුන්ට පර්මිට් දෙන්න. නැත්තං වෙනත් අයගේ නම්වලින් තමන්ට පර්මිට් ගන්න..’ මේ වැලි ව්‍යාපාරිකයන් කෝපයෙන් පවසන්නේ වර්තමාන සභාපතිවරයාගේ මේ ක්‍රියාකලාපය නිසා තිස්දහසක පමණ ත්‍රිකුණාමලයේ වැලි කැණීම හා බැඳුණ පුද්ගලයන්ගේ බඩට පහර වැදී ඇති බවය. මුතූර්, සේරුවාවිල වැනි නගර මේ තීරණය නිසා ජනශුන්‍ය වී ඇතැයිද, හෝටල වැනි ව්‍යාපාරික ආයතන වැසීයමින් ඇතැයිද ඔවුන් පවසති. ‘මේ සභාපතිට අපි කෙලින්ම චෝදනා කරනවා එයා මෙතන දැන් කෙලින්ම වැලි බිස්නස් එකට බැහැලා ඉන්නේ. එයා ඒ බිස්නස් එක නිසා තමයි මේ අලුත් නාඩගම පටං ගත්තේ.’ වැලි කැණීම නතර කිරීම නිසා තමන්ගේ දෛනික ව්‍යාපාරික ලෝකය කඩාගෙන වැටුණු වැලි ව්‍යාපාරිකයෝ එසේ පවසති. මේ තොරතුර නිවැරදිද?

ඉද්දවල නාඩගම

වැලි කැණීම සඳහා බලපත්‍රයක් ලබාගැනීමට සාමාන්‍යයෙන් අවුරුදු තුනක් හෝ හතරක් යන බව දැනගන්නට ලැබේ. එහෙත් කන්තලේ අග්බෝපුර පෙතියන් ආරු වැලිමංකඩට සය දෙනෙකුට වැලි පර්මිට් ලැබෙන්නේ මාස තුන හතරක කාලයකින් ය. ඒ එම මංකඩට තිබුණු බලපත්‍ර දෙකක් අහෝසි කරමින් ය. එහිදී අහෝසි වන්නේ අග්බෝපුර ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය අලෙවි සමිතියට සහ පුන්සරා කන්ස්ට්‍රක්ෂන් ඇන්ඞ් සප්ලයර්ස්ට තිබුණු බලපත්‍රය. මෙහිදී නව බලපත්‍ර 6 ලැබෙන්නේ පීඊ රාජකරුණා, පීඑස්පී රාජකරුණා, ඒසී ද සිල්වා, ආර්ආර් රන්බණ්ඩා, ආර්බී විමලා නවරත්න, ඒඒ ඉන්ද්‍රා යන නම්වලටය. එම හයදෙනාගේ බලපත්‍රවලට අදාළ බොහෝ ලිපිනයන් නලීන් ගුණවර්ධනගේ ගෙදර ලිපිනයට සමාන වන බව දැනගන්නට ලැබේ. එම ලිපිනය වන්නේ නොම්මර 20, පරාක්‍රම මාවත, කන්තලේ ය. නලීන් ගුණවර්ධන යනු හිටපු අමාත්‍ය එම්කේඩීඑස් ගුණවර්ධනගේ පුත්‍රයා ය. ඔහු වර්තමාන ශ්‍රීලනිප සේරුවාවිල ආසන සංවිධායකවරයාය. ඒ අනුව මේ බලපත්‍ර ලැබීම පිළිබඳව සිතාගන්නට අපහසු නැත.

‘අපි බොහොම වගකීමෙන් කියනවා මේ බලපත්‍ර හයම දුන්නේ ඉද්දවල සභාපතිතුමා. මේ ඉන්නේ එතුමාගේ හිතවතුන් පිරිසක්. මෙහේ ගොඩාක් වෙලාවට වෙන්නේ කාගෙ හරි ප්‍රදේශයේ කෙනෙක්ගේ නමට අරගෙන ඒ පුද්ගලයාට බලපත්‍රයට මාසෙකට රුපියල් 25,000ක් විතර ගෙවනවා. අපි දන්න විදිහට මේ නිලධාරියා මේ වාගේ බලපත්‍ර 8ක් විතර අරං දීලා තිබෙනවා.’
ත්‍රිකුණාමලයේ වැලි මාෆියාව පිළිබඳව කතාව ගොඩනැගෙන්නේ මෙසේය. මේ අතර දැනගන්නට ලැබෙන්නේ මේ හය දෙනාම මඩක්කු චෙට්ටි වැලිමංකඩ සඳහා බලපත්‍ර ලබා ගැනීමට අයදුම් කර ඇති බවය. ඊට අමතරව චුන්නක්කාඩු සන්කෙන් ලංකා වැලිමංකඩ සඳහා මෙම නම් හයට බලපත්‍ර ලැබී ඇත. මීට අමතරව සරත් ද සිල්වා, කහන්තොට, මාලබේ යන ලිපිනයේ පදිංචි පුද්ගලයෙකුටද, සන්කෙන් ලංකා වැලිමංකඬේ වැලි කැණීම සඳහා බලපත්‍රයක් ලබා දී ඇත. මේ පුද්ගලයා අසේල ඉද්දවල සභාපතිවරයාගේ පීඑස්ඕ බව දැනගන්නට ලැබේ. ඊට අමතරව ඔහුගේ රියැදුරු බව කියන දංකොටුවේ ජනක සම්පත් සිල්වාටද වැලි කැණීම් බලපත්‍රයක් ලැබී ඇති බව දැනගන්නට ලැබේ. මේ දැනට ආසන්න කාලයේදී ලබාදී ඇති බලපත්‍ර පිළිබඳ කතාවය. මීට අමතරව අලුතින් බලපත්‍ර ලබාගැනීම සඳහා පුද්ගලයන් 4000කගේ නම් ලැයිස්තුවක් භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශයට ලැබී ඇත. ඒ ජනාධිපති සම්බන්ධිකරණ නිලධාරී හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු වන ජයන්ත විජේසේකර, නලීන් ගුණවර්ධන, සුනිල් සාන්ත රණවීර යන ත්‍රිකුණාමලයේ ප්‍රබල දේශපාලකයන් ඉදිරිපත් කර ඇතැයි කියන ලැයිස්තු තුනකට අදාළවය. මෙම ලැයිස්තුවලට වැලි කැණීම් බලපත්‍ර ලබාදීම සඳහා සියල්ල සූදානම් බව භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශයෙන් එන ආරංචි කියන්නේය.

ගෙන්ගේ වැලි බාධකය

‘උප්පාරු ගෙන්ගේ පාලම ළඟ තියෙන්නේ ස්වාභාවික වැලි පරයක්. ගඟ ඉහළට කරිජ්ජ එන එක වැළකෙන්නේ මේ වැලි පරයෙන්. මෙතන වැලි කැණීම් කරන්න දෙන්න එපා කියලා 2016 ඉඳලා කියනවා. ඒත් භූවිද්‍යා එකෙන් මෙතනට අන්ලිමිටඞ් බලපත්‍රයක් තමයි දීලා තියෙන්නේ. මූතූර්වල නෆීර් කියලා එක්කෙනෙක් තමයි මේක කරන්නේ. සභාපතිවරයා පහුගිය පෙබරවාරි 15 වැලි කැණීම් නතර කළත් මෙතන වැලි කැණීම නතර කළේ නෑ. අන්තිමට මාධ්‍ය කෑගහන්න පටන් ගත්තාට පස්සේ තමයි වැලි කැණීම නතර කළේ. මේවාට භූවිද්‍යා එකේ සභාපතිගෙ ඉඳලා සේරම හවුල්. සේරුවිල බීට්ටු වන නිලධාරියෙක් ඉන්නවා ජයන්ත කියලා. මිනිහාගේ අයියාටයි මල්ලිටයි දෙන්නාටම පර්මිට් දීලා. ඒ මොකද ෆොරස්ට් එකෙන් අවසරේ ගන්න එතකොට ලේසි වෙන්න. භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශය කියන්නේ හොර ගුහාවක්. අනික තමයි මේ සභාපති ආවාට පස්සේ ත්‍රිකුණාමලයේ හිටපු සේරම නිලධාරීන් මාරුකරලා පොළොන්නරුවෙ හිටපු එයාට හිතවත් අය මෙතනට දාගත්තා.’

වැලි කොල්ලය මෙතරම් දරුණුය. මේ කියන සභාපතිවරයා ජනාධිපති සිරිසේනට බොහෝ හිතවත් නම් ඔහු මේ වැලි කැණීම් සම්බන්ධව අනුගමනය කරන ක්‍රියාවන් ජනාධිපති සිරිසේන දන්නවා වන්නට පුළුවන් ය. ඒ අනුව අපට අසන්නට වෙන්නේ මේ ක්‍රියාවන්වලට ජනාධිපති සිරිසේනගේ අනුග්‍රහය ලැබෙන්නේද යන්නයි.

තහනම අවධියේ වූ තවත් දෙයක්

‘සභාපතිවරයා වැලි කැණීම නතර කළාට පස්සේ අපි අපේ ලොරි ගෙදර නිකන් තියාගෙන ඉන්න බැරි නිසා පොළොන්නරුව මනම්පිටියට අරං ගියා. එතන භූවිද්‍යා එකෙන් වැලි කියුබ් එකක් දෙන්නේ රුපියල් 12500කට. අපි කොළඹ ගිහිං බාන්නේ රුපියල් 45000කට. එතකොට අපිට ලෝඞ් එකකින් 20000ක් විතර ලාභයි. ඒත් මෙතන පෝළිමේ ඉඳලා ටෝකන් අරං තමයි වැලි ගන්න තියෙන්නේ. එතන නිලධාරියෙක් ඉන්නවා, එයාට රුපියල් 10000ක් දුන්නාම ටෝකන් නැතුවම, පෝළිම නැතුවම වැලි පටවගන්න පුළුවන්.’
මෙය සත්‍යයක් නම් මේ මුදල් යන්නේ කා අතටදැයි ප්‍රශ්නයක් ය. ඒ අනුව මේ තහනම පිටුපස තවත් කතාවක් තිබෙන බව සිතාගන්නට අමාරු නැත.

වැලි කැණීම සීමා කිරීම

වර්තමාන භූවිද්‍යා සභාපති ඉද්දවල මාධ්‍යයට කියන ආකාරයට දැන් ඔවුන් වැලිමංකඩවල වැලි කැණීම සීමා කිරීමට කටයුතු යොදා ඇත. ඒ අනුව සන්කෙන් ලංකා වැලිමංකඩ තුළින් මසකට වැලි කණින්න පුළුවන් ප්‍රමාණය වැලි කියුබ් 75ක් ය. මනල්ආරු මංකඩෙහි එක් කැණීම් බලපත්‍රයක් සඳහා කියුබ් 100 බැගින්ද, පඩුකාඩු මංකඩෙහි කියුබ් 210 බැගින්ද, මඩන්තෙට්ට මංකඩින් කියුබ් 70 බැගින්ද, වෙල්ලනාවල් ඉදිරියපුරම් මංකඩින් කියුබ් 70ක්ද, නිත්තන්තෙට්ටි මංකඩින් කියුබ් 50ක්ද, වෙල්ලනාවල් සම්බල්තෙට්ටි මංකඩින් කියුබ් 70 බැගින්ද, වැලි කැණීමට බලපත්‍රවලට ඉදිරියේදී අවසර ලැබෙන බව දැනගන්නට ලැබේ. සාෆි නගර් සහ කන්දල්කාඩු මංකඩ දෙක සඳහා වැලි කැණීමට මේ වසරේදී බලපත්‍ර නිකුත් නොකරන බව දැනගන්නට ඇත. මේ පිළිබඳව අදහස් දක්වන වැලි ව්‍යාපාරික ප්‍රජාව කියන්නේ වැලි පර්මිට් එකක වටිනාකම ඉහළ දැමීම සඳහා මේ උප්පරවැට්ටිය යොදන බවය. ඒ අනුව භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශයට බලපත්‍ර විශාල ප්‍රරමාණයක් නැවත නිකුත් කිරීම සඳහා මේ මගින් අවස්ථාව ලැබෙන්නේය. ඒ අනුව ඉහත පොරොත්තු ලේඛනයේ 4000ක ප්‍රමාණයෙන් සැලකිය යුතු වාසනාවන්තයන් පිරිසකට වැලි කැණීමේ ලොතරැයිය ලැබෙනු ඇත. අනෙක් පැත්තෙන් මෙම රාජ්‍ය සේවකයන්ට තමන් වෙනත් අයෙකුගේ නමින් ගන්නා බලපත්‍රය, එම අදාළ තනතුර හැරගියත් තව දීර්ඝ කාලයකට සාක්කුවට මුදල් ලබා දෙනු නියතය.

මෙම මාෆියාව නිසා එක පැත්තකින් මහවැලි ගඟ විනාසයට යමින් ඇත. ඒ අනුව කන්තලේ අල්ල ගොවි ජනපදය වැනි විශාල එමෙන්ම පැරණි ගොවි ජනපදයක් රට තුළට ලවණ ජලය ගලාගෙන ඒම නිසා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වන්නට ඉඩ ඇත. අනික් පැත්තෙන් දේශපාලකයන් සහ උසස් රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගේ මෙම මාෆියාව නිසා, වැලි සම්පතින් උපයන ධනය ප්‍රදේශයේ පුද්ගලයන් අතරට නොයා වෙනත් පළාත්වලට පොම්ප වෙමින් තිබෙයි. ඒ අනුව මෙම ප්‍රදේශයට අවසන ලැබෙන්නට නියමිතව තිබෙන්නේ විනාශවූ පරිසරයක් පමණි. ඒ අනුව පරිසර අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කරන ජනාධිපති සිරිසේන වහාම මැදිහත්වී මෙම වැලි යුද්ධය අවසන් කළ යුතුය. ඉන්පසුව ප්‍රදේශයේ පාරම්පරික වැලි ව්‍යාපාරිකයන්ද අල්ල ගොවි ජනපදයද මහවැලි ගඟද සුරක්ෂිත වන ලෙස නව සාධාරණ ක්‍රමයක් මතින් මෙම වැලි යුද්ධයට විසඳුමක් සෙවිය යුතුය.

මෙම ලිපියේ තිබෙන කරුණු පිළිබඳව භූවිද්‍යා හා පතල් කැණීම් කාර්යාංශයේ සභාපති අසේල ඉද්දවලගෙන් කරුණු විමසීමට මාර්තු 13 දින උදෑසන සිට ඔහුගේ 0777771880 දූරකථන අංකය ඇමතූවත්, ඔහු සම්බන්ධ කරගන්නට නොහැකිවිය.

පසුගිය සතියේ කිලිනොච්චියේ දී, මම විශාල උද්ඝෝෂණයට සහභාගි වූයෙමි. මෙය අතුරුදහන් වූ ආදරණීයයන් ගැන තොරතුරු ඉල්ලමින් මහමග සිදු කළ අඛණ්ඩ විරෝධතා උද්ඝෝෂණයන්ට වසර දෙකක් ගත වීම සැමරීම සඳහා සංවිධානය කරන ලද්දකි.
එය දැඩි අව්වේ, කිලෝමීටර 6ක පමණ දුරක්, පැය 2 දෙකක් පමණ වූ කාලයක් තිස්සේ ඇවිද ගිය දුෂ්කර පා ගමනකි. වැඩිහිටි මවුවරු කිහිප දෙනෙක්ම පා ගමන අතරතුර ක්ලාන්ත වූහ. එහෙත් අව්ව, වැස්ස, දූවිලි, වාහනවල දුම්, තර්ජන, ගර්ජන, පහර දීම් මැද මහමග අවුරුදු දෙකක් තිස්සේ කළ උද්ඝෝෂණ තරම්, මෙම පා ගමන අමාරු නොවන්නට ඇත. මෙම අවුරුදු දෙක තුළ, මව්වරුන් කිහිප දෙනෙකුම තමන්ගේ ආදරණීයයන් පිළිබඳ තොරතුරක් නොලබාම මියගොස් ඇත.

කොළඹ

මෙම උද්ඝෝෂණය වෙත කොළඹ සිටින අය එතරම් අවධානයක් යොමු කර තිබුණේ නැත. කිලිනොච්චියේ උද්ඝෝෂණය මෙහෙයවන කාන්තාවන්ගෙන් එක් කාන්තාවක් මට කතා කර, සිංහල හා ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යවේදීන් ද, කොළඹ හා ජාත්‍යන්තර සගයන් ද කැටුව, 25 වන දා එහි පැමිණෙන්නැයි මගෙන් ඉල්ලා සිටියාය. මා මෙම ඉල්ලීම බොහෝ අය වෙත යොමු කළත්, සුබවාදී ප්‍රතිචාරයක් ලැබුණේ නැත. මෙම උද්ඝෝෂණයට දින තුනකට පසුව අතුරුදහන් වූවන්ගේ කාර්යාලයේ (ඕඑම්පී) පළමු වාර්ෂික සංවත්සරය පැවැත්වුණු අතර, ඒ වෙනුවෙන් නිවේදනයක් ද නිකුත් කර තිබුණි. කාර්යාලයේ මූලික කාර්යභාරය වන්නේ අතුරුදහන්වූවන් සෙවීම යැයි එම නිවේදනයේ සඳහන් කර තිබුණත්, වසරක කාලයක් තුළ, අතුරුදහන්වූවන් සෙවීම (එක්කෙනෙකු හෝ) පිළිබඳව ප්‍රගතියක් පෙන්නුම් කර තිබුණේ නැත. මාස 6 කට පෙර අන්තර්වාර වාර්තාවක දී ඉදිරිපත් කළ නිර්දේශ ක්‍රියාවට නැංවීමේ ප්‍රගතිය පිළිබඳවද කිසිදු තක්සේරුවක් ලබා නොදුනි. මෙම සන්දර්භය තුළ, කිලිනොච්චියේ අතුරුදහන්වූවන්ගේ පවුල් විසින් ඕඑම්පීය ගැන කිසිදු බලාපොරොත්තුවක් හෝ විශ්වාසයක් නැති බව නැවත නැවත ප්‍රකාශ කිරීම පුදුමයක් නොවේ. විරෝධතාවේ සිටි එක් කාන්තාවක් ජනාධිපති රාජපක්ෂ සහ සිරිසේන යන දෙදෙනා යටතේම ක්‍රියාත්මක වූ පරණගම මහතාගේ නායකත්වයෙන් යුත් හිටපු ජනාධිපති කොමිසමක් විසින් ඇයට එවූ ලිපියක් මට පෙන්නුවා ය. විමර්ශන ආරම්භ කිරීමට එම ලිපියේ පොරොන්දු වී තිබුණත්, ඒ සම්බන්ධයෙන් කිසිදු ප්‍රගතියක් හෝ ප්‍රතිඵලයක් සම්බන්ධයෙන් එම කාන්තාවට අසන්නට ලැබී නැත. විරෝධතාකරුවන් මට කියා සිටියේ, ඕඑම්පීය විසින් අවසානයේ සිදු කරන දේ ද මෙයම විය හැකි බවය.

ජිනීවා

ජිනීවාහිද දමිළ අතුරුදන්වූවන්ගේ පවුල් කෙරේ දක්වා ඇති නොසැලකිල්ල පෙනේ. පසුගිය සතියේ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 40 වන සැසිවාරය ආරම්භ විය. එහි දී, මීට වසර තුන හමාරකට පෙර එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය වෙත, ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් සිදු කරන ලද වගවීම හා ප්‍රතිසන්ධාන කටයුතු සම්බන්ධ පොරොන්දු ඉටු කිරීම ගැන ප්‍රගතිය සමාලෝචනය කිරීමට නියමිතය. කිලිනොච්චියේ පැවැති උද්ඝෝෂණයේ දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් මෙතෙක් වූවාට වඩා වැඩි මැදිහත්වීමක් ඉල්ලා සිටිනු ලැබීය. මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 34/1 දරන යෝජනාව, 2017 මාර්තු මස සම්මත වූයේ 2015 ඔක්තෝබර් මස ලංකාවේ රජය වූ පොරොන්දු (30/1 දරන යෝජනාව) ඉටු නොකිරීම නිසා බවත්, ශ්‍රී ලංකාවට පොරොන්දු ඉටු කිරීමට තවත් කාලය ලබා නොදෙන ලෙසටත්, කිලිනොච්චි විරෝධතාකරුවෝ ඉල්ලා සිටියෝය. එහෙත් කිලිනොච්චියේ විරෝධතාවෙන් දින දෙකකට පසුව, කවුන්සිලය වෙත ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිත ලංකාව සම්බන්ධ යෝජනාවේ පළමු කෙටුම්පතෙහි අතුරුදහන්වූවන්ගේ පවුල්වල සාමාජිකයන්ගේ දුක්ගැනවිලි, අභිලාෂයන් සහ වසර දෙකක මහමග අඛණ්ඩ විරෝධතා උද්ඝෝෂණ ගැන සඳහනක්වත් නොතිබුණු අතර, අතුරුදහන්වූවන්ගේ කාර්යාලය එය විසින් කිසිදු විවේචනයකින් තොරව පිළිගෙන තිබුණි.
2017 අතුරුදන්වූවන්ගේ දමිළ පවුල් විසින් පැවැත්වූ අඛණ්ඩ විරෝධතා උද්ඝෝෂණයේ 100 වැනි දින, පැය 5 ක් පමණ ඒ-9 මාර්ගය ඔවුන් විසින් අවහිර කළ අතර, ඔවුන්ගේ මූලික ඉල්ලීම වූයේ ජනාධිපතිවරයා හමුවීමයි. අවුරුදු දෙකකට පමණ පසුව මෙලෙස එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් වැඩි මැදිහත්වීමක් ඉල්ලීමට අතුරුදන් වූ දමිළ පවුල් යොමු වී ඇත්තේ ජනාධිපති සිරිසේන, අගමැති වික්‍රමසිංහ, අධිකරණය සහ ඕඑම්පීය වැනි ආයතන පිළිබඳව ඇති අවිශ්වාසය සහ බලාපොරොත්තු නැතිකම නිසා මිස, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ගැන ඇති විශ්වාසයකින් නොවන බව මගේ නිරීක්ෂණය විය.

හර්තාලය

කිලිනොච්චියේ උද්ඝෝෂණය දවසේ උතුරු පළාත පුරා හර්තාලයක් ද ක්‍රියාත්මක විය. සාප්පු, ආපනශාලා, සුපිරි වෙළඳසැල්, බැංකු ආදිය වසා තිබුණි. ප්‍රධාන මාර්ගවල බස් රථ හා වාහන තිබුණේ නැති තරම්ය.
හර්තාලයකින් සාමාන්‍යයෙන් දුප්පත් අය, පොදු ප්‍රවාහනය භාවිත කරන අය අපහසුතාවට පත් වෙති. දෛනික වැටුප් හිමි අයගේ ආදායම් අහිමි වේ. එහෙත් මගේ හැඟීම වූයේ බොහෝ දෙනා හර්තාලයට අනුකම්පා කොට, අතුරුදහන්වූවන්ගේ පවුල්වල අරගලයට සහාය දුන් බවයි. කිලිනොච්චියේ ජනප්‍රිය ”අම්මච්චි” අවන්හල වසා තිබුණු අතර, එහි සේවය කර දෛනික ආදායමක් ලබා ගන්නා කාන්තාවෝ කිහිප දෙනෙක් ද මට විරෝධතාවේදී හමු වූහ. විරෝධතාවෙන් පසුව, මුලතිව් ඉරනපාලෛ ප්‍රදේශයට මා ගිය අතර, එහිදී හමුවූ කුඩා වෙළෙඳසල් හිමියකු මට කීවේ උද්ඝෝෂණයට යාමට නොහැකිවූ බවත්, වෙළෙඳසල වසා දැමීම තුළින් සහයෝගය පළ කිරීමට උත්සාහ කළ බවත්ය. මුලතිව්හි ත්‍රිරෝද රථ රියැදුරෙකු ද එවැනිම හැඟීම් ප්‍රකාශ කළේය. කේපාපුලාවුහි ඉඩම් ඉල්ලා අවුරුදු දෙකක අඛණ්ඩ උද්ඝෝෂණයක් කරන ප්‍රජා නායිකාවෝ කීප දෙනෙක් ද, උතුරු නැගෙනහිර විවිධ ප්‍රදේශවලින් පැමිණි අතුරුදහන්වූවන්ගේ පවුල් ද, කාන්තා ක්‍රියාකාරීහු, කිතුනු පූජකයෝ ද විරෝධතාවේ සිටියහ. උතුරේ දෙමළ මාධ්‍යවේදීහු බොහෝ දෙනෙක් විරෝධතාව ආවරණය කිරීමට පැමිණ සිටියහ. දමිළ දේශපාලනඥයන් කීප දෙනෙකු පැමිණ සිටිය ද, විරෝධතා නායකයන්ගේ ඉල්ලීම්වලට කීකරු වී, ඉදිරියෙන් ගමන් කළේ නැත.

පළිගැනීම්

උද්ඝෝෂණය සහ හර්තාලය පැවැති දිනයේම අතුරුදන් වීම් සම්බන්ධව හබායස් කෝපස් නඩු තුනක් ද යාපනයේ උසාවියේ විභාග විය. තවමත් සේවයේ නියුතු ජ්‍යෙෂ්ඨ හමුදා නිලධාරියෙකු මෙම අතුරුදහන්වීම්වලට සම්බන්ධ බවට තොරතුරු අධිකරණයට ඉදිරිපත් වී ඇත. පසුගිය වසරේ දී නඩු කටයුතුවලට සහ අතුරුදහන්වූවන්ගේ පවුල්වලට සහය වූ කාන්තා ක්‍රියාකාරිකයෙකුට පහරදී රෝහල්ගත කර ඇති අතර, නීතිඥයන් බිය වැද්දීමට ලක් කර ඇත. මෙම නඩුවේ පෙනී සිටි නීතිඥවරිය අධිකරණයෙන් ඉවත්ව යන විට යතුරුපැදියක් ඇයගේ මෝටර් රථය සිතාමතාම හප්පා ඇත. පසුගිය වසරේ අතුරුදහන්වූවන්ගේ දෙමළ හා සිංහල පවුල්වලට එරෙහිව මෙවැනි පළිගැනීම් කීපයක් සිදු වී ඇත.

සහයෝගිතාවේ වැදගත්කම

අතුරුදහන්වීම් පිළිබඳ මහමග පැවැත්වූ අඛණ්ඩ විරෝධතා සහ උද්ඝෝෂණවලට දින 366ක් හා දින 500ක් සම්පූර්ණ වීම සැමරීම පිළිබඳව ද, අතුරුදහන්වීම් ගැන තවත් ලිපි ද ලියා ඇති මට, මෙවර උද්ඝෝෂණය ගැන අලුතින් ලිවිය හැක්කේ කුමක් ද යන්න ප්‍රශ්නයක් විය. අපේක්ෂා භංගත්වය හා පළිගැනීම් වැඩි වීම හැර වෙන කිසිවක් පෙනෙන්නට නැත. දින 500 සැමරීමේ ලිපියේ අවසානය අදටත් වලංගු බව සිතුණු බැවින් එය නැවතත් සඳහන් කරමි.
‘සිය අතුරුදහන්වූ ආදරණීයයන් පිළිබඳව රජයෙන්, අධිකරණයෙන් සහ අතුරුදහන්වූවන්ගේ කාර්යාලය වැනි ආයතනවලින් පිළිතුරු ලැබෙන තුරු බලා සිටිනා පවුල්වල අරගල සම්බන්ධයෙන් ප්‍රධාන ධාරාවේ සිංහල හා ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය විසින් වැඩි ආවරණයක් ලබා දිය යුතුය. ලාංකීය සමාජයේ සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවේ අඛණ්ඩ සහයෝගය ඔවුන්ට අවශ්‍යය. අතුරුදන් වූ පවුල්වල අරගලයන් සියලු ලාංකිකයන්ගේ සටනක් විය යුතුය.’

හර්තාලය පෙන්වා දුන්නේ උතුරේ ජනයා අතුරුදහන්වූවන්ගේ දෙමළ පවුල්වලට සංවේදීව සහයෝගය පළ කරන බවය. එහෙත් කොළඹ (සහ ලංකාවේ සෙසු පළාත්) සහ ජිනීවා (සහ ලෝකය) අතුරුදහන්වූවන්ගේ පවුල්වල වේදනාවට සංවේදී බවක් හෝ ඔවුන්ගේ අරගලවලට සහය දැක්වීමක් පෙනෙන්නට නැත. මෙවැනි පසුබිමක, අතුරුදහන්වූවන්ගේ පවුල් මීළඟට කළ යුත්තේ කුමක්ද යන්න පැහැදිලි නැත.

රුකී ප්‍රනාන්දු