නිල්මිණි සිගේරා

ඔබ සිනමා රංගනයට යොමුවූ හැටි විමසන්නේ නැතිව, මෙතෙක් කාලයක් සිනමාවෙන් ඈත්වෙලා හිටියේ ඇයිද කියලා විමසන්න හිතෙනවා..
ඇත්ත. මම සිනමාවට සම්බන්ධ වෙන්න හීනෙන්වත් හිතුවේ නැහැ. ඒත් මම අවුරුදු 17 දී ඉඳන් සෝමලතා මිස්ගේ විකෘති වේදිකා නාට්‍යයේ රඟපෑවා. මම හිතන්නේ මේ හැමදේටම හේතුවුණේ සෝමලතා මිස්ගෙන් ලැබුණ දේවල් තමයි. මම ඉගෙනගත්තේ ශාන්ත පාවුළු බාලිකා විද්‍යාලයේ. අන්තර් පාසැල් නාට්‍ය තරඟාවලියකට තමයි විකෘති කළේ. අසූගණන්වල මුල. ඒ වෙනුවෙන් හොඳම රංගන ශිල්පිනිය හා හොඳම නාට්‍යයට හිමි සම්මානය ලැබුණා. චාන්දනී සෙනෙවිරත්න, මම සහ ජානකී කියලා යෙහෙළියන් තුන්දෙනෙක් ඉස්කෝලෙදී හිටියා. අදටත් යාළුවෝ. අපි තුන්දෙනා තමයි නාට්‍යයට සම්බන්ධ වුණේ. මම ඒවා කළේ මගේ ආසාවට. ඉස්කෝලෙ කාලයේ ඉඳලාම නටන්න කැමතියි. රඟපාන්න කැමතියි. ආසාවට තමයි ඔක්කෝම කළේ. වෘත්තියෙන් නර්තන ශිල්පිනියක් හෝ රංගන ශිල්පිනියක් වීමේ හීනයක් මට තිබුණේ නැහැ. මම ගුරුවරියක් වෙන්න හීන දැක්කා. ඒත් නර්තන හෝ නාට්‍ය ගුරුවරියක් වෙන්නත් මට ඕනෑ වුණේ නැහැ. මට සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලය, ශ්‍රීපාලි වගේ තැනක් තෝරාගන්නත් පුලුවන්කම තිබුණා. ඒත් මම කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ සමාජ විද්‍යාව පිළිබඳ උපාධිය තෝරාගත්තා. විශ්වවිද්‍යාලයේ හිටපු කාලයේදීමයි ජාතික රූපවාහිනයේ නිවේදිකාවක් වුණේ.

විකෘති වේදිකා නාට්‍යයෙන් මම පසුකාලීනව ඉවත් වුණා. 1990 දී මම විවාහ වුණා. 1991 විතර කාලයේදී ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතා අවරගිර චිත්‍රපටියටත් තවත් චිත්‍රපටියකටත් රඟපාන්න ආරාධනා කළා. මම ඉතාම ගෞරවයෙන් ප්‍රතික්ෂේප කළා. මට චිත්‍රපටිවල රඟපාන්න ආසාවක් තිබුණේ නැහැ. මට මතකයි ඒ කාලයේදී සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී මම කීවා කවදාවත් චිත්‍රපටියක රඟපාන්නේ නැහැ කියලා. එතකොට ඇහුවා සෝමලතා මිස් චිත්‍රපටියක් කළොත් රඟපානවාද කියලා. මම උත්තර දුන්නේ එහෙම වුණොත් ටිකක් හිතලා බලනවා කියලයි.

සිනමා තිරයෙන් ඈත්වීමට හේතුව මොකක්ද?
මට ජනප්‍රිය වෙන්න ඕනෑ වුණේ නැහැ. මම ගුරුවරියක් විදියට ඉදිරියට යන්න ඕනෑ වුණා. තර්ක ශාස්ත්‍රය ගුරුවරියක් වුණා. මට හොඳ පවුල් ජීවිතයක් ගත කරන්න ඕනෑ වුණා. රංගන ශිල්පිනියක් ලෙස ලබන ජනප්‍රියත්වයට වඩා දරුවෙකුට උගන්වලා ලබන තෘප්තියට මම ආශා කළා.

රූපවාහිනියේ නිවේදන කටයුතුවලින් ඈත්වුණේ කොහොමද?
රූපවාහිනියේ වැඩකටයුතු 2001 විතර වෙනතුරු කළා. ඒත් මගේ උගුරේ අමාරුවක් ආවා. ගුරුවරුන්ට කොහොමත් එහෙම අසනීප එනවා. හඬ එන්නේ නැහැ. අනෙක ඔය ක්ෂේත්‍රවල ප්‍රධානීන් විසින් ශිල්පිනියන්ගෙන් වෙන වෙන කාරණාත් අපේක්ෂා කරනවා. මට ඔය ඉල්ලන දේවල් දීලා අල්ලාගෙන ක්ෂේත්‍රයේ රැඳිලා ඉන්න ඕනෑ වුණේ නැහැ. ඒ වෙනත් දේවල් නොලැබෙද්දී මට චෝදනාවක් ආවා හොඳට අඳින්නේ නැති බව කියලා. මම ඉතින් ඔසරිය තමයි එදත් අදත් ඇන්දේ. ඒත් රුපියල් මිල අධික සාරි අඳින්නේ නැහැ. දෙදාහෙන් එහාට යන්නේ අමාරුවෙන්. යන තැනට වැඩ කෙරෙද්දී මම අයින් වුණා. මම යද්දී එතැනට එන්න බලාගෙන කිහිපදෙනෙක්ම හිටියා. ඉන්පස්සේ කාලයේ ඉඳහිට ටෙලිනාට්‍යයක රඟපෑවා විතරයි.

අසන්ධිමිත්තා චරිතයට ආරාධනය ලැබුණේ කොහොමද?
මෑත කාලයේ පුතාලා නැති හින්දා ගෙදර වැඩ අඩුයි. මම පාසැල් අවසන් වෙලා චිත්‍රපටි ගොඩක් බලන්න ගියා. චිත්‍රපටි දැක්මක් තිබුණොත් මම යනවා. ඉතින්, අවුරුදු දෙකකට විතර කලින් ස්වර්ණා මල්ලවආරච්චි අක්කාට උපහාර පිණිස පැවැත්වූ චිත්‍රපටි උළෙලේ චිත්‍රපටි බලන්නත් චිත්‍රපටි සංස්ථාවට මම ආවා. මේ කියන දවසේ චන්ද්‍ර කින්නරී චිත්‍රපටිය පෙන්වන්න තිබුණේ. මම එද්දී ස්වර්ණා අක්කා අශෝක හඳගම එක්ක කතාබහ කරමින් හිටියා. මම යද්දී ස්වර්ණා අක්කා මගේ මහතට විහිළුවක් කළා. මූණනම් ඉස්සර වගේමයි කියලා කිව්වා. මමත් උත්තර දුන්නා මම හරි අමාරුවෙන් මේක මේන්ටේන් කරගෙන ඉන්නෙ කියලා. ලේසි වැඩක් විදියට හිතන්න එපා කියලා. ඒ චිත්‍රපටිය අවසන් වෙලා එළියට එද්දී අශෝක හඳගම හෙවත් හඳයා මගේ ළඟට ඇවිත් ඇහුවා නිල්මිණි ආයෙත් රඟපාන්නෙ නැද්ද කියලා. මම ඇහුවේ, ඇයි මොකක්හරි පර්වතයකට කෙනෙක්ව හොයනවද කියලා. එතකොට ඔහු ඇහුවා අසන්ධිමිත්තා පොත කියවලා තියෙනවාද කියලා. මම දන්නෙ නැති බව කීවා. ඔහු මට අශෝක රජතුමාට හිටපු අසන්ධිමිත්තා කියන බිසව ගැන තමයි මුලින් කීවේ. ඉතින්, මම හිතුවේ හඳගම රජ කතාවක් කරන්න ලෑස්තිවෙනවා කියලා.
පොත කියෙව්වාද?

මම මගේ ජානකී කියන පොත් කියවන මිතුරියගෙන් අසන්ධිමිත්තා ගැන ඇහුවා. ඇය අසන්ධිමිත්තා නවකථා පොත දුන්නා. ඒකෙන් පස්සේ මට මේ චරිතය රඟපාන්නට අභියෝගයක් විදියට දැනුණේ දර්ශණ දෙකක් විතරයි. එකක් ඇඳේ තිබුණු දර්ශනය. අනෙක් එක බිම වැටෙද්දී ගවුම ටිකක් එසවෙන දර්ශනය. මේ දර්ශණ දෙක අශෝක හඳගම කෙසේ කරයිද කියන බිය මට තිබුණා. මම චිත්‍රපටිවලට අවශ්‍ය විදියට දර්ශණ ඇතුලත් කිරීම ගැන කිසිවක් හිතන්නේ නැහැ. ඇතැම්විට නිරුවත් දර්ශණ චිත්‍රපටියකට අවශ්‍යයි. ඒත් මම එහෙම දර්ශණයක රඟපාන්න කැමති නැහැ. ඉතින් මම හඳගමගෙන් කෙළින්ම ඒක ගැන ඇහුවා. ඔහු කීවා, බයවෙන්න එපා කියලා.

චරිතයට කැමතිවීමෙන් පස්සේ හඳගම ඔබෙන් විශේෂ ඉල්ලීමක් කළාද?
හඳගම මගෙන් කෙට්ටු වෙන්න එපා කියලා ඉල්ලුවා. ඒකෙන් මම තව ටිකක් මහත්වුණා. මගේ චොකලට් කෑම හා මයිලෝ බීම නිසා මහත්වෙන එක අමාරු වැඩක් වුණේ නැහැ. පළවැනි දවසේ චරිතය ගැන කතාකරන්නට හඳයාගේ ගෙදර ගියා. හඳගමයි සඳලියි දෙන්නා මට පීසා එහෙම කන්න ගෙනැත් දීලා මම කන දිහා බලාගෙන හිටියා. මම බලාගෙන ඉද්දීම මහත්වේවි කියලා වගේ. කොහොමහරි මාස කිහිපයකින් මම කිලෝ 10ක් වැඩි කරගත්තා.

අසන්ධිමිත්තා චිත්‍රපටිය බලද්දී ඔබ මේ චරිතය වෙනුවෙන්ම ඉපදුණාදැයි හිතෙනවා. ඒ ඔබේ සිරුර නිසා නෙවෙයි. ඔබ සිනමා තිරය පුරවා දැම්මේ මහත ශරීරය නිසා නෙවෙයි, රංගන හැකියාව නිසා බව හිතෙනවා. චිත්‍රපටියේ රඟපෑමේ අත්දැකීම ගැන කතාකළොත්…
හඳගම මාව දැකලා තිබුණේ විකෘති වේදිකා නාට්‍යයේ රඟපෑම දැකලයි. මම හිතන්නෙ හඳගම මාව තෝරාගන්න ඇත්තේ මගේ ශරීරය නිසාම විතරක් නෙවෙයි. හැකියාව නිසාම තෝරගත් බව කියන්නත් බැහැ. දක්ෂ නිළියන් බොහොමයක් හිටියත්, ඔහුට අවශ්‍ය වුණ ශරීර ප්‍රමාණය නැහැ. ශරීර ප්‍රමාණයෙන් මහත නිළියන් බොහොම හිටියත්, රඟපෑමේ හැකියාව ගැන හඳගම සෑහීමට පත් නොවෙන්න ඇති. ඔහු මා ගැන විශ්වාසය තැබීම ගැන පූර්ණ ගෞරවය ඔහුට හිමියි. හඳගම ගැන මම අහලා තිබුණේ තමන්ට ඕනෑ කොටස කෙසේ හෝ කෲර විදියට ගන්නා කෙනෙක් විදියට. මම හඳගම ගැන කාලෙක පටන් දැනගෙන හිටියත් සමීපව ආශ්‍රය කරලා තිබුණෙ නැහැ. චිත්‍රපටියෙ රූගත කිරීම් වලදී නම් එහෙම හඳගම කෙනෙක්ව මම දැක්කේ නැහැ.

හඳගම පමණක් නොවෙයි, චිත්‍රපටියේ සම්පූර්ණ කණ්ඩායම මහා ඉහළින් මට සැලකුවා. මම ගුරුවරියෙක් නිසාද දන්නෑ. රූගත කිරීම් දවස් අටකට සැලසුම් කරලා තිබුණේ. ඒත් වැඩ පටන්ගනිද්දී මට උගුරේ අමාරුවක් ආවා. හඬ පිටවෙන්නේම නැහැ. මේ චිත්‍රපටියෙ හඬ සජීවීව පටිගත කරපු හින්දා හඬ නැතිව බෑ. හඳගමටත් මටත් දැන් අප්සෙට්. හඳගම එකම උපදෙස දුන්නෙ එතැනදී. නිල්මිණී උගුරෙන් නැතිව බඩෙන් කතාකරන්න කිව්වා. එතැන තුවාන් හා මුරලි කියලා කොල්ලෝ දෙන්නෙක් හිටියා. මම පොඞ්ඩක් බැලුවොත් උණුවතුර, සූකිරි අරන් මගේ ලඟට දුවගෙන ආවා. උගුරෙන් ලේ පිටවෙනතුරු කැස්ස ආවා. ඒකෙන් උගුර බැරෑණ්ඩි වුණා. ඒත් අවසානයේදී ඒකත් චරිතයට ගැලපෙන විදියට මතුවුණා.

චිත්‍රපටියේ රඟපාන්න කලින් හඳගම චරිතය ලොකූවට විස්තර කළේ නැහැ. සාමාන්‍ය විස්තරයක් කළා. හැම දර්ශණයකටම කලින් මම කරන්න ඕනෑ දේවල් ඇහුවා. ඔහු සරල විස්තරයක් කළා. එතැනින් එහාට දෙයක් කීවේ නැහැ. ඉතින් මට රඟපෑම ලොකුවට දැනුණේ නැහැ. මට අත්දැකීම් හා විෂය දැනුමක් ලොකුවට තිබුණේත් නැහැ. මම හඳගමටත් කීවේ මං මැටිගුලියක් වගේ කියලයි. ඕනෑ විදියට රඟපාන විදිය කියන්න කියලා කිව්වා. ඒත් ඔහු බඩෙන් කතාකරන්න කියපු එක හැරුණාම වෙනත් උපදෙසක් දුන්නේ නැහැ. පුහුණුවක්වත්, විශේෂ සැලසුමක්වත් තිබුණෙ නැහැ.

අනෙක් පැත්තෙන් ඔහුගෙන් වැඩි ඇගයීමකුත් තිබුණේ නැහැ. පිටට තට්ටුවක් දාලා ‘හ්ම් හ්ම්‘ කියලා තමයි කිව්වෙ. ඔහොම කරගෙන යං වගේ විධානයක් තමයි ඒ ‘හ්ම් හ්ම්‘ එකේ තිබුණේ. හඳගම ඉතින්, දාඩිය දාගෙන, අත් දෙක බැඳගෙන වැනි වැනී ඉන්නවා. මුහුණෙ ලොකු හිනාවක්වත් නැහැනෙ. මම අනුමාන කළා හඳගමට ඕනෑ දේ මගෙන් ලැබෙන්න ඇති කියලා. ඒත් මට හිතුණ දේවල් තමයි මම කළේ. පුහුණුවීම් නොවී, එක්වරම කරපු එකත් හොඳයි. නැත්නම් අධිරංගනයක් එන්න තිබුණා කියලා මටත් හිතෙනවා. මම අසන්ධිගේ චරිතය මගේ කරගත්තා. ඇත්තටම අසන්ධි කියන්නේ මමම තමයි. අපි හැමෝම තමයි. මම කියන්නෙ ශරීර ස්වරූපය ගැන නෙවෙයි. අපි හැමෝම නොලැබෙන දේවල් ගැන හීන දකිනවානේ. ඒ හීන හැබෑවක් විදියට හිතලා තමයි ජීවත්වෙන්නේ. ඉතින්, අසන්ධි හැමතැනම ඉන්නවා.

ඔබ කලින් කීව අභියෝගාත්මක දර්ශණ කළේ කොහොමද?
එක් දර්ශණයක් තිබුණා රාත්‍රියෙහි අසන්ධිමිත්තා විකී එක්ක යහන්ගත වෙන. ඒ දර්ශණය මට හානියක් නොවෙන විදියට සූක්ෂ්මව ඔහු රූගත කළා. ඒකේ එක් රූපරාමුවක් තිබුණා රාත්‍රී ගවුම ඇඳ ළඟින් බිමට වැටෙනවා. ඒ වෙනුවෙන්ම හඳගම රාත්‍රී ගවුම් දෙකක් මහලා තිබුණා. මම ඇඳගෙන සිටි ගවුම මාරු කරලා දෙන්නත් පුලුවන්කම තිබුණා. මොකද ඒ ගවුම බිමට දාන වෙලාවේ මාව පෙනෙන්නේ නැහැ. මේ දෙවැනි ගවුම මම ඇන්දේත් නැහැ. රූගත කිරීම්වලට එක ගවුමක් ගත්තේ. ඉතින්, බිමට දැමීම වෙනුවෙන් විතරක් ඔහු ගවුමක් මැස්සුවා. ඒ තරම් ගරු කිරීමක් තිබුණු බව මට දැනුණා. මිනිස්සු මොනවා කිව්වත් මගේ අත්දැකීම තමයි හඳගම ගෞරවණීය විදියට සලකපු බව.

චිත්‍රපටිය සිනමා උළෙලවල්වල ප්‍රදර්ශණය කරමින්, ඇගයීම් ලැබෙන්නට පටන්ගනිද්දී දැනුණේ කුමක්ද?
මම සිනමා ලෝලියෙක්. මම කොළඹ තියෙන හැම ෆිල්ම් ෆෙස්ටිවල් එකක්ම බලනවා. මම සිනමාව ගැන මහා දැනුමක් තියෙන කෙනෙක් නෙවෙයි. ඒත් චිත්‍රපටි බලලා සාකච්ඡාවලට ඇහුම්කන් දෙන්න කැමතියි. චිත්‍රපටියෙන් පස්සේ මට ජීවිතේටවත් හිතන්න බැරිවුණ උළෙලවල්වලට ගිහින් චිත්‍රපටි බලන්න ලැබුණා. මේ සම්මානයත් මට වටිනවා. ඒත් ඒ උළෙලවල්වල චිත්‍රපටි බලන්න ලැබුණු එක තමයි මට ලැබුණු ලොකුම සම්මානය. මම කලින්ම හඳයාගෙන් ඉල්ලපු දේ තමයි මේ උළෙලවල්වලට චිත්‍රපටිය අරගෙන යද්දී මටත් යන්න අවස්ථාව දෙන්න කියන එක. මම වියදම මගේ අතින් දරාගත්තා. ඒත් යන්න අවස්ථාව ඉල්ලුවා. අසන්ධිමිත්තා චිත්‍රපටියත් මම හැම සිනමා උළෙලකදීම බැලුවා. සමහර චිත්‍රපට උළෙලකට හඳගම දවස් තුනයි ඉන්නේ. මම දවස් 12ක් ඉන්නවා.

චිත්‍රපටිය නරඹද්දී දැනුණේ මොකක්ද?
මුල්ම දෙතුන්වතාවේ චිත්‍රපටිය බැලුවාම මම සසල වුණා. මගේ ශරීරය දැකලා. මුලින්ම බූසාන්වලදී තමයි චිත්‍රපටිය දැක්කේ. වැඩි කරගත්ත කිලෝ 10 නැවතත් අඩු කරගන්න හිතුවේ ඒ වෙලාවෙ. ඒත් නැවත නැවතත් දකිද්දී මම චිත්‍රපටිය විවිධ විදියට කියවාගත්තා. මාව අමතක කරලා ඒ අසන්ධිමිත්තා විදියට දැක්කා. නැවත නැවතත් බලද්දී අලුත් දෙයක් මතුවෙනවා. ඒක මේ චිත්‍රපටියේ ස්වභාවය. ඉතින් මට ඕනෑ තරම් වාර ගණනක් මේ චිත්‍රපටිය බලන්න පුලුවන්.

ජපානයේ ඔසාකා ආසියානු චිත්‍රපටි උළෙලේදී ‘යකුචි මුතුමාලය‘ නම් ගෞරවණීය සම්මානය ඔබට ලැබීමේ අත්දැකීම ගැන කතාකළොත්..
මම එතැන තිබුණු චිත්‍රපටි 14ම බැලුවා. හඳගම එන්න හිටියේ මාර්තු 15 වැනිදා. ඒත් ලංකාවේ චිත්‍රපටිය තිරගත කිරීම වෙනුවෙන් තිබුණු යුද්ධය හින්දා හඳගමට එන්න බැරිවුණා. එයා චිත්‍රපටිය තිරගත කරන්න තිබුණු අමාරුව නිසා කළකිරීමෙන් හිටියේ. ඉතින් මම විතරයි හිටියේ. මට සම්මානය ලැබුණු බව ජපාන භාෂාවෙන් නිවේදනය කරද්දී මට මගේ නම විතරයි තේරුණේ. මම හීනෙකින්වත් හිතුවෙ නැහැ මට මේ සම්මානය ලැබේවි කියලා. මොකද එතැන තිබුණු චිත්‍රපටිවල නළුනිළියන්ගේ විශිෂ්ඨ රංගනයන් මම දැක්කා. ඒ නිසා මම මේ සම්මානය ගැන හරිම පුදුම වුණා.

මම එතැන තිබුණු චිත්‍රපටි 14ම බැලුවා. හඳගම එන්න හිටියේ මාර්තු 15 වැනිදා. ඒත් ලංකාවේ චිත්‍රපටිය තිරගත කිරීම වෙනුවෙන් තිබුණු යුද්ධය හින්දා හඳගමට එන්න බැරිවුණා. එයා චිත්‍රපටිය තිරගත කරන්න තිබුණු අමාරුව නිසා කළකිරීමෙන් හිටියේ. ඉතින් මම විතරයි හිටියේ. මට සම්මානය ලැබුණු බව ජපාන භාෂාවෙන් නිවේදනය කරද්දී මට මගේ නම විතරයි තේරුණේ. මම හීනෙකින්වත් හිතුවෙ නැහැ මට මේ සම්මානය ලැබේවි කියලා. මොකද එතැන තිබුණු චිත්‍රපටිවල නළුනිළියන්ගේ විශිෂ්ඨ රංගනයන් මම දැක්කා. ඒ නිසා මම මේ සම්මානය ගැන හරිම පුදුම වුණා.

පූජන දන්දෙණිය

පූජනගේ මුල තියෙන්නේ කොහේද?
මම මැදවච්චියේ. අම්මලාට තිබුණේ පුංචි ව්‍යාපාරික පසුබිමක්. පවුලේ කලාව කරපු කවුරුවත් නැහැ. ඉස්කෝලේ කාලයෙ ඉඳන්ම රඟපෑමේ වැඩ කරනවා. ඒවාට මම දක්ෂයි කියලා පිළිගැනීමක් තිබුණා. මම තරම් කෙනෙක් නෑ වගේ තමයි හැඟුණේ. ඒත් රඟපෑමෙන් ඉදිරියට යන්න හීනයක් තිබුණේ නැහැ. හීනයක් තිබුණත් කලාවෙන් ඉදිරියට යන්නේ කොහොමද කියලා පාරක් නැහැනේ. ඒත් මට වෙන අනාගත සැලසුම් තිබුණෙත් නැහැ. උදාහරණයක් විදියට සාමාන්‍යපෙළ අහවර වෙලා හැමෝම විවිධ පාඨමාලා එහෙම කළා. ඒත් මට කිසි අදහසක් තිබුණෙ නැහැ මොනවද කරන්නේ කියලාවත්. යාළුවෝ වැඩි පිරිසක් කරපු හින්දා උසස්පෙළට වාණිජ විෂය ධාරාව තෝරාගත්තා. ඇත්තටම මම ඉගෙනගත්ත ඉස්කෝලේ නාට්‍ය හා රංගකලාව විෂයක් විදියට තිබුණු බව මම දැනගෙන හිටියේවත් නැහැ. දන්නවානම් ඒක තෝරාගන්නවා. නාට්‍යල රඟපෑව හින්දා, පන්තිවල වැඩ මඟහැරුණා. සමන් පුෂ්පකුමාර කියන ගුරුතුමා යටතේ වේදිකා නාට්‍ය කරමින් හිටියා. රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙල වගේ උත්සවවලටත් නාට්‍ය කළා. තරුණ සේවා සභාවේ යොවුන් නාට්‍ය උළෙලට නාට්‍ය කළා. ඒ කාලයේම තරුණ සේවා සභාවෙන් දිස්ත්‍රික්කවලට ගිහින් වැඩකරන අයව සම්මුඛ පරීක්ෂණවලට ලක්කළා. ඉතින් මම සාමාන්‍යයෙන් නාට්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඉහළට යන්න බලාපොරොත්තුවෙන තරුණයෙක් වගේ කොළඹ හොයාගෙන ආවේ නැහැ. කොළඹින් ආපු පිරිසකට මාව හමුවුණා. ඒ සම්මුඛ පරීක්ෂණයෙන් සමත්වෙලා එහේ යාළුවෝ හතරදෙනෙක් තරුණ සේවා සභාවේ නාට්‍ය පාඨමාලාවට තේරුණා.

කෞෂල්‍යා ප්‍රනාන්දුට මාව මුණගැහුණා නාට්‍ය වැඩමුළුවකදී. ඇය මාව රුක්මාල් නිරෝෂ් කරපු සුළඟ මත මොහොතක් කියන ටෙලිනාට්‍යයට සම්බන්ධ කළා. ඒක තමයි පළවැනි ටෙලිනාට්‍යය. ඉන්පස්සේ තමයි සෝමලතා සුබසිංහ ආයතනයට සම්බන්ධ වුණේ. විකෘති, මාස්ක්, දුටු තැන අල්ලනු වගේ නිර්මාණ කිහිපයේම මම රඟපෑවා. මේ වෙද්දීනම් එළියේ ටෙලිනාට්‍යවල රඟපෑම නිසා එතැන වැඩ කරන්නට ඉඩක් නැහැ. එතැන තියෙන ලක්ෂණය තමයි යම් කාලසීමාවක් වැඩකළාට පස්සේ අලුත් අයට අවස්ථාව දීලා අපි එතැනින් එළියට යන්න ඕනෑ බව. මම කාලයක් තිස්සේ නාට්‍ය වැඩමුළුවලට ගිහින් තිබුණා. රංගන වැඩවලට සම්බන්ධවුණා. මම ගිය හැම තැනකදීම වගේ මං තමයි පොර වගේ එකක් තමයි හමුවුණේ. මාව අභිභවා යන කෙනෙක්ව මුණගැහුණේත් නැහැ. ඉතින්, මම මගේම විදියක් හදාගත්තා. මාව දණගස්වපු තැන තමයි සෝමලතා සුබසිංහ ප්ලේහවුස් එක. මං ගැන ඉහළින් හිතපු දේවල් කුඩු වුණේ එතැනින්. එතැනින් මාව සැහැල්ලු වුණා.

එතැනින් පස්සේ ටෙලිනාට්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ අවස්ථා ගණනාවක් ලැබුණා නේද?

ජනක චමින්ද අත්තනායක කරපු හැම වැඩකටම පාහේ මට කතාකළා. ඒ වැඩවලදී මාව දැකලා තවත් අය මාව ගත්තා. පස්සේ අහම්බෙකින් ප්‍රදීප් ධර්මදාසගේ වැඩවලටත් සම්බන්ධ වුණා. ප්‍රදීප් අපේ ගමේ. ඒත් ගමේ කෙනෙක් නිසා මට අවස්ථාව දුන්නේ නැහැ. මම ඒකට හරි කැමතියි. මාව තෝරගත්තේ දෙයියන්ගේ රටේ කියන ටෙලිනාට්‍යයට. ඊට පස්සේ ත්‍රෛලෝකා ටෙලිනාට්‍යයට මාව තෝරාගත්තා.

රඟපෑමට අමතරව කරන්නේ මොනවද?
වෙන රටවල නළුවන්ට තියෙන්නේ රඟපෑම විතරයි. ඒත් රඟපාන අතරේ අතිකාල රැකියා ටිකක් කරන්න ඕනෑ. ඇඳුම් සෙවීම, ගමනාගමන පහසුකම් සෙවීම ආදී වැඩ ගොඩක් තියෙනවා. ඒ අතරේ කරපු වැඩවල මුදල් එකතුකරන්නත් නිෂ්පාදකවරුන්ගේ පස්සෙන් යන්න ඕනෑ. ඕවා තමයි රඟපානවාට අමතරව මම කරන අමතර වැඩ.
ප්‍රදීප් ධර්මදාසගේ ත්‍රෛලෝකා ටෙලිනාට්‍යයේ ‘දෝදු සිරා‘ කියන චරිතය ඔබ මෑතකාලයේ රඟපෑ අපූරු චරිතයක්. ඒ චරිතය ගැන කතාකළොත්..
මම සෑහෙන ක්‍රීඩාශීලී කෙනෙක්. මේ ටෙලිනාට්‍යයේ ෆුට්බෝල් ටීම් එකක් ඉන්නවා. ඒත් දෝදු සිරා කියන චරිතය ඒ පාපන්දු කණ්ඩායමේ නැහැ. එයා මලානික විදියට ජීවත්වෙන, දුර්වල සිරුරක් තියෙන, පොත්පත් කියවපු කෙනෙක්. ජාතිවාදය වගේ දේවල් ගැන ඔහු කතාකරන දේවල් නිසා ඔහුව ‘දෝදු‘ කියලා හඳුන්වන්නෙ. මම පිටපත කියෙව්වාම ‘දෝදු‘ගේ වචන ටික ප්‍රශ්ණයක් නැතත්, මේ ශරීර ලක්ෂණ එළියට ගේන්නේ කොහොමද කියන ප්‍රශ්ණය තියෙන බව කීවා. ඔබ කලින් ඇහුවානේ රංගන ශිල්පියාට දැක්මක් තියෙන්න ඕනෑද කියන එක. දෝදුගේ දේශපාලනය තේරුම් ගන්නට මගේ ලෝක දැක්ම හේතුවුණා. ගොඩක් අය දෝදු සිරා කියන චරිතය අගය කළා.

ඔබ මෑත කාලයේදී දරුණු රිය අනතුරකට මුහුණදීලා එක්තැන් වෙලා හිටියා. රංගන ශිල්පියෙක් විදියට ඒ අත්දැකීම දකින්නේ කොහොමද?
යාළුවෝ ටික තමයි මා ගැන බැලුවේ. නාට්‍ය නිෂ්පාදනාගාරයෙන් එපිසෝඞ් එකකින් මුදලක් අඩුකරලා මගේ රෝහල් බිල විතරක් ගෙව්වා. මේකෙන් පස්සේ මට ලොකු ප්‍රශ්ණයක් ඇතිවුණා. මම නළුවෙක්. මම පාවිච්චි කරන්නේ ශරීරය. ශරීරය අනතුරෙන් හානියට ලක්වුණ හින්දා කාලයක් රඟපාන්න බැරිවුණා. ඉතින් ආදායමකුත් නැහැ. අද වුණත් මට බෙල්ල සොලවන්න අමාරුයි. ඉතින් ටිකක් ශරීරය වේගයෙන් චලනය වෙන විදියේ චරිතයක් කරන්න බැහැ. එදා මගේ අතකට පයකට මොනවාහරි වුණානම් මගේ වෘත්තිය ජීවිතයම ඉවරයි. ඒත් ඒ ගැන නාට්‍යයේ නිෂ්පාදකයන්ට කිසිම වගකීමක් නැහැ මේ අනතුර ගැන. අදාල රූපවාහිනී නාලිකාවෙන් වගකීමක් නැහැ. මාව අරගෙන ගිය වාහනේ රියැදුරාවත් අයිතිකාරයාවත් කිසිවක් කියන්නේ නැහැ. මං ඇහුවා රංගන ශිල්පීන් වෙන අපි පණුවෝද කියලා. මේ සිද්ධියෙන් පස්සේ රංගන ශිල්පියෙක් විදියට මම හිතන විදිය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වුණා. අරමුණු වෙනස් වුණා. කට ඇරලා හැමකෙනෙක්වම ප්‍රශ්ණ කරන්නට පටන්ගත්තා.

අරමුණු වෙනස් වුණ බව ඔබ කිව්වා. රංගන ශිල්පියෙක් විදියට ඔබේ අරමුණු මොනවාද?
ප්‍රතිරූප හදලා නම් වැඩක් නෑ. මහා නළුවෙක් විදියට නම හදාගෙන වැඩක් නෑ. නළුවා කියන්නෙ එක පුද්ගලයෙක් විතරක් නෙවෙයි. කලින් පරම්පරාවේ නාමධාරීන් දැන් කරමින් ඉන්නෙ. මොනවද ඔය පිරිස ලංකාවෙ නළුනිළියන්ගෙ ජීවන තත්වය ගැන එකතුවෙලා වැඩක් කරන්නේ නැහැනෙ. දැන් එයාලා නාමධාරී අයනෙ. එයාලා කියන දේට ඇහුම්කන් දෙන අය ඉන්නවානේ. නැතිවෙන්න දෙයකුත් නැහැනේ. ඉතින්, ලංකාවෙ නළුනිළියන්ට සාධාරණ ගෙවීමක්, රක්ෂණ ක්‍රමයකට පදනම දාන්න ඔවුන්ට පුලුවන්නෙ. ඒත් ඔවුන් දැන් තියෙන ආයතනවලට වන්දනාමාන කරමින් කීයක්හරි හොයාගෙන ඔහේ ඉන්නවා. කලින් පරම්පරාවට අයිතිවෙලා තිබුණු කාලය දැන් ඉවරයි. දැන් තියෙන්නෙ අපේ පරම්පරාවේ කාලය. ප්‍රශ්ණය තමයි අපේ පරම්පරාවේ අය කරන්නේ මොනවද කියන එක. ලංකාව පුංචි රටක්නෙ. මේකෙ ප්‍රතිරූප හදාගන්න මහන්සිවෙලා මොනවා අල්ලන්නද. ඉන්දියාවේ නම් ප්‍රතිරූපයක් හදාගත්තාම මහා මන්දිර, හෙලිකොප්ටර් ගන්න පුලුවන්. මෙහේ එහෙම දෙයක්වත් තියෙනවාද. ඒ නිසා ලංකාවෙදී රංගන ශිල්පියෙක් විදියට වැදගත් වෙන්නේ ලංකාවේ සමස්ථ කලාවටයි, කලාකරුවන්ගේ ජීවිත තත්වය ඉහළට ඔසවන්නටයි ඒ ශිල්පියා කළේ මොනවාද කියන එක මතයි. ඉතින් මම හිතන්නෙ අපේ පරම්පරාවේ අය කරන්න ඕනෑ ඒක. මම කීව හදිසි අනතුර වගේ අසීරුතා විඳගෙන, කට්ට කාගෙන වැඩකරලා මම ලංකාවේ විශිෂ්ඨම නළුවා වුණා කියලා හිතමු. මට මොනව ලැබෙයිද? මෙහේ තරඟ කරලා කොහේට යන්නද. මේකේ තරඟ කරලා දිනන්න කිසිදෙයක් නැහැ. අපි ඔක්කොම එකතුවෙලා මේ දූපත ඔසවාගෙන යනවා මිසක්. එළියට බැස්සොත් කිසිකෙනෙක් අපව හඳුනන්නෙත් නැහැ. වැඩක් නැහැනේ ඉතින්. අපි බලන්න ඕනෑ කණ්ඩායමක් විදියට ජාත්‍යන්තරය දිනන්නෙ කොහොමද කියන එකයි.

‘කලාව කුමකට ද?’ කෘතියේ සිටිකලාව සහ මිනිසා’ කෘතිය දක්වා

‘කලාව කුමකට ද?’ කෘතියේ මුලික වන්නේ මානව ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයෙහි අඩංගු සාහිත්‍ය, දර්ශනය , ඉතිහාසය වැනි විෂයන් මිනිසුන්ගේ අධ්‍යාපනයේ කොටසක් විය යුත්තේ ඇයි? කියන කාරණාව ගැන. එහිදීිකලාව’කියන වචනය සාකච්ඡා වෙන්නේ පුළුල් අර්ථයකින්. 2009 – 2010 කාලෙ දී ලෝකේ මේ ගැන විශාල විවාදයක් ඇති වුණා. විශේෂයෙන්ම ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ. අධ්‍යාපනය ප්‍රතිව්‍යුහ ගත කිරීම මුවාවෙන් සාහිත්‍යය කලා, සෞන්දර්ය, දර්ශනය වැනි විෂයන්ගේ ප්‍රතිපාදන කප්පාදු කළා. ඒක විශාල වශයෙන් ඔවුන්ට දැනුණා. ඒ ගැන සංවාදයක් පුළුල් ඇති වුණා. බොහෝ ශාස්ත්‍රඥයෝ පොත් ලියලා ඒ සංවාදයට සහභාගී වුණා. ඒ නිසා 2012 – 2013 කාලේ වනවිට ඇමරිකාවේ ආණ්ඩුව සහ විශ්වවිද්‍යාල පරිපාලනයන් සිය පියවර පස්සට ගත්තා. මේ තත්ත්වයම අපටත් ඇති වුණා. නමුත් යුරෝපයේ තරම් අපේ රටේ බුද්ධිමය ප්‍රජාවට මේ මේ විවාදයට හොඳින් සහභාගී වෙලා, ඇයි මානව ශාස්ත්‍ර විෂය වැදගත් ? කියලා ඔප්පු කරලා පෙන්නුවේ නැහැ. මෙහි දී ඇති වුණ රික්තය පුරවන්නයි මමිකලාව කුමට ද’ කෘතිය පරිවර්තනය කළේ. නමුත් ‘කලාව සහ මිනිසා’ කෘතිය තරමක් පැරණි කෘතියක්. ඒ වගේම ලලිත කලාව පිළිබඳව යම් සාකච්ඡාවක් කරනවා. කලාව ශිෂ්ටාචාරයේ කොටසක් විය යුත්තේ ඇයි ද යන වග සහ විශ්වවිද්‍යාල ශාස්ත්‍ර පීඨවල ශාස්ත්‍ර ගවේෂණයන් තිබිය යුත්තේ ඇයි ද යන වග ප්‍රශ්න කරනවා.

කලාව සහ මිනිසා කෘතිය මගින් ඉලක්ක කෙරෙන පාඨක ප්‍රජාව කෙබඳු ද?

කලාව කුමකුමකට ද?’ කෘතිය රචනා කළේ දර්ශනය විෂය සම්බන්ධ මහාචාර්යවරියක්. කලාව සහ මිනිසා කෘතිය රචනා කරන්නෙත් දර්ශනය විෂය සම්බන්ධ මහාචාර්යවරයෙක්. නමුත් මේ පොත් දෙකේ ඉලක්ක පාඨක පිරිස එකිනෙකට වෙනස්. කලාව කුමකට ද? කෘතියෙන් ඉලක්ක වන්නේ ශාස්ත්‍රාලිය අධ්‍යනයන්හි නියුතු ප්‍රජාවයි. තරමක් ගැඹුරු අධ්‍යනයක් වුවත්, අර්වින් එඞ්මන් කලාව සහ මිනිසා කෘතිය රචනා කිරීමේ දී ඉලක්ක කරන්නේ සාමාන්‍ය මිනිස්සු නැත්නම් සාමාන්‍ය කලා රසිකයෝ. නමුත් මේ කෘතිය පරිවර්තනය කිරීමේ දී මම අර්වින් එඞ්මන්ටත් වඩා පාඨක ප්‍රජාව තරමක් පුළුල් කළා. එහෙම කරන්න වුණේ අපේ අධ්‍යාපන ක්‍රමයේ ප්‍රශ්නයක් නිසා. අර්වින් එඞ්මන්ට ඇමරිකාවේ දී මේ සීමාකම හමු වන්නේ නැහැ. නමුත් අපේ අධ්‍යාපන ක්‍රමයේ දී එකොළහ වසර අවසානයේ දී ම තමන් විශේෂීකරණය විය යුතු ක්ෂේත්‍රය තීරණය වුණාට ඇමරිකාවේදී එහෙම නැහැ. මේ තත්ත්වය නිසා අපේ රටේ මධ්‍යම පාන්තික රැකියා සහ ජිවිත ගෙවන විශාල පිරිසක් සිටිනවා පාසලේ දී හෝ විශ්වවිද්‍යාලයේදී සාහිත්‍ය සහ කලා විෂයන් හැදෑරීමක් කරන්න බැරි වුණු. නමුත් ඔවුන් අතර ඉතා හොඳ කලා රසිකයෝ ඉන්නවා. ඒකී තීරුවට නිල වශයෙන් කලාව කියන්නේ මොකක් ද? කියලා හඳුනාගන්න පොතක් නැහැ. ඒ නිසා මම අදහස් කළා මේ කෘතිය පරිවර්තනය කරන්න.

ශ්‍රී ලාංකේය සමකාලීන කලා විචාරයේදී අපට බොහෝවිට දැකගත හැකි වෙනවා කාන්ටියානු, ඩෙරීඩියානු සහ රොන්සියරියානු ආදී ප්‍රවේශ ඔස්සේ කෙරෙන සෞන්දර්යවේදීය විචාරයන්. නමුත් අර්වින් එඞ්මන් හුරු පුරුදු දාර්ශනිකයෙක් නෙවෙයි. එවන් තත්ත්වයකදී කොහොමද මෙම දාර්ශනිකයාගේ සංකල්ප ලංකාවේදී සෞන්දර්ය විචාරය තුළ ඔබ ස්ථානගත කරන්නේ ?

එකී නොදන්නා කමත් එක හේතුවක් මෙම කෘතිය පරිවර්තනය කරන්න. ලංකාවේ බොහෝ තරුණ පිරිස් කලාව අර්ථකථනය කර ගැනීම සඳහා විවිධ ප්‍රවේශ සොයනව පෙන්න තියෙනවා. එහිදී පශ්චාත් නුතනවාදයේ සිට ඔබ කියූ විවිධ දාර්ශනියන් දක්වා ඔවුන් අධ්‍යනයන් කරනවා. ඒක ඉතා හොඳ තත්ත්වයක්. නමුත් ඔවුන් ලියන කියන දේවල් වලින් පෙන්න තියෙනවා සම්භාව්‍ය සෞන්දර්යවේදය ගැන පදනමක් නැතුව අලුත් දේ ගැන කතා කරන්නේ කියන කාරණාව. අපි මේ ගැන දාර්ශනිකව සිතා බැලුවම කුමක් වෙතද යන්නේ ? සහ කුමක් වෙතින් ද යන්නේ? කියන ගැටළු එම ලේඛන වල පෙන්න තියෙනවා. නමුත් ඇතැම් ලේඛන වල ඔවුන් කුමක් වෙත ද යන්නේ? කියන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දෙනවා. ඒවා ඔවුන් ඩෙරීඩා ගැන හෝ රොන්සියර් ගැන කරන රචනා වලින් නිරුපණය කෙරෙනවා. අර්වින් එඞ්මන් සම්භාව්‍ය සෞන්දර්ය දාර්ශනිකයෙක්. නමුත් ප්ලේටෝ ,ඇරිස්ටෝටල් යුගයට යන කෙනෙක් නෙවෙයි. මුලික වශයෙන් කාන්ටියානු ධාරාව නියෝජනය කරන්නෙක්. සෞන්දර්ය කියන්නේ මොකක් ද? එක වැදගත් වෙන්නේ ඇයි? සෞන්දර්ය මනුස්ස ශිෂ්ටාචාරයට තිබිය යුත්තේ ඇයි ද? යන ගැටලුව දහනව වන සියවසේ දී අවසාන වශයෙන් විසඳන දාර්ශනිකයා කාන්ට්. ඔහුට හැකි වුණා සෞන්දර්ය දෙස උපයෝගිතාවාදී ප්‍රවේශයකින් බලන්න. නමුත් අර්වින් එඞ්මන්, කාන්ට් ගැන මේ කෘතියේ කොහෙවත් කතා කරන්නේ නැහැ. නමුත් ඔහු ගොඩනගන සංකල්ප සහ කලාව පිලිබඳ කරන අර්ථ දැක්වීම් වලින් පෙන්න තියෙනවා ඔහු කාන්ටියන් චින්තකයෙක් බව. ඒ නිසා එඞ්මන් ගෙනෙන මේ ප්‍රවේශය නුතන කථිකාවේ ගොඩ නැගීම ඉතාම වැදගත්.

සෞන්දර්යවේදීය කථිකාවතක වැදගත්කම මෙම කෘතිය තුළින් මතු කිරීමට උත්සහ කරන්නේ කොහොමද?
මනුස්ස ශිෂ්ටාචාරයේ ප්‍රාථමික තලයේදීත් ඔවුන් නිර්මාණය කළ සියලුම දේවල් උපයෝගිතා භාණ්ඩ නෙවෙයි. කරපු ක්‍රියා හැම එකක්මත් උපයෝගිතා ක්‍රියා නෙවෙයි. ඔවුන් නිර්උපයෝගිතා වස්තු නිපදවීම සහ නිර්උපයෝගිතා ක්‍රියා කරලා තියෙනවා. උදාහරණ විදියට මාල, වළලු නිපදවීම, නැටුම් සහ රංගනයන් ඉදිරිපත් කිරීම දක්වන්න පුළුවන්. එහිදී ඔවුන් ඇයි හොඳ ගෙයක් හදාගන්න තියෙන කාලෙ කැප කරලා මාල වළලු හැදුවේ? ඇයි ආයුධයක් හදන්නේ නැතුව සංගීත භාණ්ඩයක් හැදුවේ ? සත්තු අතර අපි විතරයි මේ දේ කරලා තියෙන්නේ. ඉතින් මේ ප්‍රශ්නය ශිෂ්ටාරයේ වැදගත් ප්‍රශ්නයක්. මේ ආකාරයෙන් සිදු කළ නිර්උපයෝගිතා ක්‍රියා සහ නිපදවූ භාණ්ඩ අයත් වන්නේ සෞන්දර්ය අඩවියට. මේ සියලු දෙයින් ම ඔප්පු කර සිටිනවා නියම මිනිස් ජිවිතයක් ගෙවන්න උපයෝගිතා ක්‍රියා විතරක් මදි කියන එක. මෙකි ක්ෂේත්‍රය සෞන්දර්යයි. දැනටත් අපට අවශ්‍ය කරන භාණ්ඩ දියුණු මට්ටමකට නිර්මාණය කරන අතරතුර ම මිනිස්සු සෞන්දර්ය ක්‍රියාකාරකම් කරන්නේ ඒ නිසයි. අපේ අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රය සෞන්දර්ය අධ්‍යාපනයේ වැදගත්කම කුමක්ද ? කියා අසා සිටින විට ඒ ප්‍රශ්නයට අපට මේ කෘතිය ආශ්‍රයෙන් හොඳ පිළිතුරක් දිය හැකියි. ඒ වගේ ම රාජ්‍ය බලාපොරොත්තු වන උපයෝගීතාවාදී තර්කණයට යටත් වූ පිරිසක් බිහි වීම වැලැක්වීම සහ දේවල් වල උපයෝගිතා අගයට වඩා නෛසර්ගික අගය පිළිබඳ පුහුණුවක් ඇති පිරිසක් නිර්මාණය කළ හැකියි. එවිට මොනාලිසාගේ හිනාවේ ඇති නෛසර්ගික අගය මෙන්ම අනෙකාගේ අගය වටහා ගැනීමට අපට හැකියාව ලැබෙයි.

ලංකාව වගේ රටක කලාව සහ දර්ශනය පිළිබඳව පුළුල් සහ විධිමත් සාකච්ඡාවක් ඇති වන්නේ ශාස්ත්‍රාලිය පරිසරයෙන් පිට. එම අන්ත දෙක මේ කෘතිය මගින් එක කරන්නේ කොහොමද?
මේ පොතෙහි එක ඉලක්ක පාඨක පිරිසක් විද්‍යාර්ථින්. එහිදී ප්‍රථම උපාධි සහ පශ්චාත් උපාධි හදාරන අය. ඔවුන්ට සිංහලෙන් කියවන්න තියෙන දේවල් මදි. ලෝකයේ අනෙක් රටවල් වල ඉතා ඉක්මනින් නව දැනුම විවිධ භාෂා වලට පරිවර්තනය වෙනවා. ඇතැම් රටවල මුල් කෘතිය එළිදකින සතියෙම වෙනත් භාෂා වලින් එම කෘතියේම පරිවර්තන පල වෙනවා. නමුත් ලංකාවේ එහෙම නැහැ. ඒ වගේම දශක තුන හතරක කාලයක සිට අපේ විශ්වවිද්‍යාල දැනුම නිපදවනවා මදි. ඒ නිසා අපේ ශාස්ත්‍රාලය ලෝකයට සාපේක්ෂව දශක තුන හතරක් පසුපසින් ඉන්නේ. නමුත් එළියේ සමාජයේ කලා නිර්මාණයන් කරන අය සහ කලා විචාරයන් කරන අය ප්‍රබුද්ධ මට්ටමේ කතිකාවල ඉන්නවා. එහි දී විශාල වශයෙන් තරුණ ප්‍රජාව බුද්ධිමය පිපාසයකින් ඉන්න බව පෙන්න තියෙනවා. ඒ අය තුළ විශ්වවිද්‍යාලයේ පඩියට වැඩ කරන අයට නැති ලාලසාවක් තියෙනවා. මේ අන්ත දෙකම නියෝජනය කරන නිසා මම ඒ තත්ත්වය දැකලා තියෙනවා. ඒ නිසා මේ වගේ පරිවර්තනයකට මට වැඩි උත්තේජනයක් ලැබෙන්නේ විශ්වවිද්‍යාලයෙන් නෙවෙයි පිටතින්. ඒ තත්ත්වය මමිකලාව කුමකට ද?’ පරිවර්තනය කළ මොහොතේ අත්වින්දා. නිදහස්, දේශපාලනය කරන තරුණ බුද්ධිමතුන් භාර ගත්තත් විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්යවරු කොහෙත්ම භාර ගත්තේ නැහැ. නමුත් මම හිතනවාිකලාව සහ මිනිසා’ කෘතිය මෙකි අන්ත දෙක ම යා කරන්න පුළුවන් සෞන්දර්ය විද්‍යාව ගැන ශාස්ත්‍රීය පිපාසයක සිටින පිරිසට වැදගත් අත් පොතක් වෙයි කියලා.

බටහිර ශාස්ත්‍රීය කතිකාවතේ නිතර විවාදයට ගැනෙන මෙවැනි දාර්ශනික සහ සෞන්දර්යාත්මක සංකල්ප සිංහල භාෂාවට නැගීම මොන වගේ අභියෝගයක් ද?
ඇත්තෙන්ම විශාල අභියෝගයක් වෙන්නේ පරිවර්තන කාර්යයට අමතරව වසර විස්සක තිහක විතර ශාස්ත්‍රීය හිඩැසක් පුරවන්න සිදු වෙන නිසා. බොහෝ දාර්ශනිකයන් තමන්ගේ කෘති රචනා කිරීමේදී තමන්ගේ සංකල්ප ඉදිරිපත් කරන්නේ පාඨකයා පෙර සිටි දාර්ශනිකයන්ගේ සංකල්ප (ප්ලේටෝ සිට කාන්ට් දක්වා) පිළිබඳව අවබෝධයක් ඇතැයි පූර්ව නිගමනයක සිට. ඒ වගේ ම තමන් අයත් දාර්ශනික ප්‍රජාව සමග සෘජුව හෝ වක්‍රව කෙරෙන සංවාදයක් ලෙසයි ඔවුන් තම තර්කණයන් ඉදිරිපත් කරන්නේ. නිදසුනක් විදිහට කාන්ට්ගේ සෞන්දර්ය විනිශ්චය පොත ඇලෙක්සැන්ඩර් බෝම්ගාඞ්න්ට ප්‍රතිචාරයක්. මෙවැනි කෘතියක් සිංහලට පරිවර්තනය කිරීමේදී සියලුම ක්ෂේත්‍ර ආවරණය කළ යුතු නිසා පරිවර්තනයකට එහා ගිය ව්‍යායාමයක යෙදෙන්න සිදු වෙනවා. මේ අභියෝගාත්මක කාර්යය භාර ගෙන කවුරුන් හෝ තව පරිවර්තන කරනවානම් අපේ විඥාණයේ හිස්තැන් වහගෙන සෞන්දර්යවේදය ගැන ගැඹුරු දාර්ශනික සාකච්ඡාවක් කරන්න පුළුවන්.

සරච්චන්ද්‍ර එළිමහන් රඟමඬලේ ‘වල සතිය’ ගැන ලියා සතියක් ගත වුණු විගස යළිත් විශ්වවිද්‍යාල දෙසටම හැරීම ගැන ඔබ උරණ නොවනු ඇතැයි මම සිතමි. ‘විභාවන’ නමින් සිනමා හා කලා උළෙලක් පේරාදෙණියේ දී දිග හැරෙන්නේ එළඹෙන අප්‍රේල් 03, 04 සහ 05 යන දිනයන්හිදී බැවින් මෙය කලින් ලියා තැබීම යෙහෙකි ය යන්න මගේ අදහසයි.

විශ්වවිද්‍යාල, විශේෂයෙන් පේරාදෙණිය, විද්‍ෙයා්දය හා විද්‍යාලංකාර හෙවත් ජයවර්ධනපුර හා කැලණිය මෙන්ම කොළඹ යන විශ්වවිද්‍යාල මෑත ඉතිහාසය තුළ ලාංකික කලා භාවිතාව වෙත දක්වා ඇති දායකත්වය සුළුපටු නැත. පේරාදෙණි ගුරු කුලය, සරච්චන්ද්‍ර යුගය ගැන වැනි යෙදුම් තවමත් මෙරට කලා කථිකාව තුළ බහුලව යෙදෙන්නේත්, කවිය, නාට්‍යය, නව කථාව, සිනමාව ඈ එක් එක් කලා ප්‍රවර්ග විෂයයෙහි එක් එක් විශ්වවිද්‍යාලවල ආචාර්ය මහාචාර්යවරුන් දැක්වූ පොහොනි දායකත්වයන් ගැන කියවෙන්නේත්, ලියැවෙන්නේත් එබැවිනි. සාහිත්‍ය කලා විචාරයෙහි විශ්වවිද්‍යාලයීය මැදිහත් වීම ක්‍රමිකව හීන වී ගිය බව ප්‍රමුඛ මතය වුවත්, මෑතකාලීනව වුව, මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්ති, ආචාර්ය හිනිදුම සුනිල් සෙනවි, කථිකාචාර්ය චින්තක රණසිංහ වැන්නවුන් ඒ කෙත හා සෘජුවමත්, මහාචාර්ය ජයන්ත අමරසිංහ, මහාචාර්ය රත්නසිරි අරංගල, මහාචාර්ය සඳගෝමී කෝපරහේවා වැන්නවුන් භාෂා අධ්‍යයන ක්ෂේත්‍ර සමග එක්වත් සිදු කරන දායකත්වය පසෙක තැබිය නොහැක. මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්ති, කථිකාචාරිණී සුමුදු නිරාගී සෙනෙවිරත්න, ආචාර්ය සුනන්දා ප්‍රේමසිරි තිදෙන පේරාදෙණි සිංහල අධ්‍යයනාංශයේ සිට රාජ්‍ය, රජත හා ස්වර්ණ පුස්තක සම්මාන උළෙලවල සිය නම් ලියා තැබුවේ මේ ගෙවුණු වසරවල ය.

නාට්‍ය වේදිකාවේ දී විශ්වවිද්‍යාල නාට්‍ය පරිච්ඡේදය ලෙස හඳුනාගන්නා අවදිය ලුඩොවයික්, ජුබාල් සහ සරච්චන්ද්‍ර නම් සමග 50 දශකය තෙක්ම අතීතයට ඇදුණත්, ගෙවුණු දශක කිහිපය තුළ කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය, සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලය සහ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයීය ශ්‍රී පාලී මණ්ඩපය යන ආයතනවල වේදිකාවතරණයන් නව විශ්වවිද්‍යාල නාට්‍ය සමයක් නිර්මාණය කර ඇත. යෞවන සම්මාන උළෙල ඔවුන් ද අයත් යෞවනයන්ටම වුවත්, ප්‍රවීණයන් හා සම තැන්හි හිඳිමින් රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙල ද ආක්‍රමණය කොට, ඔවුන් දෙවැනි තැන්හි තබා සම්මාන ඩැහැගෙන යන්නට පවා විශ්වවිද්‍යාල නාට්‍යකරුවන් සමත්ව අවසන් ය. පේරාදෙණියේ ලලිත කලා අධ්‍යයනාංශය, ශ්‍රී පාලි මණ්ඩපයේ ප්‍රාසංග කලා අධ්‍යයනාංශය, කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ නාට්‍ය හා ප්‍රතිබිම්බ කලා අධ්‍යනාංශය මෙන්ම සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලය තුළත් සිනමාව පිළිබඳ විෂයාත්මක හැදෑරීම් ප්‍රවේශ දැනටමත් හමුවන අතර වෘතාන්ත චිත්‍රපටකරණය දක්වාම ඔවුන්ගේ මැදිහත්වීම පිළිබඳ ඉඟි ද දැන් දකින්නට ඇත. තොග ගණනින් නොවෙතත්, සාධනීය ලක්ෂණ ප්‍රකට කරන කෙටි චිත්‍රපට තනන්නට මෙම විශ්වවිද්‍යාලවල විද්‍යාර්ථීන් සමත්ව ඇති අතර ඒ අතුරින් ඇතැම් කෘති දෙස් විදෙස් සම්භාවනාවට ද පාත්‍ර වී ඇත.

බැලූ බැල්මට ඉහත සඳහන ගෙන එනු ඇත්තේ විශ්වවිද්‍යාල සාහිත කලා මැදිහත්වීම පිළිබඳ ධනාත්මක සිතුවමකි. එහෙත් එය සාපේක්ෂ තත්වයක් බව පුළුල්ව විමසන්නෙකුට වහා හඳුනාගන්නට හැකිවනු ඇත. දිවයිනේ විහිද ඇති සිංහල ඇතුළු භාෂා අධ්‍යයනාංශවලත්, ලලිත කලා, ප්‍රසංග කලා හා සෞන්දර්ය කලා අධ්‍යයනාංශවලත් ආචාර්ය මණ්ඩලවල අංකය හා ශිෂ්‍ය අංකය වෙන් වෙන්ව ගෙන විමසූ විට සිය කලාපයන්හි සිට අභියෝගාත්මකව බාහිරය වෙත හැරී බලන්නට පොහොසත්, සාහිත කලා භාවිතයෙහි යෙදෙන්නන් හමුවන්නේ ඉතා අඩු වශයෙන් බව පෙනී යයි. නිර්මාණාත්මක හෝ ශාස්ත්‍රීය මැදිහත්වීම කෙසේ වුව, නිර්මාණ සේවනයෙහි යෙදෙමින් ඒ විඳින හා ඒ පිළිබඳ සාකච්ඡාවට මග පාදන, පොදු පුරවැසි ප්‍රජාව පොහොසත් නිර්මාණ සේවනයකට කැඳවන ආචාර්ය මණ්ඩල සාමාජික සාමාජිකාවන් විශ්වවිද්‍යාලවල මුණගැසෙන්නේ අඩුවෙනි. ‘දරුවන්ගේ හා ගෙදර දොරේ වැඩ’, ‘සමාජ වැඩ’ නැතිනම් වැඩිපුර එළිපිට නොකියන ‘ටියුෂන් වැඩ’ නිසා ඔවුන් කලා භාවිතය හමුවන අවකාශවලින් සැඟව සිටින බව පෙනෙයි. අනුයන ශිෂ්‍ය ප්‍රජාව ද, ‘නාට්‍ය හා සිනමා කෘති නොබලන, පොත් නොකියවන’ සර්ලාගෙන් හා මැඩම්ලාගෙන් කරදරයක් නැති නිසා කලා සේවනය ’ඉඩක් ලැබුණොත් කරන්නට ඇති දෙයක්’ ලෙස සටහන් කරගෙන ඇත.

දශක එකහමාරකින් පේරාදෙණි විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්ය මණ්ඩලය වෙත පෙරළා පැමිණි මට, සෙසු විශ්වවිද්‍යාලවලටත් පොදු, ආචාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකත්වය හා ශිෂ්‍ය ප්‍රජාව මෙම කලා- සාහිත කෙතින් දුරස්වීමේ ඛේදජනකය අත්විඳින්නට ලැබිණ. ආදායම ‘හොඳ’ බැවින් සරච්චන්ද්‍ර එළිමහන් රඟමඬලට නාට්‍යයක් ගෙන එන්නට හෝ ක්‍රීඩාගාරයට සංගීත සංදර්ශනයක් ගෙන එන්නට විවිධ ශිෂ්‍ය සංගම් පෙරමුණට ආව ද කෘතීන් පිළිබඳ පසු කථිකාව දුර්වල ය. ‘ඩවුන්ලෝඞ්’ සිනමා කෘති නිසා සිය සිනමාහල ‘ලැප්ටොප්’ තුළ තනාගෙන සිටින විශ්වවිද්‍යාල ‘සිනමා රසිකයින්’ උසස් ගණයේ සිනමා කෘති සහිත චිත්‍රපට දැක්මවල් සංවිධානය නොකරන අතර කවර හෝ සිනමා කෘතියක ගුණාගුණ කතා කරන්නට එක් වන්නේ ද නැත. සෙසු සාහිත්‍ය, නාට්‍ය ආදිය පිළිබඳ උනන්දුව ද ඊට නොදෙවනි ය.

‘විචිත්‍රත්වයෙන් විභාවනයට’ යන මුල් යෙදුම මා මේ ලිපියට යොදන්නට හේතු වූ සිනමා-කලා උළෙල අපට මුණගැසෙන්නේ මෙවන් පසුබිමක ය. පසුගිය වසර අවසාන සමයේ රුහුණු විශ්වවිද්‍යාලයේ පැවති මෙම උළෙල ‘විචිත්‍රත්ව සිනමා හා කලා උළෙල’ ලෙස නම් ලබා තිබුණු අතර එය පේරාදෙණියට ප්‍රවේශ වන්නේ ‘විභාවන’ නම ලබමිනි. එහි අනුග්‍රාහකත්වය හා සංවිධාන දායකත්වය ජර්මානු රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් වන ජීඅයිඉසෙඞ් (ඨෂ’) ආයතනය විසින් දරනු ලබයි. පේරාදෙණියේදී එය සංවිධානය වන්නේ ලලිත කලා අධ්‍යයනාංශය වෙතිනි.

‘විභාවන’ සිනමා කලා උළෙලෙහි විශේෂත්වය යට කී කලා කෘති ආශ්‍රිත සාකච්ඡාව මුල් කොට ගනිමින් එය විහිද යෑමයි. වෘතාන්ත, වාර්තා හා කෙටි චිත්‍රපට ප්‍රදර්ශන සියල්ලේත්, කෙටි නාට්‍ය, වීදි නාට්‍ය හා රූකඩ දැක්මවල් මෙන්ම සංගීතමය වැඩසටහන් හා නර්තනමය වැඩසටහන් සියල්ලේත් අවසානයේ හමුවන විද්වත් මණ්ඩලයක් මුල් කොටගත් සංවාදය එක් එක් කෘතිය කියවීම සඳහා ප්‍රවේශ විය හැකි නන්විධ ප්‍රවේශ මාර්ගවල ඉඟි ප්‍රේක්ෂාගාරය වෙත තබනු ඇත. එක් එක් තනි පුද්ගලයකු විෂයයෙහි හමුවිය හැකි ඒක තානීය කියවීමට ඔබ්බෙන් වන බහුවිධ අදහස්, කියවීම්, ඇගයීම් මුණගස්වනු ඇත. සාමාන්‍ය සමාජය තුළ තබා විශ්වවිද්‍යාල තුළ හෝ අද අවමව ඇත්තේ මෙම බහුවිධ ප්‍රවේශ ඇති බවට වන හැඟීම හා අදහසයි.

Expressions යන ඉංග්‍රීසි යෙදුමට අනුයාත ‘විභාවන’ යන්න ‘ප්‍රකාශන’ යන බහු අරුත හඟවයි. අප්‍රේල් මුල් සතියේ පේරාදෙණියට පැමිණිය හැකි නම්… එන්න! කලා කෘති කියවමින් සංවාද මණ්ඩපයක රැඳීම සංස්කෘතික පුරවැසියන්ගෙන් සපිරි දිවයිනක් තනන්නට කෙතරම් අත්‍යාවශ්‍ය කරුණක් දැයි ඔබට හැඟී යනු නොඅනුමාන ය.

-ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා –