‘සති කිහිපයකට කලින් අයි.ටී.අයි. එකෙන් කර්මාන්තපුරය ආසන්නයේ තියෙන ඉඩමක මැෂින් එකක් හයි කරලා තිබුණා ඒ මැෂින් එක පැය 24 ක් ක‍්‍රියාත්මක කළා. ඒ මැෂින් එකට වටේ තියෙන  වායුව ඇදලා ගන්න එකක්. ඒකට සුදු හාෆ්ෂිට් කොළයක් දාලා තිබුණා. පහුවදා උදේ බලනකොට ඒ සුදු කොළේ සම්පුර්ණයෙන්ම කළු පාට  වෙලා තිබුණා.’

මෙසේ කියන්නේ කැලණි ගඟ අසබඩ අවිස්සාවේල්ලේ කුඩාගම ප‍්‍රදේශයේ ජීවත්වෙන පදිංචිකරුවෙක් වන පේ‍්‍රමනාත් ජයරත්න කී කතාවකිි. ඔහු කතා කළේ කාර්මික පර්යේෂණ ආයතනය සිදුකළ වාතාශ‍්‍රයේ පිරිසිදුභාවය ගැන කළ පරීක්ෂණයක් පිළිබඳවය. ඔහු ඇතුළු කුඩාගම ප‍්‍රදේශයේ රැුකියා කරන සැලකිය යුතු පිරිසක් අප සමඟ අදහස් දක්වමින් කීවේ එම ප‍්‍රදේශවල පවතින කර්මාන්තශාලා නිසා තමන් හුස්ම ගන්නා වාතාශ‍්‍රයට හා පානය කරන ජලයට විශාල වශයෙන් හානි කරමින් පවතින බවය. ඔවුන්ගේ එම කතාව පදනම් සහගත බව පැහැදිළිව ප‍්‍රකාශ කිරීමේ හැකියාවක් ඇත. බියගම හා සීතාවක ප‍්‍රදේශයේ කර්මාන්තශාලා නිසි නියාමනයකින් තොරව පවතින බව විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුවද පැහැදිළිව පෙන්වා ඇත.

ඔවුන්ගේ කතාව

අප සමඟ අදහස් දැක්වූ අය අතරින් තමන්ගේ නම සඳහන් කිරීමට කැමැත්තක් දැක්වුවේ පේ‍්‍රමනාත් ජයරත්න පමණකි. අපට සමඟ කතාකළ කිහිපදෙනෙක්ම මෙම කලාපයේ කර්මාන්තශාලා වල රැුකියාවේ යෙදෙයි. ඒ නිසා ඔවුන් නම සඳහන් කරනවාට අකමැති විය. ඔවුන්ගේ අදහස් වල සංක්ෂිප්තයක් මෙසේය.

‘කර්මාන්ත පුරය පටන් ගත්තේ 1999  අවුරුද්දේ ඉදලා. 1997 විතර ඉදලා  කර්මාන්ත පුරය හදන්නට අඩිතාලම් දාලා තිබුණා. කර්මාන්තපුරයේ කටයුතු වලට යොදාගන්න වතුර අපිරිසිදු වෙනවා. ඒවා නැවත පරිසරයට එකතු කරන්න කලින් පිරිසිදු කරන්න  ඕනෑ. පටන් ගත්ත කාලයේදී  තිබුණේ වතුර ලීටර් 15,000 ක් පිරිසිදු කිරීමට ප‍්‍රමාණවත් වතුර ටැංකි සහ යන්ත‍්‍ර. ඒ වෙනකොට තිබුණේ  කර්මාන්ත 5 ක්. ඒ කර්මාන්ත වලින් නිකුත් වෙන වතුර පිරිසිදු කරන්න ඒ යන්ත‍්‍ර ඇති. නමුත් මේ වෙනකොට කර්මාන්ත  වැඩි වෙලා. කර්මාන්තශාලා වැඩි වුණාට අපිරිසිදු ජලය පිරිපහදු කරන ප‍්‍රමාණයත්, පිරිසිදු කරන්න තියෙන ටැංකිවල ප‍්‍රමාණයත් වැඩි වෙලා නැහැ. අදටත් තියෙන්නේ පටන් ගත්ත කාලේ හදපු ටැංකිම තමයි. මේ ටැංකි හැදුවේ කර්මාන්තශාලා 5කට. ඒ නිසා අපිරිසිදු ජලය පිරිපහදු කරලා නැවත කැලණි ගඟට දාන ක‍්‍රියාවලිය කොහෙත්ම හරිහැටි කෙරෙන්නේ නැහැ.

දැන් අපි දන්න විදියට අපිරිසිදු ජල ලීටර් 25,000ත් 30,000 ක ප‍්‍රමාණයක් දවසකට කැලණි ගඟට මුදා හරිනවා. මේ මුදාහැරීමේ ක‍්‍රියාවලියට ආයෝජන මණ්ඩලය හා ජල සම්පාදන හා ජලාපවාහන මණ්ඩලය මැදිහත් වෙන්න  ඕනෑ. එහෙත් ඔවුන් ඒ ගැන වගකියන බව පේන්නේ නැහැ. දැන් බැලූවත් වතුර වල පාට, උෂ්ණත්වය හොඳටම වැඩියි. ඉතාම තද දුඹුරු පාට වතුර කැලණි ගඟට වැටෙන්නේ.

අවිස්සාවේල්ලේ කුඩාගම ප‍්‍රදේශයේ ඉඳන් කැලණිගඟට වැටෙන වතුර දිහා බැලූවාම පේනවා මේ වතුර කොතරම් අපිරිසිදුද කියලා. පහුගිය සතියේ තද කළු පාට වතුර වර්ගයක් කැලණි ගඟට එකතු වුණා. අපි ඒ ගැන අවිස්සාවෙල්ල ප‍්‍රාදේශිය ලේකම් කාර්යාලයට දැනුම් දුන්නා. අවිස්සාවේල්ල නගර සභාවටත් දැනුම් දුන්නා. දැන් අවිස්සාවේල්ල නගර සභාවේ බලය තියෙන්නේ පොදුජන පෙරමුණට. අපි නගර සභාවේ පොදුජන පෙරමුණු මන්ත‍්‍රීවරුන් සමඟ සාකච්ඡුා කළා. එහෙත් ඒ මන්ත‍්‍රීවරුන් වැඩිපුර කල්පනා කරන්නේ අපි ගැන නෙවෙයි. කර්මාන්තශාලා වල පැවැත්ම ගැන. අපි ඒ අයගෙන් ඉල්ලූවේ කර්මාන්තශාලා වල ක‍්‍රියාකාරීත්වයට අදාලව නීතිමය පියවර ගන්න කියලා. නගර සභාවේ උපසභාපතිවරයා අපේ ලියකියවිලි භාර ගත්තා. කිසිම දෙයක් සිදු වුණේ නැහැ.

2019 දී ඇසිඞ් මිශ‍්‍ර වතුර වර්ගයක් කැලණි ගඟට මුදා හැරලා කියලා අපිට ආරංචි වුණා. ඉන්පස්සේ අවිස්සාවේල්ල නගර සභාවේ ජවිපෙ මන්ත‍්‍රිවරයෙක්ව එක්කාගෙන ඇවිත් අපි පෙන්නුවා. පරිසර කමිටුවේදී මේ ගැන කතා කළා.

මේ අපිරිසිදු ජලය නිසා කැලණි ගෙඟ් ඒ අවට හිටපු මාළු විශාල ප‍්‍රමාණයක් මැරුණා. ඒ මාළු මැරෙන එක සතියක් ගාණේ  වැඩිවෙන්න පටන් ගත්තා. ගමේ මිනිස්සු එකතු වෙලා කර්මාන්ත ශාලාවලට වතුර මුදාහැරීම සම්බන්ධයෙන් විරෝධය පළ කරන්නට විරෝධතාවයක් පැවැත්වුවා. ඉන්පස්සේ මුදා හරින වතුර ප‍්‍රමාණය ටිකක් අඩු වුණා. එහෙත් දැන් රාත‍්‍රි කාලයේදී තමයි වතුර මුදාහරින්නට පටන් අරගෙන තියෙනවා. ඇඟලූම් කම්හල් වල රෙදි වර්ග හෝදන වතුරට රසායන ද්‍රව්‍ය එකතු කරනවා. ඒවා බරපතල ලෙස මුදාහරිනවා.

අවිස්සාවේල්ල කුඩාගම ඉදලා ඇළ පාරක් හරහා තමයි මේ පිරිපහදු නොකළ වතුර කැලණි ගඟට දාන්නේ.  එතනින් පස්සේ පූගොඩ, කඩුවෙල, අඹතලේ දක්වා  වතුර ලබා ගන්න අය මේ වතුර තමයි පාවිච්චියට ගන්නේ. අපේ ගමේ අවට කැලණි ගෙඟ් නාන මිනිස්සුන්ට වතුර නිසා ලෙඩ හැදෙනවා. ඇස් දැවිල්ල ගන්නවා. ඔළුව කැක්කුම් එනවා.

ජල සම්පාදන හා ජලාපවාහන මණ්ඩලය සමඟක් අපි මේ පිළිබඳව කිහිප සැරයක් කතා කළා. ආයෝජනය මණ්ඩලය සමඟත් අපි සාකච්ජා කළා. ඒ අය කියන්නේ තමන් වතුර පිරිපහදු කරන බව. වතුර වල කිසිම වැරුද්දක් නැති බව. අපිරිසිදු වතුර කැලණි ගඟ දිහා බලන  ඕනෑ මනුස්සයෙක්ට පෙනෙනකොට ඒ වගේ කතාවක් කියන්න රජයේ ආයතනයකට පුළුවන්ද කියලා අපට තේරෙන්නේ නැහැ. දැන් අපි බොන වතුරවල රසය පවා වෙනස් වෙලා.’ ඒ ඔවුන් කැලණි ගෙඟ් ජලය ගැන කී කතාවය.

දුම් වලාවන්

ජලය පිළිබඳ ප‍්‍රශ්නයෙන් එහාට වාතාශ‍්‍රයද ඔවුන්ට දරාගත නොහැකි වී තිබේ.

‘කර්මාන්ත පුරයේ තියෙන අදාල යන්ත‍්‍ර ධාවනය කරන්න හුමාලයක් නිර්මාණය කරනවා. හුමාලය නිර්මාණය කරන්නට වතුර උණු කිරීම සඳහා කර්මාන්තශාලා පාවිච්චි කරන්නේ දර සහ කළු තෙල් වර්ගයක්. එම මැෂින් වහන්නේ නැතිව අවුරුද්ද පුරා පැය 24 ම වැඩ කරනවා. ඒ චිමිනිවලින් දුම මුදාහරින්නට කාර්මික තාක්ෂණ ආයතනය නියමිත කළ උස ප‍්‍රමාණයක් තියෙනවා. එහෙත් අපි දන්න විදියට ඒ බට නියමිත ප‍්‍රමිතියට අනුකූල නැහැ.

දවල් කාලයේදී මිනිස්සුන්ට පෙනෙන නිසා  චිමිනිවලින් දුම් පිට කිරිම යම් මට්ටමකට පවත්වාගෙන යනවා. රාත‍්‍රි කාලයේදී  දුම් පිට වීම් වැඩි වෙන බව අපි දකිනවා. රාත‍්‍රියේ දුම් පිටකිරිම අපිට වැඩිපුරම දැනෙන්නේ වැස්ස දවසට. වැස්ස ආවාම දුම ගම්මානයට පාත් වෙනවා. දුම නිසා ක්ෂය රෝගය, පිළිකාව වැනි රෝග වැළදීමේ අවධානමක් තියෙනවා කියලා අවිස්සාවේල්ල රෝහලේ වෛද්‍යවරු අපිට අනතුරු හඟවලා තියෙනවා.

අපි සුදු රෙද්දක් එළියේ දැම්මාම ඒ රෙද්දේ කළුපාට කුඩු රැුඳෙනවා. අපි එදිනෙදා හුස්ම ගන්නේ ඒ කුඩු රැුඳෙන වාතය. 15,000ක විතර පිරිසක් මේ කර්මාන්තශාලා අවට පදිංචි වෙලා ඉන්නවා.

මේ කර්මාන්ත පුරයේ තියෙනවා කයිලාස් කියලා කර්මාන්තශාලාවක්. ඒ කර්මාන්ත ශාලාවේ හදන්නේ ඊයම්. මේ කර්මාන්ත ශාලාවෙන් ඊයම් වාතයට මුදාහරින බවට අපට සැකයක් තියෙනවා. ගොඩක් අය කීවේ ලෙඞ් කියන්නේ හරිම භයානක මූලද්‍රව්‍යයක් බව. මේ ගැන කාර්මික තාක්ෂණ ආයතනය සති කිහිපයකට කලින් පරීක්ෂණයක් කළා. එහෙත් අපට වාර්තාව දුන්නේ නැහැ.’

ඉහත කී වාතාශ‍්‍රය ගැන පරීක්ෂණය ගැන විමසීමට අපි කාර්මික තාක්ෂණ ආයතනයට කතාකළෙමු. අප සමඟ කතාබහ කළ නිලධාරියෙකු කීවේ එම පරීක්ෂණයේ වාර්තාව තවම අවසන් කර නැති බවත් ඉදිරි කාලය තුළ එය එළිදැක්වීමට බලාපොරොත්තු වන බවත්ය.

කැලණි ගඟ

වාතාශ‍්‍රය ගැන කතාව එසේ වුණත්, කැලණි ගෙඟ් ජලය අපිරිසිදු කිරීම ගැන නම් ඉහත කී පුද්ගලයන්ගේ කතාව තහවුරු කරන රජයේ වාර්තා ඇත. මීට මාස කිහිපයට පෙර විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව වාර්තාවකින් පෙන්වා දී තිබුණේ බියගම හා සීතාවක කාර්මික කලාප කැලණි ගඟට සිදුකරන හානිය පිළිබඳවය. එහිදී විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව එම කාර්මික කලාපවල කර්මාන්තශාලාවල බලපත‍්‍ර පිළිබඳවත් සොයාබලා තිබුණි. එමගින් හෙළිවුණේ අතිශය භයානක කරුණු ගොන්නකි.

කැලණි ගඟ අවට කර්මාන්ත ශාලා 10,511 ක් ඇත. ඒවා බොහොමයක් ඉතා ඉහළ පරිසර අවධානමක් සහිතව ක‍්‍රියාත්මක වන බව විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව කියයි. එහි ක‍්‍රියාත්මක වන කර්මාන්ත ශාලා 41ක් බලපත‍්‍ර රහිතව ක‍්‍රියාත්මක වෙයි. තවත් කර්මාන්ත ශාලා 205 ක බලපත‍්‍ර නවතා ඇත. කිසිදු සටහනක් නොමැති ඉහළ අවධානයක් සහිත කර්මාන්තශාලා 17 ක් ඇත. ඒ සියල්ල විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව පෙන්වාදෙයි.

1999 වර්ෂයේ සිට ආරම්භ කර ඇති සීතාවක කර්මාන්ත පුරය දළ වශයෙන් අක්කර 431 ක භුමි ප‍්‍රමාණයක විහිද ගොස් ඇත. මෙම කලාපයේ ප්ලාස්ටික්, ඇඟළුම්, ආහාර යනාදි  කර්මාන්ත ශාලා 37 ක් එහි ඇත. 1980 අංක 47 දරණ ජාතික පාරිසරික පනතේ 23 වගන්තියට අනුව එම කර්මාන්ත කලාපයේ පරිසර ආරක්ෂණ  බලපත‍්‍රය 2010 දෙසැම්බර් 30 දක්වා ලබා ගෙන ඇත. එහෙත් කර්මාන්ත පුරයේ ඇති කර්මාන්ත ශාලා 37 න් කර්මාන්තශාලා 12 ක් විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ විගණනය සිදු කළ අවස්ථාව වන විට බලපත‍්‍ර වලංගු කාලය ඉක්මවා ඇත.

සීතාවක ඇති කර්මාන්ත ශාලා 37 න් කර්මාන්ත 15 ක් අපජලය  උත්පාදනය කරන කර්මාන්ත ශාලාවේ අපිරිසිදු ජලය පොදු ජල පිරිපහදු මධ්‍යස්ථානයක් වෙත ගෙන ගොස් එහිදි පිරිපහදු කර ඇල මාර්ගයක් ඔස්සේ කැලණි ගගට මුදා හරින බව එහි සඳහන්ය. 1999 වර්ෂයේදී  ඉදිකර තිබු මෙම පිරිපහදු මධ්‍යස්ථානයේ  ජල පිරිසිදු කිරීමේ ධාරිතාව ඝණ මීටර් කියුබ් 9,950ක් විය. 2018 වන විට පිරිසිදු කිරීමට ඇති ජලය ඝන මීටර් කියුබ් 28,102 ක් දක්වා වැඩි වී ඇත. ඒ අනුව පිරිපහදු මධ්‍යස්ථානයට ඒ ජලය දරාගත නොහැකිය. කැලණි ගඟට ජලය එන්නේ පිරිසිදු නොවෙමින්ය.

අනෙක් විශේෂ කලාපය බියගම අපනායන සැකසුම් කලාපයයි. එම කලාපයෙන් තෝරාගත් ස්ථාන දෙකකින් ලබා ගත් ජල නියැදි ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලා ප‍්‍රවාහන මණ්ඩලයේ අඔතලේ  රසායනාගාරයෙන්  පරික්ෂා කළ විට වැසි ජලය බැහැර කැනු ලබන  ස්ථානයෙන්  ලබා ගත් පරීක්ෂණ නියැදියෙහි  ඇති සම්පූර්ණ කෝලිෆෝම් ප‍්‍රමාණය නියමිත ධාරිතාව වු 10,000ට වඩා 890,000 කින් ඉක්මවා ඇතැයි හෙළිවී තිබේ. රැුඳවුම් පොකුණේ ඇති කෝලිෆෝම් ප‍්‍රමාණයද කෝලිෆෝම් 100,000කින් ධාරණ සීමාව  ඉක්මවා තිබු බව නිරීක්ෂණය වී තිබුණි.

තවද අපනයන සැකසුම් කලාපයේ බැහැර කරනු ලබන වැසි ජලයේ මළ අපද්‍රව්‍ය බැක්ටීරියා නියමිත ධාරණ සීමාව වු 4000 ට වඩා 546,000කින් ඉක්මවා ඇත. පිරිපහදු  කළ අපජලය රඳවා ඇති රැුඳවුම් පොකුණේ මළ අපදුව්‍ය බැක්ටීරියා ධාරණය සීමාවට වඩා 106,000කින් ඉක්මවා තිබුණු බවත විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව හෙළිදරව් කළේය.

ඒ සියල්ල පෙනී යන්නේ වසර ගණනාවක් තිස්සේ මෙම කාර්මාන්තශාලා ඒ අවට පුරවැසියන්ගේ සෞඛ්‍යයට කරමින් සිටින මාරාන්තික හානියය. රසායනික මූලද්‍රව්‍ය වලින් අපිරිසිදු වූ වාතය හා ජලය යනු මාරාන්තික රෝග ඇතිකරන භයානක මාතෘකාවකි. නිවැරදිව කීවොත් එම කර්මාන්තශාලා වසර ගණනාවක් තිස්සේ මිනිසුන්ව සෙමෙන් ඝාතනය කරමින් සිටී.

එම මිනිසුන් හෝ අප ඉල්ලන්නේ මෙම කර්මාන්තශාලා නවතා දමන ලෙස නොවේ. කාර්මාන්තශාලා අවැසි විය හැකිය. එම ප‍්‍රදේශවල ජනතාවගේ ආර්ථිකය එම කර්මාන්තශාලා වලින් ගොඩනඟයි. බොහෝ එය එම කර්මාන්තශාලා වල සේවය කරයි. නැතිනම් සේවය කරන අයට නවාතැන් දීම, ආහාර ආදී පහසුකම් සැපයීම සිදු කරයි. ඒ නිසා ඔවුන් කර්මාන්තශාලා සමඟ වෛරයකින් ජීවත්වෙන උදවිය නොවේ.

ඔවුන් ඉල්ලන්නේ මෙම කර්මාන්තශාලා වලින් තමන්ව මන්දගාමීව මරා දැමීම නවත්වන ලෙසය. ඒ සඳහා නිසිපරිදි නියාමනයක් සිදුකරන ලෙසය. ආයෝජන මණ්ඩලය, මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය, ජල සම්පාදන හා ජලාපවාහන මණ්ඩලය ආදී ආයතන මේ ගැන වගකිව යුතුය.x

නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ සේවය අහිමි වූවන්ගේ සංගමය, පුරාවිද්‍යා සහායක නිලධාරීන්ගේ සංගමය හා සමස්ත ලංකා ව්‍යාපෘති සහායක එකමුතුව ඇතුළු සංවිධාන කිහිපයක් යටතේ විශාල පිරිසක් පසුගිය කාලසීමාවේ ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය ඉදිරිපිට විරෝධතා දක්වමින් සිටියේය. ඇතැම් පිරිස් අඛණ්ඩ සත්‍යග‍්‍රහ වලද නිරත විය.

ඒ යහපාලන ආණ්ඩුව සමරයේ වසරක හෝ මාස කිහිපයක කොන්ත‍්‍රාත් පදනම යටතේ සේවයට බඳවාගත් පිරිස්ය. වත්මන් ආණ්ඩුව යටතේ ඔවුන්ගේ පත්වීම් ස්ථීර නොකිරීම නිසා ඔවුන්ගේ පත්වීම් අහෝසි වී ඇත. ඔවුන් ඉල්ලන්නේ වසරක් පමණ සේවය කළ තමන්ගේ පත්වීම් ස්ථීර කරන ලෙසය. ඒ ඉල්ලීම් යහපාලන ආණ්ඩුව සමයේ තමන්ව බඳවාගන්නා විට ලබාදුන් පොරොන්දු ඉටු කරන ලෙස කරන ඉල්ලීමකි.

රාජ්‍ය සේවය

දැනටමත් රාජ්‍ය සේවය දරාගත නොහැකි තරම් පුළුල් සේවයක්ව පවතින බවත් එය තව තවත් පුළුල් කරමින් විවිධ ආණ්ඩු පත්වීම් ලබාදීම සිදුකරන බවත් අප අමුතුවෙන් කතාකළ යුතු මාතෘකාවක් නොවේ. රාජ්‍ය සේවය රජයට දරාගත නොහැකි බවත්, වෙහෙස වී වැඩකරන සුවහසක් ජනතාවගේ මුදල් රාජ්‍ය සේවය වෙනුවෙන් වැය කරන බවත් අමුතුවෙන් මෙහි අකුරු කළ යුතු නැත. ඒ නිසා යම් ආණ්ඩුවක් රාජ්‍ය සේවය සීමා කරනවානම් එය නිර්භීත පියවරක් බව කිව හැකිය. රාජ්‍ය සේවයේ සිටින සේවකයන්ට යම් වන්දියක් ගෙවා, අතිරික්ත සේවක කප්පාදුවක් කරන්නට හැකිනම් එය අතිශය නිර්භීත ක‍්‍රියාවකි. අවශ්‍ය රාජ්‍ය සේවකයන් ප‍්‍රමාණය හඳුනාගැනීම සඳහා සමස්ත රාජ්‍ය සේවය පිළිබඳව පුළුල් අධ්‍යනයක් කොට එය ප‍්‍රතිව්‍යුහගත කරනවානම් අපූරුය.

ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂකයෙක්ව සිටියදී කීවේ රජය ඉන්නේ රස්සා දෙන්නට නොවන බවය. රාජ්‍ය සේවය පුළුල් නොකරන නායකයෙක් බව ඔහු පෙන්වීය. ඔහු ඇඳ ඇත්තේ දේශපාලන වාසි නොතකා කෙළින් වැඩකරන නායකයෙකුගේ චරිතයකටය. ඔහුව ප‍්‍රවර්ධනය කළේත් ඒ චරිතය වෙනුවෙනි. ඒ නිසා යම් ආකාරයකට රාජ්‍ය සේවය ප‍්‍රතිව්‍යුහගතකරණය කිරීමේ වැඩපිළිවෙලක ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස තමන්ගේ පත්වීම් ස්ථීර වී නොමැති සෙවකයන් පිරිසක් උපවාස කරන්නේ නම් ඒ ගැන කතාකළ යුතු නොවේ.

එහෙත් ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරණයට පෙර කී කතා හෝ, ඔහු ඇඳ සිටි චරිතය භාවිතාවෙන් පෙනෙන්නට නැත. ඔහුගේ නායකත්වයෙන් යුත් කැබිනට් මණ්ඩලය රාජ්‍ය සේවයට අළුතින් ලක්ෂ එකහමාරකට වැඩි පිරිසක් බඳවාගන්නට තීරණය කොට, එය ලහිලහියේ ක‍්‍රියාත්මක කර තිබුණි. ඒ ආකාරයට අළුතින් රාජ්‍ය සේවකයන් බඳවාගන්නා පසුබිමක ස්ථීර පත්වීම් නොලද රාජ්‍ය සේවකයන් පිරිසක් උපවාස කරන්නේ නම් එය දැකිය යුත්තේ ප‍්‍රතිපත්තිමය තීන්දුවක ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස නොවේ. දේශපාලනික තීන්දුවක ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙසය.

ඒ අනුව සලකන විට දැන් ඒ පිරිස් මහපාරේ ඉන්නේ ඔවුන් ‘යූඇන්පී ආණ්ඩුවකින්’ පත්වීම් ගත් නිසාය. යූඇන්පීකාරයන් නිසාය.

පුරාවිද්‍යා

මෙලෙස උපවාස කළ අය අතරින් එක් පිරිසක් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ පත්වීම් ලද වෙයි. 2015 වසරේ එම ආයතනයේ අනුමත සේවක සංඛ්‍යාවට වඩා පුරප්පරාඩු 743ක් ඇතැයි විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව සඳහන් කර ඇත. ඉන් ජ්‍යෙෂ්ඨ මට්ටමේ සේවක පුරප්පාඩු 44ක්, තෘතියික මට්ටමේ සේවක පුරප්පාඩු 18ක්, ද්විතීයික මට්ටමේ සේවක පුරප්පාඩු 276ක් හා ප‍්‍රාථමික මට්ටමේ පුරප්පාඩු 405ක් තිබී ඇත. දැන් උපවාසයෙහි යෙදෙන්නේ ඒ අතරින් ප‍්‍රාථමික මට්ටමේ සේවකයන්ය.

කෙසේ වෙතත් 2019 අපේ‍්‍රල් 18 වැනිදා පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් පී.බී. මණ්ඩාවලගේ අත්සනින් ප‍්‍රාදේශීය සහකාර අධ්‍යක්ෂවරුන් වෙත පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ පුරප්පාඩු වී පවතින පී.එල්. -1 තනතුරු සඳහා අයදුම්පත් කැඳවීමට අදාලව ලිපියක් යවා තිබුණි. ඒ පුරාවිද්‍යා සහායක හා මුරකරු යන සේවාවන් සඳහා සේවකයන් බඳවාගැනීම වෙනුවෙනි. එම ලිපියෙන් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ දැනට පවතින පුරප්පාඩු ප‍්‍රමාණය පෙන්වා දී ඇත. පුරාවිද්‍යා සහායක තනතුරු 865ක් සඳහා පුරප්පාඩු ඇති බවත්. මුරකරු තනතුරු 1000ක් සඳහා පුරප්පාඩු ඇති බවත් එහි සඳහන්ය. එකතුව 1865කි.

විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව පෙන්වාදුන් පුරප්පාඩු 405ක ප‍්‍රමාණය වසර හතරක් තුළ 1865 දක්වා වැඩි වුණේ එකවර විශාල පිරිසක් විශ‍්‍රාම ගත් නිසාද, නැතිනම් සීමාව ඉක්මවමින් පුරප්පාඩු නිර්මාණය කළ නිසාද යන්න පැහැදිළි නැත.

පුරාවිද්‍යා සහායක නිලධාරියෙකුගේ මූලික වැටුප රුපියල් 24,250කි. දීමනා සමග 36,410ක් දක්වා වැටුප වැඩි විය හැකිය. අපොස සාමාන්‍යපෙළ විභාගයෙන් දෙවරකට නොවැඩි වාර ගණනකදී යටත පිරිසෙයින් සම්මාන 2ක් සහිතව විෂයන් 6කින් සමත්වී තිබීම සුදුසුකමක් විය. ක්ෂේත‍්‍රය තුළ වෘත්තීය සුදුසුකම් ලබා තිබීම විශේෂ සුදුසුකමක් ලෙස සලකා ඇත. එමෙන්ම පළපුරුද්ද තිබේ නම් එයද විශේෂ සුදුසුකමක් ලෙස සලකා ඇත. ඊට අමතරව බඳවාගැනීමේ ක‍්‍රියා පටිපාටියද එම ලිපියෙන් දක්වා ඇත.

කෙසේ වෙතත් එම පුරප්පාඩු සංඛ්‍යාව වන 1865න් එහා ගොස් පුරාවිද්‍යා සහායක හා මුරකරු සේවකයන් ලෙස සේවකයන් 2016 දෙනෙක්ව කොන්ත‍්‍රාත් පදනම යටතේ බඳවාගෙන තිබුණි. එලෙස බඳවාගත් සේවකයන්ව මාස 6ක පමණ කාලයක් කොන්ත‍්‍රාත් පදනම මත සේවයේ තබාගෙන සිට පසුව ස්ථීර කිරීමට සැලසුම් කර තිබුණි. එම සේවකයන්ට ලබාදුන් පොරොන්දුව එය වේ.

මෙය පැහැදිළිවම දේශපාලන පත්වීම් ලබා දීමකි. ඒවා විවිධ මන්ත‍්‍රීවරුන්ගේ ලැයිස්තු යටතේ විවිධ දිස්ත‍්‍රික්ක වලින් ලබාදුන් පත්වීම් බව පසුව හෙළිදරව් විය. වාර්තා වන ආකාරයට විවිධ මැතිවරණ කොට්ඨාශ අනුව පත්වීම් ලබාදී තිබුණි. කුරුණෑගලින් 1080 දෙනෙකි. අම්පාරෙන් 450කි. ප`ඩුවස්නුවරින් 230කි. හම්බන්තොටින් 128කි. හම්බන්තොට 128 පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සජිත් පේ‍්‍රමදාස මහතා එම දෙපාර්තමේන්තුව භාර අමාත්‍යවරයා බවට පත්වීමෙන් පසුව බඳවාගෙන තිබුණි.

සජිත් පේ‍්‍රමදාස මහතා ‘උස නම් සෙකියුරිටි- මිටි නම් කම්කරු’ ක‍්‍රමයට රැුකියා ලබාදෙන ආකාරය මීට පෙරද ප‍්‍රසිද්ධ වූ වීඩියෝවක සඳහන් වී තිබුණි. දේශපාලනික පත්වීම් ලබාදෙන ආකාරය පෙන්වන හරස්කඩක් බවට එය පත්විය.

2019 ජනාධිපතිවරණ සමයේ ඔවුන්ගේ පත්වීම් ස්ථීර කරන්නට උත්සාහයක් ගෙන තිබුණත්, ජනාධිපතිවරණ සමය වූ නිසා එය අසාර්ථක වී තිබුණි. ජනාධිපතිවරණය අවසන් විය. කොන්ත‍්‍රාත් පදනම මත බඳවාගත් පුරාවිද්‍යා සහායක හා මුරකරු සේවාවන්ට අයත් සේවකයන්ගේ සේවය ස්ථීර නොකර සිටීමට ආණ්ඩුව තීරණය කර තිබුණි.

අප කලින් කී පරිදි සේවක පුරප්පාඩු සංඛ්‍යාව 1865ක් විය. ඊට වඩා කොන්ත‍්‍රාත් පදනමින් බඳවාගෙන තිබුණි. එහෙත් මේ වනවිට පිරිසක් සේවය හැර ගොස් ඇත. ඉතිරි වී සිටින්නේ 1430 දෙනෙකි. ඒ අනුව දැන් ඉතිරි වී සිටින පිරිස පුරප්පාඩු සංඛ්‍යාවට වඩා අඩු සංඛ්‍යාවකි. ආණ්ඩුවට වුවමනාවක් තිබුණේ නම් ඔවුන්ගෙන් පුරප්පාඩු පිරවීමේ හැකියාව තිබුණි.

මෙම සේවකයන් ජනවාරි මාසයේදී තමන්ට ස්ථීර පත්වීම් ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලමින් උද්ඝෝෂණ ආරම්භ කර තිබුණි. පෙබරවාරි 10 වැනිදා අඛණ්ඩ උපවාසයක් අරඹා තිබුණි. පෙබරවාරි 12 වැනිදා එය මාරාන්තික උපවාසයක් විය. එම මාරාන්තික උපවාසය නිසා 16 දෙනෙක්ව රෝහල්ගත කිරීමට සිදු විය. තත්වය බරපතල වන විට සංස්කෘතික අමාත්‍යාංශයේ උසස් නිලධාරීන් පිරිසක් සේවකයන් 600 දෙනෙක්ව ස්ථීර කිරීමට එකඟ වී තිබුණි. ඒ අනුව දැනට ඔවුන්ගේ මාරාන්තික උපවාසය තාවකාලිකව නවත්වා ඇත. එහෙත් බඳවාගැනීමට එකඟ වී තිබුණේ සේවක සංඛ්‍යාවෙන් අඩක් පමණි. එම බඳවාගැනීම්ද මහ මැතිවරණය නිසා කල් ගොස් ඇත. මහමැතිවරණයෙන් පසුව ඔවුන්ව බඳවාගනීවිදැයි ස්ථීර නැත.

නිවාස සංවර්ධන

උපවාස කළ තවත් කණ්ඩායමක් වන්නේ ජාතික නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ පත්වීම් ලද පිරිසය. දැන් පත්වීම් ගැන කියන්නට කලින් මීට පෙර සිදුවීමක් ගැන කිව යුතුය.

ජාතික නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ දින 180කට වඩා කොන්ත‍්‍රාත්, අනියම් හා ආදේශ පදනම්වල සේවයේ නියුතු සේවකයන්ට ස්ථීර පත්වීම් ලබාදීමේ උත්සවයක් 2014 දෙසැම්බර් 04 වැනිදා ඉදිකිරීම්, ඉංජිනේරු සේවා, නිවාස හා පොදු පහසුකම් අමාත්‍යවරයාව සිටි විමල් වීරවංශ මාලිගාවත්ත ප‍්‍රදීපා ශාලාවේදී පවත්වා තිබුණි. 2014 දෙසැම්බර් 04 වැනිදා යනු ජනාධිපතිවරණයක් ප‍්‍රකාශයට පත්කර තිබුණු කාලසීමාවකි. මෙම ස්ථීර පත්වීම් දුන්නේ එම කාලසීමාවේදීය.

ඒ කාර්යයම 2019 ජනාධිපතිවරණය ආසන්නයේදී සජිත් පේ‍්‍රමදාස මහතා නිවාස සංවර්ධන අධිකාරිය භාරව සිටියදීද සිදුවිය. එම කාලසීමාවේදී ස්ථීර පත්වීම් ලිපි ලබාදීම සඳහා එම ලිපි සකස් කරමින් සිටි බවට වාර්තා වී තිබුණි. ඔක්තෝබර් 17 වැනිදා මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ මානව සම්පත් සංවර්ධන අංශය විශේෂ පරීක්ෂාවකට ලක් කොට එම ස්ථීර පත්වීම් ලබාදීම අත්හිටුවා තිබුණි. එම පත්වීම් ලිපි මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව භාරයට ගෙන තිබුණි. කෙසේ වෙතත් එම අවස්ථාවේ නතර කර තිබුණේ ස්ථීර පත්වීම් ලිපි ලබාදීම මිස නව පත්වීම් ලබාදීම නොවේ.

කෙසේ වෙතත් එකම සිදුවීම ස්වාධීන මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව නවත්වා තිබුණු අතර මැතිවරණ කොමසාරිස්වරයෙක් පමණක් සිටි කාලයේ නවත්වන්නට නොහැකි විය.

විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව 2018 වාර්ෂික වාර්තාවෙහි සඳහන් කර ඇත්තේ 2019 වර්ෂයේදී කළමණාකරණ සේවා දෙපාර්තමේන්තුව නිවාස සංවර්ධන අධිකාරිය වෙත කොන්ත‍්‍රාත් පදනම මත පත්වීම් 1486ක් අනුමත කර තිබුණත් 2019 පෙබරවාරි 28 දින අධිකාරිය අනුමත බඳවාගැනීම් පටිපාටියේ සුදුසුකම්වලට අනුකූල නොවන පරිදි තනතුරු නාමයන්ගේ වෙනස්කම්ද සහිතව හා අනුමත නොකළ තනතුරු සඳහා කොන්ත‍්‍රාත් පත්වීම් 2214ක් ලබාදී ඇති බවය. අප කලින් කී, ස්ථීර කරන්නට නොහැකි වූ සේවකයන් යනු එම පිරිසය.

විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව වෙත මෙම බඳවාගැනීම් පිළිබඳව කරුණු දක්වමින් නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ කළමණාකාරීත්වය දැනුම් දී ඇත්තේ නිවාස සංවර්ධන කටයුතු කඩිනම්ව කරගැනීම සඳහා අදාල පත්වීම් ලබාදී ඇති බවය.

කෙසේ වෙතත් මේ නිලධාරීන් දින 180කට වැඩි පිරිසක් එම අමාත්‍යාංශයේ සේවය කර ඇත. නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ සභාපති රේණුක පෙරේරා කියා ඇත්තේ උද්ඝෝෂණය කරන කණ්ඩායම රැුකියාවෙන් නෙරපූ බව කීවද ඔවුන් එලෙස රැුකියාවෙන් නෙරපීමක් සිදුවී නැති බවය. එමෙන්ම එම නිලධාරීන්ව ස්ථීර කිරීම අත්‍යාවශ්‍ය නොවන බවත් ඔහු කියා ඇත. නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ පුරප්පාඩු නොමැති බව වැඩිදුරටත් කියා ඇත. එම කතාව කියා තිබුණේ ශ‍්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණු කාර්යාලයේ                                             

ජනවාරි 27 වැනිදා

පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී බවත් සිහිතබාගත යුතුය. කොන්ත‍්‍රාත් පදනම මත බඳවාගත් පිරිසෙන් සීයට 70ක් තමන් සමඟ සාකච්ඡුා කළ බවත්, නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ නව ව්‍යාපෘති නොමැති බැවින් ඔවුන්ව ඉවත් කළ බවත්, තමා එම නිලධාරීන්ට කී බවත් රේණුක පෙරේරා කියා තිබුණි. පොදුජන පෙරමුණු කාර්යාලයේදී මේ කතාව කීමම අප කලින් කී ‘යූඇන්පීකාරයන්ගේ රස්සා’ ගැන ආකල්පය පැහැදිළි කරන්නකි.

නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියේ රැුකියා අහිමිවූවන්ගේ සංගමය හා නිවාස පහසුකම් රාජ්‍ය අමාත්‍ය ඉන්දික අනුරුද්ධ අතර සාකච්ඡුාවක් පෙබරවාරි 29 වැනිදා නිවාස පහසුකම් රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශ ශ‍්‍රවණාගාරයේදී පවත්වා තිබුණි. එයට සහභාගී වූ රැුකියා අහිමිවූවන්ගේ සංගමයේ නියෝජිතයන් කියා ඇත්තේ මේ වන විට රැුකියාවට බැඳී ස්ථීර නොකරන ලද 2000කට ආසන්න පිරිසෙන් ඉතිරි වී ඇත්තේ 1000ක පමණ පිරිසක් බවය. ඒ සියළුදෙනා නැවත බඳවාගන්නා ලෙස ඔවුන් ඉල්ලා ඇත. එමෙන්ම ඔවුන් ඉල්ලන්නේ පසුගිය ආණ්ඩුවෙන් තමන්ගේ සේවය ස්ථීර කිරීමට ගත් තීන්දුව ක‍්‍රියාත්මක කරන ලෙසය.

ඉන්දික අනුරුද්ධ රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා කියා ඇත්තේ එලෙස රැුකියා කිරීමට කැමති අය දිස්ත‍්‍රික් මට්ටමෙන් විස්තර ලබාදෙන බවය. කෙසේ වෙතත් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවීමෙන් පසුව ඉන්දික අනුරුද්ධ අමාත්‍යවරයාට මෙම පත්වීම් පිළිබඳ බලයක් නැත. ඔවුන්ටද පත්වීම් ලැබේදැයි සහතිකයක් නැත.

තැලෙන්නෝ

අප කලින් කී පරිදි මෙලෙස දේශපාලන පත්වීම් දීමේ ක‍්‍රමය මේ ආණ්ඩු වලින් පවත්වාගෙන යන එකකි. ග‍්‍රාමීය අඩු ආදායම්ලාභී පවුල්වලට අයත් මේ පිරිස් රජයේ රැුකියා ඉල්ලන්නේ ආණ්ඩු කරන ඉහත කණ්ඩායම් දෙකම තමන්ට ස්වාධීන ආර්ථිකයක් හෝ පෞද්ගලික අංශයේ රැුකියාවක් කිරීම සඳහා පසුබිමක් ගොඩනඟා නැති නිසාය. මාරාන්තික උපවාස ඇරඹීමෙන් පෙනෙන්නේ මෙම රැුකියාව අහිමි වීමෙන් ඔවුන් විඳින පීඩාවෙහි තරමය.

ඔවුන් තම රැුකියා අහිමි වීම නිසා ඉතා ඛේදජනක තත්වයකට මුහුණපා ඇති බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. ඒ ගැන දීර්ඝ හැඟීම්බර සටහන් තබන්නට අප උත්සාහ කරන්නේ නැත.

එහෙත් එක් අයෙකු මාධ්‍ය ආයතනයක් වෙත තම අදහස් දක්වමින් කී කතාවක් පමණක් ඉදිරිපත් කරන්නෙමු. ඔහු දින 180කට වැඩි කාලයක් මෙම රැුකියාවේ සේවය කර ඇත්තේ තමන්ගේ පත්වීම ස්ථීර වනු ඇතැයි බලාපොරොත්තුවෙනි. තවම ස්ථීර නැතත් රජයේ රැුකියාවක් ලැබීම ගැන ඔහු ඉන්නට ඇත්තේ සතුටින්ය.

‘දැන් හැම තැනටම ණය වෙලා අමාරුවෙන් ජීවත් වෙන්නේ. අයියා වෙනම පවුලක් වෙලා වඩු වැඩින් ජීවත් වෙනවා. මේ ටිකේ හැකි පමණින් උදව් කළේ එයා. එහෙත් බිරිඳයි දරුවෝ දෙන්නයි වෙනුවෙනුත් එයා වියදම් කරන්න  ඕනෑ. මල්ලි ටයිල් වැඩ කරමින් හිටියේ. දැන් මේ ඇතිවෙලා තියෙන ආර්ථික වශයෙන් කිසිම දෙයක් කරගන්න බැරි තත්වයත් එක්ක හරිහමන් රැුකියාවක් හොයාගන්නත් බැරි නිසා මල්ලි පසුගිය මාසයේ හමුදාවට බැඳෙන්න සම්මුඛ පරීක්ෂණයට ගියා.’

ඔහුගේ පියා දියවැඩියා රෝගයෙන් පෙළෙන නිසා එම බෙහෙත් වලට වියදම් කළ යුතු බවත්, ගෙවීමේ ක‍්‍රමයට ගත් මෝටර් සයිකලයේ ණය වාරික ගෙවීමට සිදුවී ඇති බවත් ඔහු කියා තිබුණි. මෙවැනි රැුකියාවක් හෝ හමුදාව හෝ තෝරාගැනීම හැර ඔවුන්ට ග‍්‍රාමීය වශයෙන් ආර්ථිකයක් ගොඩනඟාගන්නට පසුබිමක් නැත. කටුක යථාර්තය එයය.

මේ දේශපාලන කතා නිසා අසරණ වී ඇත්තේ අසරණ තරුණ තරුණියන්ය. දැන් නැවත මැතිවරණ කාලයක් උදාවී ඇති නිසා මෙලෙස රැුකියා අහිමි වූ අයට නැවත ස්ථීර රැුකියා ලබාදීමේ හැකියාවක් නැත. ඒ අනුව දැන් ඔවුන්ගේ විරෝධතා වලින්ද පලක් නැති වනු ඇත. බොහෝ අය වෙන අතක් බලාගනු ඇත. ඇතැම් අය මැතිවරණයෙන් පසුවත් සටන් කරනු ඇත. ශක්තිය තිබුණොත් සටන ජයගනු ඇත. කෙසේ වෙතත් මේ අයගේ රැකියා අහිමි කොට අළුතින් රැුකියා ලක්ෂයකට වැඩි ප‍්‍රමාණයක් ලබාදීමේ පුළුල් චිත‍්‍රය දෙස බලන විට පෙනෙන්නේ යූඇන්පී, ශ‍්‍රීලංකා, පොහොට්ටු පදනමින් ‘ආණ්ඩුවේ රස්සා’ දෙමින් පවත්වාගෙන යන ක‍්‍රමයේ ඛේදවාචකයය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා යටතේද එම ක‍්‍රමවේදය ඉදිරියට යන ආකාරයය.x

x අනුරංග ජයසිංහ