වීඅයිපී හෙවත් ප්‍රභූ පෝලිම් නැතැයි මුලින් කී දළදා දැක්මට මේ වනවිට වීඅයිපී පෝලිමක්ද එක්වී තිබීම සැඟවිය හැකි කරුණක් බවට පත්වී නැත. පොදු මහජනතාව සඳහා දළදා නැරඹීම සඳහා ඇති පෝලිම්වල සිටින ජනතතාවටද මේ වනවිට එය රහසක් වී නැත. ඒ ඔවුන් දින ගණනක් මහ පාරේ හිඳිමින් දළදා නැරඹීමට දුෂ්කර කාර්යයක නිරත වෙද්දී ඔවුන් සිටින පෝලිම් පසු කරමින් දළදා නැරඹීම සඳහා ප්‍රභූවරුන් රැගත් වාහන යෑම සුලබ දසුනක් බවට පත්වී ඇති නිසාය. අප්‍රේල් 23 වැනිදා අපට ලැබුන දර්ශන අනුව එසේ දළදා නැරඹීම සඳහා පෝලිම්වල සිටින ජනතාව දළදා වැඳීම සඳහා වාහනවලින් යන ප්‍රභූන්ට සිය විරෝධය පළකරනු අයුරු දක්නට ලැබේ.

දළදා ප්‍රදර්ශනයේ මෙම ප්‍රභූ පෝලිම දළදා මාලිගාව පිටුපස ඇති ජාත්‍යන්තර කෞතුකාගාරය අසල ඇති දොරටුව මගින් ක්‍රියාත්මක වන අතර එය මල්වතු හා අස්ගිරි විහාර, දියවඩන නිලමේ, පොලිස් හා යුද හමුදා යන අය සඳහා විවෘත වී තිබේ. මල්වතු හා අස්ගිරි විහාරවලට අයත් භික්ෂූන් හා එම භික්ෂූන් විසින් අවසර ලබාදෙන ගිහියන් එම විහාරවලට පැමිණ එහි සිට වාහනවල නැඟී දළදා වැඳීම සඳහා දළදා මාලිගාවේ පිටුපස දොරටුව වෙත පිවිසීම සිදුකර බව අප වාර්තාවේ. දියවඩන නිලමේ මගින් පැමිණෙන පිරිස් ඔහුගේ නිල නිවසට පැමිණ එහි සිට වාහනවලින් දළදා මාලිගාවේ පිටුපස දොරටුවට පැමිණෙන බවද, පොලිස් හා හමුදා සාමාජිකයින් මහනුවර පොලිස් ක්‍රීඩාංගණයට පැමිණ එහි සිට වාහනවලින් දළදා මාලිගාවේ පිටුපස දොරටුවට පැමිණෙන බවද වාර්තාවේ.

එම ස්ථානවල සිට වාහන කිහිපයක් දවසට කිහිප වතාවක් ප්‍රභූන් ප්‍රවාහනය කිරීමේ නිරතවන නිසා එම වාහන සුපුරුදු දසුන් බවට පත්වී තිබේ. එමෙන්ම මල්වතු හා අස්ගිරි විහාරවලින් ගිහියන් රැගත් වාහන පැමිණීමේදී එක් භික්ෂුවක් සමඟ ගිහියන් ප්‍රභූ දළදා පෝලිමට ප්‍රවාහනය කිරීමද සුපුරුදු දෙයක් බවට පත්වී තිබේ.

මෙම තත්වය දළදා ප්‍රදර්ශනයක් පවත්වන්න යැයි ඉල්ලීම් කළ ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක සිතූ දෙයක් නොවිය හැකිය. ජනාධිපතිවරයාගේ ඉල්ලීම අනුව දළදා ප්‍රදර්ශනයක් සඳහා මල්වතු හා අස්ගිරි මහනාහිමිවරුන් අවසර දීමෙන් පසු ඒ පිළිබඳ නිවේදනය කළ අවස්ථාවලදී මෙවර දළදා ප්‍රදර්ශනයට ‘ප්‍රභූ පෝලිම්’ නැහැ යැයි කීවේ දළදා ප්‍රදර්ශන අවස්ථාවේ මෙතෙක් බලයේ සිටි ආණ්ඩුවලට වඩා වෙනස් යැයි කියන ආණ්ඩුවක් යටතේ එසේ වෙනසක් වේ යැයි සිතූ නිසා විය හැකිය.

එහෙත් එම වෙනස මෙවර දළදා ප්‍රදර්ශනයේදී රැකගන්නට ගිහි පැවිදි දළදා බාරකරුවන් අසමත් වී ඇති බව ප්‍රභූ පෝලිම් අපට පෙන්වා දෙයි. පැවති දළදා ප්‍රදර්ශනයන් සමඟ ගත්කල මෙවර ඇති ප්‍රභූ පෝලිමේ විශේෂත්වය වී ඇත්තේ ඒ තුළ පවතින ආණ්ඩුවේ හෝ විපක්ෂයේ දේශපාලනඥයින් හා ඔවුන්ගේ පවුල්වල සාමාජිකයින් නොමැති වීමයි. ආණ්ඩුවේ සාමාජිකයින් ප්‍රභූ පෝලිම පාවිච්චි නොකරන නිසා විපක්ෂ දේශපාලනඥයින්ද ඉන් වැළකී ඇති බව පෙනේ.

කෙසේ වෙතත් ජනාධිපතිවරයාගේ ඉල්ලීම අනුව මෙවර වසර 16කට පසු දළදා ප්‍රදර්ශනය පවත්වද්දී වෙනදා මෙන්ම ආණ්ඩුව ඒ සඳහා විශාල පිරිවැයක් දරන බවද පෙනේ. දළදා ප්‍රදර්ශනය සැරසීම සඳහා සහ නැරඹීමට පැමිණෙන ජනතාවගේ ආරක්ෂාව හා අනෙකුත් කටයුතු වෙනුවෙන් අතිරේක විදුලි බුබුළු යොදා ඇති අතර එම විදුලි ආලෝකය වෙනුවෙන් වන වියදම් දරාගනු ලබන්නේ ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය විසිනි. මහනුවර මහ නගර සභාව නගරය පිරිසිඳු කිරීම හා වැසිකිලි පහසුකම් සඳහා වියදම් දරා ගන්නා අතර ගඟවට කෝරලේ ප්‍රාදේශීය සභාවට වැව රවුමේ හට් සඳහා වියදම් දැරීමට සිදුවී තිබේ.

ලංකා ගමනා ගමන මණ්ඩලයට අතිරේක බස්රථද, දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට අතිරේක දුම්රියද යොදන්නට සිදුවී තිබේ.

ආරක්ෂාව සහ මිනිසුන් හැසිරවීම සඳහා පොලීසියේ සහ යුද හමුදාවේ සාමාජිකයින් 10,000ක පමණ පිරිසක් මහනුවරට කැඳවා තිබේ. ඔවුන්ගේ ආහාර වියදම් මෙන්ම විශේෂ රාජකාරි වියදම්ද දරන්නට සිදුවන්නේ රජයටයි. පොලිස් හා ආරක්ෂක අංශ සාමාජිකයින්ට නවාතැන් ගැනීම සඳහා මහනුවර හා ඒ අවට පාසල් 50ක් වසා තිබේ. එහි වන්දිය ගෙවීමට සිදුවන්නේ ඒවායේ ඉගෙන ගන්නා ළමයින්ට හා උගන්වන ගුරුවරුන්ටය.

මෙසේ මතුපිටින් පෙනෙන දෙයට අමතරව දළදා ප්‍රදර්ශනයේ ප්‍රභූ පෝලිමේ දියවඩන නිලමේ ප්‍රදීප් නිලංග දෑලගේ නිර්දේශයන් තුළ තවත් ඡන්ද දේශපාලනයක්ද සිදුවෙමින් පවතින බව වාර්තාවේ. ඒ ඉදිරි මාස කිහිපයක් ඇතුළත දළදා මාලිගාවේ දියවඩන නිලමේ නිලවරණය පැවැත්වීමට නියමිත හෙයිනි. එම නිලවරණයේදී ඡන්දය භාවිත කිරීමට හැකියාව ඇති ගිහි පිරිස වන්නේ පැරණි උඩරට රාජධානියට අයත් ප්‍රදේශවල දේවාලවලට අයත් බස්නායක නිලමේවරුන්, ඒවායේ ගිහි බාරකරුවන් හා පැරණි උඩරට රාජධානියට අයත් ප්‍රදේශවල කාන්තාවන් නොවන ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන්ය. එම පිරිස්වලට හා ඔවුන්ගේ පවුල්වලට දළදා ප්‍රදර්ශනය ප්‍රභූ පෝලිමේ පෙන්නීම යනු ඉදිරි දියවඩන නිලමේ නිලවරණයට ඡන්ද පින් ලැබෙන වැඩක් බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නැත. තවත් ආකාරයකින් ඉල්ලීම කළ ජනාධිපතිවරයා පවා බලාපොරොත්තු නොවූ ආකාරයට ප්‍රභූ පෝලිම තුළ සිදුවන්නේ එයයි. දියවඩන නිලමේ නිවසේ සිට ප්‍රභූ පෝලිමේ යන පිරිසට දින ගණන් මහ පාරේ පෝලිම්වල ලැග සිටින මහජනයාට සිතා ගැනීමටවත් බැරි දන්සල් ආහාර එම නිවසෙන් ලැබෙන්නේ ඒ නිසයි.

ඒ අනුව ඉදිරි පළාත් පාලන ඡන්දයේදී දළදා ප්‍රදර්ශනය මගින් සිය මැතිවරණ ජයග්‍රහණයට වක්‍ර ආකාරයෙන් වාසියක් ලබා ගැනීමට ජනාධිපතිවරයා ගත් උත්සාහයේ ප්‍රතිඵලවලට වඩා දියවඩන නිලමේවරයාගේ කටයුත්තේ ප්‍රතිඵලය ඵලදායක වනු ඇතැයි සිතිය හැකිය. මන්ද දළදා වැඳීමේ දුෂ්කරතා පෝලිම්වල සිටින සාමාන්‍ය ජනතාව එම ප්‍රභූ පෝලිම්වලට විරෝධය දක්වන නිසාය.
අප්‍රේල් 23 වැනිදා පොලීසිය නිවේදනය කරනු ලැබුයේ ඉදිරි දින කිහිපයේදී දළදා ප්‍රදර්ශනය නැරඹීම සඳහා අලුතින් පිරිස් නොඑන ලෙසය. ඒ ඒ වනවිටත් දළදා නැරඹීම සඳහා ලක්ෂ 3කට ආසන්න පිරිසක් මහනුවර නගරයට පැමිණ ඇති බව කියමින්ය. දළදා වැඳීම සඳහා ඇති සාමාන්‍ය පෝලිම් තුන මෙන්ම ප්‍රභූ පෝලිමද අවසානයේ දළදා වැඳීම සඳහා එක් වන්නේ එකම පෝලිමකටය. ඒ අනුව දළදා වැඳීම සඳහා දින ගණනාවක් මහපාරේ නිදිවර්ජිතව රස්තියාදු වන නිර්ප්‍රභූන් වන සාමාන්‍ය ජනතාවට සිදුවී ඇත්තේ ප්‍රභූන් නිසා සිය කාර්යය පමා කර ගන්නටය. දළදා ප්‍රදර්ශනයේ මහනුවර සිදුවන ඇත්ත එයයි.

විඩියෝව –

නවෝත්පාදනීය දත්ත සන්නිවේදන සේවා සැපයුම්කරුවෙකු වන ස්ටාර්ලින්ක්  සමාගමට ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ පනත යටතේ 17 බලපත්‍රයක් 2024දී ලබා දී තිබේ. මෙම පද්ධති බලපත්‍රවල මූලික ලක්ෂණය වන්නේ ඒවායේ අරමුණ ලෙසම බලපත්‍ර ලාභී ආයෝජකයන්ට නිශ්චිතභාවයක් ලබා දීමයි.

නූතන සන්දර්භය තුළ, පද්ධති බලපත්‍රයක් යනු බලපත්‍රලාභියාගේ සහ බලපත්‍ර පිරිනමන්නාගේ අයිතිවාසිකම් සහ බැඳීම් නියම කරන නීතිමය මෙවලමක් වන අතර, එමගින් මහජනතාවගේ අවශ්‍යතා ද පොදුවේ නියෝජනය කරනු ලැබේ. රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති අරමුණු පිළිබිඹු කරන බලපත්‍ර කොන්දේසි තුළ, හානිය අවම කරමින් නිශ්චිත සේවා ලබා දීම සඳහා බලපත්‍රලාභීන්ගේ බැඳීම් අඩංගු වේ. බලපත්‍ර කොන්දේසි උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රතිවිපාක විඳීමට සිදු වේ. බලපත්‍රයක් වෙනස් කිරීම, අලු‍ත් කිරීම හෝ අලු‍ත් නොකිරීම සහ බලපත්‍ර කොන්දේසි බලාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් බලපත්‍රය පිරිනමන්නාගේ බලතල නිර්වචනය කිරීම ඔස්සේ සහ එම ක්‍රියාමාර්ග සඳහා ක්‍රියා පටිපාටි සකස් කිරීම මගින්, මෙම නීතිමය මෙවලම විසින් නිශ්චිතභාවයක් නිර්මාණය කරනු ලැබේ. එමගින් ආයෝජන අවදානම් අඩු වේ. එය බලපත්‍රලාභි ක්‍රියාකරුවන්ට/සැපයුම්කරුවන්ට ප්‍රතිලාභයකි. බලපත්‍ර කොන්දේසි වෙනස් කළ හැකිය. එහෙත්, එසේ කළ හැක්කේ නිසි ්ක්‍රියා පටිපාටිය අනුගමනය කිරීමෙන් පමණි. ඒකපාර්ශ්විකව වෙනස් කිරීම අවිනිශ්චිතතාවක් ඇති කරන අතර එමගින් ආයෝජකයින්ට ලබාදෙන්නේ වැරදි සංඥාවකි. ස්ටාර්ලින්ක් බලපත්‍රයට කොන්දේසි දැමිය යුතුව තුබුණේ එය නිකුත් කළ අවස්ථාවේ මිස හිතෙන හිතෙන වෙලාවට නොවේ.

ස්ටාර්ලින්ක් බලපත්‍රයේ නීත්‍යනුකූල අන්තර් නිරෝධනය (interception) පිළිබඳ විධිවිධාන ඇතුළත් නොවන බව වාර්තා වේ. එම බලපත්‍රය විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවේ වෙබ් අඩවියේ තිබිය යුතුය. එහෙත්, එකදු බලපත්‍රයක් වත් එහි නැත. බලපත්‍රය කියවා නොමැති හෙයින් මට එය තහවුරු කළ නොහැකිය. නීත්‍යනුකූල අන්තර් නිරෝධනය සම්බන්ධ කොන්දේසි බලපත්‍රවලට ඇතුළත් කිරීමේ ස්ථාවර පිළිවෙතක් නොමැත. SLT බලපත්‍රයේ එවැනි කොන්දේසියක් ඇතුළත් වේ (1990 ගණන්වල මුල් භාගයේ නිකුත් කරන ලද මුල් බලපත්‍රයේ එවැන්නක් ඇතුළත් නොවේ). එහෙත්, මොබිටෙල් බලපත්‍රයේ අඩංගු නොවේ. දෙකම 2023 දී නිකුත් කරන ලද ඒවාය. ස්ටාර්ලින්ක් යනු සුවිශේෂ (sui generis) ආයතනයකි. එහෙත්, යමෙකු සමානකම් සොයන්නේ නම්, ස්ටාර්ලින්ක් ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් වැනි ස්ථාවර ක්‍රියාකරුවෙකුට වඩා මොබිටෙල් වැනි ජංගම ක්‍රියාකරුවෙකුට සමීප වේ. එදිරිවාදී ලෙස බලපත්‍ර වෙනස් කිරීමෙන් තොරව, සාකච්ඡා මාර්ගයෙන් රජයට වඩා හොඳ සේවාවක් ලබාගත හැකිව තිබුණි.

හුවමාරුව හෝ ද්වාරය (gateway) රට තුළ පිහිටා ඇති විට, ඇතැම් සන්නිවේදනයන් පටිගත කිරීමට අවශ්‍ය මෘදුකාංග ස්ථාපනය කිරීමට සහ එම වාර්තා එම රටේ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන බලධාරීන් වෙත ලබා දීමට හැකියාව තිබේ. නීත්‍යනුකූල අන්තර් නිරෝධනය යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ හුවමාරු වන පණිවිඩ රහසින් බැලීමට ආණ්ඩුවට පහසුකම් සැලසීමයි. මෙය ගනුදෙනුකරුවන්ගේ පෞද්ගලිකත්වය පිළිබඳ අපේක්ෂාවන් බරපතළ ලෙස උල්ලංඝනය කිරීමකි. ටෙලිකොම් පනතේ සහ අනෙකුත් නීතිවල දක්වා ඇති තත්වයන් තුළදී හැර, ක්‍රියාකරුවන්ට පෞද්ගලිකත්වය සහ රහස්‍යභාවය පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය කොන්දේසි සියලු‍ම බලපත්‍රවල අඩංගු වේ (සමහර විට starlink බලපත්‍රයේ ද තිබිය හැකිය). සාමාන්‍යයෙන්, මෙම ව්‍යතිරේක යටතේ ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම සඳහා අධිකරණ නියෝග අවශ්‍ය වේ.

ස්ටාර්ලින්ක් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ද්වාරය පිහිටා තිබෙන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ නොවේ. ඔවුන් බොහෝ රටවලින් ලැබෙන පණිවුඩ එකට ගෙන සකසනු ලබන බව පෙනේ. මෙම පසුබිම තුළ නීත්‍යනුකූල අන්තර් නිරෝධන මෘදුකාංග ස්ථාපනය කිරීම සැහෙන සංකීර්ණ කටයුත්තකි.
වඩා විශාල හා වඩා ලාභදායී වෙළඳපොළක් සහ වැඩි ආරක්ෂක අවධානයක් ඇති රටක් වන ඉන්දියාවේ සිට ක්‍රියාත්මක වීමට ස්ටාර්ලින්ක් ආයතනයට අවසර දීමේදී ආරක්ෂිතභාවය පිළිබඳ සාකච්ඡා මතු වෙමින් පවතී මෙහිදී පහත දැක්වෙන ආකාරයේ ගැටලු‍වක් මතු කර තිබේ. “අවසර ලත් සේවාවන් සඳහා පමණක් චන්ද්‍රිකා භාවිත කිරීමේදී, ඉල්ලා සිටින විට ආරක්ෂක ආයතනවලට ඇමතුම් දත්ත වාර්තා සැපයිය යුතුය. සමාගම ඉන්දියාවේ ජාත්‍යන්තර දේශසීමා තුළ ස්වාරක්ෂක කලාපයක් (buffer zone ) ස්ථාපිත කළ යුතු අතර, ඉන්දියාවෙන් ආරම්භ වන හෝ අවසන් වන සියලු‍ම ඇමතුම් රට තුළ GMPCS ද්වාරයක් හරහා ගමන් කරන බව සහතික කළ යුතුය.” ඉන්දියාවට විශේෂිත ද්වාරයක් තුළ ස්ථාපිත කළ පසු, ආරක්ෂක ආයතනවලට ඇමතුම් විස්තර වාර්තා සැපයීමට වඩා දේ සිදු විය හැකිය. සැලකීමට ගත යුත්තේ ඉන්දියාව ඉල්ලන්නේ දත්ත වාර්තා පමණක් බවයි. එනම්, A පුද්ගලයා B පුද්ගලයාට යම් වෙලාවක සන්නිවේදන කටයුත්තක යෙදුණු බව මිස, එම පණිවිඩවල පිටපත් නොවේ. ලංකාව දෙකම ඉල්ලන බවක් පෙනේ.

ශ්‍රී ලංකාව ඉතා කුඩා වෙළඳපොළක් වන බැවින්, විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවට සහ අමාත්‍යවරයාට ඉන්දියානු බලධාරීන්ට ඇති ආකාරයේ බලවත්භාවයක් ඇතැයි සිතිය නොහැක. එබැවින්, වත්මන් ක්‍රියාවලියේ අවසාන ප්‍රතිඵලය වනු ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවෙන් ස්ටාර්ලින්ක් ඉවත් කර ගැනීම සහ/හෝ ඇමරිකානු සමාගමකට එරෙහිව දඬුවම් පියවර ගන්නා රටක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාව ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ අවධානයට ලක් වීම විය හැකිය.

ජාතික ජන බලවේගය දේශපාලන බලය ලබා ගැනීමට පෙර අවධාරණය කළ එක් කරුණක් වූයේ ඔවුන්ගේ පාලනයක් යටතේ ඥාති සංග්‍රහ අහෝසි කරන බවයි. රාජ්‍ය ආයතනවල තනතුරුවලට මෙන්ම විදේශ සේවයේ තනතුරුවලටද එය එක සේ අදාළ වන බව කීවේය. එය කොතෙක් ද යත් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කර ආණ්ඩු බලය ලබා ගැනීමෙන් පසු කැබිනට් ඇමතිවරුන්ගේ හා නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන්ගේ පෞද්ගලික කාර්ය මණ්ඩලයේ තනතුරු සඳහා බඳවා ගැනීමේදී සිය ඥාතීන් එම තනතුරුවලට බඳවා නොගන්නා ලෙස ආණ්ඩුවේ බලධාරීන් දැඩි ලෙස නියෝග කරනු ලැබීය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මීට පෙර ආණ්ඩුවල ඇමතිවරුන්ගේ හා නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන්ගේ පෞද්ගලික කාර්ය මණ්ඩලවල සිටි බිරින්දෑවරු, දූ දරුවන්, ලේලිලා, බෑනලා, සහෝදර සහෝදරියන් හෝ සමීප ඥාතීන් වත්මන් ආණ්ඩුවේ ඇමති හා නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන්ගේ පෞද්ගලික කාර්ය මණ්ඩලවල දක්නට ලැබුණේ නැත. එය ඉතා හොඳ තත්වයකි.

මීට පෙර පැවති ආණ්ඩු යටතේ විදේශ සේවය හෙවත් විදේශ තානාපති හෝ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලවල සේවය සඳහා දේශපාලන පත්වීම් ලෙස ගිය දේශපාලනඥයින්ගේ දූ දරුවන් ඇතුළු ඥාතීන් සහ හිතවතුන් යළි රටට ගෙන්වා ගන්නා බවට ආණ්ඩුව පොරොන්දු වූ අතර ඒ අනුව එසේ දේශපාලන පත්වීම් ලබා ගිය පිරිස් යළි රටට කැඳවනු ලැබීය. එයද ඉතා හොඳ තත්වයකි. (විදේශ සේවය සඳහා සුදුසුකම් ලබා සිටින දේශපාලන සබඳතා ඇති පිරිස් සඳහා එම අවස්ථා අහිමි කළ යුතුයි යන්න ඉන් අදහස් වන්නේ නැත)

මෙම විදේශ සේවයේ තනතුරු සඳහා යැවීමේදී දේශපාලනීකරණයට ලක්වුණු තවත් දෙයක්ද තිබුණි. ඒ විදේශ තානාපති කාර්යාලවල සහ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලවල හමුදා අනුයුක්ත හෙවත් මිලිටරි ඇටෑච් ලෙස හමුදා සේවයේ නිරත පුද්ගලයින් අනුයුක්ත කිරීමය. ඒ සඳහා පසුගිය රාජපක්ෂ පාලන කාලවල බොහෝ විට යැවුණේ නියම සුදුසුකම් තිබූ පිරිස් වෙනුවට රාජපක්ෂවරුන් වෙනුවෙන් කටයුතු කළ හා කටයුතු කරන හිතවත් පිරිස්ය.

එම තත්වය වත්මන් ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුවක් යටතේ වෙනස් වෙතැයි යන්න හමුදා සාමාජිකයන්ගේ බලාපොරොත්තුව විය. එහෙත් එම බලාපොරොත්තුව කඩවීදෝ යන සැකයක් මතුවන සිදුවීමක් අපට වාර්තාවේ.

ඒ පාකිස්තානයේ ශ්‍රී ලංකා මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය සඳහා හා චීනයේ ශ්‍රී ලංකා තානාපති කාර්යාලය සඳහා ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය විසින් හමුදා අනුයුක්තිකයන් තෝරා යැවීමේදීය. ඒ සඳහා ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාව අයැදුම්පත් කැඳවීමෙන් පසු විභාග කිහිපයක් පවත්වා ඇති අතර එම විභාගවලට බි්‍රගේඩියර්වරුන්, තාවකාලික බි්‍රගේඩියර්වරුන් මෙන්ම කර්නල්වරුන්ද සහභාගි වී ඇත. ඉන් තේරුණු 6 දෙනෙකුගෙන් සමන්විත ලැයිස්තුවක් යුද හමුදාව විසින් ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයට යොමුකර ඇත. එසේ යුද හමුදාව විසින් ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයට යොමුකර ඇති පිරිස වන්නේ බි්‍රගේඩියර් ඒඩී රොද්‍රිගු, බි්‍රගේඩියර් යූආර්අයිබී රණතුංග, බි්‍රගේඩියර් ජීඒකේආර් ගුණරත්න, කර්නල් ඊඩබ්ලිව්ආර්එස්බී ඇහැලේපොල, කර්නල් බීඑන්එස්බී රන්ගම හා කර්නල් බීඩීටීඩී ජයරත්න යන අයයි.

එම පිරිසෙන් පාකිස්තානයේ හා චීනයේ මහ කොමසාරිස් හා තානාපති කාර්යාලවලට යැවීම සඳහා දෙදෙනෙකු තෝරා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් වන සම්මුඛ පරීක්ෂණ පෙබරවාරි 14 දින ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාගේ සාකච්ඡා කාමරයේදී පවත්වා ඇත. එහිදී තෝරාගෙන ඇති දෙදෙනා වන්නේ බි්‍රගේඩියර් ඒඩී රොද්‍රිගු, බි්‍රගේඩියර් ජීඒකේආර් ගුණරත්න යන අයයි. එසේ තෝරාගත් අයගෙන් එක් අයෙකු වන බි්‍රගේඩියර් ඒඩී (අරුණ) රොද්‍රිගු වත්මන් ආරක්ෂක නියෝජ්‍ය ඇමති විශ්‍රාමික මේජර් ජෙනරාල් අරුණ ජයසේකරගේ මස්සිනා වේ. මෙම තෝරා ගැනීම ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය අහම්බෙන් සිදුකළාද දැනුවත්ව සිදුකළාද යන්න අප දන්නේ නැත. කෙසේ වෙතත් එය දේශපාලනඥයෙකුගේ ඥාතියෙකුට ලබාදුන් අවස්ථාවක් ලෙසද මේ අවස්ථාවේ අර්ථ ගැන්විය හැකිය. මන්ද එම සම්මුඛ පරීක්ෂණයට අදාළ ප්‍රතිඵල රහසිගත වන නිසාය.

අනෙක් අතට ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාව ආරක්ෂක අනුයුක්තකයින් සම්බන්ධයෙන් වන විභාගයෙන් තෝරා යවා ඇත්තේ ඒ සම්බන්ධයෙන් සුදුසුකම් ලැබූ ඉහළම අයවලුන්ද යන්නද රහසිගත වන නිසාය. තෝරාගෙන ඇති අනෙක් බි්‍රගේඩියර්වරයාද හිටපු යුද හමුදාපති සරත් පොන්සේකාගේ අධි සහායක වශයෙන් කටයුතු කර ඇති තැනැත්තෙක්ය. එම තෝරා ගැනීම ගැන වන චෝදනාව වන්නේද හිටපු හමුදාපතිවරයාගේ වුවමනාව අනුව එය සිදුකර ඇති බවයි.

ඒ කෙසේ වෙතත් ආරක්ෂක අනුයුක්තකයෙකුට සාමාන්‍ය වශයෙන් තිබිය යුතු යැයි සැලකෙන සුදුසුකම් කිහිපයක් තිබේ. ඒ ආරක්ෂක අණ හා මාණ්ඩලික විද්‍යාලයේ සුදුසුකම, කර්නල් හෝ ඊට ඉහළ යුද හමුදා නිලයක් දැරීම, ජාත්‍යන්තර සබඳතා හෝ දේශපාලන විෂය ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ පශ්චාත් උපාධියක් තිබීම ආදියයි. තෝරාගත් දෙදෙනාට හා සම්මුඛ පරීක්ෂණ සඳහා කෙටි ලැයිස්තු කළ ගත කළ පිරිසට එම සුදුසුකම් තිබුණාද යන්න ප්‍රශ්නකාරිය. යුද හමුදාව පාර්ශ්වයෙන් අපට පැහැදිලි කරන්නේ එයයි. එම සුදුසුකම් අවශ්‍ය වන්නේ රට තුළ යුද හමුදාව තුළ කටයුතු කිරීමට එහා ගිය වගකීම් සහගත කාර්යයක් එම හමුදා අනුයුක්තිකයින්ට විදේශ මහ කොමසාරිස් හෝ තානාපති කාර්යාලවලදී සිදුකිරීමට ඇති හෙයින්ය.

විකිපීඩියා නිර්වචනයට අනුව එසේ එම සුදුසුකම් අවශ්‍ය වන්නේ, හමුදා අනුයුක්ත නිලධාරියෙකු හෝ ආරක්ෂක අනුයුක්ත නිලධාරියෙකු ‘හමුදා රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකු’ ලෙසද හඳුන්වන නිසාය. එමෙන්ම ඔහු හෝ ඇය තානාපති කාර්යාලයක හෝ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයක රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මෙහෙවරක සේවය කරන, තම රටේ ආරක්ෂක අවශ්‍යතා නියෝජනය කරන හමුදා නිලධාරියෙකු වන බැවිනි.

එවැනි අනුයුක්ත නිලධාරීන්ගේ භූමිකාව ලෙස හැඳින්වෙන්නේ, තම මව් රටේ හමුදාව සහ සත්කාරක රට අතර සම්බන්ධක ලෙස ක්‍රියා කිරීම හා තම රටේ ආරක්ෂක අවශ්‍යතා නියෝජනය කිරීම වන හෙයිනි.

එමෙන්ම එම නිලධාරීන්ගේ වගකීම් ලෙස දැක්වෙන්නේ දේශපාලන හා මිලිටරි තත්වයන් තක්සේරු කිරීම සඳහා දූත මණ්ඩල ප්‍රධානියාට (තානාපතිට හෝ මහ කොමසාරිස්වරයාට) හමුදා තොරතුරු සැපයීම, ආරක්ෂක ආධාර ක්‍රියාකාරකම් පරිපාලනය කිරීම, හමුදා සබඳතා සහ ආරක්ෂාව සඳහා ද්විපාර්ශ්වික හෝ බහු පාර්ශ්වික සහයෝගිතාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම, ආරක්ෂක ක්ෂේත්‍රයේ කොන්ත්‍රාත් සහ ගිවිසුම් සකස් කිරීම, සාකච්ඡා කිරීම සහ අත්සන් කිරීම, ආරක්ෂක කටයුතු සම්බන්ධයෙන් සත්කාරක ජාතිය සඳහා සම්බන්ධතා ස්ථානයක් ලෙස සේවය කිරීම සහ හමුදා සහ ආරක්ෂක ප්‍රතිපත්ති සංවර්ධනයන් පිළිබඳව ඔවුන්ගේ බලධාරීන් දැනුවත් කිරීම ආදියයි.

හමුදා අනුයුක්ත නිලධාරි යනුවෙන් විදේශ තානාපති කාර්යාලවල හෝ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලවල වෙනම තනතුරක් නැති අතර ඔවුන්ව අනුයුක්ත කරන්නේ එම කාර්යාලවල ඇති තනතුරකටමය. එහිදී තෝරා එවන හමුදා සාමාජිකයාගේ හමුදා තනතුරට ගැලපෙන තත්වයක තනතුරකට ඔවුන්ව අනුයුක්ත කරන අතර එය තානාපති කාර්යාලයේ හෝ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ පළමු නිලධාරියා, දෙවන නිලධාරියා හෝ තුන්වන නිලධාරියා විය හැකිය. මෙසේ අනුයුක්ත වන නිලධාරීන්ට තානාපති කාර්යාලයේ අනෙකුත් සිවිල් නිලධාරීන්ට මෙන්ම වේතන, දීමනා හා පහසුකම් හිමිවේ. ඒ යුද හමුදාවෙන් ලැබෙන වැටුප්වලට අමතරවය. ඒවා අතරට වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකා මුදලින් රුපියල් ලක්ෂ 5ක් පමණ වන ජීවත්වීමේ දීමනාවක්, නිවසක්, ළමයින්ට පාසල් හා ඊට අදාළ ගාස්තු ගෙවීම් ආදිය ලැබේ.

මේ ආකාරයට හමුදා අනුයුක්ත නිලධාරීන් ශ්‍රී ලංකාව තානාපති සේවය සලසන සෑම රටකටම නොයවන අතර ශ්‍රී ලංකාවට දේශපාලනික හා ආරක්ෂක වශයෙන් වැදගත් වන රටවලට පමණක් අනුයුක්ත කරනු ලැබේ. මෙම සටහනේ සඳහන් කළ පාකිස්ථානය හා චීනයට අමතරව ඉන්දියාව, මහ බි්‍රතාන්‍ය, කැනඩාව, ඕස්ටේ්‍රලියාව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය යන රටවල් එම රටවල් අතර තිබේ.

මෙම සේවාව අනවශ්‍ය රටවල් දක්වා දිගු කිරීම පසුගිය මහින්ද රාජපක්ෂ පාලන යුගයේදී ඇරඹී ඇති අතර එහිදී විශ්‍රාමික හමුදා නිලධාරීන් මෙන්ම ඒ සඳහා කිසිදු සුදුසුකමක් නැති කනිෂ්ඨ හමුදා නිලධාරීන්ද යොමු කිරීම සිදුවී තිබේ. එහි එක් හොඳම උදාහරණයක් වන්නේ ලන්ඩනයේ ශ්‍රී ලංකා මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ හමුදා අනුයුක්තකයා ලෙස කටයුතු කරමින් සිටියදී විරෝධයක නිරතවූ දෙමළ ඩයස්පෝරා සාමාජිකයන්ට තර්ජනය කිරීමෙන් ආපසු රටට එන්නට සිදුවූ බි්‍රගේඩියර් ප්‍රියංක ප්‍රනාන්දුය. මේ ආකාරයට හමුදා අනුයුක්තකයෙකු වශයෙන් රට නියෝජනය කරමින් පත්කරන පුද්ගලයෙකුට ඒ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම සඳහා කොතරම් දැනුමක් තිබිය යුතුද යන්න පෙන්නුම් කරන ලද එක් අවස්ථාවක් වූයේ එයයි. ඒ නිසා එම අනුයුක්ත කිරීමට අදාළ සුදුසුකම් යන්න බැහැර කළ නොහැකි සාධකයකි. සන්ඩේ ලීඩර් කර්තෘ ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් සැකකරුවෙකු බවට පත්වී සිටින හිටපු යුද හමුදා බුද්ධි අංශ සාමාජික ප්‍රේම් ආනන්ද උදලාගම රාජපක්ෂවරුන් විසින් ජර්මනියේ ශ්‍රී ලංකා තානාපති කාර්යාලයේ සේවය සඳහා යෙදවීමද විදේශ සේවය දේශපාලනීකරණයට අදාළ වෙනත් උදාහරණයකි.

හමුදා අනුයුක්තකයින් සඳහා වන යුද හමුදා විභාගයෙන් කෙටි ලැයිස්තු ගතකළ පිරිස් එසේ සුදුසුකම් ලැබුයේ කිනම් පදනමක් නිසාද යන්න හා ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය එම කෙටි ලැයිස්තුගත පිරිස අතරින් දෙදෙනෙකු තෝරා ගත්තේ කිනම් පදනමකින් යන්නද ස්වෙච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කිරීම මෙම අවස්ථාවේදී ඉතා වැදගත්ය. ඒ තෝරාගත් පිරිස අතර සිටින ආරක්ෂක නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයාගේ මස්සිනා වන බි්‍රගේඩියර් අරුණ රොද්‍රිගු ඒ සඳහා ඇත්තටම සුදුසුකම් ලබා සිටිනවා නම් සම්පූර්ණ තොරතුරු නැති තත්වය තුළ ඔහුට අසාධාරණයක් සිදුවන නිසාය. මන්ද අප පෙර සඳහන් කළ පරිදිම සුදුසුකම් තිබෙන පිරිස් දේශපාලන ඥාතීත්වය නිසා අසාධාරණයට ලක් නොවිය යුතු බැවිනි. එමෙන්ම ආණ්ඩුවට එම තනතුරු සඳහා පත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් දේශපාලන වුවමනාවක් නොතිබුණේ නම් එහිදීත් ආණ්ඩුවට අසාධාරණයක් සිදුවන බැවිනි.

ඒ නිසා පාකිස්තානයට හා චීනයට හමුදා අනුයුක්තිකයින් පත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් සිදුවූයේ හෝ සිදුවුණේ කුමක්ද යන්න පිළිබඳව මෙන්ම අනෙකුත් රටවල එම තනතුරු සඳහා තෝරා ගත්තේ කෙසේද යන්න ප්‍රසිද්ධියට පත්කිරීමේ වගකීම ඇත්තේ ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයටය. මන්ද ඔවුන් පැවති ආණ්ඩුවලින් වෙනස් බව පෙන්නුම් කළ හැක්කේ ඒ මගින් පමණක් වන නිසාය.