වත්මන් ශ්‍රී ලංකාවේ රණවිරුවා යනු කෛරාටික දේශපාලනයේ ව්‍යාජ ආදරය, කරුණාව හා කෘතඥතාව ප්‍රදර්ශනය කරමින් කිතිකවන හා උඩදමන බෝනික්කෙකි. රැවටීමකට භාජනය කරනු ලැබ සිටින මිනිස් ගොදුරකි. රණවිරුවා පිළිබඳ කථිකාව සමාජ, දේශපාලන, සංස්කෘතික හා මනෝවිද්‍යාත්මක ක්‍ෂෙත්‍ර ආවරණය කරන්නාවූ විවාදාපන්න මාතෘකාවක් ද වේ. ආත්මාර්ථකාමී දේශපාලඥයින් තම කූට දේශපාලන ජාවාරමේ දී ප්‍රයෝජනයට ගන්නා ප්‍රධානතම මෙවලම්වලින් එකක් වන්නේ ද රණවිරුවා ය. එහෙත් ව්‍යාජ දේශප්‍රේමය, ජාත්‍යාලය හා ප්‍රචණ්ඩත්වයට දාව උපන් රණවිරුවා නම් මනුෂ්‍ය පුත්‍රයා අධම පාලකයින් වෙනුවෙන් සංග්‍රාම සමයේ දී විඳි දුක් වේදනා හා අවභාගයේ දී තම තරුණ ජීවිත පූජා කළා නොවේදැයි සිතන විට ඔවුන් සොහොන් අබියස දණගසා මෙම ඛේදවාචකය ආවර්ජනය කිරීමට මෙම ලේඛකයාට සිතේ. මන්ද, ඔවුන් බහුතරයක් දෙනා තම දිළිඳු දෙම්පියන් හා සහෝදර සහෝදරියන් පෝෂණය කිරීම සඳහා දිවි පරදුවට තබා සටන්බිමට ගිය අපගේ දරුවන් ය.

ජනවාර්ගික යුද්ධයට පළමුව පාර කැපුවේ වර්ගවාදී හා ආගම්වාදී සිංහල දේශපාලඥයන් ය. ලංකාවට බි්‍රතාන්‍යයෙන් “ඩොමීනියන් නිදහස” ලබාගැනීම සඳහා සමඟිව කටයුතු කළ සිංහල, දෙමළ හා මුස්ලිම් පාර්ශ්වයන්ගේ මිත්‍රත්වය බිඳදැම්මෝ සිංහල නායකයෝ ය. ඒ අසමඟිය බෙදුම්වාදී තරුණ ව්‍යාපාරයට මං හෙළි කළේ ය. එම බෙදුම්වාදී තරුණ ප්‍රචණ්ඩ ව්‍යාපාරය රට දෙකඩ කිරීමට තරම් ශක්තිමත් බලවේගයක් වෙද්දී රටේ භෞමික අඛණ්ඩතාව වෙනුවෙන් දිවි පිදූ සොල්දාදුවන්ට මුළු රටම ණයගැතිය. යුද්ධයේ දී සටන් කර අද වනතුරුත් ජීවත් වන සොල්දාදුවන්ට රටවැසියන් ගරු කළ යුතු ය. එහෙත් ඔවුන්ට කටු ඔටුනු පළඳවා රණවිරුවා යන ලේබලය අලවා තම බල තණ්හාව සන්තර්පණය කර ගැනීමට මාන බලන දේශපාලනඥයින් හෙළා දැකිය යුතු ය.

දීර්ඝ කාලයක් පුරා ජනවාර්ගික ආන්තිකරණයකට භාජනය කරනු ලැබ සිටි දමිළ ප්‍රජාව තුළින් තරුණ සටන්කාමී ව්‍යාපාර බිහිවීම අරුමයක් නොවේ. ඔවුන් විසින් අනුගමනය කරන ලද ත්‍රස්තවාදී ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා හෙළා දැකිය යුතු ය. එහෙත් ඔවුන් ඒ තත්ත්වයට ඇදදැමුවේ ප්‍රධාන වශයෙන් ම සිංහල පාලකයින් ය. බෙදුම්වාදී යුද්ධයේ දී දිවි පිදූ දෙමළ තරුණ තරුණියන් ද බොහෝ දෙමළ රටවැසියන් සලකනු ලබන්නේ විරුවන් ලෙස ය. සිංහල, දෙමළ විරසකය ම්ලේච්ඡ යුද්ධයක් දක්වා වර්ධනය කිරීමට සිංහල පාලකයින් මෙන්ම ප්‍රභාකරන් වැනි දෙමළ බෙදුම්වාදීන් ද වගකිව යුතු බව දෙමළ ප්‍රජාවේ බහුතරයක් දෙනා මේ වන විට තේරුම්ගෙන සිටීම සතුටට කාරණයකි. දෙපාර්ශ්වයේ ම තරුණයින් දිවි පුදා ඇත්තේ තමන්ගේ නොව වෙනත් පාර්ශ්වයන් දෙකක අවශ්‍යතාව වෙනුවෙන් බව රටවැසියන් තේරුම් ගත යුතු ය.

යුද්ධයේ දී මිය ගිය දෙපාර්ශ්වයේ ම සොල්දාදුවන්ගේ නෑයින් හා හිතමිත්‍රාදීන්ට අකාලයේ තමන් හැරගිය ආදරණීයයන් සැමරීමේ අයිතියක් තිබිය යුතු ය. දකුණු ලංකාවේ ඉල්මහ විරුවන් වශයෙන් හඳුන්වනු ලබන දිවි පිදූ තරුණයින් සැමරීමට ඔවුන්ගේ නෑ හිතවතුන්ට ද අයිතියක් ඇත. යුද්ධයේ දී මිය ගිය තම ආදරණීයන් සැමරීමේ අයිතිය දෙමළ සමාජයට නැතැයි කියන්නේ කවුරුන් ද? ජනවාර්ගික යුද්ධයේ දී රටේ භෞමික අඛණ්ඩතාව සඳහා සටන් කොට දිවි පිදූ සොල්දාදුවන් සැමරීම කළ යුතු බව පිළිබඳ විවාදයක් නැත. එහෙත් එය රාජ්‍ය අනුග්‍රහයෙන් පවත්වනු ලබන යුද්ධය හා යුද ජයග්‍රහණය උත්කර්ෂයට නංවන දේශපාලන නාටකයක් නොවිය යුතු ය.

සාමය වෙනුවට යුද්ධය හා යුද ජයග්‍රහණය උත්කර්ෂයට නංවන විවිධ පරාජිත දේශපාලන භවතුන් මේ වන විට වර්ගවාදයේ හා ආගම්වාදයේ රණවිරු යාඥාව තීව්‍ර කර ඇත්තේ තමන් රණවිරුවන්ගේ අවිවාදිත ආරක්ෂකයින් බව සිංහල සමාජයට ඒත්තු ගැන්වීම සඳහා ය. යුද ජයග්‍රහණයට දායක වූ සොල්දාදුවන් ඔවුන්ගේ පටබැඳි නාමය වන “රණවිරුවා” යන නමින් හඳුන්වනවා වෙනුවට ඔවුන්ගේ නිලනාමය වන සොල්දාදුවා යන නමින් හැඳින්වීම සම්බන්ධයෙන් යුද ප්‍රේමවන්තයින් වත්මන් ජනාධිපතිවරයාට බැන අඬ ගසන්නට පටන්ගෙන ඇත්තේ “රණවිරුවාගේ” ඒකාධිකාරී හෝ කතිකයාධිපති අයිතිකරු වීමේ අටියෙන් විනා වෙනත් අරමුණක් සඳහා නොවේ. ජනාධිපතිවරණයට හා පාර්ලිමේන්තු මහා මැතිවරණයට පෙර මාලිමා නායකයන් ද විශ්‍රාමික රණවිරු බලකාය හරහා රණවිරු වලිප්පුවක් හදා ගත් අතර රණවිරුවන්ගේ “මුල් අයිතිකරුන්” වූ රාජපක්‍ෂ නඩය ප්‍රධාන සිංහල වර්ගවාදී රොත්ත බුරුත්ත මාලිමා නායකයන් වෙත හෙලුවේ ඊර්ෂ්‍යාපරවශ බැල්මකි. රණවිරු ප්‍රශස්තියේ කොඩිය රාජපක්‍ෂවරුන්ගෙන් පැහැර ගැනීමට කුරුමානම් අල්ලමින් සිටි පදක්කම් නායකයා ද මාලිමාව විසින් රණවිරු අඩයාලම පැළඳීම පිළිබඳව අපේක්‍ෂාභංගත්වයට පත් වූ බව රහසක් නොවේ. පංචායුධ විමල් හා පිවිතුරු ගම්මන්පිල ද, රණවිරුවාගේ මුර දේවතාවන් වීමට පැතූ සිහින මාලිමාව විසින් බොඳ කිරීම පිළිබඳ රහසින් දත්මිටි කෑවෝ ය.

ජනාධිපතිවරණය හා මහ මැතිවරණ කාලයේ දී මාලිමාව විසින් රණවිරුවන් හා භික්ෂූන් ලුණු කරේ ගෙන යන විට මෙම ලේඛකයාට තාවකාලික කාලකන්නි සතුටක් දැනුණි. මන්ද රාජපක්‍ෂවරුන් හා වෙනත් දූෂිත රණවිරු වන්දනාකරුවන් භුක්තියට සවිකරගෙන සිටි රණවිරු පොල්මඃකාරකම බෙදුම් නඩුවක් නොමැතිවම හිතුවක්කාර ලෙස මාලිමාව විසින් අත්පත් කර ගැනීම මඟින් ඇතිවන අලකලංචිය දැක බලා ගැනීමේ පහත් ආශාව සන්තර්පණය කරගැනීමට හැකි වූ නිසා ය. යුද්ධයට සහභාගි වූ සොල්දාදුවන් කඩේ යැවීම කවුරු කළත් වැරදි ය.

ජනාධිපතිවරණය හා මහ මැතිවරණය සමයේ මාලිමාව විසින් විශ්‍රාමික රණවිරු බලකාය හැදුවේ තත්කාලීන පසුගාමී ජනවිග්‍රහණයට අවනත වීමට සිදු වූ නිසා ය. එය ඡන්ද මවන මන්තරයක් යයි සිතූ නිසාද විය හැකි ය. එසේම දක්ෂිණාංශික වර්ගවාදී හා ආගම්වාදී බලවේගවලින් ආරක්‍ෂා වීමේ බෆර් එකක් අවශ්‍යව තිබූ නිසා ද විය හැක. එහෙත් ඒ අදූර්දර්ශී දේශපාලන තීන්දුව ගොනු පිටුපසින් එන රියසක මෙන් මාලිමාව පිටුපස ඇදී එයි. රණවිරු අඩයාලම දැන් මාලිමාවට ඔරොත්තු නොදෙන බරක් බවට පත්ව තිබේ.

රණවිරු භේරිනාදය සුළු ජන ප්‍රජාවන්ගේ කණට පරාල ඇණ ඇතුල් කරවන්නක් මෙන් දැනෙන බව මාලිමාවේ නායකයෝ දනිති. එසේම මෙම රණවිරු බෙරය බඩ බැඳගෙන වගවීම ඉටු කිරීමේ දේශීය යාන්ත්‍රණයක් හඳුන්වා දීමට කටයුතු කරන බව මානව හිමිකම් කොමිසමට ඒත්තු ගැන්විය නොහැකි බව ද ඔවුහු දනිති. ඒ සියල්ලට ම වඩා දෙමළ හා මුස්ලිම් ප්‍රජාවන් තුළ තමන් කෙරෙහි විශ්වාසයක් ගොඩ නඟා ගැනීමට රණවිරු ස්තෝත්‍රය බාධාවක් බව ඔවුන්ට පැහැදිලි ය. යුද ජයග්‍රහණය සැමරීමේ උත්සවයේ දී ජනාධිපතිවරයා තම කතාව පැවැත්වූයේ “රණවිරුවා” යන තහනම් වචනය ඉබේ කියවේදෝ ඇයි බියෙනි. ඔහු වචන අතුරින් ඇවිද්දේ බිම්බෝම්බ වැළලූ බිමක ඇවිදින ආගන්තුකයන් මෙන් ප්‍රවේශම් සහගතවය.

මාලිමා ආණ්ඩුවේ සැබෑ මෙහෙයුම්කරුවා වන ජ.වි.පෙ.් අතීතය හාරා ඇවිස්සීම මඟින් දැන් අවැඩක් මිස වැඩක් නොවේ. දැන් සාකච්ඡා කළ යුත්තේ මාලිමා ආණ්ඩුවේ වත්මන් ක්‍රියාකාරිත්වය යි. අතීත දූෂිත දේශපාලනඥයින් හා නිලධාරින් නීතිය හමුවට කැඳවීමට ආණ්ඩුව ගන්නා උත්සාහය දිරිමත් කළ යුතු ය. යුද්ධයෙන් දිවි අහිමි වූයේ සිංහල අම්මලාගේ දරුවන් මෙන්ම දමිළ අම්මලාගේ දරුවන් බවත් ඔවුන් සැමරීමට මේ අම්මලාට මෙන්ම ඒ අම්මලාට ද, අයිතිය ඇති බවත්, පවසන ජනාධිපති අනුර සමඟ සාමලැදි සියලු දෙනා හිටගත යුතු ය. යුද්ධයේ ජයග්‍රාහකයන් මෙන්ම පරාජිතයන් යන දෙපාර්ශ්වයම මේ රටේ පුරවැසියන් බව පිළිගැනීම පිළිබඳව ජනාධිපතිවරයා පැසසිය යුතු ය. රණවිරුවා යන වචනය උසුරුවන වාරයක් පාසා උතුරු නැගෙනහිර දමිළ වැසියන් ආණ්ඩුවෙන් තව තවත් ඈත්වන බව ජ.වි.පෙ නායකයෝ තම අනුගාමිකයන්ට ඒත්තු ගැන්විය යුත්තාහ. මන්ද ඔවුන්ගෙන් ඇතමෙකු තුළ තාමත් පරණ මන්ඩි ඇතුලේ ඉතිරිව ඇති නිසා ය.

ජා.ජ.බ. විසින් විශ්‍රාමික රණවිරු සංසදයක් ගොඩනඟා ඇති බව දැන දැනත්, බුද්ධාගමට ප්‍රමුඛස්ථානය ලබා දෙන බව සහතික කෙරෙන ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිපාදනය තමන් පිළිගන්නා බව මහරගම යොවුන් මධ්‍යස්ථාන ශ්‍රවණාගාරයේ දී ජා.ජ.ප. නායකයා විසින් ප්‍රකාශ කර තිබියදීත් පසුගිය මහා මැතිවරණයේ දී මඩකලපුව දිස්ත්‍රික්ය හැර උතුරු සහ නැගෙනහිර පළාත්වල සියලුම මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක ජා.ජ.බ. ජයගැනීම කෙනෙකු පුදුමයට පත් කරන සිද්ධියකි. මෙම වෙනසේ යථාර්ථය මාලිමා නායකයින් නිවැරදි වටහා ගත යුතු ය. දකුණේ පමණක් නොව උතුරේ සිදු වූයේ ඓතිහාසික අත්හදා බැලීමකි. උතුරු නැගෙනහිර දෙමළ ජනයා මාලිමාව දිනවූ බව ඇත්තය. එහෙත් එහි දී සිදු වූයේ ද දකුණේ සිංහල ප්‍රදේශවල සිදු වූවක් මෙන්ම සාම්ප්‍රදායික ප්‍රභූ දේශපාලනඥයින්ට පාඩමක් ඉගැන්වීමේ අවස්ථාවක් වශයෙන් ජනාධිපතිවරණය හා මහා මැතිවරණය ප්‍රයෝජනයට ගැනීමය. මැතිවරණ වැලි කුණාටුවේ දූවිල්ලෙන් වැසීගිය දේශපාලන භූමියේ සමෝච්ඡ රේඛා දැන් දැන් මතුවෙමින් පවතී. පළාත් පාලන මැතිවරණයේ දී ප්‍රදර්ශනය වූයේ එම දේශපාලන සමෝච්ඡ රේඛාවන් ය. උතුරු හා නැගෙනහිර දී තමන් ලැබූ ජයග්‍රහණය පහසුවෙන් ඉරිතලා යාමට ඉඩ ඇති තුනී වීදුරු තලාවක් බව මේ වන විට මාලිමා නායකය්නට අවබෝධ වී තිබිය යුතු ය.

උතුරු හා නැගෙනහිර පමණක් නොව කන්ද උඩරට දමිළ ප්‍රජාව අතර ද මාලිමාව කිසියම් ජනපදනමක් ගොඩනඟාගෙන ඇති බව ඇත්ත ය. එම ජයග්‍රහණය ලබාගෙන ඇත්තේ මාලිමා ආණ්ඩුව විසින් ක්‍රමයේ වෙනසක් ඇති කරනු ඇත යන විශ්වාසය මතය.

ක්‍රමයේ වෙනස යන්නෙන් සුළු ජන ප්‍රජාවන් තේරුම් ගන්නා දේ සිංහල බහුතරය තේරුම් ගන්නා දෙයට අමතරව තවත් දේ අයත් වන ඔවුන්ට අනන්‍ය වන ක්‍රමයේ වෙනසකි. යුද්ධයෙන් දිවි අහිමි වූ තම පවුල්වල සාමාජිකයන්ට සාධාරණය ඉටු කිරීම, තමන්ට අහිමි වූ ඉඩම් ආපසු ලබා ගැනීම, අවතැන්වූවන් යළි පදිංචි කිරීම, තම භාෂාවෙන් රටේ ඕනෑම තැනක කටයුතු කිරීමට අවස්ථාව සැලසීම, සංවර්ධන ව්‍යාපෘති හඳුන්වා දීමේ දී කුඩම්මාගේ සැලකිලිවලට භාජනය නොවීමේ අයිතිය ආදිය සුළු ජාතික ප්‍රජාවන් සලකන්නේ සිදුවිය යුතු ක්‍රමයේ වෙනසක් ලෙස ය.

යුද ජයග්‍රහණය සැමරීමේ රාජ්‍ය උත්සවයේ දී අනුර දිසානායක ජනාධිපතිවරයා අතීතයේ වෙනත් කිසිදු රාජ්‍ය නායකයකුට වඩා සාම ලැදි කතාවක් පැවැත්වුවත් එම උත්සවය, සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල සිංහල රණවිරුවන් උත්කර්ෂයට නැඟීමක් ම විය. එම තත්ත්වය පවතිනතාක් කල් දෙමළ ජනයාගේ පෑරුණු සිත් සුවපත් වන්නේ නැත.

රණවිරු ප්‍රපංචය දුෂ්කර ප්‍රහේලිකාවක් වන්නේ ජීවතුන් අතර සිටින රණවිරුවා හඳුනා ගැනීමේ පැහැදිලි හා නිශ්චිත නිර්ණායකයන් නොමැති නිසා ය. යුද්ධයට සහභාගි වූ සියලු සොල්දාදුවන් හා නිලධාරින් රණවිරුන් ද යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු අවශ්‍ය ය. යුද්ධයට සහභාගි වූ බොහෝ සොල්දාදුවන් හමුදාව අතහැර පලා ගොස් තිබේ. ඇතැමෙකු පලාගොස් ඇත්තේ තම ගිනි අවිය ද රැගෙන බව කියැවේ. මේ අතර හමුදා කඳවුරුවලින් ආයුධ පැහැර ගැනීමට ආධාර උපකාර කළ සොල්දාදුවන් ද සිටිනා බව කියැවේ. හමුදාව අතහැර පලා ආ ඇතැම් සොල්දාදුවන් පාතාලයේ කුලී වෙඩික්කාරයින් බවට පත්ව ඇත. විදේශීය රටවල කුලී හේවායන් වශයෙන් කටයුතු කරන සොල්දාදුවෝ ද වෙති. කප්පම් ගැනීම සඳහා අහිංසක තරණයින් පැහැරගෙන ගොස් මරා දැමීම පිළිබඳ චෝදනා ද ඒ අතර වේ. බහුතරය විශ්‍රාමිකයින් වශයෙන් ද ආබාධිතව ප්‍රතිකාර ලබන්නන් වශයෙන් ද අප සමාජයේ යහපත් රටවැසියන් වශයෙන් ජීවත් වන බව අවිවාදිතය.

යුද්ධය ජයග්‍රහණය කිරීම සඳහා අද්විතීය සේවයක් කළ සෙන්පතියක් අති ප්‍රමුඛයා වශයෙන් සලකනු ලබන්නේ ෆීල්ඩ් මාර්ෂල් සරත් ෆොන්සේකා ය. යුද ජයග්‍රහණයෙන් පසු එම ජයග්‍රහණය සැමරීමේ උත්සවයේ දී කේක් ගෙඩිය කැපීම සඳහා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂගෙන් ආරාධනා ලැබුවේ ද සරත් ෆොන්සේකා ය. ඔහු ජීවතුන් අතර සිටින ප්‍රධාන රණවිරුවා වශයෙන් සලකන ලදි. එහෙත් දේශපාලනයේ දී තමන්ට අභියෝගයක් එල්ල කිරීම නිසා කෝපයට පත් ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතා ඔහු අත්අඩංගුවට ගෙන සිරගෙයි ලෑමට පියවර ගත්තේ ය. ප්‍රධානම රණවිරුවා රාජද්‍රෝහියෙකු බවට පත් කරන ලදි. මෙහි දී වඩාත් බරපතළ කාරණයක් ඉස්මතු වේ. මේ ප්‍රධාන රණවිරුවා අත්අඩංගුවට ගෙන බිම දිගේ ඇදගෙන ගියේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා, ඔහුගේ බිරිඳ, ඔහුගේ බෑයින් හා මොටෙයියන් විසින් නොවේ. එය සිදුකළේ පාබල, නාවුක හෝ ගුවන් හමුදා “රණවිරුවන්” විසිනි. මේ නිසා රණවිරුවා සිටින්නේ කොතැන ද, කෙසේ ද කියා හඳුනා ගැනීම උගහට ය. එහෙත් ජීවතුන් අතර සිටින සොල්දාදුවන් හඳුනා ගැනීම අසීරු නොවේ. ඔවුන් අතර හොඳ සොල්දාදුවන් මෙන්ම නරක සොල්දාදුවෝ ද වෙති. හොඳ සොල්දාදුවන්ට ගරු කිරීමත්, නරක සොල්දාදුවන් හෙළා දැකීමත් රටවැසියන්ට භාර වගකීමකි.

ජීවතුන් අතර සිටින සොල්දාදුවන් අතරින් “රණවිරුවා” සොයාගැනීමට වෙහෙසීම නිෂ්ඵලය. අනෙක් අතින් ජීවතුන් අතර සිටින හොඳ සොල්දාදුවන් අතහැර දිවි පිදූ සොල්දාදුවන් පමණක් රණවිරුවන් වශයෙන් සැලකීම ද හොඳ නැත. මේ නිසා රණවිරු ප්‍රහේලිකාවෙන් ගැලවීම සඳහා රටවැසියන්ට රණවිරු සූත්‍රයක් අවශ්‍ය කර තිබේ. එම සූත්‍රය මෙසේ විය යුතු යයි යෝජනා කරමු.

ආණ්ඩුවේ සොල්දාදුවන් කර ඇත්තේ ඔවුන්ට අවශ්‍ය යුද්ධයක් නොවේ. එය පාලකයින්ට අවශ්‍ය වූ යුද්ධයකි. උතුරේ බෙදුම්වාදී තරුණයින් ද, කළේ ඔවුන්ට අවශ්‍ය යුද්ධයක් නොවේ. ඒ යුද්ධය අවශ්‍ය වූයේ බෙදුම්වාදී නායකයින්ට ය. එහෙත් යුද්ධයේ දිවි පිදුවේ අප රටේ තරුණයින් ය. අපගේ ජාතික ගීයේ සඳහන් වන පරිදි දිවි පිදුවේ “එක මවකගේ දරුකැල ලෙසිනා….” කටයුතු කළ යුතුව සිටි තරුණයින් ය. දිවිපිදූ තරුණයින් හා යුද්ධයේ දී ජීවිතය බේරාගත් දෙපාර්ශ්වයේ ම රටවැසියන්ව සැමරීම කළ යුත්තේ සාමය සඳහා උතුර හා දකුණ එක්ව හිට ගැනීම මඟින් පමණි. රණවිරු යන වචනය සිංහල ශබ්දකෝෂයෙන් ඉවත් කළ යුතු ය. මන්ද, කුමන තත්ත්වයක් යටතේ වුවත් ඝාතකයා විරුවෙක් නොවේ.

• ජගත් සිරිවර්ධන

ශ්‍රී ලංකාව ලෝකයට දායාද කළ ඍජු වූ ද මනා කොට ඍජු වූ ද අග්‍රගණ්‍ය උගතකු සහ බුද්ධිමතකු වූ ද වල්පොළ රාහුල හිමියන්ගේ 118 වන ජන්ම දිනය වෙනුවෙන් සමරු උත්සවයක් 2025 මැයි 24දා ශ්‍රී ලංකා පදනම් ආයතනයේදී පැවැත්විණ. මෙහිදී සමරු දේශනය පවත්වන ලද්දේ නිර්මාල් රන්ජිත් දේවසිරි මහතා (නිර්මාල්) විසිනි. සාකච්ඡාවේදී ඉදිරිපත් කළ කරුණු පිළිබඳව තවදුරටත් සාකච්ඡා කළ යුතුයයි සාකච්ඡා සභාව අවසානයේදී අදහසක් පැන නැගිණි. එමෙන් ම රාහුල හිමියන් පිළිබඳව නොයෙකුත් ගුණකථන ලියැවී සහ කියැවී තිබුණද එහිමියන් ගත් මග පිළිබඳව විවේචන දුලබය. ගල්කන්දේ ධම්මානන්ද හිමියන් ද සඳහන් කළ පරිදි රාහුල හිමියන්ගේ මග පිළිබඳව විවේචනාත්මක දෘෂ්ටියකින් බැලීමද අවශ්‍යය. මේ ලිපිය ලියැවෙන්නේ ඒ වෙනුවෙනි.

පළමුවෙන්ම මගේ ගුරුවරයකු දේශනයකදී පළ කළ අදහසක් සඳහන් කිරීමට කැමැත්තෙමි. රාහුල හිමියන් විද්‍යෝදය විශ්වවිද්‍යා ලයේ උපකුලපතිව සිටියදී කළමනාකරණ පීඨයක් ඇති කිරීමට කළ සාකච්ඡාවකදී සියලුම දෙනා එයට විරුද්ධවූ අතර පක්ෂ වූයේ රාහුල හිමි පමණක් බවත් අවසානයේදී රාහුල හිමියන්ගේ මතයට අනෙක් අය එකඟ වූ බවත් කළමනාකරණය වෙනුවෙන් රාහුල හිමි කළ සේවයට උපහාර වශයෙන් තමන් බුදුන්ට මල් පූජා කරන සැම විටම රාහුල හිමියන් වෙනුවෙන්ද මලක් පූජා කරන බවත් ඔහු කියා සිටියේය. මේ මගින් රාහුල හිමියන්ගේ අදීන බුද්ධිමත් භාවයේ තරමත් මගේ ගුරුවරයාගේ කෘතඥතාවේ තරමත් පැහැදිලි වේ.

නිර්මාල් සිය දේශනය ආරම්භයේදීම තමන් ලංකාවේ දේශපාලන කතිකාව තුළ හඳුනාගැනෙන්නේ බෞද්ධ විරෝධියෙකු ලෙස බව කීය. මමද පූජා විධි සහිත වර්තමාන ව්‍යවහාරික බුදුදහම මගේ තරුණ වියේ දීම හැරදැමුවෙමි. ඒ ඊ. ඩබ්. අදිකාරම් මහතාගේ ආභාසය නිසාය. රාහුල හිමියන්ගේ වීමංසනාත්මක දැක්ම බුදු දහමේ මේ ක්‍රියාකාරකම්වලටද යොමුවී තිබුණි. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහයන්ගේ අදහස මීට තරමක් වෙනස්ය. ගැමියන් මල් පහන් තබා බුදුන් වඳින විට ඔවුන්ගේ මාන්නය තුනී වන බවත් පන්සල්වලට නිතර නොයන ඊනියා විදග්ධයන් වන අප වැන්නන්ගේ මාන්නය අධික බවත් ඔහු කියා තිබුණි.

නිර්මාල් සිය කථාවේදී එක්තරා ප්‍රවාදයක් ගෙන එයි. එය සංක්ෂිප්තව දක්වතොත් මෙසේය. 1946 දී නිකුත් කරන ලද විද්‍යාලංකාර ප්‍රකාශයේ මෙසේ සඳහන් වේ. “‍එබැවින් භික්ෂු ජිවිතයට කැළැල් නොවන පරිද්දෙන් අපේ රටවැසියාගේ යහපතට හේතුවන යම් වැඩපිළිවෙළක් වේ නම් එහි නම දේශපාලනය වේවා කුමක් හෝ වේවා එහි යෙදීම භික්ෂුන්ට සුදුසුමය… උදාහරණයක් වශයෙන් කියතොත් අපේ රටවැසියාගේ පොදු දියුණුව සඳහා මේ ළඟදී ලැබුණු නිදහස් අධ්‍යාපනය විනාශ කරලීමට කරන හැම උත්සා හයකටම විරුද්ධව ක්‍රියා කොට එය චිරස්ථායි කරගැනීම භික්ෂුන්ට අයත් පරම යුතුකමකි.”‍ ඒ අනුව නිර්මාල් කියන්නේ මේ භික්ෂුන් විසින් ආරක්ෂා කරන නිදහස් අධ්‍යාපනයේ ඇත්ත සමාජීය ප්‍රතිඵල වන ස්ථාපිත සමාජ පර්යාය උඩු යටිකුරු කිරීම භික්ෂූන් විසින් ආරක්ෂා කිරීමට උත්සාහ කරන සාම්ප්‍රදායික සමාජ පර්යායේ අඛණ්ඩත්වය රැකගැනීම සඳහා වූ අභිලාෂයට පරස්පර වන බවයි.

විද්‍යාලංකාර භික්ෂුන්ගේ රැඩිකල් දේශපාලන නැඹුරුවම ඔවුන් සාම්ප්‍රදායික සමාජ පර්යායේ අඛණ්ඩත්වය අපේක්ෂා නොකරන බවට තර්කයක් ලෙස ඉදිරිපත් කළ හැකි යයි ද ඔහු කියයි. එනමුත් මේ භික්ෂූන් අපේක්ෂා කරන සාම්ප්‍රදායික සමාජ පර්යාය කුමක්දැයි ඔහු නිශ්චිතව සඳහන් කළේ නැති බව මගේ වැටහීමයි.

මේ සමාජ පර්යාය කුමක්ද? එය නම් බලය වේ. නිර්මාල්ම සඳහන් කරන ආකාරයට ලංකා ඉතිහාසයේ අඛණ්ඩත්වය සම්බන්ධයෙන් සැලකිල්ලට ගත හැකි ප්‍රබලම සාධකය වන්නේ භික්ෂු තන්ත්‍රයේ පැවැත්මයි.

මෙම භික්ෂු තන්ත්‍රයේ පැවැත්මට උපකාරීවූ එක ප්‍රධාන කාරණයක් වන්නේ අධ්‍යාපනය භික්ෂූන් අත තිබීමයි. මේ හරහා භික්ෂූහු දේශපාලනයට බලපෑම් කරමින් තමන් සතුව යම් දේශපාලන බලයක් නිර්මාණය කර ගත්හ. ඔවුන් දිගටම පවත්වා ගැනීමට අදහස් කරන සමාජ පර්යාය නම් මේ දේශපාලන බලය තමන් අත තබාගැනීමයි.

යටත් විජිත පාලනය තුළ අධ්‍යාපනය පන්සලෙන් ඉවත්වී භික්ෂූන්ට ඒ පිළිබඳව ඇති ආධිපත්‍යය නැතිවීම, 1931 සර්වජන ඡන්ද බලය ලැබීම, 1945 ඇතිවූ නිදහස් අධ්‍යාපනය යන කරුණු හේතුවෙන් භික්ෂුවගේ සමාජ ආධිපත්‍යය අනුක්‍රමයෙන් අඩුවූ අතර නිර්මාල් සඳහන් කරන ආකාරයට යුරෝපීයයන්ගේ පැමිණීමද ඔවුන්ගේ පැමිණීමෙන් පසුව 19 වන ශත වර්ෂයේ සිදුවූ බෞද්ධ පුනරුදයද භික්ෂුවගේ ආධිපත්‍යය සමාජය තුළ නැවත ඇති කිරීමට හේතු විය. කන්නංගර මහතා නිදහස් අධ්‍යාපනය යනුවෙන් අදහස් කළේ එවකට ගාස්තු අයකරමින් ඉගැන්වූ ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය නොමිලේ ලබාදීම බවත් අප මතක තබාගත යුතුය.
මේ අනුව නිර්මාල් සඳහන් කරන ආකාරයට එම සමාජ පර්යායයන් දෙක අතර පරස්පරයක් තිබේ.

මෙම සාකච්ඡාව නිර්ම ල් සඳහන් කළ කරුණුවලින් ඔබ්බට රැගෙන යා හැකිය.
අනුරාධපුර යුගයේ සිට භික්ෂූහු දේශපාලනයට බලපෑම් කළහ. මෙම කාරණයද විද්‍යාලංකාර ප්‍රකාශනයේ එන දේශපාලනය පිළිබඳ අර්ථ කථනය ද සැලකිල්ලට ගතහොත් ලංකාවේ දේශපාලන බුද්ධාගමේ ද දේශපාලන භික්ෂුන්ගේ ද ආරම්භය සනිටුහන් වන්නේ අනුරාධපුර යුගයේ සිටය. එය කෙතරම් බරපතළද යත් එය අටුවාවටද පිවිස තිබේ. බුද්ධඝෝෂ හිමියන් හෙළ අටුවා පාදක කර ගෙන පාලි අටුවා ලියන්නේ පස් වන සියවසේදීය.

විද්‍යාලංකාර ප්‍රකාශයේ මෙසේද සඳහන් වේ. “අද ලෝකයෙහි මනුෂ්‍යයන්ගේ යහපත පිණිස කරන හැම වැඩපිළිවෙළක් ම දේශපාලනයට අයිති යයි අපි විශ්වාස කරමු. ආගම දියුණුවට ක්‍රියා කිරීම භික්ෂූන්ට අයිති යුතුකමක් බව කවුරුත් පිළිගනිති. ආගම දියුණුව පවතින්නේ එය අදහන රටවැසියාගේ දියුණුව උඩම බව පැහැදිලිය. සිංහල මනුෂ්‍යයා බුද්ධාගම්කරයා යම් කලක දියුණු නම් බුද්ධාගමේ දියුණුවත් එම කාලයේම බව ඉතිහාසයෙන් ඔප්පු වේ.”‍ “සිංහල භික්ෂුන්වහන්සේ මුල් කාලයේ පටන්ම සිංහල ජාතියේත් සිංහල දේශයේත් බුද්ධ ශාසනයේත් දියුණුව පිණිස පුරෝගාමීව ක්‍රියා කරමින්ම භික්ෂු ජීවිතය ගත කළ බව අමතක කළ නොහැකිය.”

මේ අනුව බුද්ධාගමේ දියුණුව ලෙස විද්‍යාලංකාර ප්‍රකාශය මගින් සලකනු ලබන්නේ බාහිර දියුණුවක් බවත් අභ්‍යන්තර නැතහොත් ආධ්‍යාත්මික දියුණුව එයට අදාළ නොවන බවත් පැහැදිලිවේ.

විද්‍යාලංකාර ප්‍රකාශයට අටුවාවක් ලෙස ඉදිරිපත් කළ භික්ෂුවගේ උරුමය පොතේ අංගුත්තර නිකාය අටුවාව, දීඝ නිකාය අටුවාව, මජ්ජිම නිකාය අටුවාව සහ ධම්මපදට්ඨ කථාව උපුටා දක්වමින් රාහුල හිමියන් කියන්නේ ප්‍රතිවේදය හෙවත් නිවන අවබෝධ කිරීමත් ප්‍රතිපත්තිය හෙවත් සීලා දී ගුණධර්ම පුරුදු කිරීමත් ඇතත් නැතත් ශාසනයේ පැවැත්මට පර්යාප්තිය හෙවත් ත්‍රිපිටක ධර්ම ඉගෙනීම ප්‍රමාණවත් බවයි.

එහිමියෝ ම ප්‍රතිපත්තියත් ප්‍රතිවේදයත් පර්යාප්තියට වඩා උතුම් බැව් තථාගතයන් වහන්සේගේ මුල් ඉගැන්වීම බව සඳහන් කරති. (26 පිටුව) එමෙන්ම අටුවාවල මූලික අරමුණ සූත්‍ර පිටකයේ ඇති නිවන අරමුණු කරගත් සූත්‍ර දේශනාවලට අරුත් සැපයීමයි.

රාහුල හිමියෝ මෙයට උදා හරණ දෙති. එනම් ධම්ම පදට්ඨ කථාවේ ඇති චක්ඛුපාල කථා වස්තුව සහ අංගුත්තර නිකාය අටුවාවේ ඇති මිලක්ඛතිස්ස කථා වස්තුවයි. එයින් පසුව රාහුල හිමියෝ අටුවාව ආශ්‍රයෙන් මෙසේ කියති. “‍ග්‍රන්ථ ධුරය බලසම්පන්නයන්ට අයිති දෙයක් හැටියටත් විදර්ශනාව දුර්වලයන්ට බාරවූ දෙයක් හැටියටත් සැලකූ බවද එසේම විදර්ශන ධුරය පුරන්නට පටන් ගත අය එසේ නොකළේ ග්‍රන්ථ ධුරය පුරන්නට ශක්තිය නොතිබුණු නිසා බවද ඉහත සඳහන් කතාවලින් හොඳ හැටි පැහැදිලි වෙයි.”‍ (32 පිටුව)

ඉන් පසුව මිලක්ඛතිස්ස හිමියන් ආචාර්යයන්ගෙන් කමටහන් ගෙන වත්පිළිවෙත් කරමින් තැනින් තැන ගමන් කිරීමට අධෝ ලිපියක් ලෙස මෙසේ සඳහන් කරති. “‍අදත් මෙසේ ජීවිතය ගතකරන සමහර මහලු‍ ස්ථවිරවරු සිටිත්”‍ (32 පිටුව) මෙය සරදමකි. එනමුත් එහිමියන් අමතක කළ හෝ නොසලකා හැරි කාරණාව නම් අවසානයේදී මිලක්ඛතිස්ස හිමි මාර්ගඵල හෙවත් ප්‍රතිවේදයේ ඵලය ලැබූ බවය. (මනෝ රථපුරණි – එකක නිපාත වර්ණනාව- සයවන වර්ගය)

රාහුල හිමියන්ගේ භික්ෂුවගේ උරුමය පොතෙන් සිදුවූයේ වර්තමාන භික්ෂු පරපුරට අනුරාධපුර යුගයේ පැවති භික්ෂුවගේ උරුමය හඳුන්වා දීමයි. එනම් තමන් පිළිබඳව කරන ආර්ය පර්යේෂණයට වඩා ත්‍රිපිටකය ඉගෙනීම හා සිය දායකයන්ගේ අභිවෘද්ධිය සඳහා කරන දේ ඉහල ස්ථානයක තැබීමයි.

නමුත් රාහුල හිමියන් භික්ෂුවගේ උරුමය පොත ලියන යුගයට වඩා අද තත්ත්වය හාත්පසින්ම වෙනස් වී තිබේ. ඒ කෙසේද? තායි සහ බුරුම ආරණ්‍යවාසි භික්ෂූන් විසින් පරපුරෙන් පරපුරට රැකගෙන ආ විපස්සනා භාවනා ක්‍රම දසදින භාවනා වැඩ සටහන් හරහා ගිහියන්ගේ අතට පත්වී තිබේ. මෙම භාවනා ක්‍රම ඉගෙනීමට බටහිර සිට පැමිණි සමහර ගිහියෝ එය බටහිර සමාජය තුළ ඔසවා තැබූහ. ඔවුන් අතර වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්යවරයකු වූ භාවනානුයෝගීන්ගේ මොළයෙන් නිකුත් කරන තරංග පිළිබඳව පර්යේෂණ කළ මනෝවිද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්යවරයකු  සහ මනෝ වෛද්‍යවරයකු  ද සිටියහ. ඔවුන් තිදෙනාම ඇමෙරිකානුවෝ වෙති. සතිය පදනම් කරගෙන ආතතිය අඩුකිරීම බොහෝ ආතතියෙන් වෙසෙන බටහිර ජනයාට සහනකාරී වැඩපිළිවෙළකි. බටහිර වෛද්‍යවරු ආතතිය අඩු කිරීම සඳහා අනාපන සති භා වනාව නිර්දේශ කරති. බටහිර රටවල සතිය  කුඩා කල සිට උගන්වනු ලැබේ. මෙරටද සති පාසැල නමින් එවැනි ව්‍යාපාරයක් තිබේ. මේ අනුව භාවනාව ආතතිය අඩු කිරීම සඳහා ද නිවන් දැකීම සඳහා ද මෙන්ම දෙවියන් වහන්සේ සමඟ ඒකාත්මික වීම සඳහා ද භාවිත කළ හැකැයි සිතමි.

මේ පසුබිම මත අපේ භික්ෂූන් කළ යුත්තේ කුමක්ද? සකච්ඡා මණ්ඩපයේදී සුනිල් විජේසිරිවර්ධන මහතා පැවසුවාක් මෙන් ආධ්‍යාත්මික දියුණුව සහ බාහිර දියුණුව එක්ව ගැනීමයි. එසේ කළ හොත් අනාගතයේදී අනාපාන සතිය අපට බටහිරින් ඉගැනීමට සිදු නොවනු ඇත.

• හර්ෂ ගුණසේන