සිරිනිමල් ලක්දුසිංහ මහත්තයාව අපි දකින හැම වෙලේම ඔබේ අතේ එහෙමත් නැත්නම් ඔබේ ඉස්සරහ ටීපෝවෙ පොතක් තියෙනවා. ඒකත් ගොඩක් වෙලාවට අලුත් පොතක්. අද ඊයෙ නිකුත් වුණ එකක්. ඔබ යාවජීව කියවන්නෙක් වගෙයි…
සාමාන්‍යයෙන් මම ආස කරන ලේඛකයො කීප දෙනෙක් ඉන්නවා. එරික් ඉලයප්ආරචිචි වගේ කෙනෙක්ගෙ අලු‍ත්ම පොතක් ආ ගමන්ම මම ගන්නවා. එරික්ගෙ ඔක්කොම පොත් මම කියවලා තියෙන්නෙ. තව ලියනගේ අමරකීර්ති වගේ කෙනෙක්ගෙ. මට මතක විදිහට අමරකීර්ති විශ්වවිද්‍යාලෙ යන්නත් කලින්ම පළ කළ කෙටිකතා පොතක් ඒ දවස්වලම මම කියෙව්වා. ‘මානව භක්තිය හා සිත්තරා’ වගේ නමක් තිබුණෙ. තමන්ගෙ අලුත් පොතක් පළවුණාම මට එවන ලේඛකයො කීප දෙනෙකුත් ඉන්නවා. සාහිත්‍ය ඇගයුම් මණ්ඩල කීපයකත් මම විවිධ කාලවල කටයුතු කළා. ඒ වගේම ප්‍රධාන සාහිත්‍ය සම්මාන උළෙලවලදි වාර්ෂිකව නිර්දේශ වෙන පොත් විශේෂ අවධානෙකින් කියවනවා.
ඔබේ සාහිත්‍ය කලා ඇල්ම විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය නිසා ඇති වුණු දෙයක්ද?
පාසල් කාලයේ ඉඳලාම කියවීමේ ඇබ්බැහිය තිබුණා. තාත්ත වාම ක්‍රියාධරයෙක් වීමත් ඒකට ලොකු බලපෑමක් වෙන්න ඇති. මගේ පාසලේ වේයන්ගොඩ මධ්‍ය විද්‍යාලෙ ගුරුවරයෙක් දෙන්නෙක් විතරත් මගේ සාහිත්‍ය කලා ඇල්ම වර්ධනය කරන්න හේතු වුණා. එක්කෙනෙක් කුලතුංග කියන ගුරුවරයා. ඒ කාලෙ රුසියන් කෙටිකතාවක් පරිවර්තනය වෙලා පත්තරයකවත් පළවෙලා තිබුණෙ නෑ. කුලතුංග සර් මට කොහෙන් හරි රුසියන් කෙටිකතාවක පිටු කීපයක් කපලා ගෙනත් දුන්නා. කියවලා ඔය වගේ ලියන්න බලන්න කියලා. ඒත් අනුකරණය කරන්න එපා කිව්වා. ඒ වගේ ගුරුවරු කියවන්න ලියන්න පෙලඹීම ඇතිකළා. ඔහු දවසක් මම ලියපු කවි වගයක් දැකලා පැහැදිලා විවේක කාලවල මට ඒ කවි අරගෙන ස්ටාෆ් රූම් එකට එන්න කියලා අගය කරලා තියෙනවා.
විශ්වවිද්‍යාල ජීවිතයෙදි සාහිත්‍ය වඩාත් සමීප වෙනවා. නොයෙක් සාහිත්‍ය ක්‍රියාකරකම්වල යෙදෙනවා. සිංහල සංගමයෙ සඟරාවල මගෙ නිර්මාණ පළ වෙනවා. එක පාරක් මම ලියපු කෙටිකතාවක් වෙනුවෙන් තෑග්ගකට හම්බුණා ඊ එම් ෆෝස්ටර්ගෙ පොත. ඔය විදිහට විෂයීය අධ්‍යාපනයට බාහිරව සාහිත්‍ය කලා ගැන මගෙ විශේෂ අවධානයක් යොමුවුණා. එම් එච් කුලතිලක කියලා ඒ කාලෙ සිංහල අධ්‍යයන අංශෙ මහචාර්යවරයෙක් හිටියා. ඔහු වෙස්මූණු ගැන අධ්‍යයනය කළා. අපිත් වෙස්මූණු ගැන අධ්‍යයනය කරන්න ඔහුත් එක්ක ගියා. ඒ අතර මහාචාර්ය කුලතිලක ‘සක්කාය දිට්ඨි’ කියලා නාට්‍යයක් කළා. ඒ නාට්‍යය කරද්දි ඒකට සංගීතය සපයන්න ආ අමරදේව, සී. ද එස්. කුලතිලක වගේ අයත් එක්කත් ආශ්‍රය කරන්න ලැබුණා. ඔය විදිහට විවිධ කලා මාධ්‍යවල අත්දැකිම් තරුණ කාලෙ ඉඳලම ලැබුණා. පසුකාලීනව මගේ සංස්කෘතික චින්තාව සකස් වෙන්න මේවා ඉවහල් වුණා.
අපි දැකපු විශේෂ ලක්ෂණයක් තමයි ඔබ තුළ තියන ශාස්ත්‍රීය මධ්‍යස්ථභාවය. පුරාවිද්‍යා උරුමය වගේ සංවේදී විෂයක් ගවේෂණය කරද්දි ඔබ සීමාන්තික අගතීන්ගෙන් තොරව ඒ වෙත ප්‍රවේශ වෙනවා.
අපේ රටේ බහුතරය පුරාවිද්‍යා උරුමය දිහා බලන්නෙ හුදු වාර්ගික හරි ආගමික හරි දෘෂ්ටියකින්. සමහර පර්යේෂකයන්ගෙ පර්යේෂණ එළඹුම්වල තියෙන්නෙත් එහෙම ප්‍රවේශයක්. මගෙ ලේඛනවල කිසිම වෙලාවක මේ අගතිය දකින්නට ලැබෙන්නෙ නැහැ කියලා මට විශ්වාසයි. අපේ රටේ පුරෝගාමී පුරාවිද්‍යාඥයන්ගෙ ලේඛනවල පවා ඔය ස්වභාවය දකින්නට පුළුවන්. මාද ඇතුළුව එහෙම නොවුණ කීප දෙනයි ලංකාවෙ ඉන්නෙ. මහාචාර්ය සේනක බණ්ඩාරනායක, මහාචාර්ය ආර්. ආර්. එච්. ගුණවර්ධන, මහාචාර්ය ලියනගමගේ වගේ කීපදෙනයි ලංකාවෙ ඉන්නෙ පුරාවිද්‍යා උරුමය දිහා තුලනාත්මකව දැක්ක, ලියූ සහ ඒ පිළිබඳ මතවාද පළ කළ.
පුරාවිද්‍යාඥයන් ඔය විදිහට තුලනාත්මක නොවීම කොහොමද ජනසමාජයකට බලපාන්නෙ?
විශාල අයහපතක් සිදු වෙනවා. පුරාවිද්‍යාව තියෙන්නෙ ඉතිහාසයක් විද්‍යාත්මකව ගොඩනගන්න. පුරාවිද්‍යාව වැරදුණොත් ගොඩනගන ඉතිහාසය වැරදියි. ලංකාවෙ ජනවාර්ගික ගැටලු වුණත් ඇති වෙලා තියෙන්නෙ පුරාවිද්‍යා උරුමය හරියට දකින්න බැරිවීමෙන් කියන්න පුළුවන්. ඒ නිසා ඉතිහාසය වැරදි විදිහට නිගමනය කරනවා. ඉතිහාසය වැරදි විදිහට නිගමනය කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට රටේ වර්තමාන මිනිසුන් අතර ජාතිභේද ආගම්භේද ඇතිවෙනවා. මේක පුරාවිද්‍යා උරුම සංරක්ෂණ ක්‍රියාවලියටත් හානිකරයි. මම ඔය වගේ අත්දැකීම්වලට වෘත්තීය ජීවිතයෙදි මූණදීලා තියෙනවා. එක පාරක් පොලොන්නරුවෙ ශිව දේවාල සංකීර්ණය සංරක්ෂණය කිරීමේදී ඔහොම තත්ත්වයක් වගකිව යුතු පාර්ශ්වවල දකින්නට ලැබුණා. ඒක ඉතාම නරක තත්ත්වයක්. අපි මේ පුරාවිද්‍යා උරුමය දිහා බලන්න ඕනෑ හැම පුරාවස්තුවක්ම, පුරාවිද්‍යා භූමියක්ම පොදු මානව උරුමයක් විදිහට. මනුෂ්‍ය වර්ගයාටම එක සේ අයිති දෙයක් විදිහට. මනුෂ්‍ය වර්ගයාම එකතු වී රැකගත යුත්තක් ලෙස.
අපේ බහුතරයක් විෂය ප්‍රාමාණිකයන් සමාජයත් එක්ක ඓන්ද්‍රීය නෑ. නමුත් ඔබ ජීවිතයම ගතවෙන්නෙ ඓන්ද්‍රීය බුද්ධිමතෙක් විදිහට. කොහෙන්ද මේ වෙනස සලකුණු කරන පසුබිම සැකසෙන්නෙ?
මම හිතන්න ඔය ලක්ෂණය මට එන්නෙ අපේ තාත්තාගෙන්. තාත්ත එක්දාස් නමසිය පනස් ගණන්වල රේල්ලුවෙ වෘත්තිය සමිති නායකයෙක්. එයාට වාමාංශික අදහසක් තිබුණා. මට අවුරුදු 14 – 15 කාලෙ ඉඳලාම තාත්තා කියූ අදහස්වල වටිනාකම වැටහිලා තිබුණා. තාත්තා තනියම හිටියෙ නෑ. හැම වෙලේම සමාජයත් එක්ක ඉඳලා සමාජය ඉස්සරහට ගෙනියන්න වැඩ කළා. දුම්රිය සේවකයෙක් විදිහට මාරු වීම් එහෙම ලැබිලා යන යන තැන ඒ ගම්වල මිනිස්සු එක්ක එකතු වෙලා ඉරිදා ඉස්කෝලයක් හරි පන්තියක් හරි, ඔය වගේ වැඩ පටන් ගන්නවා අපි බලාගෙන හිටියා. එයා දුම්රියපොළට සීමා වෙන්නෙ නෑ. තමන්ගෙ ගමට ආවත් තාත්තා අපේ ගමේ ප්‍රධාන සමාජ ක්‍රියාකාරිකයෙක්. මං හිතන්නෙ ඔය ආදර්ශය තමයි මට බලපාන්නෙ. මට විතරක් නෙමේ අපේ පවුලටම.
ඒ කියන්නෙ ඔබට තියෙන්නෙ වමේ මූලයක්…
මම උපන්ගෙයි වාමාංශිකයෙක්. එහෙම කියන්න හේතුවක් තියනවා. එතකොට අපි මඩකලපුවෙ. මම ඉස්කෝලෙ අරිලා ඇවිල්ලා ඉන්නවා දැන් බඩගින්නෙ. මම කේන්තියෙන් ඉන්න අතරෙ මිදුලෙ ඔය අග්ගලා එහෙම හදන්න වේළෙන්න දාලා තිබුණ බත් කන්න එන කාක්කන්ට අල්ලන්න කණ්ණාඩි කෑල්ලක් දෙනවා. කාක්කො එළවන්න එහෙම කරනවා. මට ඉතින් තවත් කේන්ති යනවා. ඔහොම ඉන්න කොට ඒ හරියෙ පාරක් හදන වැඩ බලන ලොක්කා ට්‍රොලියක නැගලා මිනිස්සු හය දෙනෙක් විතර ඒ ට්‍රොලිය දාඩිය පෙරාගෙන පදවනවා. මේක දැක්කාම මට තව කේන්තියි. මම කරන්නෙ අර මගෙ කණ්ණාඩිය අල්ලනවා ඉඳගෙන ඉන්න ලංසි මහත්තයගෙ මූණට. ඔය ට්‍රොලිය ආපහු ස්ටේෂන් එකට ගිහින් තාත්තාට මේක රිපෝට් කරනවා. තාත්තා ගෙදර ඇවිත් මගෙන් අහනවා අර ට්‍රොලියෙ යන මහත්තයගෙ මූණට කණ්ණඩිය ඇල්ලුවෙ කවුද කියලා. මම කියනවා මම කියලා. තාත්ත ඇයි කියලා එතකොට අහනවා. එයා ඉඳගෙන යනවා අනිත් අය මැරි මැරි දාඩිය දාගෙන තල්ලු කරනවා, ඒකයි කියලා මම කියනවා. ඊට පස්සෙ අම්මාගෙන් අහනවා මම කාලාද කියලා. අම්මා කියනවා නෑ ඒකයි ඔය කේන්තිය කියලා. මට බෙත් බෙදලා දෙන්න කියලා, තාත්තා කියනවා මම උපන්ගෙයි සමසමාජකාරයෙක් කියලා.
තව දවසක් තාත්තාගෙන් ඇහුවා පියදාස මාමගෙ පක්ෂෙට බැඳෙන්නද කියලා. පියදාස කියන්නෙ තාත්තත් එක්ක රේල්ලුවේ වැඩ කරපු කෙනෙක්. පියදාස මාමාගෙ පක්ෂය කොමියුනිස්ට් පක්ෂය. තාත්තා හිනාවෙලා එයාගෙ භාෂාවෙන් “යකෝ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය කියන්නෙ විප්ලවවාදී පක්ෂයක්. විප්ලවය කරන්න අම්මාගෙන් තාත්තාගෙන් අහලා, වැඩිහිටියන්ගෙන් අහලා බැඳෙන්න කවුද?” කියලා අයියාගෙන් ඇහුවා.
යම් ශාස්ත්‍රීය ජීවිතයක් ගතකරන ප්‍රාමාණිකයෙක් ඔබ කියන විදිහට සමාජීය වීම, ඔහුගේ ක්ෂේත්‍රයට එහෙමත් නැත්නම් ඔහුගේ සම්ප්‍රදානයට හානිදායක ලෙස බලපාන්නෙ නැද්ද?
දන් ලෝකෙ පුරා ප්‍රධානම පෙළේ විද්‍යාඥයන් කලාකරුවන් ලේඛකයන් හැම විටම සමාජය එක්ක ඒකාබද්ධව ඉඳලා තියනවා. එයාලෘගෙ වැඩ සහ එයාලෘගෙ සමාජ ජීවිතය වෙන්කරලා ගන්න බෑ. අඩු වැඩි වශයෙන් අපටත් බලපාලා තියෙන්නෙ ඒ ලෝක ආදර්ශය. සමාජයෙන් වියුක්ත නොවීම කියන දියුණු මානව ලක්ෂණය තමයි අපව තව තවත් ශාස්ත්‍ර ගවේෂණය – නිර්මාණශීලීත්වය වෙතට පොලඹවන්නෙ. ඒක මනුෂ්‍යයා තුළ තියෙන ඉතාම සාධනීය දෙයක්.
ඔබට සම සමාජ පක්ෂෙත් එක්කත් දීර්ඝ ඉතිහාසයක් තියනවා…
ඔව්, මගේ ඉතිහාසය සම සමාජෙත් එක්ක බැඳිලා. අපි පනස් ගණන්වල හිටියෙ යාපනේ. මම එහෙ විශ්වනාදන් කියලා ඡන්දෙ ඉල්ලපු සමසමාජ අපේක්ෂකයාට වැඩකළා. එයා හින්දු කොලේජ් එකේ ගුරුවරයෙක්. එතැනින් පස්සෙ මම සමසමාජ පක්ෂෙට බැඳුණා. අපේ ගමෙත් සම සමාජ සමිතියක් හැදුවා. ඒක ගොඩක් දියුණු වුණා. ඒ කාලෙ මේ හරියෙ සෑම තරුණයෙක්ම වගේ සමසමාජෙ හිටියෙ. වැඩිහිටියො ඔක්කොම ශ්‍රීලංකා. කොල්ලො ඔක්කොම සම සමාජෙ මම හින්දා.
විශ්වවිද්‍යාලයට ගියාට පස්සෙත් සම සමාජ ග්‍රෑප් එකේ ලේකම් වුණා මම. ආචාර්ය ඇන්. ඇම්. පෙරේරාගෙ ජීවිතය සහ සම සමාජ පක්ෂය කියලා පොතකුත් ලිව්වා මමයි මහාචාර්ය කාලෝ ෆෝන්සේකායි මහාචාර්ය රත්නසිරි අරංගලයි. සම සමාජ පක්ෂය රාජපක්ෂ රෙජීමයට සහයා්ගය දෙද්දි අපි හිටියෙ වමේ ව්‍යාපාරය රැකගත යුතුයි කියන ස්ථාවරයෙ. අපි ඒ ආණ්ඩුවට එක්වීම ප්‍රතික්ෂේප කරලා වමේ හරයන් ආරක්ෂා කරගනිමින් එළියට ආවා.
වම අතහරින්න ඕනෑ කියලා ඔබට හිතුණ අවස්ථා නැද්ද?
කිසිම දවසක එහෙම හිතිලාත් නෑ, අද හිතෙන්නත් නෑ. මම ගෙදරට කියලා තියෙන්නේ, මැරුණාම මගේ සිරුරට රතු ෂර්ට් එකක් අන්දලා තියන්න කියලා. ඒ වගේම ඔය පාංශුකූල දාන එහෙම නැතුව අවසන් කටයුතු කරන්න කියලා.
මරණින් මතු පැවැත්මක් ගැන ඔබ විශ්වාස නොකරන බවක් ඉහත ප්‍රකාශය ඇතුළෙ ගම්‍ය වෙනවා…
ඔව්. මගෙ එහෙම විශ්වාසයක් නෑ. ඒ නිසා මරණය සම්බන්ධ බියකුත් නෑ.
ඒ කියන්නෙ අර තරුණ කාලෙ තිබුණ සම්භාව්‍ය භෞතිකවාදී අදහසම අදත් මරණය ගැන තියෙනවාද?
මරණය ගැන එදාත් අදත් තියෙන්නෙ භෞතිකවාදී අදහසක්. මැරුණාට පස්සෙ කවුරුවත් ආයෙ ඉපදෙන්නෙ නෑ. ඒ අදහස තවමත් පොඩ්ඩක්වත් වෙනස් වෙලා නෑ.
ඔය අදහස මේ එළියේ තියන සාමාන්‍ය සංස්කෘතික වටපිටාව ඇතුළෙදි මිථ්‍යාදෘෂ්ටියක් විදිහට ගන්න පුළුවන් නේද?
අනිත් අය කොහොම හිතුවත් මම ඒ අදහස දරනවා. හැබැයි මම සම්මත සංස්කෘතික සදාචාර පද්ධති එක්ක මගෙ අදහස වෙනුවෙන් ගැටුමක් හදාගෙන නෑ. ඒ පද්ධති එක්ක මම සමීපව කටයුතු කරනවා. ඒවාට මගේ ගෞරවය පිරිනමනවා. මම අනෙකාගේ විශ්වාසයට හිමි ගෞරවය ලබාදෙන අතරම මගේ විශ්වාසය එලෙසින්ම තබාගනිමින් ජීවත් වෙනවා.
ගෙවුණු දශක අටහමාරක ඔබේ ජීවිතය ගැන අද හැරිලා බලද්දි මොකද හිතෙන්නෙ?
මම හිතනවා මගේ කාලය මගෙ අතින් නිසි විදිහට කළමනාකරණය වුණා කියලා. මම රටට සහෘදයන්ට මට පුළුවන් ප්‍රමාණයෙන් යමක් දායාද කරන්නැති. ඇත්තටම දැන් නම් මට හිතෙන්නෙ මම හිටිය ඇති කියලා. මගේ බිරිඳත් දැනට අවුරුදු තුනකට ඉස්සරින් සමුගන්නවා. මම කවදාවත් හිතුවෙ නෑ එයා මට ඉස්සර වෙයි කියලා. ඒ නිසා මම හිතනවා මාත් හිටියා ඇති කියලා.
මරණය පිළිබඳ ඔබේ දැක්ම මොන වගේද?
ගුණදාස අමරසේකර මහත්තයා මෙහෙම කියලා තියනවානෙ.
නෙක හුයෙන් පැහැයෙන් අවුල් වුණ
නොවු නිමා පලසකි දිවිය අප
එය නිමාකොට දෙන අරුත් රුව
මරණයයි විසිතුරු සොඳුරු හුය
ඔන්න ඕක තමයි මරණය ගැන මගේ දැක්ම. ලස්සනයි නේද?
- ළහිරු කරුණාරත්න
