අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරියෝ දෙපළ සුප්‍රකට සිල් රෙදි නඩුවෙන් ලලිත් වීරතුංග හා අනුෂ පැල්පිට නිදොස් කර නිදහස් කළෝය. ඒ, මහාධිකරණ විනිසුරු ගිහාන් කුලතුංග දුන් මුල් තීන්දුව බල රහිත කරමිනි. අභියාචනාධිකරණ තීන්දුව වැරදියැයි කියන යමෙක් වේ නම්, කළ හැකි එකම දේ වන්නේ ඊට එරෙහිව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට අභියාචනා කිරීමයි. මේ නඩුවේදී පරාජය ලත් නීතිපතිවරයා, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට අභියාචනා කරනු ඇතැයි සිතිය නොහැකිය.
අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවේ නීතික හරි වැරදි ගැන කතාකිරීම අපේ කාර්යය නොවේ. ඒ නිසා එය දැනට තිබෙන හැටියෙන්ම අපි පිළිගනිමු. එහෙත්, එම තීන්දුවෙන් රටට, මහජනතාවට, රාජ්‍ය පාලනයට ඇතිවන බලපෑම සම්බන්ධයෙන් නම් යම්කිසි තක්සේරුවක් අපට තිබිය යුතුය. අධිකරණය ක්‍රියාවේ යොදවන්නේ රටේ මහජනතාවගේ පරමාධිපත්‍ය බලයෙන් කොටසක් වන අධිකරණ බලය නිසා, අධිකරණ තීන්දුවෙන් පසු, ජනසමාජය තුළ ඇතිවන යහපත් හෝ අයහපත් බලපෑම ගැන කතාකිරීමද මහජනතාවගේ අයිතියක් හැටියට සැලකිය යුතුය.
සිල් රෙදි නඩුව යනු කුමක්ද, එහිදි සිදුවූයේ කුමක්ද යන්න ගැන රටේ අවදිමත් මහජනතාව හොඳින් දනිති.
ජයගැනීම සඳහා මහජන දේපළ දැවැන්තතම පරිමාණයෙන් අවභාවිත කළ මෑත කාලීන ජනාධිපතිවරණය නම් 2015 ජනාධිපතිවරණයයි. එවකට ජනාධිපති ධුරයේ සිටි මහින්ද රාජපක්ෂ, මේ ජනාධිපතිවරණයෙන් ජයගැනීම සඳහා රාජ්‍ය ආයතන, රාජ්‍ය දේපළ මෙන්ම මහජන මුදල්ද රිසි සේ අවභාවිත කළේ, එම ජනාධිපතිවරණයෙන් තමා ජයගන්නා නිසා, අනාගතයේ කිසි තැනෙක ඒ ගැන ප්‍රශ්න නොකෙරේවිය කියන කල්පනාවෙනි. ඒ අවභාවිතයේ එක් ක්‍රියාන්විතයක් වුණේ, ජනාධිපතිවරණය අත්‍යාසන්නයේ (ජනාධිපතිවරණ දිනය, ජනවාරි 8දාය. ජනාධිපතිවරණය ප්‍රකාශයට පත්කළේ 2014 නොවැම්බර් 20දාය.) මහජන අරමුදල් වැයකොට, රට පුරා සිල් රෙදි බෙදාදීමයි.
මේ ගැන දැනුවත් පුරවැසියන්ගෙන් මෙන්ම දේශපාලන පක්‍ෂවලින්ද පැමිණිලි මැතිවරණ කොමසාරිස් දෙපාර්තමේන්තුවටත්, මැතිවරණ නිරීක්‍ෂණ සංවිධාන වෙතටත් ගලාඑන්නට විය. උදාහරණ ලෙස, පැෆරල් සංවිධානයට පමණක් ලැබුණු පැමිණිලි මෙසේය. 2015 ජනවාරි 3 දිනයේ පොලොන්නරුව මැදමළුව විහාරය හා ඒ අවටදී, ජනවාරි 4 (පසළොස්වක පොහොය) දිනයේ ගාල්ල, බලපිටිය, මානින්ගොඩ විහාරයේදී, එදිනම මාතර හක්මන ප්‍රදේශයේදී, එදිනම කුරුණෑගල මාවතගම, නිකගම, කොහිලගෙදර ශ්‍රී සුමංගලාරාම විහාරයේදී, එදිනම රත්නපුර කුරුවිට දෙල්ගමුව විහාරයේදී, එදිනම කුරුණෑගල මාවතගම මැහිඇල්ල ශ්‍රී සුධර්මාරාම රජමහා විහාරයේදී, එදිනම මහනුවර හාරිස්පත්තුව අලවතුගොඩ කොනකගම විහාරයේදී, එදිනම මොනරාගල සියඹලාණ්ඩුව දොඹගහවෙල කොටියාගොඩ රජමහා විහාරයේදී, ජනවාරි 7 දින, රත්නපුර මහ සමන් දේවාලයේදී (බස්රථවලින් මහජනතාව ගෙන්වා මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා අතින්ම) යනාදි වශයෙනි.
සියලු පින්වතුන් වෙත දහම් පඬුරක්
සුදු රෙදි මීටර 5ක් තිබිණි යැයි කියන මේ සිල් රෙදි පාර්සලයේ, සිල් රෙදිවලට අමතරව, ජනාධිපතිවරණ අපේක්‍ෂක මහින්ද රාජපක්ෂගේ පණිවුඩයක් ඇතුළත් පත්‍රිකාවක්ද විය. ‘සීල සමාධි පඤ්ඤා ධර්ම මාර්ගයේ පියවරෙන් පියවරට ගමන් කිරීමටද, සියලු කුසල ක්‍රියාවල නිරතවී ගුණධර්ම රැස්කිරීමටද, දුක්දොම්නස්වලින් මිදී ආධ්‍යාත්මික සුවයෙන් සිත් සනසාලීමටද, අවසන බුදු පසේ බුදු මහරහතුන් වහන්සේලා නිවී සැනසී වදාළ නිවන් සම්පත් සාක්ෂාත් කරගැනීමටද කැමති සියලු පින්වතුන් වෙත, අතිගරු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මැතිතුමාගේ ‘මහින්ද චින්තන‘ ප්‍රතිඵලවලට අනුව යමින් දැහැමි රටක තිරසර පැවැත්ම සහ එහි අභිවෘද්ධිය තහවුරු කරනු වස් සකස් කරන ලද මෙම දහම් පඬුර මහත්වූ භක්ත්‍යාදරයෙන් පිරිනැමෙන වගයි.’ යනුවෙන් එහි සඳහන් විය.
ග්‍රාම නිලධාරි වසම් 12,596ක් හා විහාරස්ථාන 11,021ක් අවරණය වන පරිදි තෝරාගත් වැඩිහිටියන් හා පාසල් ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් 773,000ක් සඳහා එක් අයකුට රෙදි මීටර් 5 බැගින් ලබාදීමට ආණ්ඩුව කටයුතු කර තිබුණි.
මැතිවරණය මුවවිටේ, රටේ හැම තැනින්ම සිල් රෙදි බෙදාදීම පිළිබඳව තමන් ලද පැමිණිලි ගැන, පැෆරල්, කැෆේ, සීඑම්ඊවී හා ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ්‍රී ලංකා යන මැතිවරණ නිරීක්‍ෂණ ආයතන මැතිවරණ දෙපාර්තමේන්තුව සමග සාකච්ඡා කෙළේය. ඒ අතර, ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ආයතනය ‘පැහැදිලිවම මැතිවරණ දූෂණයක් වන, මෙම නීති විරෝධී සිල් රෙදි ප්‍රතික්‍ෂෙප කරන ලෙස’ බෞද්ධ හිමිවරුන්ගෙන් පුවත්පත් දැන්වීම් පළකරමින් ඉල්ලා සිටියේය. බොහෝ නායක හිමිවරුන් එය පිළිගෙන සිල් රෙදි ප්‍රතික්‍ෂෙප කළ අතර භාරගත් සමහර පිරිස් ඒවා බෙදීම අත්හිටුවූයේය.
මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක්
මේ සියලු ප්‍රයත්නවල දායකත්වයෙන්, රට පුරා මහා පරිමාණයෙන් කරන්නට ගිය මැතිවරණ දූෂණයක් බෙලහීන කළ හැකිවිය. ජනාධිපතිවරණයෙන් පසුව, 2015 අප්‍රේල් මාසයේදී, පැෆරල් සංවිධානය මේ ගැන මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනු කළේය (එස්සීඑෆ්ආර් 76/15). එයින් ප්‍රතිකර්ම තුනක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් අපේක්ෂා කරන ලදි.
- ජනාධිපතිවරණ සමයේ රාජ්‍ය බලය හා දේපළ අවභාවිත කළ ලලිත් වීරතුංග මහතා ඇතුළු පිරිසට එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ලෙස නීතිපතිට නියෝග කිරීම
- එමගින් රජයට වූ පාඩුව ගණනය කරන ලෙස විගණකාධිපතිට නියෝග කිරීම
- නැවත මෙවැනි තත්වයක් ඇති නොවීමට ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම
නඩුව අතරමගදී, නීතිපතිවරයාත්, විගණකාධිපතිවරයාත්, පෙත්සම්කාර පාර්ශ්වය ඉල්ලූ සහන ලබාදීමට අධිකරණය ඉදිරියේ පොරොන්දු වූහ. එනම් අදාළ පාර්ශ්වයන්ට එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන බවට පොරොන්දු වූහ. ඒ අනුව පැෆරල් සංවිධානය සිය මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුව ඉල්ලා අස්කර ගත්තේය.
පොරොන්දුවූ පරිදි, නීතිපතිවරයා, විදුල් සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවේ සභාපති ලලිත් චන්ද්‍රකුමාර වීරතුංගට (එහි සභාපති හැටියට නිල බලයෙන් පත්වන්නේ ජනාධිපති ලේකම්වරයාය.) හා කොමිෂන් සභාවේ අධ්යක්ෂ ජෙනරාල් විතාන පැල්පිට කෝරාලගේ අනුෂ පැල්පිටට එරෙහිව කොළඹ මහාධිකරණය ඉදිරියේ අංක එච්සී 8026/15 නඩුව පැවරීය. 2014 ඔක්තෝබර් 30 සහ 2015 ජනවාරි 5 අතර කාලය තුළ විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසමට අයත්, රුපියල් මිලියන 600ක් විදුලි සංදේශ පනතේ ප්‍රතිපාදනවලට පටහැණිව, සිල් රෙදි ලබාගැනීම සඳහා ජනාධිපති ලේකම් නමින් කොළඹ ලංකා බැංකුවේ තැප්‍රොබේන් ශාඛාවේ අංක 7040016 දරන ජනාධිපති ලේකම් නමින් පවතින ගිණුමට ප්‍රේෂණය කිරීමෙන් දේපළ වංක ලෙස සාවද්‍ය පරිහරණය කිරීම, ඊට අනුබල දීම, අනුබල දීමට කූමන්ත්‍රණය කිරීම යන චෝදනා විත්තිකරුවන්ට එරෙහිව නගා තිබිණ.
නඩුව අවසානයේදී මහාධිකරණ විනිසුරු ගිහාන් කුලතුංග විත්තිකරුවන් දෙදෙනාම චෝදනාවන්ට වැරදිකරු බවට තීරණය කළේය. අධිකරණ ක්‍රියාවලිය ආශ්‍රිතව පහත කරුණු ඉස්මතු කළ හැකිය.
- ලලිත් වීරතුංග යනු රාජ්‍ය නායකයාගේ ලේකම්වරයා වන අතර, සියලු රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගේ නායකයාය. ඔහුගේ ආදර්ශය මුළු රාජ්‍ය සේවයටම බලපායි.
2015 ජනාදිපතිවරණය කැඳවෙන්නේ, ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ 18 වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය යටතේ තුන්වැනි වරටත් ජනාධිපතිවරණයකට ඉදිරිපත් වීමට අභිලාෂය ප්‍රකාශ කිරීම නිසාය. ඒ ඔහුගේ ධුර කාලය අවසන් වීමට පෙරය. එම අභිලාෂය පිළිබඳ ප්‍රකාශය අත්සන් කිරීමට ජනාධිපතිට බාරදෙන්නේ මේ ලේකම්වරයා විසිනි. ඒ නිසා ජනාධිපතිවරණය 2015 ජනවාරියේ පැවැත්වෙන්නට නියමිත බව ලේකම්වරයා හොඳින් දනියි. සිල් රෙදි බෙදා ජනතාව බෞද්ධාගමික කටයුතුවලට උනන්දු කරවීමට අවශ්‍ය වී නම්, ජනාධිපතිවරණයට සැලකිය යුතු කාලයකට පෙර හෝ පසුව සිල් රෙදි බෙදාදිය හැකිව තිබුණි. එහෙත්, බෙදාදුන්නේ ජනවාරි 4 පොහොයදා, ජනාධිපතිවරණයට දින 4ක් තිබියදීය. පාර්සල්වල අපේක්‍ෂකයාගේ පුණ්‍ය ප්‍රාර්ථනා පණිවුඩයක්ද ඇතුළත් කර තිබිණ.
- මැතිවරණයක් ප්‍රකාශයට පත්කළ පසු (ප්‍රකාශයට පත් කළේ නොවැම්බර් 20 දාය.) අපේක්‍ෂකයකු ප්‍රවර්ධනය කිරීමට මෙවැනි දේ කිරීම, මැතිවරණ දූෂණයක් හැටියට නීතියෙන්ම සලකන බව ජනාධිපති ලේකම්වරයකු නොදැන සිටින්නට හැකියාවක් නැත. නොවැම්බර් 22 දා, මැතිවරණ කාලයක රාජ්‍ය දේපළ භාවිතය සම්බන්ධයෙන් උපදෙස් අඩංගු වන මැතිවරණ කොමසාරිස්ගේ චක්‍රලේඛද නිකුත් කර තිබිණ.
- ඒ පසුබිම තිබියදීය, විදුලි සංදේශ කොමිසමේ (ටීආර්සී) මුදල්වලින් රුපියල් මිලියන 600ක් හදිසියේ පිටතට ගෙන සිල් රෙදි මිලදී ගෙන බෙදාහරින්නේ.
මෙම මහාධිකරණ නඩුවේදී, ඉතාම වැදගත් ලෙස පෙනුණේ විනිසුරු ගිහාන් කුලතුංග විත්තිකරුවන්ගෙන් හා සාක්‍ෂිකරුවන්ගෙන් අසන ලද ප්‍රශ්න නිසා මතුවුණු තොරතුරුය. ඔහු මතුකළ සමහර ප්‍රශ්න මේවාය.
- නීතියට පටහැණිව මැතිවරණ කොමසාරිස්ගේ චක්‍රලේඛ නොසලකා හදිසියේ සිල් රෙදි බෙදාදීමට තිබුණු අවශ්‍යතාව කුමක්ද? 2. ලංකාවේ බෞද්ධයන් වැඩිපුර සිල් සමාදන් වන්නේ වෙසක්වලටද? පොසොන්වලටද? නැතිනම් සිල් රෙදි බෙදාදුන් ජනවාරි පෝයටද? 3. සිල් රෙදි නොමැති වීම නිසා ලංකාවේ බෞද්ධයන්ට සිල් ගැනීමට නොහැකි වූ අවස්ථා වාර්තාවී තිබේද? 4. ටීආර්සී අරමුදල්වලට කිසිම සම්බන්ධයක් නැති අරමුණක් වෙනුවෙන් මේ තරම් හදිසියේ මුදල් ලබාගැනීමට හේතු කවරේද?
මහාධිකරණ තීන්දුවේ වැදගත් කරුණු
සිය තීන්දුවේදී මහාධිකරණ විනිසුරුවරයා මෙසේ ලියයි. ‘මේ නඩුවේ විත්තිකරුවන් දෙදෙනාට එරෙහිව පෙර වැරදි කිසිවක් නොතිබීම ගැන මගේ අවධානය යොමුකරමි. විත්තිකරුවන් දෙදෙනාම දීර්ඝ කාලයක් නිකැළැල් රජයේ සේවයක් කර ඇති බවට මගේ අවධානය යොමුකරමි.
විදුලි සංදේශ කොමිසම ව්‍යවස්ථාපිත ආයතනයක් වන අතර, රජය සිදුකළ යුතු නියාමනයක් සිදු කරමින් මුදල් උපයන ආයතනයකි. එවැනි ආයතනයක භාරකාරත්වය දරන විට පොදු මහජනතාව ගැන වගකීමක් එම නිලධාරීන්ට ඇත. සාක්‍ෂිවලින් පෙනීයන්නේ විත්තිකරුවන් ඔවුන්ගේ පත්කිරීම් බලධාරියා (එනම් ජනාධිපති, අවධාරණය ලේඛකයාගේ) වෙනුවෙන් මෙම ක්‍රියා සිදුකිරීමට යොමුවී ඇති බවය.
දෙවැනි විත්තිකරු (ලලිත් වීරතුංග) වසර 10කට වැඩි කාලයක් මේ පත්වීම් බලධාරියා (ජනාධිපති) යටතේ සේවය කර ඇති අතර, පළමුවැනි විත්තිකරු (අනුෂ පැල්පිට) ද මෙම ආයතනයේ කලක් සේවය කර ඇත. එවක පැවැති දේශපාලන සංස්කෘතිය යටතේ රජයේ සේවකයන් හා විධායක නිලධාරීන් මෙවැනි තීන්දු තීරණ ගැනීම්වලට යොමුවීමේ ස්වභාවයක් තිබී ඇත. මෙම නඩුවේදී මිලියන 600ක මුදල විත්තිකරුවන් පෞද්ගලික පරිහරණයට හෝ ඔවුන් වෙත ඍජුව ලබාගෙන නැත. යම් අකාරයකට නිල මට්ටමෙන් සැලසුම් කරමින් තිබූ ව්‍යාපෘතියක් නීති විරෝධී ආකාරයට මැතිවරණ කාලයකදී යොමුකිරීමක් කර ඇත. එය අපරාධ නීතිය අනුව සාපරාධී සාවද්‍ය පරිහරණය වේ.
අප සමාජයේ අල්ලස දූෂණය සම්බන්ධයෙන් බරපතළ කතිකාවක් ඇති අතර එයට පදනමක්ද ඇත. එවැනි අවස්ථාවක මේ ආකාරයේ වරද සඳහා දඬුවම් නියම කිරිමේදී විත්තිකරුගේ කෝණයෙන් පමණක් නොව සමාජිය කෝණයෙන්ද බලා දඬුවම් නියම කිරීම මෙම අධිකරණයේ වගකීම හා යුතුකම වේ. මේ විත්තිකරුවන් වරදකරුවන් කර ඇති චෝදනාවන්ට නීතියෙන් නියම කර ඇති උපරිම දඬුවම වසර දෙක බැගින් වන සිරදඬුවම්ය. ඊට අමතරව දඩ මුදලක්ද නියම කර ඇත.’
ඒ අනුව, විත්තිකරුවන්ට අවුරුදු තුන බැගින් සිරදඬුවම්ද, දඩ මුදල්ද නියම කෙරිණි. විත්තිකරුවන් අභියාචනාධිකරණයට අභියාචනා කරන්නේ එම තීන්දුවට එරෙහිවය. අභියාචනාධිකරණය ඔවුන් නිදොස් කර නිදහස් කළේය.
එම තීන්දුව ලබා අධිකරණ ශාලවෙන් පිටතට ආ ලලිත් වීරතුංග හා අනුෂ පැල්පිට මාධ්‍යවලට කී දේ හරහා, මේ අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවේ සමාජ බලපෑම ගැන කල්පනා කළ හැකිය.
‘අපට එරෙහිව තිබුණු චෝදනාවලින් නිදොස් කොට නිදහස් කිරීම මා දකින්නේ සමස්ත රාජ්‍ය සේවයටම කළ ලොකු උපකාරයක් විදියටයි. පහුගිය කාලයේ අපට ලැබුණු තීන්දුවෙන් පසු රාජ්‍ය සේවය අකර්මණ්‍ය වුණා. අපේ සහෝදර නිලධාරීන් තීන්දු තීරණ ගන්න හොඳටම බයවුණා. සමහර අවස්ථාවල ඔවුන් කිසිම තීරණයක් ගත්තේ නැහැ. නැත්නම් තීරණ නොගෙන මගහැරියා. ඒක සාධාරණයි. අපව නිදොස් කොට නිදහස් කිරීමත් සමග රාජ්‍ය සේවයටත් තීරණ ගැනීමට සවියක් ලැබුණා. රාජ්‍ය සේවකයන් තීරණ ගන්නේ මහජනතාවගේ පැත්තෙන්. රාජ්‍ය සේවයේදී සිදුවිය යුත්තේද එයයි. ..අද අධිකරණය අපට ලබාදුන්න තීන්දුවෙන් සමස්ත රාජ්‍ය සේවයටම කොළ එළියක් දැල්වුණා. තමුන් නිවැරදිව අවංක තීරණ ගත්තොත් තමුන්ව ආරක්ෂා කරන්න අධිකරණය සැදී පැහැදි සිටින බවට විශ්වාසයක් මේ තීරණය සමග රාජ්‍ය සේවයට ලැබුණා.’ (2020 නොවැම්බර් 22 ඉරිදා, මව්බිම පුවත්පත.)
බය නැතිව තීරණ ගන්න
මේ නිදොස් වූ දෙදෙනා කියන්නේ කුමක්ද? රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට බය නැතිව ඍජු තීරණ ගැනීමට තීන්දුවෙන් සවිය ලැබුණු බවත්, එවැනි තීරණ ගන්නවුන් ආරක්ෂා කිරීමට අධිකරණය සැදී පැහැදී සිටින බවට විශ්වාසයක් ලැබුණු බවත්ය.
ඔවුන් කියන මේ ‘බය නැති තීරණය’ කුමක්ද? විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසමට අයත්, රුපියල් මිලියන 600ක්, මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරණ අපේක්‍ෂකයා ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ජනාධිපතිවරණයට දින 4ක් තිබියදී, පන්සල්වලට සිල් රෙදි බෙදාදෙන්නට යෙදවීමට තීරණය කිරීම හා එය ක්‍රියාවේ යෙදවීමයි. මේ කිසිවක් නීතිමය වශයෙන් වැරදි නොවන්නට පුළුවන. එනිසා ලලිත්-අනුෂ වරදකරුවෝද නොවෙති. එහෙත්, ව්‍යවස්ථාපිත රාජ්‍ය ආයතනයක් වන විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසමට අයත් මිලියන 600ක්, සිල් රෙදි මිලදී ගැනීම සඳහා යොදා ඒවා ජනපතිවරණය කටේදී බෙදාදිය යුත්තේ ඇයි? මහජන මුදල් එලෙස එක් අපේක්‍ෂකයකුගේ වාසිය තකා යෙදවීම ගැන වගකියන්නේ කවුද? දේශපාලකයන්ද? රජයේ නිලධාරීන්ද?
මහාධිකරණයේදී විත්තිය තහවුරු කරන්නට උත්සාහ කළේ, සිල් රෙදි බෙදීමට රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිමය තීන්දුවක් තිබුණු බවයි. එසේම ජනාධිපතිවරයා නියම කරන පරිදි කටයුතු කිරීමට රාජ්‍ය නිලධාරීන් වන තමන්ට සිදුවන බවයි. එහෙත්, රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියක් තිබුණා වුණත්, ජනාධිපතිවරණය මුවවිට මැතිවරණ කොමසාරිස්ගේ චක්‍රලේඛ නොසලකා ඒ ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාවට නැංවිය නොහැකිය. ඒ සියලු ප්‍රතිපත්ති මැතිවරණ කාලය තුළ එම මගපෙන්වීම්වලට යටත්ය. අනෙක, අරමුදල් නැති තත්වයක් යටතේ, ඊළඟ අවුරුද්ද සඳහා මුදල් වෙන්වන තුරු නොසිට, ජනවාරි 4 වැනිදාම සිල් රෙදි බෙදන්නට වුවමනා වුණේ ඇයි? ටීආර්සීහි සමාජ මෙහෙවර (සීඑස්ආර්) ගිණුමේ නොතිබුණු මුදලක් ජනාධිපති ලේකම්ගේ ගිණුමට එක දිනක් තුළ වහාම බැර කරගෙන එදිනම සිල් රෙදි මිලදී ගැනීමට කටයුතු කළේ ඇයි? ටීආර්සීයෙන් ලබාගත් මිලියන 600ම සිල් රෙදි මිලදී ගැනීමට යොදාගත් බවට තිබෙන සහතිකය කුමක්ද?
තීන්දු දෙක
මහාධිකරණය දුන් තීන්දුවේ මෙසේ සඳහන් වෙයි. ‘..එවැනි ආයතනයක භාරකාරත්වය දරන විට පොදු මහජනතාව ගැන වගකීමක් එම නිලධාරීන්ට ඇත. සාක්‍ෂිවලින් පෙනීයන්නේ විත්තිකරුවන් ඔවුන්ගේ පත්කිරීම් බලධාරියා (එනම් ජනාධිපති) වෙනුවෙන් මෙම ක්‍රියා සිදුකිරීමට යොමුවී ඇති බවය.’
අභියාචනාධිකරණය සිය තීන්දුවේ මෙසේ සඳහන් කරයි.: ‘සිල් රෙදි බෙදා දෙනු ලැබුවේ සිල් ගැනීමේ අරමුණින් සිටි පුද්ගලයන්ගේ අවශ්‍යතාව අනුවය. මෙම ක්‍රියාව සිදුකර ඇත්තේ එවකට සිටි ජනාධිපතිවරයාගේ උපදෙස් අනුවය. මේ සිල් රෙදි බෙදාහැරීමේ ව්‍යාපෘතිය දියත් කිරීමට එවකට සිටි ජනාධිපතිවරයා නියෝග කර ඇති බවද සාක්කිවලින් හෙළි වේ. මහාධිකරණයට ඉදිරිපත්වී ඇති සාක්කි අනුව සිල් රෙදි ව්‍යාපෘතිය 2014 මාර්තු 20 දින ආරම්භ කරන ලද බව ඉතා පැහැදිලි වේ…
..තවදුරටත් කරුණු විමසා බැලීමේදී මෙම ව්‍යාපෘතිය දියත් කර ඇත්තේ සැදැහැවතුන්ගේ යහපත වෙනුවෙන්ය. එය පුණ්‍යාධාර ව්‍යාපෘතියකි. තවද දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශවල සැදැහැවතුන්ට සිල් රෙදිවල අවශ්‍යතාව එවකට බෞද්ධ කටයුතු පිළිබඳ සම්බන්ධීකරණ ලේකම් හිමි (වටිනාපහ සෝමානන්ද හිමි, අවධාරණය ලේඛකයාගේය.) විසින් දෙවැනි විත්තිකරුගේ අවධානයට යොමු කර ඇත.
දෙවැනි විත්තිකරු මේ පිළිබඳ සොයාබැලීමේදී විශේෂ ජනාධිපති අරමුදලේ ප්‍රමාණවත් මුදල් තිබී නැත. ඒ අනුව දෙවැනි විත්තිකරු අදාළ මුදල් විදුලි සංදේශ කොමිසමෙන් ලබාගැනීමට තිරණය කර ඇත. කොමිසම මෙවැනි සමාජසේවා කටයුතුවලට සහභාගි වීම රහසක් නොවේ. කොතලාවල ආරක්ෂක අරමුදලට කොමිසම දායක වී තිබේ.
මෙවැනි සමාජ සේවාවන්හි යෙදෙන ආයතනයකින් අරමුදල් ඉල්ලීම සම්බන්ධයෙන් දොස් පැවරිය නොහැක. ලබාගත් මේ අරමුදල් යළි ගෙවන බවට දෙවැනි විත්තිකරු එහි ප්‍රධාන ගණකාධිකාරිවරයාට දැනුම් දී ඇත. එහෙත් කොමිසමේ අධ්යක්ෂ මණ්ඩලය පසුව තීරණය කර ඇත්තේ එය පරිත්‍යාගයක් ලෙස සලකන බවය.
ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ දෙවැනි විත්තිකාර හිටපු ජනාධිපති ලේකම්වරයා නිකැළැල් රාජ්‍ය සේවකයකු බවය… නවීන වාණිජ ලෝකයේ තීරණ ගැනීමට අධ්යක්ෂ මණ්ඩලය එකට රැස්විය යුතුයැයි සිතිය නොහැක. කොමිසමට වාචික තීරණ ගැනීමට බාධාවක්ද නොමැත. සියලු සාක්කි විමසීමේදී පෙනීයන්නේ මෙම ව්‍යාපෘතියට මුදල් මුදාහැරීමට කොමිසම ගනු ලැබුවේ සාමූහික තීරණයක් බවයි. එය විත්තිකරුවන් ගත් තීරණයක් නොවේ. විත්තිකරුවන් මෙය කර ඇත්තේ වැරදි සහගත අරමුණකින් නොවේ. එනිසා අදාළ මුදල පරිහරණය කිරීම යුක්තිසහගත වේ. එය සාපරාධි සාවද්‍ය පරිහරණයක්ද නොවේ.’ (ලංකාදීප, 2020 නොවැම්බර් 20)
අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවෙන් නිදොස් කරන ලද විත්තිකරුවන් ඇතුළු, ඔවුන් සිතන ආකාරයටම සිතන අනෙක් රාජ්‍ය නිලධාරීන් මෙන්ම දේශපාලකයන්ද සිතන්නේ, ඉහත ආකාරයෙන් නීතිය ඉක්මවා කටයුතු කිරීමට තිබුණු බාධාවක් අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවෙන් ඉවත් වුණු බවයි. ඒ අනුව, දේශපාලකයන්ගේ වුවමනාවට, ඔවුන්ගේ වාසිය හා ඔවුන්ගේ ප්‍රතිවාදීන්ගේ අවාසිය සඳහා, ඕනෑම රාජ්‍ය ආයතනයක මුදල්, කිසිම වගවීමක් නැතිව වියදම් කිරීමට තීරණ ගන්නට දැන් රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට හැකිය. දෙපාර්තමේන්තුවක, ව්‍යවස්ථාපිත කොමිෂන් සභාවක හෝ අමාත්‍යාංශයක ප්‍රධාන වගකීම්, ගණන් දීමේ නිලධාරී තනතුර දරන්නන්, මේ ආකාරයෙන් මහජන මුදල් අවභාවිතයට පෙළඹෙන විට ඔවුන්ට ‘බ්ලැන්කට් කවර්’ එකක් හෙවත් අසීමාන්තික ආවරණයක් නීතියෙන්ම (අභියාචනාධිකරණයෙන් නොවේ) ලැබෙන විට, රටේ මහජන මුදල් පිළිබඳ අනාගතයේ වගකියන්නේ කවුද?
නිදොස් වී උසාවියෙන් එළියට ආ ලලිත් වීරතුංග මහතා මාධ්‍යවලට මෙසේද කීය. ‘රාජ්‍ය නිලධාරීන් රටේ ජනතාවගේ ප්‍රශ්න විසඳීමට තීරණ ගැනීමේදී මඳක් චක්‍රලේඛ හා නීති පොතෙන් බැහැරව ගොස් කටයුතු කළ යුතුයි.’ (නොවැම්බර් 20, දිවයින) ■
පෞද්ගලික ප්‍රතිලාභයක් නැති වුණත්
මහජන මුදල් කාබාසිනියා කරන්න පුළුවන්ද?
රෝහණ හෙට්ටිආරච්චි විධායක අධ්යක්ෂ, පැෆ්රල්
විත්තිකාරයො දෙදෙනා නිදහස් වීම නෙවෙයි ප්‍රශ්නය. ඒ නිදහස් වීම හරහා සමාජයට දෙන පණිවිඩය කුමක්ද යන්නයි. දෙවැන්න, ඒ දෙදෙනා නිදොස් වුණාට පස්සේ මාධ්‍යයට ඇවිල්ලා දීපු පණිවුඩවලින් සමාජගත වෙන පණිවුඩය.
මහාධිකරණ නඩුවේදී විනිසුරුතුමාගේ ප්‍රශ්නකිරීම්වලින් පැහැදිලි වුණා මුළු රටටම, මේක දැන දැනම හිතාමතා මැතිවරණ ව්‍යාපාරයට රාජ්‍ය මුදල් පාවිච්චි කිරීමක් කියලා. ඒ මොහොතේ සිල් රෙදි බෙදන්න තිබුණු අවශ්‍යතාව විනිසුරුතුමා ප්‍රශ්න කළා. දේශපාලකයකුගේ නියෝග මත රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමක් නිලධාරීන්ට මගහැර යන්න බැහැ. නමුත් මේක රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියක් නෙවෙයි.
මේකේ තියෙන බරපතළ කාරණය තමයි, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන්ගේ සිට ආයතන ප්‍රධානීන් දක්වා මහජන මුදල් ගැන තීන්දු ගන්න අය, දේශපාලනික අවශ්‍යතාවන් මත රාජ්‍ය මුදල් භාවිත කරන්න පුළුවන් වීම. අනාගතයේ රාජ්‍ය බැංකුවල ප්‍රධානීන් තීරණය කළොත් බැංකුවේ සම්පත් දේශපාලන අවශ්‍යතා සඳහා යොදාගන්නවා කියලා, මොකද වෙන්නෙ? තීන්දුවෙන් පසු එළියට ඇවිත් විත්තිකරුවන්ගේ පැත්තෙන් කියන්න උත්සාහ කළේ මුදල් වියදම් කිරීමෙන් තමන්ට පෞද්ගලික ප්‍රතිලාභයක් අත්වෙන්නේ නැතිනම් කමක් නෑ වගේ දෙයක්. එතකොට පෞද්ගලික ප්‍රතිලාභයක් නොලබා වුණත්, රාජ්‍ය මුදල් දේශපාලන වුවමනාවන් වෙනුවෙන් කාබාසිනියා කරන්න කමක් නැහැ කියන අදහසක් මතුවෙනවා. පෞද්ගලික අභිමතාර්ථවලට පාවිච්චි කළත් නොකළත්, මහජන මුදල් පාවිච්චි කරන්න ඕනෑ කොහොමද කියන එක රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට මුදල් රෙගුලාසි හරහා පැහැදිලිව නියම කරනවා. ඒවා නොසලකා කටයුතු කළ හැකි බවයි ඔවුන් කියන්නේ.
ඍජුව කෙනකුට ප්‍රතිලාභයක් නොලැබුණා වෙන්න පුළුවන්. නමුත් ඒ නිලධාරියා දෙන සහයෝගය මත තමයි, ඊළඟ මොහොතේ ඔහුගේ තනතුර තීන්දු වෙන්නේ. ඊළඟ මොහොතේ තමන් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයෙක් වෙනවාද, ජනාධිපති ලේකම් වෙනවාද, ආයතන ප්‍රධානියෙක් වෙනවාද, දැනට තිබෙන තනතුර රැකෙනවාද යන්න තීරණය වෙන්නේ ඒ සහාය මතයි. ඒක ඍජු පෞද්ගලික ප්‍රතිලාභයක් නෙවෙයිද? මේවා අරබයා තමයි මේ රාජ්‍ය නිලධාරීන් මේ විදියට කටයුතු කරන්නේ.
මේක කොතැනින්ද අපි නවත්වන්නේ? තීන්දුවෙන් පස්සේ සමහර රාජ්‍ය නිලධාරීන් අපිත් එක්ක කීවේ, මේ නිසා දැන් රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට දේශපාලකයන්ගේ නියෝග මත සම්පූර්ණයෙන්ම වැඩ කරන්න වෙනවා කියලායි. ඒක තමන්ගේ නිකැළැල් සේවයට බාධාවක් වෙන්න පුළුවන් කියලායි. හැම නිලධාරියාම දේශපාලකයාට අභිමත විදියට කටයුතු කරන්න පටන්ගත්තොත් රටට මොකද වෙන්නේ? ඉතින්, තීන්දුවේ සමාජ පණිවුඩය තමයි දේශපාලකයන්ට හිතු හිතූ විදියට රාජ්‍ය මුදල් දේශපාලන වුවමනාවන් වෙනුවෙන් පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්ද කියන එක. ඒක ගැන අපි සාකච්ඡා කළ යුතුයි. ■
