‘බෝනස් දෙන්න කියපං වෙඩි තියන්න’ එක් නිලධාරියෙක් කියයි. ‘උංට ගහගන්න දීපල්ලා.’ තවත් කෙනෙක් කියයි. ‘තියන්ඩ එපා.’ තවත් හඬක් ඇසේ. ඒ මහර බන්ධනාගාර ගැටුම මැද්දේ ඉහළ සිටින නිලධාරීන් පිරිසක් අතර වචන හුවමාරුවකි. එය සටහන් වී තිබුණේ බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ම ලබාගත් වීඩියෝවකය.

වාට්ටුවල සිරකරුවන් පාලනයක් නැතිව එකිනෙකා ගැටෙන අයුරු පෙනේ. බන්ධනාගාර රැඳෙවියන් පහළ එළිමහන් කොටසේ සිටින අතර, එක් තැනකින් මෙහාට සිරකරුවන්ට පැමිණීමට ඉඩ නොදී ඔවුන් ආරක්ෂා කරගෙන සිටී. ඒ වීඩියෝව තුළ සිරකරුවන් එක්කෙනෙකු හෝ දෙන්නෙකු එම සීමාව දෙසට ආවොත්, ‘එන්න එපා තියනවා’ යැයි කෑගසයි.

පහළ සිරකරුවන් සිටිනු පෙනේ. සිරකරුවන් ඉන්නේ කේන්තියෙන් සහ කලබලයෙනි. නිලධාරීන් එම සිරකරුවන්ට ගහගැනීමට ඉඩ දී බලා සිටින බව පෙනේ. ‘තුවාල වෙන උංව ඉස්සරහට ගෙනැත් දාපල්ලා.’ යැයි කෙනෙකු සිරකරුවන්ට කියනු ඇසේ.

නොවැම්බර් 29 වැනි ඉරිදා දහවල් වරුවේ මහර බන්ධනාගාර ගැටුම ආරම්භ විය. ආරම්භයේ සිට වරින් වර වෙඩි පහර මාලාවන් ලෙස ඇසී තිබුණි. අප සමඟ අදහස් දැක් වූ ප්‍රදේශවාසීන් කීවේ ‘මල් වෙඩි වරුසා’ මෙන් වෙඩි පහර ඇසුණු බවය. එය කිසිසේත්ම තත්වය පාලනය කිරීම සඳහා ‘අවම බලය පාවිච්චි කිරීමක්’ නොවේ.

29 වැනිදා රාත්‍රී වන විට කොටදෙනියාව, මොරටුමුල්ල, අගුරුවාකර, රාගම සහ කැලණිය යන පොලිස් ස්ථාන 5න් පොලීසිය කැඳවා තිබුණු අතර පොලිස් විශේෂ කාර්ය බලකායද කැඳවා තිබුණි.

රාත්‍රිය වන විට බන්ධනාගාර ලේඛනාගාරය, සිරමැදිරි කිහිපයක්, ආහාර ගබඩාව, බන්ධනාගාර අධිකාරිවරයාගේ සහ සහකාර අධිකාරිවරයාගේ කාර්යාල ගින්නෙන් විනාශ වී තිබුණි. ගිනි නිවන රථ 6ක් යොදවා තිබුණි.

නොවැම්බර් 29 රාත්‍රී 7.30ට වෙඩි වරුසාවක් ඇසී තිබුණි. මධ්‍යම රාත්‍රී 12ට, 30 වැනිදා පාන්දර 5ට, උදෑසන 8.22 ට සහ 7.53ට නැවත වෙඩි පහරවල් ඇසුණි. එදිනම හවස් වරුවේ තවත් වෙඩි හඬවල් ඇසුණි. එදින රාත්‍රිය දක්වාම තත්වය ඇදී ගොස් තිබුණි.

වෙඩි පහර කා මියගිය පුද්ගලයන්ගේ ඡායාරූප පසුව අන්තර්ජාලයේ හුවමාරු විය. ඇතැම් අයගේ හිසටම වෙඩි තබා තිබුණි.

දැන් 11 දෙනෙක් මියගොස්ය. 117 දෙනෙක් තුවාල ලබා සිටිති.

ගැටුමට හේතු

හේතු කිහිපයක් ඇත. ප්‍රධානම හේතුවක් වන්නේ තදබදය ය. බන්ධනාගාරයේ ඒ මොහොතේ සිරකරුවන් 2785ක් සිටි බව කියයි. ඇතැම් අය කියන පරිදි සියල්ලන් මහා පරිමාණ අපරාධකරුවෝ නොවෙති. නීතියෙන් වරදකරුවන් වූ 585ක් පමණක් සිටි අතර, ඉතිරි 2197ක් සැක මත බන්ධනාගාරගත කළ අයය. එතරම් පිරිසක් සිටියත් මහර බන්ධනාගාරයේ ධාරිතාව සිරකරුවන් 500ට අඩුය. බන්ධනාගාරයේ සිටි 189 දෙනෙකුට කොවිඞ්-19 ඇතැයි දැනට වාර්තා වී තිබේ.

බන්ධනාගාරය ඉදිරිපිට රැඳී සිටි රැඳෙවියන්ගේ පවුල්වල උදවිය පැවසූ කරුණු, මහර බන්ධනාගාරයේ සිටි පුද්ගලයන් සමඟ සම්බන්ධතා පැවැත්වූ සිරකරු අයිතිවාසිකම් සුරැකීමේ කමිටුවේ සුදේශ් නන්දිමාල් ඇතුළු අය ගැටුමට හේතු ගැන පැහැදිලි කළෝය.

මහර බන්ධනාගාරයේ නිලධාරීන් සිරකරුවන්ට සලකන ආකාරය නිසා ‘ඕක වධකාගාරයක්’ යන්න මීට පෙරත් අසන්නට ලැබී ඇති කතාවකි. මීට මාස කිහිපයකට පෙර මහර බන්ධනාගාරයේදී තරුණයෙකුගේ හිසට කෑම බාල්දියකින් පහර දී මරණයට පත් වූ සිදුවීමක්ද වාර්තා වූ අතර, ඒ පිළිබඳ අධිකරණ කටයුතුද දැන් සිදුවෙමින් පවතී. මරණයට ලක් වූ තරුණයාගේ මරණ පරීක්ෂණ වාර්තා අනුව ඔහුට පහරදීම නිසා මරණය සිදු වී තිබුණි. එහෙත්, මුලින් නිලධාරීන් පවුලේ උදවියට දන්වා තිබුණේ එම තරුණයා තාප්පයකින් වැටී මියගිය බවය.

සුදේශ් නන්දිමාල් මෙසේ කීය.

‘රිමාන්ඞ් අයගෙන් සෑහෙන පිරිසකට එළියෙන් විසිට් එනකොට කෑම ලැබෙනවා. ඉතිරි අයට විතරයි කෑම දුන්නේ. ඒත්. කොවිඞ්-19 කාලයේ ඔක්කෝටම උයන්න වුණා. සමහර අයට ප්‍රමාණවත් විදියට කෑම නොදුන් බව කලින් ඉඳලාම චෝදනා තිබුණා. ලොකු පීඩනයක් තිබුණා. ඒවා ගැන කතා කරන්න ගියාම පහරදුන් බවත් තොරතුරු ලැබුණා.

ඊට පස්සේ වැලිකඩින් කොරෝනා හැදුණ අය ගෙන්නලා තිබුණා. ඇතුළේ හිටපු අය ඉල්ලුවා ඒ අය වෙන තැනකට යවන්න කියලා. අන්තිමේ තවත් වතාවක් එකසීය අසූවට වඩා ගෙනාවා.

ඒ ගැන කතා කරන්න නොවැම්බර් 29 වැනිදා සිරකරුවන් පිරිසක් ගිහින් තිබුණා. ඒ ගේට්ටුව ළඟ තියෙන නිලධාරීන්ගේ කාර්යාලයකට. ඒ වෙලාවේ කතාකළ අයට ගහලා තිබුණා. ඒ වෙලාවේ පිරිස් උපවාස කරමින් විරෝධතාව ප්‍රකාශ කරන්න ලෑස්ති වුණා.

ඒ අතරේ ජම්පර් ඇඳගත් නිලධාරීන් හිරකරුවන් අතරට දාලා පහරදීම් කළා. දැනට අපි දැක්කා බන්ධනාගාරයෙන් තුවාල ලබලා එළියට ගත්ත සමහර නිලධාරීන් ගෙනිච්චේත් ජම්පර් පිටින්. හොඳටම තුවාල ලැබූ එක් නිලධාරියෙකුත් ජම්පර් ඇඳගෙන හිටියේ. ඒ ගැටුම වැඩිවෙද්දී තමයි වෙඩිතැබීම කළේ.

මේ ගැටුමට කලින් සහ ගැටුම ඇති වූ වෙලාවේත් හරියට කන්න තිබුණේ නැහැ.

මේ බන්ධනාගාරයේ විතරක් නෙවෙයි, වැලිකඩ ඇතුළු අනෙක් තැන්වල පවා සිරකරුවන්ගේ ඉල්ලීම් තිබුණා. ඒ කොවිඞ්-19 තත්වය යටතේ කරන්න සුදුසු දේවල්. සමාව දෙන්න පුළුවන් අයට සමාව දෙන්න කියලා ඉල්ලුවා. ජනාධිපතිවරයා සුනිල් රත්නායකටත් සමාව දුන්නානේ. ඊට අමතරව සිරකරුවන්ට පීසීආර් කරලා කොවිඞ්-19 තියෙන අය වෙන් කරන්න ඉල්ලුවා.

අපි දන්න විදියට සිරකරුවන් බොහෝ දෙනෙක්ට කොවිඞ් තියෙනවා. සිරකරු තදබදය වැඩියි. සමහර අයට හුස්ම ගන්නත් අමාරුයි. ඒ නිසා ඇප ලබාදීම, පුළුවන් අයට සමාව ලබාදීම කරන්න තිබුණා.’

බන්ධනාගාරවල කොවිඞ්-19 රෝගීන් සංඛ්‍යාව වර්ධනය වෙද්දී වැලිකඩ සිටි කොවිඞ්-19 ආසාදිතයන් පිරිසක්ද මහරට ගෙන ගිය බව මීට පෙර අප පුවත්පතෙන්ද වාර්තා කළෙමු. බන්ධනාගාරවල ඉතා විශ්වාසදායක තොරතුරු අනුව අප වාර්තා කළේ මෙලෙස වැලිකඩ සිට මහරට ආසාදිතයන් ගෙනයෑමට එක් හේතුවක් වුණේ වැලිකඩ සිටින ‘විශේෂ සිරකරුවන්’ පිරිසක් ආරක්ෂා කිරීමය. අන්තිමේ මේ ගැටුම ඇවිළුණි.

දරුවෝ කෝ

‘අපේ දරුවෝ කෝ, අපට පෙන්නන්නකෝ.’ නොවැම්බර් 30 වැනිදා තිස්වැනිදා වන විට මහර බන්ධනාගාරය ඉදිරිපිටට පැමිණි රැඳෙවියන්ගේ මව්වරුන් හඬන අයුරු දක්නට ලැබුණි. ඒ බොහෝ අය කීවේ තම දරුවන් අධිකරණයෙන් වරදකරුවන් වූ අය නොවන බවත්, බන්ධනාගාරගතව සිටින අය නොවන බවත් ය. සෑහෙන පිරිසක් කීවේ තම දරුවන් මත් ජාවාරමට සම්බන්ධව අත්අඩංගුවට පත් වූ අය නොවන බවත්ය.

‘අපේ දරුවෝ මැරිලා ගිහිල්ලාද දන්නෑ. පෙන්නපල්ලා යකෝ. අනේ ජනාධිපතිතුමනි.’ මව්වරු එලෙස කියමින් විලාප දුන්නෝය.

‘අපේ දරුවන් මැරිලා ගිහිල්ලාද දන්නෑ. කිසිදෙයක් දැනුම් දෙන්නේ නැහැ.’ තවත් කෙනෙක් කීය.

‘මගේ දරුපැටියා බේරලා දෙන්න’ යැයි කියමින් හෙල්මට් එකක් පැළඳ සිටි පියෙකු නිලධාරීන් වෙත වැඳවැටෙන අන්දම, තවත් මව්වරුන් ගණනාවක් තම දරුවා බලන්නවත් ඉඩ දෙන ලෙස ඉල්ලා අඬන අයුරු දක්නට ලැබුණි.

ඇතැම් උදවිය පෙන්වන්නට උත්සාහ කරන්නේ බන්ධනාගාරයේ සිටින සියලුදෙනා මත් ජාවාරම්කරුවන් බවය. වරදකරුවන් බවය. පැනගියොත් මහා විනාශයක් සිදු විය හැකි බවය. එහෙත් ඒ කතාව සැබෑවක් නොවේ. ඇතැම් අයට ඇප ලබාදීමට නියමිතව තිබුණි. තවත් උදවිය සිරගතව සිටියේ ඇප කොන්දේසි සම්පූර්ණ කිරීමට නොහැකි වූ නිසාය.

ඒ නිසා වෙඩි තබා මරා දමා හෝ බන්ධනාගාරයේ ඔවුන් රඳවාගත යුතු බව ඇතැමුන් කියන අසංවේදී තර්ක මෙම තත්වයට ගැළපෙන්නේ නැත.

එදිනම ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාව යැයි සඳහන් බස් රථවලින් මහර බන්ධනාගාරයේ රැඳෙවියන් පිරිසක් ඉන් පිටතට ගෙන ගියේය. ඒ මොහොතේ රැඳෙවියන්ගේ පවුල්වල උදවිය පැමිණ මාර්ගය අවහිර කරමින් ඔවුන් ගෙනයන්නේ කොහේදැයි ප්‍රශ්න කළෝය.

දරුවෙකු වඩාගත් මවක කෑගහන්නේ ‘ඇතුළේ ඉන්න කට්ටිය මාංචු පිට රැගෙන ගෙනැවිත් පෙන්නන්න’ කියායි. ඒ, තමන්ගේ පවුලේ උදවියට අනතුරක් සිදු නොවී ඉන්නවාද යන්න හඳුනාගැනීමට පහසු වන ලෙසය.

තවත් පුද්ගලයෙකු කෑගසන්නේ ‘කොහෙද ගෙනියන්නේ, උඹලා ගෙනියන හිරගෙයක් කියපං’ යැයි පොලිස් විශේෂ කාර්ය බලකා සෙබළුන්ට කියමිනි. ඒ මොහොතේ ඇතැම් අය හඬාවැටුණි. ගෙනයන පුද්ගලයන්ට කුමක් හෝ කරනු ඇතැයි එම පවුල්වල සාමාජිකයන්ට බියක් තිබුණි.

ඒ මොහොතේ බස්රථවල සිටි තම දරුවන්, සැමියන්, සහෝදරයන්ට ඇතැම් අය කතාකරන අයුරු සංවේදී දසුනක් විය. ‘කාත් එක්කද ආවේ’ වැනි ප්‍රශ්න අසමින් තම පවුල්වල සාමාජිකයන් සමග රැඳෙවියෝ කතා කළෝය.

බස්රථවල සිටි සමහර පුද්ගලයන් ‘නිරෝධායනට ගෙනියන්නේ, බයවෙන්න එපා’ යැයි කියමින් තමන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන් සනසන්නට උත්සාහ කරන අයුරු වීඩියෝවල සටහන් වී තිබුණි.

බන්ධනාගාරයට පැමිණි එම පවුල්වල සාමාජිකයන්ට තමන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන් යහතින් සිටිනවාද, නැද්ද කියා දැනගැනීම සඳහා අයිතියක් තිබුණි. එහෙත්, පසු දින වනතුරුම ඒ පිළිබඳ දැනුම්දීමක් පවා කර තිබුණේ නැත. වෙඩි කා මියගිය රැඳෙවියන් සංඛ්‍යාව සඳහන් කළත්, ඒ පුද්ගලයන් කවුද කියා නිශ්චිත හඳුනාගැනීමක් කර තිබුණේත් නැත.

ආණ්ඩුවේ ගැලවිජ්ජා

මුලින්ම පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක අජිත් රෝහණ කීවේ මහර බන්ධනාගාරයේ යම් කලබලකාරී තත්වයක් ඇතිව තිබෙන බවත්, තත්වය පාලනය කරන්නට ‘අවම බලය’ යෙදවූ බවත්ය. අවම බලයේ තරම අපි ඉහත විස්තර කළෙමු. තත්වය වර්ධනය වන විට, මැරුණේ හිරකරුවන් කියා සාමාන්‍ය ජනතාව නිහඬව නොසිටින බව වැටහෙන විට ආණ්ඩුවෙන් ‘කමිටු පත්කිරීමේ’ න්‍යාය පාවිච්චි කළේය.

දැනට මේ සිදුවීම පිළිබඳ විමර්ශනය කිරීම සඳහා අධිකරණ අමාත්‍ය නීතිඥ අලි සබ්රි එක් කමිටුවක් පත් කර ඇත. විශ්‍රාමික මහාධිකරණ විනිසුරු කුසලා සරෝජිනී මහත්මියගේ සභාපතිත්වයෙන් යුත් එම කමිටුවේ අනෙකුත් සාමාජිකයන් වන්නේ අධිකරණ අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රධාන නීති උපදේශක ජනාධිපති නීතිඥ යූ.ආර්. ද සිල්වා, අධිකරණ අමාත්‍යංශයේ අතිරේක ලේකම් (පාලන) රෝහණ හපුගස්වත්ත, නියෝජ්‍ය පොලිස්පති අජිත් රෝහණ (ඔහු පසුව ඉල්ලා අස්විය.), හිටපු බන්ධනාගාර කොමසාරිස් ගාමිණි ජයසිංහ යන අයය. සතියක් ඇතුළත අතුරු වාර්තාවක් සැපයිය යුතු බවත්, මාසයක් ඇතුළත නිර්දේශ ඇතුළත් සම්පූර්ණ වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළ යුතු බවත් සඳහන් කර ඇත.

නොවැම්බර් 30 වැනිදා වන විට විවිධාකාර නිදහසට කරුණු ආණ්ඩුව පැත්තෙන් ප්‍රකාශ කර තිබුණි. අමුතුම කතාව කීවේ එදින පාර්ලිමේන්තුවේදී අමාත්‍ය විමල් වීරවංශය. මෙය ජනාධිපතිවරයා ජාත්‍යන්තරව අපකීර්තියට පත් කිරීම සඳහා සංවිධානාත්මකව ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයක් බව ඔහු කියා තිබුණි.

‘හිරගෙදර ඇතිවුණු තත්වය මම පෞද්ගලිකව කරුණු සොයා බැලීමක් කළ නිසායි මම මේ නැඟී සිටියේ. මම කියන්න ඕනෑ මේක මේ ඇතිවී තිබෙන තදබදයක ප්‍රතිඵලයක් නෙවෙයි. බුද්ධි අංශවලට තොරතුරු ලැබුණා මීට පෙර වැලිකඩ හිරගෙදර සමයං කියලා හිටපු පසුගිය කාලෙ මරා දමන ලද අපරාධකාරයාගේ ගෝලයෙක් හිටියා චතුරංග කියලා. ඒ චතුරංග ඇතුළු කණ්ඩායමක් වැලිකඩ හිරගෙදර සරප් කියලා තියෙනවා යම්කිසි පෙත්තක්, ඒකට කියනවා රිවස් කියලාත්. ඒ පෙත්ත ගෙනල්ලා දවස් දෙකකදි හිරකරුවන් දෙදෙනා බැගින් දීලා බැලුවා. ඒ පෙත්ත ගැහුවාම, කෙනෙකුගේ ලේ දකින්න ඕනෑ. මේගොල්ලො මේ අත්හදා බැලීම කරලා මේගොල්ලො ලෑස්ති වුණා වැලිකඩ හිරගෙදර ඒ පෙත්ත පුළුවන් තරම් බෙදාහැරලා මිනීමරන තත්වයක් ඇති කරගන්න. මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරමේ යෙදුණු නමුත් මේ වෙනකොට ඒක කරගන්න බැරුව ඉන්න බලවත් හිරකාරයො කණ්ඩායමක් තමයි මේ චතුරංග කියන කෙනාව මෙහෙයවූයේ.’ බලා හිටියා වාගේ වීරවංශ මහතා එසේ කීය. එහෙත් එම කතාව ඔහු සමාජ මාධ්‍යවල පළ කළ පසු, බොහෝ දෙනෙකු එයට එරෙහිව ප්‍රතිචාර දක්වා තිබුණි.

ඊට අමතරව දෙසැම්බර් 01 වැනිදා වන විට මාධ්‍යවලින් අල්ලාගෙන ඇති තවත් කතාවක් වන්නේ ගබඩාවේ තිබුණු මානසික රෝගීන්ට පාවිච්චි කරන පෙති 21,000ක් අතුරුදන් වී තිබෙන බවය. එතරම් පෙති ප්‍රමාණයක් මානසික රෝගීන්ට පාවිච්චි කරනවා නම්, බන්ධනාගාරයේ සිටින වැඩි පිරිසක් රෝගීන්ය. එසේ නම් වෙඩි තැබීමත් කර ඇත්තේ රෝගීන්ටය.

දෙසැම්බර් 03 වැනිදාම සිදුවීම ගැන වැලිසර මහේස්ත්‍රාත් උසාවියට මෙම සිද්ධිය පිළිබඳ කරුණු වාර්තා කර තිබුණි. ඒ මොහොතේ මත්ද්‍රව්‍ය ගැන හෝ වෙන කිසිවක් ගැන කරුණු දක්වා තිබුණේ නැත.

කෙසේවෙතත් මහර ඛේදවාචකය ආණ්ඩුව සිදු කළ කිසිසේත් ගැලවෙන්නට බැරි අන්දමේ වරදක් බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. වෙඩි තැබුවේ ආණ්ඩුවය. වෙඩි තැබීම නවත්වන්නේත් නැතිව දවස් දෙකක් ඇදී ගිය බව පැහැදිලිය. අනෙක අප මුලින්ම සඳහන් කළ වීඩියෝවේ හැටියට හිරකරුවන් සමඟ නිසි ලෙස ගනුදෙනු කිරීමේ කිසිදු හැකියාවක් බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ට නැත. ආණ්ඩුව කොවිඞ්-19 වසංගතය ආ දවසේ සිට මෙතෙක් බන්ධනාගාරවල තත්වය පාලනය කරන්නත් අසමත් විය.

කෙසේ වෙතත් 2012 වැලිකඩ ඝාතනයේදී නොතිබුණු තරමට වසර අටකට පසු 2020 දී සමාජ මාධ්‍ය ප්‍රබලය. ක්ෂණිකව පුවත් හුවමාරු වෙයි. සැබෑ සිදුවිම් ගැන දැනගන්නට ලැබෙයි. මාධ්‍යවලින් කතාවක් යට ගසා, එක් පැත්තක් පමණක් ඉස්මතු කළ නොහැක. මහර රැඳෙවියන්ගේ මව්වරුන්ගේ වේදනාව සියල්ලට ඉහළින් මතු වී ඇත. වෙඩි පහර කෑ අයගේ ඡායාරූප දැනටමත් හුවමාරු වෙයි. මහජන විරෝධය මතුවෙද්දී, මේ අපරාධයට ආණ්ඩුව වන්දි ගෙවනු ඇත.■

ග්‍රෑන්ඞ් හයට් කොළඹ හෝටලය යනු සෙලින්කෝ සමූහය ඉදිකරමින් පැවති ගොඩනැගිල්ලක් රජයට පවරාගෙන පසුගිය රාජපක්ෂ පාලන සමයේදී රාජ්‍ය සමාගම් තුනක මුදල් යොදවා ආරම්භ කරන ලද්දකි. ඒ වෙනුවෙන් ඇස්තමේන්තුගත කරන ලද මුදලට වඩා වැඩි මුදලක් වැයවූ අතර එම මුදල් යොදවා සිදුකළ ව්‍යාපෘතියට අයත් නැති ගනුදෙනුද සිදුවිය. රාජපක්ෂවරුන්ගේ මුල් සැලසුම් යහපාලන රජය වෙනස් කරනු ලැබූ අතර ඒ පිළිබඳ පරීක්ෂණ කරන්නට රාජපක්ෂවරුන් තීරණය කර ඇත.

ග්‍රෑන්ඞ් හයට් කොළඹ හෝටල ව්‍යාපෘතිය වෙනුවෙන් රාජපක්ෂවරුන්ගේ ඇති වුවමනාව යලි මතුවී ඇත. ඒ දෙසැම්බර් 30 වැනිදා පැවති කැබිනට් මණ්ඩලයේදී ගෙන ඇති තීරණයක් අනුවය. පසුගිය රජය සමයේ ග්‍රෑන්ඞ් හයට් ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කළ සිනෝ ලංකා සමාගමේ පාලනාධිකාරිය සිදුකර ඇති අක්‍රමිකතා හේතුවෙන් රජයට මූල්‍ය පාඩුවක් සිදුවී ඇත්ද යන්න පරික්ෂා කර බලා නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා එහිදී කමිටුවක් පත්කිරීමට තීරණයක් ගෙන ඇත.

එම කමිටුව පතිකිරීමට හේතුව වශයෙන් කැබිනට් මණ්ඩල තීරණ දැනුම්දීමේ නිවේදනයේ දැක්වෙන්නේ 2016 වර්ෂයේ පළමු කාර්තුවේදී හෝටලයේ කටයුතු අවසන් කිරීමට සැලමුම් කර තිබුනත්  2015 ජනාධිපතිවරණයෙන් පසු පත්කරන ලද සිනෝ ලංකා පුද්ගලික සමාගමේ නව අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය රාජපක්ෂ රජය අත්සන් කරන ලද බොහොමයක් ගිවිසුම් කිසිදු සාධාරණ හේතුවක් නොමැතිව අවලංගු කර එම වැඩ කොටස් සඳහා නව කොන්ත්‍රාත්කරුවන් සමඟ ගිවිසුම්වලට එළඹීම, ඒ හේතුවෙන් ඇතැම් ආයතන අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ගවලට යොමුවීම නිසා රුපියල් මිලියන 1.8ක මුදලක් වන්දි වශයෙන් ගෙවිමට සිදුවීම, මුලික සැලසුම් අනුව රුපියල් බිලියන 30ක් වූ ව්‍යාපෘතිය මේ වනවිට රුපියල් බිලියන 60ක් ලෙස නැවත ඇස්තමේන්තු  කිරීමට සිදුවීමය.

මේ ග්‍රෑන්ඞ් හයට් ව්‍යාපෘතියට රාජපක්ෂලා මෙතරම් ආදරේ ඇයිද යන්න පිළිබඳවත්, ඒ නිසාම රාජපක්ෂවරු නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු වත්මන් ආණ්ඩුව ඒ සම්බන්ධයෙන් ගත් තීන්දු තීරණ පිළිබඳවත්, මෙම හෝටල් ව්‍යාපෘතියේ මුදල් පසුගිය රාජපක්ෂ පාලන කාලයේදී අවභාවිතා වූ ආකාරය ගැනත් අපි මිට පෙර ලියා ඇත්තෙමු. මේ ඒ පිළිබඳවත්  පසුගිය සිනෝ ලංකා පාලනාධිකාරියෙන් පලිගන්නට යන්නේ ඇයිද යන්න ගැනත් සටහනකි.

ඕනර්ස් ඇපාර්ට්මන්ට්ස්

ග්‍රෑන්ඞ් හයට් කොළඹ හෝටලයේ ඕනර්ස් ඇපාර්ට්මන්ට්ස් යනුවෙන් එහි 42, 43 හා 44 මහල් වෙනම ගොඩනඟන්නට රාජක්ෂ සමයේදී සැලසුම් කර තිබුණි. එම මහල් තුන සඳහා යෑමට වෙනම විදුලි සෝපානද සැසුම්කර තිබුණි. එම එක් එක් මහලේ කාමර 4ක් හා 3 බැගින් වූ සුඛෝපභෝගි නිවාසයක් හා එක් කාමරයක් බැගින්වූ අමතර නිවාසය බැගින් නිවාස 6ක් සැලසුම් කර තිබුණි. එම නිවසවලට පමණක් වෙන්වූ පිහිනුම් තටාක, ජල සම්බාහන තටාක, මත්පැන් පානය කරන ස්ථාන, ක්‍රීඩා පිටි, ආපන ශාලා, කායවර්ධන මධ්‍යස්ථාන, ලොන්ඩරි ආදිය සැසුමේ තිබුණි. නමුත් එම තට්ටු තුන එම හෝටල් ව්‍යාපෘතිය ආදායම් ඉපැයීමට බලාපොරොත්තුවන ඇපාර්ට්මන්ට්වලට අයත් වූයේ නැත. එම තට්ටු තුන තිබුනේ හෝටලයට අයත් නැති කොටසක් වශයෙන්ය. මෙම සැලසුම යහපාලන ආණ්ඩු සමයේ වෙනස් කිරීම එම සමයේ සිනෝ ලංකා සමාගමේ සිටි පාලනාධිකාරියෙන් පලිගැනීමට හේතුවකි.

අවලංගු කළ කොන්ත්‍රාත්

පසුගිය රාජපක්ෂ රජය සමයේ ලබාදී යහපාලන රජය අවලංගු කළායැයි කියන රාජපක්ෂවරුන්ට රිදුම් දී ඇති කොන්ත්‍රාත් පිළිබඳවද රට දැනගත යුතුය. ඒ වනවිටත් වැඩ අවසන් කර නොතිබූ එම ව්‍යාපෘතියේ අවසානයට ලබාදිය යුතු කොන්ත්‍රාත් ද 2015 ජනාධිපතිවරණයට පෙර ලබාදීමට රාජපක්ෂවරුන්ගේ සිනෝ ලංකා පාලකයන්වූ ගාමිණ් සෙනරත්, පියදාස කුඩාබාලගේ හා නීල් බණ්ඩාර හපුහින්න උත්සාහ කර තිබුණි. ඒ එම හෝටල් ගොඩනැගිල්ලේ විදුලි වයරින්, ජලනල, අපජල හා අභ්‍යන්තර අලංකරණයට අදාල කොන්ත්‍රාත්තුය. 2014 දෙසැම්බර් 16 වැනිදා එම කොන්ත්‍රාත් ලබාදිමට සිනෝ ලංකා අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය කැඳවා තිබුණත් ඒ වනවිටත් සිදුකරමින් තිබූ වැඩ අවසන් කිරීමෙන් පසු ඒ සඳහා තීරණයක් ගනිමු යන්න අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ තීරණය වී ඇත. එහෙත් 2015 ජනවාරි 07 වැනිදා එනම් ජනාධිපතිවරණයට දිනක් තිබියදී සිනෝ ලංකා සභාපති ගාමිණි සෙනරත්, එහි කලමනාකාර අධ්‍යක්ෂ පියදාස කුඩාබාලගේ හා අධ්‍යක්ෂ නීල් බණ්ඩාර හපුහින්න රැස්වී එම කොන්ත්‍රාත් ලබාදී ඇත. එම කොන්ත්‍රාත් ලබාදී ඇති ආකාරයේ විනිවිදභාවය පිළිබඳ ඇති ගැටළුව නිසාත්, එම කොන්ත්‍රාත් වැඩ ආරම්භ කර නොතිබූ නිසාත් ඒවා අවලංගු කළ බව 2018 අයවැය විවාදයේදී කබීර් හෂීම් මහතා පාර්ලිමේන්තුවට ප්‍රකාශ කර තිබුණි.

ඇස්තමේන්තු මුදල්

මෙම ව්‍යාපෘතිය ආරම්භයේදී රාජපක්ෂවරුන් ඇස්තමේනතු කල මුදල රුපියල් බිලියන 18කි. ඒ ශ්‍රී ලංකා රක්ෂණ සංස්ථාවෙන් රුපියල් බිලියන 9ක් ලිට්රෝ ගෑස් සමාගමෙන් රුපියල් බිලියන 4.5ක් හා සේවක අර්ථසාධක අරමුදලෙන් රුපියල් බිලියන 4.5ක් වශයෙන්ය. එහෙත් පොරොන්දු වූ ප්‍රමාණයටත් වඩා මුදල් රක්ෂණ සංස්ථාව පසුගිය රාජපක්ෂ පාලන සමයේත් වියදම් කරමින් තිබුණි. එසමයේත් එම මුදල නොසෑහුන බව හා එම ගණන රුපියල් බිලියන 30ක් බව රාජක්ෂවරුන් ඉහත සඳහන් කළ වත්මන් කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයෙන්ද පිළිගෙන ඇත. මෙම වසරේ ජුලි 15 දින අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂගේ යෝජනාවක් අනුව ග්‍රෑන්ඞ් හයට් ව්‍යාපෘතිය නැවත ආරම්භ කිරීම සඳහා ආරම්භයක් වශයෙන් ශ්‍රී ලංකා රක්ෂණ සංස්ථාවෙන් පමණක් තවත් කෝටි 600ක් ලබා ගැනීමට අනුමැතිය ලබාගෙන තිබුණි. එම කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයෙන්ම ලංකා බැංකුවේ මුදල්ද ඒ සඳහා යොදා ගැනිමට අනුමැතිය ලබාගෙන තිබුණි. ඕව්නර්ස් ඇපාර්ට්මන්ට් හදද්දී එසේ වියදම්වීම අහන්නත් දෙයක්ද?

හම්බන්තොටින් ඉඩමක් මිලදී ගැනීම

එපමණක් නොවේ තවත් දේවල්ද ඉහත කී රාජපක්ෂ අන්තේවාසිකයන් මෙම මහජන මුදල් සම්බන්ධයෙන් කළෝය. ඉන් එකක් වන්නේ හම්බන්තොට හයට් හෝටල් ව්‍යාපෘතියක් යැයි කියමින් එම ප්‍රදේශයේ ඉඩමක් රුපියල් මිලියන 500කට මිලදී ගැනීමය. කොළඹ හයට් ව්‍යාපෘතියට මිසක් හම්බන්තොට හයට් ව්‍යාපෘතියකට ඉහත කී රාජ්‍ය ආයතනවලින් මුදල් ගන්නා බව කියා තිබුනේ නැත. මේ හයට් ව්‍යාපෘති සම්බන්ධයෙන් නඩු පැවරීමට රාජ්‍ය මුදල් අවභාවිතා කිරීම සම්බන්ධයෙන් වූ කළුසුදු ගණුදෙනු කිහිපයක් තිබුනද නඩු පැවරුනේ හම්බන්තොට ඉඩම් ගණුදෙනුව සම්බන්ධයෙන් පමණය. එහිදීත් ගාමිණි සෙනරත්, කුඩාබාලගේ ඇතුළු විත්තිකරුවන්  නිදහස් වුනේ රාජපක්ෂවරුන් ශ්‍රී ලංකා රක්ෂණ සංස්ථාවට අධ්‍යක්ෂවරයකු ලෙස පත්කර සිටි ඒ නිසාම ලිට්රෝ ගෑස් සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ ධූරයක් හිමිවූ නයන දෙහිගමගේ යන අයගේ සාක්ෂියක් නිසාය. ඔහු කීවේ ලිට්රෝ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය රුපියල් මිලියන 500ක මුදලක් දුන්නේ හම්බන්තොටින් ඉඩමක් මිලදී ගැනීමට බවය. එය සත්‍යයක් බව කීමට ලිටිරෝ සමාගමේ ලිඛිත සාක්ෂියක් නැත. එහෙත් එම අසත්‍යය තහවුරු කර ගැනීමට තිබූ විමර්ශනවලට සාක්ෂි ලබාදුන් ලිටිරෝ සහ සිනෝ ලංකා ප්‍රධානින් එම නඩුවේ සාක්ෂි සඳහා කැදෙව්වේ නැත. එය සිදුවුනේ කෙසේදැයි නොදන්නා නමුත් ගාමිණි සෙනරත්ලා නිදහස් වුනේ ඒ නිසාය.

එපමණක් නොවේ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ මැදමුලන ඩී ඒ රාජපක්ෂ අනුස්මරණ කෞතුකාගාරය වැනි ගනුදෙනුවක්ද මෙම හයට් ව්‍යාපෘති මුදල් සම්බන්ධයෙන් තිබේ. ඒ නුවරඑළිය ලිට්ල් ඉන්ග්ලන්ඞ් කෙටේජස්හි සුඛෝපභෝගි නිවසක් මිලදී ගැනීම සඳහා අත්තිකාරම් වශයෙන් රුපියල් මිලියන 48ක මුදලක් පියදාස කුඩාබාලගේ හයට් මුදල්වලින් ගෙවීමයි. පසුව එම ගෙවීමට පියවීම වශයෙන්දෝ හයට් ගිණුම්වලට එම මුදල් ප්‍රමාණය නොදන්නා අයකුගෙන් බැරවී තිබේ. එම මුදල් බැරකළ පුද්ගලයා පිළිබඳව හා කුඩාබාලගේ හයට් මුදල් පෞද්ගලික කටයුත්තකට ලබා ගැනීම පිළිබඳවද පරීක්ෂණ සිදුවී නැත.

රාජපක්ෂ පාලනයක් යටතේ ඔවුන්ට එරෙහි ස්වාධීන විමර්ෂන යන්න බාලාංශ දරුවකුගේ මෝඩ සිතුවිල්ලක් බව ඇත්තය. යහපාලන සමයේ හයට් ගණුදෙනු ගැන සොයන්නට පත්කර ඇති මෙම කමිටුවට ඉන් එහාට ගොස් ඉහත සඳහන්  ගනුදෙනු ගැනත් සොයන ලෙස  බලකරන්නට රාජපක්ෂ මතවාදී පිල නියෝජනය කරන දූෂණ වංචාවලට විරුද්ධ යැයි කියන පිරිසට පුළුවන. අඩුම තරමේ ඔවුන් ඒ ගැන ප්‍රසිද්ධියේ අදහස් පලකරනවාදැයි කියාවත් අප බලා සිටිමු.■

අයවැයේදී වැඩිවන සිගරට් මිලේ වාසිය ලබාගැනීමට අමතර සිගරට් තොග රැස්කිරිම සඳහා ඩීඑස් ගුණසේකර පෞද්ගලික සමාගමට රුපියල් කෝටි 215ක ණයක් ලංකා බැංකුව අනුමත කර ඇත.

එම සමාගම මෙම ණය ඉල්ලුම් කිරීම මාතර කටුවන ශාඛාවෙන් සිදුකර ඇති අතර එම ණය ඉල්ලීම ලංකා බැංකුවේ ණය අනුමත කරන කමිටුව සැප්තැම්බර් 09 වැනිදා අනුමත කර ඇත.

දකුණු පළාතේ ලංකා බැංකු ශාඛාවක් ලබාදෙන විශාලම ණය වශයෙන්   එය ඊට සම්බන්ධ බැංකු ණය ලියවිලිවල දැක්වේ. මෙම ණය ලබාදීම සඳහා එම සමාගමේ අධ්‍යක්ෂවරුන්ගේ පෞද්ගලික  ඇප සලකා බලා ඇත.

එම ණය ඉල්ලීමේ සඳහන් වන්නේ  අයවැයෙන් සිගරට් මිල වැඩිවීමේදී ඊට පෙර අතිරේක සිගරට් තොග රැස්කිරීම මඟින් ලාභ ඉපැයීම සඳහා එම ණය මුදල නිකුත් කරන ලෙසයි. බැංකුව එම ඉල්ලීමට අනුමැතිය දෙන්නේ ඒ පිළිබඳව දැනුවත්ව බව ණය ලියවිලි අනුව පෙනේ. මාස හයක කාලයකදී නැවත ගෙවීමට අදාල ණය මුදල මඟින් සිගරට් දසදහසකින් යුත් ගෝල්ඞ් ලීෆ් සිගරට් පෙට්ටි 5400ක්ද, ඩන්හිල් සිගරට් පෙට්ටි 160ක්ද මිලදී ගැනීමට අදහස් කර ඇත. ඒ මඟින් ඉපැයිමට අදහස් කර ඇති ශුද්ධ ලාභය රුපියල් මිලියන 7697කි. මේ ණය මඟින් බැංකුව ලබාගැනීමට ඉලාපොරොත්තු වීඇති ලාභය රුපියල් මිලියන 85කි.

මේ සම්බන්ධයෙන් ලංකා බැංකුවේ සභාපති කංචන රත්වත්තේ ගෙන් විමසීමට උත්සහ කළද ඔහුව දුකථනයට සම්බන්ධ කරගැනීමට නොහැකි වූ අතර තවත් ඉහළ නිලධාරයෙක්ගෙන් කරන ලද විමසීමේදී නිල වශයෙන් කිසිවක් ප්‍රකාශ කිරීමට අකමැත්ත ප්‍රකාශ කළේය.■

සමගි ජන බලවේගයේ යෝජිත විධායක සභාවට එහි පක්ෂ ව්‍යවස්ථාවේ කෙටුම්පතක් ඉදිරිපත් කොට, දින තුනක් ඇතුළත අදහස් ඉදිරිපත් කරන ලෙස එහි නායක සජිත් ප්‍රේමදාස ඉල්ලා ඇත.

එම විධායක සභාව සමගි ජන බලවේගයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් සමන්විත වේ.

දෙසැම්බර් 01 වැනිදා පැවති එම බලවේගයේ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ රැස්වීමේදී එම කෙටුම්පත ඉදිරිපත් කර ඇති අතර දෙසැම්බර් 04 වැනිදා වන විට ඒ පිළිබඳ අදහස් ඉදිරිපත් කළ යුතුය.  යෝජිත පක්ෂ ව්‍යවස්ථාව අනුව අවුරුද්දකට වතාවක් පක්ෂ සම්මේලනයක් පැවැත්විය යුතු අතර එම පක්ෂ සම්මේලනයේදී වාර්ෂිකව පක්ෂ නායකයා තෝරාගත යුතුය. එම නායකයාට අභිමතය පරිදි තමන් සමඟ එදිනෙදා කටයුතු කිරීමට නිලධාරී කණ්ඩායමක් පත් කරගත හැකිය.

කෙසේ වෙතත් පක්ෂයේ තීන්දු ගන්නා ප්‍රධාන ආයතනය විධායක සභාව වේ. එම විධායක සභාව, තරුණ සංවිධානය ඇතුළු පක්ෂයේ අනෙකුත් ව්‍යූහයන්ට නිලධාරීන් පත් කිරීමේදී ඡන්දයෙන් පත් කරන අතර, එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ තිබුණු ආකාරයට නායකයාට තනතුරු පත් කිරීමේ හැකියාව සමගි ජන බලවේගයේ ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළත් කරන බවය.

අනිද්දා සමඟ අදහස් දැක් වූ සමගි ජන බලවේගයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු ප්‍රකාශ කළේ දෙසැම්බර් 01, 02 සහ 03 දිනවල සමගි ජන බලවේගයේ ලේකම් රංජිත් මද්දුමබණ්ඩාර සහ තිස්ස අත්තනායකගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේදී මන්ත්‍රීවරුන් රැස්ව ඒ පිළිබඳ සාකච්ඡා කළ බවය. මන්ත්‍රීවරුන්ට ස්වාධීන තීන්දුවක් ගැනීමට ඉඩ දීම සඳහා සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා එම සාකච්ඡාවලට සහභාගී නොවූ බව එම මන්ත්‍රීවරයා කීය.

නීතිඥ තිසත් විජේගුණවර්ධන, නීතිඥ සුරේන් ප්‍රනාන්දු සහ නීතිඥ ෆර්මාන් කාසිම් එම ව්‍යවස්ථාව කෙටුම්පත් කර ඇත.■