සාමාන්‍ය ජනතාවගේ ජීවිතවලට විශාල ලෙස බලපාන පෞද්ගලික දත්ත ආරක්ෂාව පිළිබඳ පනත කෙටුම්පත් කිරීමේ අවසාන අදියරේ පවතින බවත්, එය ඉදිරියේදී ඉදිරිපත් කරන බවත් මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබුණි. මහාචාර්ය රොහාන් සමරජීව ශ්‍රී ලංකාවේ මෙන්ම ජාත්‍යන්තර මට්ටමෙන් පෞද්ගලික දත්ත ආරක්ෂාව පිළිබඳ විෂය හැදෑරූ, ඒ ගැන උගන්වන කෙනෙකි. පසුගිය සතියේ ඔහු පෞද්ගලික දත්ත ආරක්ෂාව පිළිබඳ පනතේ මූලික පසුබිම පැහැදිලි කළේය. මේ ලංකාවේ පනත කෙටුම්පත් කිරීම ගැන ඔහු පළ කරන ලද අදහස්ය.

පහුගිය දවස්වල කොළඹ ඉන්න අය ගැන බලන්න ඩ්‍රෝන් යැව්වානේ. ඒක නැතත් ආණ්ඩුවෙන් කොළඹ සීසීටීවී කැමරා දාලා තියෙනවා. කවුරු හරි කිව්වොත් මෙතැන ඇක්සිඩන්ට් එකක් වුණා කියලා, ඒකේ ටේප් එකක් ගන්නවා. ඒත් ඩ්‍රෝන්වල දත්ත ගබඩා කිරීම හා විග්‍රහ කිරීම ඉහළ මට්ටමක තියෙනවා. එතකොට ඩ්‍රෝන් දත්තවලින් විශාල, සංකීර්ණ සොයාගැනීම් කරන්න පුළුවන්. ඒ නිසා ඒ වගේ තත්වයන්ගෙන් ආරක්ෂා වෙන්න දත්ත ආරක්ෂාව පිළිබඳ පනත වැදගත්.

වෙන පැත්තකුත් තියෙනවා. දැන් මිලියන තුනක විතර පිරිසකගේ වෛද්‍ය වාර්තා මේ වෙලාවේ ආණ්ඩුවේ ඉස්පිරිතාලවල කම්පියුටර්වල තියෙනවා. දැනට ඒවා එකිනෙකට සම්බන්ධ නෑ. ඒ කියන්නේ අම්පාරේ දත්ත වෙනම. කොළඹ දත්ත වෙනම. ඒත් අපි කියන්නේ ඒ දත්ත සම්බන්ධ කරන්න කියලා. අපි හිතමු හැමදාම අම්පාරේ ක්ලිනික් යන ඩයබටීස් ලෙඩෙක් කොළඹ ආපු වෙලාවක සිහි නැති වෙලා වැටෙනවා. මිනිහාට කතා කරන්න බෑ. එතකොට එයාට ගුණ අගුණ බෙහෙත් මොනවාද කියලා දන්නෙත් නෑ. එතකොට, එයාගේ දත්ත කොළඹ ඉස්පිරිතාලෙන් බලන්න පුළුවන් නම් එයාට බෙහෙත් කරන්න පුළුවන්. දත්ත ආරක්ෂාවට නීති නැති නිසා ඔය දත්ත සම්බන්ධ කළොත් අවුලක් වෙන්නත් පුළුවන්.

යන්තරවලට උගැන්වීම

කලින් පැහැදිලි කළ ආකාරයට, යුරෝපයේ දත්ත ආරක්ෂාව පිළිබඳ නීති හරි තදයි. ඒත් ලංකාවේ ව්‍යාපාරිකයන් බොහෝදෙනෙක් අවුට්සෝසින් ක්‍රමයට යුරෝපයත් එක්ක බිස්නස් කරනවා. යුරෝපයේ නීති අනුව අවුට්සෝසින් කරනකොට, අපේ රටවල ඉන්න සමාගම්වලටත් යුරෝපීය නීති බලපානවා. ඒ නිසා යුරෝපයේ වගේ තද දත්ත ආරක්ෂාව ගැන නීති මෙහේටත් දාන්න අපේ ව්‍යාපාරිකයන් යෝජනා කරනවා.

අපි ලංකාවේ දත්ත ආරක්ෂාව පිළිබඳ පනත කෙටුම්පත් කරනකොට තිබුණ තත්වය ඕක.

ඒත්, යුරෝපයේ නීතිය මෙහේ ගෙනාවොත් අලුත් තාක්ෂණය එක්ක වැඩ කරන්න අමාරු වේවි. දැන් ලෝකයේ තියෙන ප්‍රධාන අලුත් සොයාගැනීම්වලට අදාළ ආයතන ගනිමුකො. ගූගල්, ඇපල්, මයික්‍රොසොෆ්ට්, ෆේස්බුක් වගේ සමාගම්. සෑහෙන දුරට අලුත් දේවල් කෙරෙන්නේ එක්කෝ ඇමෙරිකාවේ, නැත්නම් චීනයේ. යුරෝපයේ එකකට තියෙන්නේ ස්කයිප් කියන එක විතරයි.

දැන් අලුත් වැඬේ තමයි තනියෙං හිතලා වැඩ කරන්න පුළුවන් යන්ත්‍ර. හැබැයි තනියෙං හිතන්න කලින් යන්ත්‍ර යම් වැඩකට පුහුණු කරන්න ඕනෑ. යන්ත්‍රයක් පුහුණු කරන්නේ යම් ක්ෂේත්‍රයක් ගැන දත්ත මිලියන ගාණක දත්ත යන්ත්‍රයට කියාදීලා.

ඒකත් උදාහරණයකින් පැහැදිලි කරගනිමු. යම්කිසි ලෙඩක් තියෙන කෙනෙකු ගැන හොයන්නේ එක්ස්-රේ එකකින්. දොස්තර මහත්තයා ඒක එහේ මෙහේ හරවලා කියනවා, ‘මෙතැන පුතේ පුංචි තිතක් තියෙනවා’, අපි ඒක ගැන ටිකක් වැඩිදුර බලමු කියලා. දොස්තර ඕක කියන්නේ අවුරුදු ගණනාවක අත්දැකීම් අනුව.

උදාහරණයක් ලෙස අපේ ඉන්නවා නිමල් පෙරේරා කියලා ප්‍රකට දොස්තර මහත්තයෙක්. එයාට පේනවාලු අනෙක් අයට පේන්නේ නැති දේවල්. ඒ මනුස්සයාගේ දක්ෂතාව ඒකයි. වෙන මිනිහෙක් මෙතැන මොකුත් නෑ කියනවා. ඒත් නිමල් පෙරේරා බලාන ඉඳලා, ‘ම්… මෙතැන පොඩි ගැටයක් තියෙනවා’ ස්කෑන් කරලා බලමු කියලා කියනවා.

මේ නිමල් පෙරේරාගේ විශේෂ හැකියාව දැන් මැෂින් ලර්නින් කියන ක්‍රමයෙන් යන්තරේකට දෙනවා. සොෆ්ට්ෆෙයා එකකට. නිමල් පෙරේරා වගේ විශිෂ්ටයන්ගේ පරීක්ෂණ ගැන දත්ත ඔක්කොම ලේබල් කරනවා. මෙන්න මෙතැන කැන්සර් එකක් තියෙනවා. මෙතැන කැන්සර් එකක් නෑ. ඔය විදියට දත්ත විශාල ප්‍රමාණයක් යන්ත්‍රයට ඇතුළත් කරනවා. ඒ අනුව යන්ත්‍රය ඉගෙනගන්නවා පිළිකාව තියෙන තැන් සහ නැති තැන්. යන්ත්‍රය වැඬේ ඉගෙනගත්තාම සමහර දොස්තරලාට වඩා හොඳට වැඬේ කරනවා.

ඒත් විශාල වෛද්‍ය වාර්තා ගණනාවක් නැත්නම් ඕක කරන්න බෑ. ඔන්න පෞද්ගලිකත්වය එනවා. මගේ ශරීරයේ එක්ස්රේ එකක් පෞද්ගලිකව හඳුනාගත හැකි දත්තයක්. මට බෙහෙත් දීමට හැරුණාම ඒක පාවිච්චි කරන්න බෑ. මම අවසර දීලා තියෙන්නේ ඒකට විතරයි.

අන්න ඕකයි දැන් අර්බුදය වෙලා තියෙන්නේ. යුරෝපයේ නීතිය එක්ක අලුත්ම තාක්ෂණයට හැරෙන්න අමාරුයි.

බහින කලාවක්

මෙතැන කතා දෙකක් තියෙනවා. පළවැනි එක තමයි අපේ කොම්පැණිකාරයන් සන්තර්පණය කිරීමට අපි කැමතියි. දෙවැනි එක තමයි අලුත් පනතක් හදනවාට වැඩිය සාමාන්‍යයෙන් කරන්නේ වෙන කවුරු හරි හදපු පනතක් අරන් එහෙන් මෙහෙන් ෂේප් කරලා, වචන වෙනස් කරලා, ව්‍යතිරේක එකතු කරලා, ලංකාවේ නීතියට අනුකූල විදියට හදාගැනීම.

ඒ වැඬේ කිසිම වරදක් නැහැ. ඒක තමයි සාමාන්‍ය ක්‍රමය.

ලංකාවේ මූලිකව කෙටුම්පත් කළ පනත යුරෝපයේ එකත් එක්ක සංසන්දනය කළාම බොහෝ දුරට සමානයි. නැත්නම් සමහරවිට ඊටත් එහා ගිහිල්ලා. අපේ අජිත් පී. පෙරේරා මහත්තයා 2018 අග විෂයභාර ඇමති විදියට පත් වුණාම මේ වැඬේ ඉක්මනට කරමු කියලා ඉල්ලුවා. ඒ වෙද්දීත් අපි වැඬේට බැහැලයි හිටියේ. ඒත් ඔහු ටිකක් හදිස්සි කළා. ඇත්තටම උත්සාහය තිබුණේ ජනාධිපතිවරණයට කලින් පනත සම්මත කරගන්නයි.

මම ඇමතිවරයාටත් කීව කතාවක් තියෙනවා. අපේ අනාගතේ ඔය අවුට්සෝසින් බිස්නස් එක නං, මේ පනතේ ප්‍රශ්නයක් නෑ. ඇත්තටම 2003 දී ඔය බිස්නස් ලංකාවට ගේන්න මහන්සි වුණ පුද්ගලයෙක් මම. ඒත් අවුරුදු 15කට පස්සේ අද මම කියන්නේ ඕක බහින කලාවේ තියෙන කර්මාන්තයක් කියලායි. තව අවුරුදු දහයකින් ඔය බිස්නස් එක ඩවුන්. මොකද තාක්ෂණයෙන් ඔය වැඩ ටික කරගන්න පුළුවන්.

ඒත් යන්ත්‍ර ඉගෙනීම, කෘත්‍රිම බුද්ධිය වගේ ඒවා අනාගතයේ තව දියුණු වෙනවා. රට දියුණු කරගන්න ඒ ක්ෂේත්‍රවල ඉහළට යන්න ඕනෑ. ඒවායේ වැඩ කරන මිනිස්සුත් ලංකාවෙ ඉන්නවා. ඒ අයට ගැළපෙන විදියට පනත ගෙනෙමු කියලයි කීවේ. ඔය රිසර්ච් වගේ දේවල්වලට ඉඩකඩ සීමා නොවෙන්න, ව්‍යතිරේක ඕනෑ කියලා මං යෝජනා කළා. නැත්නං අපි ඊයේ තිබුණ කර්මාන්තයකට නීතියක් හදනකොට, හෙට ඔළුව උස්සන කර්මාන්තයක් ඩවුන් යනවා.

දැන් කවුරුහරි කියාවි, මේ මිනිහා සල්ලි පස්සේ යන මහ පෙරේතයෙක් කියලා. මිනිසුන්ගෙ පුද්ගලිකත්වයට හානි කරන්න, මුදල් වෙනුවෙන් කහිනවා කියලා. එතකොට මං කියනවා ඒක නං ඇත්ත තමයි, මම රටේ මිනිසුන්ට වැටුප් වේතන ලැබෙනවාට කැමතියි තමයි කියලා.

තවත් අවුලක්

දැං ඔය යුරෝපයේ එක මෙහේ කොරන්න ගියාම තියෙන අනෙක් ප්‍රශ්නය. ඔය පනත තියෙනවා, ඒත් ක්‍රියාත්මක කරන්න බෑ.

යුරෝපයේ පනතේ තියෙනවා ලියාපදිංචි වෙන්න ඕනෑ කියලා එකක්. අර කලින් කීවා වගේ ගෙදරක උපන්දිනයක් වගේ එකක් හැරුණාම, වෙන කුමන හෝ දත්ත එකතුවක් පුංචි සමාගමක වුණත් තියෙනවා නම් රෙජිස්ටර් වෙන්න ඕනෑ. ලංකාවේ කෙටුම්පතටත් මුලින් ඕක දැම්මා.

ඔන්න ඔය නිසා මුලින්ම ලංකාවෙ කෙටුම්පත ආවාම මම ගණන් හදලා කීවා මේ දාපු කොන්දේසිය ගැන. කියනවා අවුරුද්දට පාරක් මේ දත්ත නියාමන ආයතනයක රෙජිස්ටර් කරන්න ඕනෑ බව. ගාස්තු ගෙවන්න ඕනෑ බව. ඒ කියන්නේ ආරාධිතයන් ලැයිස්තුවක් තියාගෙන හිටියත් රෙජිස්ටර් කරන්න ඕනෑ.

අනෙක යම් කෙනෙක් දත්ත ටික තියාගෙන ඉන්න ක්‍රමය වෙනස් කළොත්, ඒකත් අර දත්ත නියාමන ආයතනයට ලියලා, දැනුම්දෙන්න ඕනෑ. ඒ කියන්නෙ අපි හිතමු මාකටින් ඩිපාට්මන්ට් එකේ කම්පියුටර් එකක තියෙන දත්ත ටික, කම්පැණියෙ අනෙක් අයටත් බලාගන්න දැම්මා කියලා. ඒකත් අර ආයතනයට දැනුම්දෙන්න ඕනෑ.

ඉතින් ලංකාවෙ ඔය වෙනුවෙන් හදන දත්ත නියාමන ආයතනයෙ කඩදහි පස්සේ පන්න පන්නා දාහක් හිටියත් මදි. ලියාපදිංචි වැඩ ටික විතරක් කරන්න. ඊට පස්සේ මුං මේ නීති කඩනවාද, පැමිණිලි තියෙනවාද, ඒවා විභාග කරන්නෙ කොහොමද කියලා බලන්නත් කට්ටිය ඕනෑ. මං කිව්වා ඔය වැඬේට දාස් ගාණක් ඉන්න ආයතනයක් හදන එක යථාර්තවාදී වැඩක් නෙවෙයි කියලා.

අන්තිමේ ඕකෙන් වෙන්නේ හරියට ක්‍රියාත්මක නොවී තමන්ගෙ තරහකාරයෙක් හිර කරලා දාන්න ඔය පනත පාවිච්චි කරන එක.

ඔය නීතියට තව ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. අපි ගූගල් මැප්වලින් ලංකාවේ මිනිසුන්ගේ ආ ගිය තැන් ගැන තොරතුරු ටික එකතු කරනවා. ෆේස්බුක් එකේත් මිනිස්සුන්ගෙ දත්ත තියෙනවා. ලංකාවෙ දත්ත තියාගෙන ඉන්න අය ලියාපදිංචි වෙන්න කිව්වාම ගූගල් එකයි, ෆේස්බුක් එකයි කියයි බම්බු ගහගන්න කියලා. උං මේ රටේ නෑනෙ.

එතකොට මේ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන්න බෑ. කරන්න පුළුවන් ලංකාවේ ඔෆිස් තියෙන ඇත්තන්ට විතරයි. ඒ යක්කුන්ට මේක පුදුම වධයක්. රෙජිස්ටර් වෙන්න ලොකු මහන්සියක් වෙන්න ඕනෑ. සල්ලි ගෙවන්නත් ඕනෑ.

ඇයි මේක අයින් කළේ

මම ඉන්නවා එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ උපදේශක කමිටුවක. ඒ කමිටුවේ මා එක්ක ඉන්න ගොඩක් අය දත්ත ආරක්ෂක කමිෂනර්ලා. මම ඝානා රටේ කමිෂනර්වරිය එක්ක කතා කළා. එයාලාත් යුරෝපයේ ක්‍රමයට පනතක් ගෙනැත් අවුරුදු ගාණක් වැඩ කරලා තියෙනවා.

මං ඇහුවා ඒ රටේ ඔය රෙජිස්ටර් වැඬේ ක්‍රියාත්මක කරන්නේ කොහොමද, රෙජිස්ටර් නොවුණ අයට නඩු කීයක් දාලා තියෙනවාද කියලා.

ඒ කියන්නේ, අපි පයිප්ප බාස් කෙනෙක් සලකමුකො. ඒ යකාගේ දුව කම්පියුටර් එකෙං මේ යකාට කස්ටමර්ලගෙ ලැයිස්තුවක් හදලා දීලා. වැඩකරන හැටියි ඉන්වොයිස් හදන හැටියි ඉගැන්නුවා. දැන් ඒ යක්ෂයාත් රෙජිස්ටර් වෙන්න එපැයි. මං ඇහුවෙ ඝානා රටේ ඒ වැඬේ යන්නෙ කොහොමද කියලා.

අනේ රොහාන්, ඔය පනතේ තිබුණාට අපට ඕක ක්‍රියාත්මක කරන්න බෑ. අපි ඔන්නොහෙ නිකං ඉන්නවා කියලා අර ගෑනි කිව්වා.

මගේ යෝජනා පිළිඅරගෙන, ඔය කෙටුම්පතෙන් ලියාපදිංචි අවශ්‍යතාව අයින් කළා. ඒ කියන්නේ නෛතික අවශ්‍යතාවන් ටික ඔක්කොම යුරෝපයේ වගේ තියෙනවා. තොරතුරු අරගෙන, වෙන කෙනෙක්ට දෙන්න බෑ. වෙන අරමුණකට පාවිච්චි කරන්න බෑ. ඔයා කවුරු හරි හැකර් කෙනෙක්ට කොල්ලකන්න පුළුවන් විදියට අනාරක්ෂිත විදියට දත්ත තියාගත්තොත් ඔයාට විරුද්ධව නඩු දාන්න පුළුවන්. දත්ත තියාගන්න කෙනාට යුතුකම් තියෙනවා. ඒත් එයා ලියාපදිංචි වෙන්න ඕනෑ නැහැ.

ඔය අන්තිමට කිව්ව එක තමයි අපි හැදුව පනත. ඒක මේ ආණ්ඩුවෙන් ගේන්නේ කොච්චර දුරට වෙනස් කරලාද කියන්න දන්නේ නැහැ. ඒ පනත කැබිනට් එකට දාලා පාර්ලිමේන්තුවේ න්‍යායපත්‍රයට යන්න ඕනෑ. ඒකෙන් පස්සේ ගැසට් කරන්න ඕනෑ. ඒ වෙලාවට ඕක බලලා සමහරවිට අපට වචනයක් ඔබාගන්න පුළුවන් වේවි. නැත්නම් ඔය වගේ පනත් ගියා ගියාම තමයි. මන්ත්‍රීවරුන්වත් කියවන්නේ නැහැනේ.■

අයවැයේදී ඔබේ අමාත්‍යාංශයෙන් සිදුකරන ව්‍යාපෘති ගැනත් සඳහන් කරලා තිබුණා…

පවුල් ලක්ෂයකට සූර්යබල විදුලිය ලබා දෙන්නත්, ඔවුන්ට විදුලිය ජනනය කිරීමෙන් ආර්ථිකය ශක්තිමත් කරගැනීමට අවස්ථාව ලබාදීමටත් අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා. ඒ මගින් මෙගාවොට් පන්සීයක් ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට එකතු කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. අපි තෝරාගන්නේ සමෘද්ධිලාභී දුප්පත් පවුල්. උදාහරණයක් විදියට කිලෝ වොට් 5ක සූර්යබල විදුලි කට්ටල නිවෙස්වල වහළ මත සවි කරනවා.

ඒක දෙන්නේ නොමිලයේද?

ඒක ණය යෝජනා ක්‍රමයක් විදියට තමයි ලබාදෙන්නේ. විදුලිය ආණ්ඩුවට විකිණීමෙන් පවුලකට මාසෙකට දළ වශයෙන් රුපියල් 13,250ක විතර ආදායමක් ලැබෙනවා. බැංකු ණය මාසකෙට රුපියල් 10,000ක් ගෙව්වත් ඉතිරි මුදල ඔවුන්ට ලාභයක් වෙනවා. අවුරුදු හතකින් විතර සම්පූර්ණ ණය ගෙවූ පසු සම්පූර්ණ මුදල ලාභයක් වෙනවා. ඒ නිසා අපි ඉල්ලන්නේ සමෘද්ධිලාභීන් ලක්ෂයක් අපට බාරදෙන්න කියලයි. අපි මේ ව්‍යාපෘතියෙන් ඔවුන් ආදායම් ලබන පවුල් ලක්ෂයක් බවට පත් කරන්න පුළුවන් වෙනවා.

ඊට අමතරව තවත් සූර්යබල විදුලි ව්‍යාපෘතියක් තියෙනවා නේද?

අනෙක් එක ග්‍රාමීය ව්‍යාපාරිකයන් 10,000ක් නිර්මාණය කිරීම. ඒකෙන් අපි බලාපොරොත්තු වෙන්නේ තෝරාගත් ට්‍රාන්ස්ෆෝමර් 10,000ක කිලෝවොට් 100ක විදුලියක් ජනනය කරන කුඩා සූර්යබල බලාගාර ව්‍යාපාරිකයන්ට ලබාදෙන්න. ඒ සඳහා ව්‍යාපාරිකයන් තෝරාගන්නවා. ඒකෙන් ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට මෙගාවොට් 1000ක් එකතු කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.

මේ බලාගාර කාගේද?

මේ මෙගාවොට් 1500ක් වන ව්‍යාපෘති සඳහා සූර්යබල විදුලි ජනන යන්ත්‍ර නිපදවන සමාගම්වලින් සේවා ලබාගන්නවා. මං කලින් කතාකළ පවුල්වල ආර්ථිකය ශක්තිමක් කරනවා, ග්‍රාමීය ව්‍යාපාරිකයන් ශක්තිමත් කරනවා වගේම ලංකාවේ ඉන්න සූර්යබල සමාගම් 200ක් ශක්තිමත් වෙනවා. ඒ ව්‍යාපාරිකයන්ට වැඩි අවස්ථා ලැබෙන විට එම ආයතනවලට වැඩි වශයෙන් සේවකයන් බඳවාගැනීමත් වැඩි ආදායමක් ජනනය කිරීමත් සිද්ධවෙනවා. ඒ මගින් රැකියා නොමැති අයට රැකියා අවස්ථා නිර්මාණය කරගන්න පුළුවන්කම ලැබෙනවා. මොකද දැන් සමහර සමාගම් නිවාස සීයක විතරක් සූර්යබල ව්‍යාපෘති කරනවා නම්, ඒ සමාගම්වලට දැන් තවත් නිවාස විශාල ප්‍රමාණයක ව්‍යාපෘති කිරීමේ අවස්ථාව හිමිවෙනවා. එය ඔවුන්ට විශාල ආර්ථික වාසියක්.

සූර්යබලයෙන් රටක විදුලිබල අවශ්‍යතාව විශාල වශයෙන් ලබාගැනීම අසීරු බව ඇතැමුන් කියනවා නේද?

මෙතැන තියෙන්නේ තනි මිනිසුන් විශාල පිරිසක් එකතු වී මහා පරිමාණ ව්‍යාපාර අවස්ථාවක් ලබාදීම. අපි මේ ව්‍යාපෘතිවලට දීපු නම ‘ජන විදුලිය’. ජනතාවගේ පැත්තෙන් තමයි විදුලිය නිෂ්පාදනය කරන්නේ. අනෙක මීට කලින් දැවැන්ත බලාගාරයක් හදනකොට එහි වාසිය ලැබෙන්නේ තනි දැවැන්ත සමාගමකට. මෙගාවොට් තුන්සීයක බලාගාරයක් දැම්මායැයි හිතමු. ලාභය යන්නේ ඒකට ආයෝජනය කරන්න පුළුවන් සමාගමකට. ඒත් දැන් ඒ විදුලියට ආයෝජනය කරන්නේත්, ලාභ ලබන්නේත් ලංකාවේම දුප්පත් පවුල්. ව්‍යාපාරිකයන්ට සහ පවුල්වල උදවියට ලාභය බෙදී ගියාම මේක පවුල් එක්ලක්ෂ දහදාහකට විතර සහනයක් ලැබෙන රටේ ව්‍යාපෘතියක් වෙනවා. ඒකෙන් ගම ඇතුළේ ආර්ථිකය ශක්තිමත් වෙනවා. මේ ව්‍යාපෘතිය පුද්ගලයන් ශක්තිමත් කිරීමට සහ පුනර්ජනනීය විදුලිබලය ජනනය කිරීමෙන් රටේ බලශක්ති අවශ්‍යතාවත් සම්පූර්ණ කිරීමට හේතු වෙනවා.

මේ සඳහා රජයට පිරිවැයක් යනවාද?

ආයෝජනයට පිරිවැයක් යන්නේ නැහැ. විදුලිය නිෂ්පාදනය කරනකොට ඒ වෙනුවෙන් ගෙවනවා විතරයි. කොහොමත් රජයෙන් විදුලිය මිලදී ගන්නකොට කාට හෝ සල්ලි ගෙවන්න වෙනවානේ. ඒක මිනිස්සුන්ට ගෙව්වාම මොකද වෙන්නේ. ඒ හැරුණාම බැංකු ණය හරහා තමයි මුදල් ගන්නේ. එතකොට බැංකුවලටත් ණය ලබාදීමෙන් ව්‍යාපාර අවස්ථාවක් ලැබෙනවා.

ව්‍යාපෘතිය තියෙන්නේ මොන අදියරේද?

අපි මෙවර අයවැයට මේ ව්‍යාපෘතිය ගැන යෝජනා දැම්මා. අයවැය කතාවේත් මේ යෝජනාව තිබුණා. ඒක 2021 ජනවාරි ඉඳලා වැඩ පටන්ගන්න පුළුවන්. දැන් අපි මූලික සැලසුම් හදමින් ඉන්නවා.

ඔබේ රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශය යටතට ආයතන බොහොමයක් නැහැ. මෙය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ මොන යාන්ත්‍රණය හරහාද?

විදුලිබල මණ්ඩලය දැනට විදුලිය මිලදී ගන්න එකඟ වෙලා තියෙනවා. විදුලිබල මණ්ඩලය එක්ක සාකච්ඡා කරලා එකඟතාව මත ට්‍රාන්ස්ෆෝමර් 10,000ක් තෝරාගෙන තියෙනවා. ඊට අමතරව පවුල් ලක්ෂයකින් විදුලිය ගැනීමේ ව්‍යාපෘතියටත් එකඟතාව තියෙනවා. සමෘද්ධි පවුල් තෝරාගැනීම පිළිබඳ සමෘද්ධි දෙපාර්තමේන්තුව එක්ක කතා කරලා නෑ. ඒත් ඒ නිර්ණායක පිළිබඳ දළ සැලැස්මක් හදාගෙන යනවා.

මේ සූර්ය පැනල කැඩිලා, මිනිස්සුන්ට ආදායමත් නැතිව ණය ගෙවන්න සිද්ධවුණොත්…

සාමාන්‍යයෙන් සූර්ය පැනලයකට අවුරුදු විසිපහක, තිහක වගකීමක් තියෙනවා. ධාරිතාව අඩු නොවීම පිළිබඳ අවුරුදු දහයක වගකීමක් තියෙනවා.  ඒ දෙකටම අමතරව සෑම පද්ධතියක් සඳහාම රක්ෂණයක් ගේනවා. අවම අවුරුදු හතකට මේ ව්‍යාපෘතිය රක්ෂණය කරනවා. ඒ අනුව මෙම ව්‍යාපෘතියට එන කාටවත් අවම අවුරුදු හතක් යන තුරු ආරක්ෂාව ලැබෙනවා. කුමන හෝ හේතුවක් නිසා තමන්ට මේ සඳහා පද්ධතිය ලබාදුන් සමාගම බංකොළොත් වුණායැයි සිතමු. එහෙම වුණොත් අර රක්ෂණයෙන් මුදල් ලැබෙනවා. සමාගම වැටුණත් ගැටලුවක් වෙන්නේ නෑ. අනෙක අපි ලබා දෙන්නේ සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය අනුමත කළ සූර්ය විදුලි පැනල් වර්ග. අපේ සහතිකය ඒ සඳහා තියෙනවා. බැරිවෙලා හරි සමාගමක් බංකොළොත් වුණොත් ඒ පැනල් වර්ගය ගෙන්වන්නේ ඒ සමාගමෙන් විතරක් නම්, කවුරු හරි අමාරුවේ වැටෙනවා. ඒත් අපි අනුමත කළ වර්ග කිහිපයක් තෝරාගත්තොත් බැරි වෙලාවත් සමාගමක් බංකොළොත් වුණොත් රක්ෂණයෙන් මුදල් ලැබුණාම වෙනත් සමාගම්වලට ඒවා අලුත්වැඩියා කිරීමේ හැකියාව ලැබෙනවා.

මෙවැනි ව්‍යාපෘතියක් ක්‍රියාත්මක කරද්දී මිනිසුන් අහනවා ඇමතිවරයාට ලැබෙන වාසිය මොකක්ද කියලා. කාගෙන්ද කොමිස් එක ලැබෙන්නේ, කාගෙන්ද ලාභය එන්නේ කියලා…

මට මේකෙන් ලොකු ලාභයක් තියෙනවා. ඒ පවුල් ලක්ෂයක් ගොඩදැම්මා කියන සතුට. පවුල් ලක්ෂයකට අත නොපා ජීවත්වෙන්න ආර්ථික මට්ටමක් හදලා දෙන්න පුළුවන් නම්, ඒ තරම් ලොකුම ලාභය. අද මේ රටේ පවුල් ගණනාවක් ආණ්ඩුවෙන් රුපියල් 1500 මාසෙට දෙනතුරු බලා ඉන්නවා. නැගී සිටින්න හදනවාට වඩා නිකන්ම මුදලක් ගන්න බලාගෙන ඉන්නවා. මං කියන්නේ එහෙම පවුල් ලක්ෂයකට තමන්ගේම නිවස උඩ තියෙන විදුලි පැනලයෙන් ආණ්ඩුවට අත නොපා ජීවත්වීමේ අවස්ථාව දෙනවා කියලයි. ඒ සතුටම මට ලාභයක්. ඔවුන්ට මේකෙන් ලාභය ලැබෙනකොට සමෘද්ධි ගෙවන්නත් ඕනෑ නැහැ. දැන් මට චෝදනා කරයි සමෘද්ධි කපන්න දුමින්ද දිසානායක දඟලනවා කියලා. සාමාන්‍යයෙන් ආණ්ඩු බලයට පත් වුණාම සමෘද්ධි පවුල් ලක්ෂයක් වැඩි කරන්න තමයි කතා කරන්නේ. ඒත්, ඇත්තටම සමෘද්ධි පවුල් ලක්ෂයක් කපන්නයි මට ඕනෑ. අවුරුද්දෙන් අවුරුද්ද සමෘද්ධිලාභීන් වැඩි කරනවා කියන්නේ දුප්පත්තු බෝ කරනවා කියන එක.

මීට කලින් රටේ ප්‍රධාන අමාත්‍යාංශ ලබාදුන් ඔබට, පුංචි අමාත්‍යාංශයක් දීලා පැත්තකට කළාම මෙවැනි ව්‍යාපෘතිවලින් ඔබ අවධානය දිනාගන්නවා නේද?

මට පුද්ගලිකව ලකුණු ඕනෑ නැහැ. මේ ව්‍යාපෘතිය දැම්මේ මගේ වුවමනාවට. මම හිතුවේ පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රවර්ධනය කරන්න අලුත් යෝජනා ගේන්න කියලයි. අපේ අමාත්‍යාංශයෙන් යෝජනා පහක් අයවැයට කලින් ඉදිරිපත් කළා. පහම අයවැය කතාවට දැම්මා. මේ කතා කළේ දෙකක් ගැන. අපට ලැබෙන අමාත්‍යාංශය කොච්චර ලොකුද, ඒ වෙනුවෙන් අපට කොච්චර මුදල් ලැබෙනවාද කියන එක වැඩක් නැහැ. ඕනෑ තැනක කරන්න පුළුවන් වැඩ තියෙනවා. අපි නිර්මාණශීලී නම්, තනතුර මොකක් වුණත් අපට කරන්න පුළුවන් දේවල් තියෙනවා.■

20වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට, අන්තිම මොහොතේ, එනම් කාරක සභා අවස්ථාවේදී ගෙනෙන ලද කුමන්ත්‍රණකාරී සංශෝධනයක් අනුව, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට හා අභියාචනාධිකරණයට අලුතෙන්ම විනිසුරුවරුන් 14 දෙනෙකු පත්කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට බලය ලැබිණ.

20 සංශෝධනය යටතේ, ජනාධිපතිවරයා සිය නාමයෝජනා පාර්ලිමේන්තු සභාවට යවනන අතර, පාර්ලිමේන්තු සභාව එම නම් ගැන සිය නිරීක්‍ෂණ ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසුව, ජනාධිපතිවරයා විසින් පත්කිරීම් කරනු ලැබිය යුතුය.

ඒ යටතේ, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට නව විනිසුරුවරුන් 6 දෙනෙක් පත්කරනු ලැබූහ. ඒ එච් එම් දිලිප් නවාස්, කුමුදුනි වික්‍රමසිංහ, ශිරාන් ගුණරත්න, ජනක් ද සිල්වා, අචල වෙන්ගප්පුලි, මහින්ද සමයවර්ධන යන විනිසුරුවරුය.

අභියාචනාධිකරණයේ සභාපතිවරයා හැටියට කීර්තිමත් අභියාචනාධිකරණ විනිසුරු අර්ජුන ඔබේසේකර පත්කරනු ලැබිණ.

අභියාචනාධිකරණයට නව විනිසුරුවරු 14 දෙනෙක් පත්කරනු ලැබූහ. ඔවුන්ගේ නම් මෙසේය. මේනකා විජේසුන්දර, ඩීඑන් සමරකෝන්, එම් ප්‍රසන්ත ද සිල්වා, එම්ටීඑම් ලෆාර්, ප්‍රදීප් කීර්තිසිංහ, සම්පත් අබේකෝන්, සම්පත් විජේරත්න, එස්යූබී කරලියද්ද, ආර්. ගුරුසිංහ, ජීඒඩි ගනේපොල, ඛේමා ස්වර්ණාධිපති, මායාදුන්න කොරයා, ප්‍රභාහරන් කුමාරරත්නම් සහ නීල් ඉද්දවෙල යන මහත්ම මහත්මිහුය. ජනාධිපතිවරයා යැවූ සියලුම නම්, පාර්ලිමේන්තු සභාව විසින් ඒ හැටියටම අනුමත කරනු ලැබ දැන් ඔවුන් විනිසුරුවරුන් හැටියට දිවුරුම් දී ද අවසන්ය.

19 වැනි සංශෝධනය යටතේ තිබුණු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවට, ජනාධිපතිවරයා සිය නාමයෝජනාව එවූ විට, ඒවා පිළිබඳ විස්තරාත්මකව සලකා බලා, ඔවුන් ඇත්ත වශයෙන්ම විනිසුරු ධුරවලට සුදුසුදැයි කිරා මැන බලා, අවශ්‍ය නම් ජනාධිපතිවරයා එවූ නම් ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීමේ බලයක් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවට තිබිණ. ඒ බලය අනුව, ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන විසින් එවන ලද නාමයෝජනා අනුමත නොකර, වෙනත් නම් එවන්නැයි ජනාධිපතිවරයාට දන්වා යැවූ අවස්ථා කිහිපයක්ද තිබිණ. එවකට විපක්‍ෂය වූ දැන් ආණ්ඩු පක්‍ෂය, එය දුටුවේ ජනධිපතිවරයාට, අගමැතිවරයාට අමතරව කථානායකවරයාද රටේ පාලන බලය අතට ගත් අවස්ථාවක් ලෙසය. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවෙන් අනුමත කරන ලද පුද්ගලයන් සියයට සියයක්ම යහපත් අය නොවීම අරුමයක් නොවේ. ඔවුන්ට වුවද පත්කිරීම්වලට සලකා බලන්නට සිදුවන්නේ රටේ ඉන්නා පුද්ගලයන්ගෙන්ම වන නිසාය.

දැන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව නැත. තිබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තු සභාවකි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවට තිබුණු බලතලද දැන් නැත. ඒ වෙනුවට දැන් ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයා කරන නාමයෝජනා ගැන සිය නිරීක්‍ෂණ ඉදිරිපත් කිරීමේ දියාරු අවස්ථාවක් පමණි. එම නිරීක්‍ෂණ සලකා බලනවාද නැද්ද කියා තීරණය කිරීමේ බලයත් ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයාටය. ඒ නිසා පාර්ලිමේන්තු සභාව යනු රූකඩයකියි කීම අතිශයෝක්තියක් නොවේ. ඒ කතාව තහවුරු වන්නේ, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා විසින් එවන ලද සියලුම නාමයෝජනා එයාකාරයෙන්ම පාර්ලිමේන්තු සභාව විසින් හොඳයැයි ‘නිරීක්‍ෂණය’ කරනු ලැබීමෙනි.

අභයාචනාධිකරණ විනිසුරුවරුන් හැටියට ජනාධිපතිවරයා කළ නාමයෝජනා ගැන බලවත් කනස්සල්ලක් අධිකරණ ක්‍ෂෙත්‍රයේ පැනනැගී තිබේ. ඒ ගැන කතා කිරීමට පෙර, ලංකාවේ ඉහල අධිකරණ විනිසුරුවරුන් පත් කරන ක්‍රමය ගැනද යමක් කිව යුතුය. පෘතුගාලය, ඕලන්දය වැනි සිවිල් නීති ක්‍රමය අනුගමනය කරන රටවලත්, එංගලන්තය කියන පොදු නීති ක්‍රමය අනුගමනය කරන රටේත් යටත් විජිතයක්ව තිබුණු නිසා, සිවිල් නීති ක්‍රමයේත්, පොදු නීති ක්‍රමයේත් සංකලනයක් ලංකාවේ නීති ක්‍ෂෙත්‍රයේ තිබේ. ඉහළ අධිකරණවල විනිසුරුවරුන් පත්කිරීමේදී ඒ නීති ක්‍රම දෙකේම සම්ප්‍රදායන්, ඒ නිසා ලංකාවේ අනුගමනය කරනු ලැබේ. ඒ අනුව, ඉහළ අධිකරණවලට පත්කරනු ලබන්නේ, පහළ අධිකරණවල විනිසුරුවරුන් හැටියට කටයුතු කළ අය පමණක් නොවේ. පෞද්ගලිකව නීති වෘත්තියේ යෙදෙන අයද, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරින්ද, ඊටත් පිටතින් වෙනත් ක්‍ෂෙත්‍රවල කටයුතු කරන නීතිඥවරුද මෙසේ ඉහළ අධිකරණවල විනිසුරුවරුන් හැටියට පත්කරනු ලබති. උදාහරණයක් හැටියට, ආචාර්ය ෂිරාණි බණ්ඩාරනායක, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පත්කරන ලද්දේ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ නීති පීඨාධිපති හැටියට වැඩ කරද්දීය. මෙවර පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජ්‍ය මහලේකම් නීල් ඉද්දවෙල පත්කරනු ලැබුවේද ඒ ආකාරයෙනි.

අභියාචනාධිකරණයට පත්කරන ලද විනිසුරුවරුන් අතරින්, මේනකා විජේසුන්දර, ඩීඑන් සමරකෝන්, එම් ප්‍රසන්ත ද සිල්වා, එම්ටීඑම් ලෆාර්, ප්‍රදීප් කීර්තිසිංහ, සම්පත් අබේකෝන්, සම්පත් විජේරත්න, එස්යූබී කරලියද්ද, ආර්. ගුරුසිංහ, ජීඒඩී ගනේපොල, ඛේමා ස්වර්ණාධිපති පත්කර තිබුණේ මහාධිකරණ විනිසුරුවරුන් අතරිනි. මායාදුන්නේ කොරයා සහ ප්‍රභාහරන් කුමාරරත්නම් නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවෙනි. නීල් ඉද්දවෙල පෞද්ගලික නීති වෘත්තියෙනි. (එහෙත් ඔහු වසර 20 පමණ දීර්ඝ කාලයක් වැඩ කළේ පාර්ලිමේන්තුවේය. පාර්ලිමේන්තු සේවයට පෙර ඔහු දිසා අධිකරණ විනිසුරුවරයකු හැටියට කටයුතු කර තිබේ.)

ජනාධිපතිවරයා, පාර්ලිමේන්තු සභාවට සිය නාමයෝජනා යැව්වේ, නොවැම්බර් 18 වැනිදාය. සිය පීඑස්/සීඑස්ඒ/00/2/2දරන ලිපියෙනි. එහි මහාධිකරණයෙන් අභියාචනාධිකරණයට පත්කළ යුතු විනිසුරුවරුන් 10 දෙනකුගේ නම් සඳහන් වෙයි. ඒ ලැයිස්තුවේ එස්යූබී කරලියද්ද විනිසුරුවරයාගේ නම තිබුණේ නැත.

රජය, මේ විනිසුරුවරුන් පත්කිරීමේදී කිව්වේ, මහාධිකරණ විනිසුරුවරුන් අතරින් ජ්‍යේෂ්ඨත්වයේ පිළිවෙළට විනිසුරුවරුන් තෝරා ගන්නා බවයි. එසේ කියන්නට හේතුව, විනිසුරුවරුන් පත්කිරීමේදී  තමන් ස්වාධීන හා අපක්‍ෂපාතී බව පෙන්වීමය. (තනතුරුවලට තේරීමේදී සලකා බැලිය යුත්තේ ජ්‍යේෂ්ඨත්වය පමණක් නොවන බව වෙනම කාරණාවකි. එහෙත්, ආණ්ඩුව සිය අපක්‍ෂපාතීත්වය පෙන්වීමට කීවේ ජ්‍යේෂ්ඨත්වය මත පත්කරන බවයි.)

එහෙත් ප්‍රශ්නය නම්, ජනාධිපතිවරයාගේ ලැයිස්තුව ජ්‍යේෂ්ඨත්වයේ පදනම මතද තෝරාගෙන නැතිවීමයි.

මහාධිකරණ විනිසුරුවරුන්ගේ ජ්‍යේෂ්ඨත්ව අනුපිළිවෙළ අනුව, මුල් විනිසුරුවරුන්ගේ පිළිවෙළ මෙසේය. 1. මේනකා විජේසුන්දර 2. ඩීඑම් සමයවර්ධන 3. ප්‍රසන්ත ද සිල්වා 4. එම්ටීඑම් ලෆාර් 5. ප්‍රදීප් කීර්තිසිංහ, 6. සම්පත් අබේකෝන්, 7. සම්පත් විජේරත්න 8. විකුම් කළුආරච්චි 9. එස්යූබී කරලියද්ද, 10. එම්ඒආර් මරික්කාර් 11. ආර්. ගුරුසිංහ 12. ශෂී මහේන්ද්‍රන් 13. චම්පා රාජරත්න 14. ගිහාන් කුලතුංග 15. ජීඒඩී ගනේපොල, 16. ඛේමා ස්වර්ණාධිපති

ජ්‍යෙෂ්ඨත්වයේ අනුපිළිවෙළ සලකනවා නම්, අභියාචනාධිකරණයට පත්කළ යුත්තේ 1 සිට 10 දක්වා ස්ථානවල සිටින්නන්ය. එහෙත්, ඒ අය අතරින්, ජ්‍යේෂ්ඨයන් වන 8. විකුම් කළුආරච්චි, 9. එස්යූබී කරලියද්ද, 10. එම්ඒආර් මරික්කාර් යන තිදෙනාම ජනාධිපතිගේ ලැයිස්තුවට ඇතුළත්ව සිටියේ නැත. එහෙත්, 15 සහ 16 ස්ථානවල සිටින දෙදෙනා, එනම්, 15. ජීඒඩී ගනේපොල, 16. ඛේමා ස්වර්ණාධිපති ජනාධිපතිගේ ලැයිස්තුවේ වූහ. මුල් 10 දෙනාගෙන් කිහිප දෙනකු අතහැර පහළට යනවා නම්, 11, 12, 13, 14, 15 ලෙස පහළට යා යුතුය. එහෙත්, එම ස්ථානවල සිටින, 12. ශෂී මහේන්ද්‍රන් 13. චම්පා රාජරත්න 14. ගිහාන් කුලතුංග යන අයටද අභියාචනාධිකරණ විනිසුරු පදවි නොලැබුණි. ලැබුණේ ජ්‍යේෂ්ඨත්වයෙන් පහළම සිටින 15. ජීඒඩී ගනේපොල, 16. ඛේමා ස්වර්ණාධිපති දෙදෙනාටය. මෙලෙස ඉහළ අය කපා දමා පහළ අය තෝරා ගැනීම ගැන පැහැදිලි කළ හැක්කේ කෙසේද?  කපා දැමුණු විනිසුරුවරුන්ට, තමන් කපා දමා ඇත්තේ ඇයිදැයි දැනගැනීමට අයිතියක්, තැනක් තිබේද?

ජනාධිපතිවරයාගේ ලැයිස්තුවේ පෞද්ගලික නීති වෘත්තියේ යෙදෙන අයගෙන් නම් දෙකක් යෝජනා කර තිබිණි. ඒ සම්පත් මෙන්ඩිස් හා නීල් ඉද්දවෙලය. සම්පත් මෙන්ඩිස් ජනාධිපති නීතිඥවරයෙකි. 2001 තරම් මෑත වසරක නීතිඥවරයකු හැටියට දිවුරුම් දුන් මහත්මයෙකි. විශේෂත්වය නම් රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ සමීපතම නීතිඥවරයකු හැටියට ඔහු කටයුතු කර තිබීමයි. එහෙත්, අභියාචනාධිකරණයට පත්වීමක් ලැබීම ඔහු ප්‍රතික්‍ෂෙප කළේය. ඒ නිසා, මහාධිකරණයෙන් පත්කළ විනිසුරුවරුන් 10 අතරට, ජනාධිපතිගේ ලැයිස්තුවෙන් මුලින් කපා දමා තිබුණු නමක් වන 9. එස්යූබී කරලියද්ද පසුව එකතු කර තිබුණි. ඒ මහතාද අවසානයේ දිවුරුම් දුන්නේය.

ජ්‍යෙෂ්ඨත්වයෙන් ඉහළ අය කපා දමා ජ්‍යෙෂ්ඨත්වයෙන් පහළ අය විනිසුරුධුරවලට පත්කිරීම කුමන නිර්ණායක අනුව කෙරිණිදැයි අධිකරණ ක්‍ෂෙත්‍රයේ දැවෙන ප්‍රශ්නයක් තිබේ. ■

රංගනා සෙනෙවිරත්න සහ පවිත්‍රා ගුණරත්න ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවේ පළමු මිලිටරි ගුවන් නියමුවරියන් දෙදෙනා බවට 2020 නොවැම්බර් මාසයේදී පත් වුණා. දෙන්නා ගැන වර්ණනාවලින් පුවත්පත් පිටු පිරුණා. මෙය ඓතිහාසික අවස්ථාවක් බව කීවා. එහෙත්, අපි කෙතරම් පරක්කුද? අන්තිමේදී බඳවාගත් නියමුවරියන් දෙන්නාත් ගුවන් හමුදාවේ සැරසිල්ලක් පමණක් වේවිද?

මෙලෙස බඳවාගත් නියමුවරියන් පාවිච්චි කරන්නේ සැහැල්ලු යානාවලින් භාණ්ඩ ප්‍රවාහනයට පමණයි. පුවත්පත් වාර්තාවලට අනුවත් අප කළ විමසීමකදී අදහස් දැක් වූ ගුවන් හමුදා මාධ්‍ය ප්‍රකාශක ගිහාන් සෙනෙවිරත්නගේ අදහස් අනුවත් ඒ සෙබළියන් භාණ්ඩ ප්‍රවාහන යානාවලට යොදාගන්නවා.

එහෙත් පාකිස්ථානය 2013දීත්, ඉන්දියාව 2016දීත් ෆයිටර් ජෙට් යානාවලටත් කාන්තා නියමුවරියන් යොදාගත්තා. ඉන්දියාව මුල් වරට හෙලිකොප්ටර් නියමුවරියක් යුද්ධයට යොදාගත්තේ 1999 කාගිල් යුද්ධයේදී. ඒ ගුන්ජන් සක්සේනා. 1996 දී ඉන්දියාව පළමු ගුවන් නියමුවරියන් බඳවාගැනීම සිදු කළා.

ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ පළමු කාන්තා යුදමය ගුවන් නියමුවරිය ජීන් එම්. ලෙයාවිට්. ඇය පළමු වරට ෆයිටර් ජෙට් නියමුවරියක් බවට පත්ව මෙහෙයුම්වලට ගියේ 1993දී. දැන් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය කාන්තාවන්ට මිලිටරිමය අංශවල සමාන තැන් ලබාදීම ඉහළින්ම කරනවා. ඔවුන්ගේ ඉහළම බලකාය වන මැරීන් බලකායේ පවා කාන්තාවන් ඕනෑ තරම් ඉන්නවා.

කාන්තාවන් පිරිමින්ට වඩා යුදමය කටයුතුවලදී පසුබාන බව, කාන්තාවන් දුර්වල බව, කාන්තාවන්ට බැරි බව එවැනි රටවල් පිළිගන්නේ නැහැ. දැන් ඉන්දියාව වැනි රටවල් පවා සෙබළියන්ට, නිලධාරිනියන්ට වැඩි තැනක් ලබා දෙනවා. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාව තවම පසුපසින්.

ටිකක් ලංකාවේ ඉතිහාසෙට හැරෙමු.

ලංකාවේ ගුවන් හමුදාව 1972 සිට ගුවන් හමුදාවට කාන්තාවන් බඳවාගත්තා. එහෙත් ගුවන් නියමුවරියන් වෙන්නට ඒ අයට අවස්ථාවක් තිබුණේ නැහැ. ඒ ගුවන් නියමු තනතුරු සඳහා සුදුසුකම් අතර පිරිමියෙකු වීමත් තිබුණු නිසා.

කෙසේ වෙතත් නියමුවරියන් වීම සඳහා කාන්තාවන්ට 1998 දී අවස්ථාවක් විවර වූ බව වාර්තා තිබෙනවා. 1998 පෙබරවාරි 12 වැනිදා පළ වූ ඒඑෆ්පී වාර්තාවකට අනුව වයස අවුරුදු 22ට අඩු කාන්තාවන් 800ක් එකල ගුවන් හමුදාවේ ‘එලීට් පයිලට් ෆෝස්’ නම් බලකායේ තනතුරු 33ක් සඳහා අයදුම් කර තිබුණාලු. ඒ, 1995 දී ගුවන් හමුදාවට එල්ල වූ එල්ටීටීඊ ප්‍රහාර නිසා පිරිමි උදවිය එම තනතුරුවලට අයදුම් කිරීම් අඩු වනු ඇතැයි අනුමාන කර තිබුණු නිසා. ඒඑෆ්පී පුවත් සේවය වෙත නිලධාරියෙකු කියා තිබුණේ එම කාන්තා සෙබළියන්ට සාමාන්‍ය පුහුණුවීම් ලබා දී, ඉන්පසු භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා යොදාගන්නා බවත් යුදමය මෙහෙයුම්වලට යොදා නොගන්නා බවත්. එම කරුණ ගැන විමසූ කළ ගුවන් හමුදා මාධ්‍ය ප්‍රකාශක ගිහාන් සෙනෙවිරත්න කීවේ වරින් වර එවැනි උත්සාහයන් තිබෙන්නට ඇති බව. කෙසේ වෙතත් 2018 දක්වා බඳවාගැනීමක් කළේ නැහැ.

2018දී බඳවාගැනීම් කළ අතර නියමුවරියන් සිව්දෙනෙකු මූලික පුහුණුව අවසන් කළා. පවිත්‍රා ලක්ෂානි ගුණරත්න, ජයනි තත්සරණි හේවාවිතාරණ, රංගනා තත්සරණි වීරවර්ධන සහ පියුමි නිමල්කි ජයරත්න එම සිව්දෙනා. පසුගියදා විසිර ගියේ ඉන් දෙදෙනෙක්.

ඊට අමතරව 2019 දී පළමු වරට කාන්තා නිලධාරිනියන් ‘ස්වාට්’ පුහුණුවක් සඳහා විදේශගත වී තිබෙනවා.

ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් හමුදාවේ කාන්තාවන් හිටියත්, ඒ සංඛ්‍යාව සීමිතයි. කාන්තාවන්ට සහ පිරිමින්ට බඳවාගැනීමේදී සමාන අවස්ථා හිමි වෙන්නේ නැහැ. කාන්තා බඳවාගැනීම් සහ පිරිමි බඳවාගැනීම් වෙන වෙනම කරන බව වාර්තා පිරික්සද්දී වැටහෙනවා. පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ 2017 අවුරුද්දේ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවේ වාර්ෂික කාර්යසාධන වාර්තාව අනුව කාන්තා කැඬේට් නිලධාරීන් 9ක් බඳවාගෙන. ඒ පිරිමි 55කට සාපේක්ෂව. කොතලාවල ආරක්ෂක විශ්වවිද්‍යාලයෙන් කාන්තා කැඬේට් නිලධාරිනියන් 10ක් බඳවාගෙන. ඒ පිරිමි 57කට සාපේක්ෂව. ගුවන් භටයන් ලෙස පිරිමි භටයන් 1172ක් බඳවාගනිද්දී කාන්තා භටයන් 315ක් පමණක් බඳවාගෙන.

ලංකාවේ හමුදා මෙන්ම පොලිස් අංශවල පවා ඉහළ තනතුරු දක්වා ගිය කාන්තාවන් බොහෝ අඩුයි. කාන්තාවන් ඉහළ තනතුරු සඳහා සුදුසු බව විශ්වාස කරන අයත් අඩුයි. සාමාන්‍යයෙන් මිලිටරි සහ පොලිස් වැනි අංශවල කාන්තාවන්ට ලැබෙන අවස්ථා අනුව ඒ ඒ රටවල කාන්තාවන්ට දක්වන සැලකීම ගැනත් අදහසක් ගත හැකියි. ඉන්දියාව පවා දැන් එම අංශවල කාන්තාවන්ට අවස්ථාව දෙනවා. ඒ අනුව කාන්තාවන්ට අවස්ථාව ලබාදීමට 2018 දී ගත් තීන්දුව ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් හමුදාවට මෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවටත් ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ලැබෙන ගෞරවයත් වැඩි වෙන අන්දමේ තීන්දුවක්.

ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය මුල් වරට කාන්තාවන්ට ගුවන් නියමු පුහුණුව ලබාදෙන්නට තීන්දු කළේ 1975 දී. පළමු ගුවන් නියුමවරියන් 10 දෙනා ඔවුන් 1977 දී නිල වශයෙන් සේවයේ යොදවන්නට පටන්ගත්තා. ඒ කියන්නේ ශ්‍රී ලංකාව අවුරුදු 43ක් ප්‍රමාදයි. ප්‍රමාද වී හෝ තීන්දුව ගැනීම යහපත්.

එහෙත් අවුරුදු ගණනාවක ප්‍රමාදයෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ මුල් වරට බඳවාගත් සෙබළියන් යොදාගන්නේ හුදු ‘සැරසිලි’ ලෙස පමණක් නම් එයින් තේරුමක් වෙන්නේ නැහැ. ඔවුන්ට සියලු අවස්ථා සමානව විවර විය යුතුයි.■

මේ දිනවල රටේ මහත් අවධානයට ලක්වී ඇති බොහෝ කාරණා පිළිබඳව, ආණ්ඩුවත්, ප්‍රධාන ජනමාධ්‍යත් ඉදිරිපත් කරන ආඛ්‍යානවලට වෙනස් සහ එයින් ස්වාධීන වූ විග්‍රහයක් ගොඩනැගිය යුතුව තිබේ. එය අපේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මහජන සාකච්ඡාව ඉදිරියට ගෙනයෑම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ. මේ ලිපියේ අරමුණ එවැනි කාරණා දෙකක් පිළිබඳව විකල්ප දැක්මක් ඉදිරිපත් කිරීමයි. ඉන් පළමුවැන්න නොනැවතී පැතිරෙන කෝවිඞ් වසංගතය පිළිබඳ ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්තියයි. දෙවැන්න, මහර සිරගෙදර සිදුවී ඇති ‘කැරැල්ලක්’ යනුවෙන් හඳුන්වන සිද්ධිය ගැන ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් කරන අර්ථකථනයයි.

කොවිඞ් වසංගතය පාලනය කිරීම සඳහා ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් කළ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රතිචාරය දැන් අසාර්ථක එකක් වී තිබේ. ඒ බව පිළිගැනීමට ආණ්ඩුව සූදානම් නොවීම ගැන අප පුදුමයට පත් විය යුතු නැත. එය වනාහි ඕනෑම ආණ්ඩුවක චර්යාවේ ඇති ලක්‍ෂණයක් වන නිසාය. දේශපාලන බලය තිබෙන අය සාමාන්‍යයෙන් තම ආණ්ඩුකරණ අසාර්ථක වීම් පිළිගන්නේ නැත.

කෝවිඞ් වසංගතය පාලනය කිරීමේ ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්තිමය මූලෝපාය අසාර්ථක වීමට විවිධ හේතු තිබේ. එයින් ප්‍රධාන එකක් ලෙස කෙනකුට අවධාරණය කළ හැකි වන්නේ, ආණ්ඩුවේ ‘මිලිටරි ප්‍රතිචාරයේ’ නොගැළපෙනභාවයයි. මාර්තු මාසයේ පටන්ම ජනාධිපතිතුමා වැරදි මූලෝපායක් මගින් කෝවිඞ් වසංගතයේ අභියෝගයට මුහුණ දෙන්නට තීරණය කෙළේය. එය නම්, මහජන සෞඛ්‍ය ප්‍රශ්නයකට විසඳුම් දීමේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය සහ ප්‍රතිචාරය යුද මෙහෙයුමක් බවට පත් කිරීමයි. සිවිල් සමාජ ප්‍රශ්නයක් මිලිටරිකරණය කිරීමයි.

එතුමා එසේ කෙළේ මන්ද? යන්න ගැනද කෙටියෙන් හෝ කල්පනා කිරීම අපගේ සාකච්ඡාව ඉදිරියට ගෙන යාමට වැදගත්ය. මෙතැන තිබෙන ප්‍රශ්නය නම් මහජන සෞඛ්‍ය ප්‍රශ්නයක් ‘ජාතික ආරක්‍ෂාව’ නැතහොත් ‘රාජ්‍ය ආරක්‍ෂාව’ පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් බවට වැරදි ලෙස පරිවර්තනය කිරීමයි. පුරවැසියන් හදිසි වසංගතයකට පාත්‍රවීම ‘රාජ්‍යාරක්‍ෂාවට’ තර්ජනයක් ලෙස සැලකීමයි. මෙහි ප්‍රතිඵලය වූයේ, අප මේ දිනවලත් දකින පරිදි, රෝගි සහ අසරණ වන පුරවැසියන්ද, ඔවුන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන්ද ‘ජාතික ආරක්‍ෂාවට තර්ජනයක්’ ලෙස සලකා, ඔවුන් දෙස සම්පූර්ණයෙන්ම සතුරු ආකල්පයක් ගොඩනැගීමයි. රාජ්‍යයට අලුත් සතුරෙකු, කොරෝනා රෝගයට ගොදුරු වූ අසරණ පුරවැසියන් තුළින්, අලුතෙන් නිර්මාණය කර ගැනීමයි.

මෙම රාජ්‍යාරක්‍ෂාවටත් ජාතික ආරක්‍ෂාවටත් අලුත්ම ‘තර්ජනය’ වී ඇතැයි සැලකෙන පුරවැසියෝ ප්‍රධාන සමාජ කොටස් දෙකක් වෙතින් පැමිණීමද අපගේ සැලකිල්ලට හසුවිය යුතු කරුණකි. පළමුවැනි කොටස, දුගී, නාගරික මුස්ලිම් පුරවැසියන්ය. දෙවැනි කොටස, දුගී නාගරික කම්කරු පන්ති පවුල් සහ ග්‍රාමීය ගොවිජන සහ දුගී පවුල්ය. ඇමතිවරුන්ගේ සිට පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශකයන් දක්වා වන රාජ්‍යයේ නියෝජිතයන් සිය බලය, තර්ජනයේ සහ බියගැන්වීමේ ශක්තිය දිනපතාම ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ, කොරෝනා වසංගතයේ ගොදුරු වී ඇති මෙම අසරණ, දුගී පුරවැසියන් ඉලක්ක කොටගෙනය.

මෙහි ප්‍රතිඵලය වී තිබෙන්නේ කුමක්ද? රාජ්‍යයේ නියෝජිතයන්ගේ තර්ජන සහ බිය ගැන්වීම්වලට තමන්ට දැක්විය හැකි එකම ප්‍රතිචාරය වශයෙන්, ආණ්ඩුව වසංගතය නැවැත්වීමේ යහපත් අරමුණෙන් කරන ඉල්ලීම්වලට පවා, එම පුරවැසියන් පිටුපෑමයි. ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාමාර්ග සාර්ථක වීමට අත්‍යවශ්‍ය සාධකයක් වන දුගී ජනතාවගේ සහයෝගය සහ සහභාගිත්වය නොලැබීමයි.

කොරෝනා වසංගතය පාලනය කිරීම සම්බන්ධව, ලෝක මට්ටමෙන් මතුවී තිබෙන අභියෝගයක් නම්, ඒ සඳහා මහජන සහභාගිත්වය සහ සහයෝගය නිරන්තරයෙන් ලබාගැනීමයි. මහජන සහයෝගය ලැබෙන්නේ, මහජනයා රෝගයට දක්වන බිය නිසා මිස, පාලකයන්ට දක්වන බිය නිසා නොවේ. අප රටේ ආණ්ඩුව අසමත් වී තිබෙන්නේ මේ සරල සත්‍යය තේරුම් ගැනීමටය. පොලිස් සහ හමුදා මාධ්‍ය ප්‍රකාශකයන් ලවා පුරවැසියන් බය ගැන්වීමේ ක්‍රියාමාර්ග නතර කර, වසංගතයට ගොදුරු වන පුරවැසියන් වෙත දක්වන සානුකම්පික සහ සහකම්පික සන්නිවේදනයක් මාර්ගයෙන්, පුරවැසි සහාය සහ සහභාගිත්වය සහතික කර ගැනීම වඩා සාර්ථක  වීමට තිබෙන ඉඩකඩ බොහෝය. ඒ සඳහා ජනාධිපතිතුමා කළ යුත්තේ, තම කොරෝනා පාලන මූලෝපාය මිලිටරිහරණයට, නැතහොත් නිර්මිලිටරිකරණයට, ප්‍රමාදවී හෝ පාත්‍ර කිරීමයි.

මහර ප්‍රශ්නය

ඒ තරම් සංකීර්ණ නැති සමාජ සහ දේශපාලන ප්‍රශ්නවලට පවා ‘කුමන්ත්‍රණ න්‍යාය’ ඉදිරිපත් කර ඒවා පැහැදිලි කිරීම දේශපාලනඥයන් අතර තිබෙන සාමාන්‍ය පුරුද්දකි. ඒ සඳහා විශේෂඥභාවය ලැබූ කිහිප දෙනෙක් වර්තමාන ආණ්ඩුවේ අමාත්‍යවරුන් අතරද සිටිති. කුමන්ත්‍රණ න්‍යායෙන් පැහැදිලි කරන නවතම සමාජ ප්‍රශ්නය වන්නේ ඊයේ පෙරේදා මහර සිරගෙදර සිරකරුවන් අතර  ඇතිවූ ගැටුම සහ ව්‍යාකුලත්වයයි.

ලංකාවේ සිරගෙවල් ගැන මඳ අවබෝධයක් හෝ ඇති කෙනකුට, සිරගෙවල්වලින් සිරකරුවන් පැනයාමට උත්සාහ කිරීම, කැරලි ගැසීම, ප්‍රචණ්ඩත්වටට යොමුවීම වැනි දේ තේරුම් ගැනීමට කුමන්ත්‍රණ න්‍යාය අවශ්‍ය වන්නේම නැත. සිරගෙවල් වනාහි, මනුෂ්‍ය වාසයට නුසුදුසු, අපිරිසිදු, සත්ව ගාල්වලට සමාන, අතිශයින්ම මර්දනකාරී පාලන තන්ත්‍ර සහිත, දූෂණයෙන්ද අක්‍රමිකතාවන්ගෙන්ද බහුල ක්‍ෂුද්‍ර ලෝකයන්ය. පනහක් පමණ සිරකරුවන් සඳහා සාදා ඇති වාට්ටුවල සිය ගණනක් ගාල් කිරීම, ආණ්ඩුව පවා වරින් වර පිළිගන්නා ගැටලුවකි. කුඩා අවකාශයක් තුළ සිරකර සිටින මනුෂ්‍යයන් මෙන්ම සතුන් පවා ප්‍රචණ්ඩ වීම ස්වාභාවික දෙයකි.

පීඩිත, අපේක්‍ෂාභංග සහ කළකිරුණු මානසික තෙරපීම්වලට භාජනය වී සිටින සිරකරුවන් ‘කුලප්පු’ කිරීමත්, ඔවුන් ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවලට මෙහෙයවීමත් ඉතා පහසුවෙන් සිදුවන දෙයක් බව අවුරුදු ගණනාවක් තුළ සිරගෙදරක ජීවත් වූද, සිරකාර ජීවිතය ගැන ලියා ඇති නවකතා, ස්වයං-ලිඛිත චරිතාපදාන මෙන්ම ශාස්ත්‍රීය කෘතිද කියවා ඇති මා වැනි කෙනෙකු දැන සිටියත්, රජයේ නිලධාරීහුද, ආණ්ඩු පක්‍ෂයේ දේශපාලනඥයෝද ඒ ගැන සාමාන්‍යයෙන් සංවේදීභාවයක් නොදක්වති. ඔවුන් එය දකින්නේ තනිකරම නීතිය හා සාමය, ජාතික ආරක්‍ෂාව, ආණ්ඩුවේ ආත්මාඩම්බරය සහ කීර්තිය පිළිබඳ කාරණයක් ලෙසය. මේ දිනවල ආණ්ඩුව මහර සිරගෙදර ප්‍රශ්නයට දක්වන සියලු ප්‍රතිචාරවල ප්‍රකාශ වන්නේ මෙම ධර්මතාවයි.

මහර සිද්ධියට ආණ්ඩුවේ එක් ප්‍රතිචාරයක් වි තිබෙන්නේ කොමිෂන් සභා සහ කමිටු පත්කිරීම බව මාධ්‍ය වාර්තාවලින් පෙනේ. 1930 ගණන්වලදී ආරම්භ වූ කොමිෂන් සභා සහ කමිටු සංස්කෘතියක් ලංකාවේ තිබේ. මෙම සංස්කෘතිය 1970 ගණන්වල සිට නව ප්‍රවණතාවක් ලබා ගත්තේය. එය නම්, කොමිෂන් සභා සහ කමිටු, මහජන ප්‍රශ්න මගහැරීමට, මහජන කෝපය වෙන දිසාවකට යොමු කිරීමට, නැතහොත් ඒවා මහජන අවධානයෙන් ඉවත් කිරීමට ආණ්ඩු යොදාගන්නා දේශපාලන උප්පරවැට්ටිවලින් එකක් බවටද පත්වීමයි. මහර කමිටු සහ කොමිෂන් සභා මගින්ද මෙම තත්වයම ඇතිවීමට ඉඩ තිබේ. ඒ අතර, ආණ්ඩුවද කුමක් හෝ කුමන්ත්‍රණ උපන්‍යාසයක් ඔප්පු කර ගැනීමට කමිටු හා කොමිෂන් සභා යොදා ගැනීමටද ඉඩ තිබේ. කොමිෂන් සභා ගැන පුවත්පත් උනන්දුව දැක්වුවත්, ඒවා ගැන මහජන විශ්වාසය බිඳ වැටී තිබෙන්නේ ඉහත කී හේතු නිසාය.

මේ අතර, මහර මෙන්ම ලංකාවේ අනෙක් සිරගෙවල්වලද දැනට වර්ධනය වන සිරකරු අසහනය සහ කලබලකාරී තත්වය දෙස බැලිය යුත්තේ කෝවිඞ් වසංගතය විසින් ඇතිකරන ලද විශාල සමාජ ප්‍රශ්නයකම කොටසක් ලෙසය. එය විසඳීමට නම් ආණ්ඩුව එයට ප්‍රවේශ විය යුත්තේ, එය නීතිය හා සාමය පිළිබඳව හෝ ජාතික ආරක්‍ෂාව පිළිබඳව හෝ ප්‍රශ්නයක් බවට ලඝු කිරීමෙන් නොවේ. ඒ දෙස පරිණතව සහ මානුෂිකව බැලීමෙනි. විසිවැනි සංශෝධනය මගින් තමන්ට ලබාගත් අසීමිත විධායක බලය යහපත් අරමුණක් සඳහා යොදාගැනීමට ජනාධිපතිතුමාට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරන්නේ නම් එය මෙසේය. එම අසීමිත විධායක බලය භාවිත කරමින් සුළු වැරදි සිරකරුවන්ටත්, සුළු වැරදි රිමාන්ඞ් සිරකරුවන්ටත්, අවුරුදු දහයකට වැඩි කාලයක් සිරගෙදර දඬුව විඳින මනා චර්යාවෙන් යුත්  සිරකරුවන්ටත් පොදු සමාවක් දෙන්න. සිරගෙවල් අපායවල් නොව, මනුෂ්‍ය වාසයට සුදුසු ස්ථාන බවට පත් කරන්න. කෝවිඞ් වසංගතය සිරකරුවන් අතර පැතිරීමේ අවදානම පාලනය කරන්න. සිරගෙවල් ප්‍රතිසංස්කරණය සඳහා සමාජ විද්‍යාත්මක සහ අපරාධ විද්‍යාත්මක දැනුමක් ඇති විශේෂඥයන්ගේද සහාය ලබාගන්න.■