ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම අහෝසි කර නව ආයතනයක් පිහිටුවීම සඳහා යෝජනාවක් මුදල් ඇමතිවරයා ලෙස අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂය කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කර ඇත.
දෙසැම්බර් 21 වැනිදා පැවති කැබිනට් මණ්ඩල රැස්වීමට මෙම යෝජනාව ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ඒ මඟින් විදුලිබල පනත හා පාරිභෝගික අධිකාරි පනතද සංශෝධනයට අවසර ඉල්ලා ඇත. එමෙන්ම නව පනත් සකස්කිරීමේ හා සංශෝධනය කිරීමේ බලය භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයාට ලබාදෙන ලෙසද ඉල්ලා ඇත.
ඉදිරි මාස 24ක කාලයේදී විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 2000ක ආයෝජන පැමිණෙන බවත් ඒ සඳහා මෙම ආයතන හා පනත් බාධාවක් බවත් එම කැබිනට් පත්‍රිකාවේ සඳහන් කර තිබේ.■

පැරණි මැතිවරණ ක්‍රමයට ඉක්මනින් පළාත් සභා මැතිවරණය පැවැත්විය යුතුයැයි දැඩි මතයක අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ සහ ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ ජාතික සංවිධායක බැසිල් රාජපක්ෂ සිටින බව කැබිනට් ඇමතිවරයෙක් පැවසීය.
ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසුවේ ජනාධිපතිවරයා ඒ ගැන නිහඬ ස්ථාවරයක සිටින බවය. මහින්ද රාජපක්ෂ සහ බැසිල් රාජපක්ෂගේ වුවමනාව නිසා මැතිවරණය ඉක්මනින් පවත්වනු ඇතැයි ඔහු සිය විශ්වාසය පළ කළේය.
මැතිවරණය පැවැත්වීම පිළිබඳ ආණ්ඩුවේ පක්ෂ නායකයන් අතර සාකච්ඡාවක් පවත්වා තීන්දුවක් ගත යුතු බව කැබිනට් මණ්ඩලයේදී එකඟ වූ නමුත් එම රැස්වීම සඳහා තවම දිනයක් යොදාගෙන නොමැති බව ඔහු වැඩිදුරටත් කීය. කැබිනට් මණ්ඩලයේ සාමාජිකයන් අතරින් පිරිසක් පැරණි මැතිවරණ ක්‍රමයට විරුද්ධ බවත්, තවත් පිරිසක් පළාත් සභා මැතිවරණය පැවැත්වීමට විරුද්ධ වූ බවත් ඔහු කීය. කැබිනට් මණ්ඩලයට පළාත් සභා මැතිවරණය පැරණි ක්‍රමයට පැවැත්වීම ගැන යෝජනාව ඉදිරිපත් කළ මොහොතේ එයට විරෝධයන් නැඟුණු බවත්, එම විරෝධය නිසා යෝජනාව කල් දැමූ නමුත්, බොහෝදුරට පැරණි ක්‍රමයට මැතිවරණය පැවැත්වීමේ යෝජනාව යළි ඉදිරිපත් කෙරෙනු ඇතැයි ඔහු පැවසීය.■

රට තුළ කොවිඞ්-19 වසංගතය පැතිරෙමින් තිබියදී, බන්ධනාගාර රැඳවියන් පිරිසක් පිටතට ගෙන ගොස් පෞද්ගලික ආයතනයක සේවයේ යොදවා ඇත.

■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර

බන්ධනාගාර තුළට කොවිඞ්-19 වසංගතය ආවේ කෙසේදැයි තවම නිශ්චිතව කියා නැත. අහවල් දවසේ අහවල් ස්ථානයෙන් කොවිඞ්-19 ආ බව තවම හරිහැටි දන්නේ නැත. බන්ධනාගාර රැඳවියන් හා පවුල්වල සාමාජිකයන් අතර විවිධාකාර සැකයන් පැතිර ගොස් තිබේ.

නිසි පියවර නොගැනීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අන්තිමේ රැඳවියන් 11 දෙනෙක් ඝාතනයට ලක් විය. ඒ නොවැම්බර් 29 වන දාය. මෙය පැහැදිලිව වළක්වාගත හැකිව තිබුණු අපරාධයකි.

බන්ධනාගාර තුළට කොවිඞ් වෛරසය ව්‍යාප්ත වුවහොත් අහිතකර තත්වයක් ඇති විය හැකි බව හඳුනාගත් සිරකරු අයිතිවාසිකම් සුරැකීමේ කමිටුව එම තත්වය පාලනය කිරීම සඳහා ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග ඇතුළත් යෝජනා මාලාවක් ජනාධිපතිවරයා වෙත යොමු කර තිබුණි. ඒ 2020 මාර්තු මාසයේදීය. එහිදී කළ ඉල්ලීම් වන බන්ධනාගාරවල සිටි ඇප ලබාදිය හැකි අයට ඇප දීමත්, ජනාධිපති සමාව දිය හැකි අයට සමාව දීමත් ඇතුළු අවශ්‍ය පියවර ගෙන තිබුණේ නැත.

2020 මැයි මාසයේදීත් කොවිඞ් බියෙන් අනුරාධපුරය බන්ධනාගාරයේ රැඳවියන් කළ විරෝධතාවකට වෙඩි තැබීමෙන් රැඳවියන් දෙදෙනෙක් මිය ගියේය. ඒ අනුව සම්පූර්ණ මරණ සංඛ්‍යාව 13කි.

දෙවන වර කොවිඞ් 19 වෛරසය රට තුළ ව්‍යාප්ත වීමත් සමග බන්ධනාගාර රැඳවියන් හා බාහිර සමාජය සමග පවතින සම්බන්ධතා නවතා දමන්නට බන්ධනාගාර දෙපාර්තමේන්තුව කටයුතු කර කළේය. ඒ අනුව බන්ධනාගාර රැඳවියන්ට නීතිඥවරුන් මුණ ගැසීම, ඥාතීන් මුණ ගැසීම හෝ බාහිරින් ආහාරපාන රැගෙන ඒම නතර කර තිබිණි. එහි මුඛ්‍ය අදහස වී තිබුණේ බන්ධනාගාරය තුළට කොවිඞ් වෛරසය ඇතුල් වීම වැලැක්වීමය. බන්ධනාගාරය තුළට කොවිඞ් 19 වෛරසය පැමිණියේ එවැනි වාතාවරණයක් තුළය. එම නිසා කොවිඞ් වෛරසය බන්ධනාගාර තුළට පැමිණියේ කෙසේද යන්න ගැටලුව පැන නගී.

දැනට අධිකරණයෙන් වරදකරුවන් වී සිටින රැඳවියන් සම්බන්ධයෙන් පවතින වෙනත් නඩු සඳහා ඔවුන් අධිකරණ වෙත රැගෙන යාම හරහා මේ වෛරසය බන්ධනාගාරය තුළට පැමිණිය හැකි වුවත් අධිකරණයක වෛරසය පැතිරයාමක් පිළිබඳ අපට අසන්නට ලැබුණේ නැත. අනෙකුත් ඉඩකඩ ඇත්තේ බන්ධනාගාරයට අත්‍යවශ්‍ය සේවා සපයන්නන්ගෙන් වෛරසය පැමිණීමය.

කරුණු කෙසේ වෙතත් වසංගතයක් පවතින සමයක බන්ධනාගාර රැඳවියන් පෞද්ගලික සමාගමක සේවයට රැගෙන යෑමේ සිදුවීමක් වාර්තා වෙයි. රැඳවියන් පිටතට ගෙනගොස් ඔවුන් සේවයේ යොදවා නැවත බන්ධනාගාරය වෙත ගෙනැවිත් භාර දී ඇත.

මේ පිළිබඳ බන්ධනාගාර මාධ්‍ය ප්‍රකාශක චන්දන ඒකනායකගෙන් කළ විමසීමකදී ඔහු පැවසුවේ ජුනි මාසයේ සිට බන්ධනාගාර රැඳවියන් එසේ පිටතට රැගෙන ගිය එම සමාගම රැඳවියන් වෙත ගෙවීම් කළ බවත්, එම මුදල් ඔවුන්ගේ බැංකු ගිණුම්වලට බැරකළ බවත් ප්‍රකාශ කළේය.

රැඳවියන් ශ්‍රමිකයින් ලෙස පිටතට ගෙන යන බවත්, බන්ධනාගාර තුළට කොවිඞ්-19 ආවේ ඒ නිසා බවත් බන්ධනාගාර රැඳවියන් අතර කතාබහක්තිබෙන බව සිරකරු අයිතිවාසිකම් සුරැකීමේ කමිටුවේ ලේකම් සුදේශ් නන්දිමාල් අප සමඟ කීය. බන්ධනාගාරවලට කොවිඞ්-19 පැමිණියේ එලෙස පිටතට ගෙන ගිය නිසාද, එසේ නොවේද කියා කියන්නට අසීරු බව ඔහු කීය. එහෙත්, රැඳවියන්ට පවුල්වල උදවිය මුණගැහෙන්නත් ඉඩ නොදුන් කාලයක පෞද්ගලික සමාගම්වල සේවය වෙනුවෙන් පිටතට ගෙනයෑම වගකීම් විරහිත සහ භයානක තීන්දුවක් බව ඔහු පෙන්වාදුන්නේය.

පුණ්‍ය කටයුතු සඳහා රැඳවියන් පිටතට ගෙන යනවා හැරෙන්නට වෙනත් කටයුතු සඳහා රැඳවියන් බන්ධනාගාරයෙන් පිටතට රැගෙන යා නොහැකි බව බන්ධනාගාර ආඥා පනතේ සඳහන්ව තිබෙන බව සිරකරු අයිතිවාසිකම් සුරැකීමේ කමිටුවේ සභාපති නීතිඥ සේනක පෙරේරා කීය.

මීට පෙර බන්ධනාගාර රැඳවියන් වෘත්තිය පුහුණුව සඳහායැයි කියමින් පෞද්ගලික ව්‍යාපාරයක සේවයට පිටතට ගෙනයෑමේ ව්‍යාපෘතියක් ගැන ඇවන්ගාඞ් අධිපති නිශ්ශංක සේනාධිපති කියා තිබුණි. ඒ පිළිබඳ පුළුල් විරෝධයක්ද ඇති විය. එවැනි පසුබිමක දැන් හෙළි වී ඇත්තේ ඊට පෙර සිට පෞද්ගලික සමාගම්වල සේවයට රැඳවියන් ගෙන ගිය බවය. බන්ධනාගාර රැඳවියන්ට අදාලව ආණ්ඩුව කටයුතු කළ වගකීම් විරහිත සහ නීතිවිරෝධී ස්වභාවය එම සිදුවීම්වලින් පැහැදිලි වෙයි.■

කොළඹ ග්‍රෑන්ඞ් හයට් හෝටල ව්‍යාපෘතිය තුළ රාජපක්ෂ පාලන සමයේ සිදුවී ඇති දූෂිත ගනුදෙනු ගැන මේ ලිපියෙන් සාකච්ඡා කෙරේ.

කොළඹ ග්‍රෑන්ඞ් හයට් හෝටල ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් රාජපක්ෂවරුන්ට ඇති කැක්කුම කොතෙක්ද යන්න ගැන අප කිහිප වරක් ලියා ඇත. රාජපක්ෂවරුන් යළි බලයට පත්වීමෙන් පසු එම කැක්කුම යළිත් ප්‍රදර්ශනය කිරීමක් ගැන අපි මීට සතියකට පෙර ලීවෙමු. ඒ පසුගිය යහපාලන රජය සමයේදී හයට් හෝටල් ව්‍යාපෘතිය සිදුකරන ලද කටයුතු සම්බන්ධයෙන් සොයා බැලීමට කමිටුවක් පත්කිරීමට කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයක් ගැනීමය.
මෙම කමිටුව කරුණු දෙකක් ගැන අවධානය යොමු කරන බව ඒ සම්බන්ධයෙන් වූ කැබිනට් තීරණ දැනුම්දීමේ නිවේදනයේ දැක්වේ. එකක් පසුගිය රාජපක්ෂ සමයේ අත්සන් කරන ලද කොන්ත්‍රාත් ගිවිසුම් සාධාරණ හේතුවක් නොමැතිව අහෝසි කිරීම වේ. අනෙක හයට් හෝටල් ව්‍යාපෘතියේ මිල රුපියල් බිලියන 30 සිට 60 දක්වා මේ වනවිට ඉහළ ගොස් තිබීමය. එම මිල ඉහළ යෑමට කොන්ත්‍රාත් අහෝසි කරන ලද සමාගම් අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමෙන් පසු ගෙවීමට සිදුවී ඇති රුපියල් බිලියන 1.8ක මුදලක්ද අයත්ය.
මෙම ලිපියෙන් අප උත්සාහ ගන්නේ එම කැබිනට් තීරණයට පදනම්වූ කොන්ත්‍රාත් අහෝසි කිරීම හා මිල ඉහළ යෑම ගැන තවදුරටත් කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමටය. ඒ සඳහා අප සතුව කරුණු රාශියක් ඇතත් ලිපියේ ඉඩකඩ සලකා අවධානය යොමුකරන්නේ උදාහරණ කිහිපයක් සම්බන්ධයෙන් පමණය.

කොන්ත්‍රාත් අහෝසි කිරීම
මීට පෙර ලිපියේද අප පෙන්වාදුන් පරිදි, යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත්වීමෙන් පසු අහෝසි කරන ලද කොන්ත්‍රාත් යනු නිසි අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩල අනුමැතියකින් තොරව 2015 ජනාධිපතිවරණය ප්‍රකාශයට පත්වී තිබියදී 2014 දෙසැම්බර් මාසයේදී ගාමිණී සෙනරත්, පියදාස කුඩාබාලගේ හා නීල් බණ්ඩාර හපුහින්නගේ අනුමැතියෙන් ලබාදුන් කොන්ත්‍රාත්ය. එම කොන්ත්‍රාත් ලබාදීම සඳහා කිසිඳු හදිසියක් තිබී නැත. එම කොන්ත්‍රාත් ලබාදිය යුතුව තිබුණේ ව්‍යාපෘතියේ අවසන් අදියර වශයෙන් වන අතර ඒ වනවිටත් මූලික ඉදිකිරීම් අවසන් කර ව්‍යාපෘතිය අවසන් අදියරට පැමිණ තිබුණේ නැත.
මේ ආකාරයේ එක් ගනුදෙනුවක් වූයේ සිංගප්පූරුවේ චුහාන් ඉයු ඉන්ටර්නැෂනල් සමාගමෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් 343,798.32ක වටිනාකමක් ඇති භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමය. එම මිලදී ගැනීමට අවශ්‍ය 7982002140003591 අංකය දරන ණයවර ලිපිය මහජන බැංකුව විවෘත කර තිබුණේ 2015 ජනවාරි 06 වැනිදාය. එහෙත් සිංගප්පූරු සමාගම එම ණයවර ලිපියට අදාළ භාණ්ඩ නැව්ගත කර තිබුණේ 2014 දෙසැම්බර් 26 වැනිදාය. ණයවර ලිපිය විවෘත කිරීමට පෙර එම ණයවර ලිපියට අදාළ භාණ්ඩ නැව්ගත කිරීම වැනි වික්‍රම දන්නේ රාජපක්ෂවරුන්ගේ ගෝලබාලයන්ම පමණය.
හෝටල් ව්‍යාපෘතියේ උත්සව ශාලාවේ අතිරේක ඉදිකිරීම් සඳහා මාගා ඉංජිනියරින් සමාගමට රුපියල් මිලියන 474,517,829.15ක කොන්ත්‍රාත්තුවක් 2014 දෙසැම්බර් 30 වැනිදා ලබාදී ඇත. කොළඹ හයට් ව්‍යාපෘති සමාගම වන සිනෝ ලංකා හොටෙල්ස් ඇන්ඞ් ස්පා පෞද්ගලික සමාගමේ කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂ, ප්‍රධාන විධායක නිලධාරි වශයෙන් පියදාස කුඩාබාලගේ අත්සනින් යුතු ලිපියක් ඒ සඳහා නිකුත් කර ඇත. එහෙත් එම අතිරේක වැඩ සඳහා වූ මාගා සමාගම සකස්කළ ඇස්තමේන්තුවේ අත්සන් දිනය වශයෙන් ඇත්තේ 2015 ජනවාරි 13 වැනිදාය. 2015 ජනාධිපතිවරණයට පෙර හෝටල් ව්‍යාපෘතියේ ඉතිරි වැඩ හිතවත් සමාගම්වලට ලබාදීමට කටයුතු කර ඇති බවත් ඒ සඳහා පෙර දින යෙදූ අනුමැති ලිපි නිකුත් කර ඇති බවත් පැහැදිලිය. එම පෙර දාතම දින යෙදූ කොන්ත්‍රාත් මඟින් පෙන්නුම් කරන අනෙක් කාරණය වන්නේ එම ජනාධිපතිවරණය ජයගත හැකිද යන සැකයක්ද රාජපක්ෂවරුන්ට තිබී ඇති බවයි.
ටෙන්ඩර් ලියවිලිවල තිබූ මුල් කොන්දේසි රාජපක්ෂ ගෝලබාලයන් පසුව වෙනස් කරමින් කොන්ත්‍රාත් පිරිනමා ඇත. කොන්ත්‍රාත් කාලය වෙනස් කිරීම, කොන්ත්‍රාත් මුදලින් 10%ක්වූ බැංකු ඇපකරය 5% දක්වා අඩුකිරීම, වැඩ පමා කරන දිනකට ගෙවිය යුතු ගෙවීම අඩුකිරීම, රඳවා ගැනීමේ මුදල 10% සිට 5% දක්වා අඩු කිරීම හා රඳවා ගැනීමේ මුදල මුදාහැරීමේ කොන්දේසි වෙනස් කිරීම ආදි කුසලතා ඒ අතර වේ.

මිල වැඩිවීම
හයට් හෝටල ව්‍යාපෘතියේ මිල වැඩිවූයේ යහපාලන ආණ්ඩු කාලයේදී පමණක් නොවේ. ආරම්භයේ සිටම එය ක්‍රමයෙන් වැඩිවූවකි. රාජපක්ෂවරුන් මෙම ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කළේ රුපියල් බිලියන 18.5කින් අවසන් කරනවා යැයි කියමින්ය. ඒ සඳහා චීන ණය කැඳවා ගත්තේ නැත. කාබාසිනියා කිරීම ඇරඹුවේ රාජ්‍ය සමාගම් වූ ශ්‍රී ලංකා රක්ෂණ සංස්ථාව හා ලිට්රෝ ගෑස් සමාගම සතුවූ මුදලුත් පෞද්ගලික අංශයේ සේවක ඉතිරිකිරීම්වලට අයත් සේවක අර්ථසාධක අරමුදලේ මුදලුත්ය.
මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් 2012දී කළ පළමු ශක්‍යතා අධ්‍යයනයේදී එහි වැය රුපියල් බිලියන 20ක් හෙවත් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 159ක් වශයෙන් හඳුනාගෙන ඇත. 2014 අධ්‍යයනයේදී එය රුපියල් බිලියන 27ක් හෙවත් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 208ක් වශයෙන් හඳුනාගෙන ඇත. රාජපක්ෂ සමයේදීම මේ ආකාරයට මිල වැඩිවී ඇත්තේ වර්ග මීටර 94,782ක්වූ ඉදිකිරීම 108,944 දක්වා වැඩිකිරීම නිසාය.
යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත්වීමෙන් පසු 2015දී කරන ලද ශක්‍යතා අධ්‍යයනයේදී හෙළිවී ඇත්තේ අත්‍යවශ්‍ය කොටස් අතහැර ශක්‍යතා අධ්‍යයන සිදුකිරීම නිසා මිල අඩුවෙන් පෙන්නුම් කර ඇති බවයි. ඒ අනුව සැබෑ මිල ලෙස පෙන්නුම් කර ඇත්තේ රුපියල් බිලියන 35ක් හෙවත් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 267කි. එය 2016දී රුපියල් බිලියන 42ක් හෙවත් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 284ක් දක්වා ඉහළ නැග ඇත. මෙම මිල ඉහළ යෑම සඳහා එහි නිවාස සංඛ්‍යාව වැඩිකිරීම, රාජපක්ෂවරුන්ගේ ‘ඕනර්ස් අපාට්මන්ට්’ සැලසුම වෙනස් කිරීමට සිදුවිම ආදි හේතු බලපා ඇත.
කොමිටියක් පත්කිරීමේ කැබිනට් පත්‍රිකාවේ සඳහන් කරන්නේ දැන් මෙම ව්‍යාපෘතිය රුපියල් බිලියන 60ක් වී ඇති බවය. බේරුම්කරණ නඩු ගාස්තු ලෙස රුපියල් බිලියන 1.8ක් අතිරේකව වැයවූවත් එතරම් මුදලක් වැයවන්නේ කෙසේදැයි පැහැදිලි නැත. එතරම් මුදලක් වැයවෙනවා නම් වැයවිය හැක්කේ රාජපක්ෂවරුන්ගේ ඕනර්ස් අපාට්මන්ට් සැලසුම යළි ක්‍රියාත්මක කරන නිසා විය යුතුය.
එම කරුණු කෙසේ වෙතත් මෙම ව්‍යාපෘතිය තුළ තිබුණේ, මූලික ව්‍යාපෘතියට අදාළ නැති නාස්තිකාර වියදම් පමණය. යහපාලනය බලයට පත්වීමෙන් පසු මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් සිදුකළ වෝහාරික විගණනයේදී එවැනි කරුණු කිහිපයක්ම හඳුනා ගෙන ඇත.
ඉන් එකක් වන්නේ කොළඹ හයට් හෝටලයට යාබද ඉඩම් කට්ටි තුනක් මිලදී ගැනීමය. මෙම මිලදි ගැනීම් සඳහා රජයේ ප්‍රධාන තක්සේරුකරුගේ තක්සේරු ලබාගෙන ඇති අතර එම තක්සේරු වෙනස්කර අලුත් තක්සේරු ලබාදෙන ලෙස තුන්වරක් ඉල්ලුම් කර ඇත. ඒ මාස කිහිපයක් ඇතුළතය. රජයේ ප්‍රධාන තක්සේරුකරු ලබාදුන් අවසන් තක්සේරුවටත් වඩා වැඩි මිලකට එම ඉඩම් ලබාගෙන ඇති අතර එහිදී සිදුවී ඇති වැඩිමිල පාඩුව පමණක් රුපියල් මිලියන 40කි.

හම්බන්තොට හයට්
මේ ආකාරයේම හම්බන්තොට හයට් හෝටලයක් ඉදිකිරීම සඳහා යැයි කියමින් විශාල මුදලක්ද වියදම් කර ඇති බව එම වෝහාරික විගණනයේදී හඳුනාගෙන ඇත. එම හෝටල් ව්‍යාපෘතියේ අභ්‍යන්තර සැලසුම් උපදේශකත්වය සඳහා රුපියල් මිලියන 60ක් ගෙවා ඇති අතර එම ගෙවීම 2014 ජුනි 18 සිදුකර ඇතත් ගෙවිම් අනුමත කර ඇත්තේ ඊට පසුවය. භූමිය වටා ආවරණ වැටකට රුපියල් මිලියන 9.7ක් හා පරිපාලන වියදම් වශයෙන් රුපියල් මිලියන 10ක් ගෙවා ඇත. දේශීය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ට රුපියල් මිලියන 16ක් ගෙවා ඇත. ඉඩමේ බදු වශයෙන් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට රුපියල් මිලියන 177ක් ගෙවා ඇත. ගෘහ නිර්මාණ සැලසුම්කරණය සඳහා රුපියල් මිලියන 77ක්, යාන්ත්‍රික, විදුලි හා ජලනල උපදේශකත්වය සඳහා රුපියල් මිලියන 26ක්, තාක්ෂණික සේවා සඳහා රුපියල් මිලියන 40ක්, පලංචි ඉදිකිරීමට රුපියල් මිලියන 212ක් හා රථවාහන සඳහා රුපියල් මිලියන 13ක් වශයෙන් වියදම් ලැයිස්තුව සකස්ව ඇත. එහි මුළු වියදම රුපියල් මිලියන 301කි. එහෙත් අද එම හෝටල් ව්‍යාපෘති ඉඩම පයිලින් පමණක් ගැසූ හිස් ඉඩමකි.
මේ වියදම්ද කර ඇත්තේ ප්‍රධාන ව්‍යාපෘතිය සඳහා රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබුණ මුදල්වලින්ය. හම්බන්තොට ව්‍යාපෘතිය සඳහා වියදම් කරන්නට බලාපොරොත්තු වී ඇති මුදල රුපියල් බිලියන 4.5කි. හෝටල් ව්‍යාපෘතියක් යැයි කීවද එම සැලසුම්වල අවධානය යොමුකර තිබී ඇත්තේ ප්‍රවෘත්ති සාකච්ඡා, වැඩමුළු ආදිය පවත්වන හෝටලයක් වශයෙන්ය. සම්මන්ත්‍රණ නැති අවට බල්ලන් බළලුන් ලඟින ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවක් ලෝකයට ණයවී හම්බන්තොට ඉදිකර ඇති කලෙක ඊට සමාන කාර්යයන් සඳහාම හෝටලයක් අවශ්‍ය වීම සුදු අලි ව්‍යාපෘතියක් මිස වෙනකක් නොවේ.
කොළඹ හයට් හෝටල ව්‍යාපෘතිය අවසන් කරන විට ඒ සඳහා රුපියල් බිලියන 60ක් වියදම් කිරීමට සිදුවන බව ආණ්ඩුව දැනටමත් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත. මෙම මුදල වත්මන් අනුපාතය අනුව ඩොලර් මිලියන 340ක් පමණ වේ. මීට පෙර ඒ සඳහා දැරූ වියදම් සමඟ සැසැදීමේදී ආසන්න වශයෙන් මේ සඳහා යන වියදම ඩොලර් මිලියන 400ක් පමණ වෙතැයි අනුමාන කළ හැකිය. කොළඹ වරායේ නැගෙනහිර පර්යන්තය සංවර්ධනයට ඩොලර් මිලියන 500ක පමණ මුදලක් නැහැ යැයි කියමින් ඉන්දීය සමාගමකට දෙන්නට මෙවැනි ව්‍යාපෘතිවලට රාජ්‍ය ආයතන හා සේවකයන් සතු මුදල් මංකොල්ලකමින් තිබියදීය.■

දින විස්සක් වයසැති කොවිඞ් ආසාදිතයැයි කියන ෂයික් බිලිඳා බලහත්කාරයෙන් ආදාහනය කළේය. බෞද්ධයන් පමණක් නොව වැඩිහිටි සිරුරු පුළුස්සන හින්දු භක්තිකයන් පවා දරුවන් පුළුස්සන්නේ නැත.

■ පවිත්‍රා රූපසිංහ

අයිලාන්, සිරියාවේ සරණාගත පස්හැවිරිදි දරුවෙක්. මීට වසර කිහිපයකට පෙර සරණාගතයකු විදියට අයිලාන්ගේ නිසල දේහය තුර්කි වෙරළේ මුණින් අතට වැතිරී තිබුණා. අයිලාන්ගේ පවුලම සිරියා යුද්ධයේ ගොදුරක් වෙලායි හිටියේ. මුහුදු යාත්‍රාවකින් රටින් පළායද්දී ජල රකුසා පුංචි අයිලාන්ව බිලිගත්තා. වෙරළ තීරයක අතරමංව තිබූ අයිලාන්ගේ නිසල දේහය ලෝකයේ සුවහසක් දෙනා කළඹවමින් ලොව සංක්‍රමණිකයන් පිළිබඳ නීති රීති පවා වෙනස් කිරීමට තුඩු දුන්නා.

අද අපි කතා කරන්නට යන්නේ ෂයික් ගැනයි. වයස හරියටම දවස් විස්සයි. අම්මායි තාත්තායි විතරක් හඳුනන දවස් දහනවයක් පමණක් වයසැති ෂයික්, තද උණ නිසා කොළඹ රිජ්වේ ළමා රෝහලේ ඇඳක තනි වුණේ දෙසැම්බර් අටවනදායි. තමා තනිකර හුදකලා වන්නට අම්මාටයි තාත්තාටයි බලධාරීන්ගෙන් නියෝග ලැබුණු බවක් එයා දැනසිටියේ නැහැ. රෝගී අත දරුවා තනිකර දමා ජීවිතය රැකගැන්මට නිවසට වී හුදකලා වන්නට කියන්නේ කුමක්දැයි තමන්ට නොතේරෙන බව කියමින් අම්මා හඬාවැටුණා. දෙමාපියන්ට නැති කොවිඞ් මගේ පුතාට ආවේ කොහොමද අසමින් අම්මා හඬා වැටුණේ රෝහල් බිමේ කොහේ හෝ සිටින්න ඉඩ ඉල්ලමින්. ඒත් අම්මාට ඊට අවසර ලැබුණේ නැහැ. ෂයික්ට දවස් විස්සක් ගෙවෙද්දී එයාට කොවිඞ් ආසාදිතයි යන මේ කාලයේ අවාසනාවන්තම ලේබලය වැදුණා. අම්මාගෙයි තාත්තාගෙයි හුස්මේ සුවඳ විතරක් දන්නා තමන්ට කොවිඞ් ආවේ කොහෙන්ද අහන්නට ෂයික් වචන දැනගෙන සිටියේ නැහැ. එයා තමන්ගේ අවසන් හුස්ම පොද නන්නාඳුනනා මිනිසුන් අතර මුදාහැරියා.

රට පුරාත්, ලෝකය පුරාත් ඒ ශෝකී ආරංචිය ක්ෂණයෙන් පැතිරුණා. ඒ ‘ළාබාලතම ශ්‍රී ලාංකික කොවිඞ් ආසාදිත මරණය දැන් සිදුවුණා’ කියන උද්ධෘතය යටතේයි. එයාගේ මූණ බලන්න හයියක් නොතිබුණු අම්මායි තාත්තායි ඉල්ලා සිටියේ එකම දෙයයි. ‘මගේ දරුවාගේ සිරුරට ගිනි තියන්න එපා. එයාට පොළවට පස්වෙන්න දෙන්න.’ එහෙම කියලා තාත්තායි අම්මායි ළතෝනි දුන්නත්, නෑසූ කන්ව බලධාරීන් ෂයික් බිළිඳා බොරැල්ලේ කනත්තට ගෙනිච්චා. මාපියන් බොරැල්ලේ කනත්ත දොරකඩ අබියස කඳුළු වගුරද්දී එයාගේ පුංචි නිසල දේහයට බලධාරීන්ගේ උපදෙස් පරිදි රාජකාරී කරනවුන් ගිනි තිබ්බා.

ෂයික්ගේ තාත්තා මොහමඞ් ෆාහිම් පුතාගේ ආදාහනය මතක් කළේ ඉකිබිඳුමක් සහිත වේදනාවක් එක්කයි.

‘මගේ පුතා දෙසැම්බර් අටවෙනිදා උණ හැදිලා කොළඹ රිජ්වේ ගෙනිච්චා. එදා රාත්‍රියේ කිව්වා පුතාට කොවිඞ් පොසිටිව් කියලා. අම්මාටයි මටයි කොවිඞ් නෙගෙටිව් වුණා. පුතා දෙසැම්බර් නවවනදා මියගියා. ඩොක්ටස්ලා කිව්වා බබාගේ ආදාහනයට අත්සන් කරන්න කියලා. මගේ දවස් විස්සක බබා පුච්චන්න මට අත්සන් කරන්න බෑ කියලා මං කිව්වා. ඩොක්ටර්ස්ලා කිව්වා අත්සන් කරන්නේ නැත්නම් දරුවා පෙන්වන්න බැහැ කියලා. මං අත්සන් කළේ නැති හින්දා එයාලා බලහත්කාරයෙන් මගේ දරුවා පිළිස්සුවා. දරුවාගේ මූණවත් අපි දැක්කේ නැහැ. දරුවා මැරුණා කියලා කිව්වත් අපි දන්නෙ නෑ මොනවා වුණාද කියලා. එයාගේ අම්මා තාමත් අඬනවා. අපිට වුණු දේ කාටවත් වෙන්න එපා කියලා මං දෙවියන්ගෙන් ඉල්ලනවා.’

කොවිඞ් ආසාදනය නිසා මරණයට පත්වන අයට අවමංගල උත්සව එපා කියන එක සාධාරණ සත්‍යයක්. එය අද මුළු‍ ලෝකයම කිසිදු පැකිළීමකින් තොරව පිළිගෙන තිබෙන්නක්. මියගිය සමීපතයෙකුගේ දේහයට ගරුබුහුමන් දැක්වීම ලෝකයේ සෑම ජන වර්ගයකම වැළැක්වීම කරණකොට ගෙන රෝගීන්ගේ මෘතදේහ ආරක්ෂිත ලෙස කළමනාකරණය කළ යුතු ආකාරය සම්බන්ධයෙන් ලොව රටවල් 182ක් සාමාජිකත්වය දරන ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය හඳුන්වා දී ඇති මාර්ගෝපදේශ අනුව, ඉන් මරණයට පත් රෝගියෙකුගේ දේහය ආදාහනය හෝ භූමදානය යන දෙයාකාරයටම කළ හැකියි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය එහිදී තවදුරටත් පවසා ඇත්තේ, මියගිය අයගේ සිරුර ස්පර්ශ නොකරන ලෙසත්, සිප නොගන්නා ලෙසත් ඥාතීන්ට උපදෙස් දෙන ලෙසයි.

ඒ අනුව ෂයික් ආදාහනය නොකර, භූමදානය කරන්නට සදාචාරාත්මක යුතුකමක් ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුවට තිබුණු බව සාකච්ඡා වුණා. ලංකාවේ ඉතා පුරාණතම සොහොන් බිමක් ලෙස සැලකෙන විල්පත්තුවේ පහළ කෙළවරේ තිබෙන පොම්පරිප්පු සොහොන් බිමේ තිබී දරුවකුගේ ඇටකැබලි හමුවී තිබෙනවා. ක්‍රිස්තු පූර්ව දහවන සියවසේදී පැවති බවට කියැවෙන ඒ සොහොනේ හමුවුණු ඒ සාක්ෂියෙන් කියැවෙන්නේ ලංකාවේ ශිෂ්ටාචාර ඇතිවන්නට පෙරත් කුඩා දරුවකුගේ අවසන් කටයුතු කර තිබෙන්නේ භූමදානයෙන් බවයි. මියගිය දරුවන් පිළිස්සූ බවට ලංකාවේ කිසිදු සාක්ෂියක් නැහැ.

තමා වෙනුවෙන් මිය යන ඇත්තන් පිළිස්සීම චාරිත්‍රය කරගත් හින්දු බැතිමතෙකුගෙන් ෂයික් දරුවා ආදාහනය කිරීම ගැන දරන්නේ කොයිවගේ අදහසක්ද කියා අසා බැලු‍වේ තත්ත්වය මෙසේ තිබියදීයි. ඇය ජීවත් වන්නේ කොළඹ නගරසභා බල ප්‍රදේශයේ වේල්ල වීදියේයි.

‘හින්දු ආගමේ විදියට අපි මියයන අය පුළුස්සනවා. කිසිම හේතුවක් නිසා වැඩි දවසක් මියගිය අයගේ සිරුර තියාගන්නේ නැහැ. අපි දිනපතාම අපේ නළලේ අළු ගා ගන්නේ ඒකයි. අපේ සිරුර අළුවලට යනවා කියන එකයි එහි තේරුම. සිරුර පිළිස්සීම අපි පිළිගන්නවා. ඉන්දියාවේ අපේ ඥාතීන් සෑම මළ සිරුරක්ම පුළුස්සනවා. ඒක සම්ප්‍රදායයක්. හින්දු ආගමේ හැටියට භූමදානය වරදක් නෙමයි. ඒත් පිළිස්සීම සම්ප්‍රදායයක් විදියට කරනවා. ඒත් හින්දුන් වුණත් කවදාවත් ළමයි පුළුස්සන්නේ නැහැ.

මිනිස්සුන්ගේ අවසාන කැමැත්තට රාජ්‍ය ඉඩදෙන්නේ නැත්නම් අපි කුමක් කරන්නද? උපතට ඉඩ දෙනවා නම් මරණ මොහොතේ කැමැත්තටත් ඉඩදිය යුතුයි නේද? මං ජීවත් වන වේල්ල වීදියේ බහුතරය වන්නේ මුස්ලිම් මිනිස්සුයි. මේ ප්‍රදේශයේ මිනිස්සු තමයි රටටම බඩු බෙදාහරින්නේ. රටේ අත්‍යවශ්‍ය සේවා විවෘත කරනවා කිව්වට ඒක වේල්ල වීදියට අදාළ වෙලා නැහැ. දැන් මාස දෙකක් තිස්සේ අපව හිරකරලා. ඒ වෙන කාරණයක් නිසා නෙවෙයි මේ පළාතේ මුස්ලිම් මිනිස්සු වැඩිපුර ඉන්න නිසායි. අනික් කාරණය තමයි මේ පළාත විපක්ෂ නායකගේ ආසනයයි. සියයට අනූවක් ඉන්නේ මුස්ලිම් මිනිස්සු. සියයට පහක් දෙමළ සහ අනෙක් සියයට පහ සිංහල මිනිස්සු ජීවත් වෙනවා. අපිට කන්න නැතිව මැරිලා යන්න ඇරලා තියෙන්නේ. මේක මුස්ලිම් මිනිස්සුන්ගෙන් කරන පළිගැනීමක්.

වේල්ල වීදිය කියලා හරි කෙසෙල්වත්ත කියල හරි කොවිඞ් පොකුරක් නැහැ. පොකුරු තිබුණු තැනුත් දැන් ඇරලා. අපිටත් කොරෝනා සමග ජීවත් වෙන්න ඉඩ දෙන්නේ නැත්තේ ඇයි? දැන් ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුව දෙමළ මිනිසුන්ගෙන් පළිගන්නේ නැහැ. අපිව අතහැරලා දාලා තියෙන්නේ. දැන් සහෝදර මුස්ලිම් මිනිසුන්ගෙන් පළිගැනීම, වෛර කිරීම අරඹලා තියෙනවා. අපිව දැන් සම්පූර්ණයෙන් පාගගෙන අවසානයි. අපේ කිසිම ආගමික චාරිත්‍රයකට දැන් ඉඩක් දෙන්නේ නැහැ. හින්දු ආගමේ ‘කාර්තික දීගම්’ කියලා කතරගම දෙවියන් සිහිකරලා කරන ආගමික වන්දනාවක් තියෙනවා. එහිදී කරන්නේ සෑම තැනක්ම ආලෝකවත් කරන එකයි. ගෙයි ජනෙල්වල පටන් එළියේ මිදුලේ සෑම තැනකම පහන් පත්තු කරලා ආලෝකවත් කරනවා. සෑම වසරකම අපි එය කරන දෙයක්. ඒත් මේ අවුරුද්දේ බලධාරීන් කියනවා අපි මේ කරන්නේ එල්ටීටීයේ හිටපු ළමයින්ව සිහිකරනවාලු‍. අපි කරන්නේ ආගමික චාරිත්‍රයක් පමණයි. ඒත් ඉතින් ඒ මැරුණු ළමයි සිහිකරනවා නම් ඒකෙ තියෙන වැරැද්ද මොකක්ද? රටේ ලොකු ලොක්කෝ හින්දු බැතිමතුන් හොයාගෙන යනවා. ගිහින් ආශීර්වාද ගන්නවා. ඒ අය දන්නේ නැද්ද මේ චාරිත්‍ර ගැන. ළමයි එක්කත් වර්තමාන පාලකයන්ට ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා කියන එක හරිම කනගාටුදායක තත්ත්වයක්. ෂයික් දරුවා ආදාහනය කිරීම ගැන අපි ඇඬුවා. මං එයාව දැකලාවත් නැහැ. පොටෝ එකක්වත් බලන්නට මම උනන්දු වුණේ නැහැ. අපි මිනිස්සු විදියට ඒ දරුවා ගැන දුක් වෙනවා.’

ඉස්ලාම් බැතිමතෙකුගෙන් කළ විමසීමකදී ඔහු ෂයික් දරුවා සිහි කළේ කිසියම් කෝපයක් සහිත වේදනාවකිනුයි.

‘ඉස්ලාම් බැතිමතෙකු ෂයික් මතක් කරලා මෙහෙම කතාවක් කිව්වා, අපේ දෙවියන් කුරානයේ කියනවා මෙහෙම කතාවක්. ‘වමින් ආ නුහ්රියුකුම් වමින් හා නූ ඉලු‍කුම් තාරතන් හුහ්රා’ මෙහි තේරුම තමයි දෙවියන් වහන්සේ කියනවා, ‘මිනිස්සු මවලා තියෙන්නේ පස්වලින්. මිනිස්සු අයිති වෙන්නේත් පස්වලටමයි’ ඒ හින්දා මුළු ලෝකෙම මුස්ලිම් මිනිස්සු සම්ප්‍රදායක් විදියට පුච්චන්නේ නැහැ, භූමදානය කරනවා. භූමදානයෙන් පසුසෙ සෑම නෝම්බි අවුරුද්දකටයි, හජ්ජි දවසටයි අපි ඒ මැරුණු කෙනාගේ සොහොන් කොත ගාවට ගිහින් ප්‍රාර්ථනාවක් කරනවා. ආදාහනය කළාම ඒ තැනැත්තා වෙනුවෙන් ජීවත් වෙන අයට කිසිවක් කළ නොහැකියි. පුච්චන එක මැරුණු කෙනාගෙන් කරන පළිගැනීමක් විදියටයි අපි දකින්නේ. පුංචි ළමයෙක් පුච්චනවා කියන්නේ ජාතියෙන්ම කළ ලොකු පළිගැනීමක්.’

මේ අතර සිංහල බෞද්ධයෙක් වෙත නැඹුරු වූවේ සිංහල සමාජයේත් මියගිය දරුවන් ආදාහනය කරන්නේ නැති බව සක්සුදක් සේ දැනගෙනයි.

‘ලෝකයේ කොහොවත් අවුරුදු දාහතරකට අඩු මියගිය ළමුන් පුළුස්සන්නේ නැහැ. අපේ රටේ මොන ආගමක වුණත් දරුවෙක් මැරුණොත් ඒ දරුවාගේ සිරුර කවදාවත් අම්මා තාත්තා පුළුස්සන්නේ නැහැ. දරුවෙක් කියන්නේ මලක් වගේයි. ෂයික් වගේ සිතිවිල්ලක්වත් නැති දරුවෙක් පුච්චලා දානවා බලලා උහුළගන්න දෙමාපියන්ට පුළුවන්ද? නීතිය කුමක් වුණත් සදාචාරයක් කියල දෙයක් මිනිස්සු අතර තිබෙනවා. ඒ ගැන සිතන්න අවශ්‍යයි. බෞද්ධයින් සිතන්නේ වෛරයෙන් වෛරය නොසන්සිඳෙන බවයි. ඒත් අපේ සමාජය වෛර කරනවා. ෂයික් දරුවා පිළිස්සුවේ වෛරය නිසායි. සිංහල බෞද්ධ රාජ්‍යයකට මේ වාගේ දේවල් ගැළපෙන්නේ නැහැ.’

ෂයික් දරුවා ආදාහනය කර දෙසතියක් ගෙවෙනවා. තුර්කි වෙරළේ තනිවුණු අයිලාන් පුතු වෙනුවෙන් කඩාහැළුණු ලංකාවේ හදවත්, ෂයික් වෙනුවෙන් සැළුණේ නැහැ. සැබැවින්ම මානව සංහතියට බද්ධ වී ඇති සමහර චාරිත්‍ර මිථ්‍යාවන් නොවෙයි. සමහරක් ඒවා ආදරය හා බැඳුණු මිනිස් අගයන්. ඒ චාරිත්‍ර නීති හමුවේ ඉරා දමන්නට පෙරමුණ ගන්නේ මිනිස් වෙසින් සිටින නොමිනිසුන් නොවේද?■

• ඇය ද්විත්ව පුරවැසියෙකු ලෙස සිටියාද යන්න පිළිබඳවත්, එසේ සිටියා නම් බි්‍රතාන්‍ය පුරවැසිභාවය අත්හැරියේ කවදාද යන්න පිළිබඳවත් පැහැදිළි පිළිතුරක් ලබාදෙන්නේ නැත.

ඩයනා ගමගේ මන්ත්‍රීවරියගේ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් ගමන් බලපත්‍රයට අදාළ තොරතුරු සමඟ ඇගේ පුරවැසිභාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්න කිරීමක් මෙහි ඇතුළත් වේ.

ද්විත්ව පුරවැසිභාවය පසුගිය කාලයේ බහුල වශයෙන් කතාබහට ලක්වූවකි. ඉන් එකක් වූයේ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ද්විත්ව පුරවැසිභාවයයි. සම්මත කරන ලද 20වන සංශෝධනයේදී ද්විත්ව පුරවැසිභාවය කතාබහට ලක්වුණේ ජනාධිපතිවරණයට හා මහා මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වීමට එය හිමි පුද්ගලයන්ට තිබූ බාධාව ඉවත්කිරීමට යෝජනා කිරීමේදීය. එම සංශෝධනය සම්මත වීමේන් පසු ද්විත්ව පුරවැසියන්ට ලංකාවේ මැතිවරණ සඳහා ඉදිරිපත්වීමේ බාධා දැන් නැත.

මැතිවරණයට ඉදිරිපත්වීම සඳහා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සිය ද්විත්ව පුරවැසිභාවය ඉවක්කර ගත්තේය. ගීතා කුමාරසිංහට මීට පෙර පාර්ලිමේන්තු අසුන අහිමි වූයේ ද්විත්ව පුරවැසිභාවය ඉවත්කර නොගෙන මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වීම නිසාය.

20 වන සංශෝධනය සම්මත වීමට පෙර පැවැත්වූ මහාමැතිවරණයට ඉදිරිපත්වූවන්ට මෙම ද්විත්ව පුරවැසි කොන්දේසිය අදාළය. සමඟි ජන බලවේගයේ ජාතික ලැයිස්තුවෙන් පාර්ලිමේන්තුවට පත්ව ආ ඩයනා ගමගේ මන්ත්‍රීවරියටත් මෙම ද්විත්ව පුරවැසි චෝදනාව ඉදිරිපත්වී ඇත. ඒ ඇය බි්‍රතාන්‍ය ශ්‍රී ලංකා ද්විත්ව පුරවැසියෙකු වශයෙන් කටයුතු කරමින් එම මන්ත්‍රීධුරය ලබාගත් බවටය.

ඒ ගැන මන්ත්‍රීවරියගෙන් කළ ප්‍රශ්න කිරීම මෙහි වෙනම දැක්වේ. එහිදී ඇය, තමාට බි්‍රතාන්‍ය පුරවැසිභාවය හා බි්‍රතාන්‍ය ගමන් බලපත්‍රයක් තිබූ බව පිළිගනී. ශ්‍රී ලංකා ගමන් බලපත්‍රයක් තිබෙන බවද පිළිගනී. එහෙත් ඇය ද්විත්ව පුරවැසියෙකු ලෙස සිටියාද යන්න පිළිබඳවත්, එසේ සිටියා නම් බි්‍රතාන්‍ය පුරවැසිභාවය අත්හැරියේ කවදාද යන්න පිළිබඳවත් පැහැදිළි පිළිතුරක් ලබාදෙන්නේ නැත.

ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවට අදාළ අප සතු තොරතුරු අනුව ඩයනා ගමගේ මන්ත්‍රීවරිය සිය ජාතික හැඳුනුම්පත් අංක 658534300වී යටතේ පළමු ගුවන් බලපත්‍රය ලබාගෙන ඇත්තේ 2014 වර්ෂයේ අප්‍රේල් මාසයේදීය. ඊටම අදාළ ‘ඔෆිෂියල්’ ගුවන් ගමන් බලපත්‍රය ලබාගෙන ඇත්තේ 2018.08.07 දිනදීය.

මෙම තොරතුරු අනුව කරුණු කිහිපයක් පැහැදිලි වේ. එකක් 2014 වර්ෂයට පෙර ඇයට ශ්‍රී ලංකා ගුවන් ගමන් බලපත්‍රයක් නොතිබුණේ නම් ඇය ගුවන් ගමන් සඳහා භාවිත කරන්නට ඇත්තේ වෙනත් රටක ගුවන් ගමන් බලපත්‍රයක්ය. ඒ අනුව එකී ගුවන් බලපත්‍රය හිමි රටේ පුරවැසිභාවය ඇයට තිබිය යුතුය. වෙනත් රටක පුරවැසිභාවයක් තිබෙනවා යැයි කියන්නේ ඇය ශ්‍රී ලංකාවේ ඉපදුණද ඇගේ ශ්‍රී ලංකා පුරවැසිභාවය අහෝසිවී ඇතිය යන්නයි. වෙනත් රටක පුරවැසිභාවය ලබාගත් අයෙකුගේ උපන් රට ශ්‍රී ලංකාව නම් නැවත ශ්‍රී ලංකා පුරවැසිභාවය ලබාගත යුත්තේ ඉල්ලුම් කිරීමෙන්ය. අප ද්විත්ව පුරවැසියන් ලෙස හඳුන්වන්නේ එසේ ඉල්ලුම් කර පුරවැසිභාවය ලබා ගත් අයය. එවැනි අයකු ශ්‍රී ලංකා පුරවැසිභාවය ලබා ගුවන් බලපත්‍රයක් ලබාගැනීමේදී එහි ද්විත්ව පුරවැසියෙකු යන්න සඳහන් කරනු ලැබේ. එහෙත් ඩයනා ගමගේගේ ගුවන් ගමන් බලපත්‍රයේ ඇය ද්විත්ව පුරවැසියෙකු ලෙස සඳහන් වන්නේ නැත. එක්කෝ ඇය, ඇගේ බි්‍රතාන්‍ය පුරවැසිභාවය අත්නොහැර එය වසන් කර ශ්‍රී ලංකා ගුවන් ගමන් බලපත්‍රයක් ලබාගෙන ඇත. නැත්නම් ශ්‍රී ලංකා ගුවන් ගමන් බලපත්‍රය ලබාගැනීමට පෙර බි්‍රතාන්‍ය පුරවැසිභාවය අත්හැර තිබිය යුතුය. එසේ වූවත් ශ්‍රී ලංකා පුරවැසිභාවය නැවත ඉල්ලුම් කර ලබාගෙන තිබිය යුතුය. ඇය ඉපදී තිබුණේ ශ්‍රී ලංකාවේ නොවේ නම් හා ඇගේ මවද ඈ කියනා ආකාරයට උපතින් එංගලන්ත පුරවැසි කාන්තාවක නම් ඇයට උපතින් ලැබෙන ශ්‍රී ලංකා පුරවැසිභාවයක් නැත.

මේ කිසිවක් ඇගේ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් ගමන් බලපත්‍රය ලබාගැනීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ දක්නට ලැබෙන්නේ නැත. ඈගෙන් කළ ප්‍රශ්න කිරීමේදීද පෙන්නුම් කරන්නේද නැත. ඒ අනුව අපට ප්‍රශ්න කරන්නට ඇත්තේ ඩයනා ගමගේ බි්‍රටිෂ්ද, ශ්‍රී ලන්කන්ද යන්නය. නැතහොත් බි්‍රටිෂ්-ශ්‍රී ලන්කන්ද යන්නය.■

එංගලන්ත පාස්පෝට් එක දුන්නාම විසි කරනවාද
■ ඩයනා ගමගේ

ඔබේ පුරවැසිභාවය ගැන ආයෙත් කතාබහක් යනවා, ඒ පිළිබඳ නඩුවක් දාන්න යනවා කියලා. ඇත්තටම ඔබට ඩුවල් සිටිසන් තියෙනවාද? මොකක්ද මේකේ තත්වය?
එහෙම දෙයක් නැහැ. ඕක ගැන මට කතා කරන්න දෙයකුත් නැහැ. කියන්න දෙයකුත් නැහැ. දානවලුනේ නඩුව, නඩුව දැම්මාට පස්සේ ඔප්පු කරන්න ඕනේ දාපු එක්කෙනානේ. ඕක නඩුව දාපු කෙනාට ඔප්පු කරන්න කියන්න. එච්චරයි මට කියන්න තියෙන්නේ. වෙන කියන්න දෙයක් නැහැ.

මම බැලුවා ඔබ චමුදිතත් එක්ක කරන ඉන්ටර්වීව් එකක්. ඒකෙදී ඔබ කියනවා නේද මම කාලයක් තිස්සේ ඉගෙන ගන්න එංගලන්තයේ හිටියා තමයි කියලා. ඒ කියන්නේ ඔබ අධ්‍යාපනය ලැබුවේ එංගලන්තයේද? උසස් අධ්‍යාපනය ලැබුවේ එංගලන්තයේද?
ඔක්කෝම ලැබුවේ එහේ. ඕලෙවල් ඒලෙවල් ඩිග්රීස් ඔක්කෝම ගත්තේ එංගලන්තේ.

එතකොට වීසා මතද හිටියේ, කොහොමද හිටියේ?
මගේ අම්මා සුද්දියෙක්නේ. මගේ අම්මා සුදු ජාතික කාන්තාවක්නේ. මගේ අම්මා එංගලන්තේනේ. දැන් ඔයා එංගලන්තේ ගිහින්, ඔයාගේ අම්මා එංගලන්තේ නම් ඔයාට එංගලන්තේ පාස්පෝට් එක දෙනවා නම් ඔයා විසික් කරනවාද, නැහැනේ.

ඒක තමයි මම අහන්නේ ඔබට සිටිසන් එක තියෙනවා කියන එකද ඒකෙ අදහස.
ඉතිං සිටිසන් තියෙනවා. දැන් සිටිසන් තියෙන්න පුළුවන්නේ. ඊයේ තියෙන්න පුළුවන් අද නැතිවෙන්න පුළුවන්. මට ඕන නැත්නම් මට දෙන්න පුළුවන්නේ සිටිසන්.

එතකොට ඔබට තිබුණ සිටිසන් එක අයින් කර ගත්තාද?
ඔව් ඉතිං ඒක මෙහෙමනේ. මේ අහන්නකෝ මේ රටේ මැතිවරණ කොමසාරිස්නේ තීරණය කරන්නේ මන්ත්‍රීකම. ඔය කවුරුවත් නෙමේනේ. මැතිවරණ කොමසාරිස්ට අවශ්‍ය දේ තියෙනවා නම් එච්චරයි, මෙතනට අදාළ. කොමසාරිස්ට මං පෙන්නලා දීලා තියෙනවා නම් මෙන්න මේකයි මේකයි කියලා එතනින් එහාට කාටවත් කතාවක් නැහැ.

ඉලෙක්ෂන් එකේදී මන්ත්‍රීතුමිය අපි දිවුරුම් ප්‍රකාශයක් විතරයිනේ දෙන්නේ මම ඩුවල් සිටිසන් නෙවෙයි කියලා. ඒ හැර වෙන ඩොකියුමන්ට්ස් දෙන්නේ නැහැනේ.
එතකොට ගීතා කුමාරසිංහට මොකද වුණේ?

එයාගේ ඩුවල් සිටිසන් එක ඔප්පු වුණාම මන්ත්‍රීකම අත්හරින්න වුණා. ඔබ කියන්නේ ඡන්දයට ඉස්සරින් ඩුවල් සිටිසන් එක අයින් කරගත්තා කියලාද? කියන්නේ නැත්නම් තිබුනේ බි්‍රටිෂ් සිටිසන් එකක්ද?
මෙහෙමයි මේක ගැන කතා කරන්නේ මම උසාවියේ නඩුවක් දාපු දවසට. මට කතා කරන්න දෙයක් නැහැ. මොකද අදාළ වෙන්නේ නැහැනේ. මම කතා කරන්නේ අදාළ දේවල් විතරයි මට. මම අනිත් දේවල් කතා කරන්න කැමති චරිතයක් නෙමේ. මම අදාළ තැනදි වෙලාවට කතා කරන්නම්.

ඔබ ශ්‍රී ලන්කන් පාස්පෝට් එක මොන කාලයේද ගත්තේ?
ඒක මම ඔයාට කියන්න අවශ්‍යත් නැහැ.

අර ඉන්ටර්විව් එකේදී යෝජනා කරනවා එහෙනම් ඔබ පාස්පෝට් එක රටට ඉදිරිපත් කරන්න කියලා. එහෙම සූදානමක් තියෙනවද?
මම මොනවටද පාස්පෝට් එක ඉදිරිපත් කරන්නේ රට ඉමිග්‍රේෂන් එකයැයි? මේ රටේ කිසිම ජනතාවකට මගේ පාස්පෝට් එක වැඩක් නැහැ. මගේ පාස්පෝට් එක ඉල්ලන්නේ එක තැනකදී විතරයි. ඒ තමයි මේ රටෙන් පිටවීමේදී හා ඇතුල්වීමේදී. අන්න ඒගොල්ලන්ට විතරයි මම පාස්පෝට් එක ඉදිරිපත් කරන්නේ. ඔය එක එක්කෙනාට පාස්පෝට් ඉදිරිපත් කරන්න ලෑස්ති නෑ.■

■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර

රාජ්‍ය අමාත්‍ය ශෂින්ද්‍ර රාජපක්ෂගේ ලේකම්වරයෙකු තම රාජකාරියට බාධා කරමින් තර්ජනය කරන බව සඳහන් කරමින් මොනරාගල දිසා වන නිලධාරී ඩී.එම්.බී.එම්. බණ්ඩාර දෙසැම්බර් 23 වන දා මොනරාගල පොලිසියට පැමිණිලි කර තිබේ.

දිසා වන නිලධාරීවරයාට මෙසේ තර්ජනය කර තිබෙන්නේ ධම්මික විතානගේ නම් සම්බන්ධීකරණ ලේකම්වරයාය.

මොණරාගල දිස්ත්‍රික්කයේ වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් ඉඩම් එළි කිරීමට එරෙහිව පොලිසියේ පැමිණිලි කිරීම, අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම නවත්වන්නැයි බල කරමින් දිසා වන නිලධාරීවරයාට තර්ජනය කර තිබේ.■