වයස්ගත අය අයින් කරන්නත් ප්‍රතිපාදන හැදෙන්න ඕනෑ
කථිකාචාර්ය මනුරි පබසරී වලේබොඩ
තරුණ ප්‍රජාව රටේ ආර්ථිකයට විශාල දායකත්වයක් දක්වනවා. පෞද්ගලික සහ රාජ්‍ය ආයතනවල ඉහළ විධායක ශ්‍රේණියේ සිට පහළ සුළු සේවකයා දක්වා විවිධ ක්ෂේත්‍ර නියෝජනය කරමින් තරුණ ප්‍රජාව විශාල වැඩ කොටසක් කරනවා. නමුත් අපේ රටේ තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට තරුණ ප්‍රජාව සම්බන්ධ කරගැනීම ඉතාම අල්පයි.
මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කටයුතුවල ක්‍රමෝපායන් සකස් කරන්න පවා තරුණ ප්‍රජාව දායක වෙනවා. කෙනෙක් රාජ්‍ය පාලනයට දායක වීම සඳහා තෝරා පත් කරගන්නා ක්‍රියාවලියට ඔවුන් එහෙම දායක වුණත් රටේ ප්‍රතිපත්ති සකස් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ට සම්බන්ධ වෙන්න ලැබෙන්නේ අඩුවෙන්.
කොල්වින් ආර් ද සිල්වා, එස්.ඒ. වික්‍රමසිංහ, ඇන්.ඇම්. පෙරේරා, ලෙස්ලි ගුණවර්ධන, විවියන් ගුණවර්ධන, පිලිප් ගුණවර්ධන වගේ අය ඉතා ලාබාල අවධියේදී රටේ පාලන ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වූ අය. මෑත කාලයේ රනිල් වික්‍රමසිංහ, ගාමිණි දිසානායක, මහින්ද රාජපක්ෂ, සජිත් ප්‍රේමදාස අනුර කුමාර දිසානායක වගේ අය වුණත් එහෙමයි. ඔවුන් රටේ පාලන ක්‍රියාවලියට සක්‍රීයව තරුණ දායකත්වයක් දැක්වූවා. ඇතැම් අය තවමත් සක්‍රීයව ඒ ක්‍රියාවලියේ නිරතව සිටිනවා. ඇතැම් විට අවුරුදු 24 දී පමණ රාජ්‍ය පාලන ක්‍රියාවලියට සබ්න්ධ වෙලා වයස්ගත වෙනතුරුම ඉන්නවා. ඒක එහෙම නම් ඇයි අද තරුණ ප්‍රජාවට ඒ අවස්ථාව නොලැබුණේ කියල අපි හිතන්න ඕනෑ.
71 තරුණ නැගීසිටීම පිළිබඳ හොයා බලන්න පත් කළ කමිටුවේදී විරැකියාව සහ තවත් අංශ පිළිබඳ අවධානය යොමු කරලා තිබුණත්, තරුණයින් පාලන ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ කරගැනීම ගැන අවධානය යොමු කරලා තිබුණේ නෑ. 88, 89 තරුණ ගැටලු පිළිබඳ සොයා බලන්න පත් කළ ජනාධිපති කොමිසමේ එක යෝජනාවක් තමයි 40% තරුණයින්ට නාම යෝජනා ලබා දෙන්න දිය යුතුය කියන එක. එතන තරුණයෝ කියලා හඳුන්වලා තියෙන්නේ වයස අවුරුදු 25 සිට 18 දක්වා වයසේ අය. ඒ යෝජනාව තමයි 1990 පළාත්පාලන ඡන්ද විමසීමේ පනතට ඇතුල් වෙන්නේ. පසුව 91, 97, 2006, 2011, 2012 වගේ අවස්ථාවන් කිහිපයකදී මේ පනතේ වෙනස්වීම් වුණා. එක අවස්ථාවක ඒ තරුණ කෝටාව ඉවත් වුණා. නැවත ඇතුල් වුණා. 40% ට තිබුණු කෝටාව 20% ක් වුණා. වයස 18, 25 සීමාව 35 කියලා වෙනස් වුණා. 2022 අරගලයත් එක්ක 2023 දී නැවතත් මේ තරුණ දායකත්වය ගැන පාර්ලිමේන්තුවේ අවධානය යොමු වුණා. ඉමිටියාස් බකීර් මාකර්, ප්‍රේම්නාත් දොලවත්ත වගේ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ යෝජනා අනුව වයස අවුරුදු 35 ට අඩු අය සඳහා 25% ක කෝටාවක් ලබා දීමට තීරණය වෙන්වා. ඒ නිසා ඉදිරියේදී පැවැත්වීමට නියමිත මැතිවරණවලදී අපිට බලන්න පුළුවන් තරුණ නියෝජනය කොහොම වෙයිද කියලා.
නමුත් පසුගිය දශකවලදී තරුණ නියෝජනය අඩු වෙලා තිබුණා. ඒකට එක හේතුවක් තමයි පළාත් සභා හා පළාත් පාලන මැතිවරණවලදී ඔවුන්ට ඉදිරිපත් වීමට තිබූ ඉඩ ඇහිරීම. ඒ වගේම මේ පවතින ක්‍රමවේදය තුළ තරුණයින්ට කෝටාවක් ලබා දුන්නත් ඡන්දයකට ඉදිරිපත් වෙන්න හරි අමාරුයි මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කටුයුතු සඳහා යන වියදම් ඉතාම අධිකයි. ඒ නිසා මැතිවරණවලදී තරුණයින්ට කෝටාවක් ලැබෙනවා වගේම සම බිමක් තිබීමත් වැදගත් වෙනවා. කැම්පේන් ෆයිනෑන්ස් පනත ඉදිරියේදී හොඳින් ක්‍රියාත්මක වුණොත් එයටත් යම් විසඳුමක් ලැබේවි කියලා හිතනවා.
අනෙක් කාරණේ මේ පවතින මඩ ගහන ක්‍රමවේදය නිසා වෘත්තිකයෙක් වෙන්න තරුණයෝ කැමතියි. නමුත් ක්‍රියාකාරී දේශපාලනයට කැමැත්තක් දක්වන්නේ නෑ.
අද වනවිට විශාල වශයෙන් තරුණයෝ රට හැර යන්න පටන් අරන් තියෙනවා. අනෙක් පැත්තෙන් අද කාලෙට අනුව තරුණයෙකුගේ සාර්ථකත්වය මනින මිනුම් දඬු ටිකක් තියෙනවා. නිසි වයසේදී රස්සාවක් කරන්න ඕනෑ. ගෙයක් හදන්න, කසාදයක් බඳින්න, දරුවෝ හදන්න, වාහනයක් ගන්න වගේ දේවල්. දේශපාලනයට සම්බන්ධ වීමෙන් ඒවා මගහැරෙනවා වගේ අනාරක්ෂිත අදහසක් තරුණ තරුණියන් තුළ ඇති වෙලා තියෙනවා. තියෙන නමත් නැති කරගෙන, ඉගෙන ගත්ත දේවලුත් විනාශ කරගන ගමනක් යනවාද? එහෙම නැත්නම් පෞද්ගලිකව සාර්ථක වෙනවාද කියලා ඔවුන් හිතනවා. මෙන්න මේ කාරණා තරුණ ප්‍රජාව දේශපාලනය හරහා රටේ පාලනයට සම්බන්ධ වීමේ අඩුවක් ඇති වෙලා තියෙනවා. එහෙම තත්වයක් තුළ මේ ක්‍රියාවලියට ඇතුල් වෙන්න නම් උනක් තියෙන්න ඕනෑ. උනක් තිබිලා ආවත් මේ ක්‍රමය ඇතුලේ එහෙම කෙනෙක්ට පවතින්න හරි අමාරුයි.
අපට දැනට 225 ක් ඉන්න පාර්ලිමේන්තුවේ වයස 40 ට අඩු මන්ත්‍රීවරුන් ඉන්නේ 26 යි. නමුත් අපි බලමු 2024 වසරේ පත් වෙන පාර්ලිමේන්තුවේ තරුණ නියෝජනය කොහොම වෙයිද කියලා. තරුණයින් වෙනුවෙන් ලැබිලා තියෙන 25% කෝටාව සහ කැම්පේන් ෆයිනෑන්ස් හරහා ලැබෙන සමබිමත් එක්ක තරුණ නියෝජනය කොහොම වෙයිදි කියලා.
ලෝකයේ බොහෝ දියුණු රටවල පාලනය සඳහා තරුණ දායකත්වය හොඳින් ලබා ගන්නවා. බි්‍රතාන්‍යයේ මාරි බ්ලැක් බි්‍රතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුවට එන්නේ වයස අවුරුදු 20 දී. ඒ කියන්නේ 2015 වසරේ. ඒ වෙනකොට ඇය ඇයගේ උපාධියත් අවසන් කරලා තිබුණේ. අපේ රටේ ළමයෙක් උපාදිය අවසන් කරන්නේ අවුරුදු 25 ත් පහු වුණාට පස්සේ. වැඩ කරලා පලපුරුද්දක් ලබන්න තියෙන කාලය තමයි අධ්‍යාපනයට වැය වෙන්නේ. අවුරුදු 10 ක් එයා බි්‍රතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුවේ ඉන්නවා.
සෑන් මාරි පින්ලන්තයේ අගමැතිවරිය වෙන්නේ වයස අවුරුදු 24 දී. ඇය තමයි ලෝකයේ ලාබාලතම අගමැතිවරිය. පින්ලන්තය කොවිඩ්වලට මුහුණ දෙන්නේ ඇය අගමැතිනිය ලෙස ඉන්නකොට. පින්ලන්තයේ නීති සම්පාදනයේදී පවා ඇය සාධනීය මැදිහත්වීමක් සිදු කළ කෙනෙක්.
මම වැඩකරමින් ඉන්න ඇකඩමික් ක්ෂේත්‍රයේ අධ්‍යාපන ක්‍රමවේද අවුරුදු පහෙන් පහට වෙනස් වෙනවා. අපි දැන් පත් කරලා ඉන්න අයට වඩා අද සමාජයේ වුවමණාවන් ගැන තරුණ ප්‍රජාවට හොඳ අවබෝධයක් තියෙනවා. නමුත් ඒ සමාජයේ සිටින ප්‍රජාවන් වෙනුවෙන් ක්‍රියාකාරීව දායක වෙන්න තරුණ ප්‍රජාවට තියෙන අවස්ථා බොහෝ අඩුයි.
අත්දැකීම් අතින් පරිනත වුණත් වයස්ගත වෙනකොට කෙනෙක්ගේ ශක්තිය අඩු වෙනවා. වැඩ කිරීමේ වේගය අඩු වෙනවා. ඒ නිසා තමයි රාජ්‍ය සේවයේදී අවුරුදු 55 දී විශ්‍රාම දෙන්නේ. නමුත් දේශපාලනයේදී, රාජ්‍ය පාලනයේදී වයස් සීමාවක් නෑ. ඒකෙන් වෙන්නේ තරුණ අයට ප්‍රවේශ වෙන්න තියෙන ඉඩ ඇහිරෙන එකයි. ඒ නිසා තරුණ අයට ඇතුල් වෙන්න ක්‍රමයක් හදනවා වාගේම, වයස්ගත අය අයින් කරන්නත් ප්‍රතිපාදන හැදෙන්න ඕනෑ.
ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
ගුණාත්මක බව ගැනත් හිතන්න ඕනෑ
දර්ශත ගමගේ
හෑෂ්ටැග් පරපුර
තරුණයෝ කියන්නේ සමාජයෙන් වෙන් කරලා ගන්න පුළුවන් කොටසක් නොවෙයි. සමාජයේ සංකීර්ණතාව තරුණයාටත් අදාළයි. කොළඹ ඉන්න තරුණයා, මඩකලපුවේ ඉන්න තරුණයා, වතුකරයේ තරුණයා එකිනෙකාට වෙනස්. සිංහල තරුණයා වගේ නොවෙයි දෙමළ තරුණයා.
තරුණ නියෝජනය කියන අදහසේම තියෙනවා, ප්‍රමාණාත්මක බවක්. නමුත් අපි මේකෙදී ගුණාත්මක බව ගැනත් හිතන්න ඕනෑ. සමහර විට යහපාලනය පිළිබඳ අදහසක් නැති සාම්ප්‍රදායික පක්ෂ දේශපාලනය ගැන පමණක් උනන්දු තරුණයින් 10 ක් මේ ක්‍රියාවලියට එකතු කරනවාට වඩා දැනුමක් අවබෝධයක් සහිත තරුණයින් දෙන්නෙකුගේ පලදායකත්වය වැඩි වෙන්න පුළුවන්.
ඒ නිසා රාජ්‍ය පාලනයට තරුණ ප්‍රජාව සම්බන්ධ කරගැනීම පිළිබඳ තර්කයක් නෑ. ඒක සිදුවෙන්න අවශ්‍යයි. නමුත් ඒක කරන්න පුළුවන් පක්ෂ දේශපාලනය හරහා පළාත් පාලන ආයතනවලට, පළාත් සභාවට, පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත්වෙන තරුණ තරුණියන් ප්‍රමාණාත්මකව වැඩි කරලාද කියලා අපි ටිකක් හිතන්න ඕනෑ.
දැනට පාර්ලිමේන්තුවේ අවුරුදු 40ට අඩු අය ඉන්නේ ඉතාම සුළු පිරිසක්. ඒ අයගෙනුත් බොහෝ දෙනෙක් පවුල් බලයෙන් දේශපාලනයට ආව අය. ඒ නිසා එතන ඇත්තටම රටේ සමස්ත තරුණයා නියෝජනය වෙනවාද කියන ප්‍රශ්නය තියෙනවා.
විශේෂයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ තරුණ නියෝජනය වැඩි කරන්න කෝටා ක්‍රම ගේනවාට මම එකඟ නෑ. පාර්ලිමේන්තුව පුළුවන් තරම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව තියෙන්න ඕනෑ. කෝටා ක්‍රමයකින් ඒ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට හානියක් වෙන්න පුළුවන්. මේ වගේ ක්‍රමයකින් වෙන්නේ ජනාධිපතිවරුන්, ඇමතිවරුන් හෝ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ දරු, දැරියන් පාර්ලිමේන්තුවට එන එකයි. අපි දන්නවා, පළාත් පාලන ආයතන සඳහා කලබලේට කාන්තා කෝටාවක් ගෙනඒමෙන් ඒක තමයි වුණේ. නිසි කාන්තා නියෝජනයක් ඒකෙදීත් වුණේ නෑ. ඒ නිසා පළාත් සභා, පළාත් පාලන මට්ටමට වුණත් තරුණ කෝටාවක් එනවා නම් දිගුකාලීනව හිතලා බලලා ගේන්න ඕනෑ.
දැනට ස්ථාපිත කරලා තිබෙන යාන්ත්‍රණයක් වන ජාතික තරුණ සේවා සභාව වගේ ආයතන ශක්තිමත් කරන්න පුළුවන් නම් හොඳයි. 71 තරුණ නැගිටීමෙන් පස්සේ තරුණ සේවා සභාව ස්ථාපිත කළේ තරුණ ප්‍රජාව රටේ පාලනයට, සංවර්ධන ක්‍රියාවලියට පලදායකව දායක කරගන්න බලාපොරොත්තුවෙන්. නමුත් එය දිගටම පාවිච්චි වුණේ දේශපාලන වුවමනාවන් සඳහා. අදටත් තත්ත්වය ඒකයි. තරුණසේවා සභාව දැනට ක්‍රියාත්මක කරන යූත් ක්ලබ් වැඩසටහනත් ඒ වගේ බලයේ ඉන්න දේශපාලන පක්ෂයේ වුවමනාවන් සඳහා පාවිච්චි වෙන වැඩසටහනක්. මේ පාර ජනාධිපතිවරයාගේ මැතිවරණ වේදිකාවේත් තරුණ සේවා සභාවේ සභාපතිවරයා හිටියා. එතකොට වෙන්නේ තරුණ සේවා සභාවේ වැඩසටහන්වලට සම්බන්ධ තරුණ, තරුණියෝ පාලනයට සම්බන්ධ කරගැනීම නොවෙයි. බලයේ සිටින දේශපාලන පක්ෂයේ දේශපාලන වැඩවලට පාවිච්චි වීමයි.
තරුණ සේවා සභාවෙ තරුණ පාර්ලිමේන්තුව වැඩසටහන දැන් හොඳින් ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ නෑ. ඇත්තටම තරුණ පාර්ලිමේන්තුව උත්සාහ කරන්න ඕනෑ, එළියේ පාර්ලිමේන්තුවට වඩා හොඳ දෙයක් කරලා පෙන්නන්න.
අපේ රටේ පුරවැසි අධ්‍යාපනය වැඩි දියුණු වෙන්න ඕනෑ. අද වෙනකොට තරුණ තරුණියන් අතර දේශපාලනය පිළිබඳ වෙනදාට වඩා වැඩි උනන්දුවක් තියෙනවා. නමුත් බොහෝ අය අනුගමනය කරන්නේ දැනට ක්‍රියාත්මක වැරදි දේශපාලන ක්‍රියාවලියමයි. රටේ නීති ගැන, යහපාලනය වගේ සංකල්ප ගැන අවබෝධය, වෙනත් රටවල පාලන ක්‍රම පිළිබඳ අවබෝධය සහිත තරුණ අය පාර්ලිමේන්තුවට එනවා නම් හොඳයි. පාර්ලිමේන්තුව කියන්නේ බලය තියෙන, ජනප්‍රිය වෙන්න පුළුවන් තැනක් කියන ආකල්පයෙන් ඔවුන් අයින් වෙන්න අවශ්‍යයි.
අරගලෙන් පස්සේ පාර්ලිමේන්තුවේ කාරක සභාවලට තරුණ තරුණියෝ 500 ක් විතර ගෙන්න ගත්තා. නමුත් ඒවා නමට විතරක් කරපු වැඩසටහන් බවට පත් වෙලා තියෙනවා. ඒ තරුණයින්ට දුන්න වගකීම මොකක්ද?, ඒ අයට පුහුණු වීම සඳහා දුන්න අවස්ථාව මොකක්ද? එහෙම කිසි දෙයක් ඒකෙන් වුණේ නෑ. ගෙන්නලා මීටින් එකක වාඩි කරලා තියපු එක විතරයි වුණේ.
රටේ ප්‍රතිපත්ති වෙනස් කිරීම සම්බන්ධයෙන් තරුණ ප්‍රජාව තුළ දැනුම අවබෝධය සහ නායකත්ව ගුණාංග වර්ධනය කරන්න සිවිල් සංවිධානවලට විශාල වැඩකොටසක් කරන්න පුළුවන්.
අපි සංවිධානගතව කරන දේවල්, අපි රටේ ප්‍රතිපත්තිමය කාරණාවලදී මැදිහත් වෙන එක, ඒ හැම දෙයක්ම දේශපාලනය තමයි. ඒ වගේ පුළුල් අර්ථයකින් දේශපාලනය දිහා බලන්න ඕනෑ. ඡන්දය ඉල්ලීම සහ පක්ෂ දේශපාලන කියන්නේ දේශපාලනයේ එක අංගයක් පමණයි.
අපේ රටේ පළාත් පාලන, පළාත් සභා සහ පාර්ලිමේන්තු කියන ආයතන තුන සලකන්නේ ධුරාවලියක් හැටියට. එකින් එකට උඩට යන ක්‍රියාවලියක් කියලා තමයි හිතාගෙන ඉන්නේ. නමුත් ඒක එහෙම නොවෙයි. රාජ්‍ය පාලනයේදී ඒ ඒ අයතනවලට අදාළ වෙන වෙනම වටිනාකම් තියෙනවා. ඇතැම් අවස්ථාවකදී පාර්ලිමේන්තුවට වඩා පළාත් සභාව වැදගත් වෙන අවස්ථා තියෙනවා. ඒ වටිනාකම අවබෝධ කරගෙන එහි කාර්යභාරය පිළිබඳ දැනුමක් එක්ක. දේශපාලනයට තරුණ ප්‍රජාව ඇතුල් වෙනවා නම් ඉතා වැදගත්. අපි බලාපොරොත්තු වෙන සිස්ටම් චේන්ජ් එක කරන්නත් එතකොට අපට පුළුවන් වෙයි.
හැබැයි අත්දැකීම් බහුල වැඩිහිටි දේශපාලනඥයා සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රතික්ෂේප කරලා අපට මේ වෙනස කරන්න අමාරුයි. ඒ අයගෙන් ගන්න දෙයක් තියෙනවා නම් අපි ඒවා ලබා ගන්න ඕනෑ. විශේෂයෙන් අත්දැකීම් පැත්තෙන්.
ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
ප්‍රමාණවත් තරුණ නියෝජනය වෙනුවෙන් තව කොතෙක් දුර යා යුතුද ?
නීතිඥ ජයන්ත දෙහිඅත්තගේ
දශක ගණනාවක් තිස්සේ අප විසින් විවිධ මට්ටමෙන් සාකච්ඡා කර ඇති මාතෘකාවක් වන්නේ දේශපාලනය තුළ තරුණයන්ගේ නියෝජනය කෙබඳු විය යුතුද යන්නයි. මේ මාතෘකාව එතරම් සමාජ අවධානයක් අත්පත් කරගෙන ඇත්තේ ඇයි? අප සියල්ලන්ම අඩු වැඩි වශයෙන් දේශපාලනය කෙරෙහි උනන්දුවක් දක්වයි. පාලන ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධවීමට අප කැමතිය. එය අපගේ කැමැත්තටත් වඩා වැදගත් වන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ අප සියල්ලන්වම දේශපාලන ක්‍රියාවලියට ඇතුළත් කරගැනීම එහි අත්‍යවශ්‍ය ලක්ෂණයක් වීමයි.
2022 වර්ෂය තුළ ශ්‍රී ලංකාව තුළ විරෝධතා මාලාවක් ඇති විය. එහිදී තරුණයන් විසින් ඉල්ලා සිටි එක් මූලික ඉල්ලීමක් වූයේ රටේ තීන්දු තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියේදී තරුණ ප්‍රජාවේ අදහස්, යෝජනා ද සැලකිල්ලට ගන්නා ලෙසයි. ලංකාවේ දේශපාලන ඉතිහාසය තුළ අපට වැඩි වශයෙන් හමුවන තරුණයන් අවුරුදු 45 සීමාව පසුකර ඇති අයයි. අවුරුදු 18-35 අතර තරුණ ප්‍රජාව රටේ තීන්දු තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලයට අවම දායකත්වයක් දැක්වීම පිළිබදව අප විසින් විශේෂයෙන් සිතා බැලිය යුතුය.
දේශපාලන සංස්කෘතිය විසින් සිදුකර ඇති බලපෑම
දේශපාලනය යනු ඕනෑම තත්වයක් යටතේ අභියෝගාත්මක අවස්ථාවන් සහිත වූවක් වේ. එහි පවතින නෛසර්ගික අභියෝගයන්ට එහා ගිය වෙනස්ම අභියෝග සමුදායක් ලාංකීය දේශපාලනය තුළ තරුණයන්ට සම්මුඛ වේ. දේශපාලන පක්ෂ විසින් කොතෙක් දුරකට තරුණයන් සහ තරුණියන් දේශපාලනයට ගෙනඒම සඳහා උනන්දුවක් දක්වන්නේද? ලංකාවේ බොහෝ දේශපාලන පක්ෂවලින් මැතිවරණ සදහා ඉදිරිපත්වීමට අවස්ථාවක් ලබාගත හැකිද? දේශපාලන පවුල් පසුබිමක් නැත්නම් දේශපාලනයට සම්බන්ධවීමට අවස්ථාව ඉතා අල්ප ය. එහෙම නැත්නම් ආර්ථික හැකියාවක් අවශ්‍ය ය. එහෙමත් නැත්නම් හොදට හෝ නරකට ජනප්‍රියත්වයක් අත්පත් කරගත යුතුය. නැත්නම් ආසන්න සංවිධායකලාගේ සහ නායකයන්ගේ සියලු කුදු මහත් කටයුතු කළ යුතුය. තරුණයා බලගන්වන, තරුණයා දිරිමත්කරන පිළිවෙතක් බොහෝ දේශපාලන පක්ෂ අනුගමනය කරන්නේ නැත.
මේ රටේ පවත්වාගෙන යන දේශපාලන සංස්කෘතිය කුමක් ද? මඩ, අවලාද, අපහාස, අසත්‍ය, මුලාව, බොරුව නොමගයැවීම් වත්මන් දේශපාලන සංස්කෘතිය දරාගෙන සිටින පදනම ය. මේ දේශපාලන සංස්කෘතියට ඇතුළුවීමට තරුණයන්ට තරුණියන්ට කැමැත්තක් ඇති වන්නේ නැත. මේ දේශපාලනයට ඇතුළුවීමට නම් අකමැත්තෙන් හෝ හෘදය සාක්ෂිය පැත්තකට කළ යුතුය. නමුත් කෙසේ හෝ අවස්ථාවක් ලබාගත්ත ද මෙම දේශපාලනය තුළ රැඳී සිටීම ද පහසු නැත. ඒ නිසා පවතින දේශපාලන සංස්කෘතියේ පවතින පසුගාමී තත්වයන් සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවිරෝධි භාවිතයන්ගේ සාධනීය වෙනසක් අවශ්‍ය වේ.
2022 වර්ෂයේදී රට බංකොලොත්භාවයට පත්වන තෙක් අපේ රට තුළ දේශපාලනය පිළිබඳ තිබුණු අදහස් පද්ධතිය කුමක් ද? තරුණයන් ද ඇතුළුව ජනතාව තුළ පැවති සාමාන්‍ය අදහස වූයේ දේශපාලනය නිෂ්ඵල දෙයක් බවත් අපි හම්බකළොත් අප කන බවත් ය. තරුණ ප්‍රජාව පවා පවත්නා දේශපාලනය පිළිකෙව් කරන ලද අතර ඡන්දය දීමෙන් එහාට දේශපාලන ක්‍රියාකාරීත්වයක් ගැන හිතුවේ තරුණ ප්‍රජාවෙන් සීමිත පිරිසක් පමණක් වේ. මේ දේශපාලන සංස්කෘතිය සමග බද්ධ වූ රැවටීම, මැරකම, ප්‍රචණ්ඩත්වය වැනි සාධක ඊට බලපාන්නට ඇත.
පාර්ලිමේන්තුවේ ආංශික අධීක්ෂණ කාරක සභා
2022 වර්ෂයේදී තරුණ ප්‍රජාව මූලිකත්වය ගත් විරෝධතා මාලාවට පිළිතුරක්යැයි පවසමින් ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් පාර්ලිමේන්තුවේ ආංශික අධීක්ෂණ කාරක සභා සඳහා සහාය වීමට තරුණ ප්‍රජාවට අවස්ථාවක් ලබාදෙන බව කියා සිටින ලදී. ඒ අනුව තරුණ තරුණියන් 535 ක් එම වැඩසටහනට තෝරාගෙන තිබුණි. කෙසේවෙතත් එම තරුණ පිරිසේම ඇතැම් පිරිස් මෙම වැඩපිළිවෙළ කිසිදු විධිමත්භාවයක් නොමැති බවට මැසිවිලි ඉදිරිපත් කර තිබුණි. අපට අවශ්‍ය වන්නේ සැබැවින්ම තීන්දු තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට තරුණයන්ව සම්බන්ධ කරගන්නා පාලන ක්‍රමයේ වෙනසක් වේ. ඒ හැරෙන්නට නාමිකව ක්‍රියාත්මක කරන වැඩසටහන් යනු රැවටීමේ තවත් එක් අවස්ථාවක් පමණි. තරුණයන් දේශපාලනය සදහා පුහුණු කිරීම අරමුණු කරගත් ශිෂ්‍ය පාර්ලිමේන්තු සහ යොවුන් පාර්ලිමේන්තු සංකල්ප පවා ප්‍රධාන දේශපාලන සංස්කෘතියේ අඳුරු හෙවණැල්ල විසින් ආක්‍රමණය කර තිබේ.
2023 හඳුන්වාදුන් පළාත් පාලන ආයතන තරුණ නියෝජනය
2023 අංක 30 දරණ පළාත් පාලන ආයතන සංශෝධන පණත මගින් පළාත් පාලන ආයතන සදහා තරුණ නියෝජනයක් ලබාගැනීම සදහා ප්‍රතිපාදන හදුන්වා දී ඇත. එම පනත අනුව අපේක්ෂක ලැයිතුවල සඳහන් නම් වලින් 25% ක ප්‍රමාණයක් තරුණ අය විය යුතු බව දක්වා ඇත. ඒ අනුව යම් තරුණ පිරිසක් පළාත් පාලන ආයතන සදහා තේරී පත්වීමට මේ ඔස්සේ ඉඩක් ඇතත්, සුදුසු තරුණයන් ඉදිරිපත් කිරීමේ වගකීම ඇත්තේ දේශපාලන පක්ෂ සහ ස්වාධීන කණ්ඩායම්වලට ය. පවුල් පසුමිබ්, දේශපාලන සම්බන්ධතා ආදිය සැලකිල්ලට නොගෙන තරුණයන් ඉදිරිපත් කරන්නට දේශපාලන පක්ෂ කොතෙක් දුරට කටයුතු කරාවිද යන ප්‍රශ්නය අප හමුවේ ඇත. ඒ නිසා තරුණ නියෝජනය සහතික කිරීම වගකීමක් ලෙස දේශපාලන පක්ෂ විසින් සැලකිල්ලට ගත යුතුය.
පළාත් පාලන ආයතනවල තරුණ නියෝජනය ඔලුගෙඩි ගණනින් පමණක් ඉහළ නැංවීම ප්‍රමාණවත් නැති බවද සඳහන් කළ යුතුය. එය සංඛ්‍යාත්මක සහ ගුණාත්මක වර්ධනයක් බවට පත්විය යුතුය. සැබැවින්ම පළාත් පාළන ආයතනවල පාලන ක්‍රියාවලියට තරුණ නියෝජිතයන්ගේ අදහස්, යෝජනා ලබා ගැනීම සහ තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියේ කොටසක් ලෙස ඔවුන්ව සහභාගී කරගැනීම ඉතා වැදගත් ය.
ගෝලීය වශයෙන් ජාතික දේශපාලනයේ තරුණ නියෝජනය
2023 වර්ෂයේදී අන්තර් පාර්ලිමේන්තු සංගමය විසින් ජාතික දේශපාලනයේ සිටින තරුණ නියෝජනය පිළිබඳව අධ්‍යයනයක් සිදුකර ඇත. එම අධ්‍යයනයට අනුව වයස අවුරුදු 30 ට අඩු පාර්ලිමේන්තු නියෝජනය කරන තරුණ මහජන නියෝජිතයන්ගේ ප්‍රතිශතය 2.8% ක් වේ. එම අධ්‍යනයට අනුව අවුරුදු 40 ට අඩු තරුණ නියෝජනය 18.8 ක් වේ. ජාතික දේශපාලන තුළ තරුණ නියෝජනය අතින් ඉහළින්ම ඉන්නා රටක් ලෙස භූතානය ගෞරවයට පාත්‍ර වී ඇත. මේ ගෝලීය අධ්‍යයනය තුළ තරුණ නියෝජනය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ස්ථානයක් හිමිව නැත. අප හොඳින්ම දන්නා පරිදි අවුරුදු 30 ට පෙර පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත්වීමට නම් විශේෂ වරප්‍රසාදිත තැනැත්තෙක් වීම ලංකාවට අදාළව අත්‍යවශ්‍ය තත්වයක් වේ. එනම් දේශපාලනයට අදාළ පවුල් සම්බන්ධයක් තිබීම අඩු වයසින් පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කිරීමේ ප්‍රමුඛතම සාධකය බවට පත්ව ඇත.
තරුණයන් අවශ්‍ය ඇයි ?
2023 සංගණනයන් අනුව අවුරුදු 20-39 ත් අතර මෙරට තරුණ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 6.6 කි. එය සමස්ත ඡන්දදායක සංඛ්‍යාවෙන් තුනෙන් එකකට වැඩි ප්‍රමාණයක් වේ. ඒ අනුව එම තරුණ ජනගහනය මෙරට පාලන ආයතන තුළ ප්‍රමාණවත් පරිදි නියෝජනය වීම අවශ්‍ය වේ. ඊළග වැදගත් කරුණ නම් තරුණ ජනගහනය නිසි පරිදි දේශපාලනයට සම්බන්ධ කරගැනීමේ අවශ්‍යතාවයි. රටේ අනාගත නායකත්වය සදහා පුහුණුවක් ලැබීමට අවස්ථාව ඔවුනට ලැබිය යුතුය. ලංකාව තුළ අවස්ථා කිහිපයකදී තරුණ අරගල ඉස්මතු වී ඇත. නිසි පරිදි පාලනයට සම්බන්ධවිමට අවස්ථා නොමැතිවීමද තරුණ අරගල සම්බන්ධයෙන් බලපා ඇති ප්‍රධාන හේතුවක් වේ. ඒ සියල්ලටත් වඩා අප වර්තමානය තුළ කතා කරන්නේ සහභාගීත්ව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් පිළිබදවයි. පාලනයට සහභාගීවීමට තරුණ තරුණියන්ට අවස්ථා සහතික කිරීම දේශපාලන පක්ෂ විසින් ද මීට වඩා සිතා බැලිය යුතු කරුණක් වේ.
අසංකා සංජීවනී
සහභාගිත්ව පාලනය තහවුරු කිරීම සඳහා සිවිල් සමාජය බලගැන්වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණයක්. ඒ තුළින් තමයි යහපාලනයක් රටක ස්ථාපිත වෙන්නේ. පාලනයට මහජනයා සහභාගි කරගැනීම යහපාලනයේ නිත්‍ය අංගයක් වෙනවා. අපේ රටේ තත්ත්වය බැලුවොත් මහජනයා පාලනයට සහභාගි වෙන්නේ ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමෙන් විතරයි කියලා කිව්වොත් වැරැද්දක් නෑ. ඒ තරම් පාලනයට මහජන සහභාගිත්වය අවම මට්ටමක තිබෙන්නේ. අපේ රටේ අස්ථාවර ආණ්ඩු ඇති වෙන්න පාලනයට මහජන සහභාගිත්වය අවම වීම ප්‍රධාන හේතුවක් වෙලා තියෙනවා.
සහභාගීත්ව ආණ්ඩුකරණය ලංකාවට ටිකක් අලුත් දෙයක්. දේශපාලනයේ දී සහභාගීත්ව පාලනය කියන එක ගොඩක් වෙලාවට කුඩා ආයතනවල කළමනාකරණයේ දී භාවිතා කරපු ක්‍රමයක්. නමුත් මේ වෙද්දි ආණ්ඩුකරණය වගේ පුළුල් සන්දර්භවල භාවිත වෙන අවස්ථා ගොඩක් තියෙනවා. සහභාගීත්ව පාලනය කියලා අපි සරලවම අදහස් කරන්නේ පුරවැසියන් සහ රාජ්‍යයක පාර්ශවකරුවන් තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට සක්‍රීයව සම්බන්ධ කර ගැනීම. ඒ වගේම පුරවැසියන් සහ සියලුම පාර්ශවකරුවන්ගේ සහයෝගීතාවය තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියේ දී හිමි වීම. සමහර වෙලාවට අදාල සන්දර්ඹ්හය ඇතුළේ මේ කාරණය වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. එක් එක් රටවල තියෙන ප්‍රධාන ගැටලු සහ ප්‍රධාන නැඹුරුතා අනුව වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. නමුත් සාමාන්‍යයෙන් සහභාගීත්ව ආණ්ඩුකරණයේ දී අපි දන්නවා විශාල භූමිකාවක් පැවරිලා තියෙනවා සිවිල් සමාජයට. අපේ අත්දැකීම තමයි මේ වෙනකොටත් ලෝකයේ සහභාගීත්ව ආණ්ඩුකරණය සඳහා පහසුකම් සපයන්නන් විදියට ලොකු භූමිකාවක් කරන්නේ සිවිල් සමාජය සහ සිවිල් සංවිධාන. මේ වෙද්දි සහභාගීත්ව පාලන ක්‍රමය ගෝලීය මට්ටමේ ඉඳලා ප්‍රාදේශීය මට්ටම වෙනකන් පැතිරිලා තියෙන සංකල්පයක් සහ ක්‍රියාවලියක්.
සිවිල් සමාජය, සහභාගිත්ව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ වඩාත් ඇතුළත් (සබජකමිසඩැ) විනිවිදභාවයෙන් සහ වගකීමෙන් යුතු පාලන ක්‍රමයක් සහතික කිරීමේ දී ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කරනවා. රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන, ප්‍රජා කණ්ඩායම්, කම්කරු සංගම්, වෘත්තීය සංගම් සහ වෙනත් රාජ්‍ය නොවන ක්‍රියාකාරීන් ඇතුළත් සිවිල් සමාජය රජය සහ ජනතාව අතර සවිමත් පාලමක් ලෙස ක්‍රියා කරනවා. ඒ වගේම ප්‍රතිපත්ති සම්පාදන ක්‍රියාවලියේදී සියලුම පුරවැසියන්ගේ හඬට සවන්දීම ඉතාමත් වැදගත්. ප්‍රතිපත්ති සම්පාදන ක්‍රියාවලියේදී සිවිල් සමාජ සහභාගීත්වය පාලනයේ ගුණාත්මක බව ඉහළ නැංවීම, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටිනාකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීම, සහ ප්‍රතිපත්ති වල ඵලදායී බව සහතික කිරීම යන කරුණු නිසා තීරණාත්මකයි. මම හිතන විදියට ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් සමාජය බල ගැන්වීමේ ලා ගතයුතු ක්‍රියාමාර්ග කිහිපයක් තියෙනවා. ඒ තමයි නීති රාමුව සහ සිවිල් අයිතිවාසිකම් ශක්තිමත් කිරීම,
තරුණ ප්‍රජාව රටේ ආර්ථිකයට විශාල දායකත්වයක් දක්වනවා. පෞද්ගලික සහ රාජ්‍ය ආයතනවල ඉහළ විධායක ශ්‍රේණියේ සිට පහළ සුළු සේවකයා දක්වා විවිධ ක්ෂේත්‍ර නියෝජනය කරමින් තරුණ ප්‍රජාව විශාල වැඩ කොටසක් කරනවා. නමුත් අපේ රටේ තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට තරුණ ප්‍රජාව සම්බන්ධ කරගැනීම ඉතාම අල්පයි.
තරුණයෝ කියන්නේ සමාජයෙන් වෙන් කරලා ගන්න පුළුවන් කොටසක් නොවෙයි. සමාජයේ සංකීර්ණතාව තරුණයාටත් අදාළයි. කොළඹ ඉන්න තරුණයා, මඩකලපුවේ ඉන්න තරුණයා, වතුකරයේ තරුණයා එකිනෙකාට වෙනස්. සිංහල තරුණයා වගේ නොවෙයි දෙමළ තරුණයා.
දශක ගණනාවක් තිස්සේ අප විසින් විවිධ මට්ටමෙන් සාකච්ඡා කර ඇති මාතෘකාවක් වන්නේ දේශපාලනය තුළ තරුණයන්ගේ නියෝජනය කෙබඳු විය යුතුද යන්නයි. මේ මාතෘකාව එතරම් සමාජ අවධානයක් අත්පත් කරගෙන ඇත්තේ ඇයි? අප සියල්ලන්ම අඩු වැඩි වශයෙන් දේශපාලනය කෙරෙහි උනන්දුවක් දක්වයි. පාලන ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධවීමට අප කැමතිය. එය අපගේ කැමැත්තටත් වඩා වැදගත් වන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ අප සියල්ලන්වම දේශපාලන ක්‍රියාවලියට ඇතුළත් කරගැනීම එහි අත්‍යවශ්‍ය ලක්ෂණයක් වීමයි.
ප්‍රධාන අපේක්ෂකයින් තුන් දෙනෙක්ම තමන් බලයට පත් වුණොත් මහජනයාට ආර්ථික සහන දෙනවා කියලා තියෙනවා. වසර දෙකකට කලින් රට යම් ආර්ථික අර්බුදයක තිබිලා දැන් තරමක් සාමාන්‍ය තත්වයට පත් වෙලා තිබුනත් යම් පිරිසකට ජීවත්වෙන්න අමාරු වෙලා තියෙනවා. අඩු ආර්ථික මට්ටම්වල සිටින අයට සහන ලබා දෙන බව ප්‍රකාශ කිරීම ඒ අපේක්ෂකයින්ගේ හෝ පක්ෂවල දේශපාලන ගමනට වැදගත් වුණත් සහන දීම ගැන අපි ටිකක් හිතන්න අවශ්‍යයි. මම මේ ගැන මගේ විෂය ක්ෂේත්‍රය වන ආර්ථික විශ්ලේෂණය පැත්තෙන් බලන්න කැමතියි.
විධායක ජනාධිපතික්‍රමය අහෝසි කරනවා කියලා ජනාධිපති අපේක්ෂකයින් දෙදෙනෙකුගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනවල තියෙනවා. පත් වෙලා ආණ්ඩුව පිහිටෙව්වාට පස්සේ අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් ගේනවා කියලා තවත් අපේක්ෂකයෙකුගේ ව්‍යවස්ථාවක තියෙනවා. හැබැයි ඊට පස්සේ වෙන්නේ මොනවද කියලා ඒ අය පැහැදිලිව කියලා නෑ.
ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත්වෙන ප්‍රධාන අපේක්ෂකයන්ගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ තුන කියවද්දි මට පෙනෙන්නේ අන්ත දෙකක්. අනුර කුමාර දිසානායකගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ වුණත් තවමත් තියෙන්නේ පොරොන්දු දේශපාලනය. සජිත් ප්‍රේමදාසගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයේත් පොරොන්දු දේශපාලනය සෑහෙන්න දුරට තියෙනවා. කරන්න බැරි දේවල් කියන දේශපාලන අන්තය තමයි මගේ දැක්ම අනුව ගොඩක් දුරට ප්‍රධාන අපේක්ෂකයන්ගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනවල නියෝජනය වෙන්නේ.
මැතිවරණයකට කලින් එයට ඉදිරිපත්වන අපේක්ෂකයින්ට තමන්ගේ ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳව ජනතාවට පොදුවේ ආමන්ත්‍රණය කරන්නට අවස්ථාවක් ලැබීමත්, ඡන්දදායකයාට ඒ අපේක්ෂකයින් වෙත තමන්ගේ ප්‍රශ්න යොමු කරන්න අවස්ථාව ලබීමත් තොරතුරු සම්බන්ධයෙන් ඉතා වැදගත් පියවරක්.
‘මාර්තු දොළහ’ සංවිධාන රාශියක් එකතු වෙලා ගොඩනගාගත් ව්‍යාපාරයක්. අපි මීට පෙර මේ පොදු වේදිකාව කියන සංකල්පය ගැන කතා කළා. පහුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණවලදී ඇතැම් දිස්ත්‍රික්කවල මාර්තු 12 ව්‍යාපාරය මුල් වෙලා මේ පිළිබඳව අත්හදා බැලීම් කළා. 2018 වසරේ පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී අපි අපේ සංවිධාන ක්‍රියාත්මක වෙන ප්‍රාදේශීය සභා බල ප්‍රදේශ කිහිපයක පොදු වේදිකවක් නිර්මාණය කරලා සියලුම පක්ෂවල අපේක්ෂකයින්ට එන්න කියලා ආරාධනා කළා. ඒ වෙලාවේ අපේක්ෂකයො ඇවිත් ‘ඇයි තමන් අපේක්ෂකයෙක් ලෙස ඉදිරිපත් වුණේ, මේ මහජන සේවයට ඉදිරිපත් වීම සඳහා තමන්ට තිබෙන සුදුසුකම මොකක්ද, ජයග්‍රහණය කළොත් තමන්ගේ බල ප්‍රදේශයේ ජනතාව වෙනුවෙන් කරන සේවාව මොකක්ද’ වගේ ප්‍රශ්නවලට තමන්ගේ බල ප්‍රදේශයේ ජනතාව ඉදිරියේ පිළිතුරු දුන්නා.
මැතිවරණ ප්‍රචාරණ ව්‍යාපාරයකින් කෙරෙන්න ඕනෑ පළවෙනිම දේ තමයි දේශපාලන අපේක්ෂකයන් හෝ දේශපාලන පක්ෂ තමන්ගේ දේශපාලන බලය ලබා ගත්තයින් අනතුරුව තමන් සිදු කරන්න යන සැලසුම් සහ තමන්ගේ ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම. ඒක තමයි මැතිවරණ ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයක පළවෙනි කාර්ය වෙන්නේ. ජනතාවගේ පැත්තෙන් තියෙන කාර්යය තමයි ඒ ප්‍රතිපත්ති ඒ සැලසුම් විමර්ශනය කරලා බලලා රටට සහ තමන් පුද්ගලිකව හිතන පරිදි වඩාත් වැඩදායි කණ්ඩායමට හෝ පුද්ගලයාට තමන්ගේ ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන එක. සාමාන්‍යයෙන් අනුග්‍රාහක සේවා සම්බන්ධතාවය ගොඩනැගිල නැති රටවල්වල සිද්ධවෙන්නේ මෙන්න මේ කාර්යය. වාද විවාද, රැස්වීම්, හමුවීම් තියලා, විවිධ වැඩ වැඩමුළු සමුළු වගේ දේවල් කියලා දේශපාලන පක්ෂ සහ දේශපාලන අපේක්ෂකයෝ උත්සාහ කරන්නේ තමන්ගේ වැඩ පිළිවෙළ සහ තමන්ගේ දේශපාලන සැළසුම් ජනතාවට ඉදිරිපත් කරලා ජනතාවගෙන් ඒ සඳහා අවශ්‍ය කරන කැමැත්ත ලබා ගැනීම. ඒකෙදි සිදු කරන මැතිවරණ ව්‍යාපාරය කලින් කිව්වා වගේ ටිකක් දියුණු මට්ටමෙන් සිද්ධවෙන්නේ. ඒ අදහස් සහ ඒ සැලසුම් තමයි වඩාත් වැදගත් වෙන්නේ.