No menu items!
23.3 C
Sri Lanka
16 September,2025
Home Blog Page 21

දුබල විපක්‍ෂයට යන කල, අත යට මැතිවරණ පරිත්‍යාග සහ විපක්‍ෂ සමගියේ අනාගතය – ජයදේව උයන්ගොඩ

ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුවේ විරුද්ධ පක්‍ෂය, ආණ්ඩු පක්‍ෂය තරම් නොවුවත්, මහජන උනන්දුව ඇතිකරවන ප්‍රවෘත්ති නිර්මාණය කිරීම මේ දිනවලද අපට නිරීක්‍ෂණය කළ හැකිය. ප්‍රවෘත්ති නිර්මාණය සහ ප්‍රචාරණය පැත්තෙන් බලන විට ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුව අනුගමනය කරන බව පෙනෙන්නේ අවමවාදී ප්‍රවේශයකි. ජනාධිපති, අගමැතිනිය සහ ඇමතිවරුන් පිළිබඳව රාජ්‍ය මාධ්‍යයේ පවා ලැබෙන්නේ අවමවාදී ප්‍රචාරයි. ජනමාධ්‍ය විෂය භාර ඇමතිවරයාද, කලින් එම විෂය භාරව සිටි ඇමතිවරුන් මෙන් තමන්ගේ ප්‍රතිරූපය උද්දීපනය කර ගැනීමට රාජ්‍ය මාධ්‍ය අවභාවිත කිරීමේ කාර්යයෙන් වැළකී සිටී.

පාර්ලිමේන්තු විරුද්ධ පක්‍ෂය සම්බන්ධව ප්‍රධාන ප්‍රවෘත්ති තේමා තුනක් පසුගිය දින කිහිපය තුළ ඉදිරියට පැමිණියේය. ඉන් පළමුවැන්න නම්, විරුද්ධ පක්‍ෂය ලෙස තමන් සතු වගකීම ඉටුකිරීමට දැනට සිටින විරුද්ධ පක්‍ෂ අසමත් වී ඇත යන අගමැතිනිය ඇතුළු ආණ්ඩු පක්‍ෂ සාමාජිකයන්ගෙන් නිතර එල්ල වන විවේචනයයි. දෙවැන්න, සියලු විරුද්ධ පක්‍ෂ එකතු කිරීමට එජාපයේ සහ සජබයේ කොටස් ගන්නා උත්සාහයයි. තුන්වැන්න, ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීධුරයක් ලබාගැනීමට, මෙරට විශාල ව්‍යාපාරිකයකු සජබයේ කෙනකුට විශාල මුදලක් අල්ලස් හෝ කප්පම් හෝ සන්තෝසමක් වශයෙන් දී තිබියදීත් එම ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීධුරය එම ව්‍යාපාරිකයාට ලැබී නැත යන ප්‍රවෘත්තියයි. එම ප්‍රවෘත්තියේ සත්‍යාසත්‍ය ාවය අපි නොදනිමු. එහෙත් එය ජනමාධ්‍යයේ අවධාරණය කෙරෙන, ඒ නිසාම සජබ නායකත්වයට විශේෂයෙන් අහිතකර වාර්තාවකි. මේ කරුණු තුන ගැන වෙන වෙනම විමසා බැලීම මෙම ලිපියේ අරමුණයි.

විපක්‍ෂයේ දුබල බව

පක්‍ෂ සහ කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විරුද්ධ පක්‍ෂය සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් සංසන්දනාත්මකව බලන විට බලගතු ආණ්ඩු පක්‍ෂයට වඩා කුඩාය. මන්ත්‍රීවරුන් 225කින් සමන්විත පාර්ලිමේන්තුවේ මන්ත්‍රීවරුන් 159ක්ම තනි දේශපාලන පක්‍ෂයකින් සමන්විත ආණ්ඩු පක්‍ෂයට අයත්ය. මේ අතර මන්ත්‍රීවරුන් 65 කින් සමන්විත විරුද්ධ පක්‍ෂය, දේශපාලන පක්‍ෂ 10කින්ද, එක් ස්වාධීන කණ්ඩායමකින්ද සමන්විතය. විපක්‍ෂයේ මන්ත්‍රීවරුන් 65න් 40ක්ම අයත් වන්නේ සමගි ජන බලවේගයටය. විරුද්ධ පක්‍ෂය සමස්තයක් වශයෙන් බලන විට දුර්වල එකක් නොවේ. සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් මීට වඩා දුර්වල, එහෙත් ශක්තිමත් විපක්‍ෂයක් 1978 පාර්ලිමේන්තුවේ තිබිණ. ප්‍රධාන විපක්‍ෂය වූ ද්‍රවිඩ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණට මන්ත්‍රීවරුන් 18ක් සිටිය අතර, ශ්‍රීලනිපයට තිබුණේ මන්ත්‍රීධුර අටකි. පාලක පක්‍ෂය වූ එජාපයට පාර්ලිමේන්තුවේ මුළු මන්ත්‍රී සංඛ්‍යාව වූ 168න් 140ක්ම හිමිවිය. එය හයෙන් පහක බලයකි.

මෙතැනදී මතු කළ යුතු කරුණක් නම් සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් දුර්වල වුවත්, 1977 පාර්ලිමේන්තුවේ විපක්‍ෂය දේශපාලන වශයෙන් ශක්තිමත් එකක් වීය යන්නයි. පාර්ලිමේන්තු විවාදවලදී, පාලක එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයේ ගල් රෝලට යට නොවී, නිර්භීතව එජාපයට අභියෝග කිරීමට ශ්‍රීලනිපයටත්, ද්‍රවිඩ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණටත් හැකි විය. එකල විපක්‍ෂ නායකව සිටි ඒ අමිර්තලිංගම් සහ ද්‍රඑවිපෙ මන්ත්‍රීවරුන් වැඩිදෙනාද, ශ්‍රීලනිපයේ සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක සහ අනුර බණ්ඩාරනායක යන දෙදෙනාද, පාර්ලිමේන්තු විවාදවලට කළ දායකත්වය ගුණාත්මක වශයෙන් ඉහළ එකක් විය.

මෙවැනි අතීත නිදසුන් අප සිහි කළ යුත්තේ, වර්තමාන පාර්ලිමේන්තුවේ විපක්‍ෂය, පාර්ලිමේන්තු විවාදවලදී දක්වන අපරිණත, දේශපාලන වශයෙන් හිස් දායකත්වය නිරීක්‍ෂණය කරද්දීය. පාර්ලිමේන්තුවේ දිගු කාලයක් අත්දැකීම් ලබා ඇති විපක්‍ෂ මන්ත්‍රීවරුන්, විවාදවලට මැදිහත් වීමේදී හැසිරෙන්නේ අපරිණත හා දේශපාලන හික්මීමද, දේශපාලන බුද්ධියද අඩු, දේශපාලන මඟපෙන්වීමක්ද නැති පිරිසක් ලෙසය. විශාල මුදල් කන්දරා වියදම් කොට පාර්ලිමේන්තුවට පළමුවරට පැමිණි මන්ත්‍රීවරුන්ගේද චර්යාව, තමන්ට ඡන්දය දුන් රටවැසියන්ට ගෞරවයක් ලැබෙන ආකාරයේ ඒවා නොවේ. ආණ්ඩු පක්‍ෂයේ සහ විපක්‍ෂයේ මන්ත්‍රීවරුන් අතර අතිමූලික වෙනසක් තිබෙන බව සෑම දිනකම පාහේ ප්‍රදර්ශනය වේ. ජාජබ මන්ත්‍රීවරුන්ට දේශපාලන වශයෙන් පැහැදිලි සහ පරිවර්තනාත්මක දැක්මක් තිබෙද්දී විපක්‍ෂ මන්ත්‍රීවරුන් කිසිවෙකුටත් එවැනි දැක්මක් ඇති බවක් ප්‍රකාශ නොවේ.

වර්තමානයේ තිබෙන ගුණාත්මක වශයෙන් පිරිහුණු විපක්‍ෂය වනාහි ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේද නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේද දැනට තිබෙන පරිහාණියේ සහ අර්බුදයේම පිළිබිඹුවකි. මෙය වනාහි 1970 ගණන්වල අගදී ආරම්භ වී, පසුව ආයතනගත වූ පරිහාණියකි. තමන් පත්කළ සහ තමන්ට ඡන්දය දුන් ඡන්දදායකයන්ට පවා ලජ්ජා ඇතිවන හිස් සහ අරුත් සුන් කථාවලින් සහ චර්යාවෙන් යුත් මන්ත්‍රීවරුන් බහුල විපක්‍ෂයකට බොහෝ විට සිදුවන්නේ තමන් සාධනීය ප්‍රතිසංස්කරණයකට භාජනය වීමට නොහැකිව දේශපාලන වශයෙන් එක තැන පල්වීමටය.

ආත්මාඩම්බරයක් නැතිනම්, වර්තමාන විපක්‍ෂයට පසුගිය පාර්ලිමේන්තුවේ ඉතා කුඩා විපක්‍ෂ කණ්ඩායමක්ව සිටි ජාතික ජන බලයෙන්ද ඉගෙන ගත හැකි සාධනීය පාඩම් කිහිපයක්ම තිබේ. ඉන් පළමුවැන්න, සහ චර්යාධාර්මික විනය ගරුකත්වයයි. දෙවැන්න, පාර්ලිමේන්තුවේ සිදුකරන මැදිහත් වීම් සහ සහභාගි වන විවාදවලදී තමන් කරන්නේ බැරෑරුම්, වගකීම් සහගත, පුරවැසියන්ගේ විනිශ්චයට තමන් ලක්වන්නේය යන කරුණ ගැන සවිඥානික, මහජන නියෝජිතයන් බව සිතේ තබාගැනීමයි. තුන්වැන්න, පාර්ලිමේන්තු විවාදවලට පෙර සූදානමකින් පැමිණ, සිදුකරන මැදිහත්වීම වගකීමකින් යුතුව, තමන්ගේද තම පක්‍ෂයේද පාර්ලිමේන්තුවේද ගෞරවය ඉහළ නැංවීමට තුඩුදෙන චර්යා රාමුවක් ගොඩනගා ගැනීමයි. ජාජබයට විපක්‍ෂයේ ආසන තුනේ සිට ආණ්ඩු පක්‍ෂයේ ආසන 159ක් ලබාගැනීමට හැකිවූ විවිධ හේතු අතර ඉතා සුළු පිරිසක් වුවද එම මන්ත්‍රීවරුන්ගේ සාධනීය පාර්ලිමේන්තු හැසිරීමද එකක් වීය යන්න අතිශයෝක්තියක් නොවේ.

මන්ත්‍රීධුර සහ මුදලේ බලය

සමගි ජන බලවේගයේ ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීධුරයක් ලබාගැනීමට විශාල ධනවතකු පක්‍ෂයට විශාල මුදලක් ‘පරිත්‍යාග’ කර, එහෙත් එය නොලැබීම ගැන කෝපයට පත්වී, සජබ කාර්යාලයට ගොස් එම ව්‍යාපාරිකයා කලබල කළා යැයි කියන ප්‍රවෘත්තිය සජබයෙහි අභ්‍යන්තර ආරාවුලකට තුඩු දී ඇතැයි සිදුවූ වාර්තාව ඇත්ත නම්, එය ලංකාවේ පක්‍ෂ දේශපාලනයේ ඇති කව්රුවත් ප්‍රසිද්ධියේ පිළිනොගන්නා එහෙත් රහසක් නොවන දුර්-භාවිතයක් පිළිබඳ තවත් කතන්දරයක් පමණි. එය නම්, මැතිවරණ කාලවලදී බොහෝ දේශපාලන පක්‍ෂවල සිදුකරන ‘මැතිවරණ අරමුදල් දූෂණය’යි. සජබයේ ලේකම් ඇතුළු ඉහළ පක්‍ෂ නිලධාරීන් තමන් මෙම ගනුදෙනුව ගැන කිසිවක් නොදන්නා බවත්, එවැනි අරමුදල් ප්‍රදානයක් පක්‍ෂයට ලැබී නැති බවත් කියා ඇත.
එය එසේ නම්, බොහෝ විට සිදුවන්නට ඇත්තේ ‘අත යට ගනුදෙනුවක්’ වන්නට ඉඩ තිබේ. මැතිවරණ කාලවලදී දේශපාලන පක්‍ෂවල නායකයන්ද නායකයන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන් සහ මිත්‍රයන්ද මෙවැනි අත යට ගනුදෙනුවල යෙදෙන්නේය යන්න රහසක් නොවේ.

ඉන්දියාවේ ඉන්දිරා ගාන්ධි සමයේ සිදුවූ මෙවැනි සිදුවීමක් ඉන්දියානු පුවත්පතක මීට අවුරුදු කිහිපයකට පෙර වාර්තා විය. එය මෙසේය. අගමැතිව සිටියදී, ඊළඟ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය සඳහා පක්‍ෂයේ මැතිවරණ අරමුදලට රුපියල් කෝටියක් පරිත්‍යාග කරන්නැයි ඉන්දිරා ගාන්ධි තමා හමුවීමට පැමිණි බොම්බායේ ඉතා ඉහළ කර්මාන්ත හිමියකුගෙන් ඉල්ලා සිටියාය. කර්මාන්තකරුවා එයට එකඟ විය. තමාට හිතවත් ඇමති කෙනකුට එම මුදල දෙන ලෙස කියූ ඉන්දිරා එම ඇමතිවරයාද කැඳවා දෙදෙනා අතර සුහද ගිවිසුමක්ද ඇතිකළාය. දින කිහිපයකට පසු එම කර්මාන්ත හිමියා, තමන්ගේම වාහනයෙන් පැමිණ එම රුපියල් කෝටිය ගාන්ධිගේ ඇමති දූතයාට භාරදුන්නේය. සිරිත් පරිදි ලියවිලි අත්සන් කිරීමක් නොවීය.

සති දෙකකට පමණ පසුව දිල්ලි නුවර පැවති නිල උත්සවයකදී ඉන්දිරා ගාන්ධිට කෝටිපති කර්මාන්ත හිමියා යළි හමුවිය. ඔහු පැත්තකට කැඳවූ ඉන්දිරා, පොරොන්දු වූ මුදල ඉක්මනට ලබාදෙන ලෙස ඔහුට ආයාචනා කළාය. සිදුවන්නට ඇත්තේ කුමක්දැයි වහාම අනුමාන කළ ව්‍යාපාරිකයා, තම ප්‍රමාදයට සමාව ඉල්ලා එම මුදල නොවරදවා දෙන බවට පෙරොන්දුවී, පසුදින මුදල් බෑගය තමාගේ අතින්ම අගමැති ඉන්දිරා ගාන්ධිට භාරදුන්නේය. තමාට ලැබුණු රුපියල් කෝටිය ඉන්දිරා ගාන්ධිට නොදී තමා ළඟ තබාගත් කොංග්‍රස් පක්‍ෂ දේශපාලනඥයා, මිය යන තුරුම ගාන්ධි පවුලේ අවිශ්වාසයේ සෙවණැල්ල යට, තමන් අපේක්‍ෂා කළ කිසිදු දේශපාලන උසස්වීමක්ද නොලැබ සිටියේය යන්න එම කතාවේ අවසානයයි.

ලංකාවේ දේශපාලන පක්‍ෂ තුළද, මැතිවරණ කාලවල මෙවැනි දේ සිදුවන්නේ නම් පුදුමයක් නොව සාමාන්‍ය දෙයකි. පක්‍ෂයට මුදල් පරිතා්‍යාග කරන කිසිවකුට රිසිට් පතක් දීම පක්‍ෂ නායකත්වයේ හෝ අරමුදල් එකතු කරන්නන් අතර ඇති පුරුද්දක් නොවේ. පක්‍ෂවලට මුදල් ‘පරිත්‍යාග’ කිරීම බොහෝ ව්‍යාපාරිකයන් අතර තිබෙන පුරුද්දකි. තමන්ට පරිත්‍යාග කළ ව්‍යාපාරිකයන්ට, එම මුදල කිහිප ගුණයකින් උපයාගැනීමට ඉඩ සලසන බිස්නස් අවකාශ, කොන්ත්‍රාත්තු යනාදිය ලබාදීම දේශපාලනඥයන්ගේ වගකීමයි. ‘ගජමිතුරු ධනවාදය’ නැතහොත් ‘ක්‍රෝනි කැපිටලිස්ම්’ අප රටේද මුල් බැස ගැනීමට හේතු වී තිබෙන්නේ, මැතිවරණ කාලයේදී දේශපාලනඥයන්ද ව්‍යාපාරිකයන්ද අතර ඇති මෙම රහස් සහ අශුද්ධ සන්ධානයයි.

මෙම මැතිවරණ දූෂණ සංස්කෘතිය ලංකාවේ දිගටම පැවතීමට හේතු දෙකක් ප්‍රධාන දායකත්වයක් දක්වා තිබෙන බව පෙනේ. පළමුවැන්න, සාම්ප්‍රදායික දේශපාලන පක්‍ෂවල අභ්‍යන්තර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හෝ මූල්‍ය විනිවිදභාවය නොතිබීමයි. දෙවැන්න, මැතිවරණ අරමුදල් සහ වියදම් සම්බන්ධව දේශපාලන පක්‍ෂද, අපේක්‍ෂකයන්ද දැඩි පාරදෘශ්‍යභාවයට හෝ වගවීමට ලක්කරන මැතිවරණ නීති ලංකාවේ නැතිවීමයි. තිබෙන්නේ දුර්වල නීතිය. නිදසුන් ලෙස ජනාධිපතිවරණයකදී තම වියදම් පිළිබඳ වාර්තාවක් නියමිත දිනට පෙර මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට ඉදිරිපත් කිරීමට අසමත් වන ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන්ට නඩු පැවරීමට බලය කොමිෂන් සභාවට තිබේ. එහෙත් එම වියදම් වාර්තා පරීක්‍ෂා කර, ඒවායේ වලංගුභාවය සොයා බලා අවශ්‍ය නීතිමය පියවර ගැනීමේ නෛතික විධිවිධාන නැත. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අත්‍යවශ්‍ය ආයතනික සාධකයක් වන දේශපාලන පක්‍ෂවල අභ්‍යන්තර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයවත්, මූල්‍යමය පාරදෘශ්‍යභාවයවත් නොමැතිවීම, ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ඇති එක් සරදම්සහගත දුර්වලතාවකි.

දක්‍ෂිණාංශික සමගියක්

සසබය හා එජාපය එකතු වීමේ සාකච්ඡා සාර්ථකව ඉදිරියට යන බව පුවත්පත් වාර්තාවලින් කියැවේ. සජබයේ මන්ත්‍රීවරයකු වන මරික්කාර් මහතා ‘දක්‍ෂෂිණාංශයේ සමගි වීමක් ලෙස’ සජබ-එජාප එකතුවීම හඳුන්වා තිබේ. මෙම පක්‍ෂ දෙක එකතු වීම නැතහොත් එකතු කිරීම, රනිල් වික්‍රමසිංහගේ න්‍යාය පත්‍රයෙහි තිබුණේ 2022දී ඔහු අනුප්‍රාප්තික ජනාධිපති වීමේ කාලයේ සිටය. ඔහුට එකල අවශ්‍ය වූයේ සජබය එජාපයට එකතු කර තමන් යටතට ගෙන, එජාපයේ පාර්ලිමේන්තු බලය ශක්තිමත් කරගෙන, රාජපක්‍ෂ කඳවුරේ ශ්‍රී ලංකා පොදු ජන පෙරමුණ සමග කේවෙල් කිරීමේ ශක්තියක් ලබාගැනීමටය. එම එකතු කිරීමේ වික්‍රමසිංහ සැලැස්ම සාර්ථක නොවීමට ප්‍රධාන බාධකය වූයේ සජබයේ සජිත් ප්‍රේමදාස කණ්ඩායමයි. තම ඉලක්කයට බාධාවක් වීම ගැන ප්‍රේමදාසට සමාව නොදුන් වික්‍රමසිංහ ඊළඟට උත්සාහ කෙළේ සජබ දෙකට කඩා ඉන් කොටසක් එජාපයට බඳවාගෙන සජිත් ප්‍රේමදාසගේ දේශපාලන බලය දුර්වල කිරීමටය. වික්‍රමසිංහගේ එම උත්සාහයද සාර්ථක නොවීය.

අවසානයේදී සිදුවූයේ ජනාධිපතිවරණයේදී සජිත් රනිල් වික්‍රමසිංහට වඩා විශාල ඡන්ද ප්‍රමාණයක් ලබාගෙන, තරගයේ දෙවැනියා බවට පත්වීමයි. සජබයට තිබුණ ආසන 65න් 40ක් රැකගැනීමටද සජිත් ප්‍රේමදාස සමත් විය.

සජබය දෙකඩ කර සජිත් දේශපාලන වශයෙන් දුර්වල කිරීමේ අභිලාෂය රනිල් වික්‍රමසිංහට තවමත් තිබේද නැද්ද යන්න පැහැදිලි නැත. දැනට පෙනෙන්නේ මෙම පක්‍ෂ දෙක එකතු වීමේ උනන්දුවට ආසන්නතම සාධකය වී තිබෙන්නේ මාර්තු මාසයේ පැවැත්වීමට ඉඩ තිබෙන පළාත් පාලන මැතිවරණය විය හැකි බවය.

සජබය එජාපය සමග එකතු වීම, එම පක්‍ෂ දෙකේ ඉදිරිකාලීන දේශපාලන සාර්ථකත්වයට දායක වේද යන්න බලාපොරොත්තු විය නොහැකි දෙයකි. එම නිගමනයට ප්‍රධාන හේතුව නම්, ලංකාවේ 2022න් පසුව සහ 2024 ජනාධිපතිවරණ සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ප්‍රතිඵලවලින් තහවුරු වූ, රටේ ජනතාව අතර ඇතිවී තිබෙන වෙනස්කම්වලට ගැළපෙන ලෙස ප්‍රතිසංස්කරණය වීමට එම පක්‍ෂ දෙකටම නොහැකිවීමයි. එහි ප්‍රතිපත්ති සහ නායකත්වය, දේශපාලනය හා ආණ්ඩුකරණය පිළිබඳව එජාපය සතුව තිබෙන්නේ බෙහෙවින් පසුගාමී යල් පැනගිය සහ කිසිදු ස්වයං විවේචනයක් නැති ප්‍රවේශයකි. සජබයද එහි නායකත්වයද පවතින්නේ කාලයට නොගැළපෙන, සමාජයට ආකර්ෂණයක් නැති, නව දේශපාලන පරිකල්පනයක් සඳහා ශක්තියක් නැති, යල් පැනගිය දේශපාලන පක්‍ෂයක් ලෙසය.

වර්තමාන දේශපාලන යථාර්ථයන්ට මඳ පමණින් හෝ ගැළපෙන ලක්‍ෂණයක් සජිත් ප්‍රේමදාස මහතාට තිබෙන බවට සිතන්නට අනුබල දෙන කරුණු දෙකක් ජනාධිපතිවරණයට පෙර පටන් ප්‍රකාශ වී තිබුණි. පළමුවැන්න, රනිල් වික්‍රමසිංහ සහ එජාපය සමග එකතු වීමට සජිත්ගේ තිබුණු බලවත් අකැමැත්තයි. දෙවැන්න, රනිල් වික්‍රමසිංහ ක්‍රියාත්මක කළ නව-ලිබරල්වාදී ආර්ථික හා සමාජ ප්‍රතිංස්කරණවලට ඔහුගේ තිබුණු විවේචනයයි. ඒ දෙකම නැතිකර ගත් විට, එජාපයෙන් මතවාදීව හා ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් තිබුණු සුළු වෙනසද නැති කරගන්නා සජබය පත්වන ඉරණම වන්නට ඉඩ තිබෙන්නේ, දේශපාලන වශයෙන් තවදුරටත් සමාජයට අදාළ නොවීමයි. සජබ මන්ත්‍රීවරුන් මේ දිනවල පාර්ලිමේන්තුවේ පවත්වන කථා සහ සිදුකරන මැදිහත්වීම්වලින් පෙනෙන්නේ, සමාජයට අදාළ වීම සඳහා තම දේශපාලනය යාවත්කාලීන කර ගැනීමට සමත් දෙවැනි හෝ තුන්වැනි පෙළේ නායකත්වයක්ද සජබට නැති බවයි.

කතරගම නිවසේ වතුර බිල තවමත් එන්නේ ජී. රාජපක්ෂ නොව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ නමට

0

 

කතරගම මැණික් ගඟ රක්ෂිතයේ පිහිටි ඉඩමක 2010 වර්ෂයේ ඉදිකළ නිවසක් සම්බන්ධයෙන් නැවත අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විමර්ශන ආරම්භ කර ඇති බව පසුගිය සති කිහිපය පුරා දක්නට ලැබුණි. මෙම නිවස ඉදිකිරීම් කටයුතු කර ඇත්තේ මහින්ද රාජපක්ෂගේ පාලන සමයේදීය. වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් මැණික් ගඟ රක්ෂිතයේ මෙම නිවස ඉදිකර ඇති අතර මෙම නිවසට අමතරව එම ප්‍රදේශයේ තවත් මෙවැනිම නිවාස ගණනාවක් සෙල්ල කතරගම සිට නාගහ ඉවුර ප්‍රදේශය දක්වා ඉදිකර ඇති බව පසුගිය කාලයේ සිදු කළ විමර්ශනවලදී අනාවරණය වී තිබිණි.

වාරිමාර්ග නීතිවලට අනුව ගඟ ඉවුරේ සිට මීටර් 60ක ප්‍රදේශයක ඉඩක් ගඟ ඉවුරේ සිට තබා ගොඩනැගිලි හෝ වෙනත් ඉදිකිරීම් සිදු කළ යුතු අතර මෙම නිවස ඉදිකර ඇත්තේ පාරිසරික නීති කඩා නිවසේ සිට මැණික් ගඟට පඩිපෙළක් ද ඉදිකරමිනි.

රාජපක්ෂ පවුලේ සාමාජිකයන් පරිහරණය කළ දේපළ ඉදිකිරීමට හමුදාව යෙදවීම මෙන්ම, ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාවට කියා යෙදවූ හමුදා සෙබළුන් පුද්ගලික කාරණාවලට අවභාවිත කිරීම ගැන චෝදනා ගණනාවක් පසුගිය කාලය පුරා එල්ල වී තිබුණි. වරක් රාවය පුවත්පත හෙළිකළ පරිදි බැසිල් රාජපක්ෂ මහතාගේ බිරිඳගේ හැට්ට කට්ට ගැසීමට සහ බල්ලන් නෑවීමට පවා නාවික හමුදා සෙබළියන් හා සෙබළුන් යොදවා තිබුණු අතර, නාවික හමුදා නිලධාරියෙකු ලෙස කටයුතු කළ යෝෂිත රාජපක්ෂට සහායට හා ආරක්ෂාවට පවා විශාල හමුදා සෙබළුන් ප්‍රමාණයක් යොදවා තිබුණු බව පසුගිය කාලයේ සිදුකළ විමර්ශනවලදී අනාවරණය විය. මෙම නිවසද ඒ ආකාරයෙන්ම හමුදා නිලධාරීන් යොදවා ඉදිකළ නිවසක් බව විමර්ශනවලදී අනාවරණය වී තිබුණි.

අදාල ගොඩනැඟිල්ල සම්බන්ධයෙන් 2015 සමයේ පැවැති යහපාලන ආණ්ඩුව සමයේ විමර්ශනයක් ආරම්භ කර තිබුණු අතර ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා වීමෙන් අනතුරුව එම විමර්ශනය ඇණහිට තිබුණි.

ඒ අනුව කතරගම මැණික් ගඟ රක්ෂිතයේ පිහිටි මෙම නිවස සම්බන්ධයෙන් හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගේ ආරක්ෂක ප්‍රධානී විශ්‍රාමික මේජර් නෙවිල් වන්නිආරච්චිගෙන් 2024 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් 27 දින ප්‍රකාශයක් ලබා ගෙන තිබුණි. ඒ මහතාගෙන් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ප්‍රකාශයක් ලබා ගෙන ඇත්තේ ඔහු යටතේ සේවයට යොදවා තිබූ හමුදා සාමාජිකයන් ප්‍රශ්නගත කතරගම නිවසේ ඉදිකිරිම් කටයුතුවලට යොදාගෙන තිබීම නිසාය.

මෙම නිවසේ ඉදිකිරීම්වලින් පසු නිවසේ ආරක්ෂක කටයුතු සිදු කර ඇත්තේ නාවික හමුදාවේ සාමාජිකයෙකි. හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ පුත්‍රයෙකු වන යෝෂිත රාජපක්ෂ මහතාගේ ආරක්ෂාවට අනුයුක්ත කර තිබූ නාවික හමුදා නිලධාරියකු එම නිවසේ සේවයට යොදවා තිබුණු නිසා 2025 වර්ෂයේ ජනවාරි 03 වන දින අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව යෝෂිත රාජපක්ෂගෙන් ප්‍රකාශයක් ලබාගෙන තිබුණි. නිවස ගැන විමසීමට යෝෂිත රාජපක්ෂ කැඳවූ මොහොතේ ඔහු විමර්ශන නිලධාරීන්ට පවසා ඇත්තේ කතරගම නිවස ගැන තමන් කිසි දෙයක් නොදන්නා බවත්, තමන්ට කිසිදෙයක් මතක නැති බවත්ය.

ජල බිල්පත් ගෝඨාභයගේ නමට

මැණික් ගඟ රක්ෂිතයේ වනාන්තර කොටසක් කපා ඉදිකළ නිවස කාමර 12ක් සහිත නිවසකි. මැණික් ගඟ දෙසට මෙම නිවසේ සිට මාර්ගයක් ඉදිකර ඇත. එම නිවසේ ලිපිනය වන්නේ වනරාජ පෙදෙස, ඩිපෝ පාර, කතරගමය. තවද එම නිවසට ජල සැපයුම් සහ විදුලිය ලබා ගෙන තිබුණි. එම ලිපිනය සහිත නිවසේ ජලය ලබාදීමේ ගිණුම් අංකය 32/07/012/035/17 වන අතර, ඉන්වොයිස් අංක 201508 යටතේ ජූලි මාසයේ රුපියල් 5522ක වතුර බිලක් අදාළ නිවසට ගෙවිමට ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය නිකුත් කර තිබුණු අතර එම බිල්පතෙහි ගෙවිය යුතු මුළු මුදල ලෙස රුපියල් 10,423.75 ක් සටහන් කර තිබුණි. 2015 ජූලි 29 දින ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය නිකුත් කර තිබුණු ජල බිල්පතේ සඳහන් කර ඇති ආකාරයට නිවසේ හිමියා ලෙස සඳහන් කර ඇත්තේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ නමය.

ලංකා පුවත්පතේ කර්තෘ අත්අඩංගුවට ගැනීම

2010 ජනවාරි 26 පැවති ජනාධිපතිවරණයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු, කතරගම රක්ෂිතයේ පිහිටි සුඛෝපභෝගී නිවස සම්බන්ධයෙන් ලංකා පුවත්පතේ ලිපියක් පළ කිරීම සම්බන්ධයෙන් 2010 ජනවාරි 29 වන දින ලංකා පුවත්පතේ හිටපු කර්තෘ චන්දන සිරිමල්වත්ත අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් අත්අඩංගුවට ගත් අතර ලංකා පුවත්පතට සීල් තැබීය. තවද සිරිමල්වත්ත මහතාව ත්‍රස්ත මර්දන පනත යටතේ දින 18ක රැඳවුම් නියෝගයක් මත අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ රඳවා තබාගෙන සිටියහ. 2010 පෙබරවාරි 16 දින සිරිමල්වත්ත මහතා අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ අවස්ථාවේදී ඒ මහතා නිදහස් කරන ලෙස ගංගොඩවිල මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය නියමකර තිබුණි. එහිදී සිරිමල්වත්ත මහතාට එරෙහිව කිසිදු චෝදනාවක් ඉදිරිපත් කිරීමට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව අසමත් වූ නිසා, සිරිමල්වත්ත මහතා කිසිදු ඇප කොන්දේසියක් නොමැතිව නිදහස් කරන ලෙස මහේස්ත්‍රාත්වරයා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට නියෝග කර තිබුණි.

එවකට රටේ ජනාධිපතිවරයා මහින්ද රාජපක්ෂ වූ අතර, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ආරක්ෂක ලේකම්වරයා විය.

ලංකා පුවත්පතේ හිටපු කර්තෘ චන්දන සිරිමල්වත්ත ඔහු මුහුණ දුන් සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් අනිද්දාට අදහස් දක්වමින් මෙසේ පැවසීය.
‘2010 ජනවාරි මාසයේ මූල් සති කිහිපයේ කතරගම සුඛෝපභෝගී නිවස ගැන ලංකා පත්තරයෙන් හෙළිදරව්වක් කළා. ඉන්පස්සේ 2010 ජනවාරි 28 වෙනිදා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරියෙක් දූරකථන ඇමතුමක් දීලා ප්‍රකාශයක් ලබා දෙන්න කියලා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට එන්න කීවා. මට පොලිස් පණිවිඩයක් එවන්න කියා, මම ඒ නිලධාරියට කිව්වා. මිරිහාන පොලිසිය හරහා මට පොලිස් පණිවිඩයක් එවනවා කියා ඔහු පොරොන්දු වුණා. ඒත් පසුවදා පොලිසිය ලංකා පුවත්පතේ කාර්යාලයට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් පිරිසක් ඇවිත් කිව්වා මගෙන් පුවත්පතේ පළ වූ විශේෂාංගයක් සම්බන්ධයෙන් කට උත්තරයක් ලබාගන්න ඕනෑ, ඒ නිසා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට එන්න කියලා.

අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ විශේෂ විමර්ශන අංශයෙන් මගෙන් පැය 3ක පමණ ප්‍රකාශයක් ලබා ගත්තා. නිශ්චිතව කතරගම ගෙදර ගැන අපි ලියපු විශේෂාංගය ගැන මගෙන් අහන්නැතුව විවිධ දේවල් ගැන මගෙන් ප්‍රශ්න ඇහුවා. රාජපක්ෂ පවුල සමඟ මට ප්‍රශ්නයක් තියෙනවාද කියලා ඔහුන් මගෙන් ප්‍රශ්න කළා. රාජපක්ෂ පවුලේ කිසිම කෙනෙකු එක්ක මට පෞද්ගලික ප්‍රශ්නයක් නැහැ, මාධ්යවේදියෙක් විදියට රටේ ප්‍රශ්න ගැන රටේ ජනතාවට හෙළිදරව් කිරීම වගකීමක් නිසා ලංකා පුවත්පතේ කර්තෘ මණ්ඩලයේ සමාජිකයන් දූෂණ, චංචා හෙළිදරව් කරන්න වැඩ කරනවා කියලා මම ඔවුන්ට කීවා. මාව අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ගෙන්නුවේ කතරගම නිවස ගැන පළ කළ විශේෂාංගය නිසා වුණත් මගෙන් ප්‍රශ්න කළ නිලධාරියා මට කීවේ, ලංකා පුවත්පතේ පළවුණු විශේෂංග ගණනාවක් ගැන මගෙන් ප්‍රශ්න කරන්න අවශ්‍යයි කියලා.

එදා හවස පහට විතර අපරාධ පරීක්ෂණය දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් මට කිව්වා, මාව රැඳවුම් භාරයේ තබාගන්න නියෝගයක් ලබාගෙන තියෙනවා කියලා. ජනවාරි 29 වෙනිදා ලංකා පුවත්පත් කාර්යාලයට රැගෙන ඇවිත් ලංකා පුවත්පත් කාර්යාලය සිල් කළා. දින කීපයක් මාව ලංකා පුවත්පත් කාර්යාලයට, පුවත්පත මුද්‍රණය කළ මුද්‍රණාලයට සහ මගේ නිවසට රැගෙන ඇවිත් විවිධ අය ප්‍රශ්න කළා. ඒත් පෙබරවාරි 16 වෙනකොට අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට නීතිපති උපදෙස් ලැබිල තිබුණා මාව අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන්න කියලා. මාව අත්අඩංගුවට ගත්ත කාලයේ ලංකාවේ මාධ්‍යවේදීන්ට විවිධ හිරිහැර වුණ, මාධ්‍යවේදීන්ව මරා දමපු කාලයක්. මාව නිදහස් කරගන්න ලංකාවේ මාධ්‍ය සංවිධාන ගොඩක් වැඩ කළා. ඒ නිසායි මට බොරු චෝදනා දාලා හිරිහැරයක් කරන්න බැරි වුණේ.’

ගෝඨාභයගේ ප්‍රකාශය

කතරගම ප්‍රදේශයේ නිවසේ අයිතිය සම්බන්ධයෙන් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගෙන් 2025 ජනවාරි 17 දින පැය තුනකට ආසන්න කාලයක් ප්‍රශ්න කර ප්‍රකාශ සටහන් කර තිබුණි. ප්‍රකාශය ලබා දෙමින් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව හමුවේ පවසා තිබුණේ එම ගොඩනැගිල්ල සඳහා ජී. රාජපක්ෂ නමින් ලැබෙන විදුලි බිල සම්බන්ධයෙන් තමා කිසිවක් නොදන්නා බවත් එම ගොඩනැඟිල්ලට තමාගේ කිසිදු සම්බන්ධයක් නොමැති බවත් හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව හමුවේ පවසා තිබේ.

වතුර බිල තවමත් ගෝඨාභයගේ නමට

මගේ සම්බන්ධයක් නැහැ කියා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා 2025 ජනවාරි 17 වන දින අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට පැවසුවද, ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලයේ වෙබ් අඩවියේ අන්තර්ජාලය හරහා බිල්පත් ගෙවීමේ පහසුකම යටතේ ජල ගිණුම් අංක 32/07/012/035/17 ඇතුළත් කළ විට 2025 වර්ෂයේ ජනවාරි 22 වන දිනය දක්වා එම ජලය ගිණුම් අංකයට අයත් බිල්පත් හිමියා ලෙස, එනම් කතරගම සුඛෝපභෝගි නිවසේ ලිපිනය ලෙස සඳහන් ‘වනරාජ පෙදෙස, ඩිපෝ පාර, කතරගම’ යන ලිපිනයේ අයිතිකරු ලෙස ජලසම්පාදන හා ජලාලවහන මණ්ඩලයේ දත්තවල සඳහන් වන්නේ පී. රාජපක්ෂ නොව ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ නමය. ඒ අනුව 2025 ජනවාරි මාසයේ කතරගම නිවසේ ගෙවිය යුතු ජල බිල්පතේ අගය ලෙස රුපියල් 1846.56ක මුදලක් ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලයේ වෙබ් අඩවියේ සඳහන් වේ.

දෘශ්‍යාබාධිතයකුට චිත්‍රපටයක් බලන්න බැරිද?

0

සිනමාව යනු විශ්වීය භාෂාවක් කියා අප අසා තිබුණත් සිනමාව දෘශ්‍යාබාධිත, ශ්‍රවණාබාධිත පුද්ගලයෙකුට රස විඳීමට සමීප කළ හැකි ආකාරයක් තිබෙනවාද යන්න අධ්‍යයනය කිරීමට වටින මාතෘකාවකි- මෙය යම් අත්හදා බැලීමකට ලක් කිරීමට ලාංකීය නවක අධ්‍යක්ෂවරයෙකු තම කෙටි චිත්‍රපටයක් හරහා උත්සාහ කර ඇත- කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ සිනමා හා රූපවාහිනී අධ්‍යයනය පිළිබද උපාධිධාරියෙකු වන හර්ෂ පෙරේරා දෘශ්‍යාබාධ ඡායාරූප ශිල්පියෙකුගේ කතාවක් පාදක කර ගෙන නිර්මාණය කළ මෙම කෙටි චිත්‍රපටය ඔහු නම් කරන්නේ “කානම්” ලෙසින්ය- මෙම නිර්මාණ කාර්යය සඳහා පසුගිය දිනක ජපානයේ ටෝකියෝ නුවර විසි හය වන වතාවට පවත්වන ලද ඩිජිකොන් සික්ස් ඒෂියා සම්මාන උලෙළේදී එහි අධ්‍යක්ෂකවරයා සම්මානයට පාත්‍ර වී තිබුණේය.

කානම් චිත්‍රපටිය නිර්මාණය වන්නේ කොහොමද ?

මගේ වැඩිමහල් සහෝදරිය දෘශ්‍යාබාධිත කෙනෙක්. ඇය අපි අතර නෑ- එනිසා මේ දෘශ්‍යාබාධිත තත්ත්වය කිනම් ආකාරයේ දෙයක්ද කියන කාරණය මම පොඩි කාලේ ඉඳන්ම දැක්කා. මෙවැනි විශේෂ අවශ්‍යතා තිබෙන පුද්ගලයින්ට රසවිඳිය හැකි චිත්‍රපටයක් කරන්න ඕනෑ කියන ආසාව මට මුල ඉඳන්ම තිබුණා. පෙනීම නැති වුණොත් චිත්‍රපටයක් බලන්න බැරිද කියන සංකල්පය මත තමයි “කානම්” නිර්මාණය වන්නේ. ඇස් දෙක භාවිත කරලාම වැඩ කරන, වැඩ කරන්න ඇස් දෙක අත්‍යවශ්‍ය කෙනෙක් තමයි ඡායාරූප ශිල්පියා. එහෙම ඡායාරූප ශිල්පියෙක් දෘශ්‍යාබාධිත වුණොත් ඡායාරූපකරණය තවදුරටත් කරගෙන යාමට නොහැකිද කියන කතා නිමිත්ත මත තමයි මේ නිර්මාණය ගොඩනැගෙන්නේ. තිර රචනය කරන්නේ චතුර විමර්ශන ෆර්නෑන්ඩු විසින්.

මෙවැනි නිර්මාණයක් සිදු කිරීමට පෙර විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත පුද්ගලයන් සම්බන්ධයෙන් කළ මූලික පර්යේෂණ මොනවාද? ඔබට මොන විදිහේ අත්දැකීමක්ද මොවුන් සම්බන්ධයෙන් දැනුණේ?

දෘශ්‍යාබාධිත ප්‍රාජාව විශේෂ වන්නේ අන්ධ නිසා නොවෙයි. ඔවුන් දේවල් ග්‍රහණය කර ගන්නා ආකාරය නිසායි. මගේ චිත්‍රපටයේ සංගීත අධ්‍යක්ෂණය චලක යසස් විසින්. නමුත් චිත්‍රපටයේ බටනළා වාදන කොටස් ඇතුළු සංගීත වාදන කොටස් බහුතරයක් කරන්නේ නිවන්ත සඳරුවන් නම් දෘශ්‍යාබාධිත ශිල්පියෙකු විසින්. ඔහුට මෙහි කතාව පිළිබඳ වචනයෙන් පවසා චිත්‍රපටය ඇසීමට සලස්වා ඉන් අනතුරුව ඔහුගෙන් ස්වාභාවිකවම පැමිණි වාදනය තමයි චිත්‍රපටයේ සංගීතය නිර්මාණය කිරීමේදී භාවිත කළේ.

මෙවැනි නිර්මාණයක් කිරීමේදී ඔබේ නිර්මාණ භාවිතාව යොදාගත් ආකාරය..

මම නිර්මාණය කරගත්ත මාධ්‍යය තමයි සම්පූර්ණයෙන් ශබ්දවලින් පමණක් වුවත් මේ චිත්‍රපටය කෙනෙක්ට රසවිඳිය හැකි ආකාරයකට නිර්මාණය කිරීම. දෘශ්‍යාබාධිත පුද්ගලයන්ට චිත්‍රපට රසවිඳීමට ලෝකය තුළ විවිධ චිත්‍රපට නිර්මාණ සංකල්ප තිබෙනවා- උදාහරණයක් ලෙස චිත්‍රපටය සම්පූර්ණයෙන්ම ආඛ්‍යාන මඟ පෙන්වීමක් ආකාරයෙන් ප්‍රකාශ කරනවා. එහිදී චිත්‍රපටයේ සිදුවන සෑම ක්‍රියාවක්ම ශබ්දයක් ලෙස පැවසෙනවා. එම ආකාරයේ චිත්‍රපටයක් සාමාන්‍ය ප්‍රේක්ෂකයෙකුට නරඹන්න කැමැත්තක් ඇතිවන්නේ නැහැ. මට අවශ්‍යතාව තිබුණේ දෘශ්‍යාබාධිත ප්‍රජාවත් ඇතුළුව සමස්ත ප්‍රේක්ෂාගාරයට නැරඹිය හැකි චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කිරීමට- එම නිසා මෙහි ශ්‍රව්‍ය කොටසට වැඩි ප්‍රමුඛතාවක් ලබාදීලා සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුටත් නරඹා රසවිඳිය හැකි ආකාරයට දෘශ්‍යමය කොටසටත් අවශ්‍ය ඒ සත්කාරය ලබාදී තමයි නිර්මාණය කළේ.

 

ඔබ මලයාලම් සිනමාවේ ආභාසය බෙහෙවින් උපයෝගී කර ගෙන තිබෙනවා-..

මලයාලම් සිනමාව හරි ලස්සන, සරල, නිදහස් මනසකින් නැරඹිය හැකි සිනමාවක්- චිත්‍රපටයේ වර්ණ සංකලනයන්, ආලෝකකරණය, රූපරාමු, සංගීතය, ඇඳුම් පැළඳුම් වැනි බොහෝ දේවල්වල යම් මලයාලම් හුරුවක් පෙන්නුම් කරනවා- ටෝකියෝවල ඩිජිකොන් සම්මාන උලෙළේදී ප්‍රදර්ශනය කෙරුණු අවස්ථාවේදී එහි සිටි ඉන්දියානු ජාතිකයින් දෙදෙනෙකු මෙය නරඹා මා සමග අදහස් හුවමාරු කර ගත්තා. ඔවුන් පවසා සිටියේ ඔවුන්ගේ සිනමාපටයක් නැරඹුවා හා සමාන හැඟීමක් ඔවුන්ට මෙය නරඹන විට දැනුණු බවයි- චිත්‍රපටය මම නම් කරන්නෙත් මලයාලම් භාෂාවෙන්මයි- “ඔබ තුළින් දකිමි” කියන එක තමයි මලයාලම් භාෂාවෙන් කානම් කියන වචනයේ තේරුම. ඉන්දියාවේ පවා ඉතාමත් සුළු කොටසක් කතාකරන මලයාලම් භාෂාවෙන් නිර්මාණය කරන චිත්‍රපට ලෝකේ බොහෝ පිරිසක් නරඹන සිනමා කර්මාන්තයක් බවට පත්වෙලා තිබෙනවා.චිත්‍රපටයේ පෝස්ටරය නිර්මාණය කිරීමට යොදා ගන්නේත් මලයාලම් අකුරුමයි. ඒ ආකාරයෙන් පෝස්ටර් එක නිර්මාණය කරන්නේම ලංකාවෙන් එළියට මේ චිත්‍රපටය යා යුතුයි කියන බලාපොරොත්තුවෙන්මයි.

කානම්හි රංගන ශිල්පීන් ගැන මතක් කළොත්?

මෙහි ප්‍රධාන චරිත දෙකක් පමණයි නිරූපණය වන්නේ. දෘශ්‍යාබාධිත ඡායාරූප ශිල්පියාගේ චරිතය කරන්නේ සම්පත් පෙරේරා විසින්. ඡායාරූප ශිල්පියා සමග මුහු වන කාන්තා චරිතය නිරූපණය කරන්නේ කල්හාරි එදිරිසිංහ විසින්- මෙම ප්‍රධාන චරිත දෙකට අමතරව මෙහි තව චරිතයක් ඉන්නවා. ඒ චරිතය තමයි මේ අන්ධ ඡායාරූප ශිල්පියාගේ බෘනෝ කියන සුරතල් සුනඛයා. සැරයටිය පාවිච්චි කරන විට සමාජයේ මිනිසුන්ගේ අනවශ්‍ය අනුකම්පාවට ලක් වන නිසා බොහෝ දෘශ්‍යාබාධිත පුද්ගලයන් සැරයටිය භාවිත කරන්න අකමැතියි. ඒ කාරණය අපි මේ කතාවටත් අරන් එනවා- මෙහිදී සැරයටිය වෙනුවට ශිල්පියා භාවිත කරන්නේ ඔහුගේ බලු සුරතලා.

කානම් පසුගිය දිනක ජාත්‍යන්තර ඇගයීමකට ලක් වුණා…

පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසයේදී ජපානයේ ටීබීඑස් ආයතනයෙන් සංවිධානය කරන ලද ආසියාවට විවෘත කරන ලද කෙටි චිත්‍රපට තරගාවලිය වන “ඩිජිකොන් 6 ඒෂියා” සම්මාන උළෙළේදී මෙය හොඳම අන්තර්ජාතික සජීවී කෙටි චිත්‍රපටයට හිමි සම්මානයෙන් පිදුම් ලබනවා- අවසාන සම්මාන උලෙළ සඳහා චිත්‍රපට 11,000කට අධික ප්‍රමාණයක් තරග වැදුණා.මේ සිනමා උලෙළේ ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කිරීමට සම්බන්ධ වෙලා මේ වන විට වසර අටක් ගතවෙලා තිබෙනවා- ඒ වසර අට ඇතුළතදී ලංකාවට සම්මානයක් ලැබුණු පළවෙනි අවස්ථාව තමයි මේ.

ඒ ආකාරයේ ජාත්‍යන්තර සිනමා සම්මාන උළෙලක අත්දැකීම ඔබට දැනුණේ මොන ආකාරයෙන් ද?

ප්‍රදර්ශනය කිරීමෙන් අනතුරුව බොහෝ දෙනෙක් නිර්මාණය සම්බන්ධයෙන් මාත් සමඟ අදහස් හුවමාරු කර ගත්තා. විනිශ්චය මණ්ඩලයෙන් පවා විශේෂ අදහස් බොහෝමයක් මේ සඳහා ලැබුණා.සහභාගී වීමේදී මේ ආකාරයේ සම්මානයක් අපි බලාපොරොත්තු වුණේ නෑ. තරගයේ අවසන් වටය දක්වා පැමිණ තිබූ අනෙක් චිත්‍රපටිත් අපි නැරඹුවා. ඒ චිත්‍රපට හා සාපේක්ෂව ගත් විට අඩුම තාක්ෂණයක් භාවිත කර නිර්මාණය කර තිබුණු චිත්‍රපටය තමා කානම්. ඒ චිත්‍රපට නිෂ්පාදනය කිරීමට ඔවුන්ගේ විශ්වවිද්‍යාලවලින් අවශ්‍ය මූල්‍යමය ශක්තිය දීලා අවශ්‍ය නිදහස ලබා දී තිබුණා. චිත්‍රපටය මෙම තරඟයට ඉදිරිපත් කිරීමේදී තිබුණු ලොකුම අභියෝගයක් තමයි චිත්‍රපටයේ ධාවන කාලය. ප්‍රථම සංස්කරණයෙන් පසු චිත්‍රපටයේ කාලය විනාඩි 47යි. නමුත් කෙටි චිත්‍රපටයක් ලෙස ඉදිරිපත් කිරීමට සංස්කරණය කළ පසු ධාවන කාලය විනාඩි 27ට ගෙන එනවා. නමුත් ඩිජිකොන් සම්මාන උළෙල සඳහා ඉදිරිපත් කිරීමට ධාවන කාලය විනාඩි 15කට සීමා විය යුතුව තිබුණා. සංස්කරණයට වාඩිවුණාම අඩු කළ හැකි කොටස් තිබුණේ නෑ. කෙසේ හෝ විනාඩි 14යි තත්පර 59ට අඩු කරලා තමයි තරඟය සඳහා ඉදිරිපත් කරන්නේ.

කානම් තුළින් අධ්‍යක්ෂ භූමිකාවට ආවත් හර්ෂ කලා අධ්‍යක්ෂවරයෙක් ලෙස නම් දැරූ චරිතයක්- මේ කලා අධ්‍යක්ෂණය කියන භූමිකාවට ගැන යම් දෙයක් සඳහන් කළොත්?

අපි දකින රූප රාමුවක් තුළින් රංගන ශිල්පියා ඉවත් කළොත් ඒ රාමුව ඇතුළේ පෙනෙන අනෙකුත් සියලුම දේවල් අයිති වන්නේ කලා අධ්‍යක්ෂණය කරන කාර්යයන් තුළට- කලා අධ්‍යක්ෂවරයෙක් කියන්නේ සම්පූර්ණ රූප රාමුවටම වගකිව යුතු පුද්ගලයෙක්- දර්ශන තල, රංග භාණ්ඩ, රංග වස්ත්‍රාභරණ ආදි අපිට ඇහෙන පෙනෙන බොහෝ දේවල් නිර්මාණය කරන්නේ කලා අධ්‍යක්ෂ ප්‍රධාන නිර්මාණ ශිල්පීන් විසින්- මම කලා අධ්‍යක්ෂණයෙන් සම්බන්ධ වුණු ටෙලිනාට්‍යයක් තමයි කොඩි ගහ යට- නලින් ලුසේනා ඉදිරිපත් කරන “කලූ” කියන චරිතය නිර්මාණයේදී අපි සංක්‍රාන්ති ලිංගික පුද්ගලයන් සම්බන්ධයෙන් වෙනම හැදෑරීමක් කරලා ඒ චරිතය අඳින්න ඕනෑ ඇඳුම් මොනවාද, එයා පාවිච්චි කරන රංග භාණ්ඩ මොනවාද, එයා ඉන්න තැන මොන වගේද කියන දේ නිර්මාණය කළා. ස්නැප්, කොඩි ගහ යට, තත්පරයක් දෙන්න, ලලයි ලිලයි ලයි වැනි ජනාදරයට පත් ටෙලිනාට්‍ය තුල මම කලා අධ්‍යක්ෂ ලෙස කටයුතු කර තිබෙනවා- කොඩි ගහ යට කලා අධ්‍යක්ෂණය වෙනුවෙන් 2023 වසරේ සුමති හා රයිගම් යන සම්මාන උළෙලද්විත්වයේම හෙඳම කලා අධ්‍යක්ෂණය සඳහා සම්මානය ලබා ගැනීමටද හැකියාව ලැබුණා.
තිරගත වීමට නියමිත, චින්තන ධර්මදාස අධ්‍යක්ෂණය කරන ලංකාවේ පළමු වරට දූරකථනයකින් රූපගත කරන ලද චිත්‍රපටය වන “අභිසාරී” චිත්‍රපටයේද, “හෙලෝ ෆ්‍රොම් දි අදර් සයිඩ්” නමින් ජාත්‍යන්තර සිනමා පටයකද, ලබන වසරේ නිකුත් වීමට නියමිත “කල්පනා” නම් චිත්‍රපටයේද කලා අධ්‍යක්ෂණයෙන් සම්බන්ධ වෙලා සිටිනවා.

ඔබ සිනමාව සම්බන්ධයෙන් ඇකඩමියානු හැදෑරීමක් ඇතිව ක්ෂේත්‍රයට පැමිණි අයෙක්. සිංහල සිනමාව සම්බන්ධයෙන් අපිට මතු බලාපොරොත්තු තබාගත හැකියි කියා ඔබ සිතනවාද?

ක්ෂේත්‍රයක් විදිහට අපිටත් කාලයක් බයක් තිබුණා සිනමාව නැතිවෙලාම යයිද කියලා. නමුත් මේ තාක්ෂණයේ දියුණුව නිසාම මේක යම් මට්ටමකට අපේ රට තුළත් දියුණු වෙමින් පවතින ක්ෂේත්‍රයක් බවට පත් වෙනවා. අපිට දැනුම ලබා ගන්නා ඕනෑ තරම් විදි තියෙනවා. ඉස්සර වගේ ලොකු කණ්ඩායමක් අරගෙන ගිහින් චිත්‍රපට කරනවා වෙනුවට සරලව නිරමාණ කාර්යයක නිරත වෙන්න පුළුවන් අද.
අලුතින් කෙනෙක් යම් හැදෑරීමක් සමග එනවා නම් හොඳ වැඩක් කරන්න පුළුවන් සහ එම නිර්මාණවල ගුණාත්මකභාවයත් සමඟ වැඩකරමින් යද්දී ආත්ම තෘප්තියත් සමඟ මූල්‍යමය වශයෙනුත් හොඳ ස්ථාවරත්වයකට ළඟා විය හැකි ක්ෂේත්‍රයක් තමයි මේක.

මලයාලම් සිනමාවට අභියෝග කළ හැකි වෘත්තාන්ත චිත්‍රපටයක් අපිට ඉදිරියේදී ඔබෙන් දැකබලා ගැනීමට හැකියාවක් ලැබෙයිද?

මේ වන විට මිත්‍රයන් කිහිප දෙනෙකු සමඟින් ප්‍රඩක්ෂන් ආයතනයක් පවත්වාගෙන යනවා. ඉදිරියේදී තවත් මලයාලම් ආභාසය ලබාගෙන කරන්න නියමිත වෘත්තාන්ත චිත්‍රපටයක් සඳහා තිර පිටපත අවසන් කරලා තියෙනවා.මේ වෙද්දී නිෂ්පාදකවරයෙකු අපි සොයමින් ඉන්නවා- ඒක අපි මේ දූපතෙන් එළියට දාන්නම හිතා ගෙන කරන වැඩක්.

  • රන්දිමාල් වික්‍රමරත්න

අපේ වටිනාකම දන්නේ නෑ වගේ – මානෙල් වානගුරු

0

නිල්ල සොයා, සදහටම ඔබ මගේ, කස්තුරි සුවඳ වැනි සිනමාපට රැසක් තුළින් අපට මුණගැසුණු සඳවතිය, මානෙල් වානගුරු නම් රංගවේදිනිය, සිනමාවට ලබාදුන් දායකත්වය වෙනුවෙන් යූ.ඩබ්ලිව්. සුමතිපාල යාවජීව සම්මානය හිමි කරගත්තේ 2021 වසරේදී ය. ඊට අමතරව කලා භූෂණ සම්මානයෙන් ද පිදුම් ලැබීය. මෑතකදී ඇය Asian Achievers සම්මාන උළෙලේදී විශේෂ ඇගයීමකට සහ සම්මානයට පාත්‍ර විය. ඒ සතුට ඇය වචනවලට පෙරළුවේ මෙලෙසිනි. “මේක තමයි මෑතකදී මට ලැබුණු හොඳ ම ඇගයීම. මේක මට රසික ආදරය හොඳින්ම දැනුණු අවස්ථාවක්. මනුස්සයෙක් ජීවතුන් අතර ඉන්නකොට තමයි ඒ මනුස්සයාට ඇගයීමක් සැලකීමක් ලැබෙන්න ඕනෙ. මැරිලා ගියාට පස්සෙ වැඩක් නෑනෙ ගුණ කියලා.”

මේ දිනවල සිරස නාලිකාව ඔස්සේ විකාශය වන මායාවී ටෙලිනාට්‍යයේ ඇය රංගනයෙන් දායක වනවා සේම ඉදිරියේදී ඇය රංගන දායකත්වය සැපයූ චිත්‍රපට හා ටෙලිනාට්‍ය කිහිපයක් කරළියට ඒමට නියමිත ය. මුලින්ම බී.ඒ.ඩබ්ලිව්. ජයමාන්නගේ “වනවිල්” චිත්‍රපටයේ රංගනයේ යෙදෙන විට ඇය නව හැවිරිදි දැරියකි. ඉන්පසු “සසර දුක” නාට්‍යයේ ඇය නිරූපණය කළේ පෝලියෝ හැදුණු ගැහැනු ළමයෙකුගේ චරිතයකි. එකී රංගනය වෙනුවෙන් ඉතාමත් ඉහළ ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාර ලැබුණු අතර චිත්‍රපටවලට ආරාධනා ගලා ආවේ වැල නොකැඩී ය. එහෙත් යහපත් එ‍ඬේරාගේ කන්‍යාරාමයේ ඉගෙනුම ලැබූ ඇයට දිගින් දිගට ම රංගනයේ යෙදෙන්නට අවස්ථාව ලැබුණේ නැත. පසු කලෙක මහරාජා සමාගමේ සේවය කළේ පුද්ගලික ලේකම්වරියක වශයෙනි. එහෙත් ජනප්‍රිය චිත්‍රපට නිළියක වීම ඇගේ දෛවයේ ලියැවී තිබෙන්නට ඇති.

“සේන සමරසිංහයි මිල්ටන් ජයවර්ධනයි සේනක පෙරේරායි මං වැඩට යන වෙලාවක මාව දැකලා, අපේ සමාගමේ අධ්‍යක්ෂවරයාගෙන් ඇවිත් ඇහුවා මාව චිත්‍රපටියකට සම්බන්ධ කරගන්න. ඒ වෙලාවේ මට ආරාධනාව ලැබුණේ සදහටම ඔබ මගේ චිත්‍රපටියෙ ජෝ අබේවික්‍රමගේ පෙම්වතියට රඟපාන්න. මං මේ ගැන ගෙදරින් ඇහුවම අම්මා අකමැත්තක් පෙන්නුවෙ නෑ. තාත්තත් චිත්‍රපට නළුවෙක්, අධ්‍යක්ෂකවරයෙක් නිසා අම්මා මට ඉඩ දුන්නා රඟපාන්න. ඒ විදිහට තමයි මම “සදහට ම ඔබ මගේ” චිත්‍රපටයේ රඟපෑවෙ. ඒකෙ රඟපානකොට මට තව තව චිත්‍රපටිවලට ආරාධනා ලැබුණා. තරංගා, නිල්ල සොයා ඇතුළු චිත්‍රපට 100කට වැඩිය මම රඟපෑවා. දිගටම රඟපානකොට රස්සාවෙන් නිවාඩු ගන්න අපහසු නිසා මං එතනින් ඉවත් වෙලා රංගනය තෝරගත්තා.

මං මුලින් ම සදහටම ඔබ මගේ චිත්‍රපටයේ රඟපානකොට ජෝ අබේවික්‍රම සහ ගාමිණි ෆොන්සේකා අයියා මට පුදුම සහයෝගයක් දුන්නෙ. මගේ තාත්තත් නළුවෙක් හින්දා ඒගොල්ලො ඉතිං හරි ආදරෙයි මට. හැමදේම කියලා දුන්නා. ඊට පස්සෙ මම තරංගා චිත්‍රපටයේ රගපෑවේ රවින්ද්‍ර රන්දෙනිය එක්ක. ඔහුගෙනුත් ලැබුණා ඉතාම හොඳ සහයෝගයක්. පස්සෙ සේන සමරසිංහ මාව නිල්ලසොයා චිත්‍රපටයට තෝරගත්තාම මට ඒකේ චරිත තුනක් නිරූපණය කරන්න තිබුණා. ඒක බොක්ස් ඔෆිස් වාර්තාවක් තිබ්බා. එතනින් පස්සෙ තව තව චිත්‍රපට, ටෙලිනාට්‍ය, වේදිකා නාට්‍යවලට ආරාධනා ලැබුණා. ටෝනි රණසිංහයි බන්දුල විතානගේයි කළ වැනීසියේ වෙළෙන්දා වේදිකා නාට්‍යයේ ප්‍රධාන චරිතයට මට කතා කළා. ඒ නාට්‍යයේ ගොඩක් තිබුණෙ කාව්‍යමය දෙබස්. මං හිතුවා මට ඒක කරගන්න බැරිවෙයි කියලා. ඒත් ටෝනි අයියා කිව්වා ඔයා තමයි මේ චරිතෙට ගැළපෙන්නෙ. අපි ඔයා වගේ කෙනෙක් තමයි හෙව්වෙ කියලා. මට සිංහල හොඳින් උච්ඡාරණය කරන්නත් පුරුදු කළා. වැනිසියේ වෙළෙන්දා දර්ශන වාර 1500කට වැඩිය අපි කළා.

ඒ නාට්‍යයට සම්බන්ධ වුණාම තමයි මට ආනන්දවත් මුණගැහුණෙ. එයාත් ඒකෙ රඟපෑවා. එතැනදි ඇතිවුණ හිතවත්කම ආදරයකට පෙරළිලා, අපි විවාහ වුණා. අපිට ලොකු පුතා ජනිත් අභිෂේක ලැබුණා. ඊට අවුරුදු හතරහමාරකට පස්සේ තමයි පොඩි පුතා සංකේත් අභිලාෂ් අපි ළඟට ආවෙ. අපි දෙන්නා වගේ ම ඒ දෙන්නාම චිත්‍රපට, ටෙලිනාට්‍යවලට සම්බන්ධ වුණා. අදටත් මම හොඳ චරිතයක් ලැබුණොත් භාරගන්නවා. මුලදි මම රංගනය තෝරගන්න හිතුවෙ නෑ. මගේ තාත්තා (ඩඩ්ලි වානගුරු) චිත්‍රපට නළුවෙක්නෙ. තාත්තා එක්ක යනකොට තමයි බී.ඒ.ඩබ්ලිව්. ජයමාන්න කතා කරලා කිව්වෙ ඩඩ්ලි මම දුවව ගන්නවා මගේ චිත්‍රපටයකට කියලා. ඒ වුණත් දිගට ම රඟපාන්න නම් මට කිසිම අදහසක් තිබුණෙ නෑ. මගේ අම්මට ඕනෑ වුණේ මාව ගුවන් සේවිකාවක් කරන්න. තාත්තට ඕනෑ වුණේ නීතිඥවරියක් කරන්න. මං පොඩි කාලෙ ඉඳන් ඉගෙන ගන්න දක්ෂයි. ආසාවට කළා මිසක් මට ඒ කාලෙ දිගටම චිත්‍රපටිවල රඟපානවා කියලා අරමුණක් තිබුණෙ නෑ. නමුත් එන්න එන්න ම චිත්‍රපට, ටෙලිනාට්‍ය, වේදිකා නාට්‍යවලට ආරාධනා වැඩි වුණාම වෙන රැකියාවට යොමු වෙන්න බැරි වුණා. ”

ප්‍රධාන චරිත, සහාය චරිත මෙන් ම හාස්‍ය චරිත පවා ඇය ඉතා අපූරුවට රඟදැක්වූයේ පියාගෙන් ලද ආභාසයෙන් දැයි විටක සිතේ. එක ම රාමුවකට කොටු නොවූ ඇය විවිධ හැඩයන්වල චරිත මවාපෑවා ය. එහෙත් ඇගේ බටහිර පන්නයේ කතා විලාසය සහ වචන උච්ඡාරණය හේතුවෙන් බටහිර පන්නයේ චරිතවලට ලැබෙන ඇරයුම් බහුල විය. එසේ ම ඇයට වළව් පැලැන්තියේ චරිත නිරූපණයට ඇරයුම් කළ බොහෝ අධ්‍යක්ෂකවරුන් පැවසුවේ ඇයට ඒ සඳහා ඔබින පෙනුමක් ඇති බව ය.

ඇය මුල්වරට හාස්‍යමය රංගනයක් ඉදිරිපත් කළේ කස්තුරි සුවඳ චිත්‍රපටයේ ය. එම චිත්‍රපටයේ ෆ්‍රෙඩී සිල්වා සහ බන්දු සමරසිංහ සමග ‘ගිගිරි ජගරි’ ගීතයට ඇය ඉදිරිපත් කළ නර්තනය එකල ප්‍රේක්ෂකයන් වැළඳගත්තේ ඉමහත් ආදරයෙනි. මේ වන විට තාරුණ්‍ය ඇගෙන් ගිලීහී ගොස් ඇතත් ලැබෙන ප්‍රේක්ෂක ආදරයේ නම් අඩුවක් වී නොමැති බව ඇය පවසන්නේ සියුම් ආඩම්බරයකිනි. එහෙත් වර්තමාන චිත්‍රපට සහ ටෙලිනාට්‍ය කර්මාන්තය ගැන නම් ඇය තුළ ඇත්තේ තරමක කලකිරීමකි.
“ඉස්සර නම් අපි චිත්‍රපටියක, ටෙලිනාට්‍යක රඟපෑවම ඊට අදාළ ගෙවීම් ඉක්මනින් ලැබෙනවා. ඒත් දැන් සමහර නිර්මාණවල වැඩ කළාම සැරින් සැරේ මතක් කර කර සල්ලි ඉල්ලන්න ඕනෙ. එහෙම ඉල්ලන එක අපිටත් අපහසුතාවක්නෙ. ඒ අය දැනගන්න ඕනෙ ඉල්ලනකම් ඉන්නෙ නැතුව ඒ ගෙවීම් කරන්න. මොකද අපි මේ දේ කරන්නෙ ජීවත් වෙන්නනෙ. වැඩකට කතා කරන්නෙත් හරිම අඩු ගණන්වලට. අපේ වටිනාකම ඒගොල්ලො නිකං දන්නෙ නෑ වගේ. නිළියෙක් හරි නළුවෙක් හරි සෑහෙන අමාරුවෙන්නෙ ඒ තැන හදාගන්නෙ.

කොතැන ගියත් අදටත් ප්‍රේක්ෂක ආදරය දැනෙනවා හොඳටම. හැබැයි මේ කර්මාන්තය නම් දැන් යන්නේ අමුතු ගමනක්. ක්ෂේත්‍රයට අලු‍ත් අය එන්න ඕනෙ. ඒ අය තමයි මේක ඉස්සරහට ගෙනියන්න ඉන්නෙ. නමුත් ඒ එන අයව තුට්ටු දෙකට නිර්මාණවල රඟපාන්න අරගෙන වැඩිහිටි අයව පැත්තකට ම දාන එක වැරදියිනෙ. හිසේ කෙස් ගාණට මම යම් යම් නිර්මාණවල හඬකැවීම් කරලා තියෙනවා. නමුත් දැන් ඒවාට ආරාධනා ලැබෙන්නෙ නෑ. ඒවාට ඉතාම අඩු මුදලට ශිල්පීන්ව අරගෙන, දිගට ම එයාලා එක්කම වැඩ කරගෙන යනවා. ඒකට කමක් නෑ, දොසක් කියන්න බෑ. ඒ වුණත් පරණ අය නිකම් ම පොළොවට පස් වෙලා යන්න දෙන්න හොඳ නෑනෙ. අද කාලෙ සමහර අය ඉන්නවා සල්ලි ඉල්ලන්නෙත් නෑ. තැනක් හදාගන්න ඕනෑ නිසා නිකම් හරි නැත්නම් අඩුම මුදලකට හරි රඟපානවා. දැන් අපේ පරම්පරාවේ අය කීදෙනාද රඟපාන්නේ කියලා බලන්න. රඟපෑවත් රඟපාන්නේ හරිම අඩු ගණන්වලට. මොනවා කරන්නද? පුළුවන් කාලයක් වෙනකම් රඟපානවා. ඊට පස්සෙ ඉතිං හැමෝටම එක ම ඉරණම තමයි. කොච්චර නම් අපේ රටේ ජනප්‍රිය, දක්ෂ රංගන ශිල්පීන් ශිල්පිනියන් කිසිම ඇගයීමක් නැතුව මැරිලා ගියාද? ඒ මිනිස්සු වෙනුවෙන් කවුරුත් කිසිදෙයක් කළේ නෑ. සමහරුන්ට තමන්ගෙ මිනිය තියන්නවත් හරි තැනක් තිබුණෙ නෑ. අන්න ඒ වගේ ලොකු බයක් තියෙනවා. අපි මේ කොහාට ද යන්නෙ කියලා.”

ඇය පවසන්නේ ජීවිතයෙන් වැඩි හරියක් කැප කළේ රංගනය වෙනුවෙන් බව ය. ජීවත් වීමට මුදල් අවශ්‍ය බවත් වයෝවෘද්ධව මුදල් ඉපැයිය නොහැකි වන විට බොහෝ කලාකරුවන් අන්ත අසරණභාවයට පත්වීම අප වැනි රටවල ස්වභාවය බවත් ඇය පැවසුවේ කනගාටුවෙනි.

“දැන් වුණත් චිත්‍රපට නාට්‍යවලට ආරාධනා ලැබෙනවා. නමුත් ඒ සමහර ඒවායේ ගෙවීම් ලැබෙන්නේ මාස ගාණක් ගිහින්. එහෙම කරන්න අමාරුයි. අපිටත් පවුල් තියෙනවා. ගෙවල්දොරවල් ගැන බලන්න ඕනෙ. අඩු තරමෙ රටක ආණ්ඩුවකින් වයස්ගත කලාකාරයින් වෙනුවෙන් වැඩසටහනක් ඇති කරන්න ඕනෙ. එහෙම දෙයක් නෑනෙ ලංකාවේ. කලාකාරයෝ විදිහට එදිනෙදා ජීවන වියදම ගැන බැලු‍වා මිසක් ඉතුරුවක් කරගන්න තරම් දෙයක් අපි ඉපැයුවේ නෑ. අසනීපයක් වුණත් ලොකු වියදමක් දරන්න අපි ඉතුරු කරගත්ත දෙයක් නෑ. අද වයස්ගතව ලෙඩ වෙලා, ඒවාට වියදම් කරන්න සල්ලි නැතුව අසරණ වෙලා ඉන්න කලාකාරයෝ අපේ රටේ කොච්චර ඉන්නවාද? ඒ අය ගැන ආණ්ඩුවෙන් හරි බලන්න ඕනෙ. කලාකාරයන්ව වෙන රටවල නම් වටින සම්පතක් විදිහටයි සලකන්නෙ.”

යුග ගණනක් පසු කර ආ ගමන්මගේ චිත්‍රපට කර්මාන්තය ද බොහෝ හැලහැප්පීම්වලට වෙනස්කම්වලට ලක්ව තිබේ. රංගන ශිල්පිනී මානෙල් වානගුරු එදා ඈ දුටු සිනමාව සහ අද ඇය දකින සිනමාව සසඳන්නේ මෙලෙසිනි.

“අපි රඟපාන කාලේ චිත්‍රපටි බඩ බැඳගෙන දිව්වනේ. නිල්ල සොයා චිත්‍රපටිය එහෙම ඒ කාලේ එක දවසින් බොක්ස් ඔෆිස් වාර්තා තිබ්බා. ඒ කාලෙ සිනමා නළුවෙක් නිළියෙක් කියන්නෙ පාරක තොටකවත් දකින්න නෑ. ඒකට දැන්, හරිම සුලබයි. කොහේ බැලු‍වත් නළුනිළියො. හැත්තෑව අසූව දශකවල වගේ නෙවෙයි, දැන් සිනමාව වැටිලා තියෙන්නෙ. දැනුත් හොඳ චිත්‍රපට කරනවා. දක්ෂ නළුනිළියොත් බිහිවෙනවා. නමුත් මේ එන චිත්‍රපටි දුවන්නෑනෙ. සල්ලි හම්බ කරන්නෑනෙ. එහෙමත් චිත්‍රපටියක් තමයි සල්ලි හම්බ කරන්නෙ. එතකොට නිෂ්පාදකයො ඉදිරිපත් වෙන්නෙ නෑනෙ හොඳට සල්ලි වියදම් කරලා හොඳ චිත්‍රපටියක් කරන්න. ඒක තමයි තියෙන ප්‍රශ්නෙ. හොඳට හම්බ කරන්න බැරි හින්දා ලොකු මුදලක් යට කරලා හොඳ නිර්මාණයක් කරන්න බැරි ප්‍රශ්නයක් මේ ෆීල්ඩ් එකේ තියෙනවා.”

ඒ, වර්තමාන චිත්‍රපට කර්මාන්තය ගැන ඇයට හැඟෙන හැටි ය. කලාව නම් රස ගුලාවකි. ප්‍රේක්ෂකයාට රසවින්දනය ලබාදීම පිණිස කලාකරුවන් කරන කැපකිරීම්, දරන පරිශ්‍රමයන් නිරන්තර පැසසීමට හා ඇගයීමට ලක්විය යුතු ය. නොඑසේනම් කලාකරුවාගේ ආත්ම විශ්වාසය හීන වනු ඇත. හීන වූ ආත්ම විශ්වාසයකින් යුතුව උසස් ගණයේ නිර්මාණ බිහි කරන්නේ කෙලෙසද? ප්‍රශස්ත කලා නිර්මාණ බලාපොරොත්තු විය හැක්කේ, කලාකරුවන් හැම අතින් ම නගාසිටුවීමෙනි.

  • කාංචනා සිරිවර්ධන

ජනාධිපති හා ජනාධිපති ලේකම්ගේ අවධානය පිණිසයි… අමතර කොටස්වලට බදු ගෙවා වාහන ගෙන්වීමේ ජාවාරමට තිත තැබිය යුතුය

ඒ ආකාරයට වාහන මුදාහැරීමට රේගුවෙන් උත්සාහයක්

හිටපු අනුප්‍රාප්තික ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ 2024 ජනවාරි 01 වැනිදා සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි වාහන ආනයනය සඳහා පනවා තිබූ බදු වත්මන් ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක 2025 ජනවාරි 11 වැනිදා සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි සංශෝධනය කර තිබේ. මෙම සංශෝධනයන් සම්බන්ධයෙන් වාහන ආනයනකරුවන් අදහස් දක්වමින් ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ ඒ මගින් වාහන මිල ගණන් තවත් ඉහළ යනු ඇති බවයි. එය ඇත්තකි. වාහන ආනයනය සඳහා තිබූ බදු ප්‍රමාණයන් නව සංශෝධනයෙන් ඉහළ දමා තිබේ. ඒ අනුව වාහන ආනයනකරුවන් මත පළකරන්නේ විට්ස් වර්ගයේ කාරයක පවා මිල රුපියල් ලක්ෂ 50 ඉක්මවා යනු ඇති බවය. ඒ මගින් බිඳ වැටෙන්නේ අධික බදු ඉවත් කළ විට රුපියල් ලක්ෂ 12ක් වැනි මුදලකට විට්ස් වර්ගයේ කාරයක් ලබාගත හැකි බවට ජාතික ජනබලවේග නායකයන් පසුගිය ඡන්ද සමයේදී පෙන්වා දුන් සිහිනයන්ය.

එක් වාහනයක් සඳහා මෙතෙක් අවමය රුපියල් 1,710,000 ක් වූ විශේෂ සුරාබද්ද (ආනයන තීරු බද්ද) රුපියල් 1,810,900ක් දක්වා රුපියල් ලක්ෂයකට වැඩි ප්‍රමාණයකින් මුදල් ඇමතිවරයා ලෙස ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක වැඩිකර ඇති අතර එක් වාහනයක් සඳහා උපරිමව මෙතෙක් පැවති රුපියල් 6,840,000 ක් වූ බද්ද රුපියල් 7,243,550 දක්වා වැඩිකර තිබේ. එම වැඩි කිරීම රුපියල් ලක්ෂ 40කටත් වඩා වැඩි එකක් බව පෙනේ.

වාහන ආනයනය සඳහා අවසර ලබාදී මෙම බදු පැනවීම සිදුකර ඇත්තේ ආණ්ඩුවට අමතර රුපියල් බිලියන 280 ක බදු ආදායමක් ලබා ගැනීමට යැයි කියනු ලැබේ. ආණ්ඩුවේ අරමුණ එය නම් සිදුවිය යුත්තේ වාහන ආනයනයේදී බදු දැලෙන් රිංගීමට කිසිවකුට ඉඩ ලබා නොදීමය. නියමිත ආකාරයට බදු අයකර ගැනීමය. එහෙත් ශ්‍රී ලංකා රේගුවෙන් අපට තොරතුරු ලැබෙන්නේ ආණ්ඩුවේ මෙම බදු ප්‍රතිපත්තියට පටහැනිව දැනට රේගුව බාරයේ තිබෙන වාහන 36ක් සඳහා වන සම්පූර්ණ බදු අය නොකර එම වාහනවල කොටස් සඳහා බදු අයකර නිදහස් කිරීමට එහි විමර්ශන නිලධාරියෙකු නියෝගයක් ලබාදී ඇති බවයි.

කේපීජී පුංචිහේවා නැමැති එම විමර්ශන නිලධාරියා එම නියෝගය ලබාදී ඇත්තේ එම වාහන සම්බන්ධයෙන් බදු අයකළ යුත්තේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ වෙළඳ භාණ්ඩ වර්ගීකරණ මණ්ඩලය තීන්දුවක් ලබාදීමට පෙර වන අතර එම තීන්දුව සම්බන්ධයෙන් ලැබුණ පැමිණිල්ලක් මත දැනට එම වාහන නිදහස් කිරීම රේගු අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා විසින් අත්හිටුවා තිබෙන බවද අපගේ රේගු මූලාශ්‍ර ප්‍රකාශ කරයි.

මේ පිළිබඳව වන නිදාන කතාව මීට වසර කිහිපයකට පෙර දිවෙන එකක් වන අතර ශ්‍රී ලංකා රේගුවේ විමර්ශකයන් සහ පොලීසියේ පානදුර වළාන දූෂණ මර්දන ඒකකය ඒකාබද්ධව සුප්‍රසිද්ධ වෙහිකල්ස් ලංකා සමාගමේ ගබඩා වැටලීමක් සිදුකරනු ලබයි. එහිදී එකලස් කරන ලදැයි කියනු ලබන වාහන 54ක් අත්අඩංගුවට ගනු ලබන්නේ නිමිත රේගු බදු නොගෙවීමේ චෝදනාව යටතේය. රේගු බාරයට ගත් එම වාහනවලින් කොටසක් ශ්‍රී ලංකා රේගු පරිශ්‍රයන්වලට ගෙනියනු ලැබූ අතර ඉතිරිය වෙහිකල්ස් ලංකා පරිශ්‍රයන්වලම සීල් තබා රේගු බාරයේ තබනු ලැබීය. එහෙත් විමර්ශන සිදුවන අවධියේ සිදුවී තිබුණේ සීල් තබා වෙහිකල්ස් ලංකා පරිශ්‍රයන්වල රේගු බාරයේ තබා තිබූ වාහන 18ක් නීති විරෝධි ලෙස වෙහිකල්ස් ලංකා හිමිකරුවන් විසින් ඉන් ඉවත් කර තිබීමය. රේගු බාරයේ තිබූ වාහන එසේ අතතුරුදහන් වීම සම්බන්ධයෙන් නම් මෙතෙක් කිසි විමර්ශනයක් නම් සිදුවී තිබුණේ නැත. ඒ වෙහිකල්ස් ලංකා හිමිකරුවා ශ්‍රී ලංකා රේගුව සම්බන්ධයෙන් කොතරම් බලවත්ද යන්න කියා පාමිනි.

පාවිච්චි කරන ලද වාහන අමතර කොටස් ගෙන්වා වාහන එකලස් කරනවා යැයි කියනු ලබන මෙම වෙහිකල්ස් ලංකා ආයතනය හා එහි හිමිකරු වන හර්ෂ ප්‍රභාත් ද සිල්වා මෙම එකලස් කරන ලද වාහන සම්බන්ධයෙන් අවස්ථා ගණනාවකදී ප්‍රසිද්ධියට පත්වූ කූප්‍රකට ආයතනයක් හා පුද්ගලයෙක්ය. ඔවුන්ගේ නීති විරෝධී වාහන ලබාගෙන ඒවා ලියාපදිංචි කර ගැනීමට නොහැකිව අනාථ වූවෝ බොහෝ වූහ. බොහෝ පිරිසක් එම වාහන නීත්‍යනුකූල ඒවා බවට පත්කර ගත්තේ වරින් වර අධිකරණයේ පිහිට පතා අධිකරණය ලබාදුන් මානුෂික තීන්දු නිසාය.

වාහන අමතර කොටස් ගෙන්වා එකලස් කර ඒවා දේශීය වෙළඳපොළේ විකුණනු ලබන සමාගම් කිහිපයක්ම රටේ තිබේ. ඔවුන් සිදුකරන්නේ අලුත් (බ්‍රෑන්ඩ් නිව්) වාහන කොටස් ගෙන්වා වාහන එකලස් කිරීම සමහරවිට ඒ සඳහා අගය එකතු කිරීමක්ද සිදුකිරීමය. එම සමාගම්වලට මෙතෙක් ඒ සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකා රේගුවෙන් ප්‍රශ්න ඇති වී නැත. ඒ වාහන අමතර කොටස් ගෙන්වා වාහන එකලස් කිරීමේදී වාහනයක් සම්බන්ධයෙන් වන නියමිත බදු කිනම් අදියරකදී හෝ එම සමාගම් ගෙවන නිසාය.
ප්‍රශ්නගත මෙම වාහන සම්බන්ධයෙන් සිදුවී ඇත්තේ ඒවා වාහන බවට පත්වී ඇතත් වාහනයක් සඳහා වන නියමිත බදු රේගුවට ලැබී නොතිබීමය.

පාවිච්චි කළ වාහන කොටස් කිහිපයකට ගලවා වෙන වෙනම ගෙන එනු ලබන මෙම වාහනයක කොටස් සඳහා අමතර කොටස් සඳහා යැයි කියමින් මෙතෙක් රේගුවට ගෙවා ඇත්තේ එක් වාහනයක් සඳහා රුපියල් ලක්ෂ 5ක් වැනි මුදලක් බව ඒ සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකා රේගුව පාර්ශ්වයෙන් ඉදිරිපත් කර ඇති කරුණු අනුව සනාථ වේ. රේගුව පෙන්වා දී ඇති ආකාරයට වත්මන් වාහන බදු වැඩි කිරීමට පෙර එම එක් වාහනයකින් ඒ ආකාරයට බදු අයකිරීම නිසා රුපියල් ලක්ෂ 30ක පමණ බදු ආදායමක් රේගුවට අහිමි වී තිබේ. එය වත්මන් බදු අනුපාතයන් සමඟ ගත්කල ඊට වඩා වැඩි මුදලක් විය හැකිය.
සුරා බදු හෙවත් ආනයනික තීරු බදු වලට අමතරව වැට්, පැල් හෙවත් වරාය හා ගුවන් තොටුපල බදු, එන්බීටී හෙවත් ජාතිය ගොඩනැගීමේ බදු ආදිය වාහන ආනයනයේදී පනවනු ලබයි. අඩුම එංජින් ධාරිතාවක් ඇති සුඛෝපභෝගී නොවන වාහනයක් සඳහා පැවති අවම තීරු බද්දද රුපියල් ලක්ෂ 17ක් වනවිට වෙහිකල්ස් ලංකා ආයතනය එකලස් කර ඇතැයි කියන ඉහළ එංජින් ධාරිතාවක් ඇති වාහන සම්බන්ධයෙන් රේගුවේ ඉහත සඳහන් ගණනයන් නිවැරදි බව පෙනේ.

මහින්ද රාජපක්ෂ ආණ්ඩු පාලන සමයේදී වෙහිකල්ස් ලංකා සමාගමට ආයෝජන මණ්ඩල ව්‍යාපෘතියක් සඳහා ලැබුණේ යැයි කියනු ලබන වාහන 2250ක් එකලස් කිරීමේ ව්‍යාපෘතියකට අදාළව මෙම වාහන එකලස් කරන බව එම සමාගම කියා ඇති අතර මේ ආකාරයට අමතර කොටස් සඳහා බදු ගෙවා එවැනි වාහන සංඛ්‍යාවක් වෙළඳපොළට දැමීම මගින් ආසන්න වශයෙන් රේගුවට හෙවත් රටට අහිමි වන බදු ආදායම රුපියල් මිලියන 6500 ක් පමණ වෙතැයිද රේගුව ගණනය කර තිබේ.
ශ්‍රී ලංකා රේගුවේ ආනයනික තීරු බදු මාර්ගෝපදේශ සංග්‍රහය අනුව ඇසුරුම් කිරීම, හැසිරවීම හෝ ප්‍රවාහනයේ පහසුව තකා යම් භාණ්ඩයක්, යන්ත්‍රයක් හෝ උපකරණයක් එකලස් නොකර ගෙන්වනු ලැබුවද, එකලස් කිරීමෙන් පසු එක් භාණ්ඩයක් ලෙස සලකා එකලස් නොකළ භාණ්ඩ සඳහා තීරු බදු අයකළ යුතු බව සඳහන් කර ඇත.

එහෙත් එම මාර්ගෝපදේශයෙන් පැන යෑම සඳහා එකී විමර්ශන නිලධාරියා අමුතු කතාවක් ඔහුගේ වාර්තාවේ සඳහන් කරයි. ඒ අදටත් අලුත් මෝටර් රථ එකලස් කිරීම සඳහා කොටස් වශයෙන් ගෙනඑනු ලබන බවත් ඒවා සඳහා වාහන කොටස්වලට බදු අය කරන බවත්ය. එහෙත් විමර්ශන නිලධාරියා එහිදී මඟහැර යන කරුණ වන්නේ එම වාහන සඳහා සම්පූර්ණ වාහනයක් සඳහා වන බදු කිනම් අදියරකදී හෝ අයවන බවයි. එමෙන්ම ඒවා අලුත් වාහන කොටස් හා අලුත් වාහන වන බවයි. රටේ වාහන ආනයන නීතිය අනුව අවුරුදු තුනකට වඩා පැරණි වාහන ගෙන්විය නොහැකි අතර පාවිච්චි කළ වාහන අමතර කොටස් යනුවෙන් සඳහන් කරන කෑලි කිහිපයකට කඩා ගෙන එන මෙම වාහන එම කාලය ඉකුත් වී ඇති ඒවාද වේ.
තවදුරටත් එම විමර්ශන නිලධාරියා සඳහන් කරන්නේ මෝටර් රථ වාහන පමණක් නොව එකලස් කිරීමේ අරමුණ සඳහා ආනයනය කරන ලද බොහෝ අයිතම තිබෙන බවය. ඒ සඳහා උදාහරණ ලෙස ඔහු සිය වාර්තාවේ විදුලි පංකා, රයිස් කුකර්, බ්ලෙන්ඩර්, රූපවාහිනී, රෙදි සෝදන යන්ත්‍ර ආදිය පෙන්වා දෙයි. එහිදීද රාජ්‍යයට ආදායම් අහිමි වීමක් සිදුවන බව කෙනෙකුට තර්ක කළ හැකි බවද ඔහු සඳහන් කරයි.

එහි තර්ක කරන්නට දෙයක් නැත. ඒ ආකාරයට අමතර කොටස් වශයෙන් සඳහන් කර ඊට අදාළ බදු පමණක් ගෙවා කෑලි වශයෙන් යම් භාණ්ඩයක කොටස් වෙන වෙනම ගෙන්වා එකලස් කර විකිණීමෙන් සිදුවන්නේ එම සම්පූර්ණ භාණ්ඩය වෙනුවෙන් වන බදු ආදායම රටට අහිමි වීමය. එම කටයුතුවල නිරත ව්‍යාපාරිකයන් අධික ලාභයක් උපයා ගනීමය. පාරිභෝගිකයන්ට අඩු මිලට භාණ්ඩ ලැබීමක්ද සිදුනොවීමය.

විමර්ශන නිලධාරියා කියන ආකාරයට මේ කිසිවක් කෑලි ලෙස වෙන වෙනම ගෙන්වන පිරිස ඒවා එකලස් කිරීම සඳහා ගෙන්වනවා යැයි සඳහන් කරන්නේ නැත. ඒවා ගෙන්වන්නේ වෙන වෙනම කිහිප දෙනෙකුගේ නම් යටතේය. රේගුවට සඳහන් කරන්නේ අලුත්වැඩියා කටයුතු සඳහා එම අමතර කොටස් ගෙන්වන බවය. නියමිත බදුවලින් පැන යෑම සඳහා සිදුකරන මෙම ක්‍රියාදාමය මෙම විමර්ශන නිලධාරියා නොදන්නා කාරණයක් විය නොහැකිය. ඔහු සිදුකර ඇත්තේ එම රේගු බදු වංචාවන් සාධාරණ කිරීමට උත්සාහ දැරීමය.

ශ්‍රී ලංකා රේගුව දැන් තිබෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා යටතේය. ජනාධිපති ලේකම් ලෙස පත්කර ඇත්තේද හිටපු රේගු නිලධාරියකු වන ආචාර්ය නන්දිත සනත් කුමානායකය. ඔහුට මේ සම්බන්ධයෙන් අනිවාර්යයෙන්ම අවබෝධයක් තිබේ. ඒ නිසා නව ආණ්ඩුව යටතේ මෙවැනි රේගු බදු වංචාවලට ඉඩ නොතබා නියමිත බදු අයකර ගැනීමට කටයුතු කිරීම වත්මන් ආණ්ඩුවේ අත්හැරිය නොහැකි වගකීමක් බව සඳහන් කළ යුතුමය. මන්ද ඒ මගින් සාමාන්‍ය ජනතාව මත පනවා ඇති අධික බදුබර අඩුකළ හැකි නිසා හා ආණ්ඩුවේ බදු ආදායම් ඉලක්කයන්ද සම්පූර්ණ කරගත හැකි නිසාය. නොඑසේව සම්පූර්ණ වාහනයක් වෙනුවට වාහනයේ එක් එක් කොටසට අමතර කොටස් ලෙස සඳහන් කරමින් බදු ගෙවා රටට ගෙන ආවොත් ආණ්ඩුවේ බදු ඉලක්කයන්ට තර්ජනයක් ඇතිවීම මෙන්ම නීත්‍යනුකූල වාහන ආනයනකරුවන් අර්බුදයකට ලක්වීමද සිදුවන හෙයිනි.

ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය අනුගමනය කරනවාද? නැද්ද? – රොහාන් සමරජීව

0

මෙම දිනවල ලොකුම කතාබහ ජාතික ජන බලවේගයේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය ගැනය. අපේ වත්මන් පාලකයන් දුන් පොරොන්දු සහ ක්‍රියාකාරීත්වය අතර ඇති වෙනස පෙන්වා දෙමින් ඔවුන් අපහසුවට පත්කිරීමට ඇතැමෙක් කැමතිය. මෙය ඵලදායී ක්‍රියාමාර්ගයක්ද?

ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ පිළිබඳ අත්දැකීම්

ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයක අරමුණ වන්නේ එය ඉදිරිපත් කරන අපේක්ෂකයාට හෝ දේශපාලන පක්ෂයට සහාය දෙන ලෙස ඡන්දදායකයින්ට ඒත්තු ගැන්වීමයි. ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශන සම්පාදනය දේශපාලනිකය. ප්‍රවීණයන් හෝ ප්‍රවීණයන් ලෙස සැලකෙන අය ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශන සම්පාදනය සඳහා දායක වීම සඳහා කැඳවිය හැකිය. එහෙත්, ලේඛනයට ඇතුළත් වන දේ තෝරාගැනීමේ ප්‍රධාන නිර්ණායකය වන්නේ එම ප්‍රතිපත්ති විවිධ සමාජ ස්තරවල සහාය ලබා ගන්නේද යන්න මිස එය යෝජනා කරන්නාගේ ප්‍රවීණත්වය නොවේ. සැලකිය යුතු පිරිසක් අසතුටට පත් කිරීමට හේතු වන කරුණු ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයෙන් බැහැර කරනු ලැබේ.
අනාගතය සම්පූර්ණයෙන් දැනගත නොහැක. 2019දී වියත් මග විසින් සෞභාග්‍යයේ දැක්ම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය සම්පාදනය කරද්දී කෝවිඩ් අධි වසංගතය පැනනැගීම හා එහිදී ගත යුතු තීරණ ගැන දැන ගැනීමට ක්‍රමයක් නොතිබුණි. එබැවින්, ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයක් යනු අනිවාර්යයෙන්ම අසම්පූර්ණ එකකි.

එම අසම්පූර්ණභාවය තේරුම් ගත හැකි කරුණකි. එමෙන්ම, ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනවල පොරොන්දු ද වැරදි විය හැකිය. උදාහරණයක් වශයෙන්, විනාශය විද්‍යමාන වීමට පෙර වියත් මග නායකයකු වූ නාලක ගොඩහේවා මෙසේ පුරසාරම් දෙඩුවේය: “අපේ නායකයා වන ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා බලයට පත් වූ විට, අපි වසර ගණනාවක් තිස්සේ ගොඩනඟා ගත් ප්‍රතිපත්ති ජාතික ප්‍රතිපත්තිය බවට පත් විය. වසර හතරක් පුරාවට අනාගත රජයේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය කුමක් විය යුතුද යන්න පිළිබඳව වෘත්තිකයන් පිරිසක් සාකච්ඡා කළ මුත්, ඒ වෙලාවේ එය සිදු කළේ රට කරන අදහසින් නොවේ. ආපසු හැරී බලා වැරදී ඇති දේ විග්‍රහ කිරීමට සහ අප ලබාගත යුතුව තිබුණු සංවර්ධන වේගය සාක්ෂාත් කර නොගත්තේ මන්දැයි විග්‍රහ කරගැනීමට විපක්‍ෂයේ සිටීමෙන් අපට අවස්ථාවක් ලැබිණි.”

එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් දිරිගැන්වීමේ අරමුණින් රජය විශාල බදු කප්පාදුවක් ගෙනා බව ගොඩහේවා 2020 ජනවාරි මාසයේදී ආඩම්බරයෙන් ප්‍රකාශ කළේය. එමගින් සිදුකළේ රට බංකොලොත් කිරීම බව සහ අප කාගේත් ජීවන තත්ත්වයන් විඛාදනය කිරීම බව අද අපි දනිමු.

කලින් පැවති ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය මෙහිදී උදාහරණයට ගත්තේ එය ක්‍රියාත්මක වූ ආකාරය සහ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ ක්‍රියාවට නැංවීමේ ප්‍රතිඵල අප දන්නා නිසා සහ එහි හේතු-ඵල සම්බන්ධතා දැකීමට පහසු නිසාය. 2024 පොරොන්දුවල ආදීනව පාක්ෂිකයන්ට සහ රැවටුණ අයට ඒත්තු ගැන්වීම මේ මොහොතේ එතරම් පහසු නැත. නමුත් වුණායින් පසු කියලා වැඩක් නැත.

ජාතික ජන බලවේගයේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය

ජාජබ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය ද වියත් මග/ පොහොට්ටු ප්‍රතිපත්ති ලේඛනය වැනිම එකකි. එය වෙනුවෙන් වැඩ කළ කණ්ඩායම් දහය වසර හතරකට අඩු වැඩි කාලයක් වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කරන්නට ඇත. ඔවුන් බොහෝ විට 2019-2022 විනාශයට දායක වූවන්ට වඩා වෙනස් පුද්ගලයින් ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයට ඇතුළත් කරන්නට ඇත. එහෙත් ජාජබ පොරොන්දු සියල්ල කියූ ලෙසම ක්‍රියාත්මක කළහොත් ප්‍රතිඵලය කලින් අවස්ථාවට වඩා වෙනස් නොවනු ඇත. ආදායම අඩු වනු ඇත; වියදම් වැඩි වනු ඇත. ණය ගැනීම වැඩි කළ යුතු අතර ණය ගෙවීමේ හැකියාව අඩු වනු ඇත. ආර්ථික අර්බුදය නැවත පැනනැගීම නොවැළැක්විය හැකිය.

ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයක් සම්පාදනය කිරීම නරක දෙයක් නොවේ. අපේක්ෂකයාගේ චරිතය හෝ පක්ෂයේ වටිනාකම් සහ තේරී පත් වුවහොත් ඔවුන් විසින් අනුගමනය කිරීමට ඉඩ ඇති සමස්ත දිශානතිය පිළිබඳව එමගින් බොහෝ දේ උකහා ගත හැක. ප්‍රශ්නය වන්නේ දේශපාලකයන්, විශේෂඥ දැනුම සහ පිටකොන්ද යන දෙකම නැති නිලධාරීන් සහ සාමාන්‍ය ජනතාව ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනවල ඇති කරුණු සහ එමගින් කළ හැකි දේ ගැන නැති වැදගත් කමක් දීමයි.

ඉටු කරන පොරොන්දු මොනවාද?

අපගේ පෞද්ගලික ජීවිතයේදී, අපි බොහෝ දෙනෙකු පොරොන්දු දීමට පෙර ඒවා ඉටු කිරීමට අවශ්‍ය කාලය, මුදල්, හැකියාව වැනි සම්පත් තිබේදැයි සලකා බලන්නෙමු. එසේ නොකරන අයට මිතුරන් හා කීර්තිය ඉක්මනින් නැති කර ගැනීමට සිදු වේ. ඇතැම් විට, ප්‍රතිවිපාක වඩාත් බරපතල විය හැකිය.

දිගු කලක් තිස්සේ අපේ දේශපාලකයන් හැසිරුණේ වෙනස් ආකාරයකටය. ඔවුන් පොරොන්දු දුන්නේ සම්පත් සම්බන්ධයෙන් කිසිදු තැකීමක් නොකරමිනි. මුදල් මැවිය හැකි වනු ඇතැයි ඔවුහු සිතූහ. එසේත් නැතිනම් නූතන මූල්‍ය න්‍යාය ඇදහු ඩබ්ලිව්.ඩී. ලක්ෂ්මන් වැන්නවුන් කී දේ ඔවුහු විශ්වාස කළහ. අපේ ඡන්දදායකයින් ඡන්ද ලබා දුන්නේ වැඩිපුරම දීමනා පොරොන්දු වූ අයටය. අපගේ බංකොලොත්භාවයට හේතු වූයේ දූෂණයට වඩා එම යථාර්ථවාදී නොවන පොරොන්දු ඉටු කිරීමට යාමයි. වඩාත්ම යථාර්ථවාදී නොවන පොරොන්දු දුන් අයට ඡන්දය දුන් අප ද මෙම දෝෂාරෝපණයෙන් කොටසක් බෙදා ගත යුතුය.

දැන් තත්වය වෙනස්ය. රාජ්‍ය මූල්‍ය විනය නීතිගත කර ඇත. අපි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 2.3ක අවම ප්‍රාථමික අතිරික්තයක් (ණය සහ පොළී පසෙකින් තබා, වියදම්වලට වඩා වැඩි රාජ්‍ය ආදායමක්) පවත්වා ගත යුතුය. බදු රහිත ආදායම් සීමාව මසකට රු. 150,000 දක්වා ඉහළ දැමීම වැනි ආදායම අත්හරින සෑම අවස්ථාවකම වුනු පාඩුව වෙනත් තැනකින් පියවා ගැනීමට සිදුවේ. තැන්පතු පොළී මත රඳවා ගැනීමේ බද්දේ ප්‍රතිශතය දෙගුණ කිරීම මගින් කලේ මෙයයි.
නව වියදම් සඳහා ද එය අදාළ වේ. ජාජබ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය මගින් රාජ්‍ය සේවකයින් සඳහා අඩු පොළී සහ දිගු ආපසු ගෙවීමේ කාලයන් සහිත නිවාස ණය සහ නිල නිවාස වැනි පොරොන්දු ලබා දී තිබේ. වාණිජ හෝ රාජ්‍ය බැංකු මගින් අඩු පොළී ණය ලබා දිය හැකිය. එහෙත්, පොළී සහනාධාරවල පිරිවැය රජය විසින් බැංකුවලට ලබාදිය යුතුය. රාජ්‍ය සේවකයින් සඳහා නිල නිවාස වෙනුවෙන් වන වියදම නම් සම්පූර්ණයෙන්ම රජය විසින් දැරිය යුතුය.

තරුණ තරුණියන්ට ස්වෝත්සාහයෙන් තමන්ගේම නිවසක් ලබා ගැනීම අතිශය දුෂ්කර වී ඇත. රාජ්‍ය සේවකයින් අත්විඳින නිවාස දුෂ්කරතා හේතුවෙන් රාජ්‍ය ආයතනවල ඵලදායිතාව අඩු වී ඇත. මේවා අවධානයට ලක්විය යුතු සැබෑ ගැටලු‍ වේ. එහෙත්, අරමුදල් නැත. සැබෑ නව්‍ය විසඳුම් සොයා නොගතහොත්, මෙම පොරොන්දු ඉටු කළ නොහැකිය.

ජාතික ජන බලවේගය ද ලබාදී තිබෙන්නේ වැඩි ප්‍රමාණයක් ඉටු කළ නොහැකි පොරොන්දුය. ඒ බව දැන දැනම අපි ඒවා ඉටු කරන්නැයි ඔවුන්ට බල කළ යුතුද? එසේ කිරීම විනෝදජනක විය හැකි මුත් එය ඵලදායී ක්‍රියාමාර්ගයක්ද? ජනාධිපති ගෝඨාභය කළාක් මෙන් ඔවුන් ද පොරොන්දු ඉටු කිරීමට උත්සාහ කළහොත්, අප සියල්ලන්ටම සිදුවන්නේ නැවත පෝලිම්වල ලැගීමට සහ/හෝ පැලවත්ත මූලස්ථානය වැටලීමටයි.

වතුර බෝතලේට ප්‍රමිතියක් තිබේද?

2024 දෙසැම්බර් 06 වැනි දින මාවනැල්ල, හෙම්මාතගම ප්‍රදේශයේ ආයතනක් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයෙන් නිකුත් කළ ලියාපදිංචි සහතිකය ඉකුත්ව තිබියදී, එම තොරතුරු ව්‍යාජ ලෙස යොදාගනිමින් පානීය ජල බෝතල් නිෂ්පාදනය කරමින් සිටියදී පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියෙන් අත්අඩංගුවට ගෙන තිබිණි.
වර්තමානය වන විට පානීය ජල බෝතල් අලෙවි කිරීම දැවැන්ත ව්‍යාපාරයක් බවට පත්ව ඇත. නිෂ්පාදකයන්, බෙදා හරින්නන් හා අලෙවි කරන්නන්ගේ ප්‍රමාණයද මේ සමග වැඩි වී ඇති අතර පවතින තරඟකාරිත්වය හමුවේ වැඩි ලාභයක් ඉපැයීමේ අරමුණින් පානීය ජලය හා ඇසුරුම්වල ගුණාත්මකභාවය හා ප්‍රමිතිය පිළිබඳව සැලකිල්ල අඩු වී ඇති බවද නිරීක්ෂණය වේ.
පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරි පනතට අනුව තමන්ට නොමැති ප්‍රමිතියක් හෝ අනුග්‍රාහකත්වයක් ඇති බවට ව්‍යාජ ලෙස හුවා දැක්වීම වරදක් වන අතර ඕනෑම ව්‍යාපාරික ආයතනයකට එරෙහිව නඩු පැවරීමට පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරියට බලතල ඇත.

ප්‍රමිතියක් සඳහා නීති

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලියාපදිංචි කිරීමෙන් තොරව වෙළඳපොළට පානීය ජල බෝතල් නිකුත් කළ නොහැකිය. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය, ශ්‍රී ලංකා ප්‍රිමිති ආයතනයේ සමග ඇති කරගත් අවබෝධතා ගිවිසුමකට අනුව ප්‍රමිති ආයතනය අදාළ නිෂ්පාදනයේ තත්ත්ව පරීක්ෂණයක් කිරීමෙන් අනතුරුව බලපත්‍ර ලබාදීම සම්බන්ධයෙන් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට නිර්දේශයක් නිකුත් කරනු ලබයි.

1980 අංක 26 දරන ආහාර පනත ප්‍රකාරව ආහාර උපදේශක කමිටුව විමසා 2005 නොවැම්බර් 21 දින එවක සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා විසින් අංක 1420/4 දරන අති විශේෂ ගැසට් පත්‍රයකින් බෝතල් කරන ලද හෝ අසුරන ලද ස්වාභාවික හා බෝතල් කරන ලද හෝ අසුරන ලද පානීය ජලය ආනයනය කිරීම හා බෙදා හැරීම සඳහා ප්‍රධාන ආහාර බලධරයාගෙන්ම ලියාපදිංචි කිරීමේ සහතිකයක් ලබා නොගෙන කරනු නොලැබිය යුතුය යන්න අදාළ ගැසට් පත්‍රයක් නිකුත් කරමින් පවසා තිබුණි.

1989 ජුනි මස 02 දින 568/13 දරන අති විශේෂ ගැසට් පත්‍රයේ පළකරන ලද 1988 ආහාර නියෝගවල සඳහන් සනීපාරක්ෂක අවශ්‍යතා (බෝතල් කරන ලද හෝ අසුරන ලද පානීය) ජලය නිෂ්පාදන සම්බන්ධයෙන් අදාළ විය යුතු බවත් බෝතල් කළ හෝ අසුරන ලද පානීය ජලය, නිපදවන පරිශ්‍රයක් ලියාපදිංචි කිරීම සඳහා ප්‍රමිති ආයතනයෙන් සහතිකයක් ගැනීමෙන් අනතුරුව සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලියාපදිංචි විය යුතු බවත් සඳහන් කර ඇත.

එම ලියාපදිංචිය සඳහා නිෂ්පාදන ආයතනයේ ලියාපදිංචිය ලබා ගැනීමට අපේක්ෂිත පරිශ්‍රයේ සම්පූර්ණ ලිපිනය, නිෂ්පාදනය කරනු ලබන හෝ නිෂ්පාදනය කිරීමට යෝජිත ආහාර වර්ගයේ ස්වභාවය, සමාගමේ ස්වභාවය, ලංකා ප්‍රමිතිය ආයතනයේ සහතිකය යන ලේඛන ඉදිරිපත් කළ යුතු බව ගැසට් පත්‍රයේ සඳහන් කර ඇත.

අදාළ පානීය ජල බෝතල්වල ගුණත්වය, මූලාශ්‍ර ජලයේ ගුණාංග, අවසාන නිෂ්පාදනයේ ගුණාංග (සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ නිර්දේශිත ප්‍රමිතීන්ට අනුකූලවේද යන්න මෙහිදී විමසා බලනු ලබයි), පානීය ජල බෝතල් සමස්ත නිෂ්පාදනය පිළිගත් තත්ත්ව පාලන ප්‍රමිතීන් යටතේ සිදුවනවාදැයි ප්‍රමිති ආයතනය සොයා බලන අතර පරිසරයට ඇති කරන බලපෑම් පාරිසරික බලපෑම් අවම වන අන්දමින් අදාළ ජල මූලාශ්‍රයෙන් ලබාගත හැකි ජලය පිළිබඳව තක්සේරුවක් සඳහා ප්‍රමිති ආයතනය භූ විද්‍යාඥයන්ගේ සහය ලබා ගැනීමෙන් පසු ප්‍රමිති සහතික නිකුත් කරනු ලබයි. ඒ අනුව පාරිභෝගිකයන් තමන් මිලදී ගන්නා ජල බෝතලයෙහි සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අනුමත අංකය සහ ීඛී සහතිකය තිබේ දැයි පරීක්ෂා කළ යුතුය.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අනුමැතිය

2005 ආහාර (බෝතල් කළ හෝ ඇසුරුම් ජලය) සම්බන්ධ රෙගුලාසියේ 3(4)යේ වගන්තියට ප්‍රකාරව කිසියම් පරිශ්‍රයක් ප්‍රධාන ආහාර බලධාරියා විසින් ලියාපදිංචි කොට ඇත්තේ නම් මිස කිසිම පුද්ගලයෙකු විසින් එම පරිශ්‍රයන් පානීය ජල බෝතල් කිරීම හෝ ඇසුරුම් කිරීම සඳහා භාවිත නොකළ යුතුය. සෞඛ්ය අමාත්‍යාංශයේ ආහාර පාලන ඒකකය විසින් පානීය ජල බෝතල් නිෂ්පාදනාගාරයක් පවත්වාගෙන යෑම සඳහා දෙනු ලබන බලපත්‍රයේ උපරිම වලංගු කාලය වසර 3ක් වන අතර ව්‍යාපාරයේ අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යෑම සඳහා වලංගු කාල සීමාව ඉක්මවූ පසු නැවතත් පානීය ජල බෝතල් නිෂ්පාදනාගාරයේ ලියාපදිංචිය අලු‍ත් කළ යුතුවේ.

සෞඛ්ය අමාත්‍යාංශයේ ආහාර පාලන ඒකකයේ වෙබ් අඩවියේ අවසන් වරට උඩුගත කර ඇති පරිදි පානීය ජල බෝතල් දේශීය නිෂ්පාදකයින්ගේ ලැයිස්තුවක් නිරීක්ෂණය කරන ලද අතර එහි ලියාපදිංචි නිෂ්පාදකයින්ගේ ප්‍රමාණය 219කි. මෙම ක්‍රියාවලියට සමගාමීව ආහාර ප්‍රමිතිකරණයන්හි යෙදී සිටින රාජ්‍ය ආයතනය වන ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිති ආයතනයේ ලියාපදිංචි බලපත්‍ර ලබාගෙන ඇති ජල බෝතල් නිෂ්පාදකයින් කවුරුන්දැයි 2024 නොවැම්බර් 01වැනි දින ප්‍රමිති ආයතනයට ලියුම්කාරිය විසින් තොරතුරු දැනගැනීමේ අයදුම්පතක් යොමු කළ අතර එහිදී ප්‍රමිති ආයතනයේ වැඩ බලන ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂ බී.සී.ජේ. ප්‍රනාන්දු පිළිතුරු ලබාදෙමින් පවසා ඇත්තේ අදාළ ජල බෝතල් නිෂ්පාදකයින්ගේ ආයතන ලැයිස්තුව වෙළෙඳ නාම හා ලිපිනයේ යන විස්තර ප්‍රමිති ආයතනයේ වෙබ් අඩවියේ සඳහන් කර ඇති බවය.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ජල බෝතල් 219ක් ලියාපදිංචි වී සිටියත් එම පානීය ජල බෝතල් නිෂ්පාදකයින් අතරින් ප්‍රමිති සහතිකය ලබා ගෙන ඇත්තේ ජල බෝතල් නිෂ්පාදකයින් 92ක් පමණක් බව ලංකා ප්‍රමිති ආයතනයේ වෙබ් අඩවිය නිරීක්ෂණය කළ පසු අනාවරණය විය. ඒ අතරින් සමහර ජල බෝතල් නිෂ්පාදන බලපත්‍රලාභීන් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ වලංගු ලියාපදිංචියක් නොමැතිව කිසියම් හෝ ආකාරයකට පානීය ජල බෝතල් නිෂ්පාදන කටයුතු සිදු කර ගෙන යන බව නිරීක්ෂණය විය.

නීති කැඩීම් මීට පෙරත්

ලංකාව තුළ ගුණාත්මක පානීය ජල බෝතල් නිෂ්පාදනය හා බෙදාහැරීම සම්බන්ධයෙන් රාජ්‍ය ආයතනවල සහභාගිත්වය පිළිබඳව කාර්ය සාධන විගණනයක් 2012/ 2013 වර්ෂවලදී දෙපාර්තමේන්තුවෙන් සිදුකර තිබිණී. එහිදී අනාවරණය වී තිබුණේ 2012 දෙසැම්බර් 28 දිනට ප්‍රමිති ආයතනයේ ලියාපදිංචි බලපත්‍රලාභින් 59 දෙනෙකු සිටි බවත් එදිනට මෙම බලපත්‍රලාභීන් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලියාපදිංචි වීම පිළිබඳව පරීක්ෂා කර බැලීමේදී බලපත්‍රලාභීන් හය දෙනෙකුහට සෞඛ්ය අමාත්‍යාංශයේ වලංගු ලියාපදිංචියක් නොමැති බවත්ය. එම නිෂ්පාදකයින් පෙර ලියාපදිංචියේදී ලබාගන්නා ලද අංක භාවිත කරමින් නිෂ්පාදන කටයුතු කරගෙන යන බවත් නිරීක්ෂණය වී ඇති බවත් ලියාපදිංචි කළ කාල සීමාව ඉකුත් වූ පසුත් ප්‍රමිතිය ආයතනයේ ලියාපදිංචි බලපත්‍ර ලබාගෙන නිෂ්පාදන කටයුතු පවත්වාගෙන ගොස් ඇති බවත් විගණනයේ දී අනාවරණය වී ඇත.
විගණනයේ දී සිදුකළ රස පරීක්ෂක වාර්තාවලට අනුව ජල සාම්පල්වල පැවතිය යුතු රසායනික සංයුතිය පිළිබඳව වාර්තා අනුව ඒවා අපේක්ෂිත මට්ටම ඉක්මවා තිබුණද එම ජල බෝතල් වෙළඳපොළට නිකුත් කර ඇති බවත් හෙළි වී ඇත.

පාලන මිල වරින් වර වෙනස් වේ

2003 අංක 09 දරන පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය පනතෙහි 20(5) වගන්තිය යටතේ ක්රියාකරමින් 2016 ජූලි 14 දින අංක 1975/68 දරන රජයේ අතිවිශේෂ ගැසට් පත්රය මගින්ද නැවත 2018 මැයි මස 04 වන දින අංක 2069/42 නිකුත් කරන ලද විශේෂ ගැසට් පත්රයෙන් ද බෝතල් කළ පානීය ජල බෝතල් වලට උපරිම සිල්ලර මිලක් නියම කරන ලදී. නැවත 2018 සැප්තැම්බර් 28 දින අංක 2090/46 දරන අති විශේෂ ගැසට් පත්රයෙන් නැවත දේශිය බෝතල් කළ පානීය ජලය වලට උපරිම සිල්ලර මිලක් හඳුන්වා දී එම උපරිම සිල්ලර සිල්ලර මිලට වැඩියෙන් වෙළඳාම් කිරීම, වෙළඳාම් කිරීම සඳහා ඉදිරිපත් කිරීම, වෙළඳාම් කිරීම සඳහා ප්රදර්ශනය කිරීම නොකළ යුතු බවට අති විශේෂ ගැසට් පත්රයක් නිකුත් කරන ලදී. ඒ අනුව මිලි ලීටර් 350 – මි. ලී. 499 ජලය බෝතලයක් රුපියල් 26.00ක්ද, මි. ලී. 500 – මි. ලී. 749 අතර පානීය ජලය බෝතලයක් රු 35.00ක්ද, ලීටර් 1 – ලීටර් 1.49ක පානීය ජල බෝතලයක් රු 50.00ක්ද වශයෙන්ම උපරිම සිල්ලර මිලක් නියම කරන ලදී.

දේශීයව බෝතල් කළ පානීය ජලය සඳහා පනවා තිබූ උපරිම සිල්ලර මිල ඉවත් කරමින් 2022 මාසයේ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියේ සභාපතිවරයාගේ අත්සනින් යුතුව ගැසට් නිවේදනයක් නැවත නිකුත් කර තිබුණු අතර මෙම ගැසට් නිවේදනය සමඟ දේශීයව බෝතල් කළ පානීය ජලය සඳහා උපරිම සිල්ලර මිලක් නියම කරමින් 2018 වසරේ සැප්තැම්බර් මස 28 වන දින නිකුත් කළ ගැසට් නිවේදනය අවලංගු කර තිබුණි.

ප්‍රමිතියෙන් තොර බෝතල්

කාලයක් පුරා පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරියට ප්‍රමිතියෙන් තොර පානීය ජල බෝතල් පිළිබඳව පැමිණිලි ලැබී ඇති බවත් ඉන් අනතුරුව ලංකාව තුළ අලෙවිකරන පානීය ජල බෝතල්වල සාම්පල් සෑම දිස්ත්‍රික්කයකින්ම රැස්කර රජයේ රස පරීක්ෂක, වෛද්‍ය පරීක්ෂණ ආයතන, නාගරික අනුජීවි රසායනාගාර හා කාර්මික තාක්ෂණ ආයතන වෙත යොමුකරවා පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියෙහි පරීක්ෂාවක් කර ඇති වාර්තාවලට අනුව පානීය ජල බෝතල් නිෂ්පාදන 37ක් ප්‍රමිතියෙන් තොර බව අනාවරණය වී ඇත.

ඉන් අනතුරුව පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය පනතේ 12(2) වගන්තිය යටතේ පොලිමර් ද්‍රව්‍යයන්ගෙන් සාදන ලද පානීය ජලය ඇසිරීම සදහා භාවිත කරන බඳුන්/බෝතල් සඳහා වන ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිත ීඛී 1038 අනිවාර්ය කරමින් වර්ෂ 2016 සැප්තැම්බර් මස 01වන දින සිට බලාත්මක වන පරිදි ගැසට් පත්‍රයක් නිකුත් කර තිබිණි.

පාරිසරික බලපෑම

භාවිතයෙන් අනතුරුව ඉවතලන ප්ලාස්ටික් ජල බෝතල් ලංකාවේ පරිසර දූෂණයට විශාල බලපෑමක් සිදු කරයි. මේ වන විට නිෂ්පාදකයාම තම නිෂ්පාදනයේ වගකීම ගතයුතු බවට ක්‍රියාමාර්ගයක් මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියෙන් සිදු කරනු ලබන අතර වෙළෙඳපොළට නිකුත්වෙන ප්ලාස්ටික් බෝතල් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කෙරෙහි නිෂ්පාදන සමාගම් උනන්දු කිරීමේ වැඩපිළිවෙළකට මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය යොමු වී ඇත. එහෙත් පුරවැසියන් කසළ බැහැර කරද්දී හෝ නිෂ්පාදන සමාගම් පාරීභෝගිකයන් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය සඳහා උනන්දු නොකරන බවත් නිරීක්ෂණය වේ.

 

බී.සී.ජේ. ප්‍රනාන්දු
වැඩ බලන ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂ

බෝතල් කළ ජලය සඳහා 894, 1038 යන ප්‍රමිතීන් නම් කරගෙන ප්‍රමිතිය ආයතනය විසින් ීඛී සහතිකය ලබාදීම සිදුකරන අතර ඒ සඳහා බලපත්‍රයක් කර්මාන්තශාලා වෙත ලබා දෙනු ලැබේ. බෝතල් වතුරවලට එස්එල්එස් ලාංඡනය අනිවාර්ය භාණ්ඩයක් නොවන නමුත් ඒ සඳහා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශ ලියාපදිංචි අංකය අනිවාර්ය වන අතර පානීය ජල බෝතලය මත එම අංකය ප්‍රදර්ශනය කිරීමද අනිවාර්යයෙන් කළ යුතුවේ.

ප්‍රමිති ආයතනයේ සහතිකයක් ලබා නොගෙන වෙළඳපොළේ බෝතල් කළ පානීය ජලය විකිණීමට ඇද්දැයි පරීක්ෂාවක් ප්‍රමිති ආයතනය කර ඇතිද?

අපගේ වෙළෙඳපොළ සාම්පල් ගන්න අවස්ථාවේ දී එවැනි පරීක්ෂාවන් සිදු කරනු ලබන අතරට අමතරව පාරිභෝගික පැමිණිල්ලක් මාර්ගයෙන් හෝ එවැනි දැනුම් දීමක් සිදු වුවහොත් ඒ පිළිබඳව ප්‍රමිති ආයතනය විසින් කටයුතු කරනු ලැබේ.

පරීක්ෂාවන් කළ ප්‍රමිතියෙන් තොර පානීය ජල බෝතල් වෙළඳ නාම අවලංගු කිරීමට කටයුතු කර ඇතිද?

ප්‍රමිතියෙන් තොර පානීය ජල බෝතල් සඳහා එස්එල්එස් ලාංඡනය ලබා නොදෙන අතර යම් හෙයකින් එම ලාංඡනය සහිත පානීය ජල බෝතල් ප්්‍රතීන්ට අනුකූල නොවන බව සනාථ වුවොත් එම බලපත්‍රය අහෝසි කිරීමට ප්‍රමිති ආයතනය ක්‍රියා කරන ලබයි. පසුගිය වසර පහ ඇතුළත ඉහත ප්‍රමිතීන්ට අනුකූල නොවීම හේතුවෙන් බලපත්‍ර අවලංගු කිරීම් කිසිවක් කර නොමැති බව වැඩිමනත් දන්වා සිටිමු.

උත්තරයක් විය යුතු විපක්ෂය ප්‍රශ්නයක් වීම

යුද්ධය අවසන් වී අවුරුදු පහළොවකුත් අවසන් ය. එහෙත් යුද්ධය විසින් ඇති කළ චෛතසික ඌරුව තවම එසේමයි. ජාතික ආරක්ෂාව ගැන ඇති ‘බිය’ ජනතා සන්තානය පතුලේ තැන්පත්ව ඇති බැවිනි. මේ බිය, සැබෑවට වඩා ප්‍රබන්ධයකට සමීපද යන්න වෙනම ප්‍රශ්නයකි. වැදගත් වන්නේ, එවැනි ධාරණාවක් ජනතා සිත්සතන් තුළින් ඕනෑම මොහොතක මතු කරගැනීමට ඇති ශක්‍යතාවයි. මෙවර අයවැයෙන් මීට කලින් වසරවලටත් වඩා මුදල් ප්‍රමාණයක් ආරක්ෂක අංශ සඳහා වෙන් කර තිබේ. ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ බිය ඒ තරමට තවමත් ජීවමානයි. ‘අවසාන දෙමළාගේ හමෙන් හැදූ සපත්තුවක් පය ලන තෙක් නින්ද යන්නේ නැතැ’ යි කී දකුණේ සිංහල මන්ත්‍රීවරයෙකු වන කේ. එම්. පී. රාජරත්න වැඩි කාලයක් ජාතිවාදයෙන් වැජඹුණේ නැත. නීතිඥයෙකු වශයෙන් පසු කලෙක අලුත්කඩේ උසාවි සංකීර්ණයේ කොරිඩෝවේ යම් තැනක කබල් පුටුවක වාඩි වී නඩු ‘හිඟාකන’ සිනාව දාගෙන ඔහු සිටිනවා කෙනෙකුට දැකගත හැකි විය. ඒ ඔතෑනි ජාතිවාදයේ හරය යුද්ධය විසින් විශාල විපර්යාසයකට ලක්කර තිබේ. අදත් ගම්මන්පිල හෝ විමල් වීරවංශ වැනි කෙනෙකුට තවත් fදාස්තර සාෆි කෙනෙකු ගැන හිනාවෙවී කතා කළ හැකිය. රාජරත්නට නොතිබුණු මාධ්‍ය කැමරා සමග ප්‍රචාරණ යාන්ත්‍රණයක වාසිය මේ පිරිසට තිබීම ඔවුන්ගේ කර්තව්‍යය තවත් පහසු කර තිබේ. ළැව්ගින්නකට සුළං අවශ්‍ය කෙරේ. රූපකාත්මකව ගත්තොත්, හොලිවුඩ් සිහින පුරවරය විනාශ කෙළේ ගින්න නොව, සුළඟයි.

ජාතික ප්‍රශ්නය තිරසාරව විසඳන තෙක් මේ සුළඟෙන් අප පරිස්සම් විය යුතුය. ජාතිවාදය නමැති කාරණය ආර්ථික සහ දේශපාලනික සාධකවලට සපුරා ඌනනය කිරීම සමග අපේ එකඟත්වයක් නැතත්, ආණ්ඩුවක දේශපාලනික/ආර්ථික අසාර්ථකත්වයක්, ජාතිවාදී වේශයකින් හිස එසවීමේ අවකාශයක්, ප්‍රතිගාමී කඳවුර පැත්තෙන් නිර්මාණය වීමේ විභවය ඇති බව අප පිළිගත යුතුය. 2015-2019 යහපාලන ආණ්ඩුවේ සාමාන්‍ය අසාර්ථකත්වයක් සුවිශේෂී අසාමාන්‍යයක් බවට පත්කෙළේ, අන්තවාදී මුස්ලිම් ත්‍රස්තවාදී කල්ලියක සේවය තමන්ගේ බල ව්‍යාපෘතිය සඳහා යොදාගැනීමට ජාතිකවාදී කඳවුර සමත් වීමෙනි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ රජ කරවීම සඳහා යොදාගැනුණේ ඒ මාර්ගයයි.

එකම සහනයකට ඇත්තේ එවැනි ජාතිවාදී හිස එසවීමකට වර්තමාන ආණ්ඩුව කිසිසේත් ඉඩ දෙන එකක් නැතැයි යන විශ්වාසය පමණි. එහෙත්, මෙම ආණ්ඩුවේ වෙනත් කටයුතු සම්බන්ධයෙන් මේ වන විට යම් අසහනයක් සමාජය තුළ මතුවෙමින් පවතී. ඒ සඳහා නිමිති වන ඇතැම් කරුණු යුක්තියුක්තයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, එමිල් රන්ජන් ළමාහේවා නමැති හිටපු බන්ධනාගාර අධිකාරීවරයාට මේ රජයේ අධිකරණ ඇමතිවරයා අතින් සම්මානයක් පිරිනැමීමේ සිද්ධිය ගත හැකිය. වැලිකඩ බන්ධනාගාරයේ සිරකරුවන් පිරිසක් ඝාතනය කිරීමේ සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් මහාධිකරණයෙන් වැරදිකරු වූ ඔහු මරණ දණ්ඩනයට නියම විය. පසුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන ලද අභියාචනයකින් ඔහු නිදහස් විය. වාර්තා වන අන්දමට, මේ පුද්ගලයාට තමන් අතින් සම්මානයක් පිරිනැමීමට මෙය අවස්ථාවක් වන බව ඇමතිවරයා දැන සිට ඇති බවක් නොපෙනේ. එහෙත් ඒ ‘නොදැනුවත්කම’ නිදහසට හේතුවක් නොවේ. අසෝක රන්වල කතානායක තනතුරට පත්කිරීමත් එවැනිම ‘නොදැනුවත්කමක්’ හේතුකොටගෙන සිදු වී ඇතත් මාලිමා නාමයට එයින් ඇති වූ හානිය සුළුපටු නොවේ. අනිත් අතට, මෙවැනි සාධාරණ පදනමක් නැති තවත් කරුණු මෙම ආණ්ඩුව කෙරෙහි ඇති විශ්වාසය බිඳවීම සඳහා ඇතැමුන් පාවිච්චියට ගනිමින් සිටින බවකුත් පෙනේ. මෑතකදී, ආණ්ඩු පක්ෂයේ මන්ත්‍රීවරයෙකු සහ මන්ත්‍රීවරියක පිළිබඳ අපහාසාත්මක ප්‍රචාරයක් ගෙන ගියේ එවැනි අරමුණු පෙරදැරිවයි. මෙලෙසින්, සාධාරණ සහ අසාධාරණ නිමිති පදනම් කරගෙන මේ ආණ්ඩුවට එරෙහිව යම් අප්‍රසාදයක් ඇති වෙමින් තිබෙන බවක් පෙනේ.

ගිය වර මේ කොලමේ සඳහන් කළ එක් කාරණයක් වෙත නැවත යාමට කැමැත්තෙමි. එනම්, මොන හේතුවක් නිසා හෝ ප්‍රගතිශීලි ආණ්ඩුවක් පෙරළා දැමීමෙන් පසු බිහි වනු ඇත්තේ ඊට වඩා හොඳ ආණ්ඩුවක් නොව, ඊටත් වඩා පිරිහුණු, අන්ත දක්ෂිණංශික ආණ්ඩුවක් බවයි. දක්ෂිණාංශික ආණ්ඩුවක් පිරිහීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් පත්වෙන අලුත් ආණ්ඩුවක් සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රගතිශීලී වන්නා සේම, ප්‍රගතිශීලි ආණ්ඩුවක් පිරිහීමට පත්වීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් අලුතෙන් පත්වෙනු ඇත්තේ, අන්ත ප්‍රතිගාමී දක්ෂිණාංශික ආණ්ඩුවකි. නාමල් රාජපක්ෂගේ සිට උදය ගම්මන්පිල දක්වා වන, මේ රට විවිධාකාරයෙන් නසරානි කළ නිඝණ්ටයන්ගේ වර්තමාන චණ්ඩි කතා දෙස බලන විට, මේ ආණ්ඩුව යම් ආකාරයක පරිහානියට පත්වෙයි නම්, එම අවදානමෙන් බේරාගැනීමේ සදාචාරමය වගකීමක්, ආණ්ඩුව සමග දෘෂ්ටිවාදීමය වශයෙන් මොන වෙනස්කම් තිබුණත්, ප්‍රගතිශීලි කොටස් වෙත පැවරෙන බව කිව යුතුය.

එහෙත් එය එසේම වේදැයි සැකයක් තිබේ. විවිධ හේතු නිසා, මේ ‘ප්‍රගතිශීලී’ යැයි ගැනෙන පිරිස් අතීතයේ අනන්තවත් අසාර්ථක වී ඇති හෙයිනි. ඒ නිසා, මෙවරත් සිය වගකීම් ඉටු කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් අසාර්ථක වූවොත් යන සැකය නිසාම, දෙවැනි විසඳුමක් ගැනත් සලකා බැලීම වටී. ප්‍රධාන විපක්ෂය වැදගත් වන්නේ එහිදී ය.

නිදහසේ පටන් පසුගිය වසර දක්වාම, පවතින ආණ්ඩුවක් පරාජය වන අවස්ථාවකදී ප්‍රධාන විපක්ෂය අලුත් ආණ්ඩුව බවට පත්වීම සාමාන්‍ය මාදිලිය විය. පළමු වරට, ගිය වසරේදී එම සම්ප්‍රදාය කැඩුණි. ප්‍රධාන විපක්ෂයට උඩින් තුන්වැනි බලවේගයක් බලයට පත්විය. රනිල් වික්‍රමසිංහ පිට පිට පරාජය වීම හේතුවෙන් එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ නායකත්වයට ඔහු නුසුදුස්සෙකු වන බවට සජිත් ප්‍රේමදාස එතෙක් කියමින් සිටි තර්කය වර්තමානයට අදාළ කළහොත්, තමා නායකත්වය දරන ප්‍රධාන විපක්ෂයට උඩින් පැමිණි තුන්වැනි බලවේගයකට පරාජය වූ ප්‍රථම විපක්ෂ නායකයා තමා මිස වෙන කෙනෙකු නොවන බවත් සජිත් ප්‍රේමදාස ඔළුවට ගත යුතුය. ප්‍රශංසාවක් විලසින් නොවූවත්, රනිල් වික්‍රමසිංහ හැම විටම පරාජය වී ඇත්තේ බලගතු ආණ්ඩුවකට හෝ බලගතු ප්‍රධාන විපක්ෂයකට බව අමතක කළ යුතු නැත.

අප ඉහතින් කතා කරමින් සිටි අවදානම, එනම් මෙම ආණ්ඩුව යම් ක්‍රියා සන්තතියක් හේතුවෙන් අර්බුදයට ගියොත්, එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් අන්ත දක්ෂිණාංශික, ප්‍රතිගාමී බලවේගයක් බලයට පත්වීම වැළැක්විය හැකි අතරමැද බළකොටුව වන ප්‍රධාන විපක්ෂය ඒ කාර්යය සඳහා මොන තරම් ශක්තිමත්ද යන්න ඉදිරියේදී මතුවීමට ඇති බරපතළ ගැටලුවකි. මෙහිදී, එකී විපක්ෂ නායකයාගෙන්, නිකමට මෙන් ඇසිය යුතු ප්‍රශ්නයක් තිබේ. පාසල්වලට බස්රථ බෙදා දීමේ ව්‍යාපෘතිය දැන් ඔහු නතර කර ඇත්තේ ඇයි? ඊට කලින්, පන්සල්වලට රුපියල් 50,000 බැගින් බෙදාදීමේ ව්‍යාපෘතිය පසුව නතර කෙළේ ඇයි? හම්බන්තොට කාන්තාවන්ට (මගේ මතකයේ හැටියට) මහන මැෂින් ලබා දීමේ ව්‍යාපාරය පසුව නතර කෙළේ ඇයි? දාගැබ් පන්සීයක් ගොඩනැඟීමට ප්‍රතිඥා දුන්නේ ඇයි? එහිදී අපට පැමිණිය හැකි නිගමනය වන්නේ, ඒ සියල්ල අයත් වන්නේ, බලයට පත්වීම අරමුණු කරගෙන දියත් කරමින් සිටි ළදරු දේශපාලනයකට බවයි. එසේම, හිතූ තරම් ප්‍රතිලාභ ඉන් අත්වී නැති බව වටහාගත් විට ඒ ළදරු දේශපාලනය දැන් අතහැර දමා ඇති බවයි. එහෙත්, සියල්ලටම කලින්, එවැනි චර්යාවක් ‘දේශපාලනය’ වශයෙන් ගැනීමට, වඩාත් නිවැරදිව කිවහොත්, ‘මහපොළොවේ දේශපාලනය’ වශයෙන් ගැනීමට සජිත් ප්‍රේමදාස යොමු වුණේ කෙසේද? ඒ වනාහී, කතාවේදී ඔහු යොදාගන්නා අනවශ්‍ය නාම විශේෂණ සහ ක්‍රියා විශේෂණ බහුල ව්‍යාජ විදග්ධ ආටෝපයේම අනිත් පැත්තේ නිරූපණයකි.

මා දන්නා තරමින්, ඔහු ජාතිවාදියෙක් නොවේ. එහෙත් සංස්කෘතිය යනු, සිංහල-බෞද්ධ සංස්කෘතිය යැයි තදින් හිසින් ගත් කෙනෙකි. ඒ සම්බන්ධයෙන් ඔහු නොදන්නා කාරණය වන්නේ, ඒ විෂයයේදී ඉතා පහසුවෙන් ඔහු පරාජය කිරීමට හැම හැකියාවක්ම රාජපක්ෂලාට සහ රාජපක්ෂලාගේ කඳවුරට ඇති බවයි. සංස්කෘතිය පිළිබඳ ඔහුගේ පටු අර්ථකථනය තුළ ‘සංස්කෘතික මිනිසාට’ තැනක් නැත. නතාෂා එදිරිසූරිය ඒක පුද්ගල ප්‍රසංගයකදී කළ එක්තරා ආගමික ප්‍රකාශයක් හේතුවෙන් අත්අඩංගුවට පත් වූ අවස්ථාවේ ඇගේ කලා ප්‍රකාශනයේ නිදහස වෙනුවෙන් සහ එදා ආණ්ඩුවේ කලා/සංස්කෘතික මර්දනයට එරෙහිව විපක්ෂ නායකයා වශයෙන් වචනයක්වත් කීමට ඔහු ඉදිරිපත් වුණේ නැත. හේතුව, සිංහල-බෞද්ධ සංස්කෘතිය වෙනුවෙන් කොන්දේසි විරහිතව පෙනී සිටීම, අනාගත රාජ්‍ය නායකයෙකු වශයෙන් තමා සමාදන්ව සිටිය යුතු ශීලයකැයි ඔහු සැලකීමයි. අවසානයේ, යුක්තිධර්මය ඉදිරියේ, එනම් අධිකරණයෙන් ඇයව නිfදාස් කොට නිදහස් කිරීමෙන් පසුවවත්, අවශ්‍ය අවස්ථාවේදී ඇය වෙනුවෙන් තමා මැදිහත් නොවීම, තමාගේ ‘ලිබරල්’ දේශපාලනයේ පුස්ස ඔප්පු කළ සිද්ධියක් වශයෙන් ඔහු සලකන්නට ඇතැයි මම නොසිතමි.

හාල් පොල් නැති වන විට ආණ්ඩු විරෝධයක් ජනතාවගේ පැත්තෙන් ඇති වීම යථාර්ථයක් වූවත්, හාල්-පොල් පොරොන්දු වන පක්ෂයක් බලයට පත්කිරීමට අද ජනතාව පෙළගැසෙන්නේ නැත. හඳෙන් හාල් ගෙනෙන පොරොන්දුවලට ඡන්දය පාවිච්චි කළ කාලය දැන් ඉක්ම ගොසිනි. ඇත්ත, තමන්ගේ ආගම සහ සංස්කෘතියට හානි පමුණුවන සිද්ධි සම්බන්ධයෙන් සිංහල බෞද්ධ ජනතාව (හෝ වෙනත් ඕනෑම ජනතාවක්) අසහනයට පත්විය හැකිය. එහෙත් චෛත්‍යය පන්සීයක් කරවන පොරොන්දුව නිසා හෝ පන්සල්වලට රුපියල් පනස් දහසක් බෙදාගෙන ගිය පක්ෂයක් වූ පමණින් හෝ ජනතාව එම පක්ෂයට ඡන්දය දෙන්නේ නැත. මාලිමාව බලයට පත්වුණේ ඒ කිසිවක් නොකරමිනි. ඔවුන් මේ සා දැවැන්ත ආකාරයෙන් බලයට පත්වීමේ රහස කුමක්ද? ඔවුන් කෙරෙහි ජනතාව තුළ තිබූ විශේෂ විශ්වාසයකට වඩා, රාජපක්ෂ, වික්‍රමසිංහ සහ ප්‍රේමදාස නියෝජනය කළ දේශපාලනයේ ව්‍යාජය සහ බොරුව කෙරෙහි ඔවුන් තුළ ඇතිව තිබූ කෝපය සහ ජුගුප්සාව, ඉවසීමේ සීමාව ඉක්ම යාමයි.

මේ අවසාන වැකියෙන් කියැවෙන හරය, අනිත් පැත්තෙන් ගත් විට, මෙසේ ය: මාලිමා ආණ්ඩුවේ සංයුතිය පෙර නොවූ විරූවකි. එය පක්ෂ සභාගයක් නොව, ජනතා සභාගයකි. එහි හොඳ පැත්තක් සේම, නරක පැත්තක්ද තිබේ. හොඳ පැත්ත වන්නේ, පක්ෂ සභාගයක නැති අව්‍යාජත්වයක් එහි ගැබ්වීමයි. නරක පැත්ත වන්නේ, අසමාන සමාජ ස්තර රාශියක්, ආණ්ඩුකරණ යාන්ත්‍රණයක් තුළ කළමනාකරණය කරගැනීමේ සහ හසුරුවාගැනීමේ ගැටලුවයි. අවුරුදු පහකට කලින් මේ ආණ්ඩුව ගෙදර යැවිය හැකි යැයි සිතීම සිහිනයක් පමණක් වන මුත්, පිපිරීම් සහ දෙදරීම් ඇති නොවෙතැයි කැට තියා කිව නොහැක. එවැනි ගැටුම් ඇති වනු ඇත්තේ, නියත වශයෙන්ම, මාලිමාව නමැති විසම සංයෝජනයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් යැයි සිතිය හැකිය.
එවැනි තත්වයකදී, රාජපක්ෂලා නියෝජනය කරන ජාතිවාදී සහ ජාතිකවාදී ප්‍රතිගාමී බලවේග යළි හිස ඔසවනු ඇත්තේ, ප්‍රධාන විපක්ෂ නායකත්වයේ ‘අ-දේශපාලනය’ විසින් ඇති කරනු ලබන හිඩැස තුළිනි. එවැනි අයුතු වාසියකට ඉඩ නොතැබීමට නම්, බස් බෙදාදෙන, දාගැබ් ගොඩනඟන ළාමක දේශපාලනයෙන් කැඩී, මුහුකුරාගිය ලෞකික දේශපාලනයකට ප්‍රධාන විපක්ෂය විතැන් විය යුතුය. එහෙත්, මෙවර පරාජයෙන් පසු ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීවරුන් පත්කිරීම සම්බන්ධයෙන් පවා එකී විපක්ෂය කටයුතු කළ ආකාරයෙන් නැවතත් ඔප්පු කර ඇත්තේ කුමක්ද? (පාර්ශ්වකාර පක්ෂවලට බෙදා දීමෙන් පසු) තමන්ගේ පක්ෂයට ඉතිරි වූ මන්ත්‍රී ධුර දෙකෙන් එකක්, පක්ෂ ලේකම්වරයා විසින් තමන්ටම පවරාගත්තේය. (අවශ්‍ය නම්, ටිල්වින් සිල්වා සමග එය සසඳන්න. එම සැසඳීම කඨෝර වැඩි නම්, සිලින්ඩරයේ සිටි දක්ෂයෙකු වන කාන්චන විජේසේකර වැනි කෙනෙකුට ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රී ධුරය දීම වෙනුවට, සිලින්ඩරය පෙනී සිටි පක්ෂයේ අයිතිකරුවා වන රවි කරුණානායක ජාතික ලැයිස්තුවෙන් පත්වීම සමග සසඳන්න). අනතුරුව සජබයට ඉතිරි වූ එකම මන්ත්‍රී ධුරය, ඉරාන් වික්‍රමරත්න හෝ ඉම්තියාස් බකීර් මාකාර් වැනි, සමාජ පිළිගැනීමක් ඇති, නොකිළිටි සහ ප්‍රබුද්ධ පුද්ගලයෙකුට දීමට වඩා සුජීව සේනසිංහ වැන්නෙකුට ලබාදීම, ‘පට්ට දේශපාලනික’ යැයි විපක්ෂ නායකත්වය සිතීය!

මාලිමාව උත්සාහ කරන අලුත් සංස්කෘතිය ස්ථාපනය කිරීමට ආණ්ඩුව යම් හෙයකින් අසමත් වුවහොත්, විකල්ප ආණ්ඩුව වශයෙන් ජනතාව ඉදිරියේ තෝරාගැනීමට ඇත්තේ එවැනි විපක්ෂ භාවිතාවක්ද යන ප්‍රශ්නය රට ඉදිරියේ ඉතිරිව තිබේ. උත්තර පත්තරයක් විය යුතු විපක්ෂයක්, තවත් ප්‍රශ්න පත්තරයක් වීම තරම් අභාග්‍යයක් රටකට තිබිය හැකිද?

 

2025 මුළු වැයෙන් 27.8%ක් ජනාධිපති යටතේ

  • වසන්ත සමරසිංහගේ අමාත්‍යාංශයටත් වඩා ජනාධිපති කාර්යාලයට වෙන්කරලා
  • වැඩිම වැය රාජ්‍ය සේවක වැටුප් හා විශ්‍රාම වැටුප්වලට

    ජනාධිපතිවරයා රටේ මුළු රාජ්‍ය ආයතන 462න් 94ක් හෙවත් 20%ක් (පහෙන් එකක්) තමා යටතේ තබාගෙන සිටින බව අප වාර්තා කළේ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසු නව අමාත්‍ය මණ්ඩල සාමාජිකයන්ට අයත් විෂයන්ට අදාළ ගැසට් පත්‍රය ජනාධිපතිවරයා ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසුය.

දැන් මෙම ආණ්ඩුවේ පළමු අයවැයට අයත් 2025 වර්ෂයට අදාළ විසර්ජන පනත් කෙටුම්පත ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත. ඊට අනුව 2025 වර්ෂයට අදාළ ආණ්ඩුවේ ඇස්තමේන්තුගත වියදම රුපියල් බිලියන 4616ක් (රු. 4,616,751,982,000 ක්) වේ. එමෙන්ම ආණ්ඩුවේ සේවා වියදම රුපියල් බිලියන 4218ක් ( රු. 4,218,248,018,000 ක්) වේ. මෙම වියදම් සඳහා රුපියල් බිලියන 4000 නොඉක්මවන ණය ලබාගත හැකි බවද එම විසර්ජන පනත් කෙටුම්පතේ සඳහන් කර තිබේ.
එමෙන්ම එම පනත් කෙටුම්පතේ 5(1) හි සඳහන් කර ඇත්තේ පුනරාවර්තන වියදම්වලට වෙන්කරන ලද එහෙත් වියදම් නොකරන ලද හෝ මතුවට වියදම් නොකරනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු වියහැකි මුදල් එම වැඩසටහනේම මූලධන වියදමේ වෙන්කිරීමකට හෝ පුනරාවර්තන වියදමේ වෙන් කිරීමකට භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයාගේ, නියෝජ්‍ය ලේකම්වරයාගේ හෝ ජාතික අයවැය දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාගේ නියමය අනුව මාරුකරනු ලැබිය හැකි බවයි.

එහෙත් එහි 5(2) යටතේ සඳහන් කරන්නේ මූලධන වියදමට වෙන්කරන ලද කිසිම මුදලක් එකී වැඩසටහනෙන් පිටතට හෝ පුනරාවර්තන වියදම් සඳහා වෙන් කිරීමකට මාරුකළ නොහැකි බවයි.
එමෙන්ම එහි 10 වගන්තිය යටතේ සඳහන් කරන්නේ 2025 ජනවාරි මස 01 දිනෙන් ආරම්භව 2025 අප්‍රේල් මස 30 දිනෙන් අවසන් වන කාලසීමාව සඳහා මුදල් ප්‍රතිපාදන සඳහා සම්මත කරගත් අතුරු සම්මත ගිණුමේ සඳහන් වැඩසටහන් සඳහා වෙන්කර ඇති මුදල් හා වියදම් කර ඇති සියලු මුදල් මෙම පනත් කෙටුම්පතේ අනුරූපී ශිර්ෂ යටතේ වෙන්කරන ලද වැඩසටහන් සඳහා වෙන්කරන ලද මුදල් ලෙස සැලකිය යුතු බවයි.

විසර්ජන පනත් කෙටුම්පතේ මූලික කාරණයට යළි පිවිසුණහොත් මතුපිටින් අපට පෙනෙන කරුණ වන්නේ අමාත්‍යාංශ සඳහා මුදල් වෙන් කිරීමේදී වැඩිම මුදල හෙවත් රුපියල් බිලියන 1032ක් (රු. 1,032,250,000,000ක්) රාජ්‍ය පරිපාලන, පළාත් සභා හා පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයට වෙන්කර ඇති බවයි. එහෙත් විසර්ජන පනත් කෙටුම්පත තුළ බැලූ බැල්මට එම මුදල හඳුනාගත නොහැකිය. ඒ රාජ්‍ය පරිපාලන, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශය යටතේ එම සම්පූර්ණ මුදල පෙන්නුම් කර නොමැති නිසාය. එම අමාත්‍යාංශය ඉදිරියෙන් පෙන්නුම් කර ඇත්තේ රුපියල් බිලියන 496ක් (රු. 496,500,000,000) ක් පමණි. එම අමාත්‍යාංශ ශීර්ෂය යටතේම ඊට පහළින් පළාත් සභා යනුවෙන් සඳහන් කරමින් තවත් රුපියල් බිලියන 535ක (රු. 535,750,000,000) මුදලක් සඳහන් කර තිබේ. මෙසේ හංගා අයවැය ඇස්තමේන්තු ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ ඇයිද යන්න ප්‍රශ්නයකි.

එහෙත් රාජ්‍ය පරිපාලන, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශය යටතේ ඇත්තේ අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍ය වැනි පළාත් රාජ්‍ය සේවයේ අති විශාල රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ වැටුප් බව පෙනේ. ඊට අමතරව විශ්‍රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව සඳහා වෙන්කරන ලද රුපියල් බිලියන 404ක මුදලක් එම අමාත්‍යාංශය යටතේ තිබේ. ඒ සමඟම පෙනෙන්නේ ඉදිරියේදී ඡන්ද පැවැත්වීමට නියමිත පළාත් පාලන ආයතන නඟා සිටුවීමටවත්, පවත්වනවා යැයි කියන පළාත් සභා ඡන්දවලින් පසු එම සභා නඟා සිටුවීමටවත් අති විශාල මුදලක් වෙන්කර ඇති බවක් නොවේ.

රාජ්‍ය සේවක වැටුප් සඳහා හා විශ්‍රාම වැටුප් සඳහා අති විශාල මුදලක් වෙන් කිරීමෙන් පසු වැඩිම මුදලක් වෙන් කර ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති මුදල්, ක්‍රම සම්පාදන සහ ආර්ථික සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයටය. ඒ රුපියල් බිලියන 714 (රු.714,177,500,000) කි. ඉන්පසු වැඩිම මුදලක් වෙන්කර ඇත්තේ සෞඛ්‍ය හා ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශයටය. ඒ රුපියල් බිලියන 508 (රු. 508,499,998.000) කි. ඒ යටතේ ජනමාධ්‍ය විෂයට අයත් රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව, රජයේ මුද්‍රණ දෙපාර්තමේන්තුව හා තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවට වෙන්කර ඇති රුපියල් බිලියන 29ක් පවතී. ඒ අනුව සැබෑ ලෙසම සෞඛ්‍ය සඳහා වෙන්කර ඇති මුදල රුපියල් බිලියන 479ක් බව පෙනේ. ඒ තුළද මධ්‍යම ආණ්ඩුවේ සෞඛ්‍ය සේවකයන්ගේ වැටුප් හා දීමනා වෙනුවෙන් මෙන්ම ඖෂධ හා අනෙකුත් ද්‍රව්‍ය සඳහා අති විශාල මුදලක් වෙන්වී තිබිය හැකිය.

ඉන්පසු වැඩිම මුදලක් වෙන්කර ඇත්තේ ප්‍රවාහන, මහාමාර්ග, වරාය හා සිවිල් ගුවන් සේවා අමාත්‍යාංශයටය. ඒ රුපියල් බිලියන 473ක මුදලකි. (රු. 473,410,000,000) එහි දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට වෙන්කර ඇති මුදල රුපියල් බිලියන 30ක් පමණය. රුපියල් බිලියන 389ක්ම වෙන්කර ඇත්තේ විෂයභාර ඇමතිවරයාගේ මූලධන වියදම් වශයෙනි. මේ සම්බන්ධයෙන් තේරුම් ගත හැකි දෙය වන්නේ පැවති රාජපක්ෂවරුන්ගේ ආණ්ඩු වාගේම මාර්ග ඉදිකිරීම හෝ අලුත්වැඩියා කිරීම සම්බන්ධයෙන් මෙම ආණ්ඩුවත් අති විශාල මුදලක් වැය කරන්නට යන බවය. ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවලට කිසිදු ප්‍රයෝජනයක් නොමැති විශාල මාර්ග පසුගිය කාලයේ ඉදිකළ බවද, එම ප්‍රදේශවල ජනයා එම මාර්ග වී, මිරිස් ඇතුළු බවබෝග වේලා ගැනීම සඳහා එම මාර්ග භාවිත කරන බවද අප දන්නා සත්‍යයයි. එම සත්‍යයට පිටින් මෙම ආණ්ඩුව මාර්ග සම්බන්ධයෙන් කරන්නට යන්නේ කුමක්ද යන්න පැහැදිලි නැත.

ජනාධිපතිවරයාගේ ජාතිය ඇමතීම්වල මෙන්ම පාර්ලිමේන්තුව ඇමතීම්වල හරය වූයේ ග්‍රාමීය දුප්පත්කම නැති කිරීම හෙවත් එයට පිළියම් යෙදීමයි. එහෙත් මාර්ග ඉදිරි කිරීමේ සංදර්ශනවලින් ග්‍රාමීය දුප්පත්කම තුරන් කළ හැකිද යන්න ප්‍රශ්නයකි.
ඊළඟට වැඩිම මුදල වෙන්කර ඇත්තේ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයට වන අතර එම මුදල රුපියල් බිලියන 442කි. එහෙත් ඒ තුළ මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය යටතේ ඇති පොලීසිය නැත. මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයට රුපියල් බිලියන 175ක් වෙන්කර ඇති අතර එම අමාත්‍යාංශය මහජන ආරක්ෂක හා පාර්ලිමේන්තු කටයුතු වුවද එම අමාත්‍යාංශය යටතේ පාර්ලිමේන්තුවට මුදල් වෙන්කර නැත. පාර්ලිමේන්තුවට මුදල් වෙන්කර ඇත්තේ පොදු සේවාවන් යටතේය. මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය යටතේ ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවට රුපියල් බිලියන 12ක මුදලක් වෙන්කර තිබේ. ඒ අනුව ගත්කල ත්‍රිවිධ හමුදාව හා පොලීසිය ඇතුළු රටේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් ඇත්ත වශයෙන්ම රුපියල් බිලියන 605ක මුදලක් වෙන්කර තිබේ. එය රාජ්‍ය පරිපාලන, පළාත් සභා හා පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශ විෂයටත්, මුදල්, ක්‍රම සම්පාදන හා ආර්ථික සංවර්ධන විෂයටත් පසු වැඩිම මුදලක් වෙන්කරන ලද විෂය ක්ෂේත්‍රය වශයෙන් හඳුනාගත හැකිය.

අධ්‍යාපන, උසස් අධ්‍යාපන සහ වෘත්තීය අධ්‍යාපනය සඳහා ඉන්පසු වැඩිම මුදලක් වෙන්කර ඇති අතර එය රුපියල් බිලියන 271කි. මෙහිදී ඇති විශේෂත්වය එය නොවේ. මුලින් සඳහන් කළ අමාත්‍යාංශ විෂයන් වෙන් කිරීමේදී ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති රාජ්‍ය ආයතන සම්බන්ධයෙන් මීට පෙර අවස්ථාවක අප සඳහන් කළ කරුණට අදාළ දෙයයි. ඒ ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති ආරක්ෂක, මුදල්, ක්‍රම සම්පාදන හා ආර්ථික සංවර්ධන හා ඩිජිටල් ආර්ථික යන අමාත්‍යාංශ තුනට මුළු වැයෙන් වෙන්කර ඇති මුදල් ප්‍රමාණයයි. මුදල්, ක්‍රම සම්පාදන සහ ආර්ථික සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයට රුපියල් බිලියන 714ක්, ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයට රුපියල් බිලියන 442ක් හා ඩිජිටල් ආර්ථික අමාත්‍යාංශයට රුපියල් බිලියන 13ක් (රු. 13,526,000,000) ලෙස 2025 වර්ෂයේ මුළු වියදම වන රුපියල් බිලියන 4218න් රුපියල් බිලියන 1169ක් ජනාධිපතතිවරයා යටතේ ඇති ආයතනවලට වෙන්කර ඇති බවයි. එය මුළු වැයෙන් සියයට 27.73ක් ලෙස ගණනය කළ හැකිය. එයද පොදු සේවාවන් යටතේ ජනාධිපති කාර්යාලයට වෙන්කර ඇති රුපියල් බිලියන 3කට ආසන්න (රු. 2,992,980,000) මුදලට අමතරවයි. එයත් සමඟ ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති වැය සියයට 27.80ක් දක්වා ඉහළ යයි. ජනාධිපති කාර්යාලයට වෙන්කර ඇති මෙම මුදල ඇත්තෙන්ම විසර්ජන පනත මගින් අඩුම මුදලක් වෙන්කර ඇති වසන්ත සමරසිංහ ඇමතිවරයා යටතෙත් ඇති වෙළඳ, වානිජ, ආහාර සුරක්ෂිතතා සහ සමූපකාර සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයට වෙන්කර ඇති රුපියල් බිලියන 2.5 (රු. 2,564,000,000) මුදලටත් වඩා වැඩි මුදලකි. එහි අදහස වන්නේ තවමත් කැබිනට් අමාත්‍යාංශයකටත් වඩා වැඩි මුදලක් ජනාධිපති කාර්යාලයට වෙන් කරමින් සිටින බවයි. සරල ජනාධිපතිවරයෙකුගේ සරල ජනාධිපති කාර්යාලයකට එවැනි වියදමක් ඇතිවී ඇත්තේ කෙසේද යන්න ප්‍රශ්නයකි. මන්ද හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ට හා ඔවුන්ගේ වැන්දඹුවන්ට එම කාර්යාලයෙන් ලබාදුන් පහසුකම් හා වරප්‍රසාද කප්පාදු කළ තත්වයක් යටතේ මෙසේ සිදුවී ඇති නිසාය.

කැබිනට් මණ්ඩලය ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු අමාත්‍යවරුන් 22 කින් සමන්විත වන අතර මුළු අමාත්‍යාංශ ගණන 24කි. ඉන් අමාත්‍යවරුන් 21කට, නැත්නම් අමාත්‍යාංශ 21කට වෙන්වී ඇත්තේ මුළු රාජ්‍ය වැයෙන් සියයට 72.2ක් පමණය. ජනාධිපතිවරයාට සියයට 27.8ක් හෙවත් ආසන්න වශයෙන් මුළු රාජ්‍ය වැයෙන් තුනෙන් එකකට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් වෙන් කෙරී ඇත. එය ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති රාජ්‍ය ආයතන සංඛ්‍යාව ගත්කලද ඊට ගැළපෙන එකක් වන්නේ නැත.
මේ ජනාධිපති ක්‍රමය සහ එහි බලය ඒකාධිපතිත්වයක් ලෙස දකිමින් ලැබෙන පළමු අවස්ථාවේදීම එය අහෝසි කළ යුතු යැයි කී ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකගේ පළමු අයවැය හෙවත් විසර්ජන පනතේ හරයයි. තමා අත ඇති හැන්දෙන් ජනාධිපතිවරයා තමන්ටම හොඳටම බෙදාගෙන ඇති බව දක්වන උදාහරණයයි.

මෙහිදී මතකයට නැඟෙන්නේ මෙම විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය හඳුන්වා දුන් සහ එම ක්‍රමය සම්බන්ධයෙන් තවමත් බැටදෙන ජේආර් ජයවර්ධන මහතායි. ඔහු තමා යටතේ තබාගත්තේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන්ම ජනාධිපතිවරයා යටතේ තිබිය යුතු යැයි නියම කර තිබූ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය පමණය. එමෙන්ම ඔහු සේනාධිනායක වශයෙන් සිටිමින් එම ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ කටයුතු කරගෙන යෑම රාජ්‍ය ආරක්ෂක ඇමති වශයෙන් ලලිත් ඇතුලත්මුදලිට පවරනු ලැබීය. ඒ අපි පුද්ගලයෙක් නොවේ, කණ්ඩායමක් නැත්නම් සාමූහිකයක් වශයෙන් වත්මන් ජනාධිපති හා ඔහුගේ පක්ෂ සාමාජිකයන් ලෙස වහරමින් නොවේ.
කණ්ඩායමක් හෝ සාමුහිකයක් නොවන ජේඅර් ජයවර්ධන සිදුකළේ එසේ නම් කණ්ඩායමක් හා සාමූහිකයක පුරුකක් වන අනුර කුමාර දිසානායක ජනාධිපතිවරයා ඔහුගේ පිරිසට නොබෙදා මෙසේ රාජ්‍ය වැය බදාගන්නට හේතුවක් තිබේද? විමසිය යුතු ප්‍රශ්නය වන්නේ එයයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල ප්‍රතිසංස්කරණ: ඉදිරියේදී සිදුවනුයේ කුමක්ද?

0

වසර 2023 දී විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයට අදාළව මෙරට ආරම්භ කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණ සමාලෝචනය කිරීම නව රජය විසින් දැනටමත් ආරම්භ කර තිබේ. මෙරට විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ කාර්යක්ෂමතාව කෙරෙහි බලපාන මූලික කරුණු මොනවාද? විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය සම්බන්ධ තත්කාලීන ප්‍රතිසංස්කරණවල අරමුණු මොනවාද? සහ එකී ප්‍රතිසංස්කරණ නව රජයේ ප්‍රතිපත්ති රාමුවට අනුකූල වන පරිදි වෙනස්කම්වලට භාජනය කළ යුතු වන්නේද? යන්න විමසා බැලීම අතිශය වැදගත් වේ.

ආයතනික ව්‍යුහය සහ කාර්ය සාධනය

මෙරට විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ සැලකියයුතු ඒකාධිකාරයක් රාජ්‍ය හිමිකාරීත්වයක් සහිත ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය (ලං.වි.ම) විසින් උසුලන අතර එයට පුද්ගලික අංශය ද දායක වේ (විශේෂයෙන් මෙයට කුඩා ජලවිදුලි, සුළං සහ සූර්ය බලාගාර වැනි පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් ඇතූළත් වේ). මීට අමතරව, ලං.වි.මට සැලකිය යුතු හිමිකාරීත්වයක් සහිත තවත් ආයතන යුගලයක් වන ලංකා විදුලි පෞද්ගලික සමාගම සහ ලංකා ට්‍රාන්ස්ෆෝමර්ස් ලිමිටඩ් (එල්.ටී.එල්) යන සමාගම් මෙරට විදුලි සැපයීමේ ක්‍රියාවලියට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලබා දෙයි. එකී සමාගම් පිළිවෙළින් විදුලිය බෙදා හැරීමේ සහ උත්පාදනය කිරීමෙහි නිරත වෙමින් සිටී. ලං.වි.මට අයත් නොවන විදුලි උත්පාදන සමාගම් දිගුකාලීන බලශක්ති මිලදී ගැනීමේ ගිවිසුම් අනුව ලං.වි.ම වෙත ගිවිසුම්ගත මිලකට විදුලිය අලෙවි කරනු ලබයි. තවද, අනෙකුත් විදුලි උත්පාදන ආයතන වෙතින් විදුලිය මිලදී ගැනීමේ තනි ගැනුම්කරු ලෙස ලං.වි.ම ක්‍රියාත්මක වේ. ඒ අනුව, විදුලිය උත්පාදනයේ 50% කට වඩා වැඩි දායකත්වයක් සමඟින් දිවයින පුරා විදුලිය සම්ප්‍රේෂණය කිරීමේ සහ බෙදාහැරීමේ ඒකාධිකාරය (ලංකා විදුලි පෞද්ගලික සමාගම විසින් විදුලිය සපයනු ලබන නාගරික ප්‍රදේශ හැරුණු විට) දරනු ලබන්නේ ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය විසිනි.
වසර ගණනක් මුළුල්ලේ ලං.වි.ම විසින් දරන ලද අඛණ්ඩ ප්‍රයත්නයන්හි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙරට නිවාසවලින් 100% වෙත විදුලිය ලබා දීමට ශ්‍රී ලංකාව සමත් වී ඇති අතර, ඒ අනුව කාලසටහනකට අනුව ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල විදුලි කප්පාදුව පුරුද්දක් කොට ගෙන ඇති අප අසල්වාසී දකුණු ආසියාතික රටවලට සාපේක්ෂව සාධාරණ මෙන්ම විශ්වසනීයත්වයකින් යුතුව විදුලිය සැපයීමට අපට හැකිව තිබේ. තවද, ශ්‍රී ලංකාව සිය විදුලි අවශ්‍යතාවෙන් 50%ක් පමණ ජල, සුළං සහ සූර්ය බලශක්තියෙන් සමන්විත පොසිල ඉන්ධන නොවන ප්‍රභවයන් වෙතින් සපුරාගනු ලබන අතර, එය පෙන්වා දිය හැක්කේ ඉතා ප්‍රශස්ත අගයක් වශයෙනි. විදුලි සොරකම, ගණනය නොවන විදුලි සම්බන්ධතා මෙන්ම තාක්ෂණික දෝෂයන් හේතුවෙන් බෙදාහැරීමේදී සිදුවන විදුලිය අපතේයාම් පවතින්නේද වඩාත් සංවර්ධිත රටවලට සමාන අගයක ය. කෙසේ වෙතත්, මෙරට විදුලි පිරිවැය අනෙකුත් රටවලට සාපේක්ෂව ඉහළ අගයක් ගනු ලබන අතර, මෙය දිළිඳු ජනතාවට දැරිය හැකි මිලකට විදුලිය ලබා දීමට මෙන්ම ගෝලීය වෙළඳපොළ තුළ ශ්‍රී ලාංකේය කර්මාන්තයන්හී තරගකාරිත්වය පවත්වාගෙන යාම කෙරෙහි ගැටලුකාරී ලෙස බලපා තිබේ.

ශ්‍රී ලංකා විදුලිබල අංශයේ යටිබිම්ගත ගැටලු

අධික විදුලි මිල සම්බන්ධ යටිබිම්ගත ගැටලු බහු මුහුණුවරක් ගනු ලැබූවද, විදුලිය නිෂ්පාදනයෙන් 50% ක් පමණ ආනයනික ෆොසිල ඉන්ධන සහ ගල් අඟු‍රු වැනි ෆොසිලමය ප්‍රභවයන් මත රඳා පැවතීම මෙහි ප්‍රධාන සාධකය ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. ඒ අනුව 2023 වසර වන විට ෆොසිල ඉන්ධන මත පදනම් වූ (එනම් ප්‍රධාන වශයෙන් දැවි තෙල්) මඟින් නිෂ්පාදිත විදුලිය කිලෝ වොට් පැය 1ක ඒකකයක් සඳහා වන පිරිවැය රු. 50 සිට රු. 115 අතර ද, ගල්අඟු‍රු මඟින් නිපදවනු ලබන එවැනිම විදුලි ඒකකයක පිරිවැය රු. 31ක් පමණ ද විය. පුද්ගලික අංශය සතු කුඩා ජල, සුළං සහ සූර්ය විදුලි ව්‍යාපෘති වෙතින් ලබාගන්නා කිලෝ වොට් පැය 1ක විදුලිය ‌ඒකකයක් සඳහා සාමාන්‍ය පිරිවැය රු. 20ක් පමණ වුවද, ඉහළ වෙළඳපොළ පොලී අනුපාත මෙන්ම නිතර විචලනය වන විනිමය අනුපාත හේතුවෙන් මෑත කාලයේ දී ඉහළ මිල ගණන්වලට (එනම් කිලෝ වොට් පැය 1ක විදුලිය ‌ඒකකයක් සඳහා රු. 37ක්) වැනි අගයක් යටතේ විදුලිය මිල දී ගැනීමට ගිවිසුම්ගතවූ අවස්ථාවන් පවා දක්නට ලැබිණි. කෙසේ වෙතත් පසුව මෙම මිල ගණන් පහළ දමනු ලැබීය. මෙරට අඩුම විදුලි නිෂ්පාදන පිරිවැය ලං.වි.මට අයත් ප්‍රධාන ජලවිදුලි බලාගාර ආශ්‍රිතව වාර්තා වන අතර එම අගය කිලෝ වොට් පැය 1ක විදුලිය ‌ඒකකයක් සඳහා රු. 5 කි. ලං.වි.ම මෑතකාලීන ගාස්තු සටහනට අනුව සාමාන්‍ය ජනන වියදම කිලෝ වොට් පැය 1ක විදුලිය ‌ඒකකයක් සඳහා රු. 24ක් වන අතර, එය විදුලි ‌ඒකකයක් සඳහා වන සමස්ත සාමාන්‍ය පිරිවැයෙන් එනම්, කිලෝ වොට් පැය 1ක විදුලිය ‌ඒකකයක් සඳහා වන රු. 31ක මුදලින් 80%ක ප්‍රතිශතයකි.

මීට අමතරව, විදුලිය සඳහා වන අධික පිරිවැයට දායක වන තවත් ආයතනික ගැටලු කිහිපයක් පවතී. විදුලි ජනනය හා සම්බන්ධ නිශ්චිත ප්‍රසම්පාදන රෙගුලාසි / මාර්ගෝපදේශ හඳුන්වාදීමට අසමත් වීම, නව විදුලි උත්පාදන ව්‍යාපෘතීන්හි විනිවිදභාවය සහ පාරදෘශ්‍යභාවය ආරක්ෂා නොවීමට හේතුවී ඇති අතර, ව්‍යාපෘති යෝජකයා විසින් සිය කැමැත්තෙන් ඉදිරිපත් කරන ව්‍යාපෘති යෝජනා (මබිදකසජසඑැා චරදචදි්කි) මත පදනම්ව වියදම් අධික ව්‍යාපෘති සිදු කිරීමට රජයන් ගිවිසුම්ගත වීම මෙහිදී සිදුවන්නකි. මීට අමතරව, නව සම්ප්‍රේෂණ ධාරිතාව සඳහා පුද්ගලික අංශයේ ආයෝජන සීමා කර ඇති අතර මෙය පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ප්‍රධාන විදුලිබල පද්ධතියට අවශෝෂණය කරගැනීමට බාධාවක් බවට පත්ව තිබේ. බෙදාහැරීමේ ජාලයට සම්බන්ධ මෙගාවොට් 10 ට අඩු පුනර්ජනනීය බලශක්ති බලාගාර සම්බන්ධ පරිපාලනය ලං.වි.ම පද්ධති පාලන මධ්‍යස්ථානයෙන් ඉවත් කොට ඇති අතර, මෙය පුනර්ජනනීය බලශක්තියේ දායකත්වය පුරෝකථනය කළ නොහැකි වීම යන ගැටලු‍ව සමඟ සමපාත වෙමින් පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ඉහළ අගයකින් ප්‍රධාන බලශක්ති පද්ධතියට එක්කාසු කිරීම දුෂ්කර කාර්යයක් බවට පත් කොට ති‌බේ. පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් ප්‍රධාන විදුලි පද්ධතියට අවශෝෂණය කිරීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය මෙවලම් සහ තාක්ෂණික පියවරයන් වන ස්මාර්ට් මීටර සවි කිරීම, විදුලි සැපයුමට සාපේක්ෂව ඉල්ලු‍ම විචල්‍ය කිරීම, බලශක්තිය ගබඩා කිරීමේ විසඳුම් (උදා, විදුලි වාහන සහ විදුලි බැටරි වැනි) ඩිජිටල් උපයෝගිතා සේවාවන් දියත් කිරීමට ලං.වි.ම තවමත් කටයුතු කර නැත.

පුනර්ජනනීය බලශක්ති පද්ධතීන් ඒකාබද්ධ කිරීමට අදාළව බලශක්ති පද්ධති මෙහෙයවීම, බලශක්ති පද්ධති ආකෘති නිර්මාණය සහ විශ්ලේෂණය සම්බන්ධයෙන් දක්ෂතා ඇති විදුලි ඉංජිනේරුවරුන් සඳහා ඉහළ ගෝලීය ඉල්ලු‍මක් පවතී. පසුගිය වසර 10 තුළ පුනර්ජනනීය බලශක්තිය සක්‍රිය කරන තාක්‍ෂණයන්හි වේගවත් සංවර්ධනය මෙයට හේතු වී ඇති අතර, ඕස්ටේ්‍රලියාව, කැනඩාව, එක්සත් රාජධානිය සහ අයර්ලන්තය යන රටවල බලශක්ති පද්ධතීන් පුනර්ජනනීය බලශක්තිය හා ඒකාබද්ධ කිරීමට එකී රජයන් සතු අභිලාෂයන් ද මෙයට හේතු වී තිබේ. උසස්වීම් සහ දීමනාවන් හුදු ජ්‍යෙෂ්ඨත්වය මත පමණක් පදනම් වීම සහ පාර්ශ්වීය ප්‍රවේශය සඳහා බාධාවන් ස්ථාපනය කර පැවතීම වැනි ලං.වි.ම විසින් අනුගමනය කරන ගතානුගතික මෙන්ම නිලධාරිවාදී මානව සම්පත් භාවිතයන් නවීන බලශක්ති පද්ධතියක් ක්‍රියාත්මක කිරීම පිණිස අවශ්‍ය කුසලතා පූර්ණ ඉංජිනේරුවරුන් රඳවා ගැනීමට සහ ආකර්ෂණය කර ගැනීමට හිතකර වන්නේ නැත. පසුගිය දෙවසර තුළ ඉහළ දක්ෂතා ඇති තරුණ ඉංජිනේරුවරුන් 200කට ආසන්න පිරිසක් බුද්ධිගලනය හේතුවෙන් ලං.වි.මට අහිමි වී ඇති අතර මේ හේතුවෙන් ඇතැම් විශේෂඥ ශාඛාවන්හි පුරප්පාඩු පිරවීමට නොහැකි වී තිබේ.

තවද, කාර්යසාධනය මත පදනම් වූ කළමනාකරණ සංස්කෘතියක් නොමැති වීම සහ ක්‍රියාකාරී මට්ටමින් වගවීම ස්ථාපනය කිරීමට අසමත් වීම නාස්තිය සහ අකාර්යක්ෂමතාව ඉහළ යාමට හේතුවී තිබේ. තවද, විදුලි බලය උත්පාදනය, සම්ප්‍රේෂණය සහ බෙදාහැරීමේ යෙදී සිටින ලං.වි.මට අයත් විවිධ ඒකක අතර විනිවිදභාවයෙන් යුත් ගිවිසුමික සබඳතාවක් ගොඩනැඟීමට අසමත් වීම මත ලං.වි.මට අයත් විවිධ බලපත්‍රලාභී සමාගම් ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව මගින් ඵලදායී ලෙස නියාමනය කිරීම දුෂ්කර කාර්යයක් බවට පත්ව තිබේ. ගාස්තු නිර්ණය කිරීමේ දී පවතින මතභේද සහ ප්‍රමාදයන් මෙන්ම ගාස්තු සැකසීමට අදාළව කිසිඳු පාරදෘශ්‍යභාවයක් නොමැති වීම මෙයට සාක්ෂි සපයයි.

ප්‍රතිසංස්කරණයන්හි අපේක්ෂිත අරමුණු සහ මූලිකාංග

මෙරට විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය තුළ පවතින යටිබිම්ගත ගැටලු විසඳීමට මෙන්ම විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය අත් කර ගනු ලබන තාක්ෂණික ජයග්‍රහණවල ප්‍රතිලාභ ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය වෙත කැඳවාගැනීමේ අරමුණ ඇතිව වත්මන් විදුලිබල ප්‍රතිසංස්කරණ සැලසුම් කොට තිබේ. 2024 විදුලිබල පනත නවීන බලශක්ති පද්ධතියක් ස්ථාපනය කිරීමට අවශ්‍ය නීතිමය රාමුව ස්ථාපිත කරන අතර පනත යටතේ ඉදිරියේ දී නිකුත් කෙරෙන රෙගුලාසි රාශියක් හරහා තව දුරටත් නියාමන ප්‍රතිසංස්කරණ හඳුන්වා දීමට නියමිතය. මෙහි දී නව රජය විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය සම්බන්ධ ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳ මහජන අදහස් විමසීම හරහා එය වඩාත් අන්තර්කරණ ක්‍රියාවලියක් ලෙස ඉදිරියට රැගෙන යාමට අදහස් කරන බව සඳහන් කිරීම පෙන්වා දිය හැක්කේ සතුටුදායක කරුණක් වශයෙනි.

මෙවන් සන්දර්භයක් තුළ විදුලි මිල අවම වීම සහ සේවාවන්ගේ ගුණාත්මකභාවය ඉහළ යාම මෙන්ම පුනර්ජනනීය බලශක්ති සංවර්ධනයට පහසුකම් සැලසීම ඔස්සේ රටේ බලශක්ති ස්වාධීනත්වය සහතික කිරීම යන සියල්ලෙහි සමස්ත ප්‍රතිලාභ ප්‍රමුඛතාව රටට සහ පාරිභෝගික ජනතාවට ලබා දීමට කටයුතු කළ යුතු අතර, පවතින තත්ත්වය එලෙසම පවත්වාගෙන යාමට උනන්දුවන ලං.වි.ම වෘත්තීය සමිතිවල පටු පරමාර්ථයන්ට මෙහිදී ප්‍රමුඛතාව හිමි නොවිය යුතුය. මෙම පනත මගින් විදුලිබල මණ්ඩලය ඉවත් කර විදුලි උත්පාදනය, පද්ධති ක්‍රියා කරවීම, සම්ප්‍රේෂණය සහ බෙදාහැරීම සඳහා වගකීම සහිත 100% රජය සතු ආයතන වෙන වෙනම පිහිටුවීමට කටයුතු කරයි. මෙම කිසිදු ආයතනයක් පෞද්ගලීකරණය කිරීමට හෝ ඉවත් කිරීමට රජයට බල නොකෙරෙන අතර රජයට අවශ්‍ය වන්නේ නම් සියලු‍ම ලං.වි.ම අනුප්‍රාප්තික ආයතනවල 100%ක අයිතිය තම හිමිකාරීත්වය යටතේ රඳවා තබා ගත හැකිය. පනත මඟින් විදුලිබල මණ්ඩලය පෞද්ගලීකරණය කරන බවට වන චෝදනාවන් පදනම් විරහිත කරමින් ජල විදුලි බලාගාර හිමි උත්පාදන සමාගම සහ ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු (භ ී ධ) හි හිමිකම 100% රජය සතු විය යුතු බවට පනත මඟින් දක්වන අතර විදුලි සම්ප්‍රේෂණ සමාගමෙහි අවම වශයෙන් 50%ක අයිතිය රජයට හිමි විය යුතුය.

මෙම නව ආයතන කාර්ය සාධනය පදනම් කරගත් කළමනාකරණ පිළිවෙත් අනුගමනය කිරීමට නියමිත අතර ඉහළ දක්ෂතා සහිත සේවකයන් රඳවා ගැනීම සඳහා මූල්‍ය දීමනා වැඩි කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ. කෙසේ වෙතත්, දැනට සිටින ලං.වි.ම සේවකයින්ගේ වැටුප් සහ අනෙකුත් ප්‍රතිලාභ ඔවුන්ට දැනට හිමිවන ප්‍රමාණවලට වඩා අඩු නොවන බවට පනත සහතික කරයි. විදුලිබල මණ්ඩලයේ දැනට සිටින සේවකයන්ගේ විශ්‍රාම වැටුප් සහ අනෙකුත් පර්යන්ත ප්‍රතිලාභ ද පනත මගින් සහතික කරයි. යෝජිත විදුලිබල ව්‍යුහයේ ආයතනික අංශයෙහි හදවත ලෙස ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු කටයුතු කරනු ඇති අතර නවීන විදුලිබල පද්ධතිය තුළ විදුලිය උත්පාදනය, සම්ප්‍රේෂණය සහ බලශක්තිය ගබඩා කිරීමට අදාළව සැලසුම් කිරීම, පද්ධතියේ තත්කාලීන ක්‍රියාකාරිත්වය පාලනය කිරීම සහ ප්‍රසම්පාදනය හෝ කොන්ත්‍රාත් කටයුතු සිදු කිරීම සම්බන්ධයෙන් වගකිව යුතුය. උත්පාදන බලපත්‍ර සහ විදුලි අලෙවියේ සිට බෙදාහැරීමේ බලපත්‍ර දක්වා විදුලි මිලදී ගැනීම් සම්බන්ධ මූල්‍ය කටයුතු වාර්තා කිරීම සඳහා තොග සැපයුම් ගනුදෙනු ගිණුම  පවත්වාගෙන යාමට ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු කටයුතු කළ යුතුය. පෞද්ගලික ආයෝජකයින් සමඟ ලං.වි.ම විසින් අත්සන් කරන ලද සියලු‍ම විදුලිය මිලදී ගැනීමේ ගිවිසුම්  සමාන නියමයන් සහ කොන්දේසි යටතේ ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු වෙත පවරනු ලබයි. ආංශික ආයතන අතර සිදුවන ගනුදෙනුවලට අදාළ මිල ගණන් විනිවිදභාවයෙන් යුත් ක්‍රියාවලීන් සහ වෙළඳපළ පදනම් කරගත් මිල ගණන් විමසීම් හරහා තීරණය කරනු ඇති අතර එය මහජන උපයෝගීතා කොමිෂන් සභාවෙහි අනුමැතියට යටත් විය යුතුය.

විදුලිය උත්පාදනය සහ සම්ප්‍රේෂණ ධාරිතාව සම්බන්ධ දිගුකාලීන බලශක්ති සංවර්ධන සැලැස්ම ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු විසින් සම්පාදනය කළ යුතු අතර එය මහජන උපයෝගීතා කොමිෂන් සභාව විසින් සමාලෝචනය කිරීමෙන් සහ පාර්ශ්වකරුවන්ගේ උපදේශනයට යොමු කිරීමෙන් අනතුරුව රජය විසින් අනුමත කරනු ලැබේ. තවද, ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු ඒ මොහොතේ සහ ඉදිරි දිනයේ දී බලාගාරවල විදුලිය සම්පාදනය පිළිබඳ තොරතුරු පවත්වාගෙන යා යුතු අතර අවම පිරිවැයකින් තත්කාලීන ඉල්ලු‍ම සහ සැපයුම් ශේෂය පවත්වාගෙන යාම මෙමඟින් අපේක්ෂා කෙරේ. මෙහි දී පසු දිනට අදාළ කටයුතු කාලසටහන්ගත කිරීම පිණිස බලපත්‍රලාභී සූර්ය විදුලි බලාගාර විසින් පසු දිනට අදාළ උත්පාදන හැකියාව සහ එදිනට පුරෝකථනය කරනු ලබන ශුද්ධ විදුලි සැපයුම සම්බන්ධව ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු යාවත්කාලීන කළ යුතුය. වර්තමානයේ ලං.වි.ම විසින් බලාගාර මඟින් උත්පාදිත විදුලිය මිල දී ගැනීමේදී විනිවිදභාවයක් නොමැති බවට වන චෝදනාවන්ට මෙතුළින් විසඳුමක් හිමිවනු ඇත.

විනිවිදභාවයෙන් යුත් සහ තරඟකාරී කාර්ය පටිපාටින් හරහා පමණක් නව විදුලිය මිල දී ගැනීම් සිදු කළ යුතු බව පනතේ විශේෂයෙන් සඳහන් වේ. ව්‍යාපෘති යෝජකයා විසින් සිය කැමැත්තෙන් ඉදිරිපත් කරන ව්‍යාපෘති යෝජනා හෝ ප්‍රසම්පාදන ක්‍රියාවලියකින් තොරව ඊනියා රජයන් දෙකක් අතර ඇතිකරගන්නා ගිවිසුම් මත විදුලිය මිල දී ගැනීම එමඟින් තහනම් කර තිබේ. මෙයට ඇති එකම ව්‍යතිරේකය වන්නේ මෙගා වොට් 10ට අඩු ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට එක් කරනු ලබන පුනර්ජනනීය බලශක්ති ව්‍යාපෘතීන් මඟින් විදුලිය මිල දී ගැනීමේ දී පමණි. ඉදිරි කාලයේ දී ප්‍රසම්පාදන රෙගුලාසි ක්‍රියාත්මක වීමෙන් අනතුරුව නියාමනය මගින් මෙම ධාරිතාව සම්බන්ධ සීමාවන් තවදුරටත් අඩු කළ හැකිය. ඒ අනුව, ඉහත සියලු‍ වගකීම්වලින් ජාතික පද්ධති ක්‍රියාකරු දැඩි ලෙස බැඳීමට ලක්වන අතර අනාගතයේ දී උත්පාදනය වන විදුලිය නිසි ගාස්තුවක් යටතේ පමණක් මිල දී ගැනීමට ගිවිසුම්ගත වනු ඇති බවට සහතික වේ.

පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් ඒකාබද්ධ කිරීම සඳහා අවශ්‍ය ආයෝජන සොයා ගැනීමේ අරමුණ මත පෞද්ගලික අංශය ලවා ඇතැම් නව සම්ප්‍රේෂණ මාර්ග සහ උපපොළවල් ඉදිකරවා ගැනීමටත් පනත මඟින් රජයට ඉඩ ලබා දෙන අතර එකී නව සම්ප්‍රේෂණ වත්කම්වල හිමිකාරිත්වය රඳවා ගැනීමට අදාළ පෞද්ගලික ආයෝජකයින්ට හැකියාව ලබා දී තිබේ. තරගකාරී ක්‍රියාවලියක් හරහා මෙකී සම්ප්‍රේෂණ ආයෝජකයින් තෝරා ගනු ලබන අතර ඔවුන්ට ඒ සඳහා අතිරේක සම්ප්‍රේෂණ බලපත්‍රයක් නිකුත් කරනු ලැබේ. පෞද්ගලික අංශය විසින් ඉදිකරන ලද සම්ප්‍රේෂණ මාර්ග පොදු පරිශීලක පහසුකම් ලෙස ක්‍රියාත්මක විය යුතු ය. මෙහි දී වත්කම්වල අයිතිය ආයෝජකයාට රඳවා ගැනීමට සහ එය නඩත්තු කිරීමට ඉඩ ලබා දෙන අතර සම්ප්‍රේෂණ වත්කම් ඔස්සේ ලබා ගන්නා සේවාවන්ට අදාළව සම්ප්‍රේෂණ ගාස්තුවක් ගෙවීමට කටයුතු කරනු ලැබේ.

මෙම පනත මඟින් තරගකාරී විදුලි වෙළඳපොළක් අදියර වශයෙන් ස්ථාපිත කිරීමට කටයුතු කරයි. මෙහි පළමු පියවර ලෙස, සම්ප්‍රේෂණ සහ බෙදාහැරීමේ ජාලයට විවෘත ප්‍රවේශය ලබා දෙන අතර, ඒ අනුව විශාල පාරිභෝගිකයින්ට විදුලි ප්‍රභවය තෝරා ගැනීමට ඉඩ සලසනු ලබයි. කෙසේ වුවද, පවතින සියලු‍ම උත්පාදන බලාගාර විදුලිය මිල දී ගැනීමේ ගිවිසුම් යටතේ ලං.වි.ම සමඟින් ගිවිසුම්ගතව ඇති බැවින්, මෙතෙක් ගිවිසුම්ගත නොවූ බලාගාර සහ සිය විදුලිය මිල දී ගැනීමේ ගිවිසුම කල් ඉකුත් වූ බලාගාරවලට පමණක් විවෘත ප්‍රවේශ ගනුදෙනුවල නිරත වීමට අවසර දිය හැකිය. එමෙන්ම, මහජන උපයෝගීතා කොමිෂන් සභාවේ අනුමැතියට යටත්ව බෙදාහැරීමේ සමාගම්වලට වහලය මත ඉදිකළ සූර්ය පැනල ඇතුළු බෙදාහැරීමේ ජාල හා සම්බන්ධ පුනර්ජනනීය බලාගාර වෙතින් සෘජුවම විදුලිය මිලදී ගත හැකිය.

පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ඇතුළු‍ අනෙකුත් තාක්ෂණයන්හි දියුණුව ඔස්සේ ගොඩනැගෙන ප්‍රතිලාභ උකහා ගත හැකි පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය ස්ථානගත කිරීම; ආනයනික පොසිල ඉන්ධන ප්‍රභවයන් මත වන රඳා පැවතීම ක්‍රමිකව ඉවත් කිරීම; සහ ඉහල විනිවිදභාවයක් සහ වගවීමක් පවත්වාගෙන යාම තුළින් ආංශික ආයතනවල මෙහෙයුම් කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කිරීම ශ්‍රී ලංකාවේ නව විදුලිබල පනතේ අරමුණ ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. ඒ අනුව ඉදිරි වසර 10 තුළ මෙරට බලශක්ති සම්මිශ්‍රණය වෙත පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන්ගේ දායකත්වය ඉහළ නැන්වීමෙන් බලශක්ති ස්වාධීනත්වය සහ බලශක්ති ආරක්ෂාව වැඩි දියුණු කරන අතරම පොසිල ඉන්ධන මත පදනම් වූ විදුලිය ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට එක් කිරීම ක්‍රමිකව අවසන් කිරීමට මෙමඟින් අපේක්ෂා කරයි. අවසාන වශයෙන් පාරිභෝගිකයින්ට දැරිය හැකි මිලකට විදුලිය ලබා දීම සහතික කිරීම මෙහි මුඛ්‍යතම අරමුණයි.

  • ආචාර්ය ප්‍රදීප් පෙරේරා