කැලණිතිස්ස විදුලි බලාගාරයේ භාවිතයෙන් ඉවත් කිරීමට නියමිත විදුලි බලාගාරයක් වෙනුවෙන් අලුත් බලාගාරයක් ඉදිකිරීම සඳහා කැඳවනු ලැබූ ටෙන්ඩරයක් අවලංගු කිරීම ගැන එම ටෙන්ඩරය හිමිවූ චීන සමාගම අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කර ඇත.
චයිනා නැෂනල් ටෙක්නිකල් ඉන්වෙස්ට්මන්ස් ඇන්ඩ් එක්ස්පෝටර්ස් කෝපරේෂන් සමාගම මෙම අභියාචනය විදුලි බල අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් වසන්තා පෙරේරාට යොමු කර ඇත. එහි පිටපත් විදුලි බල අමාත්‍ය ඩලස් අලහප්පෙරුම, රාජ්‍ය අමාත්‍ය දුමින්ද දිසානායක ඇතුළු පිරිසකට යොමු කර තිබේ. මෙගාවොට් 105කින් යුත් විදුලි බලාගාරයක් සඳහා මෙම ටෙන්ඩරය 2019 වර්ෂයේදී කැඳවා ඇති අතර ඒ සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද මිල ගණන් ඇගැයීමට ලක්කිරීමෙන් පසු එම චීන සමාගම තාක්ෂණික ඇගැයීම් කමිටුව නිර්දේශ කර ඇති බව අභියාචනයේ සඳහන් වේ.
එහෙත් 2020 ඔක්තෝබර් මාසයේදී අමාත්‍ය ඩලස් අලහප්පෙරුම ඉදිරිපත් කළ කැබිනට් පත්‍රිකාවක් මඟින් එම ටෙන්ඩරය අහෝසි කර ඇති අතර ඒ සඳහා කැබිනට් මණ්ඩල ස්ථාවර ප්‍රසම්පාදන කමිටුවේ නිර්දේශ සලකා බලා ඇත. මෙම ටෙන්ඩරය අවලංගු කිරීමට හේතුව වශයෙන් එහිදී සඳහන් වී ඇත්තේ මුදල් නොමැති කමය.
එහෙත් විදුලි බල අමාත්‍යාංශ අපගේ ආරංචි මාර්ග ප්‍රකාශ කරන්නේ වැඩි මිල හදිසි විදුලිය මිලදී ගැනීම් සඳහා මුදල් ප්‍රශ්නයක් ලංවිමට නැති බවත්, කැලණිතිස්ස පැරණි බලාගාරයේ විදුලි ඒකකයක් සඳහා වර්තමානයේ වැයකරන මිලට වඩා නව බලාගාරයක් ස්ථාපිත වුවහොත් අඩුමිලකට විදුලිය නිපදවා ගතහැකි බවයි.■
විදුලි ටෙන්ඩරය ගැන චීනයෙන් අභියාචනයක්
අතුරුදහන් කිරීමේ නඩුවේ දසනායක විශ්‍රාම යවයි
තරුණයන් පස් දෙනෙකු ඇතුළු පුද්ගලයින් 11 දෙනෙකු කප්පම් ලබා ගැනීම සඳහා පැහැරගෙන ගොස් අතුරුදහන් කිරීමේ නඩුවේ ප්‍රධාන විත්තිකරුවකු වන රියර් අද්මිරාල් ඩී කේ පී දසනායක විශ්‍රාම ගන්වා ඇත.
වයස අවුරුදු 55 පිරීම නිමිත්තෙන් මෙම විශ්‍රාම ගැන්වීම සිදුකර ඇති අතර ඔහුට සේවා දිගුවක් ලබාදෙන ලෙසට හිටපු නාවික හමුදා ප්‍රධානීන් හා දේශපාලනඥයන් මඟින් කරන ලද ඉල්ලීම් සාර්ථක වී නැතැයි අපගේ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශ ආරංචි මාර්ග ප්‍රකාශ කරයි.
එම ආරංචි මාර්ග ප්‍රකාශ කරන්නේ ඔහුට සේවා දිගුවක් ලබාදීම ජිනීවා මානව හිමිකම් සැසිවාරයේදී ශ්‍රී ලංකාවට එරෙහි දැඩි බලපෑමක් සිදුකරනු ඇතැයි පදනම මත එම සේවා දිගුව ජනාධිපතිවරයා ලබා නොදුන් බවයි.
වයස අවුරුදු 55 පිරීම නිමිත්තෙන් රියර් අද්මිරාල් දසනායක පෙබරවාරි 15 වැනිදා සිට විශ්‍රාම ගන්වා ඇති අතර පෙරවාරි 16 වැනිදා ඔහුට නාවික හමුදා මූලස්ථානයේ මාණ්ඩලික නිලධාරියාට වාර්තා කරන ලෙස නේවි ජෙනරාල් 782 මඟින් දැනුම් දී ඇත. ඔහු නිල ඇඳුම් බාර දීම මාර්තු 01 වැනිදා කළ යුතුය.■
ගෝඨාභය-මහින්ද භූමදානයට එකඟයි
මුස්ලිම් ජනතාවගේ භූමදාන අයිතිය ලබාදීමට අග්‍රාමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂ සහ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සාකච්ඡා කොට තීන්දු කර ඇතැයි පෙබරවාරි 09 වැනිදා පැවති ආණ්ඩු පක්ෂයේ පක්ෂ නායක රැස්වීමේදී අග්‍රාමාත්‍යවරයා ප්‍රකාශ කර තිබේ.
ඉදිරියේදී පැවැත්වෙන ජිනීවාහි එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සැසිවාරය නිසා ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් චෝදනාවලින් ආරක්ෂා වීම වෙනුවෙන් භූමදානය සඳහා අවසර දීම ඇතුළු තීන්දු කිහිපයක් ගත් බව එහිදී අග්‍රාමාත්‍යවරයා කියා තිබේ.
එම තීන්දුව සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය භූමදානය පිළිබඳ විමසීමට පත් කර ඇති කමිටුවට දැනුම් දී, එම කමිටුවේ තීන්දුවක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට නියමිතව තිබී ඇත. කොවිඩ්-19 ජලයෙන් බෝ නොවන බව රාජ්‍ය අමාත්‍ය සුදර්ශනී ප්‍රනාන්දුපුල්ලේ පාර්ලිමේන්තුවේදී පිළිගෙන තිබියදී භූමදානය සඳහා අවසර නොදෙන්නේදැයි සමගි ජන බලවේගයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී එස්.එම්. මරික්කාර් පෙබරවාරි 10 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේදී කළ විමසීමකදී, භූමදානයට අවසර දෙනවායැයි අග්‍රමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂ ප්‍රකාශ කර ඇත.
එම ප්‍රකාශයට ස්තූති කරමින් පාකිස්ථාන අගමැති ඉම්රාන් ඛාන් ට්විටර් පණිවුඩයක්ද නිකුත් කර තිබුණි.■
ලිංගිකත්වය සහ ආගම අතර වික්ටර් රත්නායක සහ අපි
වික්ටර් රත්නායකගේ ගීත තරම් අප මිහිරියාවට පත්කළ වෙනත් ගායකයෙකුගේ ගීත සමුච්චයක් ගැන සිතාගැනීම අසීරු ය. ඔහු, එච්. ආර්. ජෝතිපාල සහ ඩබ්. ඩී. අමරදේව අතරමැද පුරුක විණි ය යන්න මගේ හැඟීමයි.
දැන් කාලයක සිට ඔහු බරපතල සමාජ විවේචනයකට සහ පරිහාසයකට ලක්වෙමින් සහ ලක්කරමින් තිබේ. මුලින්ම එසේ වූයේ ඔහුගේ දෙවැනි විවාහය සම්බන්ධයෙනි. ඊළඟට, ඔහුගේ ආගම සම්බන්ධයෙනි. දෙවැනි විවාහය ප්‍රශ්නකාරී වුණේ, ප්‍රධාන වශයෙන් ඔහු සහ ඔහුගේ සහකාරිය අතර ඇති වයස් පරතරය හේතුවෙනි. ඔහුගේ ආගම ප්‍රශ්නකාරී වුණේ, මහ-ජාතික ආගමට වෙනස් සුළුතර ආගමක් වෙතට මෑතක සිට ඔහු බර වීම නිසා ය.
කලාකරුවෙකුගේ පෞද්ගලිකත්වය
පොදු අයිතියක් බවට පත්විය යුතුද?
කලාකරුවා යනු නිෂ්පාදකයෙකි. එනම්, යම්කිසි දෙයක් නිපදවන්නෙකි. අද කාලයට එන විට, කලාකරුවාගේ නිෂ්පාදනයටත් වෙළෙඳ වටිනාකමක් තිබේ. සාඩින් ටින් එකක ගල් කැටයක් තිබී හමු වූ විට, ඒ ගැන වෙළෙඳසැලට ගොස් පැමිණිලි කළ විට, ඒ පැමිණිල්ල වෙළෙන්දා විසින් අදාල සාඩින් ව්‍යාපාරික සමාගමට දන්වනු ලැබේ. සාඩින් ව්‍යාපාරයේ හිමිකරුවාගේ විවාහය කොයි වගේද යන්න අප සොයා බලන්නේ නැත. (ඔහුගේ ආගම කුමක්දැයි ඇතැම් අවස්ථාවක සොයා බැලුවත්, ඒ වෙනත් හේතු නිසාවෙනි). නැවත නැවතත් එම සාඩින් ටින්වල ගල් කැට දකින්ට ලැබුණොත්, අප කරන්නේ ඒ වර්ග නාමයෙන් යුත් සාඩින් ඉන්පසු මිළ දී නොගැනීමට වගබලා ගැනීමයි.
ඒ හා සමානවම, වික්ටර් රත්නායක නමැති ගායකයා සම්බන්ධයෙන් අපට පැමිණිල්ලක් ඇතොත් ඒ ඔහුගේ නිෂ්පාදනයන් සම්බන්ධයෙන් විය යුතුය. එනම්, ඔහුගේ ගීත සම්බන්ධයෙනි. එතැනින් එහා ඔහුගේ විවාහය හෝ ආගම, සාමාන්‍ය තත්වයක් යටතේ, අපට ප්‍රශ්නයක් විය යුතු නැත. මොහිදින් බෙග්ගේ බුද්ධාලම්භන ප්‍රීතිය වඩවන ගීත රස විඳීමේදී බෞද්ධයන්ගේ පැත්තෙන් ඔහුගේ ආගම ගැන ප්‍රශ්න කෙරී නැත. ඔහුගේ ආගමිකයන්ගෙන් ඒ ගැන ඔහුට විරෝධයක් එල්ල වී ඇති බවක්ද අප අසා නැත.
එසේ වෙතත්, සාඩින් නිෂ්පාදකයාට වඩා වෙනස් ආකාරකින්, වික්ටර් රත්නායක වැනි ගීත නිෂ්පාදකයෙකු දෙස සමාජයක් බැලීම අස්වාභාවික නැත. හේතුව, එවැනි පුද්ගලයන් සමාජය සතු වටිනා සම්පත් වශයෙන් සැලකෙන්නට පටන්ගැනීමයි. එසේ සමාජ සම්පතක් වශයෙන් තමන්ව සලකනු ලැබීම එම පුද්ගලයන් විසින්ද උත්කර්ෂවත්ව භාරගනු ලැබේ. ඒ මගින් ලැබෙන සියලු වරප්‍රසාදත් ඔවුන් විසින් භූක්ති විඳිනු ලැබේ. එසේ සිදුවන්නේ, මූලික වශයෙන්, ඔවුන්ගේ විෂයමූලික සම්ප්‍රදානයන් නිසා ය. වික්ටර් වැනි කෙනෙකු සම්බන්ධයෙන් ගත්තොත්, ඔහුගේ ගීතවල මිහිරියාව නිසා ය.
එහෙත්, ලංකාව වැනි, ජාතීන් සහ ආගම් වශයෙන් භේදභින්න වී ඇති රටක කලාකරුවෙකු සමාජ සන්තක වන්නේ, ඊට අමතරව තවත් කාරණා ගණනාවක් එක්කාසු වීමෙනි. අප කතා කරන සියලු ගායකයන් සිංහල භාෂාවෙන් ගායනා කරන නිසා ඔවුන් කවුරුත් සිංහලයන්ගේ ගායකයන් වන බව ඇත්ත. එහෙත් ඒ අතරින් සමහර ගායකයන් අනිත් අයට වඩා ‘සිංහල’ වෙයි. නන්දා මාලිනිගේ, ‘මේ සිංහල අපගෙ රටයි- අප ඉපදෙන මැරෙන රටයි’ ගීය නිසා ඇය වෙනත් ගායිකාවන්ට වඩා ‘අපේ’ වී තිබේ. ඩබ්. ඩී. අමරදේව ගත්තොත්, සිංහලයා සහ බෞද්ධයා විසින් ඔහු තමන් සන්තක කරගනු ලැබ තිබෙන්නේ, ඔහුගේ ගීත තුළින්, සිංහල සහ බෞද්ධ ‘සුවඳක්’ හමන නිසා ය. තවත් පැත්තකින්, ගුණදාස කපුගේ සමාජ සන්තක වී ඇත්තේ, විශේෂ ජාතියකට හෝ ආගමකට නොගෑවී, සමාජ අසාධාරණකම් ගැන සැලකීමක් දැක්වූ ‘ප්‍රගතිශීලී’ ගායකයෙකු වශයෙනි. මේ ආකාරයට, අර කී පුද්ගලයාගේ ‘නිෂ්පාදනය’ තුළ අඩංගු වන දේවල් සේම, කෙලින්ම අඩංගු නොවන මුත් ඉඟියෙන් දත හැකි අමතර යමක් සමාජය විසින් ඔහුට පවරනු ලැබේ. එය සමාජයක් හිතුවක්කාරීව කරන දෙයක් නොවේ.
යුද්ධය කාලයේ, සිංහලකම සහ සිංහල සංස්කෘතිය ගැනත්, බෞද්ධ ශික්ෂණය සහ උසස් සදාචාරය ගැනත්, දළ වශයෙන් මහජාතික චින්තනයකින් ඔදවැඩී විටින්විට වික්ටර් රත්නායක කතා කරනු මා අසා තිබේ. ඉතිං, ඒ සමාජය විසින් ඔහුව තමන් සන්තක කරගැනීමේ වරදක් නැත. ඉන්පසු, වික්ටර් රත්නායක යනු මධුර මනෝහර ගායකයා පමණක් නොව, ජාතියකට සහ ආගමකට අයත් ‘අපේ එකෙක්’ වන්නේය. මේ මනෝභාවය, ජාතීන් වශයෙන් අප ඇනකොට ගන්නා තත්වයට පත්වීමෙන් පසුව ඇති වූ තත්වයකි. ඊට කලින්, ගායකයෙකුගේ නිෂ්පාදනය පමණක් අපට වැදගත් වූ බවත්, දැන් ඊට අමතර තවත් දේවල්ද අපට වැදගත් වන බවත් අවධාරණය කිරීමයි මගේ අරමුණ. ඊට හොඳම උදාහරණය, ඉහතින් කී නන්දා මාලිනීගේ ‘මේ සිංහල අපගෙ රටයි’ ගීය, දකුණේ සමාජ විඥානයේ ලැගුම් ගැනීම සිද්ධ වන්නේ, එය ගායනා කළ කාලයේ නොව, ඊට බොහෝ කලකට පසුව වීමයි.
එසේ වන විට, මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න ලියා නන්දා මාලිනී ගායනා කළ, “පූජාසනයේ ඔබ හිඳුවා- ඔබට පුදන මේ ලෝකයමයි හෙට- ඔබට එරෙහි වී නැඟිටින්නේ” නමැති ගීතය මගේ මතකයට නැඟේ. ඒ ගීතයෙන් කියැවෙන්නේ, සමාජය පිළිබඳ වෙනත් මානයක් වූවත්, මගේ තර්කයටත් එය අදාළ කරගත හැක. වපුරන්නේ ඔබ නිසා, අස්වැන්න ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ හැකියාවක් ඔබට නැත. වික්ටර් රත්නායක සහ සමාජ නිර්මිතය අතර සහසම්බන්ධය එසේ වූවත්, වෙනත් මානයකින්ද මේ දෙස බැලිය යුතුව තිබේ.
වික්ටර්ගේ දෙවැනි විවාහය ප්‍රශ්නයක්ද?
ලිංගිකත්වය යනු එක්තරා රසායනිකත්වයකි. ගැටවර, තරුණ සහ මහලු වයස්වල රසායනිකත්වයන් එකිනෙකින් වෙනස් ය. ඒ සාමාන්‍ය තත්වයයි. එහෙත් විටෙක, මහලු වයසේදී පවා, අර කී රසායනිකත්වය දුර්වල නොවී කෙනෙකු තුළ තිබිය හැකිය. වැඩි දෙනෙකුගේ ජීවිත මහලු වෙද්දී අර කී රසායනිකත්වය දුර්වල වෙයි නම්, ඒ අයට එසේ නොවන අනිත් අය කෙරෙහි ඊර්ෂ්‍යා කළ හැකි වෙතත්, ඒ ඊර්ෂ්‍යාව වෛරයකට හෝ අපහාසයකට හරවා ගත යුතු නැත. හේතුව, රසායනික තත්වයක් යනු, හුදෙක් යම් කෙනෙකු හිතින් ඇති කරගන්නා හෝ ඇති කරගත හැකි තත්වයක් හෝ නොවන බැවිනි. වික්ටර් රත්නායකගේ දැන් වයස අවුරුදු 76 ක් බව කියැවේ. ඔහු දෙවැනි වරට විවාහ වූ පෙම්වතියගේ වයස එයින් අඩකටත් අඩු බව කියැවේ. වයස් පරතරයේ මහළු පක්ෂය නිතර නියෝජනය කරන්නේ පිරිමි පක්ෂයයි. එය ඇත්තෙන්ම, අසාමාන්‍ය දෙයක් නොවේ. එහි අනිත් පැත්ත, එනම් මහළු පක්ෂය ගැහැනිය නියෝජනය කරන අවස්ථාවන් පවා අද අසාමාන්‍ය චර්යාවන් වශයෙන් සැලකෙන්නේ නැත. ප්‍රංශ ජනාධිපතිගේ බිරිඳගේ වයස 67 කි. ජනාධිපතිවරයාගේ වයස 43 කි. ඔවුන් විවාපත්ව ඇත්තේ, ඇයට වයස 54 දී සහ ඔහුට වයස 30 දී ය.
ඊට වෙනස්ව, වික්ටර් රත්නායක සහ ඔහුගේ පෙම්වතිය අතිනත ගෙන ඇත්තේ, හුදු ලිංගිකත්වයෙන් එහා ගිය, එකිනෙකා කෙරෙහි වන වෙනත් මානුෂීය ඇලීමක් මත විය නොහැකිද? එය අත්‍යන්තයෙන්ම සිදු විය හැකි දෙයකි. කෙසේ වෙතත් එය, ඔවුන් පමණක් දන්නා, පිටස්තර අපට දැනගත හැකි දෙයක් නොවේ.
භෞතික, කායික සහ ලිංගික කාරණා එසේ වෙතත්, හුදෙක් ඒ සාධක මත පමණක් දේවල් දෙස බැලිය නොහැකි තත්වයකුත් ඇති බව ඇත්ත. එයින් අදහස් වන්නේ, සම්ප්‍රදායිකත්වය සහ ගතානුගතිකත්වය කරේ තබා ගත යුතු බව නොවේ. එසේ වෙතත්, සමාජ සංස්ථාව කියා දෙයක් ඇති බව පිළිගැනීම වැදගත් ය. මේ සංස්ථාවේ මොන අඩුපාඩුකම් තිබුණත්, දියුණු මිනිසාගේ සහජීවනය සඳහා ඒ සංස්ථාව අවශ්‍ය කෙරේ. උදාහරණයකින් ගත්තොත්, යම් විවාහක පුරුෂයෙකු, වෙනත් කාන්තාවක් සමග ප්‍රේම සම්බන්ධයක් ඇති කරගැනීම ඔහුගේ බිරිඳට වේදනාවක් විය හැකි බව නොසලකා සිටිය හැකි නොවේ. විවාහය නමැති සංස්ථාවට ඇතුළු වන කවුරුත් එසේ ‘ද්‍රෝහී’ නොවන බවට ප්‍රතිඥා දෙන බව අපි දනිමු. එහෙත්, ගිවිසුම් අනුව රට-රටවල් පවා වැඩ කරන්නේ නැති ලෝකයක, පුද්ගලයන් දෙන්නෙකුගේ ගිවිසුමක් එහි වචනවලට සත්‍යගරුක විය යුත්තේ ඇයි? ඒ නිසා අපි ඒ කාරණය පැත්තකින් තියමු.
එහෙත්, තමාගේ සතුට අනෙකාගේ කටුක වේදනාවක් බවට පත්කිරීම තුළ යම් ආචාරධාර්මික සහ මානුෂික ප්‍රශ්නයක් ඇති බව එසේ පහසුවෙන් බැහැර කළ හැකි කාරණයක් නොවේ. විවාහයේ අත්සන පැත්තකින් තැබිය හැකි මුත්, අනෙකාගේ වේදනාව එතරම් පහසුවෙන් පැත්තකින් තැබිය හැකි නොවේ. මේ නිසා, එකිනෙකා කෙරෙහි වන මානුෂීය බැඳීම නිසා, ඇතැම් කැපකිරීම් කිරීමට, කැමැත්තෙන් හෝ අකමැත්තෙන් වුවත් කෙනෙකුට සිද්ධ වීම, සමාජ සංස්ථාවේ තුලනය පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය කෙරේ. මෙය වංකකමක් හෝ කුහකත්වයක් වශයෙන් කෙනෙකුට හැඳින්විය හැකි වෙතත්, වර්තමාන පවුල් සංස්ථාව පිළිගන්නා කිසි කෙනෙකුට එය මඟහැර යා හැකි නොවේ. කෙසේ වෙතත්, වික්ටර් රත්නායකගේ බිරිඳ මියගොස් ඇත්තේ මීට දීර්ඝ කාලකයට ඉහතින් නිසා, ඒ කාරණයත් ඔහුට අදාළ නොවේ. එහෙත්, ඒ වෙනුවට ඔහුගේ දරුවන්ගේ ප්‍රශ්නයක්, මාධ්‍ය මගින් ප්‍රසිද්ධියට පත්කෙළේය. එය භෞතික පදනමක් නැති, හුදෙක් සමාජ සම්මතය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් බව බැලූ බැල්මට පෙනේ. එයින් කියැවෙන්නේ, අම්මා (හෝ තාත්තා) මියගිය පසු, තාත්තා (හෝ අම්මා) සිල් රැකිය යුතු බව වැනි අදහසකි. එසේ විය යුත්තේ ඇයි? ‘අපිට ලැජ්ජයි’ යන්න ඊට පිළිතුර විය නොහැක.
කලාකාර නිෂ්පාදකයා සම්බන්ධයෙන් වැදගත් වන තවත් කාරණයක් තිබේ. වික්ටර් රත්නායක ඇතුළු ගායක ගායිකාවන්ගේ මනබඳින ගීත කාලයක් තිස්සේ අපේ සිත්සතන් පිනවා ඇත්තේ, සම්මත ආලයට හෝ සම්මත වෛවාහක ශෘංගාරයට වඩා, අසම්මත ආලයේ රසය බොහෝවිට ඒවා තුළ අඩංගු කරගැනීමෙනි. මහළු පිරිමියෙකු හිරිමල් කෙල්ලක කෙරෙහි ප්‍රේමයෙන් වෙළීම පිළිබඳ ගායනා කරනු ලබන ගීයක් අත්‍යන්තයෙන් රස විඳින අපි, ඒ ගායකයා සැබෑ ජීවිතයේදී එවැනි කෙනෙකු සමග, ඇගේ කැමැත්ත ඇතිව, ප්‍රේමයෙන් වෙලීම පාපයක් වශයෙන් දකින්නේ ඇයිද යන්න ප්‍රශ්නයකි.
විරුද්ධ ලිංගිකයන් කෙරෙහි ඇති වන ආලය තුළ, හුදෙක් මනුෂ්‍යයා කෙරෙහි වන බැඳීම සහ ‘පිවිතුරු’ ආලය යැයි අප කතාවට කියන යම් මානසික තත්වයක් සැබවින් පැවතිය හැකි නමුත්, විරුද්ධ-ලිංගික ආලයේ මූලික ගාමක බලය වන්නේ රාගයයි. රාගයේ රසායනිකත්වය වියැකී ගිය පසුව පවා අඹු-සැමි ආදරයක් පැවතිය නොහැකි බවක් එයින් අදහස් නොකෙරේ. එහෙත් ඒ ආදරය තුළ අර රසායනික ‘රස්නය’ නැත. ඒ වෙනුවට, මා ගැන සහ මගේ දරුවන් ගැන වෙහෙසෙන ඇයටත් (ළමයින්ගේ අම්මාටත්), මා සහ මගේ දරුවන් රැකබලා ගන්නා ඔහුටත් (ළමයින්ගේ තාත්තාටත්), ආදරය කරන ‘පුරුද්දට’ අපි ඇබ්බැහි වීමයි සාමාන්‍යයෙන් සිද්ධ වන්නේ.
මොන දේ කළත්,
රැහෙන් පිට පැනීම වැරදියි
කෙසේ වෙතත්, වික්ටර් රත්නායක පසුගිය සති කිහිපයේ සිට වඩාත් බැටකන්නේ, ආගම සම්බන්ධයෙනි. එහිදී සිංහල-බෞද්ධ මහා සමාජයේ සියලු කඳවුරු එකට අත්වැල් බැඳගෙන සිටිති. කොටින්ම, ඔහුගේ අසම්මත දෙවැනි විවාහයේදී පවා, ඔහුගේ දරුවන්ගේ පැත්ත නොගෙන ඔහු සමග එකට සිටි සහ ඔහුගේ දෙවැනි විවාහයට අත්සන කළ දීර්ඝ කාලින මිතුරා පවා, මේ කාරණයේදී ඔහු විවේචනය කරන තත්වයට ගියේය.
ගඟේ ගහගෙන යන මිනිහා පරඬැලේ පවා එල්ලෙන බව කියති. තමාගේ අසාමාන්‍ය ‘රසායනිකත්වයට’ භෞතික විද්‍යාත්මකව නිවැරදි විසඳුමක් සොයාගත් වික්ටර් රත්නායක, තමන්ගේ මියුරු ස්වරය නැතිවීමේ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සොයාගෙන ගියේ අවිද්‍යාත්මක වන්දනාවක ය. ආගම සහ ජාතිය ගැන භාවාතිශය නැඹුරුවක් ඇති ඔහු වැනි කෙනෙකු එසේ වීම පුදුම නැත.
ප්‍රශ්නය වන්නේ මෙයයි: අශෝක මහාධිරාජයාගේ සිට දේවානම්පියතිස්ස ආදී රජවරුනුත්, ඕලකට්ගේ සිට තවත් දහස් ගණන් විදේශිකයනුත්, විශේෂයෙන් ප්‍රසිද්ධ පෙළේ (ජාත්‍යන්තර තලයේ නළු නිළියන් වැනි) නාමධාරී විදේශකයිනුත් බුද්ධාගම වැළඳගැනීම ගැන මහත් ආඩම්බරයෙන් කතා කරන අප, බුද්ධාගමේ නාමධාරී කෙනෙකු ඉඳහිටවත් වෙනත් ආගමකට යෑම නොඉවසන්නේ ඇයි? එසේ යන ආගම ‘මිථ්‍යාවක්’ වන නිසාද? වික්ටර් රත්නායකගේ නැති වූ කටහඬ, ආගමික පූජාවකින් ලබා දිය හැකි යැයි කීම, මිථ්‍යාවකට වඩා ප්‍රෝඩාවකි. එහෙත් ඒ ප්‍රෝඩාව කරන්නේ, ‘බෝන් අ’ගේන්’ කිතුණුවන් පමණක්ද? තමන් රහත් වී ඇතැයි කියමින්, අගමැති ජනාධිපතිවරුන් තමන්ගේ ළඟට ගෙන්වාගෙන මහා ව්‍යාපාරයක් කරගෙන යන මිථ්‍යා වෙළෙඳාම අපට නොපෙනේද? බෞද්ධ සංස්කෘතියේ නාමයෙන්, රාජ්‍ය අනුග්‍රහයෙන් ගඟට පිරිත් පැන් කළ දැමූ මෑත අතීතය අපට අමතකද? කතරගම දෙවියන්ගෙන් සෙත් ශාන්තිය පතා වන්දනාවේ යන්නේ හින්දු භක්තිකයන් පමණක්ද?
නැත, සැබෑව වන්නේ, ඔහු කෙරෙහි වන විරෝධය, හුදෙක් ‘අපේ රැහෙන් පිට පැනීම’ නිසා වන බව ය.■
කදාරේගේ මැදිහත්කාර කතන්දර
■ පියල් කාරියවසම්
ඇල්බේනියාව කුඩා බෝල්කන් රටකි. සියක් වසරක් තිස්සේ ලෝකයේ අවධානයෙන් වියෝ කර තැබූ අලංකාර යථාර්ථවාදී-ජන සාහිත්‍යයකින් පොහොසත් රටකි. කලක් මේ කුඩා භූමිභාගය යුගෝස්ලාවියාව ඈඳාගෙන සිටියේය. එහෙත් දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුකාලීනව යකඩ තිරයකින් වැසී ගිය භූමියක් වූයේය. ඉතාලි ජාතිකයෝත්, ජර්මානුවරුත් මෙකී වැසී ගිය කාලසීමාවේදී බෝල්කන් පොළවට, මුහුදු තීරයට ලෝබ කරමින් ඒ බිම මත ලේ හලා ගත්තෝය. දැන් ඒ ලේ වැකුණු ඉතිහාසය අලංකාර යථාර්ථවාදයෙන් සහ ජන කතන්දරයෙන් සංරචනය කරන්නාවූ නවකථාකරුවෙක් ඇල්බේනියාවෙන් බිහිව ලෝකයේ පාඨකයා ඉදිරියට පැමිණ සිටී. ඒ නිසා තවදුරටත් ඇල්බේනියාව වියරු නිහඬබව රජ කරන්නාවූ බිමක් නොවේ. ස්මයිල් කදාරේ නමැති නවකථාකරුවා ආඛ්‍යාන කිහිපයකින් කතන්දර කියාගෙන යන්නාවූ හඬ පැතිරෙන්නාවූ බිමකි. බටහිර සුරංගනා කතාවත්, ජන ආඛ්‍යානයත්, විටෙක ඇමරිකානු ඇලන්පෝවාදී කතන්දර කීමේ ප්‍රවේශයත් යන කතා කීමේ විලාස කිහිපයක් ඔහු එකම වියමනක සමහර විටෙක භාවිත කිරීම විස්මයජනක තෘප්තියක් අපට අත්පත් කර දෙයි.
මේ කුඩා සටහනේ අරමුණ ඔහුගේ නවකථා අතරින් The General of the dead Army නම් නවකතාව පිළිබඳ කෙටි හැඳින්වීමක් තැබීමයි.
ස්ව වගකීම්-අන්ධ භක්තිය කෙළවර හටගන්නා ඛේදනීය උරුමය සියලු ක්‍රමෝපායික මිනිස් ඝාතනවල උරුමයද වේ. එහෙයින් ‘මළ හමුදා බළඇණි ජෙනරාල්’ එකී ලක්‍ෂණ විදහා දක්වන භාවනා අඛ්‍යානයකි. වීර පොකුණේ උපරතන හාමුදුරුවන්ගේ ‘තුඹරුප්’ නවකතාව මෙන් වූ ස්මරණය විනිවිදීමේ කතා කීමකි.
අරුමැසිවාදී යුද විරෝධී නවකථා ඉක්මවමින් සෞන්දර්යමය ප්‍රකාශනවාදීත්වයකින් යුක්තව යුද්ධ දාර්ශනික අරුතකින් විමසන්නට උත්සාහ ගන්නා නවකථා වන හෙමිංවේගේ A farewell to Arms, ජෝසප් හෙලර්ගේ Catch-22, කර්ට් වොනෙගට්ගේ Slaughter House වැනි නවකථා ඇමරිකානු නවකථා වන අතර, බටහිර නවකථා එරික් මාරියා රිමාකිව්ගේAll Quite on the western front, ෆර්ඩිනැන්ඩ් සිසිලිනීගේ Journey to the End of the night, සිග්පරීඩ් සැසොන්ගේ Memories of an Infantry officer වැනි නවකතා අතරට කදාරෙගේ ‘මළ හමුදා බළඇණි ජනරාල්’ නවකථාව එක්වන්නේ දෙවන ලෝක යුද්ධයත්, ඓතිහාසික සිවිල් ගැටුම් පිළිබඳ කැන්වසෙයන් ඉවත් වෙමිනි. එවිට කදාරේගේ නවකතාවේ වියමන අදෘශ්‍යමාන යුද්ධයක් පිළිබඳ පුරෝකථනයකි. මන්ද අද යුද්ධය ඇත්තේ යුද්ධයට වඩා යුද්ධය වාර්තා කිරීමට වලිකන ජනමාධ්‍ය අතර වීමය. අන්තර්ජාතික සබඳතා පාඨමාලා ජනප්‍රිය කර විකිණීමට උත්සාහ දරන ආයතන අතර වීමය. දරුවන්ට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ රැකියා ලබාදීමේ අරමුණෙන් ඉංග්‍රීසි උගන්වන්නට දිවා රෑ වෙහෙසන මධ්‍යම පන්තික දෙමාපියන් අතර වීමය. එහෙයින් ලේ-කඳුළු- උණ්ඩ- අවතැන්වීම් සහ පදක්කම් සමග බිස්නස් කිරීමේ වරප්‍රසාද ලබන්නන් පිළිබඳ කතන්දරයක් කදාරේ නොකියයි. කදාරේ කියාගෙන යන්නේ අඳුරු ප්‍රහසනයකි. පින්ටාරියානු නාටකීය නිහඬ බවකින් ඒ හෙයින් ‘මළ හමුදා ජනරාල්’ වෙලී පවතී. කොයි යම් පැත්තකට සටන් කළද මරණයට පත්වෙනවාට වඩා කදාරේගේ චරිත පඨිතය ලියැවෙන විටම මිය ගොසිනි. ඇත්තේ ජයග්‍රහණය මත නතරවී නැංගුරම් දමා ඇති හාස්‍යජනක මරණයේ අවිඥානයයි.
සරල ලෙස ගතහොත් දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් වසර විස්සක් ඉක්මවූ තැන ඉතාලියානු ජනරාල්වරයෙකු, උන්මාදයෙන් පෙළෙන පූජකවරයෙකු ඇල්බේනියාව කරා පැමිණෙන්නේ දෙවන ලෝක යුද්ධයේදී මියගිය සොල්දාදුවන්ගේ ඇටකටු සොයා ඉතාලිය කරා ගෙන යෑමටයි. කාලතුවක්කු මැෂින් තුවක්කුවලට වඩා වීල්බැරෝ, උදලු, මුල්ලු ඔසවාගෙන පැමිණෙන ඔවුන්ගේ විශාලතම ආයුධය වන්නේ සිතියම් කිහිපයකි. කැණීම් කටයුතු, ඇටකටු එක්රැස් කරන්නාවූ අතර පූජකවරයාත් ජනරාල්වරයාත් අතර හටගන්නා සංවාදය භීෂණයේ වියුක්තියේ හාස්‍යය පළ කරන්නේ රංගපරම ආතතියක් පළකරමිනි.
කල් ගත වීමේදී ඔවුන්ගේ පසුපසින් මතුවන්නේ ජර්මානු ජනරාල්වරයෙකි. ඔහු පැමිණෙන්නේ මියගිය ජර්මානු සොල්දාදුවන්ගේ ඇටකටු සොයා ගෙන ගොස් ජර්මන් භූමියේ භූමදාන කිරීමේ අරමුණෙනි.
ක්‍රමයෙන් මහපොළවේ දෝනා දිගේ පහළට බසින්නාවූ මෙම ජාතීන් දෙකම තම තමන්ගේ හෘදය සාක්‍ෂියේ අවිඥානයේ අභ්‍යන්තරයට බසින්නට පටන් ගනිති. මියගිය උන්, දිවිපිදූවන් දහස් ගණනකින් පසු ඉතිරිවූ ‘මා කවරෙක්ද’ ඇටකටු එකතු කරන්නන් තුළ මතුවන ගැටලුවකි. මතකය, ස්මරණය යනු සමූලඝාතන උත්කර්ෂයට නැංවීම නොව ඒ ඔස්සේ බලකරනු ලබන ස්වයං විවේචනයට එකඟතාව පළකිරීම නොවන්නේද? නව ආරක පුරාවිද්‍යාවේ කෙළවර මතුවන ගැටලු කිහිපයකි.
මෙතැන සිදුවූයේ කුමක්ද?
මේ බිමේ මනුස්සයන් ඇද වැටුණාට පසු සිදුවූයේ කුමක්ද?
මතකය-අතීතාවර්ජනය- පරිකල්පනය එකිනෙකට ප්‍රතිමුඛ වනවාට වඩා කදාරේගේ නවකතා වියමනේදී එකිනෙක ලුහුබඳී. එවිට යුද්ධයේ සැබෑ විරුවන් වන්නෝ පදක්කම් පැළඳුවෝ නොවෙති. සාම්ප්‍රදායික ස්ටැලින්වාදී-පැසිස්ට්වාදී නවකථාවේදී මව්බිම-නැතිනම් මරණය කියාගන්නා විටෙක මව්බිම බහුතරයේ මව්බිම බවට පත්වේ. එහෙත් ලතින් ඇමරිකානු-පෝලන්ත-චෙකොස්ලොවැකියානු-ඇල්බේනියානු-ඉන්දීය නැක්සලයිට් රණකාමියාගේ මව්බිම බහුත්ව මව්බිමකි. (කියවන්න, චේ ගුවේරා එක්සත් ජාතීන්ගේ සමුළුව ඉදිරියේ කළ එකම කථාව) මව්බිමක ඔප්පුවකින් බිම් අඟලක්, නිවහනක් නොමැතිව මියයන්නන් කුමන ආකාරයේ වීරයන් ලෙස පිළිගත හැක්කේද? එකම ලේ ඥාතියෙකු නොදකින ශරීරයක්, සිහිවටනයක් නොමැති සොහොනක නිදන සොල්දාදුවෙකු, අයත් වන්නේ කුමන ආකාරයේ වීර හමුදාවකටද? කදාරේ එහෙයින් ස්මරණය සොල්දාදුවෙක්-පදක්කම් නොපැළඳි සොල්දාදුවෙකු බවට පත්කරනු ලබයි.
රචනා විලාසයේදී කදාරේ කඩතොලු මගහරී. එහෙත් ආලවටට්ම් නොදමයි. පරිකල්පිත බිමක-අර්ධ පරිකල්පිත සොල්දාදුවෙකු සිය විඥානය දෙසට හැරවීමේදී කදාරේ උමතු පූජකයාගේ අතාර්කික පැවැත්ම-අතාර්කික සංවාද ඔස්සේ නමක්-බිමක්-ශරීරයක් අහිමි සොල්දාදුවෝ ගමන් ආරම්භ කරති. ‘මළ හමුදා ජනරාල්’ එහෙයින්ම නව ආරක සාහිත්‍යමය පුරා විද්‍යාත්මක කැණීමකි. සාහිතය වියමනක් කැණීම් සටහන් ඔස්සේ මතුකර ගැනීමකි. වස්තු විෂය විචාරණය කරමින් උසස් තැනකට කියවන්නා රැගෙන යමින් නිරාකුලකරණයට යොමු කරවීමක් මළ හමුදා ජනරාල් තුළ නොමැත. වෘත්තාකාර නිරීක්‍ෂණ-සිතිවිලි දර්ශන සංරචනා ඔස්සේ කදාරේ එහෙයින් කතාව කියාගෙන යෑමේදී සම වන්නේ සැමුවෙල් බෙකට්-ප්‍රාන්ස් කෆ්කාටයි. අවසාන වශයෙන් විඥාන පරිපථය සාහිත්‍ය රචනයේදී රේඛීයව ගොඩනැගෙනවාට වඩා විවිධ වංකගිරිගත පැවැතුම්-ක්‍රියාවලීන් ඔස්සේ ගමන් කරවීමේදී වඩාත් සාර්ථක මැදිහත්කාර කතන්දර ලියාගැනීමේ වේගය සහ අවකාශය අද දවසේ කතාකාරයාට ලබාදෙන බව ස්මයිල් කදාරේගේ ‘මළ හමුදාවක ජෙනරාල්’ නවකථාව ස්ථාපිත කරනු ලබන බව සටහන් කරමි.■
.. ඒ තමයි ආදරණීය නේරංජනා – ගායන ශිල්පී ප්‍රියාසූරියසේන
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
අද තමන්ටම කියලා නිර්මාණ නැතිව ජනප්‍රිය ගායක ගායිකාවන්ගේ ගීත ගායනා කරන පිරිසක් ඉන්නවා. සමහර ගායකයන් ඒකට විරුද්ධයි. සමහරුන් එතරම් ගණන් ගන්නේ නැහැ…
මුල් නිර්මාණකරුවන්ට ගෞරවය දෙන්න ඕනෑ. ඒ කාලේ ගුවන් විදුලියේ ගීතයක් ප්‍රචාරය වුණාම ගීතයේ පද රචකයා, තනු නිර්මාණකරුවා හා ගායකයා කියන සියලු දෙනාගේ නම් කියලා තමයි ගීතය ප්‍රචාරය කළේ. අද වෙන කොට ඒ තත්වය වෙනස් වෙලා. අද ගීතය ප්‍රචාරය වෙනවා ලිව්වේ කවුද, කිව්වේ කවුද, තනු නිර්මාණ කළේ කවුද කියන්නේ නෑ. ඒ නිසා සමහර ගීතවල සැබෑ අයිතිකරුවා කවුද කියන්න අලුත් පරම්පරාව දන්නේ නැති තත්වයට පත්වෙලා. අද ගායන හැකියාව තියෙන දක්ෂ ළමයි ඉන්නවා. ඒ අයගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ගායනා කරන්නේ ජනප්‍රිය ගායක ගායිකාවන්ගේ ගීත. රියැලිටි තරගයකදි ජනප්‍රිය ගීතයක් ගායනා කරලා ප්‍රේක්ෂක ප්‍රසාදය දිනා ගත්තාට කමක් නෑ. ගෞරවය දෙන්න ඕනෑ.
ප්‍රසංග වේදිකාවේ නැගලා දිගින් දිගටම ජනප්‍රිය ගායක ගායිකාවන්ගේ ගීත ගායනා කිරීම නම් වැරදියි. ඇතැම් සංදර්ශනවලට අපි යනකොට ඒ වගේ අය ඇවිල්ලා අපේ ගීත ගායනා කරලා බැහැලා ගිහිල්ලා ඉවරයි. එහෙම සිද්ධි පහුගිය කාලේ සිද්ධ වුණා. යම් ප්‍රසිද්ධියක් ලැබුණාට පස්සේ ඒ අය තමන්ගේම නිර්මාණ කරන්න මහන්සි ගන්න එක හොඳයිනේ. ජනප්‍රිය අයගේම ඒවා කියන්න ගියාම ඔවුන්ගේ දක්ෂතාවෙන් සමාජයට වැඩක් වෙන්නේ නෑ.
අපිත් සංගීත ක්ෂේත්‍රයට පිවිසුණු මුල් කාලේ මිල්ටන් පෙරේරා, මොහිදීන් බෙග්, එම්.එස්. ප්‍රනාන්දු වගේ ප්‍රවීණ අයගේ ගීත ගායනා කළා. හැබැයි අපි ඒ මත්තෙම හිටියේ නෑ. ගී පද රචකයෝ හොයාගෙන, ගීත හොයාගෙන, තනු නිර්මාණය කරගෙන මහන්සි වෙලා අපේම ගීත අපි නිර්මාණය කරගත්තා. තමන්ගේම ජනප්‍රිය සිංදු එකතුවක් හදාගැනීම වෙහෙසක් දරන්න ඕනෑ දෙයක්. ඒත්, ඒක තමයි සිද්ධවෙන්න ඕනෑ. ඒ නිසා තමයි අපට මේ වගේ දුරක් එන්න පුළුවන් වුණේ.
දැන් හැදෙන සිංදුවල පදමාලාවල අඩුවක් තිබුණා…
අපේ වාසනාවට අපට හොඳ ගී පද රචකයෝ මුණගැහුණා. කරුණාරත්න අබේසේකර, ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්, කේ.ඩී.කේ. ධර්මවර්ධන වගේ දක්ෂ ගී පද රචකයෝ ඒ කාලේ හිටියා.
මුල්ම කාලේ මට ගීත ලියලා දුන්නේ රෝහණ මද්දුමරාල කියලා කෙනෙකුයි, ප්‍රේමසිරි විජේතුංග කියලා කෙනෙකුයි. ‘අඳුර අඳුර මගේ’ ගීතය ලියලා දුන්නේ රෝහණ මද්දුමරාල. ගුවන් විදුලියට සම්බන්ධ වුණාට පස්සේ තමයි අනෙක් ප්‍රවීණයන් මුණගැහුණේ. ධර්මරත්න පෙරේරා තමයි ‘ලිහිණි රෑන පියා සලන්නේ’ ගීතය ලියලා දුන්නේ. ඒ ගීතය බොහෝ ජනප්‍රිය වුණා. සරත් දසනායක, ක්ලැරන්ස් විජේවර්ධන, ස්ටැන්ලි පීරිස් වගේ සංගීතඥයන් මුණගැහුණා.
ගුවන් විදුලියේ මගේ ගීත ප්‍රචාරය වෙන්න ගත්තාම විජේපාල හෙට්ටිආරච්චි මහත්තයා ක්ලැරන්ස්ට කියලා තියෙනවා, ප්‍රියා සූරියසේන තියලා අලුත් කෙනෙක් ඉන්නවා එයාට ගීත හතරක් හදලා දෙන්න කියලා. ඒ ගීත හතර කළේ ග්‍රැමෆෝන් තැටියකට. පැතුම් පිරීලා, සැන්දෑ යාමේ, ඈත රන් විමන්, රටකින් එහා කියන ගීත හතර තමයි ඒ. ඒ අතරින් රටකින් එහා ගීතය බොහෝ ජනප්‍රිය වුණා. සංදර්ශන සඳහා විදේශ සංචාරවලදී අනිවාර්යයෙන් ඉල්ලන ගීතයක් බවට රටකින් එහා ගීතය පත් වුණා. මගේ පළමු කැසට් පටය කළේ විජය රාමනායක මහත්තයා. ඒකේ නම ‘මගේ ළමැද සුව යහනක්.’ ආදරණීය නේරංජනා, මගේ ළමැද, සඳ තාරකා, ඇසුරින් මිදීලා ආපසු එනවා, ඈත හිමගිරි වළලු යායේ, මා දෑතේ වෙලී, සුදුවත කමලේ වගේ ගීත තමයි ඒ කැසට් පටයේ තිබුණේ. ස්ටැන්ලි පීරිස් ඒ කැසට් පටියට ගීත හයක් කළා. සරත් දසනායක ගීත හයක් කළා. බොරැල්ලේ ජෝ නෙත් ශබ්දාගාරයේ තමයි පටිගත කළේ. ඒ කැසට් පටයේ පටිගත කිරීම් ශිල්පියා ඩොනල්ඩ් අයිවන්. මගේ ළමැද, හැරදා විමන් වගේ ජනප්‍රිය ගීත කිහිපයක් ඔහු ලියුවා. මමම තනු නිර්මාණ කරගත්ත මගේ ගීතත් ඒ අතර තියෙනවා. හෙට දවසේ අප දෙදෙනා, අඳුර අඳුර මගේ, සරතැස නිවා කියන ගීතවල තනු නිර්මාණය කර ගත්තේ මමමයි.
කුඩා කාලයේදීම ඔබ ගායකයෙක් ලෙස ගම් පළාතේ ප්‍රසිද්ධියක් ලැබුවාලු…
ඒ කාලේ එඩී ජයමාන්න මහත්තයා වගේම එයාගේ කොළොම්පුරේ ශ්‍රියා ගීතයත් බොහෝම ජනප්‍රියයි. නාත්තන්ඩිය සිංහල මිශ්‍ර පාඨශාලාවේදි මම ඔය ගීතය කෑ ගහලා කිව්වා. එතකොට මට අවුරුදු අටක් විතර ඇති. හය වසරට මාදම්පේ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයට ඇතුළු වෙන්න සිංදු කියපු එක බලපෑවා. නාත්තන්ඩිය මිශ්‍ර පාඨශාලාවෙ විදුහල්පතිතුමා මේ ළමයා හොඳ කල්ක්‍රියාවෙන් යුතු ළමයෙක් කියලා නිර්දේශ කරලා ලියුමක් දුන්නා. හයේ පංතියේදි දක්ෂතා අනුව ළමයි තෝරනවා. චිත්‍ර, නැටුම්, සංගීතය අනුව ළමයි වෙන් කළා. මාදම්පේ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ මහීපාල මාස්ටර් මා සංගීත පංතියට ගත්තා. සාමාන්‍ය පෙළ වෙනකන් ජල තරංග, තබ්ලාව, වයලීනය පුරුදු වුණා. ඒකට කිව්වේ හින්දුස්තානී සංගීතය කියලා. සංගීතය ඉගෙනගෙන පරීක්ෂණ සියල්ල සමත් වුණා. ඒ කාලේ සංගීතයෙන් ඉහළට යන්න විශ්වවිද්‍යාල තිබුණේ නෑ. පල්ලියේ මංගල්ලේ, පන්සලේ සල්පිල්වල, දහම් පාසලේ වැඩසටහන්වලදි ගීත ගායනා කරන්න අවස්ථාව ලැබුණා. ඒ තැන්වල මම බෙග් මාස්ටර්ගේ ‘තනිවයි උපන්නේ තනිවයි මැරෙන්නේ..’ ගීතය ගායනා කළා. ඒ නිසා නාත්තන්ඩිය පැත්තේ මට පොඩි ජනප්‍රියකමක් ඇති වෙලා තිබුණා. ‘ඔයා බෙග් මාස්ටර් වගේම කියනවා, ගුවන් විදුලියේ පරීක්ෂණේට ඉල්ලන්න’ කියලා වැඩිහිටියෝ කිව්වා. බෙග් මාස්ටර්ගේ අවසාන කාලේ වගේ මටත් එයා එක්ක එක බස් එකේ ගිහින් සංදර්ශනවලට සහභාගි වෙන්න අවස්ථාව ලැබුණා. ජෝති, හරුන් ලන්ත්‍රා, මිල්ටන් පෙරේරා, ලතා වල්පොල, ධර්මදාස වල්පොල ජෝඩුව, සුජාතා අත්තනායක, ෆ්‍රෙඩී සිල්වා මේ හැමෝම යන්නේ එක බස් එකේ. ඈත පළාත්වලට යනවා. අනුරාධපුරය, පොළොන්නරුව, ඇඹිලිපිටි, මොනරාගල වගේ පැතිවලට යනවා. ඒ ගමන්වලදි ජෝති අයියා මාත් එක්ක ඉතාම මිත්‍ර වුණා.
නාත්තන්ඩියේ ඉඳලා ගුවන් විදුලියට කොහොමද සම්බන්ධ වුණේ?
ගුවන් විදුලියට සම්බන්ධ වෙන්න කැමතියි කියලා මම මහීපාල මාස්ටර්ට කිව්වා. මාස්ටර් දන්නවා මට හොඳට සිංදු කියන්න පුළුවන් කියලා. ‘සරල ගී පරීක්ෂණය, ශ්‍රී ලංකා ගුවන්විදුලි සංස්ථාව, කොළඹ 7’ කියලා ගුවන් විදුලියේ සරල ගී පරීක්ෂණයට ඉල්ලන්න කියලා මාස්ටර් කිව්වා. මමත් ලියමනක් දැම්මා. ඒ අනුව සරල ගී පරීක්ෂණයට සහභාගි වෙන්න කියලා මට පිළිතුරක් ලැබුණා. මම අම්මාගෙන් මග වියදම් ඉල්ලගෙන ගුවන් විදුලියට ඇවිල්ලා හොයලා බලනවා කවද්ද පරීක්ෂණය තියෙන්නේ කියලා. ඔහොම කාලයක් ගෙවිලා ගියා. පරීක්ෂණේට එන්න කියලා ලියුමක් ආවාම සිංදු කිහිපයක් පුහුණු වෙලා ගිහින් සහභාගි වුණා. ඒ 1968 අවුරුද්දේ. සරල ගී පරීක්ෂණයෙන් මම සමත් වුණා. අපට කලින් සනත් නන්දසිරි, වික්ටර් රත්නායක, මර්වින් පෙරේරා, රූපා ඉන්දුමතී වගේ අය ජනප්‍රිය තලයේ හිටියා. මිල්ටන් මල්ලවාරච්චි ගීත ගායනා කරලා වසර දෙකක් විතර යනකොට එයාගේ ගීත ජනප්‍රිය වෙන්න පටන් ගත්තා. ඔරුවක පාවෙන, මේ මැයි ගහ යට, මංගලේ නෙත් මංගලේ ගීතවලට පස්සේ හෙට දවසේ අප දෙදෙනා, සරතැස නිවා ඇතුළු මගේ ගීත හතරක් සරල ගීත ලෙස ජනප්‍රිය වෙන්න පටන් ගත්තා.
ගායකයෙක් ලෙස අප ඔබව හඳුනාගෙන තිබුණත් ජනප්‍රිය සිංහල ගීත බොහෝමයක තනු නිර්මාණකරුවා ඔබ?
කටුනේරිය මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ ඉඳලා සංගීත ගුරුවරයා ලෙස කැලණිය ගුරුකුලේට මාරුවක් ලැබුණා. කැලණියේ ගුරුකුලේ සංගීත ගුරුවරයෙක් හිටියා. එයා තමයි මර්වින් පෙරේරා. අපි ගුරුකුලේ සංගීත පංති බෙදාගෙන උගන්වමින් ඉන්නකොට මම මර්වින් අයියගෙන් ඇහුවා මර්වින් අයියේ මම ඔයාට සිංදුවක් කරන්නද කියලා. උඹ හදපන් මම කියන්නම් කියලා මර්වින් අයියා කිව්වා.
කපිල කුමාර කාලිංග එතකොට වැඩ කළේ රජයේ චිත්‍රපට අංශයේ. එයා මට ගීතයක් ලියලා දුන්නා. ඒක බලලා මම ඇහුවා මේක මර්වින් පෙරේරාට කියන්න දෙන්නද කියලා. කපිල බොහෝම කැමැත්තෙන් හා කිව්වා. බොරැල්ලේ ජෝනෙත් ශබ්දාගාරයේ තමයි ගීතය පටිගත කළේ. ඒක තමයි මම තනුව නිර්මාණය කරලා මර්වින් පෙරේරා ඉතාම අගේට ගයපු ‘නිමා නොවන පෙම් හැඟුම්, මහා සමුදුරක් ලෙසින්’ කියන ගීතය. අපි කවුරුවත් මුදල් බලාපොරොත්තුවෙන් කළ දේවල් නෙමේ. ඒ ගීතය අතිශයින් ජනප්‍රිය වුණා. මම ඇන්ටන් ජෝන්ට, එම්.එස්. ප්‍රනාන්දුට, ධනපාල උඩවත්තට ගීත හදලා තියෙනවා. ජෝතිපාල මහත්තයාට ‘වට පිට බලන් ඉන්න’ කියන ගීතය ඇතුළුව ගීත කිහිපයක් කරලා තියෙනවා. පුන්සිරි සොයිසාගේ ‘අඳුර නසන්නට’ ගීතය මම කළේ. මර්වින් මිහිඳුකුලගේ ‘එදා පෙම්වතුන්’ ගීතය ඇන්ටන් සේනානායකගේ ‘දුරක පාවී ගියා’ ගීතය මම කළේ. ඒ වගේ බොහෝ අයට ගීත හදලා දීලා තියෙනවා.
ඔබට ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස් ගීත කිහිපයක්ම ලීවා නේද?
ප්‍රේම් අයියා ක්ෂණිකව ගීත ලියන්න අපූරු හැකියාවක් තිබුණු කෙනෙක්. ගුවන් විදුලියේ කවුරුවත් හිටියේ නැති සෙනසුරාදා දවසක පටිගත කිරීම් මැදිරිය හිස්ව තිබුණා. වාදක මණ්ඩලය හිටියේ නෑ. ප්‍රේම් අයියයි, මමයි, යූ ආරියවිමලුයි, සැක්සෆෝන් වාදකයෙක් වූ රංජිත් පෙරේරයි එක් වෙලා ගීතයක් හැදුවා. ප්‍රේම් අයියා ගීතය ලිව්වා. මම තනුව දාලා කිව්වා. රංජිත් පෙරේරා බොක්ස් ගිටාර් එක ගැහුවා. එකම වාදන භාණ්ඩය. මේ ගීතය අහපු, අහපු රසික රසිකාවෝ මේ ගීතය නැවත ප්‍රචාරය කරන්න කියලා ගුවන් විදුලි සංස්ථාවෙන් ඉල්ලන්න පටන් ගත්තා. අපි එතකොට හිටිය සංගීත පාලක ඩන්ස්ටන් ද සිල්වාගෙන් ඉල්ලීමක් කළා. එයා රෙකෝඩ් ලයිබ්‍රරියට ඇවිල්ලා සිංදුව අහලා බලලා ගිටාරයක් එක්ක විතරක් වුණාට කමක් නෑ, සිංදුව හොඳයි කියලා ප්‍රචාරය කරන්න අවසර දුන්නා. ඒ ගීතය තමයි ‘ආදරණීය නේරංජනා.’
කරුණාරත්න අබේසේකර එකම ගීතයයි ඔබට රචනා කර තිබෙන්නේ?
මම එයාට කියලා ගීතයක් ලියා ගන්න ටිකක් මහන්සි වුණා. ගුවන් විදුලියට ඇවිත් බැලුවාම එයා වෙන වෙන වැඩසටහන්වලට ගිහින්. නැත්තං චිත්‍රපටියක සිංදුවක් ලියන්න ස්ටූඩියා් එකකට ගිහිං. මම කිහිප වතාවක් කරු අයියා හම්බ වෙන්න ඔහුගේ ගෙදරට ගියා. ගියාට එයා ගෙදර නෑ. පස්සේ මට ගෙදර ඇවිත් එයාව හම්බ වෙන්න කියලා දිනයක් ලැබුණා. එදා මම කරූ අයියගේ ගෙදර ගිහින් දොරට තට්ටු කරලා ඈතින් හිටගෙන හිටියා. කරු අයියාගේ නෝනා ඇවිත් දොර ඇරලා මම දැක්කාම, සිංදුවක් ලියාගන්න ළමයෙක් ඇවිල්ලා ඉන්නවා කියලා කරු අයියට කිව්වා. කරු අයියා ඇවිත් බලලා කවුද මේ, මොකටද ආවෙ? කියලා සැරට ඇහුවා. මම ගුවන් විදුලියේ සරල ගී සමත් වෙලා තියෙනවා. ගීතයක් ලියා ගන්නයි ආවේ කියලා මම කිව්වා. ආ මට ඔයා ගැන කියලා තියෙනවා. මම ඔයාට සිංදුවක් දෙන්නම් කියලා ලොකු පොතක් පෙරලලා කරූ අයියා වචන ටිකක් මට දුන්නා. බලපු ගමන් මට තේරුණා මට ඒක කියන්න පුළුවන් කියලා. ඒකට මම තනුවක් දාලා ගායනා කළා. ඒක තමයි ‘ඉස්සර මා ඔබ දකින්න ආවේ මුව සරසාගෙන සිනහවකින්’ කියන ගීතය. මම ඒ ගීතය ගුවන් විදුලිය වෙනුවෙන් ගැයුවා. හැබැයි ජනප්‍රිය වෙයි කියලා හිතුවේ නෑ. ඒ ගීතය අතිශයින් ජනප්‍රිය වුණා. එච්චරයි කරූ අයියාගේ පදමාලා මම ගයලා තියෙන්නේ.
අපේ තාත්තාගේ ගීතයක් ඔයා කිව්වා නේද, මම හරිම ආසයි ඒ ගීතයට කියලා පස්සේ කාලෙක කරු අයියාගේ පුතා දිලීප අබේසේකර හම්බවෙලා මට කිව්වා.■
සමුදුරු සර ධීවරයන් වෙත ආදරයෙනි
■ කමලා ත්‍යාගරාජන්
පරිවර්තනය:
අභිෂේකා වාසල බණ්ඩාර
ශ්‍රී ලංකාවට කිලෝ මීටර 29ක් පමණ දුරින් පිහිටි පම්බන් දුපතට (රාමේස්වරම් දූපත) නුදුරු මුහුදේ නවතා තිබූ ට්‍රෝලර් යාත්‍රාවේ සිටි 40 හැවිරිදි අරෝකියරාජ් ෆ්‍රැන්සිස්ට, මුහුදේ එලා තිබූ මාළු දැලෙහි මඩිය සිරවෙනු දැනුණි. වෙලාව රෑ එකොළහට පමණ විය. කැළඹෙන මුහුදු ජලය ද බෙහෙවින් අඳුරු විය. දැලට හසුවූයේ කුමක්දැයි ඔහුට වැටහී ගියේ මහත් වෙහෙස වී එය බෝට්ටුවට දමාගත් පසුව ය. ඒ සිමෙන්ති මුට්ටයක් තරමට බරැති ඔලිව් රිඩ්ලි මුහුදු කැස්බෑවෙකි.
ඔලිව් රිඩ්ලි කැස්බෑවෙකු කොටුවුවහොත් ධීවරයන් දෙවරක් නොසිතාම ඌ ආහාරයට ගත් කාලයක් සිය කුඩා අවධියේ දී තිබුණු බව තුන්වැනි පරම්පරාව නියෝජනය කරන ෆ්‍රැන්සිස් කියයි. ‘ගණින්න බැරිතරම් වාර ගානක් මම මුහුදු කැස්බෑවෝ උයලා කාලා තියෙනවා’. ‘කෑවාම ලේ වඩනවා, ඇට හයිවෙනවා කියලා අපේ වැල්ලේ මිනිස්සු විශ්වාස කරනවා. ඒත් අද ඒක වෙනස් වෙලා.’
පැද්දෙන බෝට්ටුවක කා දැමූ වැඩ පැය දෙකක් මෙන්ම, ඉන්දීය රුපියල් 2000ක මුදලක් හිලව්වෙන බව දැනදැනත් ෆ්‍රැන්සිස් තමන්ගේ නිල් මාළු දැලෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් කපා දැමුවේ කැස්බෑවා නිදහස් කර යැවීමට යි. ”ධීවරයන්ට හරි ප්‍රයෝජනවත් මේ සත්තු වඳවෙමින් ඉන්න කොටසක් කියලා මන් දන්නවා- මම ඒක රේඩියෝවෙන් ඇහුවා, අනික උගේ ජිවිතේ බේරන්න ලැබිච්ච එක මට සතුටක්.’
‘කඩල් ඕසායි’ (සමුදුරු සර) ප්‍රාදේශීය රේඩියෝ නාලිකාවේ විකාශය කෙරෙන සමුද්‍රම් පලගු (මුහුද ගැන දැනගන්න) නම් රේඩියෝ වැඩසටහනට ගෙවී ගිය අවුරුදු තුනේදීම ඔහු සවන් දී තිබුණි. එය, සිය දැක්ම වෙනතකට යොමු කළ බව ඔහු කියයි. මුහුදු ප්‍රාණීන්ගේ ජිවිතවල වටිනාකම මෙන්ම මුහුද යමක් පිරිනමයි ද එය සතුටින් බාරගැනීමට එම වැඩසටහනෙන් ඔහුට උගන්වා තිබුණි.
සමුදුරු සර රේඩියෝ නාලිකාව 2016 වසරේ සිට ධීවරයන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල් වෙනුවෙන්ම නිර්මිත වැඩසටහන් ප්‍රචාරය කරන අතර එහි ගුවන්විදුලි තරංග පම්බන් දූපතේ පිහිටි ප්‍රධාන රේඩියෝ මධ්‍යස්ථානයේ සිට කිලෝමීටර 15ක වපසරියක් ඇතුළත පිහිටි ධීවර ගම්මාන 30ක 50,000ක පමණ ශ්‍රාවක පිරිසක් කරා ගමන් කරයි. දේශගුණික විපර්යාස සහ එය ප්‍රදේශයේ ජනතාවට බලපාන ආකාරයේ සිට, මුදුදේදී ප්‍රථමාධාර ලබාදෙන ආකාරය දක්වා මෙන්ම වේලාගත් මාළු කල් තබාගන්නා ආකාරය දක්වා එකී මෙකී නොකී සියලු දෑ පිළිබඳ දැනමුතුකම් ලබාදෙමින් වැඩසටහන් මෙහෙයවන්නන් 12 දෙනකු විසින් පැය 24ක ගුවන් කාලය ආවරණය කරනු ලබයි. ශීඝ්‍රයෙන් වෙනස්වෙමින් පවතින ලෝකය ගැන අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට මෙන්ම ධීවර ප්‍රජාවේ දිරි වඩන සහ ඔවුන්ගේ යහපැවැත්ම උදෙසා රුකුල් දෙන තොරතුරු බෙදා ගැනීමට මෙම රේඩියෝ වැඩසටහන් බෙහෙවින් උපකාරී වේ.
ධීවර රැකියාවේ නියැලුණු 43 හැවිරිදි ආම්ස්ට්‍රෝන්ග් ෆර්නැන්ඩු මෙම රේඩියෝ මධ්‍යස්ථානය ස්ථාපනය කළ අතර ඔහු පවසන්නේ සන්නිවේදනය ඔස්සේ ධීවර ජනයාගේ ජීවිත වෙනස් කළ හැකිය යන්නට ‘සමුදුරු සර’ හොඳ සාක්ෂියක් බවයි. කලාපය තුළ බහුලව අත්විඳින්නට ලැබෙන ආන්තික කාලගුණ තත්වයන් පිළිබඳ අනතුරු ඇඟවීමට ඔහු මෙය පිහිටුවා තිබුණි. ‘නිවැරදි වෙලාවේදී ලැබෙන නිවැරදි තොරතුරකින් ජීවිත බේරා ගැනීමට හැකිවන බව මම විශ්වාස කරනවා’ ෆර්නැන්ඩු පවසන්නේ ය.
‘බලධාරීන් නිකුත් කරන කුණාටු පිළිබඳ අනතුරු ඇඟවීම් ධීවරයන් කනකට ගන්නේ නැති තරම්, මොකද ඔවුන් ඒ කාලගුණ තත්ව සමඟ නිතරම ගැටෙන නිසා. ඒත් තමන්ගේම උදවියගෙන් -ඔවුන්ගේ පුත්තු, දූවරු, මිතුරෝ සහ අසල්වාසී පිරිස්- ලැබෙන අනතුරු ඇඟවීම් අහක දාන්න අමාරුයි.’ රේඩියෝ නාලිකාව ජනප්‍රියත්වය අතින් මෙන්ම විෂය පථයෙන් ද ඉක්මනින් වර්ධනය විය.
අද, ෆර්නැන්ඩු පම්බන් දූවේ සිට පැය දහයක ගමන් දුරකින් පිහිටි චෙන්නායිහි පතල් සමාගමක් පවත්වාගෙන යන්නේය. ක්‍රමයෙන් අඩුවී යන මත්ස්‍ය සම්පත සහ මුහුදේ ගෙවෙන පැය ගණන වැඩිවීම නිසා හිත් කරදරයට පත් ඔහුගේ දෙමව්පියන් කීවේ ධීවර කර්මාන්තය අත්හරින ලෙසයි. එනමුත් ඔහු මුල අමතක කළේ නැත. පම්බන් දූපතේ ධීවර ගම්මානයක හැදීවැඩුණු ඔහු, ගුවන්විදුලි විකාශන ව්‍යාපෘතිය ඔස්සේ ගම වෙනුවෙන් යමක් කළ යුතුය යන්න තමන්ගේ හිතෙහි තිබුණු බව පවසයි. රේඩියෝ මධ්‍යස්ථානය පිහිටුවීමට පෙර සිටම ෆර්නැන්ඩු ධීවර ප්‍රජාවට අතහිත දුන්නේ ය. 1990 ගණන්වල ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය පැවති කාලවකවානුවේ දී එරට සාගර කලාපයට අනවසරයෙන් ඇතුල්වීමේ වරදට පම්බන් දූපතේ ඇතුළු තමිල්නාඩු ප්‍රාන්තයේ ධීවරයන් අත්අඩංගුවට ගෙන සිරගත කර තිබූ අවස්ථාවේ, නිදහස වෙනුවෙන් සටන් කරමින් සිටි ඔවුන්ට ඖෂධ, ආධාර සහ කෑමබීම ආදිය ලබාදීමට ඔහු විවිධ මාර්ග පාදාගෙන තිබුණි. ‘මාළු සීමාමායිම් ගැන දන්නේ නැහැ. ධීවරයනුත් එහෙමයි.’ ඔහු පවසයි. ‘ඒත්, රටවල් මේක හැමවෙලේම තේරුම් ගන්නේ නැහැ.’
ගුවන්විදුලි සේවා ස්ථානය පිහිටුවීම සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් 270,000ක මූලික ආයෝජනයක් කර තිබුණි. ධීවර සමිති දළ වශයෙන් අඩක් පමණ මුදල් ලබාදුන් අතර ඉතිරිය ෆර්නැන්ඩු දැරීය. විශාල මුදලක් වෙන්වූයේ නවීන ශබ්දාගාර උපකරණ සහ ශබ්දාගාරයේ හඬවරණය සඳහාය. රටවල් දෙකක සමුද්‍රීය කලාප වෙන්කෙරෙන මායිම ආසන්නයේ මෙම ගුවන්විදුලිය ක්‍රියාත්මක වෙන බැවින් බලපත්‍ර ලබාගැනීමට වසර 4ක කාලයක් සීරුමාරුවෙන් ගමන ගෙනයාමට ෆර්නැන්ඩුට සිදුවුණි. සෑම මසකදීම වුවමනා තැනදී වියදම් ද කළේ ය. කෙතරම් විශාල ආයෝජනයක් වුවත් එමඟින් නිර්මාණය කෙරෙන වෙනස වටිනාකමින් ඉහළ බව බව ඔහු පවසයි.
පැරණි තාලයේ, ට්‍රාන්සිස්ටර් රේඩියෝ අතින් රැගත් බොහොමයක් මසුන් මරන්නෝ ගොඩබිමේදී මෙන්ම මුහුදේදී ද සමුදුරු සරට සවන් දුන්හ. ගොඩබිමෙන් දුරස්ව සිටිය දී පැහැදිලි රේඩියෝ තරංග අල්ලා ගැනීමට ඇන්ටනා දඟර සවි කරගත්හ. මෙම කලාපයේ ධීවර බෝට්ටුවලටම-බොහෝවිට සාමාන්‍ය ඔරු, රුවල් බෝට්ටු සහ මෝටර් ට්‍රෝලර් යාත්‍රා- සවිකරන ලද රේඩියෝවක් ඇත්නම් ඒ කලාතුරකිනි.
සීනාත් රබියා, 2018 දී සමුදුරු සර ගුවන්විදුලියට බැඳෙන්නේ ධීවරයකු වූ පියා මුහුදේ ගතකරන දීර්ඝ පැය කිහිපයේ දී මෙම ගුවන්විදුලි නාලිකාවට සවන් දෙන්නේ කෙතරම් ආසාවෙන් දැයි පැවසූ පසුය. රේඩියෝව ඇගේ ජීවිතයට සමීප වන්නේ ඉතාමත් පීඩාකාරී අවධියකදී ය; එම ප්‍රදේශයේ විශ්වවිද්‍යාලයකින් ඉංග්‍රීසි සාහිත්‍ය උපාධිය ලබාගැනීමට හයමසක් තියන තැනදී ඇය විවාහ දිවියට පිවිසෙන නමුත් ස්වාමියාගේ පාර්ශ්වයේ උදවිය ඇගේ අධ්‍යාපනයේ වටිනාකමක් දකින්නේ නැත. අර්ථවත් යමක් කිරීමට අවශ්‍යව තිබූ බැවින් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ඉවත් වීම 27 හැවිරිදි රබියාට ඉතාමත් වේදනාකාරී අත්දැකීමක් විය. රේඩියෝ නාලිකාවේ රැකියාව හිමිවූ පසු ඇය සතුටින් පිනා ගියාය.
ඇගේ පළමු වැඩසටහනට නමක් පවා නොතිබුණි. ‘මම පුහුණුවෙමින් හිටියේ, මගේ එකම අරමුණ වුණේ ප්‍රජාව එක්කලා සම්බන්ධ වෙන එක’ ඇය පවසන්නීය. ඇය පැය තුනක ගුවන් කාලයක් සජීවී වැඩසටහන මෙහෙයවූවාය. රබියා සිය අසන්නන්ට ඉදිරි කාලගුණ තත්වය සහ නවතම පුවත් ගැන දැනුම් දුන්නා ය. ‘ධීවර ප්‍රජාවට අදාළ වෙන පුවත් සොයමින් මම දවසකට පත්තර 3ක් හෝ 4ක් කියවනවා, විශේෂයෙන් හවස නිකුත් වෙන පුවත්පත්. සිසුන්ට ශිෂ්‍යත්ව, ධීවරයන්ට හෝ කාන්තාවන්ට ප්‍රයෝජන වන රජයේ යෝජනා ක්‍රම සහ ණය ක්‍රම ආදිය තිබෙනවා නම් ඒ ගැන ඔවුන් දැනුවත් වග අපි සහතික කරගන්නවා.’
පම්බන් දූවේ බටහිරට වන්නට පිහිටි මණ්ඩපම් නම් කුඩා වෙරළ නගරයේ රබියා වාසය කරයි. වැඩිමනත් ධීවරයන් වූ එහි ජනගහනය 18,000ක් පමණ වේ. ඇය දිනපතා ගමන් කරන්නේ පෝර්ක් සමුද්‍ර සන්ධිය සහ මන්නාරම් බොක්ක දිස්වෙන ඉතාමත් දර්ශනීය පාලමක් මතිනි. ඇගේ අසන්නන්ට අතිශය වැදගත් මෙම කලාපය එකට ගත්විට ඉන්දියාව සහ ශ්‍රී ලංකාව අතර දැඩි ආරක්ෂිත මෙන්ම පාරිසරික වශයෙන් තර්ජනයට ලක්වී තිබෙන කලාපයක් නිර්මාණය කරයි. කොරල් පර, මුහුදු තෘණ පාත්ති සහ කඩොලාන පරිසර පද්ධතිය අභ්‍යන්තරයේ ජෛව විවිධත්වය ඉතාමත් පොහොසත්ය. බොක්ක ආශ්‍රිත නොගැඹුරු මුහුද, මුහුදු ඌරන් ආහාරයට ගන්නා තෘණ විශේෂ 15කින් සමන්විත කලාලයකින් වැසී තිබේ. එසේම ඉන්දීය ෆින්ෆිෂ් විශේෂ 450කට, කබලු මත්සයන් අවම වශයෙන් විශේෂ 79කට, මුහුදු හතු විශේෂ දළ වශයෙන් 108කට, මුහුදු කැස්බෑවන් විශේෂ 5කට (ඉන් හතරක් වඳවීමේ තර්ජනයට මුහුණ දී ඇත) ද මෙය නිවහන වේ. පම්බන් ධීවරයන් මේ අවිවේකී මුහුදේ සිටින සැමන් මාළු, පොකිරිස්සන්, වව්වාලයන්, ලූල් මාළු, ඉස්සන් සොයායයි.
පම්බන් දූපතේ බොහොමයක් ධීවරයන් පුරුෂයන් වන අතර, පවුලේ ආදායමට සවියක් වීම සඳහා කාන්තාවන් ද මුහුදු යනු මෑත වසරවල සිට දකින්න ලැබෙන්නකි. ඉන් සමහරෙක් මුහුදු පැලෑටි එක්කාසු කරන අතර සමහරෙක් ප්‍රාදේශීය කර්මාන්ත සඳහා මුතු වගා කරති. සැඟවුණු පරිශ්‍රමයන් එළියට ගෙනඒම සඳහා එවැනි කාන්තාවන් බොහොමයක් දෙනා සමඟින් රබියා සජීවී සම්මුඛ සාකච්ඡා පවත්වා තිබේ. සුගන්ති නම් එවැනි ධීවර කාන්තාවක රබියාට මෑතකදී ප්‍රකාශ කර සිටියේ මුහුදු පැළෑටි එකතු කිරීම සිතන තරම් ලෙහෙසි පහසු කටයුත්තක් නොවන බවයි. දවස පුරාම කරවටක් මුහුදු ජලයේ බැස ඉන්නා අයුරුත්, මුවහත් ගල්වලට නිතරම දෑත් කැපෙන අයුරුත් සුගන්ති විස්තර කළාය. කම්පා වූ රබියා, තුවාලවලට බෙහෙත් කරන්න වැඩ නතර කරන්නේ දැයි විමසූ විට සුගන්ති සිනාසුණාය. ‘ප්‍රථමාධාර කරන්න වැඩ අතරමග නතර කරන්න තරම් සැපපහසුවක් අපට කොයින් ද?’
ධීවර බිරියන් වන බොහොමයක් අසන්නෝ සෞඛ්‍ය උපදෙස්, පෝෂණය, ඉවුම් පිහුම් මෙන්ම රූපලාවන්‍ය ආදිය ගැන ද විමසීම් කරති.
රේඩියෝ නාලිකාවෙන් කෙරෙන බලපෑම ඉහළ යද්දී ආරාධිතයන්ගේ සහභාගිත්වයෙන් විකාශය කෙරෙන සාකච්ඡා වඩාත් අවධානයකින් සිදුකෙරුණි. 2019දී පැවැත්වූ බොහොමයක් සාකච්ඡාවල ප්‍රධාන මාතෘකා බවට පත්වූයේ දේශගුණ විපර්යාස සහ සාගර සංරක්ෂණයයි. ‘ජීවන වෘත්තීය රැකගැනීමට නම් පරිසරය රැකබලාගත යුතු බව වටහා ගැනීම උදෙසා අසන්නන්ට උපකාරී කිරීම අපේ අභිප්‍රායයි.’ 36 හැවිරිදි නාලිකා කළමනාකාරිනී ගයත්‍රී උස්මාන් පවසන්නී ය. ‘දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ මේ ප්‍රජාව පැටලිලා ඉන්න ගැටලු තමයි මේ.’
අසන්නන් මුහුණ දෙන ගැටලු පිළිබඳ ගැඹුරු අවබෝධයක් රේඩියෝ වැඩසටහන් මෙහෙයවන්නන් ලබාගන්නේ ප්‍රජා සාමාජිකයන් හමුවී කතාබහ කිරීමෙනි. දේශගුණික විපර්යාස ජීවිතවලට බලපාන්නේ කෙසේද යන්න විමසමින්, පසුගිය වසරේ දී රබියා ධීවරයින් 25 දෙනකු මුණගැසී කතාබහ කර තිබුණි. එම හමුවීම්වලින් පුදුම අවබෝධයක් ලබාගැනීමට ඇයට හැකිව තිබුණි. ‘ඉහළ යන උෂ්ණත්වය මෙන්ම ජලකඳ ගැන තමන්ට අවබෝධයක් ඇති බව ඔවුන් කිව්වා. නමුත් පුදුමයකට වගේ එය ඔවුන් ලොකු අවධානයක් යොමු කරන දෙයක් නෙවෙයි.’ ඇය පවසයි. ■
බස් රූට් මැකෙයි කොටහේන නොමැකෙයි
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
එස්.ඩබ්ලියු.ආර්.ඩී. බණ්ඩාරනායක මහතාගේ ඡන්ද පොරොන්දුවක් අනුව 1958 ජනවාරි 1 වන දා ලංගම බස් සේවය ආරම්භ කළේය. ඒ වෙනුවෙන් මහජනයා ප්‍රීතිඝෝෂා කළෝය. කිරිබත් කෑවෝය.
මුලින්ම කොළඹ නගරය කේන්ද්‍ර කරගත් බස් සේවාවක් ආරම්භ විය. ලංගම පිහිටුවා පසු කලක පුද්ගලික බස් කර්මාන්තයේ ව්‍යාප්තියත් තවත් ආනුෂංගික කාරණාත් නිසා කොටහේන නගරයෙන් ආරම්භ වූ බස් ගමන් බොහෝමයක් අද වන විට ක්‍රියාත්මක වන්නේ නැත. කාලයේ හැටි එහෙමය. සශ්‍රීක දේවල් අභාවයට යන්නේය. අලුත්, අලුත් දෑ සශ්‍රීක වන්නේය. පිටකොටුව ප්‍රධානතම ගමනාරම්භය වූ අතර කොළඹ නගරය තුළ ධාවනය වූ බස් රථ බොහෝමයක් ආරම්භ වූයේ කොළඹ නගරයට ආසන්න නගරයක් වන කොටහේනෙනි. කොටහේනෙන් පටන් ගන්නා බස් ප්‍රමාණාත්මකව වැඩි වීම සඳහා කොටහේන නගරයට ජනයාගේ යෑම්ඒම් වැඩිවීම බලපෑවේය. කොටහේනට රටේ විවිධ පැතිවලින් ජනයා පැමිණීමට සමාජ, ආර්ථික, ආගමික හා සංස්කෘතික කාරණා බොහෝමයක් බලපෑවේය.
ඒ පැත්තේ තිබුණු කාර්යාල, කර්මාන්ත ආදිය නිසා බොහෝ බස්රථ එහේට යා යුතු විය. කොටහේන වරාය ආශ්‍රිත නගරයක් වීම තවත් ප්‍රධාන කාරණාවක් විය. එහෙත් පසු කලක සමාජ ආර්ථික දේශපාලන හා සංස්කෘතික කාරණා වෙනස් වන්නට පටන් ගත්තේය. බොහෝ අය රැකියාවට ඒ පැත්තට ගියේ නැත. බත්තරමුල්ල, බොරැල්ල ආදි වෙනත් කේන්ද්‍රස්ථාන බිහි විය.
කල් යද්දී කොටහේනේ සිට ආරම්භ වූ බස්වල මාර්ග අංක ද එකින් එක භාවිතයෙන් ගිලිහී යන්නට විය. දැන් ඒ බස් පිළිබඳ ඇත්තේ මතකයක් පමණකි. නැත්නම් අතීතකාමයකි.
“කොච්චිකඩේ පල්ලියට හා මෝදර කෝවිල ඇතුළු ආගමික සිද්ධස්ථානවලට බාර හාර වෙන්න බොහෝ මිනිස්සු කොටහේනට ආවා. අදත් එනවා. කොටහේනේ සෙන් බෙනඩික්ට්, ඩි ලාසාල් වගේ පාසල් හා ප්‍රධාන රාජ්‍ය ආයතන කිහිපයක් තිබුණා. ඒවාටත් මිනිස්සු හරියට ආවා ගියා. සිරිමා මැතිනියගේ කාලේ කොටහේන, මට්ටක්කුලිය අතර හම් භාණ්ඩ සංස්ථාව තිබුණා. නාරා එකෙන් දාපු ධීවර සංස්ථාවට සම්බන්ධ ලොකු රාජ්‍ය ආයතනයක් තිබුණා. සුද්දෙකුගේ ගෙයක් අරන් පවත්වාගෙන ගියපු ප්‍රදීපා කියලා ප්‍රකට මංගල උත්සව ශාලාවක් තිබුණා. තේ ගෙනැල්ලා පැකට් කරලා පිටරටට යවන තේ කර්මාන්ත ශාලා තිබුණා. මෙහෙම විවිධ ආයතන කොටහේන ආශ්‍රිතව තිබුණා. ඒ නිසා බොහෝ ප්‍රදේශවලින් ජනයා කොටහේනට ආවා. අයි.ඩී.එච්. ඉඳලා 152 කැපිටල් කියලා කැපිටල් විද්‍යාලයට පාසල් බස් එකක් ආවා. 112 කියලා බස් එකක් තිබුණා මතකයි. 155 මට්ටක්කුලිය – ගල්කිස්ස, 145 රාසගුණකන්ද – කැටවලමුල්ල බස් තිබුණා. ඒ බස් බොහෝමයක් දැන් දුවන්නේ නෑ. කොටහේනේ තිබුණු සෙල්ලමහල් වගේ සිනමා ශාලාවලට දෙමළ ජාතිකයන් විශාල ප්‍රමාණයක් ඒ කාලෙ චිත්‍රපටි බලන්න ආවා.” එසේ කියන්නේ කොළඹ කෙසෙල්වත්තේ පදිංචිකරුවෙකු වන සාහිත්‍යවේදී අනුරසිරි හෙට්ටිගේය.
මාර්ග අංක 102 මොරටුව – කොටහේන, 105 අත්තිඩිය – කොටහේන, 106 මොරටුව – කොටහේන, 112 මහරගම – කොටහේන, 155 රත්මලාන – මට්ටක්කුලිය, 168 නුගේගොඩ – කොටහේන, 195 නුගේගොඩ – ලුණු පොකුණ, 176 කරගම්පිටිය – හෙට්ටියාවත්ත කොටහේන කේන්ද්‍ර කරගෙන ක්‍රියාත්මක වූ බස් මාර්ග කිහිපයකි. ඒවායෙන් දැන් ක්‍රියාත්මක වන්නේ බස් මාර්ග කිහිපයක් පමණකි.
කොටහේන නගරය ලංකාවේ දියුණු ජන විවිධත්වයක් සහිත නගරයකි. බහුවාර්ගික, බහුසංස්කෘතික නගරයකි. එය විචිත්‍ර වන්නේ ඒ බහුවාර්ගික, බහුසංස්කෘතිකකම නිසාය. දෙමළ, සිංහල, මුස්ලිම් ජනකොටස් පමණක් නොව ඉන්දියානු, චීන, ඕලන්ද, පෘතුගීසි, බර්ගර්, මැලේ සම්භවයක් සහිත ජන කොටස් කොටහේනේ ජන විවිධත්වයට එක් කරන්නේ විවිධත්වයකි. හින්දු, ඉස්ලාම්, බෞද්ධ, රෝමානු කතෝලික හා ක්‍රිස්තියානි ආගමික සිද්ධස්ථාන නිසා විවිධ පළාත්වලින් කොටහේනට ජනයා පැමිණියෝය. වරාය අශ්‍රිත නගරයක් වූ කොටහේනට විවිධ හේතු මත ජනයා නිතර ආවෝය, ගියෝය.
“ලංකාවට නිදහස හම්බුවෙනකොටත් මම කොටහේනේ හිටියේ. එතකොට මම පොඩියි. කොටහේනේ ඉඳන් කොළඹ නගරය වටේ යන ට්‍රෑම් කාර් සේවයක් තිබුණා. ඊට පස්සේ නගර සභාවෙන් ඉලෙක්ටි්‍රකල් ඩබල් ඩෙකර් බස් ගෙනාවා. ඒවා වැඩි කල් දිව්වේ නෑ, නැවතුණා. එක සෙක්ෂන් එකකට සත පහක් ගත්තා. සාමාන්‍ය බස් තිබුණා. ඒවායේ කෙලින් හිටගෙන යන්න බෑ. ඔළුව පාත් කරගෙන යන්න ඕනෑ. බෝලයක් මිරිකලා පොප් පෝප් කියලා ශබ්දය පිටකරන හෝන් තිබුණේ.” එසේ කියන්නේ අවුරුදු 83 ක් වයසැති එඩ්ගර් පෙරේරාය.
එකල මගී ප්‍රවාහන බස් රථයක ගමන් මාර්ගය තීරණය කළේ නගර දෙකක් අතර වූ පාසල්, ආගමික සිද්ධස්ථාන, රෝහල්, රජයේ හා ජන සහභාගිත්වයක් සහිත පුද්ගලක ආයතන අනුවය, ඒ ගමනේ දී සිනමා ශාලාවලට ලැබුණේ ප්‍රමුඛ ස්ථානයකි. නියමිත කාල වේලාවට අනුව ගමනාරම්භ කරන්න බස් රථය පෙර කී ස්ථාන පසුකරමින් කොළඹ නගරය හරහා යන්නේ මගී ජනයාට ඉතා සුළු මුදලකට ගමන් පහසුව සලසා දෙමිනි.
සිනමා ශාලා නමින් හඳුන්වන බස් නැවතුම් බොහෝමයක් කොළඹ නගරයේ තිබුණි. ඒ සිනමා ශාලා වැඩිහරියක් අද ඇත්තේ නැත. ඇත්තේ සිනමා ශාලාවේ නමින් හැඳින් වූ බස් නැවතුම පමණි. ගාමිණී හෝල් මරදාන, සමන්තා දෙමටගොඩ, ඉම්පාලා රාජගිරිය, රීගල්, වැල්ලවත්ත කල්පනා ඒ අතරින් කිහිපයකි.
මගී ප්‍රවාහනය සඳහා පුද්ගලික හිමිකාරීත්වය සහිත බස් ධාවනයට එක් වූයේ 1979 වසරේ සිටය. ධාවනයට පුද්ගලික බස් එක් වීමත් යතුරු පැදි, ත්‍රී රෝද රථ හා වෙනත් පුද්ගලික වාහන බහුල වීමත් නිසා කොළඹ නගරයේ බස් රූට්වලින් බස් රථ ඉවත් වන්නට පටන් ගත්තේය. අලුත් මාර්ග අංක සහිත බස් මාර්ග ආරම්භ වූයේය. එකල වැදගත්කමක් නොතිබුණු බස් අංකවලට වැඩි වැදගත්කමක් ලැබුණි.
කොටහේනෙන් ආරම්භ වූ බස් රූට්විලින් 112 මහරගම, කොටහේන බසය මෑතක් වෙනකම්ම ධාවනය විය. දැන් එය නවතා දමා තිබේ. 112 මහරගම, කොටහේන බස් රථයේ ගමන් මග වූයේ මහරගම, නාවින්න, දෙල්කඳ, නුගේගොඩ, කිරුලපන, හැවුලොක් ටවුම, ඩික්මන්පාර, බම්බලපිටිය, කොල්ලුපිටිය, ගාලු මුවදොර, කොටුව හා කොටහේනය. කාලයකදී මගී ජනයා අතර ජනප්‍රිය බස් මාර්ගයක් වූ 112 අවසාන කාලයේ මහරගම සිට නිවාඩු පාඩුව වංගු දමමින් යන්නටත්, එන්නටත් සීට් ගානටවත් මගීන් හිටියේ නැත. ඒ වෙනුවට පසු කලක 138 මහරගම කොටුව බස් මාර්ගය වඩාත් ප්‍රචලිත විය. මහරගම සිට හයිලෙවල් මාර්ගය ඔස්සේ හැව්ලොක් ටවුමෙන් ගාලු පාරට අවතීරණය වී වාහන තදබදය මැද්දේ කරදර වෙන්නට මගීන් කැමති වූයේ නැත. ඒ වෙනුවට කෙලින්ම හයිලෙවල් පාර ඔස්සේ 138 මහරගම – පිටකොටුව බස්රථයක ගමන් කිරීම කාලය ඉතිරි කළේය.
මෑත අතීතය වන තුරු මොරටුව කොටහේන බස් රථයක් තිබුණේය. මාර්ග අංක 102 මොරටුව කොටහේන බස් රථයේ ගමන් මාර්ගය වූයේ මොරටුව, රත්මලාන, ගල්කිස්ස, දෙහිවල, වැල්ලවත්ත, බම්බලපිටිය, කොල්ලුපිටිය, ගාලු මුවදොර, කොටුව හා කොටහේනය. 102 බස් රථයක් තිබුණේ මොරටුවේ සිට කොටහේනට ලී බඩු ප්‍රවාහනය කිරීමට නොවේය. මොරටුව ප්‍රචලිත වන්නේ ලී බඩු සඳහා නිසා යමෙකුට එසේ සිතෙන්නට බැරි කමක් නැත. බස් මගීන්ගේ අවශ්‍යතා විවිධය. රැකියාවට යන – එන, පාසල් යන – එන, ආරෝග්‍යශාලාවකට යන – එන මගියෝ සේම එකල ප්‍රචලිත සුපිරි වෙළඳ සකීර්ණය වූ බම්බලපිටියේ එම්සී එකේ රස්තියාදුවක් ගැසීමට එන තරුණයෙකු හෝ තරුණියක සිටිය හැකි විය. නැත්නම් බසයේ පසුපස ආසුන කෙලවරේ ඉඳගෙන වැල්ලවත්තේ සැවෝයි සිනමා ශාලාවේ 10.30 දර්ශනය නැරඹීමට හෝ ගෝල්ෆේස් පිට්ටනියේ ගැවසීමට පැමිණෙන පෙම් යුවලක්ද විය හැකිය.
“තර්ස්ටන් පාසල, ටවුන්හෝල් එක, කොටුවේ වරාය පිවිසුම් මාර්ගය පැත්තෙන්, කොච්චිකඩේ පල්ලිය ඉස්සරහින් ගිහින් කොටහේනට යනවා. මොරටුව ඩිපෝවෙන් බස් රථ 3 ක් 112 රූට් එකේ දිව්වා. රත්මලාන ඩිපෝවෙනුත් 102 බස් කිහිපයක් දිව්වා. මොරටුවේ ඉඳන් ලේක් හවුස් එක ගාවට යනකම්ම 102 ට හොඳට සෙනග හිටියා. කොටුව හරියේ ඉඳලා කොටහේනට සීට් ගානට ඉන්නවා. ඉස්සරහ මූණ උස ටාටා බස් එකක් තමයි මම දිව්වේ. මොරටුව – කොටහේන රූට් එකට මිනිස්සු ගොඩාක් කැමතියි. මම වැඩ කළේ 1998 වගේ කාලේ. පාරවල් අද වගේ හොඳට තිබුණේ නෑ. අබලන්. කොටහේනේ අපට බස් එක නවත්තන්න හරියට තැනක් තිබුණේ නෑ. ප්‍රයිවට් බස් ආරම්භ වුණාම අපිට නවත්තන්න දෙන්නේ නෑ. අපිත් අතාරින්නේ නෑ. විනාඩි දහයයි පහලවයි එතන ඉන්නේ. පස්සේ, පස්සේ ආදායම අඩු වුණා. උදේටයි, හවසටයි සෙනග හිටියා. අනෙක් වෙලාවල පාඩුවට දිව්වේ. 156 ගල්කිස්ස – මට්ටක්කුලිය බස් එකට සෙනග හිටියා. මොරටුවේ ඉඳන් කොටහේනට විනාඩි 45 ට යනවා.”
එසේ කියන්නේ ආනන්ද විමලසිරිය. ආනන්ද 102 මොරටුව – කොටහේන බස් මර්ගයේ වසර ගණනාවක් සේවය කළ මොරටුව ඩිපෝවේ රියැදුරු මහතෙකි.
කොළඹ නගරයේ වාහන බහුල නොවූ යුගයක, තදබදයෙන් සිර නොවූ කාලෙක බස් රථයක නැගී කොළඹ නගරයේ වටයක් යාම ආස්වාදජනක අත්දැකීමක් වන්නට ඇත. කොළඹ බස් රූට් ගැන මතකය සුන්දර අතීතකාමයකි. බස් රූට් නිසා හටගත් ඇතැම් පෙම්හබවල හිමිකරුවන් දැන් දරුවන් කිහිප දෙනෙකුගේ දෙමාපියන් බවට පත් වෙලාය. ඇතැම් විට සීයලා ආච්චිලාය. තට්ටු දෙකේ බස් භාවිතයෙන් ඉවත් වෙමින් තිබිය දී ඩබල් ඩෙකර් හෙවත් තට්ටු දෙකේ බස් රථයක ගමන් කිරීමේ අත්දැකීම දරුවන්ට ලබා දෙන අදහසින් ඇතැම් දේමව්පියෝ තට්ටු දෙකේ බස් රථවලට ගොඩ වූයේ තම කුඩා දරුවන් ද සමගිනි. තට්ටු දෙකේ බස් වැඩිපුර දිව්වේත්, මහරගම-කොටහේන 102 රූට් එකේය.
අද තට්ටු දෙකේ බස් භාවිත වන්නේ ප්‍රවර්ධන වැඩසටහන් හා විවිධ උත්සව අවස්ථා සඳහා පමණි. කෙසේ වෙතත් මාර්ග අංක ඇති වූයේ නැති වූයේ කොටහේන කේන්ද්‍රව ගමන් ගත් බස් රථවල පමණක් නොවේ. කොළඹ සිට ආරම්භ වූ බස්වලටද ඒ සිද්ධාන්තය පොදුය. සමහර විට ලංකාවේ හැම ප්‍රධාන නගරයකටම පොදුය. නිතර කතා බස් නොකළද මැකී ගිය බස් රූට් පිළිබඳ අපේ මතකය සිතින් මකා දැමිය නොහැකිය. අප තැනකින් තැනකට ගියේ බස් නිසාය. ඊටත් වැඩියෙන් සියලු කාමයන්ට වඩා අතීතකාමය ලොකුය.■
නූතනවාදී වාස්තු විද්‍යාව ලංකාවට හඳුන්වාදුන් වාස්තු විද්‍යාඥයා – වැලන්ටයින් ගුණසේකර
■ අනුර දයාරත්න
වරලත් වාස්තු විද්‍යාඥ
ලාංකික යැයි කිවහැකි වාස්තු විද්‍යාවක් හඳුන්වාදුන් වාස්තු විද්‍යාඥයා ලෙස හඳුන්වන ජෙෆ්රි බාවා ගැන ඔබ බොහෝ දේ කියවා තිබුණත් නුතනවාදී වස්තු විද්‍යාව ලංකාව තුළට රැගෙන ආ වාස්තු විද්‍යාඥයා ගැන කියවා නැතුව ඇති. මේ කතාකරන්නේ නවීනත්වය මෙරට වාස්තු විද්‍යාව තුළ ස්ථාපිත කළ වැලන්ටයින් ගුණසේකර නම් නිර්මාණශීලි වාස්තු විද්‍යාඥයා ගැන.
1931 වසරේ උපත ලබන වැලන්ටයින් ගුණසේකර කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයෙන් අධ්‍යාපනය ලබා එංගලන්තය බලා යන්නේ ලන්ඩන් නුවර ට්‍රොපිකල් ස්කූල්හි වස්තු විද්‍යාව හදාරන්න. අධ්‍යාපනය අවසන් කර නැවත ලංකාවට පැමිණෙන ඔහු, 1959 වසරේ සමකාලීනයකු වන ජෙෆ්රි බාවා සමග Edward, Reid and Begg (ER&B) ආයතනය තුළ සිට වාස්තු විද්‍යාත්මක නිර්මාණ කරන්නේ ලංකාව තුළ වාස්තු විද්‍යාවේ මංසලකුණු තබමින්. නැවත 1965 වසරේ වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා ඇමරිකාව බලා යන ඔහු එහිදී ලෝක ප්‍රකට නිර්මාණශීලි වාස්තු විද්‍යාඥයන් වන Louis Kahn, Kevin Roche, Charles Eames, Richard Neutra, Paul Rudolph, Phillip Johnson ආදින් සමග පවත්වන ඇසුර නිසා එවකට ලොව පුරා ව්‍යාප්ත වූ පශ්චාත් නූතනවාදී වාස්තු විද්‍යාවේ ආභාසය ලබනවා. නැවත පැමිණෙන්නේ ලැබූ ආභාසය ඇසුරින් නූතනවාදී වාස්තු විද්‍යාව ශ්‍රී ලංකාව තුළ ස්ථාපිත කිරීමේ දහසින්. 1969 වසරේදී ජෙෆ්රි බාවා සමග ඇතිවන මතවාදී නොගැළපීම නිසා තමාගේම සේවා ආයතනයක් ආරම්භ කරන ඔහු ලංකාව තුළ තමාටම ආවේණික අනන්‍යතාවක් ගොඩනගා ගන්නවා. ඉතාමත් නිර්භීත ලෙස සම්ප්‍රදාය අතික්‍රමණය කළ වැලන්ටයින් ගුණසේකර යුගයේ ලාංකික රැඩිකල් වාස්තු විද්‍යාඥයා ලෙස නම් කරන්න පුළුවන්.
විශේෂයෙන් එවකට ලොව පුරා ව්‍යාප්තවූ නූතනවාදී වස්තු විද්‍යාවේ විශේෂ ලක්ෂයක් වූ විවිධ හැඩතල සහිත ආකෘතීන්ට ප්‍රමුඛත්වය දීමෙන් ආකර්ෂණීය වූ වාස්තු විද්‍යාත්මක නිර්මාණ බිහි කිරීමට කටයුතු කිරීම ඔහුගේ නිර්මාණවල ඇති විශේෂ ලක්ෂණයක්. එවකට ලොව පුරා විශිෂ්ට නිර්මාණ කළ ප්‍රසිද්ධ වාස්තු විද්‍යාඥයකු වන ඛැ Le corbusierගේ ආභාසය ලැබූ වැලන්ටයින් අනම්‍ය වූ හැඩතල ඔස්සේ මෙරට කළ නිර්මාණ ලාංකික වාස්තු විද්‍යාවට නව ආරක් එකතු කිරීම සැලකිය යුතු කාරණයක්. ඔහුගේ වාස්තු විද්‍යාවේ අනෙක් විශේෂිත වූ ලක්ෂණය වන්නේ බාහිර පෙනුම අනම්‍ය වූ හැඩතලයක් පිළිබිඹු කළත් එහි ඇතුළත අවකාශයන් ගොඩනැගීමේදී එම අවකාශ පාවිච්චිකරන්නාට පහසු වෙන අයුරින් එහි හැඩතල නිර්මාණය කිරීමයි. බොරැල්ල නගරයේ නිර්මාණය කර ඇති පෙර පාසල් ගොඩනැගිල්ල එයට කදිම උදාහරණයක්. 1970-1977 පැවති රජය ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය සඳහා පනවා තිබුණු ආනයන තහනම නිසා දේශීය ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය යොදාගෙන කරන ලද ඔහුගේ නිර්මාණ තුළින් දිස්වන නවීනත්වය සහ ආකර්ෂණීය බව එම නිර්මාණයන්හි විශේෂිත වූ ලක්ෂණයක්. නවීනත්වය මෙන්ම නිර්මාණය ගොඩනගන භුමියේ පිහිටීම අනුව තම නිර්මාණයේ අක්ෂයන් ස්ථානාගත කිරීමද ඔහුගේ නිර්මාණ තුළ දක්නට ලැබෙන විශේෂිත ලක්ෂණයක්.
ඒ සඳහා දිය හැකි හොඳම උදාහරණය ‘තංගල්ල බේ‘ හෝටල් සංකීර්ණයයි. වර්තමානයේ නව හිමිකරුවන් විසින් කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණය නිසා එහි තිබුණු පිවිතුරු බවට දැඩි හානියක් සිදුවී තිබුණත් ඉඩමෙහි පවතින ස්වාභාවික බෑවුම් සහිත පිහිටීම උපයෝගී කරගෙන භාවිත කරන්නාට විඳිය හැකි අයුරින් ඔහු ගොඩනගන අවකාශයන් විශිෂ්ටයි.
1970 දශකයේ සිට 1990 දශකය දක්වා විවිධ ප්‍රදේශවල ඔහු විසින් ඉදිකරන ලද දේවස්ථාන සහ නිවාස බොහොමයක් ඔහුගේ අනන්‍යතාව තහවුරු කරමින් අදටත් දක්නට ලැබෙනවා. සුප්‍රසිද්ධ බම්බලපිටිය ජේසුයිට් පල්ලිය සහ රත්නපුර ඇළපාත නිවස කදිම උදාහරණ. මෙම නූතනවාදී වස්තු විද්‍යාඥයාගේ නිර්මාණ ශ්‍රී ලංකාව තුළ නිසි ඇගයීමට ලක් නොවුණ බවයි මෙම ලියුම්කරුගේ අදහස. 1980 දශකයෙන් පසුව ශ්‍රී ලංකාව හැරගොස් 2017 සැප්තැම්බර් මස මෙලොවින් සමුගන්නා තෙක් ඇමෙරිකාවේ කැලිෆෝනියාවේ ජීවත් වූයේත් ඒ නිසාම විය හැකියි. අදටත් වාස්තු විද්‍යා ක්‍ෂෙත්‍රයේ හැදෑරීම් සඳහා යොදාගන්නා ඔහුගේ වාස්තු විද්‍යාව සහ නිර්මාණ පිළිබඳ මෙරට සිටින ප්‍රවීණ මෙන්ම නිර්මාණශීලි වස්තු විද්‍යාඥයන් දරන අදහස කුමක්දැයි විමසා බලමු.
වැලන්ටයින් ගුණසේකර සමග දීර්ඝ කාලයක් සේවය කර අද්දැකීම් ඇති වරලත් වාස්තු විද්‍යාඥ අනුෂා රාජපක්ෂ දක්වන්නේ මෙවැනි අදහසක්. ‘මට අනුව ඔහු උදාර ගතිගුණ තිබුණු ශ්‍රේෂ්ඨ මහත්මයෙක්, නිර්මාණශීලි වාස්තු විද්‍යාඥයෙක්. විශිෂ්ට ගුරුවරයෙක්. ඔහු ලංකාවේ තිබුණු සාම්ප්‍රදායික වාස්තු විද්‍යාව උඩ යැපුණේ නැහැ. එසේ වුවත් ඔහු එය ඇගයීමට ලක් කරන අතරම නවීන ආකෘතින් සොයාගෙන යන්න උත්සාහ කළා. ඔහු තම නිර්මාණ කිරීමේදී නිතර කියන දෙයක් තමයි අනම්‍ය වූ හැඩතල සහිත බොක්ස් එකක් වුවත් එය බොක්ස් එකක් විදිහට දිස් නොවන ලෙස නිර්මාණය කළ යුතු බව. ඔහු ආකෘතියක් (form) අනුව තම නිර්මාණ කළත් එයට එකතු කරන අනුකොටස් (details)වලින් එහි තිබුණු අනම්‍ය බව යටපත් කොට දකිනකෙනාගේ මනසට සැහැල්ලු බවක් දෙන්න උත්සහ කළා. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ සාම්ප්‍රදායික මිනිසුන් එයට එකඟ වුණේ නැහැ. එසේ වුවත් ඔහු කිසිම අවස්ථාවක තමාගේ නිර්මාණ සංකල්පය වෙනස්කරන්න කැමති වුණෙත් නැහැ. නිර්මාණකරණයේදී ඔහු ආඥාදායකයෙක්. එය ඔහුගේ ස්ථාවරය ගොඩනගන්නට බාධාවක් වුණා වෙන්නත් පුළුවන්. එසේ වුවත් ලංකාවේ තිබෙන අමුද්‍රව්‍ය යොදාගෙන ඔහුගේ නිර්මාණාත්මක අවකාශයන් නිර්මාණය කළා. ඔහු ගොඩනැගිල්ලක් වාස්තු විද්‍යාත්මකව රසවිඳින ගමන් හිතන්න පුරුදු කළ නිර්මාණශීලිත්වයකින් පරිපූර්ණ වූ වාස්තු විද්‍යාඥයෙක් කියලායි මගේ නිගමනය.’
වැලන්ටයින් ගුණසේකරගෙන් පසුව නූතනවාදී වාස්තු විද්‍යාව එයින් ඔබ්බට ගෙනගිය වාස්තු විද්‍යාඥයකු වූ සුජිත් මොහොට්ටි දක්වන්නේ මෙවැනි අදහසක්. ‘ඔහු මෙරට තුළ නිර්මාණ කළ කාලයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටිය බවයි මගේ අදහස. එනිසා එකල මෙරට සමාජයට ඔහුගේ වාස්තු විද්‍යාව තේරුම් ගන්න බැරි වුණා. හරියට අකිර කුරසාවාගේ චිත්‍රපට ඒ යුගයේ සිටි ජපාන ප්‍රේක්ෂකයන්ට නොතේරුණා වගේ වැඩක් තමයි වස්තු විද්‍යාඥයෙක් විදියට වැලන්ටයින් ගුණසේකරගේ නිර්මාණවලට ලංකාවේදී වුණෙත්. පරිසරය සමග ගොඩනැගිල්ල බද්ධ කිරීමේදී ඔහු විශිෂ්ට ලෙස එය සිදුකළා. ඒ වගේම එහි අනුකොටස් නිර්මාණය කිරීමේදී දේශගුණයට සරිලන ලෙස එය කිරීමටත් දේශගුණයට සරිලන ලෙස ආකෘතිය නිර්මාණය කිරීමටත් ඔහු වග බලාගත්තා. තංගල්ල බේ කදිම උදාහරණයක්. ඒ වාගේම පිටතට නිරාවරණය වුණු කොන්ක්‍රීට් ආකෘතින් ඔහුගේ නිර්මාණවල දක්නට ලැබෙන විශේෂිත අනන්‍යතාවක්. ඔහු නිතර කියන දෙයක් තමයි අද නිර්මාණය කරන ගොඩනැගිල්ල හැම අතින්ම අද වෙන්න ඕනෑ.පැරණි ගොඩනැගිල්ලක් අද හදලා වැඩක් නැහැ. එය අයිතිවෙන්නේ ඉතිහාසයට. ඒ වාගේම ඔහු නිර්මාණකරණයේදී දැඩි ලෙස තීරණ ගත්ත කෙනෙක්. තංගල්ල බේ හෝටලයේ අදටත් එලෙසම පවතින සමහර බිත්ති තියනවා අඩි 40ක් පමණ උස. ඉංජිනේරුවොත් එවැනි දේ කරන්න බයයි. ඒ තමයි වැලන්ටයින් ගුණසේකර කියන්නේ. ඒ නිසායි මම කිව්වේ ඔහු ඒ යුගයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටි නිර්මාණ ශිල්පියෙක් බව.’
මේ වාස්තු විද්‍යාඥ විනෝද ජයසිංහ දක්වන අදහස. ‘ඔහු ශ්‍රී ලාංකික වස්තු විද්‍යාවට වෙනත් මානයක් හඳුන්වාදුන් කෙනෙක්. තම නිර්මාණකරණයේදී නිර්මාණ සංකල්පය පිළිබඳ දැඩිව විශ්වාස කළ ඔහු එය කිසිම අයුරින් වෙනස් කරන්නට අකමැති වූ බව බොහෝ දෙනා දන්නා කාරණයක්. විශේෂයෙන්මEero Saarinen, Le Corbusier වැනි වාස්තු විද්‍යාඥයන් සමග වැඩ කිරීමෙන් ලත් ආභාසය නිසා ලංකාවට ආවේණික වූ නූතනවාදී වාස්තු විද්‍යාවක් ලංකාව තුළ ස්ථාපිත කරන්නට ඔහු උත්සහ ගත්තා. ඔහු නවීන වස්තු විද්‍යාත්මක ආකෘතීන් සොයාගෙන ගියේ පාරම්පරික සාම්ප්‍රදායික ආකෘතීන් සහ අනුකොටස් නැවත ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්නට ඔහු තුළ තිබුණු අකමැත්ත නිසා විය යුතුයි. නව අවකාශයන් ගොඩනැගීමේදී යොදාගනු ලබන නවීන තාක්ෂණය සහ අමුද්‍රව්‍ය නිසා ඔහුටම ආවේණික වූ අනන්‍යතාවක් ගොඩනගාගන්නට සමත් වුණා. විශේෂයෙන්ම කොන්ක්‍රීට් සහ වීදුරු යොදාගෙන දේශීය ගොඩනැගිලිවලට නවීනත්වය ආරෝපණය කරන්නට ඔහු උත්සුක වුණා.’
මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලයේ කථිකාචාර්යවරයකු වූ වාස්තු විද්‍යාඥ විජිත බස්නායක: ‘මගේ කියවීම අනුව නම් ඔහු හොඳ ගුරුවරයෙක්. ඉගැන්වීමට දක්ෂයෙක්. කැපකිරීමෙන් වැඩ කරන ආදර්ශමත් චරිතයක්. ඒ වාගේම මේ මොහොතේ වාස්තු විද්‍යාව ගැන (Modern moment Architecture) විශ්වාස කළ කෙනෙක්. ඔහුගේ විශේෂ ලක්ෂණය තමයි නිර්මාණ සංකල්පයක් උඩ වැඩ කිරීම. ඒ වෙනුවෙන් ඔහු ඕනෑම දෙයක් කරන්න පසුබට වුණේ නැහැ. ඵදාැරබ පදපැබඑModern moment Architectureවල තිබෙන ප්‍රධාන ගැටලුව තමයි පරිසරය ගැනවත් සමාජය ගැනවත් නොතකා නිර්මාණකරණයේ යෙදීම. ඔහු අනුගමනය කළ කැ le corbusier ප්‍රංශයේ පැරිස් නුවර තිබුණු පෞරාණික වාස්තු විද්‍යාත්මක ගොඩනැගිලි බිමට සමතලා කරලා අලුතෙන් ඉදිකරන්න කටයුතු කරනවා. වැලන්ටයින් කියන්නෙත් සත්‍ය වශයෙන්ම කොබුසියර් අනුගමනය කළ කෙනෙක්. උදාහරණයකට බොරැල්ලේ ඔහු විසින් ඉදිකරන ලද මොන්ටිසෝරි ගොඩනැගිල්ල ළඟ තිබෙන්නේ පෞරාණික වටිනාකමක් තිබෙන දේවස්ථානයක්. ඔහු එය නොසලකා හැර නවීන ගොඩනැගිල්ල එයට යාබදව නිර්මාණය කරනවා. ආකෘතිමය වශයෙන් ඒ තුළ තිබෙන නොගැළපීම බලන කෙනෙකුගේ ඇස්වලට දරාගන්න අමාරුයි. Modern moment වාස්තු විද්‍යාඥයන් පරිසරයට සංවේදී වුණේ නැහැ. කොන්ක්‍රීට් කියන්නේ අන්තිම භයානක අමුද්‍රව්‍යයක්. එයින් ස්වාභාවික පරිසරයට කරන හානිය අතිවිශාලයි. බිල්ඩින් කියන්නේ සමාජ ප්‍රශ්නයක්. එය නොසලකා හැර නිර්මාණකරණයේ යෙදෙන්න බැහැ. එය ප්‍රායෝගිකව විඳින කලාවක්. ඒ නිසා විඳින්නා කෙරෙහි සහානුකම්පිකව බලන්න ඕනෑ. කෙසේ වුවත් ඔහු නිර්මාණශීලි වාස්තු විද්‍යාඥයෙක්. නිර්මාණ සුන්දරය, සංකීර්ණයි තමයි. ඒත් වාස්තු විද්‍යාඥයකුට සමාජ මෙහෙවරක් තියනවා. ඔහුගේ සමහර නිර්මාණ ලංකාව තුළ කළ නොහැකි දේවල්. කැපවීමෙන් වැඩකිරීම කියන කරණයේදී නම් ඔහු ආදර්ශමත් චරිතයක්.’
වාස්තු විද්‍යාඥ, මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලයේ හිටපු කථිකාචාර්ය රජිත් අලහකෝන් : ‘ඔහු සමග බොහෝ ගැඹුරු සම්බන්ධයක් මගේ තිබුණා. ඔහුගේ බිරිඳ අපේ පවුලේ හිතවතියක් නිසා එසේ වූවා විය හැකියි. මම වාස්තු විද්‍යාඥයෙක් වීමට ප්‍රථම ඔහු සමග වැඩකළා. ඔහු දැඩි විනයගරුක පුද්ගලයෙක්. ඒ විනයගරුක බව ඔහුගේ ආකිටෙක්චර්වලත් දක්නට ලැබුණා. ලෝක ප්‍රකට වාස්තු විද්‍යාඥ Mies van der Rohe සමග සමීප ඇසුරක් තිබුණ නිසා ඔහුගේ ආභාසය වැලන්ටයින්ගේ නිර්මාණ තුළත් දක්නට ලැබෙනවා. පිටතින් ඔහුගේ ගොඩනැගිලිවල අනම්‍ය වූ ඍජු ආකෘතියක් තිබුණත් ඇතුළත අවකාශයන්, භාවිත කරන්නන්ට ඉතාමත් සුවපහසු ලෙස විදින්න පුළුවන් ලෙස නිර්මාණය කිරීම විශේෂ ලක්ෂණයක්. අනුකොටස් නිර්මාණය කිරීමේදී කිසි විටෙකත් සාම්ප්‍රදායික දේවල් අනුගමනය නොකර නව්‍ය වූ නිර්මාණ කරන්නට ඔහු තුළ විශේෂ කැමැත්තක් තිබුණා. ස්වාභාවික හිරුඑළිය, වාතාශ්‍රය හොඳින් ගොඩනැගිල්ල තුළට ලබාගැනීම ඔහුගේ නිර්මාණවල විශේෂ ලක්ෂණයක්. මා ඔහු අගය කරන්නේ නිර්මාණ කිරීමේදී දැක්වූ කුසලතාව වගේම විනයගරුක බව නිසාමයි.’■
අතේ රෝල් ආණ්ඩුවේ අලුත්ම ගැටය
- නඩු තීන්දුවේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු ජේ. ධීරරත්න මහතා මෙලෙස ප්‍රකාශ කළේය. ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක් තුළ නීතිය අතට ගෙන කටයුතු කිරීමට හෝ නීතියේ පාලනයෙන් පරිබාහිරව ක්‍රියාකිරීමට කොමිසම්වලට ඉඩ දිය නොහැක.’
■ තිසරණි ගුණසේකර
තායිලන්ත රජුට අපහාස කළ ‘වරදට’ තායි කාන්තාවකට වසර 43ක සිර දඬුවමක් උරුම වූයේ ගතවූ ජනවාරියේය. ඒ එරට බලපවත්වන අතිශය දරුණු රාජ-අපහාස නීතිය (lese-majeste law) යටතේය. විශ්‍රාමික සිවිල් සේවකයකු වූ මෙම 63 හැවිරිදි කාන්තාවට මුලින් ලැබුණේ වසර 87ක සිර දඬුවමකි. ඇය වරද පිළිගත් නිසා සිර දඬුවම වසර 43ක් තෙක් අඩු කෙරිණි. නඩු විභාගය මහජනතාවට විවෘත නොවූ අතර, චුදිත කාන්තාවට එරෙහි ‘සාක්‍ෂි’ ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශ නොවීය.
මෙම කාන්තාව කළ ‘වරද’ වූයේ තායි රජ පවුල විවේචනය කරන ප්‍රකාශන හා කුඩා විඩියෝ පට යූටියුබ් හා ෆේස්බුක්හි පළකිරීම හා බෙදාහැරීමයි.
විවේචන නොරිස්සීම ඒකාධිකාරී පාලකයන්ගේ ලේ, මස්, නහර, ඇටමිදුළුවල පැලපදියම් වූ ගති ලක්‍ෂණයකි. ඔවුහු උපහාසය නොඉවසති. සිනහව තුළින් ඔවුන් දකිනුයේ රාජ්‍ය විරෝධයයි.
ජනාධිපතිවරයාගේ චරිතය ඝාතනය කිරීමේ වරදට වෙබ් අඩවි 6ක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ තහනමට ලක්වූයේ 2011දීය. 2012 ජුනි මස 12දා ශ්‍රී ලංකා මිරර් වෙබ් අඩවියේ සේවය කළ මාධ්‍යවේදීන් 9ක් අත්අඩංගුවට ගැනිණි. ජනපතිවරයාට අපහාස කිරීම හා රාජ්‍ය විරෝධී චෝදනා යටතේ රිමාන්ඩ් භාරයට පත්වූ ඔවුන්ට ඇප ලැබුණේ මාස 15ක් හා දින 6ක් ගතවූ පසු 2013 සැප්තැම්බර් 13දාය. මුල් චෝදනාවලට සාක්‍ෂි සොයාගැනීමට අසමත් වූ විට මෙම මාධ්‍යවේදීන්ට අසභ්‍ය රූප (pornography) පරිහරණය කිරීම පිළිබඳ චෝදනා එල්ල කිරීමට පොලිසිය උත්සාහ කළේය.
ගෝඨාභය ජනපතිවරයාගේ නම ‘ගෝටාබය’ යැයි මුද්‍රණ දෝෂයක් සහිතව පළ කිරීම නිසා ලේක්හවුසියේ මිහිර ළමා පත්‍රයේ කතුවරයා ඇතුළු සිව් දෙනකුගේ වැඩ තහනම් වූ බව 2020 සැප්තැම්බර් 26 The Leader වෙබ් අඩවිය වාර්තා කළේය.
සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ පාලන සමයේ සිදුවූ වැරදි, අඩුපාඩු හා අක්‍රමිකතා අපමණය. නමුත් පාලකයන් විවේචනය කරන්නට, උපහාසයට ලක්කරන්නට 2015 ජනවාරියේ සිට 2019 නොවැම්බරය දක්වාවූ කාලය තුළ බාධාවක් නොවීය. වසර ගණනක් පුරා භීතියෙන් නිහඬ කොට තිබූ ජනතාවකට දේශපාලන නිදහසේ දොර විවර කිරීම 2015 ජනවාරියේ ලද මූලිකතම ජයග්‍රහණයකි.
2015 විවර වූ කටවල් යළිත් අගුලු ලෑම 2019 බලයට පත් ගෝඨාභය -මහින්ද පාලනයේ මූලික අවශ්‍යතාවක් විය. නමුත් ඔවුන්ගේ එම උත්සාහයන් බලාපොරොත්තු වූ සාර්ථකත්වය ලබා නොමැති බව මේ වන විට පැහැදිලිය. ප්‍රධාන ධාරාවේ මුද්‍රිත හාf විද්‍යුත් මාධ්‍ය අති බහුතරයක් ස්වයං වාරණයට තල්ලු කිරීමට පාලකයන් සමත් වුවද, වෙබ් අඩවි හා සමාජ මාධ්‍ය වැනි විකල්ප මාධ්‍යයන් නිහඬ කෙරෙන උත්සාහයන් එතරම් සාර්ථකත්වයක් ලබා නොමැත. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනපතිවරයා වේලුපිල්ලේ ප්‍රභාකරන් කොටි නායකයා මරා දැමුණු ආකාරය යළි මතක් කරමින් සිදුකළ හොඳින් නැතිනම් නරකින් පන්නයේ කතාවට විකල්ප මාධ්‍ය විශ්වයේ ප්‍රතිචාරය වූයේ භීතිය හා නිහැඬියාව නොව උපහාසය සහ සිනහවයි.
බලයට පත්ව වසරක් තුළ වැඩ කරන විරුවන්ගේ ආණ්ඩුව වැඩ බැරි ටාසන්ලාගේ ආණ්ඩුවක් බවට පත්ව ඇත. කොරෝනා වසංගතය පාලනය කිරීමේ උත්සාහය පවා ආණ්ඩුව මේ වන විට අතහැර දමා ඇති බව පැහැදිලිය. ඉන්දියාවෙන් පිනට ලැබූ එන්නත් තොගය නොවන්නට ප්‍රතිශක්තිකරණ වැඩපිළිවෙළක්ද අපට නොමැත. ඒ එන්නත් තොගය නිමා වූ පසු ඉතිරි එන්නත් ලබාගන්නේ කෙසේදැයි සැලැස්මක්ද නොමැත. මන්ත්‍රීවරුන් පීසීආර් පරීක්‍ෂණවලින් මගහරින බවට ආණ්ඩුවට සම්බන්ධ වෙබ් අඩවිම කියාසිටී. එන්නත් ලබාදීමේදී මන්ත්‍රීවරුන්ට ප්‍රමුඛත්වය ලබා දෙන්නැයි කාළි පැණිය පානය කළ කථානායකවරයා ඉල්ලයි. වසංගතය පාලනය හමුදාවටත් කපුවන්ටත් බාරදුන් රටක් මෙවැනි තත්වයකට වැටීම පුදුමයක්ද?
ආර්ථිකය සම්බන්ධයෙන් ගෝඨාභය-මහින්ද පාලනයට තිබූ එකම සැනසීම වූයේ කොළඹ කොටස් වෙළඳපළයි. ගතවූ මසක පමණ කාලය තුළ කොටස් වෙළඳපළ ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ නැගීම තම ආර්ථික පිළිවෙතේ නිවැරදි බව පිළිබිඹු කරන්නේ යැයි ආණ්ඩුව පුරසාරම් දෙඩීය. 2021 පෙබරවාරි 2 දා කොළඹ කොටස් වෙළඳපොළ සිය ඉතිහාසය තුළ වූ දරුණුතම කඩාවැටීමට ලක්විය. දැන් ආණ්ඩුවට ඒ පුරාජේරුවද අහිමිය.
ලංකා ඉතිහාසයේ මෙතරම් සුළු කලක් තුළ මෙතරම් අසාර්ථකත්වයට පත්වූ පාලනයක් නොවී යැයි කීම අතිශයෝක්තියක් නොවේ.
මේ තත්වය තුළ ආණ්ඩුවට එල්ලෙන්ට ඇත්තේ පිදුරු ගස් දෙකකි. එකක් නම් සතුරන් මවා පා ජනතාවගේ අවධානය සැබෑ ප්‍රශ්නවලින් බොරු අවදානම්වලට යොමු කර යළිත් ගැලවුම්කාර වේශය ගැනීමයි. අනෙක නම් තමන්ගේ ප්‍රෝඩාවන්ට නොරැවටෙන්නන්ට එරෙහිව මර්දනය දියත් කිරීමයි.
ගතවූ වසර කිහිපය පුරා පට්ට ගැසුණු මුස්ලිම් භීතිකාව හා නොමියන කොටි භීතිකාව හැරුණු විට කිතුනු භීතිකාවද යළිත් වරක් කරළියට එන සෙයක් පෙනේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයෙන් පාලකයන්ට ලැබුණු රතු එළිය ‘ජාත්‍යන්තර කුමන්ත්‍රණ’ හා ‘විදුලි පුටු’ අඳෝනාව යළි පණ ගන්වන්නට භාවිත කෙරෙනු නිසැකය. ඊට සමගාමීව තවත් ශානි අබේසේකරලා සහ හෙජාස් හිස්බුල්ලලා පමණක් නොව ලසන්ත වික්‍රමතුංගලා හා ප්‍රගීත් එක්නැලිගොඩලා බිහිකිරීමටද ඇති ඉඩකඩ අවතක්සේරු නොකළ යුතුය. මේ සියලු උත්සාහයන්හි අරමුණ ජනතාව පාලකයන් රජුන් ලෙස සලකන, ඔවුන්ගේ වැරදි දැක නොදැක්කා මෙන් සිටින විවේචනය හා උපහාසය, භීතියෙන් යටපත්වූ සමාජයක් -2015ට පෙර තිබූ වැනි සමාජයක්- යළිත් නිර්මාණය කිරීමය. ඒ රාජපක්ෂ උගුලට අප හසුවන්නේද නැද්ද යන්න මත අනාගතයේ බොහෝ දෑ තීරණය වනු ඇත.
පළිගැනීමේ කොමිසම
1978 ව්‍යවස්ථාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී විභවයන් සහිත අන්තර්ගතයන් අතර ජනාධිපති කොමිසම් පිළිබඳ සංකල්පයද අයත්ය. එය බලයේ සිටින පක්‍ෂයට විපක්‍ෂය මැඬලීමට ලබාදුන් නීතිමය අවියක් විය.
ජේ.ආර්. ජයවර්ධන ආණ්ඩුව තමන්ගේ ප්‍රධාන තරගකරුවා වූ සිරිමා බණ්ඩාරනායක හිටපු අගමැතිනියගේ ප්‍රජා අයිතිය අහිමි කිරීමට භාවිත කළේ ජනපති කොමිසම් අවියයි. 1990 දශකයේ දෙවන බාගයේදී චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජනපතිනියද රණසිංහ ප්‍රේමදාස හිටපු ජනපතිවරයාට හා ඔහුගේ කිට්ටුතම දේශපාලන සගයා වූ සිරිසේන කුරේ හිටපු ඇමතිවරයාට පහර ගැසීමට ජනපති කොමිසම් අවිය යොදාගත්තාය.
දැන් යළිත් වරක් ජනපති කොමිසම කරළියට පැමිණ සිටී. බලයට පත්ව මාසයක් ගතවීමටත් පෙර ගෝඨාභය -මහින්ද පාලනය පත්කළ දේශපාලන පළිගැනීම් පිළිබඳ ජනාධිපති කොමිසමයි. කොමිසමේ වාර්තාව ජනපතිවරයාට බාරදී ඇති අතර, එහි නිර්දේශ ක්‍රියාත්මක කරන ආකාරය තීරණය කිරීමට තවත් ජනපති කොමිසමක් පත් කර ඇත.
Colombo Telegraph වෙබ් අඩවියේ වාර්තා වූ පරිදි රාජපක්ෂ පවුලේ සාමාජිකයන් හා අනුගාමිකයන් ගණනාවකට ලංකාවේ අධිකරණවල පවරා ඇති නඩුවලින් ඔවුන් නිදොස් කොට නිදහස් කළ යුතු බව කොමිසම නිර්දේශ කොට ඇත. මහින්ද-ගෝඨාභය-බැසිල් ත්‍රිත්වයේ ඥාති පුත්‍රයකු වන ජාලිය වික්‍රමසූරිය හා ඥාති සොහොයුරකු වන උදයංග වීරතුංගද ඒ අතර වෙති. නඩුවලින් ගැලවීමේ වරම් ලද අය අතර, හිටපු නාවික හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩ හා අවොන් ගා සමාගමේ අධිපති නිශ්ශංක සේනාධිපතිද වෙති. ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනය, ප්‍රගීත් ඒකනැලිගොඩ අතුරුදහන් කිරීම, මාධ්‍යවේදී කීත් නොයා පැහැරගෙන ගොස් වධහිංසා කිරීම වැනි සිද්ධි සම්බන්ධයෙන් පවරා ඇති සියලු නඩුවල චුදිතයන්ද කොමිසමේ බලයෙන් නිදහස් වරම් ලැබුවන් ගොන්නට අයත්ය.
ජනමාධ්‍ය වාර්තාවලට අනුව මෙම කොමිසමේ තවත් නිර්දේශයක් වනුයේ සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ පාලන සමයේදී දූෂණ විරෝධී කමිටුවට සම්බන්ධව ක්‍රිවයා කළායැයි කියැවෙන දේහපාලකයන් හා රාජ්‍ය නිලධාරීන් පිරිසකට එරෙහිව පියවර ගැනීමය. මේ අතරට, රනිල් වික්‍රමසිංහ, මංගල සමරවීර, චම්පික රණවක, රාවුෆ් හකීම්, සරත් ෆොන්සේකා, ආර් සම්පන්දන්, එම් ඒ සුමන්තිරන් හා අනුර කුමාර දිසානායක වැනි දේශපාලකයන්ද, ශානි අබේසේකර, තුසිත් මුදලිගේ වැනි රාජ්‍ය නිලධාරීන්ද අයත්ය.
ගෝඨාභය-මහින්ද පාලනය මේ සැරසෙනුයේ ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මග යමින් තම දේශපාලන ප්‍රතිවාදීන් නිෂ්ක්‍රිය කිරීම සඳහා ජනපති කොමිසම අවියක් ලෙස යොදාගැනීමද යන ප්‍රශ්නය මතුවීම ස්වාභාවිකය. එක ගලෙන් කුරුලු රංචු හත අටක්ම මරා දැමීම ආණ්ඩුවේ උපක්‍රමයද?
ජේ.ආර්. ජයවර්ධන ආණ්ඩුව ජනපති කොමිසම දේශපාලන අවියක් ලෙස භාවිත කරමින් සිරිමා බණ්ඩාරනායක හිටපු අගමැතිනියගේ ප්‍රජා අයිතිය අහෝසි කළේ ශ්‍රීලනිපය ආසන 8කට බැස තිබෙන විටය. ඒ අවස්ථාව වන විට රටේ ආර්ථිකය ශක්තිමත්ව පැවති අතර, එජාප ආණ්ඩුවේ ජනප්‍රියතාවද ඉහළ මට්ටමක පැවතුණි. නමුත් ඊළඟ ජනපතිවරණයේදී තමන්ට එල්ලවිය හැකි අභියෝගයක් කල් තබා බල රහිත කිරීම ජයවර්ධන ජනපතිවරයාගේ අරමුණ විය.
වත්මන් තත්වයද මෙයට තරමක් සමානය. ගෝඨාභය-මහින්ද ආණ්ඩුවට පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් -දෙකේ බලයක් ඇත. 20 වන සංශෝධනය තුළින් රාජ්‍ය බලය යළිත් වතාවක් විධායකය අත සංකේන්ද්‍රණය වී තිබේ. විපක්‍ෂය දුර්වලය, දුර්මුඛය. නමුත් ආණ්ඩුවද ආර්ථික, සමාජීය හා දේශපාලනික වශයෙන් අසාර්ථකය. මේ අසාර්ථකභාවය ඉදිරි වසරවල තවත් වැඩිවනු ඇත. 2015දී වැනි තත්වයක් යළිත් ප්‍රතිනිර්මාණය වනු ඇතැයි රාජපක්‍ෂවරුන් තුළ චකිතයක් තිබේ නම් එය හුඹස් බියක් නොවේ. ඒ අනාගත අනතුර දැන්මම නිෂ්ක්‍රිය කිරීමට රාජපක්‍ෂවරුන් කල්පනා කරනවා විය හැක.
ජේ.ආර්. ජයවර්ධන ජනපතිවරයා තම ප්‍රධාන ප්‍රතිවාදියා මැතිවරණ සටන් බිමෙන් ඉවත් කිරීමට ජනපති කොමිසම සාර්ථකව භාවිත කළේය. නමුත් එවැනි සාර්ථකත්වයක් අත්කරගන්නට චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජනපතිනිය අසමත් වූවාය. ලලිත් ඇතුලත්මුදල ඝාතන කොමිසමේ පුවතින් මෙය මනාව පැහැදිලි වේ.
ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ඝාතනය පිළිබඳ කොමිසම මේ මිනීමැරුමට වගකිව යුතු වන්නේ රණසිංහ ප්‍රේමදාස හිටපු ජනපතිවරයාත් සිරිසේන කුරේ හිටපු ඇමතිවරයාත් බව තීරණය කළේය. කොමිසමේ එක් නිර්දේශයක් වූයේ කුරේ මහතාගේ ප්‍රජා අයිතිය අහෝසි කිරීමයි. ඊට එරෙහිව ඔහු අධිකරණයේ පිහිට පැතීය. කොමිසමේ නිර්දේශ නිෂ්ප්‍රභ කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දුන් තීන්දුව ලංකා නීති ඉතිහාසයේ ඉතාමත්ම කීර්තිමත් තීන්දුවක් ලෙස සැලකේ.
නඩු තීන්දුවේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු ජේ. ධීරරත්න මහතා මෙලෙස ප්‍රකාශ කළේය. ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක් තුළ නීතිය අතට ගෙන කටයුතු කිරීමට හෝ නීතියේ පාලනයෙන් පරිබාහිරව ක්‍රියාකිරීමට කොමිසම්වලට ඉඩ දිය නොහැක.’ 1980දී බණ්ඩාරනායක මහත්මියගේ ප්‍රජා අයිතිය අහෝසි කිරීමත්, 2021දී විපක්‍ෂයේ නායකයන් ගොන්නකගේ ප්‍රජා අයිතිය අහෝසි කළ යුතු බවට තවත් කොමිසමක් නිර්දේශ කිරීමත් අතර තීරණාත්මක බෙදුම් රේඛාවක් ඉහත නඩු තීන්දුවෙන් නිර්මාණය වී ඇත. මෙම බෙදුම් රේඛාව වතුරේ ඇන්දක්ද ගලේ කෙටුවක්ද යන්න තීරණය වීම අනාගතයට හා අධිකරණයට බාරය.
විපක්‍ෂයේ නායකයන් එක් අයකුගේ නොව සියල්ලන්ගේම පාහේ ප්‍රජා අයිතිය අහිමිකොට ඔවුන් මැතිවරණ වේදිකාවෙන් ඉවත් කිරීමට දැරෙන උත්සාහයෙන් පෙනීයනුයේ ආණ්ඩුවේ අඥාන අගතිගාමීත්වය නොවේද? මෙවන් අඥාන අගතිගාමීත්වයන් රටට ව්‍යසනයක් ගෙනදෙනවා පමණක් නොව, එය ක්‍රියාත්මක කරන පාලකයන්ටද පාරාවළල්ලක් වීමට ඇති ඉඩකඩ බොහෝ ය. ඉතිහාසයේ ඉගැන්වීම එයයි.
ජාත්‍යන්තර මැදිහත්වීමට දොර විවර කරන ආණ්ඩුවේ අවිචාරත්වය
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කොමසාරිස් මිෂෙල් බැෂෙලෙට් මහත්මිය සුවිශේෂ චරිතයකි. ඒ ඇය දෙවතාවක් චිලි රටේ ජනපතිධුරය දැරූ නිසා නොවේ. ඇය ජීවිතයේ එක් සමයකදී ඒකාධිපති යුද හමුදා පාලනයක සිරකාරියක ව සිට වධබන්ධනවලට ලක්වූ නිසාය.
බැෂෙලෙට් මහත්මියගේ පියා චිලි ගුවන් හමුදාවේ ජෙනරාල්වරයෙක් විය. සල්වදෝර් අයියෙන්ඩේගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුවට එරෙහිව (ඇමරිකානු උදව් සහිතව) ජෙනරාල් පිනෝෂේ 1973දී ක්‍රියාත්මක කළ හමුදා කුමන්ත්‍රණයට ජෙනරාල් බැෂෙලෙට් විරුද්ධ විය. කුමන්ත්‍රණය සාර්ථක වීමෙන් පසු පිනෝෂේ පාලනය දේශද්‍රෝහී චෝදනා මත බැෂෙලෙට් ජෙනරාල්වරයා අත්අඩංගුවට ගත් අතර, 1974දී ඔහු සිපිරිගෙයිදීම මියගියේ දරුණු වධබන්ධන නිසා හටගත් හෘදයාබාධයකිනි.
ඒ වන විට වෛද්‍ය ශිෂ්‍යාවක වූ බැෂෙලෙට් මහත්මිය හා ඇගේ මවද 1975දී අත්අඩංගුවට ගෙන පිනෝෂේගේ කුප්‍රකට රහස් ඔත්තු සේවය වූ DINA (Direccion Nacional ole Inteligencia) විසින් පවත්වාගෙන ගිය ප්‍රධාන වධකාගාරය වූ ග්‍රමාල්ඩි නිවසේ (villa grimaldi) රඳවා තබා ගන්නා ලදි. එහිදී ඔවුන් දෙදෙනාම විවිධ වධබන්ධනවලට ලක් කෙරිණි. මවත් දුවත් මසක කාලයක් මෙම වධකාගාරයේ අනේක දුක් විඳිමින් මරණය පෙනි පෙනී ගත කළහ.
නව රජය තුළ සිටි ඇගේ පියාගේ හිතවතුන්ගේ මැදිහත්වීමෙන් ඇයගේත් මවගේත් ජීවිත ගැලවිණි. ඔවුන් දෙදෙනාටම ඔස්ටේ්‍රලියාවේ හා පසුව නැගෙනහිර ජර්මනියේ සරණාගත රැකවරණ ලැබිණි. නමුත් ඇගේ පෙම්වතා දරුණු වධබන්ධනවලට ලක්ව අතුරුදහන්වූවන්ගේ ගණයට එක්විනි.
මෙතෙක් සිටි සියලුම ජගත් මානව හිමිකම් කොමසාරිස්වරුන්ට වඩා බැෂෙලෙට් මහත්මිය සුවිශේෂ වනුයේ මේ අතීතය නිසාය. ඒකාධිපතිත්වයේ දරුණුබව, සිරගත වීමේ හා වධබන්ධනවලට ලක්වීමේ භීතිය, ආදරණීයයන් ඝාතනය වීමේ වේදනාව, සරණාගත ජීවිතයේ අසරණකම ඇය අත්දැකීමෙන්ම දනී.
ඇය ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් කර ඇති වාර්තාව යුද්ධ සමයේ සියලු පාර්ශ්වයන් අතින් සිදුවූ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් පමණක් නොව, ඊට පසුව හා අදද වන සිදුවීම් පිළිබඳවද අවධාරණය කරයි. ශානි අබේසේකර හා නිශාන්ත සිල්වා යන හිටපු අපරාධ පරීක්‍ෂකයන්ට අත්ව ඇති ඉරණම එහි සඳහන් වනුයේ යුක්තිය පසිඳලීමට වත්මන් පාලනයට ඇති නොඋවමනාව පිළිබඳ සංකේත ලෙසය.
මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීමේ සිද්ධීන් පිළිබඳව පරීක්ෂණ යටපත් කොට කඩාකප්පල් කිරීමට වත්මන් පාලනය ඍජුවම උත්සාහ කරන බව ඇගේ වාර්තාවේ කියැවෙයි.
දේශපාලන පළිගැනීම් පිළිබඳ ජනාධිපති කොමිසමේ නිර්දේශ මත දැනටමත් විවිධ උසාවිවල විභාග වන නඩු ඉවත් කොට ඒවායේ චුදිතයන් නිදොස් කොට නිදහස් කිරීමට ආණ්ඩුව උත්සාහ කළහොත් එය ජගත් මානව හිමිකම් කොමිසමේ චෝදනා ඔප්පු කිරිමක් නොවන්නේද?
2010-2015 අතර කාලය තුළ ලංකාවට එල්ල වූ ප්‍රධාන චෝදනාවක් වූයේ බරපතළ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරිම් පිළිබඳව නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමට මහින්ද රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවට උවමනාවක් නැති බවයි. ජාත්‍යන්තර අධිකරණ ක්‍රියාවලියක් පිළිබඳව වූ ඉල්ලීම සාධාරණීකරණය කෙරුණේ මේ තුළිනි.
2015න් පසු ආණ්ඩුවත් විශේෂයෙන්ම මංගල සමරවීර විදේශ ඇමතිවරයාත් මේ තත්වය යම් තාක් දුරකට සමනය කිරීමට සමත්වූහ. රාජපක්ෂ පාලනය යට ගසා තිබූ බරපතළ දේශපාලන අපරාධ ගණනාවක් පිළිබඳ පරීක්ෂණ යළි ඇරඹුණ.ි ඒවා බොහොමයක් බාරව සිටියේ ශානි අබේසේකර හා නිශාන්ත සිල්වා පොලිස් පරීක්‍ෂකවරුන්ය. ඔවුන් දෙදෙනා රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ විශේෂ උදහසට ලක්වූයේ එබැවිනි.
2018 දේශපාලන කුමන්ත්‍රණයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා අගමැතිධුරයට පත්වූ පසු මෙම පරීක්ෂණ යට ගැසීමේ උත්සාහයක් දැරිණි. නිශාන්ත සිල්වා මහතා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ඉවත් කෙරුණේ ඒ උත්සාහයේ පියවරක් ලෙසය. නමුත් ස්වාධීන පොලිස් කොමිසමේ මැදිහත් වීමෙන් ඒ ස්ථාන මාරුව අවලංගු කෙරිණි. රාජපක්‍ෂවරුන්ට බලයෙන් පංගුවක් ලැබුණු ඒ කෙටි කාලය තුළ දේශපාලන අපරාධ පිළිබඳ පරීක්ෂණ කඩාකප්පල් කිරීමට දැරුණු එම උත්සාහයෙන් පෙනීයන්නේ මේ කාරණය රාජපක්ෂ පවුලට කොතරම් වැදගත්ද යන්නය.
2019 ගෝඨාභය-මහින්ද ආණ්ඩුව බලයට පත්වූ විගස අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කනපිට පෙරලා කීර්තිමත් අපරාධ පරීක්‍ෂකයන්ට අපරාධකරුවන් ලෙස සැලකීමේ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ විය.
දැන් රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවට එරෙහිව ජගත් මානව හිමිකම් සංවිධානය ඉදිරිපත් කර ඇති චෝදනා තීව්ර කිරීමට යොදාගෙන ඇත්තේ රාජපක්‍ෂවරුන්ගේම මෙම ක්‍රියාවන්ය. අඥාන අගතිගාමීත්වය ගෝභාභය-මහින්ද පාලනයට දැනටමත් පාරාවළල්ලක් බවට පත්ව ඇත්තේ එලෙසය.
අතීත දේශපාලන අපරාධ පිළිබඳ නඩු හකුළා ගැනීමට රාජපක්‍ෂවරුන් කටයුතු කළහොත් එයින් වනු ඇත්තේ ජාත්‍යන්තර අධිකරණ ක්‍රියාවලියක අවශ්‍යතාව පිළිබඳ තර්කය ඔප්පු වීමයි. මේ රටේ නීතියක් යුක්තියක් සාධාරණත්වයක් නොමැති නම් ජගත් සංවිධානයේ මැදිහත්වීමක් ඉල්ලීම හැර අගතියට පත් පුරවැසියන්ට වෙන කවර සරණක්ද?
ආණ්ඩුවේ අවිචාරවත් ක්‍රියා නිසා ජාත්‍යන්තර සබඳතා පිළිබඳවද අනවශ්‍ය අර්බුද නිර්මාණය වී ඇත. නැගෙනහිර ජැටියේ ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් දැක්වූ වලිප්පු ප්‍රතිචාරය නිසා ආණ්ඩුව ඉන්දියාව හා ජපානය අමනාප කරගෙන තිබේ. සියලු විද්‍යාත්මක තීරණයන්ට පටහැණිව යමින් කෝවිඩ් මළසිරුරු භූමදානය තහනම් කිරීම නිසා (මෙවැනි තහනමක් ක්‍රියාත්මක කරන ලොව එකම රට ලංකාවයි.), ඉස්ලාමීය බහුතරයක් සහිත රටවලින් ලංකාවට කවදත් ලැබුණු සහයෝගය මෙවර අහිමි වීමට ඉඩ තිබේ. මේ මාර්ගයේ දිගටම ගියහොත් ගෝඨාභය-මහින්ද පාලනයට චීනයේ සරණ හැර වෙන කිසිදු හව්හරණක් නොමැති වනු ඇත.
නමුත් ආණ්ඩුවේත් රටේත් සියලුම මූල්‍ය හා ආර්ථික අවශ්‍යතා තනිවම සපුරාලන්නට හැකියාවක් හෝ උවමනාවක් චීනයට නැත. එබැවින් මේ ගමන නිමාවනු ඇත්තේ රට බංකොලොත් වීමෙනි. බංකොලොත් රටක පාලකයන්ට ඇති එකම ගැලවීම මහා පරිමාණ මර්දනයයි. මහා පරිමාණ මර්දනය සාර්ථක වීමට අවශ්‍ය එක් පූර්ව කොන්දේසියක් වනුයේ බියගුලු හා කොඳුනාරටිය බිඳගත් සමාජයකි. තවමත් ඒ සමාජය ලංකාවේ බිහිවී නොමැත. ජනතාව පාලකයන් රජුන් මෙන් නොසලකන්නේ නම්, පාලකයන්ගේ ගුණදොස් ගැන කතා කරන්නේ නම්, පාලකයන්ගේ විසූක දස්සනවලට සිනාසෙන්නේ නම්, කශේරුකාව බිඳගත් සමාජයක් අනාගතයේදීද නිර්මාණය නොවනු ඇත.■