වර්තමාන ආණ්ඩුව කොයි තරම් මානව හිමිකම් විරෝධීද යන්න, මේ දිනවල ජිනිවාහි එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සැසිවාරය අරබයා ආණ්ඩුවේ උදවිය කරන-කියන කතාවලින් පැහැදිලි වෙයි. ආණ්ඩුවට අනුව මානව හිමිකම් යනු මහකොමසාරිස් මිෂෙල් බැෂලේ ලංකාවට එරෙහිව කරන බටහිර ක්‍රමන්ත්‍රණයකි.
රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ මානව හිමිකම් විරෝධය අද ඊයේ හටගත් එකක් නොවේ. 1988-89 කාලයේ තිබුණු එක්සත් ජාතික පක්‍ෂ ආණ්ඩුව, මහා මිනිස් සංහාරයක් කරමින් මානව හිමිකම් ද විනාශ කරමින් තිබුණු අවස්ථාවේ, කළ හැකිව තිබුණු එකම දේ හැටියට පෙනුණු ජිනිවාහි මානව හිමිකම් කොමිසමට (එවකට එය කවුන්සිලය නොව කොමිසමය.) ගොස් පැමිණිලි කළ අවස්ථාව හැරෙන්නට, (ඒ ද ඒ අවස්ථාවේ දේශපාලන වාසි ලබා ගැනීමටය.) අද දක්වාම රාජපක්‍ෂවරුන් සිටියේ, සිටින්නේ මානව හිමිකම් විරෝධී ස්ථාවරයකය. ලංකාව නමැති රට, තමන්ගේ පවුලේ කිහිප දෙනාගේ නින්දගමක් හැටියට තිබිය යුතුයැයි විශ්වාස කරන රාජපක්‍ෂ පවුල, රටේ ජනතාව දකින්නේ පුරවැසියන් හැටියට නොව, තමන්ගේ අන්තේවාසිකයන් හා වහලුන් හැටියටය. එවැනි වහලුන්ට මානව අයිතිවාසිකම් කියා දෙයක අයිතියක් නැති බව ඔවුන්ගේ ස්ථාවරයයි. ඒ නිසා, රටේ පුරවැසියන්ගේ මානව හිමිකම් සංකෝචනය කරන්නට, කඩකරන්නට රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව ගන්නා උත්සාහයන් අපට තර්කානුකූලව තේරුම් ගත හැකිය.
ආණ්ඩුව කරන ප්‍රවේණිගත පවුලේ පක්‍ෂය මානව හිමිකම් පිළිබඳව දරන්නේ එවැනි ස්ථාවරයක් නම්, රටේ ප්‍රධාන විපක්‍ෂය හා විපක්‍ෂයේ අනෙකුත් පක්‍ෂ සිටිය යුත්තේ, මානව හිමිකම් ආරක්‍ෂා කරන හා රාජපක්‍ෂ පවුලේ හා අන්තේවාසික අයගෙන් මානව හිමිකම් ආරක්‍ෂා කරගන්නා ආස්ථානයකය.
එහෙත්, විපක්‍ෂයේ බලවත්ම පක්‍ෂය වන සමගි ජන බලවේගයේ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස කියන දේ අනුව නම්, ඒ බලාපොරොත්තුව දුර්වල වී යනු ඇත.
පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී ඔහු කී දේ අනුව පෙනුණේ ඔහු මරන දඬුවම අනුමත කරන බවය. ජනපතිවරණයේදී ඔහු මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන්ට මරණ දඬුවම ලබාදී ඔවුන් මරාදැමීම අනුමත කරමින් කතා කළේය. දැන්, පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරය සම්බන්ධ ජනාධිපති කොමිසමේ වාර්තාව ගැන ආණ්ඩුව හා කාදිනල් හිමි පාර්ශ්වය අතර ගැටුමක් නිර්මාණය වෙමින් පවතිද්දී, විපක්‍ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස කියන්නේ, තමා බලයට පත්වුණු විට, පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරකයන්ට මරණ දඬුවම ලබා දෙන බවය.
සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා, ‘මරණ දඬුවම.. මරණ දඬුවම’ යැයි උසුරුවන විලාසය අනුව පෙනෙන්නේ, ඔහු මරණ දඬුවම දිය යුතුයැයි කියන්නේ ඇත්තටම හා මහත් කැමැත්තකින් බවය.
මරණ දඬුවම අද ලෝකයෙන්ම ප්‍රතික්‍ෂෙප වෙමින් පවතින, ම්ලේච්ඡ, ක්‍රෑර, අශිෂ්ට දඬුවමකි. එය මානව අයිතිවාසිකම්වලට සපුරාම පරස්පරය. එමගින් පුද්ගලයකුට එක් වරක් පමණක් ලැබෙන ජීවිතය ‘නීත්‍යනුකූල ලෙස’ නැතිකරන්නට රටේ පාලනාධිකාරයට ඉඩ ලැබේ. මානව අයිතිවාසිකම් දෘෂ්ටියෙන් බලන ඕනෑම කෙනකු මරණ දඬුවමට එරෙහි වන්නේ එහෙයිනි. මරණ දඬුවමට එරෙහිවීම වූකලි ජීවත්වීමේ අයිතිවාසිකම පිළිගැනීමකි.
සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා, මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කාරයන්ට මරණ දඬුවම දිය යුතුයැයිද, පාස්කු ප්‍රහාරකයන්ට (දැනටමත් ඔවුන්ගෙන් බහුතරය සියදිවි නසාගෙනය.) මරණ දඬුවම දිය යුතුයැයිද පැැහදිලි ස්ථාවරයක සිටින විට, ඔහු ප්‍රතික්‍ෂෙප කරන්නේ පුද්ගලයකුට ඇති ජීවත්වීමේ අයිතිවාසිකමයි. මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම යනු මුළුමහත් සමාජයම අනතුරේ දැමීමක් නිසා, පාස්කු ප්‍රහාරය ලජ්ජාසහගත භයානක අපරාධයක් නිසා, ඒවායේ වගඋත්තරකරුවන්ට මරණ දඬුවම දිය යුතුයැයි සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා සද්භාවයෙන්ම විශ්වාස කරනවා වන්නට පුළුවන. එහෙත්, මරණ දඬුවම සාධාරණය කරන්නට ඔහු දැන් කියන තර්කම අනෙකුත් මානව අයිතිවාසිකම් සංකෝචනය කරන්නට හා විනාශ කරන්නට යොදාගත හැකිය. ඒ අනුව, රණවිරුවන් ආරක්‍ෂා කරගත යුතු නිසා, උතුරු නැගෙනහිර ජනතාවගේ ඝාතනය වුණු, අතුරුදහන් කැරුණු සමීපතමයන් ගැන සොයාබැලීමට ඇති අයිතිවාසිකම නොරැකිය යුතුය. ආර්ථිකය ගොඩ නැගිය යුතු නිසා, මානව අයිතිවාසිකම් නොසලකා හළ යුතුය. දැන්, මරණ දඬුවම අනුමත කරන ඔහු කවදාක හෝ බලයට ආවොත්, ඉහත තර්කවල සරණ යෑමෙන්, ඔහු බලයට පත්කළ ජනතාවට සිදුවන්නේ අයිතිවාසිකම් නැති වහලුන් පිරිසක් බවට පත්විමටය.
සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා, මේ කියන කරන දේ අනුව පෙන්වන්නේ තමාගේ මානව අයිතිවාසිකම් විරෝධයයි. බලයට පත්වීමට, සිංහල-බෞද්ධ ඡන්ද ලබාගැනීමට ඔහු කරන විගඩම් දෙස බලන විට, රාජපක්‍ෂවරුන් වෙනුවට, සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා බලයට පත්වුවෙහොත්, අපට බලාපොරොත්තු විය හැක්කේ රාජපක්‍ෂ පාලනයේම දිගුවක් නොවනු ඇද්ද? රාජපක්‍ෂවරුන් තරමටම මානව හිමිකම් විරෝධයක්, එනයින් මානව හිමිකම් කවුන්සිල හා මහකොමසාරිස් විරෝධයක් මෙන්ම, ලංකාවේ පුරවැසියන්ගේ මානව හිමිකම් රැකීමට ඇති අයිතිය නොසලකා හැරීමක් නොවනු ඇද්ද?■

ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනතත්
සංශෝධනයට ආණ්ඩුව සූදානම්

ලංකාවේ පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් රැකෙන්නේත්, එම අයිතිවාසිකම් රැකෙන නීති ප්‍රතිසංස්කරණ එන්නේත් ලංකාවෙන් නොව ජිනීවාවලිනි. අපට කෙණෙහිලිකම් කරනවා නම් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් වුවද අස්වන්නට තමන් කැමති බව ජාතිය අමතා කී ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව, මේ දිනවල ජිනීවා සමුළුව නිසා තමන් නොකරනවා යැයි මීට පෙර කිවූ තීරණාත්මක දේවල් කරන්නට පොරොන්දු වෙමින් සිටියි.
එහි තවත් අවස්ථාවක් බ්‍රහස්පතින්දා මාධ්‍ය වාර්තා කළේය. එනම්, මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේදී ලංකාව, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වී මේ පනත සංශෝධනය කරන්නට සලකා බලන බව කීමයි.
මේ නෛතික ප්‍රතිසංස්කරණය, යහපාලන ආණ්ඩුව කාලේද ආවේය. ‘ප්‍රතිත්‍රස්ත පනත’ නමින් ඊට කෙටුම්පතක්ද සකසන ලදි. එහෙත් එය අවසන් කරන්නට බැරිවිය. දැන් එය අවසන් කරන්නට පොරොන්දු වී ඇති බව පෙනේනේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවයි.
ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත වූ කලි, නීතිය ක්‍රියාත්මක කරවන්නන්ට හා මැති ඇමතිවරුන් ඇතුළු දේශපාලන බලය තිබෙන්නන්ට විශාල අත්තනෝමතික බලයක් ලබාදෙන නීතියකි. ක්‍රෑර හා අමානුෂික නීතියකි. එය වෙනස් කළ යුතුමය. නූතන මානව හිමිකම් සංකල්පවලට ගැළපෙන ලෙස වෙනස් කළ යුතු එකකි. ඒ නිසා මේ ආණ්ඩුව වුවද එය වෙනස් කරනවා නම් අපි සියල්ලෝම ඊට අත උස්සනු කැමතිය. එහෙත් ඊට විරුද්ධ වන්නට ඉඩ ඇත්තේ මේ ආණ්ඩුව බලයට ගෙනා අන්තවාදී පාර්ශ්වයයි. ඔවුන්ට ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත දෙමළුන් හා මුසල්මානුවන් පීඩනයට පත්කරන අවියකි.■

• ඒවායින් ඇතිකරන ප්‍රධාන දේශපාලන තර්කය ලෙස පෙනෙන්නේ, ලංකාව යනු මානව අයිතිවාසිකම් අවශ්‍ය නැති, මානව අයිතිවාසිකම්වලට ගරු නොකරන රටක්ය යන්නයි.

මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව වාර්ෂිකව සිදුවන විවාදයක් මේ දිනවල ලංකාවේද සිදුවෙමින් පවතී. එය සිදුවන්නේ ජිනීවා නුවර පැවැත්වෙන එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් කවුන්සිලයේ වාර්ෂික රැස්වීමට සමගාමීවය.
මෙම විවාදය දෙස බලා සිටින කෙනකුට ‘මානව අයිතිවාසිකම්’ යන අදහසම පත්වී තිබෙන ඉරණම ගැන මහත් සංවේගයක් ඇතිවීම වැළැක්විය නොහැකිය. එයට හේතුව, ‘මානව අයිතිවාසිකම්’ යන අදහස කෙතරම් පටු ලෙස දේශපාලනීකරණයට ලක්කරනු ලැබ තිබෙන්නේද යන කරුණ මෙම විවාදයෙන් පැහැදිලි වන නිසාය. ජිනීවා නුවරදී සිදුවන්නේ, එය ගෝලීය දේශපාලනයේ න්‍යාය පත්‍රවලට අනුව දේශපාලනීකරණයට පාත්‍රවීමකි. ලංකාවේ සිදුවන්නේ, එය මේ රටේ ආණ්ඩුවේ ජාතික දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රයට ගැළපෙන ලෙස දේශපාලනීකරණයට භාජනය කිරීමකි. ලංකාවේ ආණ්ඩුවේ ප්‍රකාශන සහ ජනමාධ්‍ය වාර්තා සහ සාකච්ඡා දෙස බලන විට ඒවායින් ඇතිකරන ප්‍රධාන දේශපාලන තර්කය ලෙස පෙනෙන්නේ, ලංකාව යනු මානව අයිතිවාසිකම් අවශ්‍ය නැති, මානව අයිතිවාසිකම්වලට ගරු නොකරන රටක්ය යන්නයි.
මෙය වනාහි 2010 වසරේ සිට වසරක් පාසා ලංකාවේ සිදුවන දෙයකි. එහි සුළු වෙනසක් වූයේ, 2015 සහ 2019 යන වසර හතරේදීය. එකල සිටි ආණ්ඩුව මානව අයිතිවාසිකම් යන සංකල්පයට ගරු කළ එකක් වීම එයට හේතුවයි. එහෙත්, එම කාලයේද එකල සිටි විරුද්ධ පක්‍ෂය විවාදය තුළ ඉදිරිපත් කෙළේ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ නිෂේධනාත්මක ස්ථාවරයකි. විදේශ ඇමතිතුමා, මානව අයිතිවාසිකම් කවුන්සිලයට කොළඹ සිට කළ දේශනයේදී එම ස්ථාවරය වඩාත් විස්තරාත්මක ලෙස පැහැදිලි කෙළ්ය.

පැරණි විරෝධයක්
මානව අයිතිවාසිකම් විරෝධය සහ මානව අයිතිවාසිකම් අප රටට අවශ්‍ය නැත යන අදහස අලුත් එකක් නොවේ. එය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේ පටන් අප රටේ ආණ්ඩු පක්‍ෂ සහ ඒවායේ මැති ඇමතිවරුන් නිරන්තරව ඉදිරිපත් කළ තර්කයකි. 1972 පළමු ජනරජ ව්‍යවස්ථාවේ, මූලික අයිතිවාසිකම් පරිච්ඡේදයක් ඇතුළත් කළ නමුත්, එය අධිකරණමය වශයෙන් බලාත්මක නොකිරීමට එහ ව්‍යවස්ථාවේ නිර්මාතෘවරයා වූ වාමාංශික නායකයකු වූ කොල්වින් ආර් ද සිල්වා මහතා වග බලා ගත්තේ මෙම පසුබිම තුළය. ‘රාජ්‍යයට එරෙහිව අයිතිවාසිකම් කියාපෑමට පුරවැසියන්ට අයිතියක් නැත. රාජ්‍යයේ කැමැත්ත හා බලය ප්‍රශ්න කිරීම පුරවැසියන් නොකළ යුතුය.’ යන රාජාණ්ඩුවාදී සහ යටත්විජිතවාදී සංකල්පය, ප්‍රශ්න කිරීම වැරදි යැයි අප රටේ ඇතැම් සමාජවාදීහුද අදත් සිතති. මානව අයිතිවාසිකම් යනු බටහිර සංකල්පයකි, අපේ සම්ප්‍රදායට නොගැළපෙන දෙයකි, බටහිර බලවතුන්ගේ කුමන්ත්‍රණයකි, ආණ්ඩු විරෝධී කුමන්ත්‍රණයක කොටසකි වැනි අදහස් අප රටේ පැතිරෙන්නට පටන් ගත්තේද 1970 ගණන්වල සිටය. එජාපය, ශ්‍රීලනිපය සහ පොදුජන පෙරමුණ යන ප්‍රධාන පක්‍ෂ තුනත්, ඒවාට සම්බන්ධ කුඩා දේශපාලන පක්‍ෂත් මෙම අදහස් දරා ඇත.

විකල්ප වටහා ගැනීමක්
එහෙත් ඊට වෙනස්ව මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව සාධනීය විකල්ප වටහාගැනීමක්ද ප්‍රවේශයක්ද අප රටේ තිබේ. එය බහුලව තිබෙන්නේ සාමාන්‍ය පුරවැසියන් අතරය. රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගෙන් හිරිහැරයට, වෙනස්කම් කරනු ලැබීමට, වධහිංසාවලට, අසාධාරණයන්ට ගොදුරු වන සාමාන්‍ය පුරවැසියන් අතර මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව ප්‍රබල සවිඥානකත්වයක් තිබේ. ඔවුන්ගෙන් ටික දෙනකුවත්, තම අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වූ විට අධිකරණයේ පිහිට පතා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියට යති. පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්ද ඇතුළු බොහෝ රජයේ සේවකයෝද තම අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වී ඇතැයි සිතෙන විට, මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුවල පිහිට පතති. යුද්ධය කාලයේ අතුරුදහන් වූ සාමාජිකයන් සිටින පවුල්වල සාමාජිකයන්, විශේෂයෙන් මව්වරුන්, පසුගිය අවුරුදු ගණනාව තුළ උද්ඝෝෂණය කරන්නේද, මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ඔවුන් සතු එම සවිඥානකත්වය ප්‍රදර්ශනය කරමිනි.
මේ වෙතින් මතු කළ හැකි කරුණක් නම්, දේශපාලනඥයන් සහ පුරවැසියන් අතර, මානව අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධව ඇත්තේ එකිනෙකට වෙනස් අවබෝධයක් සහ උවමනාවක් බවයි. දේශපාලනඥයෝ සාමාන්‍යයෙන් තම පුද්ගල / පුරවැසි අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කරනු ලැබීමට පත් නොවෙති. එසේ පත්වුවත්, එම උල්ලංඝනවලට ප්‍රතිකාර ලබාගැනීමට දේශපාලනඥයන්ට පහසුය. ඔවුන්ට ඒ සඳහා පහසු මාර්ගද තිබේ.
දේශපාලනඥයන්ගේ ලක්‍ෂණයක් නම් ඔවුන් සෑම විටම පාහේ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ප්‍රශ්නවලදී පුරවැසියන්ගේ නොව රාජ්‍යයේ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් බැලීමයි. මෙය දේශපාලනඥයන්ට පමණක් නොව, රාජ්‍ය නිලධාරීන්, පොලිසිය, හමුදාව ඇතුළු රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයේ සාමාජිකයන්, වරප්‍රසාද ලත් සමාජ පංතීන් සහ බොහෝ ජනමාධ්‍යවේදීන් මෙන්ම අධිකරණ ක්‍ෂෙත්‍රයේ සමහර අයද සතු පොදු ලක්‍ෂණයකි. ආණ්ඩුවල සාමාජිකයන් වූ විට, දේශපාලනඥයන් රාජ්‍යයේ වරදක් කිසිසේත්ම නොදකිති. රාජ්‍යයේ හිතුවක්කාර, අත්තනෝමතික සහ මර්දනකාරී ක්‍රියා සාධාරණය කිරීම, සිදුවූ බව ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීම, එසේ සිදුව ඇතැයි කියන අය හෙළාදැකීම දේශපාලනඥයන්ගේ වෘත්තීය දක්‍ෂතාවකි. දේශපාලනඥයන්ට මානව අයිතිවාසිකම් මතක් වන බවද කිව යුතුව තිබේ. ඒ තමන්ට බලය නැතිව විපක්‍ෂයේ සිටින විටය. එමෙන්ම තම බලයට ඒමේ න්‍යාය පත්‍රය සඳහා මානව අයිතිවාසිකම් සටන් පාඨයක් ලෙස යොදාගැනීම ප්‍රයෝජනවත් වූ විටය.
මේ වෙතින් පුරවැසියන්ට ඉගෙන ගත යුතු තවත් පාඩමක් තිබේ. එය නම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මෙන්ම මානව අයිතිවාසිකම්ද, පීඩිත, දුගී, බල රහිත සහ සාමාන්‍ය ජනතාව සතු මහාර්ඝ දේශපාලන සහ සමාජීය හිමිකම් දෙක වන බවයි. ඒ දෙක අහිමි වූ විට, සාමාන්‍ය ජනතාවට ජීවත් වන්නට සිදුවන්නේ බියෙනි. වහලුන් ලෙසය. එහෙත් වරප්‍රසාද ලත් පංතිවලට එම බිය දැනෙන්නේ නැත. හේතුව නීතිය, අධිකරණ සහ පරිපාලන ක්‍රියාවලිය මෙන්ම සමාජයේ ඇති බල ව්‍යුහයන්ද තමන්ට වාසි වන පරිදි හසුරුවා ගැනීමට ඔවුන්ට සෑම විටම හැකිවන නිසාය. පසුගිය දින කිහිපය තුළ මෙවැනි ක්‍රියාවලීන් සිදුවනු බලාසිටීමට අප සියලු දෙනාටම බල කෙරුණු බව අප අමතක නොකළ යුතුය. එය අපගේ වැනි රටවල සාමාන්‍ය ජනතාව මුහුණ දෙන පොදු ඉරණමකි.
මෙම පසුබිම තුළ මානව අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කිරීම සඳහා කැපවන ලංකාවේ දේශපාලන සහ සමාජ ක්‍රියාකාරිකයන්ද, මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව කැක්කුමක් ඇති පුරවැසියන්ද ඉදිරියේ පවත්නා අභියෝගයක් ගැන බැරෑරුම් ලෙස සිතීමට බල කෙරී තිබේ. එම අභියෝගය නම් මානව අයිතිවාසිකම් යන සංකල්පය, මූලධර්ම සහ භාවිත සම්බන්ධයෙන් අප රටේ ඇති පසමිතුරු දේශපාලනීකරණයෙන්ද, එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් කවුන්සිලයේ ක්‍රියාකාරකම් නියෝජනය කරන යුරෝපීය සහ අමෙරිකානු ලෝකයේ බලවතුන්ගේ බල දේශපාලන දේශපාලනීකරණයෙන්ද, මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ කතිකාව වෙන් කර ආරක්‍ෂා කරගනිමින් එය පොදුජන පුරවැසියන්ගේ කතිකාවක් බවට පත්කර ගැනීමයි. එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී, රැඩිකල් සහ දේශපාලන වශයෙන් පරිවර්තනීය සහ මෙරට පුරවැසියන්ගේ ස්වායත්ත කතිකාවක් බවට අත්පත් කර ගැනීමයි. වාර්ෂිකව ජිනීවා වටා සිදුවන ජාතික රාජ්‍ය බල අරගල න්‍යාය පත්‍රවල බලපෑමෙන් එම කතිකාව මුදවා ගැනීමයි.
එසේ කිරීමේ පළමු පියවරක් ලෙස, අප රටේ දේශපාලන සාකච්ඡා අතර ප්‍රධාන තේමාවක් ලෙස මානව අයිතිවාසිකම්ද ගෙන ආ යුතුව තිබේ. එහෙත් මෙම නව සාකච්ඡාව ගෙන යා යුතුව තිබෙන්නේ, මානව අයිතිවාසිකම් කවුන්සිලය සහ අප රටේ ආණ්ඩුව යන බලවේග දෙක විසින් තීරණය කරනු ලැබ ඇති විවාද රාමුව සහ පරිකල්පන රාමුවෙන් සම්පූර්ණයෙන් කැඩී වෙන්වෙමිනි. මානව අයිතිවාසිකම් කතිකාව ස්වායත්ත දේශපාලන කතිකාවක් බවටද පරිවර්තනය කරමිනි.
මේ අතර ඉදිරි කාලයේදී මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව අලුත් ‘නිල න්‍යායක්’ ලංකාවේ ආණ්ඩුව පැත්තෙන් ඉදිරිපත් වන්නටද ඉඩ තිබේ. එම නව න්‍යාය ලංකාවේ ආණ්ඩුව ලබාගන්නට ඉඩ තිබෙන්නේ චීන ආණ්ඩුවෙනි. එය නම්, ආර්ථික සංවර්ධනය සහ ජාතික ආරක්‍ෂාවට, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට සහ මානව අයිතිවාසිකම්වලට වඩා ප්‍රමුඛත්වය ලැබෙන බවයි. ගිය සතියේ ජිනීවා නුවර මානව අයිතිවාසිකම් කවුන්සිලයේ සැසිවාරය අමතා චීන තානාපතිවරයා පැවැත්වූ දේශනයෙහිදී මෙම ‘චීන න්‍යාය’ ප්‍රථම වරට ඉදිරිපත් කර තිබිණ.
චීනය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සහ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව ‘බටහිර නොවන’ න්‍යායක් ඉදිරිපත් කරමින් සිටී. එය සාම්ප්‍රදායික කොන්ෆියුසියානු ධර්මයේත්, මාවෝවාදයේත්, දැනට සිටින ජනාධිපති ක්සිගේත් චින්තනවල මිශ්‍රණයක් වන අතර, එහි මූලික අංගවල එතරම් අලුත් දෙයක් නැත. සිංගප්පූරුව, මැලේසියාව, දකුණු කොරියාව, ඉන්දුනීසියාව වැනි ගිනිකොණදිග සහ නැගෙනහිර ආසියාතික අධිකාරවාදී රටවල 1970 ගණන්වල ඉදිරිපත් කරන ලද ‘සංවර්ධනය’ පිළිබඳ ‘ආසියාතික ප්‍රවේශය’ යැයි හඳුන්වන ලද මතවාදයේ මූලික වශයෙන්ම තිබුණේ මෙම අදහස්ය. 1977න් පසුව ජේ.ආර්. ජයවර්දන සහ ලලිත් ඇතුලත්මුදලි යන එ.ජා.ප. නායකයෝද මෙම ගිනිකොණදිග සහ නැගෙනහිර ආසියාතික අධිකාරවාදී සංවර්ධන දේශපාලන දෘෂ්ටිය ලංකාවටද හඳුන්වාදීමට උත්සාහ ගත්හ. ලංකාවේ ඉදිරි කාලයේ වර්ධනය වීමට ඉඩ තිබෙන මෙම නිර්-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන චින්තනයේ අංග තුනක් මුල් තැන ගන්නට ඉඩ තිබේ. ඒවා නම්, ආර්ථික සංවර්ධනය, ජාතික ආරක්‍ෂාව සහ සිංහල බෞද්ධ ජාතිකත්වයයි.
බටහිර විරෝධය මෙම නව දේශපාලන මතවාදයට සුජාතභාවය ලබාගැනීමට චීනය මෙන්ම ලංකාවද විසින් භාවිත කිරීමට බොහෝ විට ඉඩ තිබෙන මතවාදී උපක්‍රමයකි. එම බටහිර විරෝධය තුළ මානව අයිතිවාසිකම් සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යන දෙකම සතු දේශපාලන සුජාතභාවයට ප්‍රහාර එල්ලවීමට ද බොහෝ විට ඉඩ තිබේ. ලංකාවේ සිංහල සමාජයේ දේශපාලන ප්‍රභූ කණ්ඩායම් අතර මේ කරුණ පිළිබඳ බැරෑරුම් සාකච්ඡාවක්, විවාදයක් හෝ විසම්මුතියක් හෝ ඇතිවෙතැයි සිතන්නටද නොහැකිය. ප්‍රධාන විරුද්ධ පක්‍ෂය වන සමගි ජන බලවේගයෙහිද ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා මානව අයිතිවාසිකම් යන තේමා ගැන ඇත්තේ මතුපිට දේශපාලන අවබෝධයක් සහ උවමනාවකි. ජවිපෙහිද මෑත කාලයේ මතුවී ඇති බටහිර විරෝධී මතවාදය මෙම කරුණ ගැන බැරෑරුම් සිතා බැලීමකට එළඹීමට බාධාවක් විය හැකිය.
මෙම පසුබිම තුළ කළ යුතුව තිබෙන්නේ මානව අයිතිවාසිකම් සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ සාකච්ඡාවක් විරුද්ධ පක්‍ෂයේ දේශපාලන පක්‍ෂත්, සිවිල් සමාජයේ ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායම් අතරත් අලුතෙන් ආරම්භ කිරීමයි. ■

• ප්‍රහාරය සැලසුම් කළ ‘මහා මොළකරුවා’ පිළිබඳව කිසිවක් වාර්තාවේ සඳහන්ව නැතැයි කියැවේ. මෙලෙස ‘මහා මොළකරුවා’ හෙළි නොකිරීම පිළිබඳව ආණ්ඩුවත් විපක්‍ෂයත් දෙකම කොමිසමට දොස් නගති.

2001 සැප්තැම්බර් 11 දා ඇමරිකාවට එල්ල වූ අල් කයිඩා මරාගෙන මැරෙන ගුවන් ප්‍රහාරය ලෝක ඉතිහාසයේ හැරවුම් ලක්‍ෂ්‍යයක් විය. දෙවන වරටත් ඉරාක ආක්‍රමණය කිරීම සඳහා බුෂ් පාලනය මෙම ප්‍රහාරය හේතුවක් කර ගත්තේය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ මැද පෙරදිග අගතිගාමී ලෝදිය හැලියක් බවට පත්වීමයි. අල් කයිඩා සංවිධානයටත් වඩා අන්තවාදී, දේශපාලනමය හා මානසික වශයෙන් හත්වන හා අටවන සියවස්වල කල් ගෙවන IS (Islamic State) සංවිධානය බිහිවීමට මග සැකසුණේ මෙලෙසය.
9/11 ප්‍රහාරය පිළිබඳව පූර්ණ අධ්‍යයනයක් කිරීම සඳහා පත්කෙරුණු ජාතික කොමිසම (The National Commission on Terrorist Attacks upon the United States) සිය අවසන් වාර්තාව එළි දැක්වූයේ 2004 ජුලි මසය. ‘9/11 ප්‍රහාරය කම්පනයක් වුවද පුදුමයක් නොවීය.’ (A shock, not a surprise) යනු කොමිසමේ නිගමනය විය.
මෙම නිගමනයට පාදක වු ප්‍රථම හේතුව නම් ඒ වනවිටත් ඇමරිකාව අල් කයිඩා ප්‍රමුඛ ඉස්ලාම් අන්තවාදී සංවිධාන ගණනාවක ප්‍රහාරයන්ට ලක්ව තිබීමයි. 1993දී ලෝක වෙඝඳ මධ්‍යස්ථානයට (World Trade Centre) එල්ල වූ ට්‍රක් බෝම්බ ප්‍රහාරය මෙයට එක් උදාහරණයකි. අනෙක් හේතුව නම් ඇමරිකාවට මහා පරිමාණ ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයක් එල්ලවීමට ඇති අවදානම පිළිබඳ දෙස්-විදෙස් ඔත්තු සේවාවන් මාස ගණනාවක් පුරා කළ අනතුරු හැඟවීම්ය. 2001 සැප්තැම්බරය වන විට මෙම අනතුරු හැඟවීම් එරට විධායකයට හා ව්‍යවස්ථාදායකයට පමණක් නොව ජනමාධ්‍යයන්ට හා ජනතාවටද රහසක් නොවූ බව 9/11 කොමිසම් වාර්තාව අවධාරණය කරයි.
9/11 ප්‍රහාරය වළක්වා ගැනීමට තිබූ යථාර්ථවාදී හැකියාව පැහැර හැරුණේ මන්ද යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු ලෙස කොමිසම් වාර්තාව ආයතනික හා ප්‍රායෝගික හේතු ගණනාවක්ම දක්වා තිබුණි. (විවිධ ආරක්‍ෂක ආයතන අතර තොරතුරු හුවමාරු කර ගැනීමේදී වූ දුර්වලතා වැනි) මේ සියලු වැරදි හා අඩුපාඩු තීව්ර කළ මූලිකම දුර්වලතාව ලෙස වාර්තාව හැඳින්වූයේ පරිකල්පනාත්මක අසාර්ථකත්වයයි. (faliure of imagination). එලඹෙන උවදුරේ ස්වභාවය, ප්‍රමාණය හා දරුණු බව වටහා ගැනීමට දේශපාලන බල අධිකාරිය අසමත්වීම මෙයින් අදහස් වේ. ඇමරිකානු භූමිය තුළ මෙතරම් දරුණු ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමට ත්‍රස්තවාදී සංවිධානයකට හැකිවේය යැයි අනුමාන කිරීමට ඇමරිකානු පාලකයෝ අසමත් වූහ. එවැන්නක් කිසිදා සිදු නොවනු ඇතැයි ඔවුහු සිතූහ. නමුත් නොසිතූ දේ සිදුවිය.
විය නොහැකි යැයි පොදුවේ පිළිගැනෙන දේ සිදුවීම මිනිස් ඉතිහාසය පුරාම දැකිය හැකි ප්‍රපංචයකි. කළු හංස සිදුවීම් (Black swan incidents) යනුවෙන් හැඳින්වෙන මෙම ප්‍රපංචයට ප්‍රබලම උදාහරණය නම් නට්සි ජ’මනිය විසින් සෝවියට් දේශය ආක්‍රමණය කිරීමය.
සෝවියට දේශය ආක්‍රමණය කිරීම සඳහා වූ බාබරෝසා මෙහෙයුමේ මූලික තොරතුරු (මෙහෙයුම දියත් කරන දිනය, එහි ප්‍රථම ඉලක්කයන් වැනි) සෝවියට් නායකත්වයට ලබාදීමට රහසිගත නට්සි විරෝධී ක්‍රියාකාරිකයකු වූ ජ’මන් ගුවන් හමුදා ලුතිනන් හාරෝ පුලිට්සර්-බොයිස් සමත් විය. නමුත් සෝවියට් නායකත්වය විශ්වාස කළේ පෙරමුණු දෙකක යුද්ධයකට ජ’මනිය තල්ලු කිරීමට තරම් හිට්ලර් මෝඩ නොවන බවය. බි්‍රතාන්‍යයට එරෙහි යුද්ධය නිමා වන තුරු ජ’මනිය තම රට ආක්‍රමණය නොකරනු ඇතැයි යන අතිශය තර්කානුකූල නිගමනය මත පිහිටා සිටි සෝවියට් නායකයෝ බාබරෝසා මෙහෙයුම පිළිබඳ අනතුරු හැඟවීම් නොතැකූහ. නොවිය හැකියැයි සිතූ දේ සිදුවූයේ සෝවියට් දේශයට මහා විනාශයක් ගෙන දෙමිනි.
ලංකාවේ 2019 පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයද අයත් වනුයේ මෙම කළු හංස සිදුවීම් ගණයටය. අයිඑස් සංවිධානයට පක්‍ෂපාති වූ මුස්ලිම් අන්තවාදී පිරිස් ලංකාවේ සිටින බවටත්, ඔවුන් යම් ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා සැලසුම් කරන බවටත් තොරතුරු තිබුණද ඔවුන්ට මෙතරම් විනාශයක් සිදු කිරීමට තරම් හැකියාවක් ඇතැයි කිසිවෙක් නොසිතූහ. විශේෂයෙන්ම මෙරට මුස්ලිම් ප්‍රජාව සමග කිසිදු ප්‍රශ්නයක් එදිරිවාදිකමක් නොතිබූ ලාංකික කිතුනුවන්ට මෙවැනි ප්‍රහාරයක් එල්ලවනු ඇතැයි අනුමාන කළ හැක්කේ කෙසේද? ප්‍රහාරයෙන් මාස 22 කට පසුව වුවද ප්‍රහාරයේ පරිමාව හා එහි ඉලක්කයන් වටහා ගැනීමට අසමත් බොහෝ දෙනා වෙති. මෙම ප්‍රහාරය මෙහෙයවූ අදිසි හස්තයක්, එය සැලසුම් කළ මහා මොළකරුවෙක් සිටීය යන විශ්වාසය මෙරට දේශපාලන හා සිවිල් සමාජයේ යම් කොටසක් තුළ මුල් බැසගෙන ඇත්තේ එබැවිනි.
පාස්කු ප්‍රහාරය පිළිබඳ ජනපති කොමිසමේ සම්පූර්ණ වාර්තාව තවමත් ප්‍රකාශයට පත්ව නැත. නමුත් ප්‍රහාරය සැලසුම් කළ ‘මහා මොළකරුවා’ පිළිබඳව කිසිවක් වාර්තාවේ සඳහන්ව නැතැයි කියැවේ. මෙලෙස ‘මහා මොළකරුවා’ හෙළි නොකිරීම පිළිබඳව ආණ්ඩුවත් විපක්‍ෂයත් දෙකම කොමිසමට දොස් නගති.
‘මහ මොළකරු’ පට්ටමට අපේක්‍ෂකයෝ ගණනාවක් වෙති. මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, රනිල් වික්‍රමසිංහ හා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂත්, ඇමරිකාව, ඉන්දියාව හා ඊශ්‍රායලයත් මෙම අපේක්‍ෂක ලැයිස්තුවේ ඉදිරියෙන්ම සිටිති. මහා මොළකරුවා පිළිබඳව වූ මෙම මහා ඝෝෂාවෙන් අප ඉදිරියේ ඇති බරපතළ අභියෝග දෙකක් යටපත්ව ඇත. එකක් නම්, කිසිදාක ප්‍රචණ්ඩත්වය වැළඳ නොගත් ලාංකික මුස්ලිම් සමාජයේ සුළුතරයක් මෙවැනි අන්තවාදයකට තල්ලු වූයේ කෙසේද යැයි වටහා ගැනීමයි. අනෙක නම්, මෙවැනි තත්වයක් යළිත් උද්ගත වීම වැළැක්වීමට ගත හැකි පියවර කවරේදැයි තීරණය කිරීමයි. මෙම කාරණා දෙක සම්බන්ධයෙන් යම් ප්‍රතිචාරයක් කොමිෂන් වාර්තාවේ අඩංගු බව පෙනේ. ඒ පිළිබඳ බුද්ධිමය කතිකාවක් දියත් කරනවා වෙනුවට ආණ්ඩුවත් විපක්‍ෂයත් කරනුයේ මහ මොළකරුවකු සොයමින් සුපුරුදු ලාමක දේශපාලනයේ යෙදීමයි.

කුමන්ත්‍රණ මේනියාව
යම් ගැටලුවක් උද්ගත වූ විට ඊට සරල පිළිතුරු සාර්ථක නොවුණහොත් පමණක් සංකීර්ණ පිළිතුරු දෙස යොමු විය යුතුය යන්න විද්‍යාත්මක ක්‍රමයයි. Occam’s razor (ඔකාම්ගේ රේසරය) නියාමය යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ මෙයයි.
කුමන්ත්‍රණ උන්මාදය මෙහි විලෝමයයි. එය සරල පිළිතුරු ප්‍රතික්‍ෂෙප කොට හැම විටම සංකීර්ණ පිළිතුරු කරා එළඹෙයි. මෙය ලංකාවට පමණක් සුවිශේෂ තත්වයක් නොවේ. ඇතැම් විට මෙවැනි දෑ හාස්‍යජනකය. ජනප්‍රිය ගායක එල්විස් ප්‍රෙස්ලි මිය ගියේ නැති බවත්, ඔහු තවමත් ජීවත්වන බවත් ඔහුගේ ඇතැම් රසිකයන් තුළ ඇති විශ්වාසය මෙයට උදාහරණයකි. ඇතැම් කුමන්ත්‍රණ උන්මාදයන්ගේ ප්‍රතිඵල භයානක හා ඛේදජනකය. යුදෙව් ජාතිකයන් ලෝකයම අල්ලා ගැනීමට කරන කූමන්ත්‍රණයක් ගැන කියවෙන The Protocols of the Elders of Zion නම් ව්‍යාජ ලේඛනය මෙයට උදාහරණයකි. 19 වන සියවසේ අග භාගයේදී නිර්මිත ව්‍යාජ ලේඛනයක් වූ මෙය යුදෙව්-විරෝධීහු අදත් පරම සත්‍යයක් මෙන් අදහති. නට්සි ජ’මනිය තම යුදෙව් සමූලඝාතක ප්‍රතිපත්තිය සාධාරණීකරණය කිරීමට මෙම කුමන්ත්‍රණ ව්‍යාජයද භාවිත කළේය.
යම් අසාමානය සිද්ධියක් හටගත් විට ඊට ‘මහා මොළකරුවකු’ සෙවීමේ පුරුද්ද ලංකාවට අලුත් දෙයක් නොවේ. බණ්ඩාරනායක ඝාතනය, උපාලි විජේවර්ධන මහතා ගමන්ගත් ගුවන්යානය මලයාසියාවට නුදුරුව අතුරුදහන් වීම වැනි සිද්ධීන් සම්බන්ධයෙන් විවිධ පාර්ශ්වයන්ට ඇඟිලි දිගු කිරීම මෙයට උදාහරණයන්ය. 1980 දශකයේ සිට 1993 දක්වාවූ සියලු අසාමාන්‍ය ඝාතනයන්ට වරද පැටවුණේ රණසිංහ ප්‍රේමදාස ජනපතිවරයාටය. මරාගෙන මැරෙන කොටි බෝම්බකරුවෙකු ඔහු ඝාතනය කළ විට එයද රංගනයක් බවත්, දෙවන අදිසි හස්තයක් විසින් රංගනය සැබෑවක් බවට පත්කළ බවත් ඇතැම්හු කියූහ.
රජීව් ගාන්ධි ඝාතනය ඇතුළු කොටි සංවිධානය සිදුකළ විවිධාකාර මරාගෙන මැරෙන ප්‍රහාරයන් පිළිබඳ වගකීම විවිධාකාර දෙස්-විදෙස් මහ මොළකරුවන් මතට පැටවීමට ඒ අවධියේ ඇතැම් පිරිස් උත්සාහ කළහ. මේ අතර සිංහල ජාතිවාදීහු මෙන්ම ද්‍රවිඩ කොටි හිතෛෂීහුද වූහ. පාස්කු ප්‍රහාරයේ මහ මොළකරු සොයන්නන් අතර මුස්ලිම් විරෝධීහු මෙන්ම මුස්ලිම් අන්තවාදීහුද වෙති. මුස්ලිම් අන්තවාදීන් ‘මහා මොළකරුවා’ ගැන කතා කරන්නේ ප්‍රහාරයේ වගකීමෙන් ගැලවීමටය. මුස්ලිම් විරෝධීන් මේ ව්‍යායාමයේ නිරත වනුයේ තමන්ගේ දේශපාලන පසමිතුරන්ද මේ අපරාධයට ගෑවීමටය.
9/11 ප්‍රහාරය මෙන්ම පාස්කු ප්‍රහාරයද වළක්වා ගැනීමට හෝ එහි සැර බාල කිරීමට අවසන් මොහොත වන තෙක්ම හැකියාවයක් තිබුණි. මෙම හැකියාව ප්‍රයෝජනයට නොගැනීම සම්බන්ධයෙන් එවක ආණ්ඩුවේ දේශපාලන නායකත්වය මෙන්ම බුද්ධි හා ආරක්‍ෂක අංශ ප්‍රධානීන්ද අඩු-වැඩි වශයෙන් වගකිව යුතුය. තමන්ගේ වගකීම නොසලකා හැරීම තුළින් ඉමහත් ජන පිරිසකට මරණය, ව්‍යාධිය හා සදාකාලික දුක-වේදනාව උරුම කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ද නීතිය ඉදිරියේත් සමාජය ඉදිරියේත් වග විය යුතුය. ඒ ගැන විවාදයක් නොමැත.
ඇතැමුන් මහ මොළකරුවන් ගැන කතා කරනුයේ, මෙම වගකීමෙන් ගැලවීමට හෝ තම හිතෛෂීන් ඒ වගකීමෙන් ගලවා ගැනීමටය.
ප්‍රහාරය සිදුවී පැය 48ක් තුළ අයිඑස් සංවිධානය ඒ වගකීම භාරගත්තේය. අප්‍රේල් 29වැනිදා නිකුත් වූ හඬ පටයක අයිඑස් නායක අබුබකර් අල් බැග්ඩාඩි ප්‍රහාරය ප්‍රශංසා කළේය. අනෙකුත් ත්‍රස්තවාදී සංවිධාන හා සමග සසඳන විට අයිඑස් සංවිධානයේ එක් විශේෂත්වයක් නම් එහි මධ්‍යගත ක්‍රියාකාරිත්වයයි. තමන්ගේ නමින් ත්‍රස්ත ක්‍රියාවල යෙදීමට අයිඑස් සංවිධානය ලොව පුරා අන්තවාදීන් දිරිමත් කරයි. එවැනි ක්‍රියාවල වගකීමද නොපසුබටව භාරගනියි. ලොව පුරා ඉස්ලාමීය අන්තවාදීන් තමන් වෙත ආකර්ෂණය කර ගැනීමත් අඩු වැඩි වශයෙන් ස්වායත්ත වූ ත්‍රස්ත ක්‍රියා සඳහා ඔවුන් පෙළඹවීමත් අයිඑස් සංවිධානයේ උපායන් අතර වේ.
ඉන්දුනීසියාවේ 2018 මැයි මස සිදුවූ සුරබයා කිතුනු පල්ලි ප්‍රහාරය මෙයට උදාහරණයකි. ප්‍රහාරය සිදුකළේ එකම පවුලේ සාමාජිකයන් 6 දෙනෙකි. මැයි 13 දා උදේ 7.30ට සන්තා මරියා කිතුනු පල්ලියේදී මුල් බෝම්බ ප්‍රහාරය සිදුවිය. මෙම මරාගෙන මැරෙන ප්‍රහාරය එල්ල කළේ එම පවුලේ වයස අවුරුදු 16ක් හා 18ක් වූ පුතුන් දෙදෙනාය. අනෙක් ප්‍රහාරයන් දෙක ඊට විනාඩි 5කට හා 10කට පසුව සිදුවිය. දෙවන ප්‍රහාරය සිදුවූයේ සිපොනෙගෝරෝ කිතුනු පල්ලියේය. මේ මරාගෙන මැරෙන ප්‍රහාරය සිදුකළේ පවුලේ මවයි. ඇය මෙම ප්‍රහාරයට තම 9 හා 12 හැවිරිදි දියණියන් දෙදෙනාද කැඳවාගෙන ආවාය. තෙවන ප්‍රහාරය සිදුවූයේ සුරබයා පෙන්තකොස්තල් පල්ලියේය. එය සිදු කළේ පවුලේ පියා විසින් බෝම්බ පිරවූ වාහනයක් භාවිත කරමිනි.
ප්‍රහාරයේ සැකකරුවන් සොයා පොලිසිය එදින රාත්‍රි 8ට පමණ නිවාස සංකීර්ණයක් වැටලීය. එහි නිවෙසක සිටි එකම පවුලේ වැඩිහිටියන් තිදෙනකු බෝම්බයක් පුපුරුවාගෙන මියගියහ. වෙනත් කාමරයක සිටි පවුලේ දරුවෝ දෙදෙනා මරණයෙන් ගැලවුණහ.
පල්ලි තුනේ ප්‍රහාරයන් සිදුකළ පවුලේ පියා ඉන්දුනීසියාවේ Jammah Anshrauf Daulah (JAD) සංවිධානයේ සාමාජිකයෙක් විය. අයිඑස් සංවිධානයට TAD සංවිධානය පක්‍ෂපාත වන අතර, ප්‍රහාරයෙන් පැය 48ක් පමණ ගත වූ විට අයිඑස් සංවිධානය එහි වගකීම බාරගත්තේය.
2019 ජනවාරි 27දා පිලිපීනයේ පොලෝ නගරයේ Our Lady of Mount Carmel දෙව් මැදුරට එල්ල වූ මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ ප්‍රහාරයද මෙයට සමානය. අයිඑස් සංවිධානයට පක්‍ෂපාතී Abu Sayyaf නම් සංවිධානය මෙය සිදුකළ අතර පැය කිහිපයකට පසුව අයිඑස් සංවිධානය එහි වගකීම බාරගත්තේය.
මේ සිදුවීම් හා ලංකාවේ පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරය අතර සබඳතා පැහැදිලිය. ඒවා සැලසුම් කොට ක්‍රියාත්මක කළේ දේශීය අන්තවාදීන්ය. ඔවුන්ට ඒ සඳහා ආගමික-මතවාදීමය ශක්තිය ලබාදුන්නේ අයිඑස් සංවිධානයයි. ‘සකල දේශවාසී ඉස්ලාම් අන්තවාදීනි, එක්වවු’ යන්න එහි තේමා සටන් පාඨය ලෙස සැලකීම වැරදි නැත. දේශ සීමා, ජාතිභේද වැනි කිසිදු වෙන්වීම් රේඛාවක් නොතකා ඕනෑම කෙනකුට එහි සාමාජිකයකු විය හැක. අවශ්‍ය අයිඑස් සංවිධානය විසින් පිළිගන්නා ඉස්ලාමය වැළඳගැනීම පමණි.
තමන්ගේ ග්‍රහණයට පත්වූ ඉස්ලාමීය නොවන සිරකරුවන්ට අයිඑස් සංවිධානය ලබාදුන් දඬුවම නම් හිස ගසා මරා දැමීමයි. මෙම හිස ගසා මරා දැමීම් සිදුකළ ප්‍රධාන වදකයකු වූ ජිහාඩ් ජෝන් නමැත්තා උපතින් ඇමරිකානු කිතුනුවෙකි. අයිඑස්-ඉස්ලාමය වැළඳගත් පසු ඔහු එහි නායකත්වයේ කිට්ටු සහචරයකු බවට පත්විය.
අයිඑස්-ඉස්ලාමයට එරෙහිවූ උපතින් හා ක්‍රියාවෙන් සුන්නි ඉස්ලාම් බැතිමතුන්ට වඩාත්ම කර්කශ මරණයක් අයිඑස් වෙතින් උරුම විය. එනම් පණ පිටින්ම ගිනිබත් කිරීමයි.
අයිඑස් සංවිධානයට එහි භූමිය මෙන්ම මුල් නායකත්වයද මේ වන විට අහිමි වී ඇත. ඒ පසුබෑම තුළ ඉස්ලාමීය අන්තවාදය දුර්වල කිරීම සඳහා අනගි අවස්ථාවක් නිර්මාණය වී තිබේ. එයට මග මුස්ලිම්-විරෝධය නොවේ. සියලු ආගමික හා ජනවාර්ගික අන්තවාදයන්ට එක ලෙස විරුද්ධ වීමයි.

අන්තවාදයේ පියවරු
එකිනෙකට පසමිතුරු අන්තවාදයන් එකිනෙකා පෝෂණය කරන බව ප්‍රකට දාර්ශනිකයකු වූ හැනා ආරන්ඩ්ට් පැවසුවාය. 2012 සිට ලංකාවේ සිදුවූයේද මෙයට සමාන තත්වයකි.
2009 ඊළාම් යුද්ධය අවසන්ව ටික කලක් ගත වන තෙක් රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව දිව්වේ කොටි/දෙමළ විරෝධයේ ඉන්ධන මතය. නමුත් 2010 මැද වන විට මෙම විරෝධයේ ජවය බාලවෙමින් පැවතුණි. කිතුනු විරෝධය යළිත් ඇවිළවීමේ උත්සාහයක් දැරුණද එය සාර්ථක වූයේ නැත.
2012දී මහා ශක්තියකින් බොදු බල සේනා සංවිධානය බිහිවන්නේත් 2013 හලාල්-විරෝධය හරහා උග්‍ර මුස්ලිම් විරෝධයක් නිර්මාණය කරන්නේත් ඉන් පසුවය. මුස්ලිම් බැතිමතුන් හා මුස්ලිම් නොවන ජනතාව අතර සංහිඳියාවක්, එකමුතුකමක් තිබිය නොහැකිය, ඔවුන් සදාතනික විරුද්ධවාදීන්ය යන අයිඑස් මතය මෙරට මුස්ලිම් ප්‍රජාවේ සුළුතරයක් තුළ මුල් බැස ගන්නට බොදු බල සේනා සංවිධානය රාජපක්‍ෂ අනුග්‍රහයෙන් සිදුකළ මුස්ලිම් විරෝධී මෙහෙයුම (විශේෂයෙන්ම අලුත්ගම ප්‍රහාරය) හේතු වූවා නිසැකය.
2015 රාජපක්‍ෂවරුන් පරාජය වූ පසු මෙම තත්වය වෙනස් වනු ඇතැයි සියලුම මැදිහත් මතධාරීන්ගේ ප්‍රාර්ථනාව විය. මුල් වසර 2ක පමණ කාලය තුළ මෙම පැතුම යම් පමණකට හෝ ඉටුවන ලෙසක් පෙනිණි. යළිත් රට පුරා මුස්ලිම් භීතිකාවක්/විරෝධයක් අවුළුවන්නට සිංහලේ වැනි සංවිධාන බිහිවූයේ මේ අතරය. සිංහලේ සංවිධානය බිහිවීම හා එහි ක්‍රියාකාරිත්වය සම්බන්ධයෙන් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා සිදුකළ කාර්යභාරය පිළිබඳව එහි නායක මැඩිල්ලේ පඤ්ඤාලෝක හිමියන් තම ප්‍රකාශ මගින් මේ වන විටත් ඉඟි කර තිබේ.
2015-2019 දක්වා රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ ආණ්ඩු විරෝධී දේශපාලනයේ මූලිකම සංඝඨකය වූයේ ජාතිවාදය හා ආගම්වාදයයි. සුවිශේෂ වශයෙන් මුස්ලිම් විරෝධයයි. ක්‍රම ක්‍රමයෙන් මෙම අගතිගාමී මෙහෙයුමට මුහුණ දීමේ වගකීමෙන් සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ පාලනය කර හැරියේය. ජනපති සිහිනයෙන් බුද්ධිය කුරුවල් කරගත් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, රනිල් වික්‍රමසිංහ හා සජිත් ප්‍රේමදාස යන තිදෙනාම සිංහල-බෞද්ධ ඡන්ද සඳහා රාජපක්‍ෂවරුන් සමග තරගයකට වන්හ. 2018 නුවර මුස්ලිම් විරෝධී ප්‍රහාරයන් නතර කිරීමට තීරණාත්මක ලෙස මැදිහත්වීමට හෝ ප්‍රහාරකයන් කඩිනමින් නීතිය ඉදිරියට පැමිණවීමට හෝ ආණ්ඩුව අසමත් විය.
අයිඑස්-ඉස්ලාමය පිළිගත් සහරාන් හෂීම් වැන්නන්ට මෙම තත්වය ආශීර්වාදයක් වූවා නිසැකය. නව අනුගාමිකයන් නිර්මාණය කරන්නටත් ප්‍රචණ්ඩ මෙහෙයුමක් සඳහා අවශ්‍ය මානසික තත්වය සකස් කොට එය පවත්වා ගන්නටත් සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ පාලනයේ අවස්ථාවාදිත්වයත්, රාජපක්‍ෂ විපක්‍ෂයේ නග්න මුස්ලිම් විරෝධයත් සහරාන්ට මහෝපකාරී වන්නට ඇත.
ෂුක්රා මුනව්වර් දැරිය තුළ සිංහල හා බෞද්ධ සාහිත්‍යය පිළිබඳ ඇති දැනුම සිංහල සමාජය කුල්මත් කළේය. මුස්ලිම් නොවන ලාංකික දරුවන් තුළ මුස්ලිම් දහම හෝ සාහිත්‍යය පිළිබඳ මෙයින් 10%කවත් දැනීමක් තිබේද?
8 වන සියවසේ සිට 14 වන සියවස පමණ වන තෙක් ඉරානය හා මැද පෙරදිග සිට ස්පාඤ්ඤය දක්වා විහිදුණු ඉස්ලාමීය රාජ්‍යයන් විද්‍යාවේ හා කලාවේ කේන්ද්‍රස්ථානයන් විය. අබාසිසි කාලිෆේටයේ සිට අක්බාර්ගේ මෝගල් අධිරාජ්‍යය දක්වා ක්‍රියාත්මක වූයේ අගතිගාමී නොවූ මැදහත් ඉස්ලාමයකි. යුරෝපයෙන් බැහැර කෙරුණු පෞරාණික ග්‍රීක හා රෝම දැනුම් සම්භාරය සුරැක එය දියුණු කොට යළිත් යුරෝපයට හා ලෝකයට ලබාදීමේ ගෞරවය හිමිවනුයේ ඉස්ලාමීය කාලිෆේටයන්ටය. මෙම ඉතිහාසය ලාංකීය බොදුනු, කිතුනු හා හින්දු දරුවන් තබා ඉස්ලාමීය දරුවන්ගෙන් බහුතරයක් හෝ දන්නවාද යන්න සැකසහිතය. මන්ද අයිඑස්-ඉස්ලාමය හා පොදුවේ වහාබ්වාදය මෙම අනභිභවනීය ඉතිහාසය පිළිකෙව් කරන බැවිනි.
අයිඑස් සංවිධානය හෝ වහාබ්වාදය තුළින් ඉස්ලාමය දැකීම ගලගොඩ අත්තේ ඤාණසාර හෝ සමන්තභද්‍ර වැනි භික්‍ෂූන් තුළින් බුදුදහම දැකීම තරම් විකෘතියකි. අන්තවාදය එක ආගමක පරවේණි බූදලයක් නොවේ. ඕනෑම ආගමක අන්තවාදීන් නියෝජනය කරනුයේ එම ඉගැන්වීම්වල සාධනීය හරය නොව නිෂේධනාත්මක විකාරරූපයන්ය. එක් අන්තවාදයකට රැකකවරණය දීම යනු සියලුම අන්තවාදයන්ට අනියමින් උඩගෙඩි දීමයි.
ජාති-ආගම් අනුව නොබෙදුණු බහු-වාර්ගික, බහු-ආගමික පාසල් පද්ධතියකින් හා මෙරට සියලු දරුවන්ට මෙරට සියලු ආගම්වල මූලික හරයන් පිළිබඳ දැනුමක් ලබාදෙන අධ්‍යාපන ක්‍රමයකින් තොරව ලංකාවේ අනාගතය සුරක්‍ෂිත කළ නොහැක. පාස්කු ප්‍රහාරය පිළිබඳ කොමිසමේ යෝජනා අතර මේවාද වන බව වාර්තා වේ. අන්තවාදය උසිගන්වා එයින් තම දේශපාලනය සරු කරගන්නා රාජපක්‍ෂවරුන් මෙවැනි යෝජනා ගණනකට නොගැනීම පුදුමයක් නොවේ. ඛේදය නම් මහ මොළකාර ඔල්මාදය නිසා විපක්‍ෂයටද අගතිගාමීත්වය පරාජය කිරීමේ අභියෝගය අමතක වීමයි.■

බේකරි නිෂ්පාදන සඳහා යොදා ගන්නා අමුද්‍රව්‍යවල මිල විශාල ලෙස වැඩි වී තිබේ. අලෙවිය පහත බැස ඇත. ඒ නිසා බේකරි කර්මාන්තය ඇත්තේ පවත්වාගෙන යා නොහැකි තත්වයකය. ඒ පිළිබඳව අපි සමස්ත ලංකා බේකරි හිමියන්ගේ සංගමයේ සභාපතිවරයාගෙන් අදහස් විමසුවෙමු.

බේකරි හිමියන්ගේ සංගම ආරම්භ වුණේ කොයි කාලෙද?
සමස්ත ලංකා බේකරි හිමියන්ගේ සංගමය 1992 ආරම්භ කළ සංවිධානයක්. ආරම්භක සභාපති පෙරේරා ඇන්ඩ් සන්ස් ආයතනයේ පරාක්‍රම දසනායක. 2008 මම සභාපති වුණාට පස්සේ අපි මේ සංවිධානය ශක්තිමත් කරලා සක්‍රීයව වැඩ කරන්න පටන් ගත්තා. දැන් නිලධාරී මණ්ඩලයේ 30 දෙනෙක් ඉන්නවා. ඔවුන් ඉතාමත් කැපවීමෙන් සංගමය පවත්වාගෙන යන්න කටයුතු කරනවා. මේ වෙනකොට ලංකාව පුරා සාමාජිකයෝ 1000 ක් විතර ඉන්නවා. මිලියන 8 ක පමණ අරමුදලක් අපි ගොඩ නගලා තියනවා. සංගමයෙන් සාමාජික බේකරි හිමියන්ට පුද්ගලික වාසි ලැබෙන්නේ නෑ. පොදුවේ කර්මාන්තය මුහුණ දෙන ප්‍රශ්නවලට විසඳුම් සෙවීමයි අපි කරන්නේ.

සංගමය මුහුණ පෑ තීරණාත්මක ගැටළු මොනවාද?
අවුරුදු 10 කට විතර කලින්, පාන් පිටි ත්‍රස්තවාදය කියලා අපට විශාල චෝදනාවක් එල්ල වුණා. පාන් පිටි රටට සාපයක් කියලා රජයේ ඇමතිවරු කිව්වා. පාන්පිටි කෑම කන්න එපා දියවැඩියාව හැදෙනවා කියලා අදහසක් ඔවුන් ප්‍රචලිත කළා. එයින් ලංකාවේ බේකරි කර්මාන්තයට විශාල පහරක් වැදුණා. පාන් පිටි කෑමවල තිබෙන ප්‍රශ්නයක්, නෙමේ අපේ ආහාර පුරුදුවල තියන ප්‍රශ්නයක් නිසා දියවැඩියාව වැනි රෝග වැඩිවුණේ කියලා ඇමතිවරුන්ට අපි පෙන්නා දුන්නා. පස්සේ රජය හාල් පිටි ප්‍රචලිත කරන්න පටන් ගත්තා. ඒ වෙලාවෙත් අපි විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කළා. හාල් පිටිවලින් අපි නිෂ්පාදන කරන්න පටන් ගත්තා. එහෙම කළාට අපේ පාරිභෝගිකයින්ගේ ඉල්ලීම වුණේ මේ සාම්ප්‍රදායික තිරිඟු පිටි පාන් ගෙඩියමයි. එ නිසා ඒ හාල් පිටිවලින් බේකරි නිෂ්පාදන කරන්න තිබූ නැඹුරුව ක්‍රමයෙන් අඩු වුණා. හල් පිටි එක් කළාම පාන්ගෙඩිය හයියයි. අපේ පාරිභෝගිකයා කැමති මෘදු මොලොක් පාන් ගෙඩියට. ඒ නිසා හාල් පිටි පාන් ගෙඩිය වෙළඳපොලෙන් අයින් වෙලා තියනවා.

පාන් පිටි ආහාර අහිතකර නැද්ද?
යුරෝපයේ වෙළෙඳපොලේ තියෙන්නේ දුඹුරු පැහැ පාන්. ලංකාවේ අය කැමති සුදු, මෘදු, මොලොක් පාන් ගෙඩියට. යුරෝපයේ පාන් ගෙඩියේ රස, ගුණ වාගේම පාටත් වෙනස්. අපේ රටේ පාන් පිටිවල තියෙන්නේ තිරිගු ඇටේ මැද හරිය විතරයි. ලෝකයේ වෙනත් රටවල භාවිතා කරන තිරිගු පිටි සම්පූර්ණ තිරිඟු ඇටේ කුඩු කරලා හදන්නේ. අපේ රටේ පිටි නිපදවන සමාගම් දෙකම තිරිගු ඇට ආනයනය කරලා, වටේ තිබෙන ගුණවත් කොටස අයින් කරලා, මැද ටිකෙන් පිටි හදන්නේ. සම්පූර්ණ ඇටේම කුඩු කරලා ගන්න පිටිවලින පාන් හැදුවාට අපේ අය ගන්නේ නෑ. වඩාත් හොඳ ක්‍රමය අපේ පාරිභෝගිකයාට සම්පූර්ණ ඇටේම කුඩු කරලා ගන්න පාන් කන්න පරුදු කිරීමයි.
යුරෝපයේ අය 3/4 ක් පාන් පිටි කනවා කිව්වට, ඒ අය වේලකට කන්නේ පාන් පෙති දෙකයි. ඒකට මස්, මාළු, බිත්තර, එළවළු සියලුම ජාති තියනවා. අපේ රටේ පොල් සම්බෝලයක්, පරිප්පු හොද්දක් හදලා එක පුද්ගලයෙක් පාන් රාත්තලක් කනවා. ඒ කෑම වේලේ 70% කට වඩා තියෙන්නේ පාන් පිටි. බත් කෑවත් මාළු පිනි ටිකක් එක්ක බත් පිඟානක් කනවා. ඒකත් පාන් ගෙඩියක් කනවා වාගේමයි. ලෝකයම කන පාන් පිටි අපට විතරක් අගුණ වෙන්න හේතුවක් නෑ. අපේ ආහාර රටාව වැරදියි. අපේ මිනිස්සු දවසට කිහිප වතාවක් තේවලට සීනි දිය කරලා බොනවා. ඒවායේ හා චර්යාවේ අඩුපාඩු නිසා දිය වැඩියාව වගේ බෝ නොවන රෝග වැලඳෙනවා.

අද බේකරි කර්මාන්තය කොයි වගේ තැනකද තියෙන්නේ?
අපේ රටේ බේකරි 7000 ක් විතර තියනවා. ඒවායෙන් චූන් පාන් සේවය තියෙන්නෙ බේකරි 2000 ක විතර. චූන් පාන් කරන අය අලුතෙන් මේ කර්මාන්තයට ආවේ. කොවිඩ් තත්වයත් එක්ක ඒ අය හොඳින් තමන්ගේ නිෂ්පාදන අලෙවි කර ගත්තා. බේකරිවල තාම 60 යි නිෂ්පාදනය කෙරෙන්නේ. ඉස්කෝල වහලා, අමතර පන්තිවලට දරුවෝ යනවා අඩුයි. සංචාරක කර්මාන්තය කඩාගෙන වැටිලා. සංචාරක කර්මාන්තයට අපි සැන්විච්, පේස්ටි්‍ර කේක් වර්ග බොහෝමයක් වික්කා. ටියුෂන් පන්ති නැති වුණාම ළමයි හෝ දෙමාපියෝ පාරට එන ප්‍රමාණය අඩු වුණා. වෙනදා ඒ අය ඇවිල්ලා ළමයත් එක්ක පේස්ටි්‍ර එකක් කාලා තේ එකක් බීලා යන්නේ. මේ නිසා අපේ බේකරි සේවකයින්ට රස්සා නැතුව ගියා.
ලංකාවේ බේකරි නිෂ්පාදන මිල ඉහළ දාන්නේ පිටි මිල ඉහළ ගියොත් විතරයි. පිටි හැර බේකරි නිෂ්පාදනවල සෙසු අමු ද්‍රව්‍ය මිල මේ වෙනකොට ඉහළ ගිහිල්ලා. අවුරුද්දකට කලින් පාම් ඔයිල් ලීටරේ රුපියල් 200 යි, 250 යි. දැන් ලීටරයක් රුපියල් 550 ක් වෙනවා. ඊස්ට්, මාගරින්, කිරිපිටි හැම දෙයකම මිල වැඩි වෙලා. ඒ මදිවට බිත්තර රුපියල් 20 පැනලා ගණන් යනවා. ලංකාවේ බිත්තර නිෂ්පාදනයෙන් අඩක් පමණ ගන්නේ බේකරිකරුවන්. පාන් හැර, කේක් ඇතුළු සියලුම නිෂ්පදනවලට බිත්තර ගන්නවා. බිත්තර බේකරි කර්මාන්තයේ ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍ය හතරෙන් එකක්. ඩෙලරයේ වැඩි වීමත් අපට බලාපාලා තියනවා. ලොකු ගෑස් සිලින්ඩරයේ මිල රුපියල් 900 කින් විතර පහුගියදා වැඩි වුණා. බේකරි නිෂ්පාදන මිල වැඩි වෙලා, වැඩි වෙලා උපරිමයට ඇවිත් තියෙන්නේ. තවත් වැඩි කළොත් මහජනතාව ඒවා මිලදී ගන්න එකක් නෑ. බේකරි කරගෙන යන්න බැරි තත්වයක් තියෙන්නේ. අපි හරිම අසරණ වෙලා ඉන්නේ. අපට විසඳුමක් දෙන්න කියලා ජනාධිපති, අගමැති, වෙළඳ ඇමති ඇතුළු සියලු දෙනාට ලිඛිතව දැනුම් දීලා තියනවා.■