‘අම්මෝ, මම නම් වැක්සීන් එක ගහගන්නේ නෑ.’ යැයි කීවේ අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ ඉහළ රැකියාවක යෙදෙන නිලධාරියෙකි. ලියුම්කරු සාමීචියක යෙදෙන අතරතුර ඒ නිලධාරියා එන්නත ගැන එවැනි කතාවක් කීය. ‘ගිය සතියේත් යුරෝපෙ විසි ගාණක් මැරිලා.’ ඔහු එන්නත විශ්වාස නොකිරීමට හේතු විමසද්දී කීවේ එලෙසය.
එයින් පසු එන්නත ගැන විශ්වාසදැයි එදිනෙදා හමුවෙන පුද්ගලයන් කිහිපදෙනෙකුගෙන්ම ලියුම්කරු විමසීය. ඒ අය තමන්ගේ නම සඳහන් කරමින්, ඒ අදහස් පුවත්පතක පළ කරනවාට අකමැතිය. එහෙත්, අධ්‍යාපන තත්වය මෙන්ම සමාජ තත්වය අතින් ඉහළ මට්ටමක පසු වෙන සැලකිය යුතු පිරිසක් එන්නත ගැන සැක තබා ගෙන සිටින බව නිරීක්ෂණය වීම පුදුමයට කරුණක් විය. බස් රථවල, දුම්රියේදී, කඩපළේදී එවැනි අදහස් තවත් අයට අසන්න ලැබී ඇතිවාට සැක නැත. වට්ස්ඇප්, ෆේස්බුක් පෝස්ට්, යූටියුබ් වීඩියෝ සහ කමෙන්ට් ආදියෙන් එවැනි ප්‍රවෘත්ති හුවමාරු වූ අවස්ථාත් ඇත.
මේ සටහනේ අරමුණ එන්නත ගැන සමාජයේ ඇති වැරදි මත මොනවාද? ඒවා නිවැරදි කළ හැක්කේ කෙසේද? යන කරුණට යොමු කරන්නේ අඩු අවධානයකි. අපේ වැඩි අවධානය ශ්‍රී ලංකාවේ එන්නත ගැන වැරදි මත පැතිරීමට පසුබිම් වූ කරුණු මොනවාද යන්න සොයා බැලීමය.

මහා පරිමාණයෙන් නැහැ
එන්නත ගැන කතා කිරීමේදී ඉතා සතුටට කාරණයක් වන්නේ ලංකාවේ සංවිධානාත්මකව එන්නත් විරෝධී මතවාද ව්‍යාප්ත නොවීමයි. ඇමෙරිකාවේ නම් එන්නත් විරෝධීන් ‘ඇන්ටි වැක්සිනර්ස්’ යන තේමාව යටතේ සංවිධානය වී සිටී. ඔවුන් සංවිධානාත්මකව සහ විධිමත්ව එන්නත් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලෙස අදහස් සමාජගත කරමින් සිටී. එන්නත භයානක බවට පදනමක් නොමැති අදහස් පතුරමින් සිටී.
ඇතැම් විට ප්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍ය පවා එවැනි අදහස්වලට උඩ ගෙඩි දී තිබේ. උදාහරණයක් ලෙස මෑතකදී ඇමෙරිකාවේ ෆොක්ස් නිව්ස් ප්‍රවෘත්ති සේවයේ, ටකර් කාල්සන් නම් ප්‍රකට වැඩසටහන් ඉදිරිපත් කරන්නා ‘කොවිඩ්-19 එන්නතේ අරමුණ කුමක්ද? එහි ඇත්තම ප්‍රතිඵලයක් තිබේද?’ ආදි වශයෙන් ප්‍රශ්න කිරීමක යෙදුණි.
අපේ රටේ යහපත් තත්වයක් වන්නේ මාධ්‍ය ආයතන සහ ප්‍රකට දේශපාලනඥයන් එන්නත ගැන මිථ්‍යා මත ප්‍රචාරය කිරීමට හිතාමතා දායක නොවීමය. ප්‍රධාන ධාරාවේ සියල්ලන්ම පාහේ එන්නතේ කාර්යක්ෂමතාව ගැන වැරදි මත පැතිරීමට කටයුතු නොකර සිටී. ඒ අනුව වැරදි මත පැතිරෙන්නේ සමාජ මාධ්‍යවලින් සහ කටකතාවලින් පමණි. ඒ එන්නත් විරෝධීන් සංවිධානාත්මක සහ විශාල වශයෙන් පැතිර ගිය පිරිසක් නොවීමත් යහපත් තත්වයකි. අසංවිධානාත්මක, ප්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍යවල සහයෝගයක් නොමැති, විසිර ගිය සුළුතරයක් දිය යටින් ගින්දර ගෙන යන පරිද්දෙන් එන්නත් විරෝධී අදහස් හුවමාරු කර ගන්නා බවත් පෙනේ.
එන්නත් ලබා දීමේ ක්‍රියාවලිය සාර්ථක වීමට නම් රටේ හැම තරාතිරමකම පාහේ පුද්ගලයන් එන්නත ලබා ගැනීමට ස්වෙච්ඡාවෙන් යොමු විය යුතුය. යම් පිරිසක් හෝ එන්නත ප්‍රතික්ෂේප කළහොත් ක්‍රියාවලිය අසාර්ථක විය හැක.

අකමැති අය
බීබීසී සිංහල සේවය සමාජයේ මත විමසුමකින් පසු 2021 පෙබරවාරි 25 වැනිදා පළ කළ ලිපියකද සඳහන් වී තිබුණේ වඳවීම වැනි විවිධාකාර වැරදි අදහස් මත අපේ රටේ තරුණ තරුණියන් කොටසක් එන්නත ලබා ගැනීමට අකැමැත්තක් දක්වන බවය.
එම ලිපියේ සඳහන් පරිදි එන්නත ලබා ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කළ හේතුව කීපදෙනෙකුගෙන් විමසූ විට ඔවුන් පවසා තිබුණේ තමන්ට කෙටි පණිවිඩ, ඊ මේල් සහ කට කතා ඔස්සේ දැනගැනීමට ලැබුණු කරුණු මත එම තීරණවලට එළැඹුණු බවය.
‘මම වැක්සීන් එක ගන්නේ නැහැ කියලා තීරණය කළා. මේකේ සයිඩ් ඉෆෙක්ට්ස් සෑහෙන තියෙනවා කියලා මට දැනගන්න ලැබුණා. විශේෂයෙන්ම වඳභාවය ඇති වෙනවා වගේ දේවල්. මම වැඩ කරන්නේ සෞඛ්‍ය අංශයේ. ළඟදී විවාහ වෙන්න ඉන්න නිසා මට ඇත්තටම බය හිතුණා,’ කොළඹ රජයේ රෝහලක රැකියාවේ නිරත 24 හැවිදිරි කාන්තාවක පවසා තිබුණි. ඇය සිය නම හෙළි නොකරන ලෙස ඉල්ලා සිටි බව ලිපියේ සඳහන්ය. එය ලියුම්කරුගේ අත්දැකීමටත් සමානය.
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ හා අණුක වෛද්‍ය විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රධානී මහාචාර්ය නීලිකා මලවිගේ බීබීසී සිංහල සේවය වෙත එන්නත පිළිබඳ පැතිරෙන මිථ්‍යා මත ගැන පැහැදිලි කර තිබුණි.
‘කෝවිඩ්-19 එන්නත් හා සම්බන්ධ මිථ්‍යාවන් බොහෝමයක් සමාජ මාධ්‍ය ජාල ඔස්සේ ව්‍යාප්ත වී ඇති බව පෙනෙනවා.
සමහරු මිථ්‍යාවන් පතුරවන්නේ එන්නත් පිළිබඳ අවබෝධයක් නැති නිසායි. නමුත් සමහරු මිථ්‍යා මත පතුරන්නේ එන්නත ගැන අනවශ්‍ය බියක් ඇති කරවීමට හෝ එන්නත් කිරීමේ වැඩසටහන් කඩාකප්පල් කිරීමේ චේතනාවෙන්. මම හිතන්නේ සමහර පුද්ගලයින් මේ වගේ මිථ්‍යා මත පතුරන්නේ එයින් එන්නත් කිරීමේ වැඩසටහනට සිදුවන හානිය ගැන සිතා බලලා නෙමෙයි.
කෝවිඩ්-19 එන්නතේ නිෂ්පාදනය වාර්තාගත වේගයකින් සිදු වුණා. මෙය සිදු කරන්න පුළුවන් වුණේ විද්‍යාඥයන්, තීරණ ගැනීමේ ආයතන, රජයන්, අරමුදල් සම්පාදකයින් සහ එන්නත නිෂ්පාදකයන්ගේ කැපවීමේ එකතුවකින්.
කෝවිඩ්-19 නිසා ඇති වූ විනාශය නිසා ලෝකයේ පළමු වතාවට සෑම දෙනාම එක් හේතුවක් සඳහා වැඩ කිරීමට එකට එකතු වුණා.’

වෙනත් ඖෂධ
එන්නත ගැන වැරදි මත පැතිරවීම සිදු නොකළත්, එන්නත හැරුණාම වෙනත් ඖෂධ තිබෙන බවට සමාජයේ මතයක් පැතිරවීමෙන් මිථ්‍යා අදහස්වලට තටු දෙන්නට අපේ රටේ මාධ්‍ය ආයතන මෙන්ම රජයේ වගකිවයුත්තෝද කටයුතු කළෝය.
‘එන්නත නෙවෙයි, කොරෝනා නැති කරන්න අපේ රටෙ හදපු බෙහෙත් තියෙන්නේ. ඒවායේ ඔය සයිඩ් ඉෆෙක්ට් එහෙමත් නැහැනේ. ඒවා බෙදුවා නම් හරිනේ. අපේ රටේ සල්ලි පිටරට යන්නෙත් නෑ. කාටවත් බාල්දු වෙන්න ඕනෑත් නෑ.’ යැයි කීවේ අප සමඟ අදහස් දැක් වූ ගුරුවරියකි. මේ අදහස නම් සමාජ මාධ්‍යවලත් දක්නට ලැබුණු එකකි.
‘ඕවා මුකුත් නැතුව පස්පංගුව, කොත්තමල්ලි, වෙනිවැල් ගැට වගේ දේවල් බීලා මෙහෙ කට්ටිය මෙච්චර කල් සනීප වුණේ යස අගේට.’ ‘අද දෙරණ’ යූටියුබ් වීඩියෝවකට කවිඳු යන නමින් යුතුව කමෙන්ටුවක් එක් කළ අයෙකු එසේ සඳහන් කර තිබුණි. ‘එන්නත බිස්නස් එකක්, එන්නත මාෆියාවක්, කොමිස් ගහන්න කරන වැඩ, අපේ සිංහල බෙහෙත් තියෙනවා.’ ආදි අදහස් බොහොමයක් එවැනි වීඩියෝවල කමෙන්ට් වශයෙන් තිබුණි.
‘ආණ්ඩුව ධම්මික බණ්ඩාර වෛද්‍යතුමාගේ ඖෂධ වට්ටෝරුව හොරකම් කරලා! එතුමාට බොරු සහතිකයක් දීලා! හොර පාරෙන් ඖෂධය බටහිරට විකුණාගෙන කන්නයි හදන්නේ-’ මහේෂ් යන නමෙන් යූටියුබ් වීඩියෝවල අදහස් පළ කරන්නෙකු එසේ කියා තිබුණේ සිරස ‘පැතිකඩ’ වැඩසටහනකටය.
දහස් ගණනක් සහ ඇතැම්විට ලක්ෂ ගණන් නරඹන වීඩියෝවල කමෙන්ට් වශයෙන් තිබෙන අදහස්ද විශාල පිරිසක් කියවති.
විවිධාකාර බෙහෙත් වර්ග ගැන මිථ්‍යා මත සමාජගත කිරීමට මාධ්‍ය ආයත විශාල කාර්යභාරයක් කළේය. තමන්ගේ ඖෂධය ‘සීයට සීයක්’ සාර්ථක යැයි පර්යේෂණවලින් තහවුරු වූ බවත්, එක් වතාවක් පානය කළොත් ජීවිතයේ කිසිදා කොවිඩ්-19 වැළඳෙන්නේ නැති බවත් කියද්දී, එයට ප්‍රචාරය දුන්නේය. කිසිදු පදනමක් නැති ඖෂධ වර්ග නිෂ්පාදනය කළ පුද්ගලයන් පාර්ලිමේන්තුවට ගෙන්වා ඒ ඖෂධ පානය කිරීම, සෞඛ්‍ය ඇමතිනිය ඒ ඖෂධ පානය කිරීම මගින් මිථ්‍යා අදහස්වලට ඉඩ සැලසීය. ඉතින්, ඒ මිථ්‍යා මත විශ්වාස කරමින් එන්නත ඕනෑ නැති බව කල්පනා කරන පුරවැසියන් සිටීම පිළිබඳ වගකීම ඔවුන්ටය.
පෙබරවාරි 15 වැනිදා කොළොන්නාවේ මහජන හමුවකදී අදහස් දක්වමින් අතුරලියේ රතන හිමි මෙසේ කියා තිබුණි. ‘අපි කහයි, තුනපහයි කාලා ටිකක් දුරට ගැලවිලා ඉන්නවා. කොරෝනා හැදුණ සීයකගෙන් විතර අහලා තියෙනවා. හැමෝම කිව්වේ අමාරු වුණේ නෑ කියලා. මම නම් කොරෝනාවලට බය නැහැ. මම වැක්සීන් එක ගහන්නේ නෑ. දැන් කොරෝනාවලට ගැහුවාම ඊළඟට එන එකටත් ගන්න එපැයි. ඒ නිසා මම නම් ගහන්නේ නෑ. මූණ වහගෙන, රජය කියන නීති පිළිපදිනවා. පරෙස්සමෙන් ඉන්නවා. ඉඟුරු, කොත්තමල්ලි ගන්නවා. ආයුර්වේද බෙහෙත් බොනවා. මේ වැක්සීන් එක කියන එකත් ජාවාරමක්. කරන්න දෙයක් නෑ අපට ඒකට අහු වෙන්න වෙලා තියෙනවා. අපේ රට නිදහස් කර ගැනීම සඳහා අපට අවශ්‍ය චීස්, කිරිපිටි හැම දෙයක්ම ලංකාවේ නිෂ්පාදනය කරමු.’ (මෙසේ කී රතන හිමියෝ පසුව එන්නත ලබාගත්හ.)
‘වැක්සීන් එක තවමත් අත්හදා බලමින් තිබෙනවා. ඒක එක එක රටවල් තම තමන්ගේ වත්කම් අනුව දැන් ඉඳන්ම මිලියන ගණන්ම ඕඩර් කරලා ඇති. අපටත් ඕනෑ වුණ දවසට අපි ඕඩර් කරනවා. මම හිතන්නේ නෑ දැනට වැක්සීන් එක අපට වුවමනායි කියලා. ඒක ඇමෙරිකාවට වුවමනායි. වැක්සීන් එක වෙනුවට පාවිච්චි කළ හැකි දේවල් තියෙනවා. අපි ඒවා පාවිච්චි කරනවා. වැක්සීන් එක වුවමනායි කියලා වෛද්‍යවරුන් දැක්කොත් ඒ ගෙන්වීමටත් අපට මුදල් තියෙනවා.’ පාර්ලිමේන්තුවේදී 2020 නොවැම්බර් 20 වැනිදා වාසුදේව නානායක්කාර අමාත්‍යවරයා එසේ කියා තිබුණි.

ක්‍රියාවලියේ අකාර්යක්ෂමතාව
ලෝකයේ මුල්ම එන්නත්වලට අනුමැතිය ලැබුණේ 2020 දෙසැම්බර් මාසයේය. ඒ මාසයේ සිටම ලෝකයේ විවිධ රටවලින් එන්නත් සඳහා ඇණවුම් ලබා දෙන්නට පටන් ගෙන තිබුණි. මාර්තු මාසය වෙද්දී බොහෝ රටවල් මිලියන ගණනකට එන්නත් ලබා දී තිබුණි. එහෙත් අපේ රටේ එන්නත් සඳහා ඇණවුම් ලබා දීම ප්‍රමාද විය. තවමත් ලබා දී ඇත්තේ එන්නත් මිලියනයක් පමණය. ඒ ප්‍රමාදය එන්නත පිළිබඳ විශ්වාසය අඩු කිරීමට හේතු විය හැක. ‘එන්නත ඔය තරම් වැදගත් නම්, ඉක්මනට දීලා ඉවර නොකරන්නේ ඇයි?’ අප සමග කතාබහ කළෙ අයෙකු එසේ විමසීය.

ඖෂධ අධිකාරිය
කොවිඩ්-19 එන්නත් පමණක් නොව, ලංකාවේ වෙනත් රෝගයකට වුව සුදුසු එන්නත් අනුමත කිරීමේ ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ අවිශ්වාසය ඇති කරන ප්‍රධාන සිදු වීමක් වුණේ චීනයේ සිනොෆාම් එන්නතට ජාතික ඖෂධ නියාමන අධිකාරියේ අනුමැතිය බලහත්කාරයෙන් ලබා ගැනීම සඳහා ආණ්ඩුව ගත් බාල උත්සාහයයි.
චීන එන්නතට අනුමැතිය ලබා දිය හැකිද යන්න පිළිබඳ වෛද්‍ය ලක්කුමාර් ප්‍රනාන්දු සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරිය වෙත යවා තිබුණු ලියුමක සඳහන් වී තිබුණේ මෙලෙසය.
‘..අනුමත කිරීමේදී වැදගත් වෙන කාරණා කිහිපයක් තිබෙනවා. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය අනුමත කරලා තිබෙනවා නම් හෝ ලෝකයේ තිබෙන වඩාත්ම සුපරීක්ෂාකාරී ඖෂධ නියාමන අධිකාරි 11න් එකක් හෝ අනුමත කර තිබෙනවා නම් එම අනුමැතිය ඉතා පහසුයි. එසේ නොමැති විට එම එන්නත් පිළිබඳව කරන ලද තුන්වැනි අදියරේ පරීක්ෂණවල සියලුම දත්ත අපේ ඖෂධ නියාමන අධිකාරිය සඳහා ලබාදිය යුතු වෙනවා. මෙම තුන්වැනි අදියර පරීක්ෂණ ලෝකයේ පිළිගත් වෛද්‍ය සඟරාවක පළ කර තිබේ නම් එයත් මේ සඳහා උපකාරයක් වෙනවා.
සිනොෆාම් එන්නතේ මේ සඳහා ලංකාවේ නියෝජිතයන් එම එන්නත ද ලංකාවෙ ජනතාවට ලබාදීම සඳහා අයදුම් කර දැනට මාස දෙකකට අධිකයි. ඒත් ඔවුන්ගේ අයදුම්පත සමඟ අවශ්‍ය කරන දත්ත විශාල ප්‍රමාණයක් ලැබිලා තිබුණේ නෑ. ඖෂධ නියාමන අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය මේ සඳහා එන්නත් පිළිබඳ පත්කර තිබූ විද්වත් මණ්ඩලය මෙම දත්ත කොතෙකුත් ඉල්ලුවත් ඒවාවල වැදගත් කොටස් කීපයක්ම මේ වෙනකොටත් ලැබුණේ නැහැ. එසේ දත්ත නොමැතිව එන්නතක් අනුමත කළහොත් එයින් ඇතිවන පූර්වාදර්ශය විශාල ප්‍රශ්න ඇති කරන්නක් බවට පත්වෙනවා..’
ඒ අනුව ඒ එන්නතට අනුමැතියක් ලබා දීමට හැකියාවක් තිබුණේ නැත. මුලින්ම ආණ්ඩුව තමන්ට හිතවත් මාධ්‍ය ආයතන පාවිච්චි කරමින් එම එන්නතට අනුමැතිය ලබා නොදී සිටීමට හිටපු සෞඛ්‍ය ඇමති රාජිත සේනාරත්නගේ මැදිහත්වීමෙන් දේශපාලන සැලසුමක් ඇතැයි ප්‍රචාරය කරන ලදි. ඊට පසු ජාතික ඖෂධ නියාමන අධිකාරියේ සභාපති අසිත ද සිල්වා, වෛද්‍ය පාලිත අබේකෝන්, වෛද්‍ය ලක්කුමාර් ප්‍රනාන්දු ඇතුළු නිලධාරීන් ඉවත් කිරීමට බලපෑම් කළේය.
ජාතික ඖෂධ නියාමන අධිකාරිය ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතා තීරණාත්මක ආයතනයකි. අධිකරණ සේවා කොමිසම, පොලිස් කොමිසම, මානව හිමිකම් කොමිසම මෙන්ම ඖෂධ නියාමන අධිකාරියත් ඉතා ස්වාධීනව පැවතිය යුතු ආයතනයකි. දේශපාලන බලපෑම් එල්ල නොවිය යුතු ආයතනයකි. ඒ එම ආයතනය ලංකාවේ රෝගීන්ට ලබා දීමට සුදුසු ඖෂධ තීන්දු කොට අනුමැතිය ලබා දීමේ වගකීම හිමි ආයතනය නිසාය.
චීන එන්නතට විධිමත් පරිදි අනුමැතිය ලබා නොදී, ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට එන්නත ලබා දුන්නොත් කොවිඩ්-19 මර්දනයට පමණක් නොව, අනාගතයේදී රජයෙන් ලබාදෙන ඕනෑම එන්නතක් පිළිබඳ සාමාන්‍ය ජනතාවගේ විශ්වාසය නැති විය හැකි, දීර්ඝකාලීනව නරක ප්‍රතිඵල ඇති වන භයානක තීන්දුවක් බව අප කළ විමසීමකදී විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන්ගේ සංගමයේ සභාපති වෛද්‍ය එල්.ඒ. රණසිංහ පැවසුවේ ඒ නිසාය.
ඔහු වැඩිදුරටත් කීවේ වසර ගණනාවක් තිස්සේ ශ්‍රී ලංකාවේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයෙන් විවිධාකාර එන්නත් වර්ග ලබාදීමේදී සාමාන්‍ය ජනතාව විශ්වාසයෙන් ඒ සඳහා සහභාගී වූ බවය. රජයෙන් ලබා දෙන එන්නත් පිළිබඳ සැකයක් ඇති වුවහොත්, එය දුරු කිරීම අසීරු බව ඔහු වැඩිදුරටත් කීවේය.
මේ සියල්ල සලකද්දී අපේ රටේ සාමාන්‍ය ජනතාව අතර එන්නත පිළිබඳ මිත්‍යා අදහස් ප්‍රචාරය කිරීමට මාධ්‍ය සහ වගකිවයුතු දේශපාලනඥයන් කටයුතු නොකළ බව සැබෑය. ඒ නිසා සෑහෙන දුරට සාමාන්‍ය ජනතාව අතර එන්නත ගැන විශ්වාසයක් තිබෙන බවත් සැබෑවකි. එහෙත් එන්නත පිළිබඳ වැරදි අදහස් සමාජයේ යම් දුරකට පැතිරෙන බවත්, කොවිඩ්-19 ගැන අවිද්‍යාත්මක මත පැතිරවීමෙන් සහ නිසි පරිදි තමන්ගේ වගකීම් ඉටු නොකිරීම නිසා මාධ්‍යවලට ඒ ගැන වගකීමක් ඇති බවත් අමතක නොකළ යුතුය.■

එන්නත ලබා ගන්න හොඳ උනන්දුවක් තිබුණා

ශ්‍රී ලංකා මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරුන්ගේ සංගමයේ ලේකම් මහේන්ද්‍ර බාලසූරිය

මුල් දවස්වල එන්නත් ගැන වැරදි මත ගොඩක් තිබුණා. සාමාන්‍ය ජනතාවගේ විතරක් නෙවෙයි, සෞඛ්‍ය සේවකයන්ගේ පවා තිබුණා. මේක ලෝකයට ආගන්තුක වෛරසයක්. එච්චර කාලයක් ගිහිල්ලා නෑ. විශාල ප්‍රමාණයක් මිය ගියා. ඒ නිසා මේ සම්බන්ධයෙන් තවමත් පර්යේෂණ තියෙන්නේ. ඒ නිසා සමහර අලුත් තොරතුරු, අලුත් තත්වයන් පිළිබඳ වාර්තා වරින් වර එළියට එනවා. සාමාන්‍ය තත්වයක් යටතේ එන්නතක් අවුරුද්දක් ඇතුළත හදන්න බැහැ. ඒත්, හදිසි අවශ්‍යතා මත වේගයෙන් පර්යේෂන කරලා අනුමැතිය දුන්නා. ඒ නිසා සමහර තොරතුරු එන්නේ පස්සේ. සමහර රටවල ලේ කැටි ගැසීමේ සිදුවීම්, සමහර එන්නත් වර්ග භාවිතය නැවැත්වීම් වගේ සිදුවීම් තිබුණා. ඒවා වැරදියට තේරුම් ගැනීමේ අවදානමක් තිබුණා.
කොහොම වුණත්, සමස්තයක් විදියට එන්නතට ලංකාවේ අය හුරු වුණා. සෞඛ්‍ය අංශයේ පහළ සේවයේ වෘත්තිකයන් පවා තමන්ගේ හිතවතුන්ට එන්නත් ලබා ගන්න උත්සාහ කිරීමේ සිදුවීම් තිබුණා. දැන් කොවිෂීල්ඩ් එන්නත ලක්ෂ දහයකට විතර ලබා දුන්නා. උනන්දුවක් සහ තරගයක් එන්නත ලබා ගැනීම සඳහා තිබුණා.
රෝගී බවට පත් වුණොත් සමාජයෙන් කොන් වෙනවා කියන හැඟීම, පූර්ණ ආරක්ෂාව පිළිබඳ හැඟීම නිසා එන්නතට වැඩි ඉල්ලුමක් තිබුණා. සියලු දේ පසෙක ලා එන්නත ලබා ගැනීමට උත්සාහ කළ අය හිටියා. පොරකෑමක් පවා තිබුණා. තමන්ට නොදෙන බව විවේචන පවා කරමින් කට්ටිය එකතු වුණා.
ඒක තමයි අපේ පොදු නිරීක්ෂණය. කොහොම වුණත් ඕනෑ දෙයක් සීයට සීයක් සතුටුදායක නෑ. ඔය අතරේ සමහර අය සැක කරනවා. මේ රෝගය හැදිලා ටික දවසකින් සනීප වෙන බව හැඟීම නිසා සමහරුන් උනන්දු වුණේ නෑ. ඒවා යම් යම් පුද්ගලයන්ගේ න්‍යායපත්‍ර.■

මෙම ලිපියේ අරමුණ දැනට ලංකාවේත්, ලෝකයේත්, සමාජවාදී, රැඩිකල්වාදී සහ ජාතිකවාදී දේශපාලන කතිකාවල බහුලව යෙදෙන සංකල්පයක් වන ‘නව-ලිබරල්වාදය’ යන්න හඳුනාගැනීමයි.
‘නව-ලිබරල්වාදය’ යනු එහි හිමිකරුවන් හෝ නියෝජිතයන් හෝ භාවිත නොකරන වචනයකි. නිදසුනක් ලෙස ඇමෙරිකාවේ ආණ්ඩුව, ලෝක බැංකුව, වෝල් ස්ටී්‍රට් ජර්නල් නම් පුවත්පත තමන් නව-ලිබරල්වාදීන් ලෙස හඳුන්වාගන්නේ නැත. නව-ලිබරල්වාදීන් ලෙස ඔවුන් හඳුන්වන්නේ එහි වාමාංශික, රැඩිකල් සහ ජාතිකවාදී විවේචකයන් විසින්ය. එම විවේචකයන් ‘නව-ලිබරල්’ යන සංකල්පය අර්ථ හතරකින් භාවිත කරන බව පෙනේ. ඒවා නම්,
1. ලෝක ධනවාදයේ වර්තමාන අවධිය හැඳින්වීමට,
2. එම අවධිය සමග සම්බන්ධ දේශපාලන මතවාදය හැඳින්වීමට.
3. ලෝක ධනවාදයේ නව අවධියට ගැළපෙන සහ නව ලිබරල්වාදී මතවාදයට අනුව සකස් කරන ලද ප්‍රතිපත්ති හැඳින්වීමට.
4. එම ප්‍රතිපත්ති නිසා ලෝකයේත්, එක් එක් රටවලත් සිදුවන ආර්ථික, දේශපාලන සහ සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණ සහ පරිවර්තන හැඳින්වීමට.
උගතුන් අතරද ලෝක ධනවාදයේ වර්තමාන අවධිය හැඳින්වීමට ‘නව-ලිබරල්’ යන සංකල්පය සාමාන්‍යයෙන් භාවිත කරන්නේ වාමාංශික ශාස්ත්‍රාලීන්ය. ඔවුන්ගේ විග්‍රහය නම්, 1970 ගණන්වල ලෝක මූල්‍ය අර්බුදයෙන් පසුව, ධනවාදය මුහුණ දුන් ලාභ ලැබීමේ සහ ප්‍රාග්ධන සමුච්චීකරණයේ අර්බුදයට මුහුණ දීමට, ලෝක ධනවාදය තවදුරටත් ශීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත වීමට අවශ්‍ය වූ බවයි. ධනවාදය අලුතින්, ලෝක මට්ටමෙන් ව්‍යාප්ත වීමේ මෙම ක්‍රියාවලිය 1980 ගණන්වල මැදදී ආරම්භ වූ අතර, එයට නායකත්වය දෙන ලද්දේ මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය සහ ගෝලීය වාණිජ කළමනාකරණ ආයතන විසිනි. මේ අනුව, නව-ලිබරල්වාදයේ යුගය, ලෝක ධනවාදී ක්‍රමය තුළට මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනයේ ආධිපත්‍යයේද යුගයයි. එය එම යුගයේ ඇති විශේෂ ලක්‍ෂණයද වෙයි.

ආර්ථික ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම
මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනයට ව්‍යාප්ත විය හැකි ආකාරයට, ධනවාදී ක්‍රමය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම නව ලිබරල් ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිවල ප්‍රධාන අරමුණ විය. ඒ සඳහා ඒ වන විට පැවති කේනීසියානු සහ සුභසාධනවාදී ධනවාදයේ ප්‍රතිපත්ති රාමුව අවසන් කරමින්, ජාතික ආර්ථිකයන් ප්‍රතිව්‍යුහගත කළ යුතු විය. ලංකාවේද 1980 ගණන්වල මැදදී ක්‍රියාත්මක කිරීම ආරම්භ කළ ව්‍යුහාත්මක ගැළපුම් ප්‍රතිසංස්කරණවලින් සිදුවූයේ, ජාතික ආර්ථික ‘වෙළෙඳපොළ කේන්ද්‍රීය’ සහ ‘රාජ්‍ය නිර්බාධවාදී’ සහ ‘නිදහස්’ ආර්ථික බවට පත්කිරීමයි. ලංකාවේ මෙම ක්‍රියාවලිය ලෝක නව-ලිබරල්වාදය පැමිණෙන්නට අවුරුදු දහයකට පෙර, එනම් 1978දී ආරම්භ කර තිබුණ නිසා, 1988න් පසුව ජනාධිපති ප්‍රේමදාස මහතාගේ කාලයේ ක්‍රියාත්මක කිරීමට ආරම්භ වූ ව්‍යුහාත්මක ගැළපීමේ ප්‍රතිපත්තිවලින් සිදුවූයේ, 1978 ආරම්භ වූ ආර්ථික නිදහස්කරණ ක්‍රියාවලිය තවත් ඉදිරියට ගෙනයාමයි. මෙම නව ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති රාමුවේ පිතෘවරුන් වූයේ ලෝක බැංකුව සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලයි. මෙම ප්‍රතිසංස්කරණවලින් අපේක්‍ෂා කෙරුණේ, ලංකාවේ මෙන්ම අනෙක් රටවලද, ධනවාදයේ වැඩිදුර ව්‍යාප්තියට තිබූ ව්‍යුහාත්මක සහ ප්‍රතිපත්තිමය බාධක ඉවත් කිරීමයි. වෙළෙඳපොළ ආණ්ඩුවේ පාලනයෙන් නිදහස් කිරීම, ආයාත-නිර්යාත සහ මූල්‍ය වෙළෙඳපොළ ආණ්ඩුවේ පාලනයෙන් නිදහස් කිරීම, අය-වැය පරතරය පියවීම සඳහා රජයේ වියදම් කපාහැරීම, රාජ්‍යය නිර්-සුභසාධනවාදී කිරීම, මුදල් ඒකකය අවප්‍රමාණ කිරීම සහ මුදල් ඒකකයේ වටිනාකම තීරණය කිරීම වෙළෙඳපොළට බාරදීම, විදේශ ආයෝජන සහ නිර්යාත කේන්ද්‍රකොට ගත් ආර්ථික වර්ධන මූලෝපායක් ක්‍රියාත්මක කිරීම මෙම නව-ලිබරල්වාදී ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිවල ප්‍රධාන අංග විය.
ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිතුමාගේ කාලයේ දෙවන වරට දියත් කරන ලද මෙම නව-ලිබරල්කරණ ප්‍රතිපත්තිය, 1994 සිට පොදු පෙරමුණු ආණ්ඩුව විසින් තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙන යන ලදි. එම සභාගය ශ්‍රීලනිපය සහ වාමාංශික පක්‍ෂ අතර සන්ධානයක් වීම අප අමතක නොකළ යුතු කරුණකි. ලෝකයේ සමාජවාදී ක්‍රමය බිඳවැටී, රුසියාව මෙන්ම චීනයද පශ්චාත්-සමාජවාදී ධනවාදී ක්‍රම දෙකක් කරා පරිවර්තනය වීම ආරම්භ වූ එම කාලයේ, නව-ලිබරල් පරිවර්තනයට එරෙහි වීමට තරම් ශක්තියක් වාමාංශික ව්‍යාපාරවලට තිබුණේ නැත. ‘මානුෂික මුහුණුවරක් සහිත ධනවාදය’ යන උද්යෝග පාඨය යටතේ, ලංකාවේ සිදුවූ නව ලිබරල් පරිවර්තනය සාධාරණය කරන ලද්දේ මෙම පසුබිම තුළය.

නව-ලිබරල්වාදී දේශපාලන මතවාදය
වර්තමාන නව ලිබරල්වාදී දේශපාලන මතවාදයේ ප්‍රධාන ලක්‍ෂණයක් නම්, එහි අලුත් විශාල අදහසක් නොවීමයි. එය 17වැනි සියවසේ මතුවූ, සහ කේනීසියානු සුභසාධනවාදයට විරුද්ධව 1940 ගණන් සහ 1950 ගණන්වල යළි මතුවූ නිදහස් වෙළෙඳපොළ ආර්ථික මතවාදය, යළි ඉදිරිපත් කිරීමකි. රාජ්‍ය නිර්බාධවාදී ලිබරල් දේශපාලන න්‍යායේ ප්‍රධාන චින්තකයා 17වැනි සියවසේ සිටි ඉංග්‍රීසි ජාතික ජෝන් ලොක්ය. ඇඩම් ස්මිත් එහි ප්‍රධාන සම්භාව්‍ය න්‍යායවේදියෙක් විය. 1930 ගණන්වල ලෝක ආර්ථික අවපාතයට ප්‍රතිකාර වශයෙන්, කේන්ස් යෝජනා කළ සහ ධනවාදී රටවල් පිළිගෙන ක්‍රියාත්මක කළ රාජ්‍ය මැදිහත්වීම්වාදී සහ සුභසාධනවාදී ධනවාදයට එරෙහිව, රාජ්‍ය නිර්බාධවාදී ආර්ථික සහ දේශපාලන ධර්මය කරා නැවත යාම යෝජනා කළේ ෆ්‍රෙඩ්රික් වොන් හයෙක් සහ මිල්ටන් ෆ්‍රීඩ්මන් යන ආර්ථික විද්‍යාඥයන් දෙදෙනාය.
වොන් හයෙක් (VON HAYEK) 1943දී පළකළ Capitalism and Freedom(ධනවාදය සහ නිදහස) යන කෘති දෙක රාජ්‍ය නිර්බාධවාදී ලිබරල් ආර්ථික ධර්මයත්, දේශපාලන දර්ශනයත් පුනර්ජීවනය කිරීම අරමුණු කොටගෙන විසිවැනි සියවසේ ලියැවුණ ප්‍රමුඛ ග්‍රන්ථ දෙකද වේ. 1980 ගණන්වල අග සිට ලෝක බැංකුව සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ලෝකයට නිර්දේශ කළ ආර්ථික, සමාජ සහ දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ වට්ටෝරුව මූලික වශයෙන් ඉහත කී ආර්ථික විද්‍යාඥයන් දෙදෙනාගේ අදහස් ඔවුන්ගේ වචනවලින්ම යළි ප්‍රකාශ කිරීමක් විය.

බාධා ඉවත් කිරීම
නව-ලිබරල් ආර්ථික ධර්මයේ අරමුණ, මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනයේ නායකත්වයෙන් ධනවාදය ජාතික රාජ්‍ය ඇතුළතත්, ලෝකය පුරාත් ශීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත කිරීම නම්, නව-ලිබරල් දේශපාලන ධර්මයේ අරමුණ වූයේ, ඒ සඳහා තිබෙන දේශපාලන සහ සමාජීය බාධාවන් ඉවත්කිරීමයි. ඒ සඳහා රාජ්‍යය, ආණ්ඩුක්‍රමය, රාජ්‍යය සහ පුරවැසියා අතර සම්බන්ධය, රාජ්‍යයේ ආර්ථික කාර්යය යන මේවා, සුභසාධන ධනවාදය යටතේ තිබි තත්වයන්ගෙන් සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් කිරීමයි. දේශපාලන සහ සමාජ ව්‍යුහයන් ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමයි. මෙම ව්‍යාපෘතියේ දේශපාලන ක්‍රියාමාර්ගයේ ප්‍රධාන අංගය වූයේ ‘නිදහස් වෙළෙඳපොළ’ තව තවත් නිදහස් කිරීම සහ ඒ සඳහා වෙළෙඳපොළේ ‘නිදහස් ක්‍රියාකාරිත්වයට’ ඉඩ සපයන ලෙස ආර්ථික සහ සමාජ ක්‍ෂෙත්‍රවල රාජ්‍යය/ආණ්ඩුව ඉටු කළ කාර්යභාරය දැඩි ලෙස සීමා කිරීමයි.
ලංකාවේ 1978 ආර්ථික ලිබරල්කරණය ආරම්භ වීමේ සිට අද දක්වා ක්‍රියාත්මක වන්නේ මෙම ආර්ථික සහ දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාමාර්ගයි. එම ක්‍රියාවලියට සීමා පැනවීමට ශ්‍රීලනිපය නායකත්වය දුන් ආණ්ඩු සහ වර්තමාන පොදු ජන පෙරමුණු ආණ්ඩුව නොයෙක් උත්සාහ ගෙන තිබුණද, ඒවා අසාර්ථක උත්සාහ වී තිබේ. එය වෙනම සාකච්ඡා කළ යුතු මාතෘකාවකි.

නව ලිබරල්වාදය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය
අප රටේත්, වර්තමාන ලෝකයේත්, නව-ලිබරල්වාදයේ දේශපාලනය පිළිබඳව සිදුවන සාකච්ඡාවේ එක් උප තේමාවක් වන්නේ, නව ලිබරල්වාදී පරිවර්තනය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අතර ඇති සම්බන්ධයයි. එය අප කෙටියෙන් හෝ විමසා බැලිය යුතු කරුණකි.
නව ලිබරල්වාදයේ දේශපාලන ධර්මය, ජෝන් ලොක් සහ ඇඩම් ස්මිත් වැනි සම්භාව්‍ය ලිබරල් න්‍යායවේදීන්ගේත්, ෆ්‍රෙඩ්රික් වොන් හයෙක් සහ මිල්ටන් ෆ්‍රීඩ්මන් යන නව ලිබරල්වාදී න්‍යායවේදීන්ගේත් ඉගැන්වීම්වල සංකලනයකි. එහි මූලික උපකල්පන කිහිපයක් තිබේ. ඒවා නම්,
* ආර්ථික වර්ධනයේ මූලික ගමන්මග වන්නේ ධනවාදී ක්‍රමයේ අනවරත සහ නිරන්තර ව්‍යාප්තියයි.
* ආර්ථික වර්ධනය සහ ආර්ථික සමෘද්ධිය සහතික කිරීම සඳහා ධනවාදයේ නිරන්තර ව්‍යාප්තියේ යාන්ත්‍රණය වන්නේ නිර්බාධිත, නිදහස් වෙළෙඳපොළයි. නිදහස් වෙළෙඳපොළ අවශ්‍ය වන්නේ, ආර්ථික තරගය සහ ආර්ථික ක්‍රියාවලියට සහභාගිවීමට සෑම පුද්ගලයකුටම අවකාශ සහතික කිරීමටය.
* නිදහස් වෙළෙඳපොළ, ආර්ථික තරගය සහ ආර්ථික ක්‍රියාවලියට සහභාගි වීමේ නිදහස සහතික කිරීමට නම්, රාජ්‍යය/ආණ්ඩුව ආර්ථික ක්‍රියාවලියට බාධාකාරීව මැදිහත් නොවිය යුතුය. නිදහස් වෙළෙඳපොළ ආර්ථිකය, රාජ්‍ය නිර්බාධිත ආර්ථිකයක් විය යුතුය. ආර්ථික වෘද්ධියේ එන්ජිම වන්නේ වෙළෙඳපොළයි.
* රාජ්‍යයේ/ ආණ්ඩුවේ කාර්යය විය යුත්තේ වෙළෙඳපොළ නිදහසේ ක්‍රියාකිරීමට අවශ්‍ය තත්වයන් සහතික කරනු සඳහා යෝග්‍ය නීති, ආයතන, අධිකරණ ක්‍රම, ආරක්‍ෂාව ලබාදීම සහ මූලික ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති රාමුව තීරණය කිරීමයි. මෙවැනි අවම ආර්ථික කාර්යයකට සීමා වූ ධනවාදී රාජ්‍ය හඳුන්වනු ලබන්නේ ‘රෑ මුරකරු රාජ්‍යය’ ලෙසිනි.
* එවැනි ‘රෑ මුරකරු රාජ්‍යයකට’ ඉඩ සැපයීමට ඇති හොඳම දේශපාලන ව්‍යුහය ඇත්තේ ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේය. ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පුද්ගලික නිදහස, ආර්ථික සහ ව්‍යවසායක නිදහස, වෙළෙඳපොළ ක්‍රියාකාරිත්වයේ නිදහස, දේශපාලන තරගය, තම පාලකයන් තෝරාගැනීමට සහ ඉවත්කිරීමට පුරවැසියන්ට ඇති අයිතියේ නිදහස, ආණ්ඩුව මහජන නියෝජනය මත සකස් වීම යන දේශපාලන මූලධර්මවලට ඉඩ ලබාදෙයි.
ඉහත මූලධර්ම වනාහි නව-ලිබරල්වාදී දේශපාලන ධර්මයේ, එනම් දෘෂ්ටිවාදයේ ප්‍රධාන අංගයි. ලංකාවේ එක්සත් ජාතික පක්‍ෂය, විශේෂයෙන් එහි නායකත්වය, මෙම දෘෂ්ටිවාදය වැළඳගත්, ඒ මත සිය දේශපාලන ප්‍රතිපත්ති සකස් කර ඇති පක්‍ෂයකි. ශ්‍රීලනිපය සහ පොදු ජන පෙරමුණ මෙම නව ලිබරල්වාදී දේශපාලන ධර්මය සම්පූර්ණයෙන් වැළඳගෙන නැත. ‘ආර්ථිකයට රාජ්‍යය මැදිහත් නොවීම’, ‘අවම රාජ්‍යය’ සහ ‘පුද්ගලික නිදහස’ යන මූලධර්ම තුන එහි විවේචනයට සහ මෑතදී පෙනෙන පරිදි ප්‍රතික්‍ෂෙප කරනු ලැබීමට පත්වී තිබේ. ඇමෙරිකාව, යුරෝපය මෙන්ම ලංකාවද ඇතුළු බටහිර නොවන ලෝකයේද වාමාංශික සහ රැඩිකල් කණ්ඩායම්, නව-ලිබරල්වාදී ආර්ථික සහ දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ දැඩි විවේචනයට ලක්කරති.
මෙම විවාද සහ මතවාදී ගැටුම් අතරට මැදිවී තිබෙන තවත් ප්‍රශ්නයක් තිබේ. එය නම්, ලංකාව වැනි බටහිර නොවන, සංවර්ධනය වන රටවල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ ගැටලුවයි. එය අපගේ වැනි රටවල පුරවැසියන්ගේ දේශපාලන ජීවිතයේ ඇති හදිසි සහ අතිමූලික අභියෝගයකි. අපගේ වැනි සමාජ මුහුණ දී තිබෙන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ ගැටලුව, නව-ලිබරල්වාදය පිළිබඳ විවාදයෙන් සාපේක්‍ෂ වශයෙන් වෙන් කර ගත යුතුය යන්න, අප රටේ දේශපාලන යථාර්ථය විසින් අපට යෝජනා කෙරෙන අදහසකි. මේ කරුණ පිළිබඳව ඉදිරියේදී සාකච්ඡා කළ හැකිය. ■

පාස්කු ප්‍රහාරය සිදුවී වසර දෙකක් සම්පූර්ණ වන තැනදී පවා, ආගමික නායකයන් හා දේශපාලකයන් කියන කරන දෙයින් පෙනෙන්නේ එම ඛේදවාචකය, තමන්ගේ දේශපාලන හෝ වෙනත් වුවමනාකම් සපුරා ගැනීමට යොදා ගන්නවා මිස ප්‍රහාරයෙන් වින්දිතයන් වූ අයට යුක්තිය ගෙනඒමට ඒ කිසිවකුට ඇත්ත වුවමනාවක් නැති බවයි. ඊට හොඳම උදාහරණය, මැල්කම් රංජිත් කාදිනල්වරයාය. ප්‍රහාරය සිදුවූ වහාම, ඉන් බලවත්ම අගතියට පත් ආගමිකයන්ගේ නායකයකු හැටියට ඔහු කටයුතු කළ ආකාරය ගෞරවාන්විත වුණත්, ඉන් පසුව මේ දක්වා, ඔහු කියන කරන දෙයින් පිළිබිඹු වන්නේ, මැල්කම් රංජිත් කාදිනල් යනු තවදුරටත් ‘නොපවතින දෙයක්’ බවය. තමා විටින් විට ප්‍රකාශයට පත්කරන විවිධ විරෝධතා, අඩුගණනේ කොළඹින් පිට කතෝලික දේවස්ථානවල බලවත් ලෙස ක්‍රියාත්මක කරවාගන්නට වත් බලයක් ඔහුට නැත. කොළඹින් පිට රදගුරු පදවිවල නායකයන්වත් එකා වාගේ තමාගේ අදහසට එකඟ කරවා ගන්නට ඔහුට නොහැකිය. ලංකාවේ සමස්ත කතෝලික ජනතාවගෙන් බහුතරයවත් තම අදහසට එකඟ කරගන්නට ඔහුට නොහැකිය. ඒ, පාස්කු ප්‍රහාරයෙන් හානියට පත්වූ කතෝලික ජනතාව වෙනුවෙන්, ඉහත කී පාර්ශ්ව යුක්තිය නොඉල්ලන නිසා නොවේ. මැල්කම් රංජිත් කාදිනල්වරයා ගැන ඒ සියලු දෙනා තුළම තිබෙන නොපහන් හැඟීමත්, නොපිළිගැනීමත්, පිළිකුලත් නිසාය. අපේ්්‍රල් 18 වැනිදා එකක් කියා, 19 වැනිදා ඊට පරස්පර තවත් එකක් කීමෙන්, මේ නොපහන් හැඟීම කාදිනල්වරයා තවත් වඩා ගත්තේය.
තමන්ගේ ආගමික අනුගාමිකයන්ට වූ විපත වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉල්ලනවායැයි කාදිනල්වරයා කියන දේහි ඇති ව්‍යාජත්වය පෙනෙන්නේ, ඔහු කියන කිසිම දෙයක ශානි අබේසේකර හෝ අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ හිටපු දක්‍ෂ විමර්ශක කණ්ඩායම ගැන කිසිම සඳහනක් නොකරන නිසාය.
පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුවේදී කතාකරමින් මන්ත්‍රී හරින් ප්‍රනාන්දු කීවේ, ප්‍රහාරය සිදුවී පැය කිහිපයක් ඇතුළත, අයිපී ලිපිනයක් හරහා ප්‍රහාරයට වගකිවයුත්තකු ශානි අබේසේකර විසින් අත්අඩංගුවට ගැනුණු නමුත් වහාම ඒ පුද්ගලයා මුදාගෙන යනු ලැබූ බවය.
පාස්කු ප්‍රහාරය සිදුවී පැය දෙක තුනක් ගතවන්නටත් පෙර, අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව, දෙමටගොඩ මහවිල ප්‍රදේශයේ එම ප්‍රහාරකයන්ගේ මූලස්ථානයක් වැටලූ බවද, එහිදි සිදුවූ බෝම්බ පිපිරීමකින් කිහිප දෙනකු මියගිය බවද, එහිදී අත්අඩංගුවට ගැනුණු සුප්‍රකට ව්‍යාපාරිකයා තවමත් සැකකරුවකු හැටියට රඳවාගෙන තිබෙන බවද, මේ ගැන උනන්දුවක් දක්වන හැම දෙනා දන්නවා ඇත. පැය දෙක තුනක් ඇතුළත කළ මේ සොයාගැනීම් පමණක් නොව, ප්‍රහාරයෙන් දින දෙක තුනක් ඇතුළත, අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කළ විමර්ශනවලින්, (මිය ගියවුන් හැර) ප්‍රහාරයේ වගකිවයුත්තන් සියලුම දෙනා අත්අඩංගුවට ගැනීමට හෝ හඳුනා ගැනීමට හැකිවිය. කෙටියෙන් කිවහොත්, 2019 නොවැම්බරයේ දේශපාලන වෙනස සිදුවන විට, පාස්කු ප්‍රහාරය පිළිබඳ විමර්ශන ගොනු නීතිපතිවරයා වෙත ඉදිරිපත් කර තිබුණු අතර, ඉතිරිව තිබුණේ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව මගින් නඩු කටයුතු ආරම්භ කිරීම පමණි.
2019 නොවැම්බරයේ, අලුත් ජනාධිපතිවරයා පත්වී දින දෙක තුනක් ඇතුළත, ශානි අබේසේකර අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්‍ෂ තනතුරේ සිට, ගාල්ල දිසා භාර නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරයාගේ පෞද්ගලික සහකාර තත්වයට මාරුකර යවන ලද්දේ, අලුත් ආණ්ඩුවේ පළමුවැනි දේශපාලන පළිගැනීම හැටියටය. ඒ වන විටත්, පොලිස් පරීක්‍ෂක නිශාන්ත සිල්වා රටින් පිටව ගොස් තිබුණි. ඉන් පසු, අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ පාස්කු ප්‍රහාරය ගැන මෙන්ම අනෙකුත් වැදගත් විමර්ශන බාරව සිටිි සියලුම දක්‍ෂ නිලධාරීහු සීසීකඩ මාරුකර හරින ලදහ. 2019 නොවැම්බරයේ සිට, මේ වන විට. අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව භාර අධ්‍යක්‍ෂ තනතුර සඳහා නිලධාරීන් හතරදෙනකුවත් වරින් වර පත්කිරීමෙන් වුවද එම දෙපාර්තමේන්තුවට සිදුවී ඇති හානිය මැනැවින් පැහැදිලි වේ.
මේ නිලධාරීන් පිරිස අද වනතුරුත් දෙපාර්තමේන්තුවේ රාජකාරි කරමින් සිටියේ නම්, මහ මොළකරු සොයන ලෙස තාමත් කනිපින්දම් කිය කියා ඉන්නට කාදිනල්වරයාට සිදුවන්නේ නැත. මේ පිරිස මාරු කිරීමෙන් පසු ඒ තනතුරුවලට ආ අයට සිදුවුණේ විමර්ශන ගැන මුල සිටම අවබෝධයක් ලබාගන්නටය. ඒ අතරේ, කාදිනල්වරයාගේ බලපෑම් නිසා, මොනවා හෝ කරන බව පෙන්වන්නටද ඔවුන්ට සිදුවිය. ඒ නිසා, මීට පෙර අත්අඩංගුවට ගෙන ප්‍රහාරයට සම්බන්ධ නැති බව සැක හැර දැනගත් පසු මුදාහැර තිබුණු සමහරුන් නැවත අත්අඩංගුවට ගන්නටද, සිද්ධියට කිසිම සම්බන්ධයක් නැති අය අත්අඩංගුවට ගන්නටද, කවියකින් වහාබ්වාදය ප්‍රකාශ කළායැයි තරුණ කවියකු පවා අත්අඩංගුවට ගෙන රඳවා තබාගන්නටද පොලිසියට සිදුවිය.
ප්‍රහාරයට වසර දෙකක් ගතවන අවස්ථාව වන විටත්, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව නඩු පවරා ඇත්තේ මාවනැල්ලේ බුදුපිළිම කැඩුවායැයි කියන සිද්ධියට අදාළ සැකකරුවන්ට පමණකි. එහි සාක්‍ෂිද කෙතරම් ශක්තිමත් දැයි තවමත් පැහැදිලි නැත. නීතිය අනුව එම සිදුවීමේ අතිශය බරපතළ එකක් නොවූවත්, එහි කෘත්‍රිම බරපතළභාවයක් ඇතිකිරීම සඳහා ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණයක් විසින් ඒ නඩුව අසන්නට ඉඩ දෙන්නැයි නීතිපතිවරයා, අගවිනිසුරුවරයාගෙන් ඉල්ලා තිබේ.
කාදිනල්වරයා කොතරම් කෑමොර දුන්නත්, පාස්කු ප්‍රහාරය සම්බන්ධ ලිපිගොනු අධ්‍යයනය කර නඩු පවරන්නට තවත් කාලයක් ගතවනු ඇති බවද නීතිපතිවරයා කියා තිබේ.
තමන්ගේ අනුගාමිකයන්ට යුක්තිය ඉටුකරවා ගැනීමට කාදිනල්වරයාට සැබෑ වුවමනාවක් තිබේ නම්, ඔහු මුලින්ම කළ යුත්තේ, පාස්කු ප්‍රහාරය පිළිබඳ විමර්ශනවලට තම විශිෂ්ට පළපුරුද්දෙන් හා දැනුමෙන් නායකත්වය දුන්, ශානි අබේසේකර, අසාධාරණ ලෙස අත්අඩංගුවේ තබාගෙන සිටීමට එරෙහිව හඬ අවදි කිරීමය. දෙවනුව, ඔහු නැවත අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට පත්කර, අවශ්‍ය නම් නැවැත්වූ තැනින් විමර්ශන ඉදිරියට ගෙන යන්නට අවස්ථාව සලසා දීම, නැතිනම් නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවට සහාය දී නඩු පැවරීම් ශීඝ්‍රගාමී කරන්නට අවස්ථාව සලසා දීමය. මේ කිසිවක් ගැන කාදිනල්වරයාගේ අවධානයක් නැත. ඊට හේතුවද පැහැදිලිය. ශානි අබේසේකර, රක්‍ෂිත බන්ධනාගාරගත කර තිබෙන්නේ, ආණ්ඩුවේ ඉහළම බලධාරියකුගේ වුවමනාවට අනුවය. යහපාලන ආණ්ඩුව කාලයේ, අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට කැඳවූ විට, ශානි අබේසේකර සමග ඔහුට ඇතිවූ වෛරය මේ සියල්ල පිටුපස තිබෙන බැඳුම් නූලයි.
කාදිනල්වරයා මේ සියල්ල දන්නවා ඇත. ඒ නිසා, ඔහු ශානි අබේසේකර ගැන වචනයක්වත් කතා කරන්නේ නැත. පාස්කු ප්‍රහාරකයන්ට එරෙහිව නීති කෘත්‍යයන් ඉදිරියට ගෙනයන්නට, ශානි අබේසේකරගේ දායකත්වයේ වැදගත්කම ගැන වචනයක්වත් කියන්නේ නැත. ශානි අබේසේකර වැනි විශිෂ්ට අපක්‍ෂපාතී අපරාධ විමර්ශකයකු අසාධාරණ ලෙස බන්ධනාගාරගත කර තිබීම ගැන වචනයක්වත් කතාකරන්නේද නැත. ඒ ගැන කතා කරන්නට ගියහොත්, ආණ්ඩුවේ ඉහළම තැන් හා සමන්ට ඇති වංක සහයෝගය බිඳ වැටෙන බව කාදිනල්වරයා දන්නවා විය හැකිය.
තත්වය එසේ තිබියදී, අපේ සහෝදරයන්ට යුක්තිය ඉටුවන තුරු නොනැවතී සටන් කරනවායැයි කාදිනල්වරවයා මයික්‍රපෝන හා කැමරා ඉදිරියේ කියවන විට, ඒ ප්‍රකාශ ව්‍යාජ මවාපෑම් මිස බැරෑරුම් කිසිවක් නොවන බව දන්නෝ දනිති.■